Co to jest światłolecznictwo

Światłolecznictwo jest metodą fizykoterapii, która do leczenia wykorzystuje promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu 15000-100 nm (nanometrów). Światło w potocznym rozumieniu tego słowa, to ta część promieniowania elektromagnetycznego, która wywołuje wrażenia wzrokowe. Światłolecznictwo wykorzystuje także zakresy promieniowania niewidoczne dla oka: podczerwień i ultrafiolet. Źródłem promieniowania elektromagnetycznego jest również Słońce. Wykorzystanie promieniowania słonecznego do leczenia to helioterapia. Innym źródłem promieniowania elektromagnetycznego, o pewnych specyficznych właściwościach są lasery.

W zależności od wskazania i celu leczenia można prowadzić leczenie systemiczne lub miejscowe.

W leczeniu systemicznym działaniu podlega powierzchnia skóry, według możliwości włączając twarz i oczy. Stymulacja następuje przez skórę jak i przez mózg i układ wegetatywny.

Leczenia miejscowe to leczenie dolegliwości lokalnych (np. świeże rany) lub problemów natury kosmetycznej (np. cellulitis). Również tutaj stymulacja następuje przez skórę. W większości działań lokalnych trafne będzie użycie filtra polaryzacyjnego.

Zastosowanie:
- optymalizacja metabolizmu tkanek,
- stymulacja ukrwienia i czerwonych ciałek krwi,
- wzmożenie metabolizmu komórkowego, a w następstwie tego wykorzystania tlenu (oddychanie komórkowe i oddychanie płuc) jak i odżywianie komórek (poprzez poprawę wchłaniania elementów śladowych i minerałów),
- stymulacja wydalania,
- leczenie w chorobach żołądka i jelit,
- pomoc w gojeniu ran, działanie antyseptyczne,
- leczenie zapaleń,
- uśmierzanie ataków migreny,
- leczenie bólu, również natury chronicznej,
- łagodzenie problemów skórnych, zwłaszcza alergii,
- leczenie depresji, nerwowości i zaburzeń snu.

Rodzaje promieniowania świetlnego

• Promieniowanie podczerwone (IR) - w fizykoterapii wykorzystuje się długości fali z zakresu 770-15000 nm. Źródłem tego rodzaju promieniowania są ciała ogrzane, a długość fali zależy od temperatury tego ciała. W praktyce zabiegowej stosuje się specjalne promienniki, które rozgrzewają się do określonej temperatury, lub specjalne żarówki, które w zależności od rodzaju żarnika emitują promieniowanie o różnej długości (lampa Sollux). Promieniowanie IR wnika, w zależności od długości fali, od 10 do 30mm w głąb tkanek. Źródłem promieniowania podczerwonego jest Słońce.

Promieniowanie podczerwone dzieli się na:
- Promieniowanie krótkofalowe (IR-A), tzw. bliskie, o długości fali 770-1500nm.
- Promieniowanie średniofalowe (IR-B) o długości fali 1500-4000nm .
- Promieniowanie długofalowe (IR-C), tzw. dalekie, o długości fali 4000-15000nm

Efekty działania promieniowania IR wynikają ze stosowania ciepła.

Są to: rozszerzenie naczyń krwionośnych, zmniejszenie napięcia mięśni, działanie przeciwbólowe, wzmożenie przemiany materii, odruchowy wpływ na narządy położone głębiej przez pobudzenie receptorów cieplnych skóry.

Zastosowania: leczenie niektórych przewlekłych i podostrych stanów zapalnych, zespołów bólowych, jako przygotowanie przed masażem, terapią manualną, jonoforezą, kinezyterapią.

Przeciwwskazaniem są:
- nieodwracalne uszkodzenia skóry i naczyń (zmiany troficzne, miażdżyca tętnic) oraz obrzęki;
- zaburzenia czucia;
- świeże urazy grożące krwawieniem oraz choroby zakrzepowe (np. zakrzepowe zapalenie żył);
- choroby nowotworowe;
- starość (miażdżyca oraz niewydolność krążenia są bezwzględnym przeciwwskazaniem);
- nadciśnienie tętnicze od II stopnia wg WHO;
- okres ciąży;
- miesiączka;
- stany podgorączkowe i gorączka;
- niewydolność mięśnia sercowego, stan po zawale, wady serca;
- choroby nerek;
- ostre stany zapalne jajników, wyrostka robaczkowego, pęcherzyka żółciowego.

• Promieniowanie nadfioletowe (UV) - o długości fali z zakresu 100-400 nm. Zakres ten podzielony jest na 3 obszary: obszar A 400-315, obszar B 315-280, obszar C 280-200 nm. Podział uwarunkowany jest odmiennym działaniem biologicznym wymienionych obszarów. Źródłem promieniowania UV są Słońce, ciała ogrzane do wysokiej temperatury, łuki elektryczne, wyładowania jarzeniowe. W praktyce zabiegowej stosowane są specjalne promienniki zwane palnikami. Promieniowanie UV wnika do 2mm w głąb tkanek.

• Częściej jest zwane promieniowaniem ultrafioletowym. Ze względu na zróżnicowane działanie biologiczne, promieniowanie ultrafioletowe dzieli się na:
  - Promieniowanie UV-A, tzw. długofalowe o długości fali 400-315 nm
  - Promieniowanie UV-B, tzw. średniofalowe, o długości fali 315-280 nm
  - Promieniowanie UV-C, tzw. krótkofalowe, o długości fali 280-200 nm.

• Do reakcji organizmu na działanie promieni UV zalicza się: powstanie pigmentu (opalenizna), wzmożenie rozpadu białek, zmniejszenie zwiększonego stężenia glukozy, synteza związków przeciwkrzywiczych, szybszy wzrost komórek naskórka, pobudzenie działania przysadki, tarczycy, nadnerczy, jajników, jąder, obniżenie podwyższonego ciśnienia krwi, zwiększenie liczby krwinek czerwonych i białych. Promieniowanie UV wykazuje działanie bakteriobójcze.

• Zastosowania:
  - do celów kosmetyczno - estetycznych (popularne solaria)
  - do celów leczniczych m.in.:

• przewlekły nieżyt oskrzeli, dychawica oskrzelowa, krzywica, trądzik pospolity, czyraczność, owrzodzenia troficzne, trudno gojące się rany, utrudniony zrost kostny, stany rekonwalescencji, niedoczynność tarczycy, niedoczynność jajników. W dermatologii wykorzystuje się współdziałanie pewnych związków chemicznych podnoszących wrażliwość skóry na promieniowanie UV, oraz promieniowania UV z obszaru A (metoda PUVA stosowana w leczeniu łuszczycy).

• Przeciwwskazaniami są:
  - nowotwory złośliwe narządów wewnętrznych;
  - zaawansowana miażdżyca;
  - stany gorączkowe bez względu na pochodzenie;
  - osoby powyżej 70 roku życia;
  - nadczynność tarczycy, niewydolność mięśnia sercowego;
  - cukrzyca wieku średniego i starczego;
  - choroby psychiczne przebiegające z nadmierną pobudliwością;
  - padaczka, wodobrzusze, choroby nerek.

Właściwości promieniowania

Promieniowanie elektromagnetyczne padając na granicę między dwoma ośrodkami ulega:
- Odbiciu, które jest wprost proporcjonalne do stopnia gładkości powierzchni, na którą pada. Z kolei gładkość powierzchni zależy od jej składu chemicznego i właściwości optycznych;
- Pochłanianiu, od stopnia pochłaniania zależą wszelkie reakcje fotochemiczne i biologiczne zachodzące w tkankach pochłaniających to promieniowanie;
- Załamaniu, które występuje przy ukośnym przejściu promieniowania przez granicę ośrodków o różnej gęstości;
- Ugięciu (dyfrakcji), jeżeli promieniowanie elektromagnetyczne natrafi na swojej drodze na szczelinę lub przeszkodę nieco mniejszą niż długość fali. Wówczas krawędzie tej przeszkody stają się źródłem promieniowania rozchodzącego się w kierunku różnym od kierunku promieniowania padającego;
- Rozproszeniu, które jest odwrotnie proporcjonalne do gładkości powierzchni, na którą pada.

Lampa Sollux

Lampa Sollux – Lumina służy do wykonywania zabiegów nagrzewania z wykorzystaniem energii cieplnej emitowanej przez żarówkę. Do lampy używa się filtrów, które zmieniają widmo promieniowania co ma wpływ na zdolność penetracji w głąb skóry lub tkanki podskórnej. Lampa z filtrem niebieskim zmniejsza penetrację promieni IR i ich właściwości cieplne, wzmaga działanie łagodzące i przeciwbólowe promieniowania. Filtr czerwony ogranicza skutek biologiczny do działania promieniowania IR oraz promieni czerwonych widzialnych.

Działanie:

- rozszerzenie naczyń włosowatych skóry (przepływ krwi tętniczej przez tkanki),

- obniżenie napięcia nerwowego, wzmożenie procesów przemiany materii,

- działanie przeciwbólowe,

- pobudzenie receptorów cieplnych

filtr czerwony	filtr niebieski
naświetlanie stanów zapalnych tkanek miękkich, rudno gojące się rany, czyraczność, półpasiec, wysięki bezkrwawe, po przedawkowaniu promieniami UV	przeciwbólowo, tonizujące, nerwobóle mięśniobóle, wysięki krwawe, odmrożenia, stany po urazach

Lampa Bioptron ( terapia światłem spolaryzowanym) - emituje fale świetlne widzialne i spolaryzowane powyżej 95%. Światło Bioptron pozytywnie wpływa na ludzki organizm, powodując jego biostymulację i wzmacniając funkcję obronne. Biotron jest terapią świetlną znaną i cenioną na całym świecie stosowaną do wspomagania leczenia i wzmacniania regeneracji organizmu w następujących przypadkach:

• medycyna

• choroby skóry

• kontuzje i urazy sportowe

• kosmetyka

Działanie:

• pozytywna zmiana aktywności błony komórkowej

• pobudzenie procesów przemiany materii i procesów regeneracyjnych

• szybkie łagodzenie bólu

• pobudzenie procesów immunologicznych (wytwarzanie przeciwciał)

• Wskazania:

• dermatologia: schorzenia skóry (Herpes simplex, Herpes zoster, neuodermitis) infekcje, grzybice, liszaje, trądzik, ropnie skóry i zębów

• kosmetyka: nadmierna porowatość skóry, cellulit, wiotka lub niedokrwiona skóra, zmarszczki

• reumatologia: ogólne bóle reumatyczne, ostre powierzchniowe zapalenia stawów, artretyzm, bóle mięśniowe

• medycyna sportowa: stłuczenia, zwichnięcia, naciągnięcia mięsni, krwiaki tkanek miękkich, zapalenia ścięgien, stawów

• chirurgia: przyspiesza gojenie ran , poprawa zabliźniania i zapobieganie koagulacji, zamyka żylaki ,ropnie, oparzenia, odleżyny

• bóle różnego pochodzenia: bóle głowy, zębów, gardła, uszu, kręgosłupa, migrena, dolegliwości menstruacyjne, ostroga piętowa, hallux, zapalenia oczu, zatok, oparzenia słońcem

• Helioterapią nazywa się wykorzystywania do celów leczniczych promieniowania słonecznego. Słońce jest potężnym źródłem promieniowania elektromagnetycznego i korpuskularnego. Jest to główne źródło energii docierającej do Ziemi i warunkujące istnienie dla niej życia. Promieniowanie słoneczne wykazuje widmo ciągłe i zawiera w swym składzie 59-65% promieniowania podczerwonego 33-40% promieniowania widzialnego oraz 1-2% promieniowania nadfioletowego. Do ziemi dociera promieniowanie nadfioletowe o dł. fali powyżej 290nm. Natężenie promieniowania słonecznego padającego na powierzchnię ziemi ulega zmianie w zależności od pory roku i dnia, wysokości nad poziomem morza, zachmurzenia oraz zawartości w powietrzu pary wodnej i pyłu. Zależy od rodzaju pow. odbijających i rozpraszających (np. woda, śnieg, piasek).
  Promieniowanie słoneczne pochłonięte przez skórę wywołuje w nich odczyny miejscowe będące wynikiem oddziaływania na skórę promieniowania podczerwonego i nadfioletowego.

• Odczyn miejscowy występujący w skórze jest dwojakiego rodzaju:
  1.Rumień cieplny pojawiający się po kilkunastu minutach działania podczerwonych promieni słonecznych.
  2.Rumień fotochemiczny wywołany działaniem słonecznym promieni nadfioletowych, którego okres utajenia trwa do kilku godzin.

• Światło słoneczne oddziałuje korzystnie i bodźcowo na ustrój, jego wpływ polega na wzmożeniu przemiany materii, pobudzeniu czynności krwiotwórczej, zwiększeniu odporności ustroju na zakażenia, pobudzającym wpływie wydzielania wew., działaniu odczulającym i przeciw cukrzycowym.
  Naświetlanie promieniami słonecznymi może również wywołać niekorzystne odczyny. Występują one w przypadku pochłonięcia przez skórę zbyt dużej ilości promieniowania i wyrażają się intensywnym rumieniem fotochemicznym, uczuciem ogólnego rozbicia, bólami głowy i gorączką.
  Wskazania: gruźlica kostno-stawowa, gruźlica dróg moczowych, gruźlica węzłów chłonnych, przewlekłych stanów zapalnych stawów, przewlekłych nieżytów górnych dróg oddechowych, łuszczycy, trądzik pospolity, zaburzenia wzrostu kości u dzieci.
  Przeciwwskazania: gruźlica płuc, niewydolność krążenia, stany nowotworowe, skłonności do krwawień narządów wew., nadczynność gruczołu tarczowego, zaawansowana miażdżyca