Łuszczyca(psoriasis)

Łuszczyca to przewlekła choroba skórna z nadmierną produkcją naskórka.Przeciętny człowiek regeneruje naskórek w ciągu około 28 dni. W przypadku łuszczycy proces ten przebiega w ciągu zaledwie nawet 3-4 dni. Łuszczyca to najczęściej występujące schorzenie dermatologiczne. Dotyka ok. 2-4% populacji, w Polsce ok. 800 tys. ludzi (przeważnie osoby między 15. a 30. r. ż.) Najpopularniejszą jej formą jest łuszczyca zwykła (psoriasis vulgaris). Dotyczy ok. 90% chorych.

Łuszczyca jest chorobą przewlekłą, o charakterze nawracającym. Zdarza się, że samoistnie wycofuje się - następuje wtedy nawet całkowity zanik objawów, czasem ich znaczne złagodzenie.Pojawia się na skutek zwiększonej proliferacji (podziału komórek) naskórka.

Łuszczyca to nie tylko problem skóry.Dramat osób cierpiących z powodu łuszczycy polega na konieczności długotrwałego leczenia, które często nie przynosi porządanych rezultatów. To właśnie brak kontroli nad chorobą oraz społeczne postrzeganie chorych wymienia się jako najbardziej dotkliwe cechy łuszczycy.

W przeszłości chorych na łuszczycę izolowano, uważano, że choroba jest zakaźna. Mylono ją wtedy z trądem,dziś natomiast często z atopowym zapaleniem skóry(AZS).

Dużo ludzi ma brak świadomości tak prostych faktów jak ten, że łuszczycą nie można się zarazić.

Niestety, ale defekty estetyczne powodowane przez chorobę, spotęgowane wciąż niewielką świadomością społeczną na temat choroby, sprawiają, że pacjenci często w większym lub mniejszym stopniu wyłączają się z życia społecznego. Problemem staje się wyjście na dwór w koszulce z krótkim rękawem, nie mówiąc o wyjściu na plażę czy basen.

Choroba stanowi dla pacjentów poważny problem estetyczny i psychospołeczny. Sam stres zaostrza również objawy.

Objawy łuszczycy:

Łuszczyca najczęściej objawia się występowaniem płaskich czerwonych, czerwonobrunatnych lub różowych wykwitów łuszczącej się skóry. Zmiany łuszczycowe mogą mieć jednak zróżnicowany wygląd i formę. Po bliższych oględzinach można stwierdzić, że są one po prostu płatami łuszczącej się skóry.W zależności od rodzaju łuszczycy mogą być to przykładowo pojedyncze czerwone zmiany, zmiany pokrywające znaczną część ciała, czy też zmiany w postaci krostek ropnych.

Obszary zmienione chorobowo mają zróżnicowaną wielkość i z reguły stosunkowo dobrze odznaczające się brzegi. Na powierzchni skóry obserwuje się "łuski" w szarym lub srebrnym kolorze.

Najczęstszym objawem towarzyszącym samym wykwitom skórnym jest łuska zbierająca się na tych zmianach. Jest to nadprodukcja naskórka, która jest wypychana do górnej powierzchni skóry zbyt szybko. Dlatego ta warstwa obumiera i przekształca się w łuskę, która gdy już wyschnie najczęściej odpada od zmiany łuszczycowej.

Łuszczyca ma nieznaną etiologię. Prawdopodobnie jest chorobą o podłożu genetycznym.

-Zmiany skórne wywoływane przez łuszczycę najczęściej pojawiają się na łokciach i kolanach. Nierzadko występują też na plecach, pośladkach oraz głowie (na owłosionej skórzegłowy oraz w okolicy uszu).

-U chorych na łuszczycę często występuje objaw świądu zmian chorobowych.

Innym częstym objawem łuszczycy jest świąd zmian skórnych. Duży odsetek chorych doświadcza swędzenia wykwitów, jednak nie u każdego łuszczyka występuje ten objaw. Świąd częściej występuje przy nieleczonych zmianach. W przypadku bardzo silnego świądu może on skutecznie utrudniać codzienne funkcjonowanie oraz wywoływać znaczny dyskomfort.

-Rzadziej występujące objawy są przy cięższych przypadkach łuszczycy. W przypadku trudnych pękających zmian chory może doświadczać pieczenia lub też bólu. Należy również zauważyć, że ból jest powszechny przy łuszczycy stawowej.

-Również przy łuszczycy krostkowej częstym objawem jest ból i nabrzmienie zmian. Czasami zdarza się również wysięk ze zmian łuszczycowych.

-W skrajnych, bardzo ciężkich przypadkach łuszczycy można zauważyć podwyższoną temperaturę ciała oraz zły stan ogólny zdrowia chorego.

-Objawy zmniejszają się latem na skutek działania promieni słonecznych.

Rodzaje łuszczycy

Biorąc za kryterium wiek istnieją dwa rodzaje łuszczycy. Łuszczyca I typu ujawniająca się w młodym wieku przed 40 rokiem życia. Najczęściej do pierwszego wystąpienia dochodzi między 18-22 rokiem życia. W przypadku tej postaci choroby najczęściej występuje ona również w rodzinie. Często sprowokowana jest infekcjami paciorkowcowymi. Jej przebieg w wielu przypadkach jest dosyć ciężki. Nawroty choroby również występują często.

Typ II łuszczycy ujawnia się w późnym wieku (ze szczytem zachorowań w około 60 roku życia). W tym przypadku łuszczycy z reguły nie występuje ona w rodzinie. Przebieg choroby jest dosyć stabilny, a zmiany nie są bardzo nasilone.

Istnieje wiele rodzajów łuszczycy. Jej formy różnią się przede wszystkim wyglądem, miejscem występowania, intensywnością, czy rodzajem łuski. Część rodzajów jest częściej spotykana a część rzadziej. Używając terminu "łuszczyca", mamy zwykle na myśli jej najbardziej popularną odmianę, czyli psoriasis vulgaris. Istnieją jednak inne odmiany tej uciążliwej choroby. Charakteryzują się różnorodnymi objawami, miejscem występowania oraz zalecanym leczeniem.

Wyróżniamy takie rodzaje łuszczycy,jak:

* ł. zwykła

* ł. zadawniona

* ł. brodawkująca

* ł. wysiękowa

* ł. brudźcowa

* ł. kropelkowata

* ł. plackowata

* ł. stawowa

* ł. krostkowa

* ł. płytek paznokciowych

* ł. Sprowokowana

Łuszczyca zwyczajna (psoriasis vulgaris)

Klasycznym wykwitem łuszczycy zwyczajnej jest grudka łuszczycowa, która z reguły rozrasta się. Jej kolor jest w różnych intensywnościach czerwieni. Całość zwykle pokryta jest srebrzystą łuską. Cechą charakterystyczną łuszczycy jest wyraźne odgraniczenie miejsca chorobowo zmienionego od zdrowej skóry. Po zdrapaniu łuski często jest widoczny efekt “krwawej rosy”. Na rozdrapanym ognisku łuszczycowym pojawiają się kropelki krwi.

Kształt zmian łuszczycowych jest zwykle zbliżony do owalu. Zlewając się mogą tworzyć różne figury. Ze względu na nawarstwienie łusek, kształt i ogólny wygląd rozróżnia się różne rodzaje łuszczycy m.in. łuszczycę obrączkowatą, pieniążkowatą, geograficzną, linijną, zadawnioną czy brudźcową. Typowe ustępowanie łuszczycy (samoistne lub w wyniku leczenia) często zaczyna się od centralnej części ogniska – widoczne są wówczas brzegi zmian (łuszczyca obrączkowata).

Łuszczyca zwyczajna może występować praktycznie na każdej części ciała. Najczęściej jednak są to: owłosiona skóra głowy, kolana, łokcie i okolica krzyżowa. W łuszczycy zauważalna jest większa lub mniejsza symetryczność.

Łuszczyca plackowata (plaque psoriasis)

Łuszczyca plackowata jest jednym z najczęściej spotykanych rodzajów łuszczycy. Kształtem przypominają monety (pieniążkowate). Ogniska łuszczycowe są zwykle dosyć duże i mogą mieć średnicę od kilku do kilkudziesięciu centymetrów.

Zmiany łuszczycowe mają zwykle czerwony kolor, są wyraźnie odgraniczone i posiadają srebrzystą łuskę. Łuska zwykle pokrywa całe zmiany i obficie się łuszczy. Zmiany mogą być zarówno grube jak i cienkie.

Łuszczyca plackowata najczęściej występuje w okolicy łokci, kolan, głowy i okolicy lędźwiowej. W bardziej nasilonych przypadkach łuszczyca plackowata może rozprzestrzenić się na inne partie ciała.

Erytrodermia łuszczycowa (erythrodermia psoriatica)

Erytrodermia łuszczycowa objawia się uogólnionymi, znacznymi zmianami na całym ciele. Zmiany są rozległe i mocno zaczerwienione. Występuje przy tym często obrzęk. Zmianom erytrodermicznym towarzyszy dodatkowo różnie nasilone złuszczanie, a także świąd i nierzadko ból. Ten rodzaj łuszczycy jest groźny dla życia. Powoduje on gorączkę. Rozległe zmiany niszczą naturalną ochronę skóry, przez co chory jest bardziej podatny na infekcje. Chory traci dodatkowo ciepło oraz płyny. Na erytrodermię łuszczycową mogą zachorować osoby w każdym wieku. Choroba może zostać wywołana infekcjami, stresem, złym leczeniem, podrażniającym skórę, czy też nagłym przerwaniem leczenia.

Łuszczyca krostkowa (psoriasis pustulosa)

Objawem łuszczycy krostkowej są uwypuklenia występujące na skórze. Krostki wypełnione są ropą, a skóra wokół nich bywa silnie zaczerwieniona oraz uwrażliwona na dotyk. Wystąpienie lub nasilenie objawów może wynikać m.in. ze stosowania leków hormonalnych.

Ta forma łuszczycy występuje najczęściej na dłoniach i nogach, ewentualnie w formie ogólnej w różnych miejscach na skórze całego ciała. Ogniska często skupiają się na zgieciach kończyn.

Wykwity w łuszczycy krostkowej zdecydowanie różnią się od zmian w łuszczycy zwyczajnej. Zmianami chorobowymi są 1-3 milimetrowe krostki zawierające niezakaźną ropę, często otoczone rumieniem. Krostki łuszczycowe mogą się zlewać, łącząc się w większe obszary. Łuszczyca krostkowa najczęściej występuje u dorosłych i może być wynikiem infekcji, poparzenia słonecznego czy zażywania niektórych leków.

W łuszczycy krostkowej wyróżniamy dwie podstawowe odmiany, którymi są:

* łuszczyca krostkowa ograniczona (pustulosis palmo-plantaris),

* łuszczyca krostkowa rozsiana (obrączkowata)/uogólniona (psoriasis pustulosa disseminata).

W przypadku łuszczycy krostkowej ograniczonej mamy do czynienia najczęściej ze zmianami zlokalizowanymi na dłoniach, podeszwach stóp oraz palcach dłoni i stóp. Może się ona rozwijać samodzielnie lub z innymi rodzajami łuszczycy.

Łuszczyca tego typu ma postać żółtawych krostek, wypełnionych ropą. Całość jest obrzmiała i zaczerwieniona. Przy ich powstawaniu często towarzyszy ból. Zmiany te są bardzo delikatne i podatne na uszkodzenia. Często powstają przy tym rodzaju łuszczycy strupy.

Ta forma łuszczycy jest stosunkowo przewlekła. Częściej zapadają na nią kobiety w piątej i szóstej dekadzie życia.

Łuszczyca krostkowa rozsiana (obroczkowata)/uogólniona jest jedną z najcięższych form łuszczycy. W skrajnych przypadkach (zwłaszcza u osób starszych) może zagrażać życiu. Występuje ona zwykle u dorosłych, jednak spotyka się ją też u dzieci w postaci obrączkowatej.

Blisko siebie położone krostki często zlewają się w całe obszary. W postaci uogólnionej może dojść do erytrodermii i z ciała chorego mogą spełzywać całe fragmenty naskórka. Wysypom tego typu towarzyszy ogólny zły stan samopoczucia, podwyższona temperatura (nawet do 40-41 stopni Celcjusza), podwyższone tętno, przyspieszony oddech, zmęczenie i brak apetytu.

Łuszczyca krostkowa uogólniona (von Zumbusha)-Jedna z najpoważniejszych form łuszczycy. Objawom towarzyszy ogólna reakcja organizmu wpostaci wysokiej temperatury oraz pogarszającego się stanu ogólnego. Na skórze mogą pojawiać się różnej wielkości pęcherze i pęcherzyki.

Łuszczyca stawowa (łuszczycowe zapelenie stawów)-Również jeden z najbardziej niebezpiecznych rodzajów łuszczycy. Towarzyszy zawsze innym formom i objawia się zapaleniem stawów (bólem, ograniczeniem ruchów, obrzękiem). Nieleczona może skutkować trwałym zwyrodnienim stawów, a nawet kalectwem.

Łuszczyca kropelkowata (łuszczyca drobnogrudkowa) charakteryzuje się licznymi maleńkimi grudkami (poniżej 1 cm) szeroko rozlanymi po ciele – z reguły są bardzo liczne. Kształtem przypominają krople. Obecność łusek może być różnie nasilona. Wysiewom często towarzyszy świąd. W przypadku tej formy łuszczycy prawie zawsze zauważa się jej pojawianie na miejscach urazów skóry.Najczęściej występuje we wczesnym wieku (dzieci i młodzież). Często jest spowodowany infekcjami paciorkowcowymi gardła (np. zapalenie gardła, migdałów). Do wysiewy często dochodzi w tydzień po infekcji. W początkowej fazie wysyp może być intensywny.

Ta forma łuszczycy często może ustąpić samoistnie po kilku tygodniach od wysypu, dając choremu przez długi czas spokój. Niestety często po remisji może przerodzić się w łuszczycę plackowatą.

Łuszczyca odwrócona (psoriasis inversa)

Zmiany chorobowe w łuszczycy odwróconej zwykle są czerwone oraz rzadko występuje łuska. Często przy tej formie łuszczycy występują stany zapalne z wysiękami. Skóra jest bardzo wrażliwa i może być podrażniona w wyniku otarć czy pocenia się.

Charakterystyczne w tym rodzaju łuszczycy jest umiejscowienie zmian. Występują one najczęściej w owłosionych miejscach na ciele, zgięciach i fałdach skórnych (np. pod pachami, kolanami, w okolicach genitaliów, pod biustem). Często z tym rodzajem łuszczycy borykają się osoby otyłe i w starszym wieku.

Łuszczyca brodawkująca

U pacjentów cierpiących na tę odmianę łuszczycy obserwuje się brodawkowaty przerost naskórka. Guzki są nierówne, stosunkowo dobrze wykształcone, pokryte licznymi brodawkami. Ten rodzaj łuszczycy występuje najczęściej na skórze nóg.

Łuszczyca wysiękowa

Stan zapalny i zauważalny wysięk występuje głównie w pachach, pachwinach oraz okolicach narządów płciowych, a więc miejsach intensywnego wydzielania potu.

Łuszczyca brudźcowa-To postać zadawniona postać łuszczycy wysiękowej. Lokalizuje się w tych samych miejscach, ale zmiany są bardziej zaawansowane, w postaci wilgotnych strupów i bruzd.

Erytrodermia łuszczycowa (łuszczyca uogólniona ostrozapalna)

Najczęściej forma zadawniona, wynikająca z nieprawidłowego leczenia lub zaniechania leczenia innych form łuszczycy. Zmiany chorobowe i stany zapalne są rozległe, zaawansowane, zwykle o zabarwieniu czerwonym lub czerwono-brunatnym.

Skutki erytrodermii łuszczycowej mogą być poważne. Towarzyszyć jej może obrzęk, świąd, ale także gorączka oraz zaburzenie równowagi wodnej i elektrolitowej organizmu.

Łuszczyca głowy

Część chorych boryka się z łuszczycą występującą na owłosionej skórze głowy.

W przypadku łuszczycy owłosionej skóry głowy zmiany mogą występować nie tylko na samej głowie we włosach, ale także często wychodzą poza granice włosów na czoło, kark czy za uszami. Łuszczyca głowy jest jedną z najczęstszych lokalizacji tej choroby.

Łuszczyca może występować tylko na głowie lub w połączeniu z łuszczycą skóry gładkiej.Może przyjąć zarówno formę pojedynczej czerwonej plamki, jak i rozległych zmian na głowie, którym często towarzyszy świąd i łuszczenie się.

Łuszczyca głowy z reguły nie powoduje utraty włosów (łysienia). Jednak w sporadycznych przypadkach, przy długotrwałym utrzymaniu się grubych zmian łuszczycowych zauważa się łysienie w tych miejscach.

Łuszczyca paznokci

Łuszczyca nierzadko atakuje paznokcie - zarówno u rąk, jak i u nóg.

Łuszczyca paznokci często występuje wraz z innymi odmianami łuszczycy na ciele. Czasami jednak zdarza się, że jest to jedyna forma łuszczycy u chorego. Łuszczyca paznokci zwykle jest mylona z grzybicą paznokci.

Charakterystycznymi objawami łuszczycy paznokci są naparstkowate wgłębienia płytki paznokcia, a także występujące pod paznokciem grudki łuszczycowe przypominające plamy olejowe. Pod paznokciem często gromadzą się zmiękczone masy rogowe. Paznokieć jest wówczas biały lub żółty, gdyż nie przylega do podłoża. W szczególnie nasilonych zmianach paznokcie mogą ulegać rozwarstwienion i mogą nawet odpaść.

Przyczyny występowania łuszczycy

Łuszczyca jest chorobą dziedziczną. Dotyka około 5% ludzi w Polsce. Jeżeli cierpi na nią zarówno ojciec, jak i matka, prawdopodobnieństwo zachorowania u dziecka wynosi nawet powyżej 50%.

Przyczyny występowania objawów choroby to przyspieszony podział komórek naskórka. Powoduje on łuszczenie się skóry, powstawanie łusek oraz pozostałe objawy (stany zapalne, zaczerwienienie, obrzęki itd.).

Osoby chorujące na łuszczycę z reguły zmagają się z zanikiem i nawrotami choroby. Występowanie objawów uzależnione jest bowiem od co najmniej kilku czynników.Najważniejsze z nich to:

Stres - zaostrzenie objawów lub ich wystąpienie obserwuje się często jako następstwo stresu, zarówno długotrwałego, jaki i nagłego szoku.

Urazy oraz mechaniczne uszkodzenia skóry - otarcia, zadrapania, rany różnego rodzaju, oparzenia oraz blizny (fenomenem Koebnera).

Stany zapalne różnego rodzaju - zapalenie migdałków, dróg moczowych, zębów (próchnica, stany ropne).

Infekcje bakteryjne - szczególnie te spowodowane paciorkowcem, atakujące górne drogi odechowe.

Infekcje wirusowe - ospa wietrzna, różyczka, odra, półpasiec.

Grzybice i drożdżyce - szczególnie u osób z nadwagą posiadających uwarunkowania genetyczne do rozwoju łuszczycy.

Inne choroby – cukrzyca, szczególnie typ II u osób w podeszłym wieku i dna moczanowa.

Lekarstwa - występowanie objawów łuszczycy jako następstwo zażywania lekarstw to problem szeroki i wymagający konsultacji z lekarzem. Do leków wywołujących zmiany łuszczycowe należą hormony, leki beta-blokujące i wiele, wiele innych.

Zmiany poziomu hormonów - nie tylko podawanie hormonów w czasie terapii zaostrza łuszczycę. Choroba często uaktywniasię w trakcie naturalnych wahań poziomu hormonów, np. w trakcie dojrzewania czy przekwitania.

Alkohol i tytoń - nadużywanie alkoholu i innych używek to także czynnik ryzyka przy łuszczycy.

Warzywa i owoce w supermarkecie-Spożywana żywność może mieć wpływ na przebieg łuszczycy.

Jednym z czynników wywołujących łuszczycę oraz wpływających na jej przebieg jest również żywność, którą jemy na co dzień.

To, co jemy ma wpływ na przebieg łuszczycy i często może powodować wysypy tej choroby lub skutecznie utrudniać jej leczenie. W kwestii żywności nie ma jednolitej zasady. Bywa, że niektóre pokarmy u jednych wywołują nasilenie łuszczycy, a u innych chorych nie. Należy zwrócić uwagę na jedzenie, ponieważ nie każde produkty są dobrze tolerowane przez organizm, mogą powodować zaburzenia w układzie pokarmowym, alergie.

Człowiek chorujący na łuszczycę nie ma łatwego życia. Okazuje się, że może sobie zaszkodzić na wiele sposobów. Należy uważać na wszystkie czynniki osłabiające układ odpornościowy oraz wszystko, co może podrażnić miejscowo skórę (kosmetyki, niedostateczna lub odmienna higiena), urazy itd.).Najgorsze w tym wszystkim bywa chyba to, że nawet próby terapii, inspirowane dobrymi intencjami i podejmowane zgodnie ze sztuką lekarską, mogą powodować pogorszenie się stanu pacjenta.

Leczenie łuszczycy

Dobór właściwej terapii przeciwłuszczycowej to prawdziwe wyzwanie. Przebieg choroby z reguły jest przewlekły, zdarzają się nawroty, czasowe lub nawet całkowite zaniki choroby.

W tej sytuacji to właśnie lekarz dermatolog powinien zdecydować o odpowiednim wyborze leków na łuszczycę.

Sposoby leczenia łuszczycy:

1) Leczenie farmakologiczne (leki na łuszczycę)

Leki podawane zewnętrznie - maści, żele, kremy, mazidła na łuszczycę. Przy najlżejszych formach łuszczycy może to być wystarczający sposób leczenia. Leczenie miejscowe usuwa łuski oraz hamuje nadmierny podział komórek naskórka.

Ten rodzaj terapii wymaga stosowania maści: salicylowa, mocznikowa, solankowa. Mają one charakter złuszczający. Dodatkowo, niezbędne jest użycie leków redukujących podział naskórka. Należą do nich: dziegć (Psorisan, Pixolerm, Linola D, Cocois, Poloris), antralina (Cignolina), kortykosteroidy, witamina D3 i jej pochodne (curatoderm, psorcutan)oraz retinoidy (Tazoralen).

Leczenie ogólne - a więc leki doustne: retinoidy, metrotreksat, hydroksymocznik, cyklosporyna A, kwas fumarowy, antybiotyki, leki biologiczne (efalizumab, alefacept, etanercepr, infiksimab).

Dobór odpowiedniego leku na łuszczycę w szczególności w przypadku leczenia ogólnego powinien opierać się na dokładnym wywiadzie lekarskim oraz obserwacji dotychczasowego leczenia.

2) Fitoterapia łuszczycy (domowe sposoby na łuszczycę)

Domowe sposoby leczenia łuszczycy to kwestia kontrowersyjna. Z jednej strony, kiedy tradycyjna, konwencjonalna terapia zawodzi, z reguły uciekamy się właśnie do sposobów "domowych".

Oczywiście nie chodzi tutaj o jakieś paramagiczne rytułały i zaboboby, ale najzwyklejszą w świecie ziołoterapię. Nie podejmujemy się w tym miejscu rozstrzygnięcia czy istnieją skuteczne "zioła na łuszczycę". Literatura medyczna i specjalistyczne serwisy internetowe wskazują jednak na istnienie ziół, które posiadają właściwości przeciwłuszczycowe.

Szczegółowy opis ziół łagodzących objawy łuszczycy znajduje się na bardzo bogatej stronie Henryka S. Różańskiego.Opisano tam dokładne repectury na mieszanki doustne, maści ziołowe, mazidła oraz nalewki.

3) Fototerapia i fotochemioterapia łuszczycy

Naświetlania promieniami UVA i UVB to jeden z tradycyjnych sposobów na walkę z łuszczycą. Przeprowadzany jest za pomocą różnego rodzaju lamp. Skuteczność fototerapii i trwałość jej skutków trudna jest do jednoznacznej oceny.

Warto zaznaczyć, że pod terminem fototerapia kryje się naświetlanie różnego rodzaju. Można tu wyróżnić tradycyjne naświetlania promieniami UVA i UVB, fototerapię selektywną (SUP), a także fotochemioterapię, czyli naświetlania połączone z podawnaiem psolarenów (PUVA) lub psolarenów i retinoidów (re-PUVA).

Przeciwskazaniami do tego rodzaju terapii jest m.in. wrażliwość na promienie słoneczne (u niektórych chorych objawy łuszczycy mogą się nawet nasilić), podatność na raka skóry lub historia leczenia tego nowotwóru, ciąża oraz choroby układu krążenia.

4) Fotofereza łuszczycy

Fotoferaza to metoda stosowana przy ciężkich postaciach łuszczycy. Polega na odseparowaniu limfocytów i napromieniowaniu ich promieniamii UVA poza ustrojem, przy jednoczesnym zastosowaniu psolarenów.

Najważniejsze, co warto wiedzieć o fotoferezie łuszczycy to fakt, że stosuje się ją w trudnych przypadkach choroby.

4) Hormonoterapia łuszczycy

Leczenie łuszczycy hormonami ma stosunkowo długą historię. W ostatnich latach odchodzi się jednak od hormonoterapii. Jest ona w długim okresie mało skuteczna. Co więcej, może wywoływać poważne skutki uboczne.

Jeszcze do niedawna stosowano w terapiach rozmaite leki hormonalne, m.in. kortyzol, laticort, encorton itp. Obecnie za najbezpieczniejszy i przydatny w wielu przypadkach uznaje się laticort (krem) oraz leki opare na alclometasone (kortykosteroid).