Martinek Maciej Grupa A

Ćw. 8 Kształtowanie struktur organizacyjnych.

Temat 2 : Określenie struktury zapewniającej najlepszą efektywność funkcjonowania organizacji dla przyjętych założeń.

Nie da się stwierdzić że konkretna struktura zapewni w każdym przypadku najlepszą efektywność. Na to czy dana struktura zapewni danej organizacji najlepsze funkcjonowanie i wydajność wpływa wiele różnych czynników. Pierwszym takim czynnikiem będzie wielkość organizacji, w zależności od rozmiarów inny typ struktury będzie zwiększał wydajność małej lub dużej organizacji. Kolejną istotną rzeczą jest znajomość rodzajów struktur organizacji, jej wady i zalety, dzięki temu będzie można dobrać odpowiedni typ. Te najbardziej rozpowszechnione to :

Struktura typ U, funkcjonalna – Członkowie organizacji są grupowani w wydziałach funkcjonalnych jak marketing czy produkcja. Wszystkie obszary firmy są ze sobą powiązane. Zazwyczaj są to małe firmy gdzie jeden dyrektor naczelny może łatwo nadzorować i koordynować organizację. Wadą tej struktury jest to że, miarę wzrostu organizacji, coraz trudniej będzie dyrektorowi kierować wszystkimi obszarami funkcjonalnymi.

Struktura typ H, konglomeratowa, inaczej Holdingowa – Struktura organizacyjna wykorzystywana przez organizację składające się z szeregu nie powiązanych ze sobą jednostek. Struktura wykorzystywana głównie przez bogatych biznesmenów którzy chcąc powielić swój kapitał wykupują różne, zazwyczaj niezależne, nie powiązane ze sobą organizacje. Wadą tej struktury jest złożoność związana z utrzymywaniem zróżnicowanych i nie powiązanych ze sobą jednostek. Przykładem tej struktury jest brytyjska firma Pearson PLC.

Struktura typ M, wielobranżowa – Struktura podobna do holdingu lecz tutaj jednostki są ze sobą powiązane. W strukturze tej liczne samodzielne jednostki w powiązanych ze sobą dziedzinach działają w ramach szerszego kontekstu organizacyjnego. Przykładem tego podejścia może być firma The Limited Inc. Gdzie na czele każdej jednostki stoi dyrektor generalny, który dysponuje sporą autonomią, ale w razie potrzeby oddziały koordynują jednak swoją działalność. Celem tego typu struktury jest optymalizacja wewnętrznej konkurencji i współpracy. Taka konkurencja pomiędzy poszczególnymi jednostkami o pozyskanie zasobów firmy może sprzyjać efektywności. Jeśli firma zachowa równowagę pomiędzy konkurencyjnością wydziałów oraz współpracą, będzie osiągać dobre wyniki.

Struktura macieżowa – Struktura w której jednostka może być członkiem wielu zespołów, gdzie podział według wyboru zostaje nałożony na istniejący układ funkcjonalny. Każdy członek organizacji może podlegać zarówno przełożonemu funkcjonalnemu, jak i jednemu lub kilku kierownikom projektu. Zaletami takiej struktury są między innymi: elastyczność, możliwość pozyskania nowych umiejętności, pełne wykorzystanie zasobów ludzkich. Wadą takiej struktury jest między innymi to że może ona stwarzać pewne wątpliwości u pracownika co do układu służbowej podległości.

Struktura hybrydowa – jest to nic innego jak połącznie dwóch lub więcej typów struktury organizacyjnej. Coraz częściej organizacje wykorzystują u siebie różne typy struktur aby zapewnić sobie jak największą efektywność, gdyż nie zawsze sprawdza się tylko jedno rozwiązanie. Dla przykładu organizacja może mieć kilka powiązanych ze sobą względnie niezależnych jednostek i jedną lub więcej nie powiązaną, w rezultacie taka organizacja będzie skrzyżowaniem struktury typu M i typu H. Przykładem organizacji która wykorzystała tego typu strukturę może być Ford który zasadniczo ma strukturę typu U wykazującej oznaki przechodzenia w strukturę typu M. Ford wykorzystał podejście macierzowe przy projektowaniu Taurusa, specjalnie na potrzeby zaprojektowania tego nowego modelu samochodu, wyznaczono odpowiedni zespół składający się z pracowników innych zespołów.

Griffin wyróżnia cztery ważne czynniki przy projektowaniu organizacji : Technika, Otocznie, Wielkość i Cykl życia organizacji to również ma wpływ na określenie struktury najlepszej dla organizacji. Jednym z ważnych czynników którym należy przyjrzeć się bliżej jest otoczenie organizacji, zarówno zewnętrzne jak i wewnętrzne. Otoczenie zewnętrzne to wszystko to co znajduje się poza organizacją, konkurenci, klienci, dostawcy, przepisy prawne, sytuacja ekonomiczna, technologiczna itd. Otocznie wewnętrzne np. zarząd firmy , pracownicy. Przykładem gdzie otoczenie ma różne znaczenie dla organizacji może być, np. uczelnia prywatna i uczelnia państwowa, w przypadku uczelnie prywatnej, będzie ona się mniej przejmować sytuacją gospodarczą w kraju niż uczelnia państwowa dla której może to oznaczać obcięcie dotacji. Dostępność nowoczesnych technologii, firmy działające w krajach trzeciego świata zapewne mają trudniejszy dostęp do nowoczesnych technologii i rozwiązań niż te działające w wysoko rozwiniętych krajach. Cel organizacji, zaplecze finansowe, wykształcenie oraz podejście pracowników do zmian, przyswajanie przez nich nowych technik i umiejętności, czy nawet kultura panująca w danym kraju. Wszystko to, to czynniki , mniejsze lub większe mające wpływ na dobór najlepszej struktury dla danej organizacji. Osoba lub osoby zajmujące się projektowaniem organizacji muszą posiadać obszerną wiedzę w wielu różnych dziedzinach, znać dobrze otoczenie w którym ma taka organizacja działać jeśli chcą dobrać odpowiednią strukturę.

Obecnie organizacje przede wszystkim są elastyczne, unika się sztywnej biurokracji i na bieżąco dostosowuje się do zmieniających się warunków i otoczenia. Dostosowuje, zmienia strukturę w zależności od zmian w otoczeniu.

Wyróżnia się dwa rodzaje zmian, zmiana planowana i dostosowawcza ( Reakcja na pojawienie się nieoczekiwanych okoliczności). Organizacje ciągle wprowadzają jakieś zmiany, większe lub mniejsze, zmiany planowane to takie które ustala się wcześniej, świadomie, w celu np. usprawnienia funkcjonowania organizacji. Zmiany dostosowawcze wprowadza się w odpowiedzi ma jakieś nieoczekiwane zjawiska mające wpływ na funkcjonowanie organizacji. Np. wprowadzenie nowych przepisów prawnych które uznają jakiś związek chemiczny używany w firmie kosmetycznej za nielegalny, czy kryzys finansowy sprawił że ceny materiałów które są używane w firmie znacznie wzrosły, albo chociażby wprowadzenie nowej rewolucyjnej technologii.

Podsumowując, przy doborze struktury zapewniającej najlepszą efektywność funkcjonowania organizacji dla przyjętych założeń, trzeba brać pod uwagę szereg istotnych czynników. Przede wszystkim znać główne założenia organizacji, rozmiar organizacji, otocznie, oraz możliwości.

Bibliografia:

Griffin Ricky W. - Podstawy zarządzania organizacjami – Warszawa 2013

James A.F. Stoner, R. Edward Freeman, Daniel R. JR. Gilbert – Kierowanie - Wersja elektroniczna plik pdf.