Woda – jako element podłoża, jest tłem pożywki, środowiskiem
Jakość wody jest bardzo istotna. W procesach przemysłowych używa sie głównie
wodę wodociągową, sterylizuje sie już wszystko razem w reaktorze. Obecność związków
żelaza może wpływać niekorzystnie na produkcje np. antybiotyków, kwasu cytrynowego.
Dlatego należy na bieżąco kontrolować wodę do celów mikrobiologicznych. Woda powinna
być filtrowana.
Woda – medium do chłodzenia w trakcie procesu, do mycia – jest to woda gorszej jakości
Wiele zakładów produkcyjnych ma własne ujecie wody np. odwierty, powierzchniowe. W
zależności od tego, skąd pochodzi, należy ja uzdatnić. Plusem jest to, że zakład może
kontrolować stan tej wody. Bardzo często browary maja własne ujęcia wody.
skład podłoża:
1. woda
2. źródło węgla
3. źródło azotu
4. inne składniki: fosfor, witaminy, prekursory (w zależności od mikroorganizmu)
źródło węgla – główny składnik podłoża, potrzebny do biosyntezy, źródło energii dla
mikroorganizmów, aby obniżyć koszty szuka sie tanich i efektywnych źródeł, głównie używa
sie węglowodanów, zaczyna sie wykorzystywać węglowodory np. pozostałość po destylacji
ropy naftowej
węglowodany:
1. Monosacharydy
- glukoza – składnik podłóż mikrobiologicznych, najczęściej w laboratoriach jako
monosacharyd, dość rzadko występuje w naturze (np. w winogronach), najszybciej
przyswajana, w przemyśle używa sie glukozy pochodzącej z hydrolizy skrobi (procesy
chemiczno-enzymatyczne), powstaje syrop glukozowy
Podczas sterylizacji glukoza może wchodzić w reakcje z aminokwasami z podłoża,
dlatego podłoże i glukozę sterylizuje sie osobno
2. Oligosacharydy
- laktoza – powszechna w przyrodzie – w mleku od 3 do 8 %, przemysłowo
otrzymywana przez odparowanie serwatki, nie wszystkie mikroorganizmy rozkładają
laktozę
- sacharoza – w owocach, burakach cukrowych, trzcinie cukrowej
Melasa – zawiera niewykrystalizowane cukry po produkcji cukru, produkt
uboczny, zawiera również inne składniki, doskonałe źródło węgla do podłóż
mikrobiologicznych, ponieważ jest produktem naturalnym, wiec jej skład może
sie wahać, może również zawierać mikroorganizmy (zakażona!), wymaga
wstępnej analizy
3. Polisacharydy
- skrobia – składnik energetyczny składowany u roślin w bulwach, jest
nierozpuszczalna, trzeba ja chemicznie modyfikować, żeby można ja było rozpuścić,
większość organizmów przyswaja skrobie
- celuloza – bardzo rozpowszechniona, składnik ściany komórkowej roślin, jednak
niewiele organizmów ja przyswaja, dlatego wymaga wstępnej obróbki
źródło azotu – mogą być w dwóch postaciach: nieorganiczne sole lub źródło organiczne
Sole azotu – np. nawozy mineralne, mocznik, sole amonowe
Organiczny – łatwiej przyswajalny, wykorzystuje sie produkty uboczne przemysłu
spożywczego np. syrop kukurydziany, syrop ziemniaczany – w postaci aminokwasów
- ekstrakt drożdżowy – liza komórek drożdży w 50°C, ogrzewanie do 75°C,
plazmoliza, filtracja, wirowanie, zawiera witaminy, aminokwasy