Co lubi, a czego nie lubi twój organizm

Zajadasz się orzechami i pijesz sporo mleka, bo sądzisz, że właśnie takiej diety twój organizm się domaga. Wybieraj jednak mądrze! Czasami jedzenie nawet tego, co uznane jest za zdrowe, przynosi więcej szkody niż pożytku.
Naukowcy nie mają żadnych wątpliwości: to, co i ile jemy, może uchronić nas przed chorobami. Na długiej liście naturalnych lekarstw są i czosnek, i szpinak, grejpfruty i zielona herbata… Wszędzie pełno informacji o korzystnym wpływie tzw. zdrowego jedzenia na nasz organizm. I przeważnie tak jest. Ale… nie zawsze. Zapewne zdarzyło ci się po spożyciu któregoś z tych produktów nie czuć się najlepiej. 

Dlaczego?

Rzecz w tym, że mają one różne działanie: jedne dodają energii i obniżają ciśnienie krwi, inne pobudzają trawienie… Dlatego to, co zjadasz z myślą o sercu, może nie służyć wątrobie. I odwrotnie. Najlepszą receptą jest umiar i zdrowy rozsądek. Odpowiednią dietę musisz zachować zwłaszcza wtedy, gdy masz już zdiagnozowane jakiekolwiek choroby. Sprawdź więc, jak karmić swoje ciało, by dostawało to, czego naprawdę potrzebuje.

Nerki

LUBIĄ 

ŻURAWINĘ Świeże owoce i wyciśnięty z nich sok zawierają substancje o właściwościach przeciwbakteryjnych (podobnie jak antybiotyki ? przeciwdziałają rozwojowi bakterii w nerkach, pęcherzu i drogach moczowych). Łagodzą również kłujący ból czy pieczenie w trakcie oddawania moczu. Jeśli więc się zdarza, że od czasu do czasu cierpisz z powodu zapalenia pęchęrza, profilaktycznie powinnaś pić sok z żurawiny.
POMARAŃCZE Mają sporo cytrynianów zapobiegających rozwojowi kamicy nerkowej. A to dlatego, że utrudniają tworzenie się kryształków kwasu moczowego i szczawianu wapnia ? substancji, z których zbudowane są kamienie nerkowe.
BRZOSKWINIE Polecane są zwłaszcza surowe owoce, bo działają moczopędnie. Częste korzystanie z toalety sprzyja oczyszczaniu nerek i pęcherza; to z kolei zmniejsza ryzyko zarówno infekcji, jak i odkładania się jakichkolwiek złogów.
ŚWIEŻE OGÓRKI Jedząc codziennie mizerię lub chrupiąc ogórki jako dietetyczną przekąskę, zmniejszysz skłonność do tworzenia się kamieni. Podobnie działają także natka i korzeń pietruszki oraz rzeżucha i seler naciowy; warto więc dodawać je do sałatek z ogórków. Wszystkie te produkty rozcieńczają kwas moczowy (sprawcę powstawania złogów w drogach moczowych).

NIE LUBIĄ

MIĘSA, WĘDLIN I NABIAŁU To źródła białka, które spożywane w nadmiarze, obciąża nerki. |
SOLI I WSZELKICH KONSERWANTÓW Najwięcej jest ich w kostkach rosołowych, zupach i sosach w proszku. Zatrzymują wodę w organizmie i podnoszą ciśnienie krwi, co przyczynia się do uszkodzenia naczyń krwionośnych w nerkach. Zdrowiej będzie, gdy do potraw zaczniesz dodawać suszone zioła, zwłaszcza te działające moczopędnie (natka, oregano, koper, jałowiec).
SZCZAWIU, SZPINAKU, BOTWINKI I RABARBARU Są one bogatym źródłem szczawianów. Spożywane w dużych ilościach, nasilają skłonność do tworzenia się kamieni w nerkach.
ALKOHOLU Nawet słaby drink zwiększa ciśnienie krwi i zatrzymuje wodę w organizmie. Ponadto zagęszcza mocz, więc bywa przyczyną infekcji pęcherza moczowego i nerek.

Czy wiesz, że..
.
Piwo dobrze wpływa na nerki. Mały kufel tego napoju niekiedy zalecają lekarze (choć nie wszyscy), bo działa moczopędnie i oczyszcza nerki. Jednak z piciem piwa nie wolno przesadzać, gdyż zawiera alkohol (pół litra ma go od 25 do 50 gramów). A alkoholu nerki nie lubią. Ponadto piwo jest również bardzo kaloryczne.

Oczy

LUBIĄ

ZIELONE WARZYWA Brokuły, kapusta, szpinak czy zielony groszek mają sporo substancji niezbędnych plamce żółtej oka (to miejsce na siatkówce odpowiadające za ostre widzenie). Działają też jak wewnętrzne ?okulary przeciwsłoneczne?: filtrują światło i chronią siatkówkę przed zgubnym wpływem wolnych rodników. Jedząc codziennie przynajmniej porcję takich warzyw, będziesz mogła dłużej cieszyć się sokolim wzrokiem.
MARCHEW I KUKURYDZĘ A to za sprawą beta-karotenu (sporo go w morelach, brzoskwiniach, dyni, melonie). Z niego powstaje witamina A, bez której nie mogłabyś dobrze widzieć, zwłaszcza o zmroku.

NIE LUBIĄ

MIĘSA I WĘDLIN Jedzone w nadmiarze, zakwaszają organizm, co utrudnia przyswajanie cennych dla wzroku składników. Nic więc dziwnego, że dieta mięsna zwiększa ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej (AMD). O tym powinni pamiętać szczególnie seniorzy, którzy są najbardziej narażeni na to schorzenie.

Czy wiesz, że...

W czasie II wojny światowej brytyjscy lotnicy, żeby wyostrzyć wzrok, codziennie jadali dżem z czarnych jagód. I słusznie! Te owoce to prawdziwy pokarm dla oczu. Zmniejszają przepuszczalność i kruchość naczyń krwionośnych w gałce ocznej, uelastyczniają ich ściany. Poprawiają ukrwienie gałki, a co za tym idzie ? dotlenienie komórek siatkówki. Chronią je przed wolnymi rodnikami. Zapewniają też ostre widzenie po zmroku. Jedz więc jagody (świeże lub mrożone), a unikniesz kłopotów ze wzrokiem. Z 
rady tej skorzystaj, jeśli każdego dnia wiele godzin spędzasz przed komputerem.

Serce

LUBI

ŁOSOSIA A także i inne ryby morskie, które są głównym dostawcą kwasów omega-3. Zwiększają one poziom dobrego cholesterolu HDL w organizmie, a obniżają złego, czyli LDL. Ponadto chronią naczynia krwionośne przed powstawaniem zakrzepów.
POMIDORY Równie zdrowe są przygotowane z nich sałatki, jak i przeciery, soki, keczupy. A wszystko za sprawą czerwonego barwnika ? likopenu, który zapobiega miażdżycy (w zagęszczonych przetworach z pomidorów jest go więcej niż w świeżych warzywach). Pomidory najlepiej jeść z dodatkiem oliwy, bo wtedy likopen jest łatwiej przyswajany.
SOJĘ Jej ziarna zawierają specjalny przeciwutleniacz, który chroni naczynia krwionośne, obniża ciśnienie i poziom cholesterolu we krwi. Nie dopuszcza więc do tworzenia się blaszek miażdżycowych.
ORZECHY, MIGDAŁY I NASIONA SŁONECZNIKA Mają dużo witaminy E ? przeciwutleniacza, działającego podobnie jak ten zawarty w soi.
CZOSNEK Dzięki olejkom eterycznym obniża ciśnienie krwi i usprawnia pracę serca. Najwięcej aromatycznych substancji uwalnia się z ząbków czosnku 10 minut po ich rozgnieceniu (najlepiej zjadać je właśnie wtedy).
ARONIĘ Jej owoce są bogate w witaminę P, która wzmacnia naczynia krwionośne. Substancja ta jest odporna na wysoką temperaturę, dlatego właściwości zdrowotnych nie tracą i dżemy, i soki z aronii.
MIÓD Nie tylko zawiera potas regulujący ciśnienie, ale i wzmacnia serce. Najzdrowsze są miody: rzepakowy, gryczany, wrzosowy i lipowy.
DAKTYLE Nawet w postaci suszonej rozrzedzają krew i chronią naczynia krwionośne przed miażdżycą. Sporo w nich kwasu salicylowego, działają więc podobnie do aspiryny.

NIE LUBI

JAJEK W zasadzie sercu szkodzą tylko żółtka, bo podnoszą cholesterol. Ogranicz więc ich jedzenie do dwóch sztuk na tydzień.
MARGARYN W KOSTCE Chodzi o te twarde, do których dodaje się kwasy tłuszczowe trans (zawierają je też niektóre margaryny w pudełkach). Ich jedzenie, podobnie jak tłuszczów zwierzęcych (smalcu i słoniny), prowadzi do podwyższenia poziomu złego cholesterolu. Zdrowe dla naczyń i serca są natomiast margaryny na bazie tzw. steroli roślinnych. Chcąc sprawdzić, czy są w składzie, uważnie czytaj etykiety na opakowaniach.
WYSOKOMINERALIZOWANYCH WÓD Sporo w nich sodu, który podnosi ciśnienie krwi. Dlatego lepiej wybieraj wody źródlane albo te o niewielkiej zawartości tego pierwiastka.

Czy wiesz, że...

Czerwone grejpfruty są lepsze dla serca niż zwykłe. Mają bowiem więcej zbawiennego dla naczyń likopenu (tego samego barwnika, co w pomidorach). Wyższość koloru dowiedziono w badaniach: u pacjentów, którzy jedli czerwone grejpfruty, po miesiącu poziom całkowitego cholesterolu obniżył się o 15 proc., złego (LDL) ? o 20 proc. O 18 proc. spadły trójglicerydy. Takich efektów nie zauważono u smakoszy białych owoców.

Kości

LUBIĄ

SZPROTKI Zdrowe dla kości (a także zębów) są również sardynki i śledzie, czyli tłuste ryby morskie, ale jedynie takie, które można zjadać wraz z ośćmi. Tylko wtedy dostarczasz sobie i wapnia, i witaminy D3 ? duetu niezbędnego do odpowiedniej mineralizacji kości. Ponadto witamina ta wspomaga przyswajanie z pożywienia niezbędnego im fosforu.
CHUDE MIĘSO Jest ono bowiem dobrym źródłem fosforu i cynku. A to właśnie dzięki tym pierwiastkom prawidłowo funkcjonują osteoblasty, czyli komórki budujące kość.
JEŻYNY Medycyna naturalna uważa je za środek zapobiegający osteoporozie, bo w owocach tych znajduje się sporo wapnia. Warto jeść zarówno surowe, jak i w postaci dżemów.

NIE LUBIĄ

SZCZAWIU, BOTWINKI, SZPINAKU I RABARBARU Swój charakterystyczny smak zawdzięczają szczawianom. Niestety, substancje te utrudniają przyswajanie wapnia z jedzenia. Dlatego jeśli jesteś zagrożona osteoporozą, raczej zrezygnuj z potraw zawierających szczawiany.
MOCNEJ KAWY I HERBATY Te napoje ciężko pracujących kobiet zwiększają straty wapnia z kości, a tym samym przyczyniają się do powstawania osteoporozy. Filiżanka pobudzającej małej czarnej czy herbaty dobra jest rano, ale nie wcześniej niż godzinę po śniadaniu. Potem lepiej zastąpić ją herbatą zieloną lub owocową.
CZIPSÓW I HAMBURGERÓW Jedzenie typu fast food jest wyjątkowo ubogie w składniki odżywcze. Problem w tym, że nie tylko nie dostarcza niezbędnych kościom witamin i minerałów, ale wręcz wypłukuje z nich wapń. W tak podstępny sposób działają konserwanty, sól i fosforany, którymi właśnie te produkty są naszpikowane.

Czy wiesz, że...

Aż co trzeci dorosły nie przyswaja wapnia z mleka, bo cierpi na tzw. nietolerancję laktozy. W tej sytuacji, pijąc mleko, nie dość, że nie zapewniamy sobie dostaw tego pierwiastka, to jeszcze narażeni jesteśmy na sensacje żołądkowe. Jeżeli nie trawimy laktozy, cukier ten gromadzi się w jelitach. A to z kolei bywa przyczyną nudności, wzdęć i bólów brzucha, a nawet biegunki. Krowie mleko możemy zastąpić specjalnym, pozbawionym laktozy (np. Minila). Źródłem wapnia dla kości mogą być też jogurty, 
kefiry i twarogi (po fermentacji zawierają niewielkie ilości laktozy).

Stawy

LUBIĄ

CZARNE PORZECZKI Dostarczają sporo witaminy C. Ponieważ uczestniczy ona w wytwarzaniu kolagenu, ma wpływ na to, w jakiej kondycji są stawy i ścięgna. Oczyszcza również organizm z wolnych rodników ? głównych sprawców stanów zapalnych w stawach.
MALINY Zarówno świeże, jak i przygotowane z nich dżemy czy soki zawierają kwas salicylowy. Substancja ta, od lat znana ze swych właściwości przeciwbólowych, jest też skutecznym środkiem zapobiegającym ?łamaniu? w kościach.
ŁOSOSIA Jest tłustą rybą morską (podobnie jak makrela, sardynki, śledzie czy tuńczyk), której mięso ma dużo jodu, białka i kwasów omega-3. Wszystkie te związki poprawiają funkcjonowanie oraz ruchomość stawów.
SIEMIĘ LNIANE Pochodzący z niego olej (a także olej rzepakowy, oliwa z oliwek i orzechy włoskie) oprócz kwasów omega-3, zawierają sporo witaminy E. Taki połączenie chroni stawy i ma działanie przeciwzapalne.

NIE LUBIĄ

NABIAŁU Chodzi tu nie o chude, a wyłącznie o tłuste: mleko, sery (żółte, pleśniowe, topione), twarogi czy śmietanę. Takie produkty zawierają sporo kwasu arachidonowego. Ułatwia on wytwarzanie prostaglandyn ? hormonów odpowiedzialnych za pojawianie się stanów zapalnych, zwłaszcza w stawach.
OLEJU SŁONECZNIKOWEGO I KUKURYDZIANEGO Są bogatym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6, które w nadmiarze blokują korzystne działanie kwasów omega-3 W ten sposób potęgują objawy zapalenia stawów (a zwłaszcza obrzęk i ból).

Czy wiesz, że...

Nie tylko serce, ale i stawy uwielbiają dietę śródziemnomorską (jej podstawą są potrawy z drobiu, ryb, warzyw, okraszane oliwą z oliwek, oraz owoce). To wnioski, do jakich doszli lekarze ze Szwecji. Po kilku tygodniach jedzenia takich dań u osób chorych na reumatyzm poprawiła się ruchomość stawów i zmniejszył się ich ból.

Wątroba

LUBI

CYTRYNY Mają silne działanie aseptyczne i ułatwiają rozpuszczanie kamieni żółciowych. Dlatego miej je zawsze pod ręką, aby dodawać plasterek do herbaty lub wody mineralnej. Kilka kropli soku z cytryny wyostrzy też smak surówki z warzyw czy sałatki owocowej.
CZOSNEK Zwłaszcza surowy (a nie granulowany czy marynowany), który nasila wydzielanie żółci i zmniejsza skłonność do tworzenia się kamieni. Z jedzenia aromatycznych ząbków zrezygnuj, jeśli masz jakiekolwiek kłopoty z wątrobą.
ĆWIKŁĘ Z CHRZANEM Zwłaszcza gdy dodasz do niej odrobinę ziaren kminku. Taka mieszanka pobudza wątrobę do działania i sprzyja wytwarzaniu żółci.
OLIWKI Bez względu na to, czy są czarne, czy zielone, poprawiają pracę wątroby i woreczka żółciowego. Ponieważ zwiększają produkcję i wydzielanie żółci, regulują trawienie. Warto więc polubić sałatkę grecką.

NIE LUBI

MOCNYCH TRUNKÓW Nawet niewielkie ilości nie tylko mocnego, ale także słabego alkoholu, zwłaszcza pite regularnie, źle wpływają na wątrobę. A to dlatego, że blokują pracę jej komórek i powodują odkładanie się w nich tłuszczu. Prowadzi to do groźnego dla zdrowia stłuszczenia wątroby.
OSTRYCH PRZYPRAW I MARYNAT Na zakazanej liście są zwłaszcza papryczka chili i pieprz oraz potrawy konserwowane octem (pikle, marynowane grzyby, śliwki czy ogórki). Nasilają skłonność do wzdęć i biegunek, co dodatkowo obciąża wątrobę.
TŁUSTEJ WIEPRZOWINY Ponieważ wątroba ma ograniczone możliwości przerabiania tłuszczów (zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego), to gdy dostarczasz ich za dużo, zaczyna je magazynować. W konsekwencji sama tyje i po jakimś czasie ulega stłuszczeniu.

Czy wiesz, że...

Mała czarna z ekspresu dobrze wpływa na wątrobę. Naukowcy z USA odkryli, że napoje z kofeiną (zawiera ją też herbata) chronią jej miąższ. W badaniu uczestniczyły osoby narażone na uszkodzenie wątroby (np. nadużywające alkoholu lub chorujące na żółtaczkę). U tych, które sięgały po napoje z kofeiną (oczywiście z umiarem!), wątroba była zdrowsza niż w u osób pijących wyłącznie wodę oraz soki.

Żołądek i jelita

LUBIĄ

JOGURTY I KEFIRY Zwłaszcza bogate w żywe kultury bakterii, czyli probiotyki, bo regulują pracę przewodu pokarmowego. Ułatwiają również trawienie niektórych substancji, np. pochodzącej ze zwykłego mleka laktozy.
KUKURYDZĘ Zawiera substancję (zeaksantynę), której zawdzięcza nie tylko żółtą barwę, ale i lecznicze działanie: blokuje bowiem wolne rodniki i osłania żołądek, chroniąc go przed chorobami. Dlatego w sezonie jedz gotowane kolby kukurydzy, a przez cały rok delektuj się sałatkami z dodatkiem żółtych nasion z puszki. Od czasu do czasu możesz sobie pozwolić na małą porcję popcornu, ale koniecznie bez soli.
AROMATYCZNE PRZYPRAWY Żołądek i jelita preferują: miętę, imbir, rumianek, lukrecję, melisę, kmin rzymski czy koperek. Zioła te bowiem usprawniają pracę przewodu pokarmowego.
CZOSNEK Jego silnie pachnące ząbki zwiększają wydzielanie soków trawiennych, więc jedzenie szybciej jest trawione i nie zalega w żołądku. Czosnek hamuje też nadmierną fermentację w jelitach, co zapobiega wzdęciom.
PŁATKI OWSIANE Ale podawane bez mleka, bo tylko wtedy działają na żołądek osłaniająco. Ponadto zawarty w nich błonnik może zapobiegać niektórym chorobom, np. nowotworom jelita grubego. Włókna błonnika wchłaniają też toksyny z pokarmu i w ten sposób zmniejszają ich przyswajanie w jelicie

NIE LUBIĄ

TŁUSTEJ WIEPRZOWINY Przygotowane z niej dania długo zalegają w żołądku, co daje uczucie ciężkości i pełności lub ból brzucha.
MUSUJĄCYCH WIN I KWAŚNYCH SOKÓW OWOCOWYCH Pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, co objawia się i zgagą, i bólem brzucha, często ? niestrawnością. Podobne objawy możesz mieć też po wypiciu kawy ?po turecku?, mocnej herbaty czy piwa.
JABŁEK Niektórzy po zjedzeniu tego owocu cierpią na bóle brzucha i wzdęcia. Dzieje się tak, gdyż jabłka zawierają dużo pektyn, które są rozkładane w jelicie grubym przez bakterie; w trakcie tej fermentacji tworzą się gazy.
WARZYW KAPUSTNYCH I STRĄCZKOWYCH Powodują silne wzdęcia. Zawierają wyjątkowo dużo błonnika i dlatego sprzyjają biegunkom. Uwaga! U niektórych osób nadmiar błonnika może powodować zaparcia.

Czy wiesz, że...

Nalewka z orzechów bywa antidotum na przejedzenie. Mocny alkohol zwykle nasila dolegliwości gastryczne, mimo to orzechówka może być lekarstwem pomocnym po biesiadowaniu. Jeśli więc się przejadłaś, sięgnij po kieliszek nalewki z zielonych łupin orzecha włoskiego. W niewielkich ilościach wspomaga trawienie, zwłaszcza ciężkich i tłustych dań.


Wykorzystaj bogactwo ukryte pod łupinami.

Orzechy to jedna z najzdrowszych przekąsek/Š Panthermedia
Czujesz się zmęczona? Nie możesz się skoncentrować? Marzy ci się jakaś drobna przekąska między dietetycznymi posiłkami? Sięgnij po orzechy. 

Garść orzechów to ok. 150 kcal oraz bogactwo zdrowych tłuszczów, minerałów i witamin. Zdrowe co nieco. Naukowcy zalecają jedzenie niewielkich ilości orzechów (ok. 7 sztuk) codziennie. Taka dawka obniża ryzyko chorób serca, niektórych rodzajów raka, kamicy żółciowej, cukrzycy typu 2 i wielu innych chorób. 

Dlaczego? Bo orzechy należą do najbogatszych źródeł antyoksydantów: witaminy E i selenu (najwięcej jest go w orzechach brazylijskich). Zawierają argininę, która przyczynia się do zwiększenia przepływu krwi w naczyniach. Orzechy chronią tętnice (działają tam przeciwzapalnie), serce i mózg. A ponadto dostarczają błonnika i łatwo przyswajalnego białka.

Orzechy nerkowca

Są bogate w kwasy tłuszczowe jedno- i wielonienasycone, które pozytywnie wpływają na stan naszej skóry, włosów i paznokci. Są też dobrym źródłem żelaza, potrzebnego do tworzenia krwi oraz cynku, który jest niezbędny do funkcjonowania układu odpornościowego.

Orzechy laskowe

To kopalnia witaminy E i magnezu. Już kilka sztuk dziennie poprawi nastrój i wymiecie wolne rodniki. Orzechy laskowe obniżają poziom złego cholesterolu. Poprawiają ostrość wzroku. Zmniejszają ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej oraz raka u palaczy.

Migdały

Mają dwa razy więcej błonnika niż inne orzechy. Są bogatym źródłem witaminy E, magnezu, potasu i fosforu. Dzięki temu dobrze wpływają na układ krwionośny. Zapobiegają nadciśnieniu. Ponadto zawierają sporo wapnia. Usprawniają także pracę przewodu pokarmowego i znoszą uczucie zgagi.

Pistacje

Mają najwięcej potasu i polifenoli (przeciwutleniaczy, które niszczą wolne rodniki). Są skarbnicą fitosteroli - roślinnych estrogenów, łagodzących objawy menopauzy. Jako jedyne zawierają luteinę i zeaksantynę choniące oczy przed promieniowaniem UV. Obniżają też poziom cukru.


Polowanie na antyoksydanty

Nasz organizm przetwarza tlen na energię. Podczas tego procesu powstają wolne rodniki, które niszczą nasze komórki. Zanieczyszczone powietrze, spaliny, dym papierosowy, alkohol, chemiczne konserwanty, leki i stres - wszystko to sprzyja powstawaniu wolnych rodników. 

Gdy jest ich zbyt dużo, zaczynamy chorować. Na szczęście mamy skuteczną broń. To antyoksydanty, czyli przeciwutleniacze. Skąd je wziąć?

Owoce i warzywa bogate w beta- karoten, który jest silnym przeciwutleniaczem oraz witaminę C. Są to: brokuły, kalafior, papryka, natka, pomidory, szpinak, sałata, czerwona i czarna fasola, zielony groszek, fasolka szparagowa, kapusta, marchew, dynia, czerwona i żółta cebula, surowy czosnek. Wśród owoców zaś: cytrusy, truskawki, czerwone winogrona, jabłka, jagody i owoce dzikiej róży.

Miód 

To prawdziwa kopalnia antyoksydantów. Najwięcej ich zawierają miody ciemne - gryczany, spadziowy, nowozelandzki miód manuka (aż dwa razy więcej od miodów jasnych, czyli akacjowego i lipowego). 

Jajka 

Są znakomitym źródłem przeciwutleniaczy, bo zawierają bardzo dużo luteiny i to w dodatku dobrze przyswajalnej. Jest to możliwe, bowiem żółtko zawiera tłuszcz, który ułatwia jej przyswajanie. Luteina chroni zwłaszcza nasze oczy. 

Tłuszcze roślinne 

Oliwa z oliwek pochodząca z pierwszego tłoczenia na zimno oraz olej rzepakowy zawierają wiele substancji o działaniu przeciwutleniającym: polifenole, beta-karoten i witaminę E, która ma właściwości przeciwzapalne. 

Pełne ziarno

Czy wiesz, że makaron razowy zawiera nawet trzy razy więcej antyoksydantów niż zwykły? Robi się go bowiem z nieoczyszczonej mąki, która jest bogata w polifenole. Zmniejszają one ryzyko wystąpienia chorób układu krwionośnego i nowotworów.