Fizjologia wykład 21.03.2012

Ciśnienie tętnicze krwi:

• wykazuje wahania skurczowo-rozkurczowe

• ciśnienie osiąga największą wartość pod koniec maksymalnego wyrzutu izotonicznego skurczu komory a najniższą w fazie przed otwarciu zastawek półksiężycowatych czyli w fazie skurczu izowolumetrycznego

Czynniki wpływające na wartość ciśnienia tętniczego:

• dzięki rozciągliwości, duże tętnice pełnią rolę powietrzni, magazynując znaczną część wyrzucanej krwi przez lewą komorę i jednocześnie wzmagając napięcie sprężyste ścian, które w okresie rozkurczu, zapewnia utrzymanie ciągłości przepływu krwi i zapobiega spadkowi ciśnienia rozkurczowo do wartości zerowej

• wartości ciśnienia mogą być określane w danym momencie przepływu – ciśnienie chwilowe. Lub jako ciśnieni średnie (MAP, mean arterial pressure) MAP=(SP+2DP) /3 (SP-ciśnienie skurczowe, DP - ciśnienie rozkurczowe)

Ciśnienie pulsowe :

• ciśnienie pulsowe jest to różnica między ciśnieniem skurczowym a rozkurczowym

• zależne jest od objętości wyrzutowej serca, szybkości wyrzutu i podatności ścian tętnic

• Krzywa obwodowego ciśnienia tętniczego karwi – fala tętna:

• tętno objętościowe – rozciągnięcie aorty

• tętno ciśnieniowe – wzrost ciśnienia w aorcie

• tętno przepływowe – przyspieszenie prądu krwi

Zapis fali tętna (sfigmogram):

• anakort – ramię wstępujące

• katakort – ramie zstępujące

• fala dykrotyczna – wcięcie odpowiadające odbiciu fali tętna od zastawek półksięzycowatych

Prędkość fali tętna zależna jest od:

• współczynnika sprężystości naczyń

• bezwładności i lepkości krwi

• aorta = 3-5 m/s

• tętnice kończyn = 12 m/s

• małe tętniczki <15 m/s

Badanie tętna:

• częstość tętna w spoczynku = 60-80/min

• prawidłowe tętno jest miarowe

• napięcie tętna i twardość

• twarde w nadciśnieniu, miażdżycy, miękkie w niedociśnieniu

• wypełnienie/wysokość tętna

• wysokie w niewydolności zastawki aorty, niskie w niewydolności lewej komory nitkowate w zapaści i wstrząsie

• chybkość tętna

• chybkie w niedomykalności zastawki aorty, nadczynności tarczycy, leniwe w zwężeniu ujścia aorty, miażdżycy naczyń obwodowych

Metody pomiaru ciśnienia tętniczego:

• sfigmograf w zastosowaniem metody Korotkowa

1. założenie mankietu połączonego z manometrem

2. wprowadzenie powietrza do mankietu do wartości przekraczającej wartość ciśnienia skurczowego (SBP) w celu ucisku na tętnice ramieniową

3. wypuszczenie powolne powietrza z mankietu, zmniejszenie ucisku na tętnice

4. wysłuchanie szmerów przepływającej krwi, których występowanie jest odczytywane jako wartość SBP

5. szmery zanikają gdy ciśnienie w mankiecie zrówna się z ciśnieniem rozkurczowym (DBP) i gdy przepływ staje się w tętnicy warstwowy

Czynniki wpływające na wartość ciśnienia tętniczego:

• wiek

• noworodek SBP=40mm Hg, 12 lat=105mm Hg, 18lat= 120mmHg

• przeciętny wzrost SBP o 1 mm Hg w ciągu roku życia który jest zależny od stopniowej redukcji rozciągliwości tętnic

• przeciętny wzrost DBP o 0,4 mm Hg w ciągu roku życia który zależny jest od powolnego wzrostu obwodowego oporu naczyniowego

• masa ciała

• sposób odżywiania

• czynniki stresowe (reakcja hormonalna z kory nadnerczy i przysadki mózgowej)

• działanie siły ciężkości

• wysiłek fizyczny

Manewr Valsarwy – doczytać

Regulacja czynności układu krążenia:

• mechanizm regulacji czynnością układu krążenia zależny jest od czynności serca oraz napięcia mięśni gładkich naczyń krwionośnych. Czynniki te dostosowują przepływ krwi do potrzeb metabolicznych tkanek

• mechanizmy regulacji:

• zmiana objętości krwi tłoczonej przez serce ze zbiorników żylnych do tętniczych

• zmiana dystrybucji tłoczonej krwi

• zmiana szerokości naczyń (oporu odwodowego)

Regulacja szerokości naczyń:

1. Miejscowa:

• autonomiczny układ nerwowy

• hormony

• lokalne czynniki metaboliczne

• autoregulacja miogenna

2. ośrodkowa

• ośrodek sercowy

• ośrodek naczyniowy

3. Odruchy z baroreceptorów aortalnych

Kontrola Nerwowa:

1. Część pobudzająca:

• neurony pozazwojowe ukł współczulnego

• noradrenalina

• podlegają kontroli części presyjnej w rdzeniu przedłużonym i ośrodków naczynioruchowych Th1-Th12 i L1-L3

2. Ośrodek hamujący:

• Neurony pozazwojowe ukł przyswpółczulnego

• pozazwojowo nerw błędny

• acetylocholina

• podlegają kontroli części depresyjnej w rdzeniu przedłużonym

Ośrodek naczynioruchowy:

• ośrodek presyjny i depresyjny zaopatrywane są przez wspólną drogę przewodzącą impulsy z kory mózgu i podwzgórza, receptorów w układzie naczyniowym-baroreceptorów zatoki szyjnej i łuku aorty

• w układzie naczynioruchowym utrzymywane jest toniczne napięcie nerwu błędnego i stała przewaga ośrodka sercowohamującego (vagotonus) na serce nad ośrodkiem sercowopobudzającym

• kontrola przepływu krwi jest zależna od działania ośrodka naczynioruchowego

Skupiska neuronów ośrodka naczynioruchowego które stanowią dwa ośrodki tworu siatkowatego rdzenia przedłużonego:

1. część presyjna:

• pobudzenie współczulnych włókien naczynioskurczowych wywołuje skurcz mięśni gładkich naczyń oporowych oraz wzrost obwodowego oporu naczyniowego

• efektem jest zmniejszenie przepływu krwi ze zbiornika żylnego do tętniczego

2. część depresyjna:

• hamuje aktywność neuronów rogów bocznych rdzenia i zmniejsza impulsację i aktywność współczulnych nerwów naczynioskurczowych

Odruchy z baroreceptorów (przypomnieć)