SREBRO
Srebro jest użytkowane od co najmniej 6000 lat, początkowo w
charakterze pieniądza i przedmiotów ozdobnych, z czasem coraz szerzej
w wyrobach przemysłowych. Kopalnie rud ołowiu i srebra istniały już
ponad 4000 lat temu w Azji Mniejszej, a w Grecji i Armenii rozkwitły 2500
lat temu. Imperium Rzymskie oparło na srebrze system monetarny i
ceniło wartości użytkowe tego metalu wyżej od złota i brązu. W owych
czasach, także w średniowieczu aż po wiek XVI, proporcja ceny Au: Ag
wynosiła około 13, a okresami nawet mniej. Zaufanie do srebra
przetrwało do czasu wprowadzenia pieniądza papierowego w XIX wieku.
Wówczas wartość srebra była jeszcze tylko 16 razy niższa od złota.
Niektóre państwa, np. USA utrzymywały podwójny parytet waluty, w
złocie i srebrze, jeszcze w bieżącym stuleciu. Współcześnie jednak
srebro staje się coraz bardziej metalem przemysłowym. W ostatnim
dziesięcioleciu jego ceny są już 60-90 razy niższe od złota.
Srebro należy do metali rzadkich o wybitnych własnościach
chalkofilnych. Średnia zawartość w litosferze określana jest na 0,07 ppm,
przy około 0,05 ppm w skałach kwaśnych i ultrazasadowych, a około 0,1
ppm w zasadowych.
Duże zawartości Ag wykazują niektóre roztwory wodne pól
geotermalnych, np. Jez. Saltón w Kalifornii 0,8-2 ppm, a powstałe z nich
naskorupienia w rurach do 7% Ag. BÅ‚ota hydrotermalne Jez. Taupo na
Nowej Zelandii zawierają 2-7 ppm Ag. Zwykłe wody morskie i oceaniczne
są ubogie w ten metal, zawierają 0,00015-0,0029 ppm Ag. Słone muły
denne zagłębienia Atlantis II w ryfcie Morza Czerwonego zawierają
średnio 18 ppm Ag, a budowle black smokers w Grzbiecie NE Pacyfiku i
Ryfcie Galapagos - odpowiednio do 680 i ponad 200 ppm. Podwyższone
zawartości (około 1 ppm) wykazują manganonośne naskorupienia i
konkrecje na dnie oceanów.
Materia organiczna wiąże silnie srebro w połączeniach chelatowych.
Przy jej braku w strefie wietrzenia siarczków, zwłaszcza przy pH<4, srebro
przechodzi bardzo Å‚atwo do roztworu i strÄ…ca siÄ™ na siarczkach innych
metali w strefie cementacji. Jest najbardziej reaktywnym i mobilnym z
metali szlachetnych.
Minerały srebra:
-własne: srebro rodzime, argentyt, akantyt, stromeyeryt, freibergit, chlorargyryt,
Ag-Pb-jarosyt, rzadziej spotykane tellurki (sylvanit, hessyt), selenki
(naumannit), siarkosole (pirargyryt, proustyt, polibazyt i inne).
-inne minerały siarczkowe, domieszki wykazują zwykle tylko 0,01+0,X % Ag.
Surowce srebra:
-srebro rafinowane (99,9-99,99%),
-szlamy srebrnonośne,
-metal doré,
-zwiÄ…zki chemiczne, np.: AgNO3
Funt szterling  92,5%, dolar  90%, okolicznościowe monety i medale w
Polsce 62,5-99,9%, srebrna zastawa stołowa - 92,5%.
Rozmieszczenie złóż rud srebra i jego domieszki w rudach innych metali
wykazują duże wahania regionalne. Wyróżnia się prowincje srebronośne i
obszary stosunkowo jałowe w srebro. Do pierwszych należą przede
wszystkim kordyliery obydwu Ameryk, pas Abitibi i okolice Cobalt na tarczy
kanadyjskiej, niektóre pasma orogeniczne Europy (Kornwalia, południe
Półwyspu Iberyjskiego, Masyw Centralny, Harz, Góry Kruszcowe, Karpaty
Wewnętrzne, Kopaonik, także fragmenty tarczy bałtyckiej), Mały Kaukaz,
Rudny AÅ‚taj, Zabajkale, Czukotka, Japonia, wschodnia Australia.
Złoża srebra mają z reguły charakter polimetaliczny. Niewiele jest takich, z
których uzyskiwane srebro jest głównym z
ródłem przychodu. Definicja
samodzielnego złoża rud srebra jest złożona. Przyjęto umownie, że
złożami srebra nazywa się te, które zawierają mniej niż 3,5% Pb+Zn
(płatnej zawartości) i w których wartość srebra stanowi co najmniej 60%
wartości ogólnej produktów dostarczanych hutom. W innym przypadku są
nazywane złożami miedzi, ołowiu, cynku lub złota, zależnie od metalu,
który generuje największy przychód. Złoża samodzielne skupiają 15%
zasobów uzyskiwalnych.
Główni producenci srebra i ich zasoby (2009)
Wydobycie Zasoby Wystarczal
Państwo
(t) przemysłow ność lat
e (t)
Peru 3 600 36 000 10
Meksyk 3 000 37 000 12
Chiny 2 600 26 000 10
Chile 2 000 NA NA
Australia 1 800 31 000 17
Polska 1 300 51 000 39
USA 1 120 25 000 22
Kanada 800 16 000 20
inne 4 600 50 000 11
świat 20 900 270 000 13
Produkcja Zasoby Wystarczalność
Kraj
górnicza (t) przemysłowe (t) (lat)
Chile
2 000 70 000 35
Peru
3 900 59 000 15
Polska
1 200 55 000 46
Meksyk
2 500 37 000 15
Chiny
3 000 34 000 11
Australia
1 800 31 000 17
USA
1 230 25 000 20
Boliwia
1 360 18 000 13
Kanada
700 16 000 23
Rosja
1 300 NA -
Inne
2 360 50 000 21
Åšwiat
21 400 400 000 19
Główni producenci srebra i ich zasoby (2010)
Produkcja Zasoby Wystarczalność
Kraj
górnicza (t) przemysłowe (t) (lat)
Chile
1 500 70 000 47
Peru
4 000 120 000 (+61 000) 30
Polska
1 200 69 000 57
Meksyk
3 500 37 000 10
Chiny
3 000 43 000 14
Australia
1 700 69 000 (+38 000) 40
USA
1 280 25 000 20
Boliwia
1 360 22 000 16
Kanada
700 7 000 10
Rosja
1 400 NA -
Inne
2 600 50 000 19
Åšwiat
22 200 510 000 23
Główni producenci srebra i ich zasoby (2011)
Produkcja Zasoby Wystarczalność
Kraj
górnicza (t) przemysłowe (t) (lat)
Chile
1 400 70 000
Peru
4 000 120 000
Polska
1 260(2011, KGHM) 69 000(2010, PIG)
Meksyk
4 500 37 000
Chiny
4 000 43 000
Australia
1 900 69 000
USA
1 160 25 000
Boliwia
1 350 22 000
Kanada
700 7 000
Rosja
1 400 NA
Inne
2 200 50 000
Åšwiat
23 800 530 000 22
Główni producenci srebra i ich zasoby (2012)
Produkcja Zasoby Wystarczalność
Kraj
górnicza (t) przemysłowe (t) (lat)
Chile
1 130 77 000
Peru
3 450 120 000
Polska
1 635(2011, KGHM) 74 800(2011, PIG)
Meksyk
4 250 37 000
Chiny
3 800 43 000
Australia
1 900 69 000
USA
1 050 25 000
Boliwia
1 300 22 000
Kanada
530 7 000
Rosja
1 500 NA
Inne
2 200 50 000
Åšwiat
24 000 540 000 22,5
Produkcja górnicza srebra (odzyskiwalna z rud i koncentratów)
6000
5000
Polska
4000
Chiny
Boliwia
Chile
3000
Meksyk
Peru
2000
USA
Australia
1000
0
1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014
ton
Produkcja górnicza srebra (odzyskiwalna z rud i koncentratów)
27000
25000
24851
24195
23000
21885
21322
21227
21181
20974
21000
20801
20777
20462
20025
19723
19000
18403
17000
15000
1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014
ton
Zużycie srebra ok. 28 tys. ton/rok.
Przemysł elektryczny i elektroniczny (telefonia komórkowa,
osprzęt komputerowy)  ok. 53%,
Jubilerstwo  ok. 18%,
Fotografia  ok. 14% (silny spadek),
Monety, medale  ok. 5%
Inne  10 %.
Głównym obszarem wydobycia było początkowo (od XII w.) śląsko-krakowskie
zagłębie kruszcowe z ośrodkami w Tarnowskich Górach, Bytomiu, Siewierzu,
SÅ‚awkowie, Olkuszu i okolicach Chrzanowa i Krzeszowic. Obecnie < 10 g/t Ag
nieodzyskiwane.
Historyczne znaczenie ma drobna produkcja uboczna srebra z żył galenowych w
Górach Świętokrzyskich (Karczówka, Jaworznia), barytowo-tetraedrytowych w Tatrach
(Ornak) i polimetalicznych na Dolnym Śląsku (Stara Góra, Góry Sowie, Chełmiec,
Boguszów, Czarnów i in.). W tych ostatnich zawartość sięgała do 600 g Ag/t urobku.
Obecnie podstawowe ilości uzyskuje się przy rafinacji miedzi ze złóż LGOM. Srebro jest
pierwiastkiem współwystępującym, którego największe koncentracje pokrywają się ze strefą
przemysłowych zawartości Cu, a w okolicach Lubina-Małomic wychodzą poza nią.
Zawartości Ag w złożu LGOM ulegają dużym lokalnym wahaniom wynosząc średnio w 2009
r. 57g/t, a w poszczególnych typach litologicznych rudy: piaskowce - 80, łupki - 134, dolomity
i wapienie - 48 g/t. Średnia zawartość w urobku kop. Konrad (niecka północno-sudecka),
mimo zubożenia przez przybieranie skały płonnej, wynosiła 36 g/t. Duża część srebra (62-
87%) przechodzi do koncentratów flotacyjnych miedzi, które zawierają 400-1000 g Ag/t. W
ogniowych procesach metalurgicznych srebro rozpuszcza się w miedzi, z której jest
następnie oddzielane w trakcie rafinacji elektrolitycznej. Szlamy anodowe zawierają 35-50%
Ag. Po przetworzeniu metodą Kaldo na Wydziale Metali Szlachetnych HM Głogów uzyskuje
się wysokiej czystości srebro rafinowane (99,99% Ag) w postaci granulek i sztab. Produkcja
1203 t (2009). Produkcja poza KGHM  18 t (Mennica Państwowa  złomy, IMN Gliwice),
onegdaj w AG-Tech na bazie metalu Dore a z HC Miasteczko Åšl.
Sztabki srebrne marki KGHM-HG majÄ… certyfikat  Good Delivery London Bullion Market.
KGHM największy producent w Europie. (eks: W. Brytania, Belgia, Niemcy).
Zużycie trudne do określenia z uwagi na brak danych co do odzysku, zapasów,
rozproszenie użytkowników. Szacuje się je na 25-40 t w przemyśle, 100 t jubilerstwo (2009).
Notowanie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
LBMA 6,65 7,31 11,55 13,38 15,85 14,65 20,15 35,11 31,15
(USD/oz)