" Kup książkę " Księgarnia internetowa
" Poleć książkę " Lubię to! Nasza społeczność
" Oceń książkę
SPIS TRE CI
WST P 9
CZ I
GENEZA SYSTEMÓW EMERYTALNYCH
ROZDZIA 1. PRZYCZYNY POWSTANIA SYSTEMÓW
EMERYTALNYCH 15
D ugi czas gromadzenia rodków 15
Ró ne mo liwo ci zarobkowe obywateli 17
My lenie  tu i teraz 19
ROZDZIA 2. SYSTEM REPARTYCYJNY 21
Za o enia systemu 21
Grupy uprzywilejowane 22
ROZDZIA 3. SYSTEM KAPITA OWY 27
Za o enia systemu 27
Koszty po redników 29
ROZDZIA 4. PORÓWNANIE SYSTEMÓW
EMERYTALNYCH 33
Który system jest lepszy? 33
Mo liwo ci wprowadzenia systemu kapita owego 35
System mieszany 36
Kup ksi k Poleć ksi k
4 | T W Ó J O S O B I S T Y F U N D U S Z E M E R Y T A L N Y
CZ II
SYSTEMY EMERYTALNE
ROZDZIA 5. SYSTEMY EMERYTALNE NA WIECIE 41
System emerytalny w USA 41
System emerytalny we Francji 43
Inne pa stwa 45
Wiek emerytalny w krajach Unii Europejskiej 48
ROZDZIA 6. ZAGRO ENIA
PRZYSZ YCH EMERYTUR 53
Starzenie si spo ecze stwa 53
Niestabilne rz dy 59
Inflacja 60
Bezpiecze stwo sk adek 63
Zad u enie pa stwa 64
Skutki b dnych prywatyzacji 66
Bezrobocie 67
Upadek prawa 69
CZ III
EMERYTURY W POLSCE
ROZDZIA 7. TRZY FILARY
SYSTEMU EMERYTALNEGO 75
Zak ad Ubezpiecze Spo ecznych 75
Powszechne towarzystwa emerytalne 77
Ubezpieczenia dobrowolne 79
ROZDZIA 8. PIERWSZY FILAR  ZUS 87
Wcze niejsze emerytury 87
Emerytury pomostowe 89
Okresy sk adkowe i niesk adkowe 91
Kapita pocz tkowy 92
Ochrona przedemerytalna 95
Stopa zast pienia dotychczasowych zarobków 96
Emerytura i praca zarobkowa 98
Do ycie do emerytury 99
Kup ksi k Poleć ksi k
S P I S T R E C I | 5
ROZDZIA 9. KASA ROLNICZEGO
UBEZPIECZENIA SPO ECZNEGO 101
Kto mo e nale e do KRUS-u? 101
Wymiar kwartalnych sk adek 102
Kwoty wiadcze 104
CZ IV
OTWARTE FUNDUSZE EMERYTALNE
ROZDZIA 10. GRZECH PIERWORODNY OFE 109
Kulisy reformy emerytalnej 109
Za o enia i op aty w OFE 111
Perspektywy OFE 113
ROZDZIA 11. ZASADY FUNKCJONOWANIA OFE 117
Wybór OFE 117
W co inwestuj OFE? 119
Wyniki funduszy emerytalnych 121
Emerytura z drugiego filaru 123
CZ V
INNE MO LIWO CI
OSZCZ DZANIA NA EMERYTUR
ROZDZIA 12. TOWARZYSTWA FUNDUSZY
INWESTYCYJNYCH 129
Rodzaje funduszy 129
Koszty po rednictwa 132
Wyniki funduszy inwestycyjnych 134
ROZDZIA 13. KORZY CI Z POSIADANIA
NIERUCHOMO CI NA EMERYTURZE 139
Odwrócona hipoteka 139
Zamiana mieszkania na mniejsze 141
Wynajem cz ci mieszkania 142
ROZDZIA 14. INNE FORMY LOKATY GOTÓWKI 145
Produkty strukturyzowane 145
Polisy inwestycyjne 147
Kup ksi k Poleć ksi k
6 | T W Ó J O S O B I S T Y F U N D U S Z E M E R Y T A L N Y
ROZDZIA 15. RYNEK KAPITA OWY 149
Akcje 149
Obligacje 151
ROZDZIA 16. INWESTYCJE ALTERNATYWNE 155
Rodzaje inwestycji 155
Surowce 157
Dzie a sztuki 158
Nieruchomo ci 160
Przedmioty kolekcjonerskie 162
CZ VI
JAK ZBUDOWA
OSOBISTY FUNDUSZ EMERYTALNY
ROZDZIA 17. PRZE AMANIE
WEWN TRZNYCH OBAW 165
Nasza sytuacja emerytalna 165
Gdzie powstaj zyski? 166
Uprzedzenia wobec rynku kapita owego 168
Obrona przed szkodliw dzia alno ci spekulantów 171
ROZDZIA 18. CHARAKTERYSTYKA INWESTYCJI 173
Inwestycje d ugoterminowe 173
Wp yw procentu sk adanego 174
Wp yw inflacji 174
Zdarzenia nadzwyczajne 175
Prowizje, podatki i inne koszty 176
Korzystanie z kapita u obcego 177
ROZDZIA 19. WYBÓR W A CIWYCH OBIEKTÓW
INWESTYCYJNYCH 179
Porównanie stóp zwrotu 179
Porównanie bezpiecze stwa kapita u 180
Szybko zamiany inwestycji na gotówk 182
Kup ksi k Poleć ksi k
S P I S T R E C I | 7
ROZDZIA 20. KRYTERIA FUNDAMENTALNE
I RYNKOWE WYBORU SPÓ EK 185
Wspó czynniki C/Z i C/WK 185
Kapitalizacja rynkowa spó ki 189
Sta gie dowy 190
Uczestnictwo w indeksie 191
Niski nomina 191
ROZDZIA 21. STRATEGIE INWESTYCYJNE 193
Dywidendy 193
Spó ki o najwy szej rentowno ci 196
Akcje w hossie a obligacje w bessie 201
ROZDZIA 22. ZARZ DZANIE
NASZYM FUNDUSZEM EMERYTALNYM 205
Post powanie w czasie bessy i hossy 205
Zarz dzanie gotówk 208
Zarz dzanie portfelem 209
Wyp ata emerytury 210
Wielko regularnych wp at 211
ROZDZIA 23. PRAKTYCZNE PRZYK ADY
FUNDUSZY EMERYTALNYCH 215
Fundusz obligacji 215
Fundusz dywidendowy 217
Fundusz tworzony na podstawie rentowno ci wzgl dnej 220
ZAKO CZENIE 225
DODATEK. SKUTKI PODNIESIENIA WIEKU
EMERYTALNEGO DO 67 LAT 227
Dla bud etu pa stwa 227
Dla ZUS-u i OFE 228
Dla obywateli 229
Kup ksi k Poleć ksi k
8 | T W Ó J O S O B I S T Y F U N D U S Z E M E R Y T A L N Y
Kup ksi k Poleć ksi k
Rozdzia 6.
ZAGRO ENIA PRZYSZ YCH
EMERYTUR
STARZENIE SI SPO ECZE STWA
Ka dy cz owiek marzy, aby y d ugo, maj c dobre zdrowie i wolno
finansow . T wolno ma zapewni odpowiednio wysoka emerytura.
Obecnie yjemy d u ej ni nasi dziadkowie, a w przysz o ci b dziemy
y jeszcze d u ej. Jest to naturalny skutek rozwoju gospodarczego
i post pów w medycynie. Rozwój gospodarczy spowodowa , e pra-
cujemy i mieszkamy w coraz lepszych warunkach. Lepiej i regularniej
si od ywiamy. Mamy znacznie wi ksz wiadomo potrzeby dbania
o zdrowie (uprawiamy sport, prowadzimy odpowiedni diet , regu-
larnie odpoczywamy). Do tego dochodz osi gni cia medycyny po-
zwalaj ce znacznie wcze niej wykrywa pocz tki chorób oraz sku-
tecznie te choroby leczy . Wa ny jest te post p spo eczny. Dzisiaj
wi kszo obywateli jest obj ta opiek lekarsk , za któr p aci nie-
wiele lub nie p aci wcale.
Wszystkie te zmiany spowodowa y znaczne wyd u enie ycia prze-
ci tnego obywatela. Przewiduje si , e za oko o 20 lat (w 2035 roku)
co czwarty Polak (czyli 8,3 mln osób) b dzie mia wi cej ni 65 lat.
Dzisiaj tylko 13% obywateli (5,1 mln osób) ma powy ej 65 lat. Spo-
woduje to, e je li zasady przechodzenia na emerytur nie ulegn
zmianie, to na trzy osoby pracuj ce b dzie przypada dwóch eme-
rytów. Prawie dwukrotny wzrost liczby emerytów musi prze o y si
Kup ksi k Poleć ksi k
5 4 | T W Ó J O S O B I S T Y F U N D U S Z E M E R Y T A L N Y
na mniejsze emerytury. Starzenie si spo ecze stwa spowoduje na-
st puj ce zjawiska:
wzrost liczby emerytów;
wzrost kosztów na opiek zdrowotn ;
wzrost kosztów na opiek nad osobami starszymi;
wyd u enie wieku emerytalnego;
wzrost liczby ludno ci;
zwi kszenie oferty gospodarczej dla emerytów;
wzrost znaczenia emerytów w pa stwie.
Wi cej emerytów oznacza te wi ksze nak ady na opiek nad
osobami starszymi oraz wzrost kosztów opieki zdrowotnej. Nale y
zwróci uwag na to, e d u sze ycie nie prze o y si na d u sze dzie-
ci stwo, m odo czy wiek redni, ale na d u sz staro . Tak wi c
wi ksz cz ci ycia nast pnych pokole b dzie staro . W naszym
systemie emerytalnym osoby starsze utrzymywane s g ównie ze
sk adek aktualnie pracuj cych obywateli. Bior c pod uwag jeszcze
jedno niekorzystne zjawisko, a mianowicie ci gle malej c liczb ro-
dz cych si dzieci, liczba osób pracuj cych i p ac cych sk adki b dzie
si systematycznie zmniejsza . W 2007 roku na 1000 osób pracuj -
cych przypada o oko o 550 osób w wieku nieprodukcyjnym (dzieci
i emeryci), natomiast w 2035 roku liczba ta ma wzrosn do oko o
740. Mamy wi c z jednej strony mniej rodków przeznaczonych na
emerytury, a z drugiej  znacznie wi ksz rzesz emerytów d u ej
pobieraj cych emerytury.
Staro wi e si z szeregiem chorób wynikaj cych ze starzenia
si organizmu, takich jak: cukrzyca, choroby nowotworowe, choroby
uk adu kostnego. Post p naukowy i technologiczny w medycynie po-
zwala znacznie obni y koszty leczenia oraz czas przebywania pa-
cjenta w szpitalu. Jednak uzyskane oszcz dno ci s znikome wobec
Kup ksi k Poleć ksi k
Z A G R O E N I A P R Z Y S Z Y C H E M E R Y T U R | 5 5
dodatkowych kosztów, które trzeba przeznaczy na opiek nad oso-
bami starszymi.
Poniewa d ugo ycia przeci tnego obywatela b dzie ros a, to
przy takiej samej liczbie rodz cych si dzieci powinno nas by wi cej
(przybywa b dzie nas tyle samo, ale mniej osób b dzie umiera ).
Wi ksza liczba ludzi, w dodatku osób starszych, spowoduje problemy
zarówno mieszkaniowe, jak i ekonomiczne. Nale y te oczekiwa , e
pojawi si znacznie wi cej produktów przeznaczonych dla ludzi star-
szych. Dzisiejsza gospodarka i media preferuj osoby m ode, jednak
przypuszczam, e si to zmieni na korzy osób starszych. Osoby te
b d te stanowi wa ny elektorat podczas ka dych wyborów, ze
wzgl du na rosn c liczebno .
D u sze ycie cz owieka stwarza wi c powa ne problemy dla spo-
ecze stwa. Problemy te b d narasta wraz ze wzrostem redniej
d ugo ci ycia. Co w takiej sytuacji zrobi ? Jak sobie z tym poradzi ?
Przecie nie wyznaczymy  ustawowego wieku ycia ani nie ograni-
czymy wyp acania emerytury do  dopuszczalnej kwoty emerytalnej ,
po przekroczeniu której emeryt b dzie zdany tylko na w asne
oszcz dno ci. A mo e problem staro ci rozwi emy poprzez zakaz
leczenia osób, które przekroczy y okre lony wiek? Prawda, e to ma-
kabryczne i nieludzkie rozwi zania. Ale musimy pami ta , e yjemy
w egoistycznych czasach i takie pomys y przychodz do g owy niektó-
rym politykom. Poza tym obecnie coraz wi cej warto ci podstawo-
wych, takich jak zdrowie czy ycie, jest przeliczanych na pieni dze.
Mo emy doczeka czasów, e inna b dzie rednia d ugo ycia cz o-
wieka bogatego, a inna biednego, poniewa tego pierwszego b dzie
sta na leczenie i opiek , a tego drugiego nie. Ju zdarza o si , e nie
leczono biednych osób starszych lub nie przepisywano im drogich
leków, uznaj c, e szkoda wydawa pieni dze na takie osoby, bo i tak
d ugo nie po yj .
Na razie politycy wybieraj atw , ale prowadz c donik d drog
rozwi zania tego problemu  podnoszenie podatków i podwy szenie
Kup ksi k Poleć ksi k
5 6 | T W Ó J O S O B I S T Y F U N D U S Z E M E R Y T A L N Y
wieku emerytalnego. Za emerytury odpowiada pa stwo, poniewa
to ono pobiera o pod przymusem sk adki od osób pracuj cych i to
ono musi teraz wyp aca emerytury. ZUS jest tylko instytucj , która
w imieniu pa stwa te cele realizuje. Szacuje si , e zad u enie pa -
stwa z tytu u sk adek pobranych na emerytur wynosi oko o dwóch
bilionów z otych. Je li wi c ZUS ma za ma o rodków z bie cych
sk adek, to braki te musi uzupe ni bud et pa stwa. Aby jednak wy-
starczaj ce rodki znalaz y si w bud ecie, wprowadza si dodatko-
we podatki.
Zamiast zwi ksza wp ywy do bud etu, mo na równie zmniej-
sza wyp aty z ZUS-u. Sposobem zmniejszenia rodków wyp acanych
na emerytury jest podnoszenie wieku emerytalnego. Pa stwo b dzie
d u ej pobiera rodki od osób pracuj cych, a krócej je wyp aca .
Rozwi zanie to ma jednak wiele negatywnych skutków ubocznych.
Nieprawd jest, e emerytury b d wy sze. Jak mog by wy sze, sko-
ro ro nie liczba emerytów i d ugo pobierania emerytury? Zreszt dla
ZUS-u nie jest istotna d ugo pobierania sk adki, ale bie cy bilans
gotówki wp ywaj cej ze sk adek i wyp acanej na emerytury. A o tym
decyduje z jednej strony liczba osób pracuj cych i wysoko ich za-
robków, a z drugiej  liczba emerytów i wysoko przeci tnej emery-
tury. Mo emy to zapisa w formie równania:
Lp S L E
e
gdzie:
L  liczba osób pracuj cych,
p
S  rednia warto p aconej sk adki,
Le  liczba emerytów,
E  rednia emerytura.
Pa stwo d y do tego, aby te kapita y si zrówna y. Wcze niej-
sze rozwa ania pokaza y, e na skutek starzenia si spo ecze stwa
Kup ksi k Poleć ksi k
Z A G R O E N I A P R Z Y S Z Y C H E M E R Y T U R | 5 7
liczba osób pracuj cych zmaleje, natomiast liczba osób pobieraj -
cych emerytury si zwi kszy. Czy podniesienie wieku emerytalnego
to zmieni? Otó nie, dlatego e liczba osób pracuj cych jest ograni-
czona nie przez liczb ch tnych do podj cia pracy, ale przez liczb
miejsc pracy. Ta liczba si nie zmieni. Co najwy ej wi cej osób star-
szych b dzie pracowa , a wi cej ludzi m odych  szuka pracy lub
wyje d a do lepiej zorganizowanych pa stw. Zatem pomimo pod-
niesienia wieku emerytalnego liczba osób pracuj cych nie wzro nie
(warto p aconych sk adek na emerytur równie ). Natomiast
znacznie spadnie liczba emerytów, poniewa mniej ludzi do yje
nowego, wy szego wieku emerytalnego, a co za tym idzie  pa -
stwo b dzie mniej dop aca do ZUS-u.
Mo e w takim razie wy sze zarobki spowoduj wzrost p aconych
sk adek? Nasze zarobki rzeczywi cie powoli, ale rosn . Co jednak
z tego, skoro jednocze nie rosn podatki? Do tego inflacja  zjada
cz naszych zarobków. Dlatego nasze p ace powinno si porów-
nywa do kosztów codziennego ycia. Tylko takie porównanie po-
zwoli stwierdzi , czy nam si rzeczywi cie polepsza. Pami tajmy
tak e, e wzrost kosztów utrzymania uderza równie w emerytów 
nawet wy sza emerytura wystarcza im na coraz mniej. Znaczn
cz tego, co uda nam si wywalczy w ci gu bie cego roku, zabiera
pa stwo seri podwy ek wchodz cych na pocz tku nast pnego
roku. Ogólnie mog stwierdzi , e relatywne zarobki wi kszo ci
obywateli wcale nie rosn , a ostatnio nawet malej .
Chcia bym jeszcze zwróci uwag na problem  praw nabytych .
Jest on szeroko podkre lany w przypadku rozmów w zwi zku z eme-
ryturami mundurowych, natomiast w ogóle si o nim nie wspomina
w przypadku zwyk ych obywateli. A przecie pracownik mundurowy
podpisuje z pa stwem umow o prac , a nie umow o emerytur .
Na dodatek jego emerytura jest finansowana ze sk adek zwyk ych
obywateli. Jak ma si czu zwyk y obywatel, je li po wielu latach
Kup ksi k Poleć ksi k
5 8 | T W Ó J O S O B I S T Y F U N D U S Z E M E R Y T A L N Y
p acenia sk adek dowiaduje si , e z tych sk adek nie wynikaj ad-
ne prawa, a pa stwo mo e dowolnie przesuwa moment wyp aty
emerytury w czasie? To tak, jakby my zawarli umow z dostawc
jakiego towaru, za towar by my zap acili, a dostawa towaru by aby
odwlekana w czasie. Taki dostawca najprawdopodobniej za nie-
uczciwe praktyki odpowiada by przed s dem. A do jakiego s du ma
za co podobnego poda pa stwo zwyk y obywatel?
Jak wi c rozwi za problem podniesienia wieku emerytalnego?
Oto moje propozycje:
zwi kszy liczb miejsc pracy dla osób starszych;
zweryfikowa miejsca pracy pod wzgl dem wieku pracownika;
wprowadzi ustawow klasyfikacj miejsc pracy;
zarezerwowa niektóre miejsca pracy dla osób starszych;
skróci czas pracy osób starszych;
wyd u y im przerwy na odpoczynek;
skróci ich dzie pracy;
zorganizowa im sta opiek medyczn .
Zak adaj c, e jest to konieczne, bo wynika ze zmiany proporcji
czasu produkcyjnego do czasu przebywania na emeryturze, nale a-
oby najpierw zadba o odpowiednie miejsca pracy dla osób star-
szych. Dopiero wtedy mo na zak ada , e osoby starsze b d
pracowa d u ej bez blokowania miejsc pracy osobom m odym.
Nale a oby przeprowadzi weryfikacj stanowisk pracy i ich klasyfi-
kacj pod k tem tego, czy mo e na nich pracowa osoba starsza.
Cz stanowisk powinna by nawet zarezerwowana dla osób star-
szych. Mo na by te rozwa y skrócenie czasu pracy osób starszych.
Osoby takie nie mog wykonywa ci kiej pracy fizycznej, szybciej
si m cz i musz mie d u sze przerwy na odpoczynek lub krótszy
dzie pracy. Do tego powinny mie sta opiek medyczn równie
Kup ksi k Poleć ksi k
Z A G R O E N I A P R Z Y S Z Y C H E M E R Y T U R | 5 9
w zak adzie, w którym pracuj . Pami tajmy, e praca tych ludzi
musi si odbywa bez szkody dla ich zdrowia. Pami tajmy te , e
ludzie lubi pracowa , je li praca jest wykonywana w dobrych wa-
runkach i je li jest dobrze zorganizowana. My l , e wi kszo lu-
dzi starszych b dzie wola a tak prac ni wegetowanie na niskiej
emeryturze.
NIESTABILNE RZ DY
Sk adki na emerytur p acimy przez ca y czas pracy zawodowej.
Niektórzy prac zaczynaj zaraz po osi gni ciu pe noletno ci, inni
po uko czeniu studiów. Ale w obydwu przypadkach mo emy przy-
j , e sk adki p acimy oko o 40 lat. W obecnym systemie demokra-
tycznym wybrany rz d pe ni swoj kadencj przez cztery lata.
Oznacza to, e w czasie, gdy p acimy sk adki na emerytur , b dzie
rz dzi a dziesi ekip.
Poszczególne rz dy mog reprezentowa ró ne opcje politycz-
ne i wynikaj ce z tego ró ne spojrzenia na system emerytalny.
Ka dy rz d odpowiada tylko za okres swojej kadencji. Wszystkie
z e rozwi zania s oczywi cie win poprzedników. Natomiast obec-
nie wprowadzane rozwi zania to zawsze s  reformy korzystne dla
spo ecze stwa.
Widzimy wi c, e nasza emerytura jest tak niepewna jak sytu-
acja polityczna i gospodarcza kraju. W czasach PRL-u przyj to
pewien model systemu emerytalnego. Przez dziesi ciolecia prawie
nie by on zmieniany, co wytworzy o przekonanie obywateli, e tak
mniej wi cej b dzie w przysz o ci. Ale pojawi y si w Polsce prze-
miany ustrojowe i spowodowa y kompletn przebudow systemu
emerytalnego w 1999 roku. Przed rokiem 1999 by w zasadzie tylko
jeden filar, mianowicie ZUS. Po przemianach powsta y trzy filary
systemu emerytalnego. Pisz o nich w rozdziale 7. (Trzy filary
systemu emerytalnego). Tutaj chcia bym tylko zwróci uwag na
Kup ksi k Poleć ksi k
6 0 | T W Ó J O S O B I S T Y F U N D U S Z E M E R Y T A L N Y
fakt, e radykalnych zmian dokonali politycy bez pytania spo e-
cze stwa o to, czy chce tych zmian.
Dalsze majstrowanie przy systemie emerytalnym przeprowadzo-
no w 2011 roku, kiedy to ograniczono sk adk przekazywan do II fi-
laru. G ówn przyczyn by a niewydolno finansowa bud etu pa -
stwa. W 2011 roku nowo powsta y rz d zapowiedzia dalsze zmiany
systemu emerytalnego, które zrealizowa na pocz tku 2012 roku. Pod
pretekstem starzenia si spo ecze stwa zrówna wiek emerytalny ko-
biet i m czyzn i zwi kszy go do 67 lat. Zmiany te, szumnie nazywa-
ne reformami, zosta y wprowadzone wy cznie z powodu braków fi-
nansowych w bud ecie pa stwa.
Historia polskiego systemu emerytalnego wiadczy o jednym: nie
ma adnej pewno ci co do przysz ych emerytur. Ani co do ich wyso-
ko ci, ani co do wieku emerytalnego. W takiej sytuacji wielu obywa-
teli zadaje sobie pytanie o sens istnienia ZUS-u i p acenia sk adek
przez ca y okres pracy zawodowej.
INFLACJA
Inn przyczyn utraty warto ci naszych rodków gromadzonych na
emerytur jest inflacja. Oficjalnie inflacj nazywa si spadek warto-
ci pieni dza w czasie (bez wnikania w przyczyny utraty tej warto-
ci). W pa stwie zrównowa onym warto ci materialne maj swoje
dok adne pokrycie w gotówce. Je li warto ci tych przybywa na
skutek ludzkiej pracy i rozwoju gospodarczego, to jest podstawa,
aby w takim samym stopniu zwi kszy ilo gotówki. Je li gotówki
przybywa wi cej ni warto ci materialnych, powstaje inflacja. Pie-
ni dz mo emy mie w formie papierowej (banknoty), metalowej
(monety) lub jako elektroniczny zapis na koncie. Postacie papiero-
wa i metalowa s kontrolowane przez Narodowy Bank Polski (NBP)
oraz zabezpieczane przed mo liwo ci fa szerstwa. Znacznie gorzej
wygl da sprawa z pieni dzem elektronicznym. Nie jest adnym
Kup ksi k Poleć ksi k
Z A G R O E N I A P R Z Y S Z Y C H E M E R Y T U R | 6 1
problemem zmiana zapisu na koncie. Jedyn ochron jest kon-
trola nadzoru bankowego. Ale kto kontroluje banki?
Jest wiele róde w pa stwie, gdzie powstaje wirtualna gotówka
bez pokrycia, na przyk ad deficyt bud etowy. Pa stwo wydaje wi cej,
ni otrzymuje z podatków. Sk d wi c bierze reszt gotówki? Jak
wygl da yby finanse pa stwa, gdyby wszyscy obywatele zacz li po-
st powa tak jak rz d? Dawniej gotówka mia a pokrycie w z ocie.
Kruszcu tego przybywa o niewiele, wi c mo liwo ci przyrostu go-
tówki by y ograniczone. W 1971 roku Amerykanie odeszli od wy-
mienialno ci dolara na z oto. Od tej pory w bankach centralnych
mo na by o drukowa banknoty bez ogranicze . Znaczne u atwie-
nie tego procesu spowodowa dodatkowo pieni dz elektroniczny.
Wystarczy jeden telefon, aby na koncie rz dowym zapisa na przy-
k ad 10 mld z gotówki do wydania na dowolny cel, a po stronie banku
zapisa 10 mld z d ugu. Nie trzeba nic drukowa , wszystko odbywa
si szybko i atwo. Mo na jeszcze pro ciej: uzgodni tak zwan lini
kredytow i zad u a si do wysoko ci ustalonej linii.
Jest wiele miejsc powstawania inflacji. Wsz dzie tam, gdzie wy-
st puj przychody gotówkowe, a nie wi e si to z wytworzeniem
warto ci materialnych, powstaje inflacja. Czy podatki lub kary za-
p acone na rzecz pa stwa tworz jakie dobra materialne? Czy c a
na granicy tworz jakie dobra? Czy akcyza w paliwie tworzy jakie
dobra? A mo e tworz je wygórowane odsetki od kredytów banko-
wych albo p atne koncesje?
Zastanówmy si teraz, jak inflacja wp ywa na nasze oszcz dno-
ci emerytalne. Wszystko zale y od tego, gdzie ulokowali my nasze
rodki. Najgorsze rozwi zanie to gotówka trzymana na koncie
w banku. Odsetki, które otrzymamy od banku, przewa nie nie po-
kryj bie cej inflacji. Aby nie ponosi skutków inflacji, gotówk na-
le y zamieni na inne aktywa lub warto ci materialne. Jest ich wiele
rodzajów. Omówi tylko jako przyk ad inwestycj w nieruchomo .
Kup ksi k Poleć ksi k
6 2 | T W Ó J O S O B I S T Y F U N D U S Z E M E R Y T A L N Y
Powiedzmy, e jest to nowy dom, który nie b dzie wymaga re-
montu przez wiele lat. Mo na za o y , e jego warto nie b dzie si
zmienia , najwy ej z powodu inflacji b dzie wyra ana coraz wy sz
kwot gotówki o coraz mniejszej warto ci. Je li ten dom wynaj-
miemy, zacznie on przynosi dochód, który b dzie zwi ksza nasze
oszcz dno ci emerytalne. W ten sposób nasze roczne wp ywy b d
wi ksze ni straty spowodowane inflacj .
Jak du e spustoszenie wywo uje inflacja na przestrzeni lat,
mo na pokaza na przyk adzie zap aty za prac . Pami tam, e kiedy
by em m ody i zaczyna em prac , miesi czna przeci tna pensja by a
mniej wi cej na takim samym poziomie jak obecnie. By o to jakie
40 lat temu. Tylko e w mi dzyczasie mieli my denominacj warto ci
z otego. Stare nomina y zosta y zast pione nowymi o warto ci mniej-
szej 10 000 razy. Zatem skutki inflacji w ci gu ostatnich 40 lat mo na
oszacowa na 1 000 000%. A przecie jest to w a nie przeci tny czas
potrzebny na zebranie kapita u na emerytur . Czy w takim razie
oszcz dzanie na emerytur przy takiej inflacji ma jaki sens?
Podam jeszcze jeden ciekawy przyk ad, do czego mo e doprowa-
dzi inflacja. Jestem z zami owania filatelist . Wszyscy wiedz , ile
kosztuje zwyk y znaczek. Wraz ze wzrostem inflacji zmieniane s
nomina y równie na znaczkach. W Niemczech w latach 20. XX wieku
dosz o do hiperinflacji. Nomina y starych znaczków by y przebijane
na coraz wi ksze lub drukowano nowe znaczki. Znaczek o najwy -
szym nominale kosztowa wtedy 50 000 000 000 marek.
Spirala inflacyjna przerywana jest przewa nie wymian pieni -
dzy (reforma Balcerowicza). W czasie tej wymiany redukuje si
znacznie maj tki ludno ci, co doprowadza do równowagi mi dzy
gotówk a towarami w gospodarce. Zwykli obywatele trac wtedy
wi kszo maj tku, a politycy i ekonomi ci og aszaj kolejny sukces.
Oczywi cie je li kto w tym czasie odk ada na emerytur , to równie
straci wi kszo gotówki.
Kup ksi k Poleć ksi k
Kup ksi k Poleć ksi k
Czytaj dalej...