+1355-Ludwik Andegawejski-Budzyń-nienakładanie nadzwycz.podatków

+1374-L.A.-Koszyce-brak podat.prócz poradlnego

+1388-Władysław Jagiełło-Piotrków-potwierdza dotychczasowe prawa

+1422-W.J.- Czerwieńsk-zakaz konfiskaty majątku bez wyroku sądu

+1423-W.J.-Warta-szlachta może usuwać złych soltysów ze stanowisk

+1430-W.J.-Jedlno-nietykalność osoby i majątku bez wyroku sądu

+1454-Kazimierz Jagiellończyk-Cerekwica,Nieszawa-Król nie może zwoływać posp.rusz.

1476-79-wojna popia-o char.politycznym,obsadzenie biskupów na Warmii-kr.Polski

+1493-Jan Olbracht-Piotrków-1.sejm walny

+1496-J.O.-Piotrków-zwalniał sz.od ceł za przewożone towary

+1501-Aleks.Jagielończyk-Mielnik-cała władza w rękasz senatorów

1504-szlachta nie chce, by łączono urzędy,król nie może nadaw.dobr króle.bez zgody sejmu

+1505-A.J.-Radom-‘Nihil Novi’-żadnej ustawy bez senato.i posłów

1514-bitwa pod Orszą-rosja vs PL+L-działa na dzwon Zygmunta

1514-Maks.I zawarł przymierze z Moskwą

1515-Maks.I Habsb. I Zygm.I Stary-Wiedeń-

1519-wojna Pl-Krz. Zero sukcesu dla tych i tych

1520-oficjalnie-żądania ruchu egzem.

1521-pokój w wojnie PL-Krz

1537-Rokosz Lubowski-wystąpienie przeciwko królowi

1537-wojn.kokosza-niezadowolenie z braku korzyś.z ruch.egze. i z Polit.Bony

1562-Piotrków-sejm w P.-Zygm.3 Augu.w stroju szlach.

1569-Lublin-Unia Lubel.-Rzeczpospolita Obojga Narodów

1570-statuty Kankowskie-autonomia Gdań.ogranicz.handlu, zależ.od Polski,G. nie chce,

oblężenie,kompr.,G.ma swobodę ekonom., ale dużo płaci

1572-Zygm.3Augu.-śmierć-bezpotomnie

1573-Wawa-Sejm Konwokacyjny-jak wybrać nowego krola

1575-bezkról.-trzeba z wołać sejm elekcyjny

1576-Stef.Batory żeni się z An.Jagielonką, jest królem-Kraków

1679-kolegium jezuickie uniwersyt.

1579-S.B.-Płock-wojna o infl. Z Ros., zdobycie Płocka przez Pl.

A

1.c)Przykładowy argument: w klimacie tym w szczelinach skał woda zamarza, powiększa swoją objętość i w konsekwencji powoduje rozsadzanie skał.

2. Podkreślone: morena czołowa, morena

3.A. Ostaniec C. Polje D. Wywierzysko

4. Rysunek doliny płaskodennej. Przykładowe uzasadnienie: w dolnym biegu rzeki działa erozja boczna, która poszerza dno doliny, więc w tym biegu płynie najwięcej wody.

5. a) Erozja denna, erozja wsteczna. b) Dolina V-kształtna, cofnięty próg wodospadu, cofnięta

misa źródliskowa. c) Transport grubego materiału skalnego – powstają otoczaki.

6. 1. Pustynia Sahara 4. Pustynia Namib 5. Wielka Pustynia Wiktorii

7. Proces: korazja. Przykładowe wyjaśnienie: grzyb skalny powstaje w wyniku uderzania ziarnami piasku niesionymi przez wiatr o powierzchnię skał. Ponieważ wiatr unosi piasek przy powierzchni ziemi, na niedużej wysokości, bardziej zniszczona jest dolna część skały.

8. Propozycja: ujście lejkowate można wykorzystać do budowy portu morskiego, nie wymaga budowy falochronów i obniża koszty transportu na lądzie. Przykłady rzek: Tamiza, Sekwana, Loara, Garonna, Rzeka Św. Wawrzyńca, Tag.

9. 1. Erozja 2. Rzeka 3. Wydma

10. 1. Istnienie zatoki morskiej 2. Budowanie mierzei przez prąd przybrzeżny 3. Zamknięcie zatoki przez mierzeję

11 a) stalaktyt b) pradolina c) morena czołowa

12. Przykładowe cechy: jest wysokim wzniesieniem, s –– ięgającym ok. 100 m wysokości względnej ––jest zbudowana z gliny zwałowej ––powstała na przedpolu lądolodu lub lodowca górskiego.

13. Skreślone wyrazy: a) paraboliczne b) fizycznym c) rzecznych d) małej.

B

1. b) Przykładowy argument: w klimacie tym występują duże opady, które przyspieszają wietrzenie chemiczne zachodzące dzięki reakcji z wodą.

2. Podkreślone: morena środkowa, morena boczna, morena czołowa

3. B. lejek krasowy E. żebra krasowe F. uwał

4. Rysunek doliny wciosowej (V-kształtnej). Przykładowe uzasadnienie: w górnym biegu rzeki działa erozja denna, która powoduje wcinanie się rzeki w podłoże.

5. a) Erozja boczna, transport. b) Meandry, starorzecza. c) Transport żwiru i piasku.

6. 2. Pustynia Gobi 3. Pustynia Atacama 6. Pustynia Kara-Kum

7. Proces: abrazja. Przykładowe wyjaśnienie: abrazja to proces polegający na podmywaniu przez fale morskie podstawy wysokiego, klifowego brzegu. W wyniku tej działalności podstawa klifu jest szybko niszczona, powstają w ten sposób nisze abrazyjne.

8. Propozycja: na obszarze delty może rozwijać się rolnictwo ze względu na bardzo żyzne gleby mady, które powstają z nanosów przyniesionych przez rzekę. Przykłady rzek: Wołga, Nil, Niger, Huang-ho, Ganges i Brahmaputra, Missisipi.

9. 1. Erozja 2. woda podlodowcowa 3. morena czołowa

10. 1. Istnienie lodowców górskich w dolinach. 2. Ocieplenie klimatu, wytopienie lodowców. 3. Podniesienie się poziomu morza i zalanie dolin polodowcowych wodą morską.

11. a) polje b) oz c) baraniec

12. Przykładowe cechy: ma k –– ształt rogalika (sierpa) ––ramiona wydmy wyprzedzają czoło ––występuje na obszarach o klimacie suchym.

13. Skreślone wyrazy: a) laguny b) piasku c) chemicznego d) powolny.

A

1.c)Przykładowy argument: w klimacie tym w szczelinach skał woda zamarza, powiększa swoją objętość i w konsekwencji powoduje rozsadzanie skał.

2. Podkreślone: morena czołowa, morena

3.A. Ostaniec C. Polje D. Wywierzysko

4. Rysunek doliny płaskodennej. Przykładowe uzasadnienie: w dolnym biegu rzeki działa erozja boczna, która poszerza dno doliny, więc w tym biegu płynie najwięcej wody.

5. a) Erozja denna, erozja wsteczna. b) Dolina V-kształtna, cofnięty próg wodospadu, cofnięta

misa źródliskowa. c) Transport grubego materiału skalnego – powstają otoczaki.

6. 1. Pustynia Sahara 4. Pustynia Namib 5. Wielka Pustynia Wiktorii

7. Proces: korazja. Przykładowe wyjaśnienie: grzyb skalny powstaje w wyniku uderzania ziarnami piasku niesionymi przez wiatr o powierzchnię skał. Ponieważ wiatr unosi piasek przy powierzchni ziemi, na niedużej wysokości, bardziej zniszczona jest dolna część skały.

8. Propozycja: ujście lejkowate można wykorzystać do budowy portu morskiego, nie wymaga budowy falochronów i obniża koszty transportu na lądzie. Przykłady rzek: Tamiza, Sekwana, Loara, Garonna, Rzeka Św. Wawrzyńca, Tag.

9. 1. Erozja 2. Rzeka 3. Wydma

10. 1. Istnienie zatoki morskiej 2. Budowanie mierzei przez prąd przybrzeżny 3. Zamknięcie zatoki przez mierzeję

11 a) stalaktyt b) pradolina c) morena czołowa

12. Przykładowe cechy: jest wysokim wzniesieniem, s –– ięgającym ok. 100 m wysokości względnej ––jest zbudowana z gliny zwałowej ––powstała na przedpolu lądolodu lub lodowca górskiego.

13. Skreślone wyrazy: a) paraboliczne b) fizycznym c) rzecznych d) małej.

B

1. b) Przykładowy argument: w klimacie tym występują duże opady, które przyspieszają wietrzenie chemiczne zachodzące dzięki reakcji z wodą.

2. Podkreślone: morena środkowa, morena boczna, morena czołowa

3. B. lejek krasowy E. żebra krasowe F. uwał

4. Rysunek doliny wciosowej (V-kształtnej). Przykładowe uzasadnienie: w górnym biegu rzeki działa erozja denna, która powoduje wcinanie się rzeki w podłoże.

5. a) Erozja boczna, transport. b) Meandry, starorzecza. c) Transport żwiru i piasku.

6. 2. Pustynia Gobi 3. Pustynia Atacama 6. Pustynia Kara-Kum

7. Proces: abrazja. Przykładowe wyjaśnienie: abrazja to proces polegający na podmywaniu przez fale morskie podstawy wysokiego, klifowego brzegu. W wyniku tej działalności podstawa klifu jest szybko niszczona, powstają w ten sposób nisze abrazyjne.

8. Propozycja: na obszarze delty może rozwijać się rolnictwo ze względu na bardzo żyzne gleby mady, które powstają z nanosów przyniesionych przez rzekę. Przykłady rzek: Wołga, Nil, Niger, Huang-ho, Ganges i Brahmaputra, Missisipi.

9. 1. Erozja 2. woda podlodowcowa 3. morena czołowa

10. 1. Istnienie lodowców górskich w dolinach. 2. Ocieplenie klimatu, wytopienie lodowców. 3. Podniesienie się poziomu morza i zalanie dolin polodowcowych wodą morską.

11. a) polje b) oz c) baraniec

12. Przykładowe cechy: ma k –– ształt rogalika (sierpa) ––ramiona wydmy wyprzedzają czoło ––występuje na obszarach o klimacie suchym.

13. Skreślone wyrazy: a) laguny b) piasku c) chemicznego d) powolny

+1355-Ludwik Andegawejski-Budzyń-nienakładanie nadzwycz.podatków

+1374-L.A.-Koszyce-brak podat.prócz poradlnego

+1388-Władysław Jagiełło-Piotrków-potwierdza dotychczasowe prawa

+1422-W.J.- Czerwieńsk-zakaz konfiskaty majątku bez wyroku sądu

+1423-W.J.-Warta-szlachta może usuwać złych soltysów ze stanowisk

+1430-W.J.-Jedlno-nietykalność osoby i majątku bez wyroku sądu

+1454-Kazimierz Jagiellończyk-Cerekwica,Nieszawa-Król nie może zwoływać posp.rusz.

1476-79-wojna popia-o char.politycznym,obsadzenie biskupów na Warmii-kr.Polski

+1493-Jan Olbracht-Piotrków-1.sejm walny

+1496-J.O.-Piotrków-zwalniał sz.od ceł za przewożone towary

1497-J.O.-Kożmin-wyprawa na Mołdawię, klęska.

+1501-Aleks.Jagielończyk-Mielnik-cała władza w rękasz senatorów

1504-szlachta nie chce, by łączono urzędy,król nie może nadaw.dobr króle.bez zgody sejmu

+1505-A.J.-Radom-‘Nihil Novi’-żadnej ustawy bez senato.i posłów

1514-bitwa pod Orszą-rosja vs PL+L-działa na dzwon Zygmunta

1514-Maks.I zawarł przymierze z Moskwą

1515-Maks.I Habsb. I Zygm.I Stary-Wiedeń-

1519-wojna Pl-Krz. Zero sukcesu dla tych i tych

1520-oficjalnie-żądania ruchu egzem.

1521-pokój w wojnie PL-Krz

1537-Rokosz Lubowski-wystąpienie przeciwko królowi

1537-wojn.kokosza-niezadowolenie z braku korzyś.z ruch.egze. i z Polit.Bony

1562-Piotrków-sejm w P.-Zygm.3 Augu.w stroju szlach.

1569-Lublin-Unia Lubel.-Rzeczpospolita Obojga Narodów

1570-statuty Kankowskie-autonomia Gdań.ogranicz.handlu, zależ.od Polski,G. nie chce,

oblężenie,kompr.,G.ma swobodę ekonom., ale dużo płaci

1572-Zygm.3Augu.-śmierć-bezpotomnie

1573-Wawa-Sejm Konwokacyjny-jak wybrać nowego krola

1575-bezkról.-trzeba z wołać sejm elekcyjny

1576-Stef.Batory żeni się z An.Jagielonką, jest królem-Kraków

1579-kolegium jezuickie uniwersyt.

1579-S.B.-Płock-wojna o infl. Z Ros., zdobycie Płocka przez Pl.

1580-Stefan Batory-Wielkie Łuki-twierdza zdobyta przez armię pl-lit. Ważne zwycięstwo!

1581-S.B.-Psków-duża armia pl-lit, długie oblężenie,klęska

1582-Jamno Zapolskie-Rozejm Pl-Rosja na 10lat. Korzystny dla Pl:-mamy ziemię Połocką –i Inflant. z Rygą i Parnawą

1586-S.B.-śmierć

1717-Połączenie Prus Królewskich i Brandenburgii=>Prusy

1793-Grodno-‘sejm niemy’-ostatni po 2.rozbiorze