KAPŁAN PRZYWDZIEWA SZATY LITURGICZNE

Kapłan we Mszy św. występuje jako pośrednik między Bogiem a ludem. Dlatego też przywdziewa szaty, które nam uzmysławiają rolę ofiarniczą Kapłana i jego związek z Chrystusem Panem i Jego ofiarą na krzyżu.

Szaty te są poświęcone przez Kościół, a modlitwy, które Kapłan odmawia przy nakładaniu ich pięknie podkreślają jakim powinien być stan nasze; duszy z chwilą gdy przystępujemy do ołtarza.

1. Humerał. 2. Alba. 3. Sznur. 4. Manipularz. 5. Stuła. 6. Ornat.

7. Biret. 8. Dalmatyka lub tunicella dla diakona względnie subdiakona.

Umywając ręce Kapłan prosi Boga o czystość serca:

Da, Dómine, virt́útem mánibus meis ad abstergéndam omnem máculam ut sine pollutióne mentis et córporis váleam tiki servíre.

Użycz, Panie, mocy rękom moim, abym starł wszystkie zmazy i służył Ci w czystości duszy i ciała.

Następnie Kapłan wkłada Humerał, tj. sztukę czworobocznego płótna lnianego, który przykrywa ramiona i szyję (dawniej i głowę jak i do dzisiejszego dnia w niektórych zakonach).

Humerał oznacza przyłbicę zbawienia (Eg. 6, 17), która strzeże nas od napaści szatana.

Impóne, Dómine, cápiti mea gáleam salútis, ad expugnándos diabólicos incúrsus.

Włóż, Panie, na głowę moją przyłbicę zbawienia dla odparcia wszelkich napaści szatańskich.

Po Humerale wkłada Kapłan Albę, tj. długą szatę płócienną, która spada aż do kostek. Wyraża ona czystość duszy. O tej szacie mówi Chrystus Pan .w przypowieści o godach weselnych.

Alba przypomina również szatę, w którą Herod okrył Chrystusa na pośmiewisko.

Deálba me, Dómine, et munda cor meum; ut, in sánguine Agni dealbátus, gáudiis pérfruar sempitérnis.

Wybiel mnie, Panie, i oczyść serce moje, abym omyty we krwi Baranka, cieszył się radością na wieki.

Albę przepasuje Kapłan pasem, czyli sznurem lnianym skręconym. Oznacza ona powściągliwość i umartwienie ciała według słów Zbawiciela. „Niech będą biodra wasze przepasane”. Chrystusa przy biczowaniu również skrępowano powrozami.

Praecínge me, Dómine, cíngulo puritátis, et exstíngue in lumbis meis humórem libidinis; ut máneat in me virtus continéntiae et castitátis.

Przepasz mnie, Panie, pasem czystości i zgaś we mnie ogień pożądliwości, aby królowała we mnie cnota wstrzemięźliwości i czystości.

Kapłan wkłada na lewą rękę Manipularz. Z tej samej materii co ornat, służył dawniej do ocierania potu. Przypomina nam życie obecne pełne łez i trudu, oraz słowa Jezusa: Błogosławieni, którzy płaczą albowiem będą pocieszeni...

Mérear, Dómine, portáre manípulum fletus et dolóris; ut cum exsultatióne recípiam mercédem labóris.

Obym zasłużył, Panie, przynieść Ci plon łez moich i cierpień, abym z radością mógł otrzymać nagrodę mych znojów.

Piątą szatą jest Stuła, tj. szeroka taśma zwieszającą się z szyi, tej samej materii co ornat. Jest oznaką godności i dostojeństwa kapłańskiego. Jest ona pochodzenia rzymskiego. Oznacza również jarzmo służby Bożej i jarzmo krzyża jaki Chrystus przyjął na siebie za grzechy nasze.

Redde mihi, Dómine, stolam immortalitátis, qam pérdidi in praevaricatióne primi paréntis: et, quamvis indígnus accédo ad tuum sacrum mystérium, mérear tamen gáudium sempitérnum.

Zwróć mi, Panie, szatę nieśmiertelności, którą postradałem przez upadek pierwszego naszego rodzica; i acz niegodny zbliżam się do twych tajemnic świętych, niech jednak zasłużę na radość wiekuistą.

Wreszcie Kapłan nakłada ornat. Powstał on ze zwykłego płaszcza rzymskiego. Jego krój uległ w ciągu wieków rozmaitym przeobrażeniom. Krój szeroki, nieobcięty (tzw. romański lub gotycki) jest najbardziej odpowiedni. Ornat okrywa całego człowieka i dlatego jest symbolem miłości, którą człowiek winien się przejąć, zbliżając się do ofiary Chrystusa.

Dómine, qui dixísti: Jugum meum suáve est et onus meum: lev: fac, ut istud portáre sic váleam: quod cónsequar tuam grátiam. Amen.

Panie, któryś rzekł: « Jarzmo moje słodkie, a brzemię moje lekkie» spraw, abym je tak nosić umiał abym zasłużył na łaskę twoją. Amen.

Przygotowanie do Ewangelii

Po śpiewie miedzylekcyjnym kapłan głęboko pochylony przed środkiem ołtarza modli się (Iz. VI):

Munda cor meum, ac lábia mea, omnípotens Deus, qui lábia Isaíae Prophétae cálculo mundásti igníto: ita me tua grata miseratióne dignáre mundáre, ut sanctum Evangélium tuum digne váleam nuntiáre. Per Christum Dominum nostrum. Amen.

Oczyść serce moje i wargi moje, wszechmogący Boże, któryś wargi Izajasza proroka rozżarzonym węglem oczyścił. I mnie też przez łaskawe miłosierdzie swoje racz tak oczyścić, iżbym mógł godnie opowiadać świętą Ewangelię Twoją. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.

Podczas uroczystej Mszy diakon kładzie księgę Ewangelii na ołtarzu, a po nasypaniu kadzidła przez celebransa klęka na najwyższym stopniu, odmawia Munda cor i prosi o błogosławieństwo, którego udziela mu kapłan

W cichej Mszy św. modlitwę tę odmawia sam kapłan - we Mszach żałobnych opuszcza się ją.

Jube, domne (Dómine) benedícere. Dóminus sit in corde tuo (meo) et in lábiis tuis (meis): ut digne et competénter annúnties (annuúntiem) Evangélium suum. Amen.

Racz, Panie, pobłogosławić. Bóg niech będzie w sercu moim i na ustach moich, abym godnie i umiejętnie głosił Ewangelię Jego. Amen.

Kadzenie

Podczas Mszy z asysta kapłan na początku Mszy błogosławi kadzidło i mówi:

Ab illo benedicáris in cujus honóre cremáberis. Amen.

Niechaj cię Ten błogosławi, na którego cześć spalać się będziesz

W Mszach uroczystych kaplan okadza ofiary i ołtarz. Błogosławiąc kadzidło mówi:

Per intercessiónem beáti Michaélis Archángeli, stantis a dextris altáris incénsi, et ómnium electórum suórum, incénsum istud dignétur Dóminus bene + dícere, et in odórem suavitátis accípere. Per Chnstum, Dommum nostrum. Amen.

Za przyczyną świętego Michała Archanioła stojącego po prawicy ołtarza kadzideł i wszystkich wybranych swoich niechaj Pan raczy to kadzidło pobło + gosławić i przyjąć jako wonność wdzięczną. Przez Chrystusa Pana naszego Amen.

Okadzając ofiary, mówi:

Incensum istud a te benedíctum ascéndat ad te, Dómine: et descéndat super nos misericórdia tua.

Kadzidło to, któreś pobłogosławił, niech wzniesie się ku Tobie Panie, a na nas niech zstąpi miłosierdzie twoje.

Okadzając krucyfiks ołtarza i sam ołtarz mówi część psalmu 140.

Dirigatur, Dómine, orátio mea, sicut incénsum in conspéctu tuo: elevátio mánuum meárum sacrifícium vespertínum. Pone, Dómine, custódiam ori meo, et óstium circumstántiae lábiis meis: ut non declínet cor meum in verba malítirae ad excusándas excusatiónes in peccátis.

Niechaj się wznosi o Panie, modlitwa moja jako woń kadzidła przed oblicze twoje, a wznoszenie rąk moich, jako ofiara wieczorna. Postaw Panie straż przy moich ustach i bramę szczelną wokoło warg moich, by się serce moje nie skłaniało ku słowom złym, ku szukaniu usprawiedliwienia grzechów.

Oddając kadzielnicę diakonowi, kapłan mówi:

Accendat in nobis Dóminus ignem sui amóris, et flammam aetérnae caritatis. Amen.

Oby Pan rozpalił w nas ogień miłości swojej i wzniecił płomień miłości wiecznej. Amen.

2