Jabłka
właściwości lecznicze


Biblijna Ewa została skuszona pięknym jabłkiem. Czy był więc to najsmaczniejszy owoc w raju? Być może tak, bo do dzisiaj jabłoń jest królową roślin sadowniczych naszego klimatu. Nawiązaniem do biblijnego przekazu jest tradycyjny zwyczaj wieszania jabłek na bożonarodzeniowej choince.

Jabłoń pod względem obszaru terenów uprawnych i wielkości plonów zajmuje zdecydowanie pierwsze miejsce. Na świecie sady jabłoniowe zajmują aż ponad 3 mln hektarów. W Europie drzewo upowszechniło się bardzo szeroko dopiero w XVII wieku. Od tego czasu wyhodowano ponad 10 tysięcy odmian, z których do dzisiaj przetrwało kilkaset. W sadach intensywnych uprawia się zaś zaledwie ponad 20, z reguły najbardziej plennych.



Na niedokrwistość, awitaminozę i wzmocnienie

Znawcy medycyny naturalnej i zielarze radzą jabłka stosować w kuracjach przede wszystkim jesienią i na początku zimy, bowiem wtedy są one najcenniejsze, najbogatsze w lecznicze składniki. Warto korzystać jak najczęściej z odmian starych, czasami już nawet zdziczałych, posiadających największą moc leczniczą. Jabłka powinno się włączyć do codziennego jadłospisu, a w większych ilościach szczególnie w niedokrwistości, awitaminozie i schorzeniach przewodu pokarmowego. Owoce pod różnymi postaciami, najlepiej jednak świeże i ze skórką (pod którą znajduje się szczególnie wiele cennych witamin i składników mineralnych) są wspaniałym środkiem dietetycznym wzmacniającym nasze organizmy i poprawiającym trawienie.



Kuracja przy chronicznych zaparciach

Dzięki dużej zawartości błonnika, czyli substancji włóknistych, jabłka wzmagają ruchy jelit. Wskazane są więc przy chronicznych zaparciach. Przy tej dolegliwości medycy ludowi zalecali jadać na czczo przynajmniej jedno jabłko surowe lub pieczone.



Ludowy lek na obrzęki

Ludowa medycyna rosyjska zalecała jadanie jabłek przy czerwonce oraz ostrych i chronicznych nieżytach jelita grubego. Owoce wykazują pewne właściwości moczopędne, warto więc spożywać je w większej ilości przy wodnej puchlinie i innych obrzękach.



Dieta przy chorobach serca, nerek, otyłości

Przy schorzeniach serca, nerek, także nadciśnieniu i otyłości rosyjscy zielarze polecali dietę jabłkową, tzw. odciążającą. Codziennie od 4 do 5 razy w odstępach 2
3 godzin należy zjadać 0,3 do 0,4 kg owoców.



Święcone na ból gardła

Powszechnym obyczajem było niegdyś święcenie jabłek, najlepiej dzikich, w dzień św. Błażeja, czyli 3 lutego, lub w uroczystość Matki Boskiej Zielnej
15 sierpnia. Takie owoce wykorzystywano w leczeniu bólów gardła. Niekiedy też poświęcone jabłuszka zjadano profilaktycznie.



Lek na tyfus i zgagę

W polskiej medycynie ludowej zalecano spożywanie jabłek w chorobach zakaźnych, szczególnie przy tyfusie. Nad rzeką Rabą uważano, że cierpiący na zgagę winien spożywać surowe jabłka.



Kuracja przy anemii

Przy blednicy, czyli anemii, zalecano spożywanie jabłek, w które wbito kilka gwoździ i potem upieczono. Tak przygotowany owoc miał podobno dostarczyć organizmowi brakującego żelaza.



Herbatki ze skórek na przeziębienia, kaszel i anginy

Jabłka najlepiej jadać ze skórką. Jeżeli ktoś jej nie lubi, powinien obierki suszyć. Napar z nich pijany do kolacji w formie herbaty (jedną lub dwie łyżki suszu zalać szklanką wrzącej wody) mają wiele cennych właściwości. Wskazane są przy przeziębieniach, kaszlu, anginie, nieżycie oskrzeli.



Kuracja przy nadciśnieniu

Jeżeli do herbatki z jabłkowych skórek dodamy odrobinę soku z cytryny, będzie to dobry środek wzmacniający nerwy, a z kolei napój ten w połączeniu ze skórką z cytryny obniża ciśnienie krwi. Niestety, obecnie trudno polecić wykorzystywanie skórki z cytryn, gdyż są one bardzo nasycone chemikaliami.

Herbatę z obierek można słodzić miodem.



Płukania przy bólach gardła

Herbaty z obierek używa się także do płukania przy zapaleniach jamy ustnej i gardła (3
4 razy dziennie).



Powidła na ból żołądka

Oryginalnym lekiem były powidła sporządzone ze świeżych lub suszonych rozmoczonych owoców. Powidła przykładane na żołądek pomagały przy biegunkach, łagodziły bóle.



Moszcz przeciw miażdżycy i kamicy

Świeży sok jabłkowy, tzw. moszcz, pomaga przy miażdżycy, dolegliwościach pęcherza, nerek, wątroby, kamicy nerkowej, chronicznym gośćcu stawowym, ostrym zapaleniu oskrzeli i neurastenii.



Maść na otarcia i spękania skóry

W rosyjskiej medycynie ludowej znana była maść z tartych jabłek zmieszanych z masłem (niesolonym). Smarowano nią różne otarcia i spękania skóry.



Maść antygrzybicza

W niektórych rejonach Polski likwidowano grzybicę na wargach, brodzie, głowie (tzw. słodki strup) maścią sporządzaną z łyka jabłoni i masła. Oba składniki dokładnie smażono na wolnym ogniu. Niekiedy maść sporządzano tylko z masła i soku z łyka. Na oparzone miejsca zalecano przykładać miazgę z owoców jabłoni.



Zbigniew Przybylak



***



O właściwościach leczniczych jabłek świadczą jego składniki, m.in. potas (wpływa na równowagę kwasowo-zasadową i utrzymuje właściwe ciśnienie osmotyczne), pektyny (obniżają poziom cholesterolu, pobudzają pracę wątroby, oczyszczają krew i przyśpieszają spalanie tłuszczu), witaminy (głównie witamina C), w skórkach jabłek sporo jest wapnia i krzemu, korzystnie wpływających na włosy i paznokcie.



W ziołolecznictwie stosowany jest również ocet jabłkowy, który zaleca się przy różnych dolegliwościach. Sposób przyrządzania jest bardzo prosty: w szklanym naczyniu pół kg obierzyn z jabłek (najlepiej z odmian nieuszlachetnianych) zalewamy litrem osłodzonej (4 łyżkami cukru) wody oligoceńskiej. Przykrywamy płótnem, odstawiamy na 4 tygodnie w chłodne (ale nie zimne!) miejsce.

Taki ocet służy nie tylko jako środek leczniczy, ale wykorzystywany może być także w kuchni do "zdrowego" zakwaszania potraw.