Podłoża używane w Mikrobiologii: 1.STAŁE: -wzbogacone-agar z krwią baranią(wzrost większości popularnie występujących patogenów człowieka) -różnicujące: *MacConkeya(wzrost pałeczek Gram(-) *Chapmana(wzrost gronkowców(ziarniaki Gram(+))) *Sabourauda(wzrost grzybów głównie z rodzaju Candida) *agar kokosowy(wzrost enterokoków(żyjących w jelitach człowieka na zasadzie komensalizmu)-w trakcie dalszej diagnostyki) 2.PŁYNNE: -wzbogacone-bulion cukrowy(wzrost większości popularnie występujących patogenów człowieka) -różnicujące-bulion Scheadlera z witaminą K3(wzrost bakterii beztlenowych) Najpowszechniejsze mikroorganizmy skóry człowieka: 1.Mikroflora saprofityczna: Staphylococcus epidermidis i Streptococcus sp.(Alfa-hemolizujące) 2.Mikroflora patogenna: -Staphylococcus aureus- gronkowiec złocisty-wywołuje np. zapalenie mieszków włosowych, liszajec, czyraki, ropnie skóry. -Staphylococcus pyogenes(Beta-hemolizujący)-wywołuje np. płonicę, liszajec, czyraki, ropnie skóry. -Streptococcus pneumoniae(rzadziej) -Candida sp.(grzyby) -Escherichia coli-np.ropnie skóry -Propioniobacterium acnes(bezwzględny beztlenowiec)-głębokie zmiany trądzikowe -Pseudomonas aeruginosa- np.w ranach skóry Dezynfekcja-odkażenie, zabicie większości mikroorganizmów za pomocą środka dezynfekcyjnego na bazie alkoholu. Sterylizacja-proces absolutnego pozbawienia-narzędzi, płynów, materiałów poddawanych procesowi sterylizacji-wszelkich żywych form drobnoustrojów-zarówno wegetatywnych jak i przetrwalników. Przygotowanie do właściwego procesu sterylizacji: 1.dezynfekcja w kąpieli dezynfekcyjnej środkiem dezynfekcyjnym o szerokim spektrum działania obejmującym wszystkie mikroorganizmy i ich przetrwalniki, 2.mycie mechaniczne, 3.mycie właściwe i dezynfekcja właściwa w myjkach i dezynfektorach przelotowych, 4.konserwacja narzędzi preparatami na bazie olejków, 5.pakowanie przedmiotów w opakowanie typu folia-papier lub dwie warstwy papieru krepowanego. Metody sterylizacji: 1.parą pod ciśnieniem 2 atm.(autoklaw parowy) 2.para z formaliną PARAMETRY: 134'C/7min., 121'C/20min., 65'C/8h, 55'C/3.5h+12h degazacji, 37'C/3.5h+24h degazacji. Rodzaj sterylizowanego materiału: -przedmioty odporne na wysoką temp., np. stalowe -narzędzia plastikowe i gumowe do 1.5m długości Wskaźniki procesu sterylizacji: 1.Fizyko-chemiczne informujące o prawidłowości parametrów typu temperatura, ciśnienie, czas zmiany koloru wskaźnika. 2.Biologiczne zawierające paski bibuły nasączone zawiesiną bakterii Bacillus stearothermophilus, które wytwarzają przetrwalniki w temp.560'C-namnażanie się tych bakterii po procesie świadczy o nieprawidłowym przebiegu procesu. Barwienie Grama-najczęściej stosowane barwienie w mikrobiologii, jest to barwienie złożone, ponieważ używamy kilku odczynników: fiolet krystaliczny, płyn Lugola(roztwór jodu w jodku potasu), alkohol(odbarwiacz), fuksyna karbolowa(lub safranina) Zasada barwienia:
|
Komórki Gram(+)zawierają rybonukleinian magnezu, który z fioletem krystalicznym i jodem tworzą nierozpuszczalny w alkoholu kompleks o granatowej barwie. Dodatkowo barwienie fuksyną karbolową nie zmienia zabarwienia komórek. W komórkach Gram(-),które nie zawierają rybonukleinianu magnezu, fiolet krystaliczny i płyn Jugola wymywane są z komórki przez alkohol, zabarwienie na kolor czerwono-różowy pochodzi od ostatniego barwnika-fuksyny karbolowej. Gnicie- beztlenowy rozkład białek merkaptany i merkaptole Fermentacja-rozkład węglowodanów Jełczenie-beztlenowy rozkład tłuszczów WIRUS-twór organiczny, charakteryzujący się brakiem komórkowej budowy i zdolnością do rozmnażania się wyłącznie na żywej komórce. Wymiary od 20nm(POLIO) do 200nm(ospa prawdziwa).Wirus grypy=100nm. Budowa: WIRION=kapsyd+kw.nukleinowy+osłonka(czasem) KAPSYD-płaszcz białkowy zbudowany z kapsomerów chroniący kw.nukleinowy. Wirusy o dodatniej polarności-których genom może bezpośrednio pełnić funkcje mRNA. Wirusy o ujemnej polarności-te, u których musi być utworzony transkrypt. CYKL LIZOGENNY (lizogeniczny, biogenny) to odmiana replikacji wirusów, polegająca na wnikaniu materiału genetycznego wirusa do komórki gospodarza i jego replikacji wraz z DNA gospodarza, która nie prowadzi do śmierci (lizy) komórki. Etapy cyklu:1. wniknięcie materiału genetycznego wirusa do komórki gospodarza. 2.Integracja wirusowego DNA do genomu gospodarza(w przypadku wirusów, których materiałem genetycznym jest RNA, RNA musi najpierw zostać przepisane na DNA w procesie odwrotnej transkrypcji). Wirus w genomie gospodarza nazywany jest prowirusem, w przypadku bakteriofagów mówi się o profagu. 3.Materiał genetyczny wirusa jest namnażany podczas replikacji genomu komórki i przekazywany do komórek potomnych. W pewnych sytuacjach profag może zostać wycięty z genomu gospodarza i wejść w cykl lityczny. CYKL LITYCZNY cykl życiowy bakteriofaga polegający na zakażeniu bakterii, produkcji nowych cząstek fagowych, rozpadzie bakterii i uwolnieniu nowych bakteriofagów. Etapy: 1.Adsorpcja-przyczepienie się bakteriofaga do ściany komórkowej bakterii. Aby przedostać się przez ścianę komórkową wirusy wykorzystują receptory obecne na powierzchni komórki albo za pomocą swoich białek przebijają ścianę komórkową. 2. Penetracja - kapsyd pozostaje na zewnątrz, a materiał genetyczny wirusa jest wstrzykiwany do cytoplazmy gospodarza, gdzie wykorzystuje maszynerię komórkową do produkcji nowych cząsteczek wirusa. W przypadku wirusów DNA ich DNA jest przepisywane na RNA, a następnie na jego matrycy powstają białka. Jedno z pierwszych białek, które ulega translacji służy do zniszczenia DNA bakterii. Retrowirusy wykorzystują enzym odwrotną transkryptazę do przepisania RNA na DNA, które następnie znów jest transkrybowane na RNA. 3. Składanie nowych wirusów - kopii wirionu, który zaatakował komórkę. 4.uwolnienie - komórka gospodarza ulega rozpadowi (lizie 0 stąd nazwa cykl lityczny), a kopie wirusa wydostają się na zewnątrz. Niektóre wirusy nie powodują rozpadu komórki, ale są uwalniane stopniowo. WIROIDY- koliście zamknięte odcinki RNA nie kodujące sensownej informacji genetycznej, potrafią się rozmnażać wykorzystując enzymy gospodarza, zakażają wyłącznie rośliny wyższe, mechanizm przenoszenia się z rośliny na roślinę jest mieszany.
|
PRIONY- występują powszechnie w każdym org. i są niegroźne. Dopiero gdy zmienią swój naturalny układ przestrzenny stają się białkiem infekcyjnym powodującym choroby układu nerwowego zwierząt i człowieka. Zakaźne encelopatie gąbczaste(choroby wywołane przez priony): BSE-choroba szalonych krów/ CJD-choroba Creutzfelda-Jacoba, KURU-choroba plemienia Kanibali z Nowej Gwinei, SKRAPIE-kołowacizna owiec, FFI-śmiertelna bezsenność rodzinna. ANTYGENYczynniki obce i szkodliwe dla organizmu. Mają zdolność do wytwarzania przeciw sobie odpowiedzi immunologicznej(immunogenność)i zdolność do swoistej reakcji z produktami odpowiedzi immunologicznej (przeciwciałami/immunoglobulinami). Mechanizmy odpowiedzi immunologicznej: Nieswoiste-filogenetycznie bardziej pierwotne, działają szybko, ale mało precyzyjnie. Stanowią pierwszą linie obrony. Kom. żerne(makrofagi, granulocyty), układ dopełniacza, lizozym, interferon, kom. zdolne do cytotoksyczności spontanicznej. Swoiste-filogenetycznie młodsze, ich odpowiedź jest precyzyjnie skierowana przeciwko konkretnemu intruzowi. W czasie pierwszej infekcji ich odpowiedź jest precyzyjna dopiero po pewnym czasie, a podczas kolejnych bardzo szybko. Limfocyty B(produkujące przeciwciała) i limfocyt T. PRZECIWCIAŁA(immunoglobuliny) stanowią frakcję globulin surowicy krwi. Zbudowane są z 4 łańcuchów polipeptydowych:2 lekkich(L)i 2 ciężkich(H). W zal. Od budowy łańcuchów ciężkich rozróżnia się 5 klas immunoglobulin: IgG- najważniejsze, biorą udział w walce z mikroorganizmami wnikającymi do organizmu. Jako jedyne maja zdolność przechodzenia przez łożysko. IgA- występują w dużych ilościach w wydzielinach(łzy, pot, wydzielina dróg oddechowych), chroniąc błony śluzowe przed uszkodzeniem bakteryjnym lub wirusowym. IgM- są syntetyzowane w początkowej fazie odpowiedzi immunologicznej. Do tej klasy należy szereg autoprzeciwciał, czynnik reumatoidalny, przeciwciała biorące udział w odczynie Wassermanna. IgD- dość licznie występują na pow. limfocytów w okresie życia płodowego. IgE- są zlokalizowane gł. na powierzchni kom. tucznych, w dużych ilościach występują u alergików(dychawica oskrzelowa, gorączka sienna). FAGOCYTOZA Niespecyficzna- gdy receptor w błonie fagocytu łączy się bezpośrednio z odpowiednim fragmentem na pow. kom. fagocytowanej. Immunologiczna- fagocytowana komórka zostaje najpierw opłaszczona przeciwciałami i składnikami układu dopełniacza, a następnie receptor w błonie fagocytu łączy się z odpowiednim fragmentem przeciwciała lub składnikiem układu dopełniacza. Immunofagocytoza jest bardziej selektywna i skuteczna niż f. niespecyficzna. OPSONIZACJA to proces opłaszczania fagocytowanego materiału. OPSONINY to cząsteczki uczestniczące w proc. opsonizacji. Układ dopełniacza (komplementu) składa się z grupy ok. 20 białek surowicy krwi. W procesie fagocytozy immunologicznej jeden ze składników dopełniacza zostaje aktywowany przez kompleks przeciwciało-antygen, wiąże się z białkami fagocytowanej komórki i jednocześnie pobudza kolejne składniki dopełniacza, co powoduje przyciąganie makrofagów. Dopełniacz może też bezpośrednio niszczyć komórki, powodując powstanie kanałów w ich błonie, przez które do komórki wnika woda, a z komórki wypływają jej składniki.
|
LIMFOCYTY T: cytotoksyczne Tc-niszczą całe komórki pomocnicze Tw-przekazują informacje o infekcji supresorowe-hamują działanie limfocytów T pomocniczych(koniec infekcji) kontrasupresyjne-modyfikują(hamują) działanie supresorowych limfocytów. ANTYBIOTYKI to swoiste substancje wytwarzane przez organizmy żywe i ich półsyntetyczne pochodne, które w małym stężeniu działają hamująco, litycznie lub niszcząco na mikroorganizmy. Organizmy wytwarzające antybiotyki: bakterie, grzyby, inne(porosty, glony, rośliny, zwierzęta). Podział antybiotyków: 1.B-laktamy(penicyliny, cefalosporyny, monobaktamy, karbapenemy) 2. A.Peptydowe(wankomycyna, gramicydyny) 3.Aminoglikozydy(streptomycyna) 4.Tetracykliny(doksycyklina) 5.Makroolidy(erytromycyna) 6.Ryfamycyny(ryfampicyna) Działanie antybiotyków: -zakłócanie syntezy ściany komórkowej bakterii, np. penicylina -zakłócanie ekspresji genów, np. streptomycyna -upośledzenie przepuszczalności błody komórkowej bakterii, np. gramicydyny Mechanizmy odporności na antybiotyki: -mutacje(np. modyfikacja obiektu docelowego) -wytwarzanie enzymów niszczących lub modyfikujących antybiotyki -tworzenie białek aktywnie usuwających antybiotyk na zew. Komórki Szkodliwe działanie antybiotyków: -uczulają, np. penicylina -niekorzystne działanie na układ kostny i zęby, np. tetracykliny -toksyczne, rzadko podawane-gramicydyny Sposoby konserwacji żywności: fermentacja alkoholowa(dzięki wysokiemu stężeniu alkoholu)fermentacja mlekowa(obniżanie pH-kiszenie)przechowywanie w soli(odwadnianie, zapobieganie rozwoju bakterii)suszenie(odwadnianie, pozbawianie możliwości rozwoju bakterii,np.grzyby,owoce)mrożenie(niska temp.spowalnia rozwój bakterii)ciepło,np.wekowanie(ważne jest podgrzanie)peklowanie(działanie soli)marynaty(obniżanie Ph).
|