Oględziny miejsca, osoby i rzeczy oraz utrwalenie ich wyniku

Dr hab. Maciej Trzciński

19.11.2016

K. Juszka – Jakość czynności kryminalistycznych

• Oględziny, otwarcie zwłok, eksperyment procesowy –art. 207 KPK są czynnością procesową.

„§ 1. W razie potrzeby dokonuje się oględzin miejsca, osoby lub rzeczy.

§ 2. Jeżeli przedmiot może ulec przy badaniu zniszczeniu lub zniekształceniu, część tego przedmiotu należy w miarę możności zachować w stanie nie zmienionym, a gdy to nie jest możliwe - stan ten utrwalić w inny sposób.

Kryminalistyka zajmuje się konkretnym przestępstwem.

Hans Gross – przedstawi instrumentarium dla kryminalistyki.

• Funkcje kryminalistyki:

• rozpoznawcza: polega na uzyskiwaniu możliwie jak największej ilości informacji dotyczących zarówno aktualnych jak i przyszłych działań związanych ze zwalczaniem przestępczości,

• wykrywcza: jest nastawiona na wykrycie określonego zdarzenia, określonej osoby lub rzeczy albo mechanizmu powstawania zjawisk,

• dowodowa: formalnoprawne aspekty reguluje KPK. Funkcja dowodowa jest realizowana w ramach procesu karnego. Jej zadaniem jest udowadnianie hipotez, które stworzono w ramach funkcji rozpoznawczej i wykrywczej,

• prewencyjna (profilaktyczna, zapobiegawcza),

• To jak wygląda proces karny warunkuje rozwój kryminalistyki.

• Proces inkwizycyjny dopuszczał stosowanie tortur w czasie przesłuchań.

Kryminalistyka na początku – stworzenie portretu pamięciowego przestępcy, zidentyfikowanie ofiary.

• Wizja lokalna nie jest określona w KPK.

oględziny -> ślady kryminalistyczne -> wersje kryminalistyczne (powinno ich być 3-4 do tego dopasowuje się materiał dowodowy – zabójstwo, samobójstwo, nieszczęśliwy wypadek).

26.11.2016

Algorytm postępowania

• Oględziny miejsca zwłok (art. 209 KPK – bezprawność, zawinienie, stopień szkodliwości).

• Oględziny stanowią czynność procesowo-kryminalistyczna fakultatywną (art. 207 KPK § 1. W razie potrzeby dokonuje się oględzin miejsca, osoby lub rzeczy).

• Oględziny – czynność taktyczno – kryminalistyczna – należy odpowiednio przygotować się na wielogodzinne/wielodniowe oględziny, przygotować logistykę całego przedsięwzięcia i potrzebnych zasobów, sporządzać dokumentację (zdjęcia, plany, szkice).

• Trzeba odpowiednio zabezpieczyć miejsce zbrodni –np. katastrofa. Odpowiednie zabezpieczenie: gotowe moduły ogrodzenia (odseparowujące reszty, co ma zapobiec kradzieżom, ochrona przed warunkami atmosferycznymi itp.)

W niektórych krajach funkcjonują DVI – specjalne grupy wyspecjalizowane w prowadzeniu oględzin miejsc katastrof.

Duży teren oględzin można podzielić na mniejsze podjednostki (wykonanie siatki pomiarowej np. kwadraty o powierzchni 1 a) opatrzone odpowiednią numeracją, w każdej jednostce oznaczyć kolorami kategorię, oznaczyć rzędne GPS i sporządzić dokumentację.

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi z 7 grudnia 2001

• Wytyczne nr 1 KGP z 23 lipca 2015 rozdz. VIII § 44

Procedury postępowania policji podczas organizowania i przeprowadzania oględzin miejsca przestępstwa stanowiące załącznik do pisma KGP nr Ad/078?2001 z dnia 7 sierpnia 2001 oraz metodyka prowadzenia oględzin miejsc przestępstwa o charakterze terrorystycznym i katastrof oraz identyfikacji ciał ofiar (załącznik do Aom-1369/2012/2 z dnia 21 października 2012).

• Reguła 7 złotych pytań:

• Co się wydarzyło?

• Gdzie?

• Kiedy?

• W jaki sposób?

• Dlaczego?

• Przy pomocy jakich środków?

• Kto?

• Miejsce ukrycia zwłok:

• zakopane w ziemi,

• zatopione w zbiorniku wodnym,

• zamurowane w częściach konstrukcyjnych budynku,

• zdeponowane w grotach, szczelinach,

• ukryte w grobowcu, przechowywane w pobliżu miejsca zamieszkania zabójcy.

• Stan zachowania zwłok:

• grób pojedynczy – zwłoki zachowane w układzie anatomicznym lub zdefragmentowane,

• grób masowy – zwłoki zachowane w układzie anatomicznym lub zdefragmentowane.

• Działania sprawcy związane z maskowaniem ukrycia zwłok:

• próba zniszczenia zwłok (spalenie, oblanie kwasem),

• próba ukrycia zwłok z zamaskowaniem miejsca pochówku (nasadzenie drzewostanu, nawiezienia gruzu lub ziemi na miejsc ukrycia zwłok.

• Nieinwazyjne metody poszukiwania zwłok:

• prospekcja powierzchniowa terenu (oględziny),

• analiza LIDAR – zdjęcia lotnicze,

• ortofotomapy – nakładanie na mapę ukształtowania terenu zdjęć lotniczych,

• analiza archiwalnych zdjęć lotniczych,

• metody geofizyczne (georadar, detektor metali, magnetometr),

• jasnowidzenie.

• Inwazyjne metody poszukiwania zwłok:

• odwierty geologiczne (przy świeżych pochówkach z udziałem psa tropiącego),

• wkopy sondażowe wykonane metodą archeologiczną (analiza stratygraficzna),

• szerokopłaszczyznowe prace ziemne przy użyciu sprzętu ciężkiego,

• pobieranie próbek gruntu do analizy chemicznej (metoda fosforowa).

• Problematyka identyfikacji osób jest przedmiotem zainteresowania kryminalistyki, która jako nauka praktyczna opracowuje:

• zasady działania,

• stosowanie środków technicznych,

• laboratoryjne metody badawcze.

Ekspertyza psychiatryczna to jedyny przypadek, w którym powołuje się co najmniej 2 biegłych.

Materiał dowodowy+materiał porównawczy=materiał badawczy.

W ramach procedury cywilnej biegły jest powoływany fakultatywnie.

W ramach procedury karnej biegły powoływany jest obowiązkowo.

KPK art. 74, 2 art. 71, 3 art. 308,1 art.. 74, 2,1 art. 213, 1 art. 192, 1

10.12.2016

• art. 54 KPK 7 pytań…

• Podczas znajdowania zwłok w górach w Polsce nie prowadzi się oględzin miejsc zdarzenia (podobnie ze zwłokami w jaskiniach itp.), ponieważ nie ma odpowiednich zespołów do prowadzenia takich oględzin w strukturach policji,

• Proces oględzin jest ściśle związany z ekspertyzami. Przy oględzinach zwłok/rzeczy w dokumentacji musi być oznaczona północ, miarka, oznakowuje się osobnika,

• Art. 193 KPK (wiadomości specjalne wybiegają poza wiedzę przeciętnego człowieka, w przypadku biegłego wszystko kończy się wydaniem opinii będącej środkiem dowodowym, natomiast konsultant nie wydaje opinii).