Cywilizacja Minojska –
Rozwijała się na Krecie. Nazwa pochodzi od króla wyspy Minosa.
Nazywana była również pałacową, bo jej charakterystycznym
elementem był pałac. Siedziba władcy i centrum życia społecznego.
Magazynowano tam żywność, surowce. Stolicą krety było miasto
Knossos. Koncentrowano się tam na uprawie winorośli i oliwy.
Stosowano tam handel morski. Kreta panowała na morzu dzięki silnej
flocie. Wpływy egipskie.
Cywilizacja Mykeńska –
twórcą było plemię Achajów. Nazwa pochodzi od miejscowości
Mykeny. Państwo było rozbite polityczny na drobne królestwa.
Twierdza była ośrodkiem życia politycznego i gospodarczego. Upadek
świata mykeńskiego był spowodowany Ludami morskimi. Niszczyli
zamki, siedziby.
Cywilizacja Dorycka – Dorowie
zamieszkiwali północne rejony Grecji. Byli na niskim etapie rozwoju
w porównaniu z innymi cywilizacjami. Po upadku Cyw. Mykeńskiej
przemieszczali się w głąb Grecji.
Kolonizacja Grecka –
Ekspansja Greków w rejony basenu morza śródziemnego. Przyczyną
był brak ziemi uprawnej, przeludnieniem Grecji spowodowanym dużym
przyrostem naturalnym. Kolonizacja obejmowała Italię, Sycylię,
Francję i wybrzeża Hiszpanii.
Miasto założyciel –
wyposażało wędrowców w narzędzia i produkty potrzebne na trudne
okresy. Dawało statki pomagające prowadzić ekspansję. Założona
kolonia była kopią metropolii. Była rynkiem zbytu. Pośredniczyła
w handlu między światem greckim a ludnością miejscową –
barbarzyńcami.
Polis – Miasto i zarazem państwo.
Przejęto to po cywilizacji Mykeńskiej. Polis były wspólnotą
obywatelską, związkiem ludzi posługujących się tym samym
językiem, wierzących w tego samego boga.
Ustroje
polityczne
Oligarchia – rządy rodów
arystokratycznych. Bogatych ludzi.
Tyrania – rządy jednej
osoby
Demokracja – rządy ludu
Hoplita –
opancerzony żołnierz wyposażony w krótki miecz, oszczep, okrągłą
tarczę.
Falanga – sposób ustawienia hoplitów. Był
zwartym szykiem żołnierzy.
Spartanie – pełnoprawni
obywatele. Mogli sprawować urzędy, otrzymywali od państwa ziemie.
Periojkowie – Zamieszkiwali tereny podbite. Zajmowali się
rzemiosłem. Służyli w wojsku.
Heloci – Ludność
podbita. Byli niewolnikami bez praw.
Państwem Sparty rządzili
dwaj dziedziczni królowie. Przy boku mieli ciało doradcze – radę
starszych (geruzję) składającą się z 28 członków.
Formalnie władza należała do zgromadzenia ludowego. Tworzyli je
spartanie. Sparta była państwem oligarchicznym.
Eforat
– Instytucja w państwie. Było 5 eforów wybieranych spośród
Sparta na 1 rok. Kontrolowali oni wszystkie instytucje.
Ateny
– na początku istniał system oligarchiczny. Archeonci – urząd
dowódców których było dziesięciu. Rada starszych – Areopag. W
czasie kolonizacji Ateny pogrążyły się w kryzysie. Utworzono
demokrację.
Reforma Drakona (621r) – Spisał prawa
zwyczajowe. Cechowała je duża surowość (drakońskie prawo) Za
wiele przestępstw skazywano na śmierć. Od tej pory państwo
wymierzało sprawiedliwość , a nie osoby prywatne.
Reforma
Solona (594r) – Zniósł niewolę za długi i zakazał
stosowania takich praktyk. Dokonał podziału społeczeństwa.
Wyodrębnił 4 klasy majątkowe. Nadał obywatelstwo metojkom
(obcym).
Rządy Pizystrata (561-527r) – Tyranizm.
Dokonał ogromnego rozwoju Aten. Ustabilizował sytuację wewnętrzną.
Reforma Rolna. Rozkwit ekonomiczny. Rozwój życia kulturowego.
Reformy Klejstenesa (508r) –
Nowy podział administracyjny Attyki. Ustanowił 10 okręgów (fyle)
. Władza ustawodawcza – zgromadzenie ludowe (eklezja) . Rada
pięciuset. Ostanowił ostracyzm – sad skorupkowy. Tajne głosowanie
w którym zgromadzenie ludowe zapisywało na skorupce imię osoby,
którą uważał za podejrzaną. Osobę taką skazywano na 10 letnie
wygnanie. Rozkwit demokracji w czasach Klejstenesa zostaje zatrzymany
przez walkę greków o niepodległość.
Przyczyna wojen
grecko-perskich – Przyczyną było powstanie Jońskie. Grecy
zamieszkujący wybrzeża terenów Persji byli zmuszeni do płacenia
podatków Persji. Oburzyło to ich idee wolności.
w 494r
doszło do powstania Jońskiego. Byli zbyt słabi przeciwko
Persji. Poprosili o pomoc greków, ale oni nie chcieli udzielić im
pomocy. Obawiali się zemsty persów. Wyjątkiem były Ateny i
Eretria. Persowie zajęli tereny jonów. Persja postanowiła zemścić
się na Atenach i Eretrii. W 490r wysłali swoją flotę do Grecji.
Zniszczyli Eretrię, a następnie ruszyli na Attykę.
Bitwa
pod maratonem (490r) – Bitwa między ateńczykami a
persami. Mimo przewagi persów Grecy odnieśli sukces dzięki
falandze. Dowodził nimi Miltiades. Dzięki wygranej grecy uwierzyli,
że mogą wygrać z persami. Wzmocniło to wole walki.
Bitwa
pod Termopilami (480r) – bitwa między Persją (Kserkes) a
Spartą (Leonidas). Po wygranej Persów ruszyli oni na Attykę, Ateny
i środkową Grecję. Mieszkańców na czas ewakuowano na
Salaminę.
Bitwa pod Salaminą (480r) – Bitwa morska.
Odbyła się w wąskiej Cieślinie. Grecy wygrali mimo dwukrotnej
przewadze przeciwnika.
Związek morski – Sojusz państw
greckich. Jego celem była walka o zwycięstwo nad persami. Po 30
latach walki obie strony zawarły pokój (449r). Persowie uznali
wolność państw greckich. Przyczynami rozpadu był bunt miast i
zaległości w płaceniu podatków. Odmawiano również brania
udziału w bitwach.
Wojna Peloponeska (431-404r) –
Między związkiem morskim a związkiem peloponeskim. Konflikt
ogarnął wszystkie Polis. Wojna ta była bezwzględna, totalna.
Posuwano się do czynów barbarzyństwa. Spowodowała zmianę
struktur społecznych, odejście od Polis. Wojnę wygrała
Sparta.
Macedonia – Państwo przylegające do Grecji od
północnej strony. Miało charakter narodowy. Tworzyły ją 4
plemiona. Znajdowała się na niższym rozwoju niż Grecja. Zmiany
naszły pod władzą Filipa II. Wprowadził on reformy. Podjął
ekspansję poza granice Macedonii. Podporządkował sobie
Grecję.
Związek Koryncki (337r) – Zjazd państw
greckich. Przewodniczył nim Filip II. Podjęto decyzję o wyprawie
przeciwko Persji. Uzasadnieniem było ukaranie persów za zniszczenia
Grecji.
Wyprawa przeciw Persji (334r) – prowadzona
przez Aleksandra Wielkiego. Pierwsze zwycięstwo odniósł nad rzeką
Granikos i zapanował nad Azją mniejszą. W 333r doszło do starcia
bezpośredniego z królem Persji – Dariuszem III. Bitwa rozegrała
się w Issos. Zwyciężyła Macedonia. Wkrótce podbił Egipt. W 331r
doszło znów do starcia między Persją a Macedonią w Mezopotamii.
Znów wygrał Aleksander. Dariusz II wkrótce został
zamordowany.
Literatura Grecji – Homer, Safona, Ezop.
Wkrótce nastąpił rozkwit teatru i dramatu. Powstał alfabet
grecki. Twórcy dramatów : Ajschylos, Sofokles, Eurypides.