A FEW MILES south of Soledad, the Salinas River drops in close to the hillside bank and runs deep and green.		1 Kilka mil na południe od Soledad rzeka Salinas zbliża, się do wzgórz, a jej nurt nabiera głębi i zielonkawej barwy.
The water is warm too, for it has slipped twinkling over the yellow sands in the sunlight before reaching the narrow pool.		Woda w wąskiej zatoczce, jaka tu powstała, jest nagrzana, bo wcześniej, migocząc w słońcu, przepływa przez żółte piaski płycizny.
On one side of the river the golden foothill slopes curve up to the strong and rocky Gabilan mountains, but on the valley side the water is lined with trees—willows fresh and green with every spring, carrying in their lower leaf junctures the debris of the winter’s flooding; and sycamores with mottled, white, recumbent limbs and branches that arch over the pool.		Po jednej stronie rzeki złociste stoki przechodzą ku górze w zwarty, skalny masyw gór Gabilan, ale drugi brzeg, od strony doliny, porastają drzewa - wierzby, pokrywające się każdej wiosny świeżą zielenią, choć w niższych partiach oblepione mułem naniesionym przez zimowe powodzie, i pochyłe sykomory o białawych, cętkowanych pniach i gałęziach tworzących łukowate sklepienie nad wodą.
On the sandy bank under the trees the leaves lie deep and so crisp that a lizard makes a great skittering if he runs among them.		Piaszczysty brzeg pokrywają grubą warstwą liście, tak wysuszone, że nawet przebiegająca wśród nich jaszczurka wywołuje głośny szelest.
Rabbits come out of the brush to sit on the sand in the evening, and the damp flats are covered with the night tracks of ’coons, and with the spread pads of dogs from the ranches, and with the split-wedge tracks of deer that come to drink in the dark.		Wieczorem wychodzą z zarośli króliki, by posiedzieć na wilgotnych łachach piasku, poznaczonych licznymi tropami, wśród których można odróżnić drobne ślady szopów, większe - psów z okolicznych rancz i trójkątne, rozszczepione odciski racic jeleni ściągających tu po zapadnięciu zmroku do wodopoju.
There is a path through the willows and among the sycamores, a path beaten hard by boys coming down from the ranches to swim in the deep pool, and beaten hard by tramps who come wearily down from the highway in the evening to jungle-up near water.		Pomiędzy wierzbami i sykomorami biegnie ubita ścieżka wydeptana przez chłopców z pobliskich gospodarstw, którzy przychodzą tu zażywać kąpieli w głębokiej zatoczce, a także przez utrudzonych włóczęgów, schodzących wieczorem z autostrady, by rozbić nad wodą obozowisko.
In front of the low horizontal limb of a giant sycamore there is an ash pile made by many fires; the limb is worn smooth by men who have sat on it.		Pod nachylonym nisko nad ziemią, poziomym konarem olbrzymiej sykomory, wypolerowanym przez tych, którzy na nim siadywali, wznosi się kopczyk popiołu pozostałego po niezliczonych ogniskach.
Evening of a hot day started the little wind to moving among the leaves.		Wieczorem po upalnym dniu wśród liści zaszumiał wietrzyk.
The shade climbed up the hills toward the top.		Cień zaczął piąć się po zboczach ku szczytom wzgórz.
On the sand banks the rabbits sat as quietly as little gray, sculptured stones.		Króliki na piaszczystych łachach zastygły w bezruchu jak małe rzeźby z szarego kamienia.
And then from the direction of the state highway came the sound of footsteps on crisp sycamore leaves.		Nagle od strony autostrady dobiegł odgłos kroków; ktoś szedł, rozgarniając nogami zeschnięte liście sykomor.
The rabbits hurried noiselessly for cover.		Króliki pierzchły bezszelestnie i ukryły się w zaroślach.
A stilted heron labored up into the air and pounded down river.		Długonoga czapla wzbiła się z wysiłkiem w powietrze i poszybowała ociężale w dół rzeki.
For a moment the place was lifeless, and then two men emerged from the path and came into the opening by the green pool.		Wszystko zamarło na chwilę, po czym na otwartą przestrzeń nad zielonkawą zatoką wyszło z gęstwiny dwóch mężczyzn.
They had walked in single file down the path, and even in the open one stayed behind the other.		Szli ścieżką gęsiego, ale nawet gdy już zatrzymali się na brzegu, jeden przystanął za drugim.
Both were dressed in denim trousers and in denim coats with brass buttons. Both wore black, shapeless hats and both carried tight blanket rolls slung over their shoulders.		Mieli na sobie robocze drelichowe ubrania z mosiężnymi guzikami, na głowach czarne, zdeformowane kapelusze. Obaj nieśli przerzucone przez ramię ciasno zrolowane derki.
The first man was small and quick, dark of face, with restless eyes and sharp, strong features.		Pierwszy z wędrowców był niski, poruszał się energicznie, miał śniadą twarz o ostrych, zdecydowanych rysach i niespokojne, czujne oczy.
Every part of him was defined: small, strong hands, slender arms, a thin and bony nose.		Wszystko w nim było wyraziste: drobne, silne dłonie, smukłe ramiona, wąski, kościsty nos.
Behind him walked his opposite, a huge man, shapeless of face, with large, pale eyes, with wide, sloping shoulders; and he walked heavily, dragging his feet a little, the way a bear drags his paws.		Drugi, zwalisty mężczyzna o pozbawionej wyrazu twarzy, wielkich bezbarwnych oczach i szerokich barach, był jego przeciwieństwem. Stąpał ciężko jak niedźwiedź, powłócząc przy tym nogami,
His arms did not swing at his sides, but hung loosely.		a jego ramiona nie kołysały się miarowo w rytmie marszu, lecz zwisały bezwładnie wzdłuż boków.
The first man stopped short in the clearing, and the follower nearly ran over him.		Kroczący przodem mężczyzna zatrzymał się tak raptownie, że jego towarzysz omal na niego nie wpadł.
He took off his hat and wiped the sweat-band with his forefinger and snapped the moisture off.		Zdjął kapelusz, zebrał palcem pot ze skórzanej wkładki i strząsnął na ziemię.
His huge companion dropped his blankets and flung himself down and drank from the surface of the green pool; drank with long gulps, snorting into the water like a horse.		Jego zwalisty kompan cisnął swoją derkę, runął na kolana i nachylił się nad zielonkawą wodą. Pił zachłannie, długimi łykami, parskając jak koń.
The small man stepped nervously beside him.		Drobny mężczyzna krążył obok nerwowo.
“Lennie!” he said sharply. “Lennie, for God’ sakes don’t drink so much.”		Lennie - upomniał go ostro. - Lennie, na Boga, nie pij tyle!
Lennie continued to snort into the pool.		Tamten, niezrażony, parskał dalej.
The small man leaned over and shook him by the shoulder. “Lennie.		Niski mężczyzna pochylił się nad nim i potrząsnął go za ramię.
You gonna be sick like you was last night.”		Lennie, rozchorujesz się jak ostatniej nocy.
Lennie dipped his whole head under, hat and all, and then he sat up on the bank and his hat dripped down on his blue coat and ran down his back.		Pijący zanurzył w wodzie całą głowę, wraz z kapeluszem, a kiedy ją wyjął i usiadł na brzegu, woda ściekała mu strumieniami na kark i niebieską bluzę.
“Tha’s good,” he said. “You drink some, George. You take a good big drink.” He smiled happily.		O, jakie dobre - sapnął. - Łyknij też trochę, George. - Napij się, tak fest. - Roześmiał się, uszczęśliwiony.
George unslung his bindle and dropped it gently on the bank.		George odwiązał przytroczoną derkę i położył ją ostrożnie na ziemi.
“I ain’t sure it’s good water,” he said. “Looks kinda scummy.”		Nie jestem pewien, czy to dobra woda - rzekł. - Jakaś taka mętna...
Lennie dabbled his big paw in the water and wiggled his fingers so the water arose in little splashes; rings widened across the pool to the other side and came back again.		Lennie zanurzył w wodzie swą wielką łapę i zaczął trzepotać palcami, wzniecając drobne bryzgi. Na powierzchni zatoczki rozeszły się kręgi, odbiły się od przeciwległego brzegu i powróciły.
Lennie watched them go.		Lennie śledził je uważnie.
“Look, George.		Patrz, George!
Look what I done.”		Popatrz, co zrobiłem!
George knelt beside the pool and drank from his hand with quick scoops.		George przyklęknął i raz po raz czerpiąc wodę dłonią, zaczął pić drobnymi łykami.
“Tastes all right,” he admitted. “Don’t really seem to be running, though.		Całkiem niezła - przyznał - choć przecież prawie stoi.
You never oughtta drink water when it ain’t running, Lennie, ” he said hopelessly. “You’d drink out of a gutter if you was thirsty.”		Nigdy nie pij wody, jeśli nie płynie, Lennie. Chociaż ty żłopałbyś i z rynsztoka, gdyby cię suszyło - dodał z rezygnacją.
He threw a scoop of water into his face and rubbed it about with his hand, under his chin and around the back of his neck.		Chlusnął sobie wodą w twarz, przetarł mokrą dłonią podbródek i kark.
Then he replaced his hat, pushed himself back from the river, drew up his knees and embraced them.		Potem włożył z powrotem kapelusz, cofnął się nieco i usiadł, obejmując rękami kolana.
Lennie, who had been watching, imitated George exactly.		Lennie, który pilnie mu się przyglądał, uczynił to samo.
He pushed himself back, drew up his knees, embraced them, looked over to George to see whether he had it just right.		Odsunął się od wody, podciągnął kolana, objął je rękami i spojrzał na George'a, żeby się upewnić, czy siedzi dokładnie tak samo jak on.
He pulled his hat down a little more over his eyes, the way George’s hat was.		Zsunął nawet tak jak on kapelusz na oczy.
George stared morosely at the water.		George wpatrywał się markotnie w wodę.
The rims of his eyes were red with sun glare.		Powieki miał zaczerwienione od słońca.
He said angrily, “We could just as well of rode clear to the ranch if that bastard bus driver knew what he was talkin’ about.		Dojechalibyśmy autobusem do samego rancza - powiedział ze złością - gdyby ten sukinsyn kierowca wiedział, co gada.
‘Jes’ a little stretch down the highway,’ he says. ‘Jes’ a little stretch.’		“To tylko kawałeczek drogi autostradą - mówi. - Parę kroków".
God damn near four miles, that’s what it was!		A było tego, niech go szlag, ze cztery mile!
Didn’t wanta stop at the ranch gate, that’s what. Too God damn lazy to pull up.		Nie chciało mu się, leniwemu skurwielowi, podjeżdżać pod bramę, i tyle!
Wonder he isn’t too damn good to stop in Soledad at all.		Ciekawe, czy w ogóle zatrzyma się w Soledad.
Kicks us out and says, ‘Jes’ a little stretch down the road.’		Wywala nas na szosę i mówi: “To tylko kawałeczek".
I bet it was more than four miles.		Założę się, że było więcej jak cztery mile.
Damn hot day.”		Ale cholerny upał!
Lennie looked timidly over to him. “George?”		George... - Lennie zerknął nieśmiało na swego towarzysza.
“Yeah, what ya want?”		Czego?
“Where we goin’, George?”		Gdzie my idziemy, George?
The little man jerked down the brim of his hat and scowled over at Lennie.		Niski mężczyzna przygiął nerwowym ruchem rondo kapelusza i spojrzał spode łba na kumpla.
“So you forgot that awready, did you?		Już zdążyłeś zapomnieć?
I gotta tell you again, do I?		Mam ci powtarzać od nowa?
Jesus Christ, you’re a crazy bastard!”		Chryste, co to za pieprzony czub!
“I forgot,” Lennie said softly.		Zapomniałem - powiedział potulnie Lennie.
“I tried not to forget. Honest to God I did, George.”		Starałem się zapamiętać, jak Boga kocham, że się starałem, George.
“O.K.—O.K. I’ll tell ya again.		Okej, okej, powiem ci jeszcze raz.
I ain’t got nothing to do. Might jus’ as well spen’ all my time tellin’ you things and then you forget ’em, and I tell you again.”		Jakbym nie miał nic lepszego do roboty, tylko mówić ci w kółko, żebyś ty znów zapomniał i żebym musiał ci znów powtarzać to samo.
“Tried and tried,” said Lennie, “but it didn’t do no good.		Tak się starałem, tak strasznie się starałem - powiedział Lennie - i nic z tego.
I remember about the rabbits, George.”		Ale za to pamiętam o królikach.
“The hell with the rabbits.		A idź w cholerę z królikami!
That’s all you ever can remember is them rabbits.		Tylko to potrafisz zapamiętać.
O.K.! Now you listen and this time you got to remember so we don’t get in no trouble.		No dobra, a teraz słuchaj i tym razem dobrze wbij sobie do głowy, bo inaczej znów się w coś władujemy.
You remember settin’ in that gutter on Howard Street and watchin’ that blackboard?”		Pamiętasz, jak siedzieliśmy nad tym ściekiem na Howard Street i patrzyliśmy na tę czarną tablicę? Pamiętasz?
Lennie’s face broke into a delighted smile.		Twarz Lenniego rozjaśnił uśmiech.
“Why sure, George, I remember that . . . but . . . what’d we do then?		Jasne, George, że pamiętam.
I remember some girls come by and you says . . . you say . . .”		Przechodziły jakieś dziewczyny i ty powiedziałeś... powiedziałeś...
“The hell with what I says.		Do diabła z tym, co powiedziałem!
You remember about us goin’ into Murray and Ready’s, and they give us work cards and bus tickets?”		Pamiętasz, jak poszliśmy do Murraya i Ready'ego i dali nam tam karty pracy i bilety na autobus?
“Oh, sure, George.		No pewnie, George.
I remember that now.”		Teraz sobie przypominam.
His hands went quickly into his side coat pockets.		- Ręce Lenniego powędrowały pospiesznie do bocznych kieszeni bluzy.
He said gently, “George . . . I ain’t got mine. I musta lost it.”		- George - rzekł cicho - ja nie mam swojej karty.
He looked down at the ground in despair.		Gdzieś mi się zapodziała.
“You never had none, you crazy bastard.		Nigdy jej nie miałeś, ty pieprzony czubku.
I got both of ’em here.		Ja mam tutaj obie.
Think I’d let you carry your own work card?”		Myślisz, że dałbym ci twoją kartę?
Lennie grinned with relief. “I . . .		Lennie uśmiechnął się z ulgą.
I thought I put it in my side pocket.” His hand went into the pocket again.		Zdawało mi się, że wsadziłem ją do kieszeni. - Znów wsunął tam rękę.
George looked sharply at him.		George spojrzał na niego surowo.
“What’d you take outta that pocket?”		Co ty tam wyciągnąłeś z tej kieszeni?
“Ain’t a thing in my pocket,” Lennie said cleverly.		Z kieszeni? Ja nic nie mam w kieszeni - odparł chytrze Lennie.
“I know there ain’t.		Wiem, że tam nic nie masz
You got it in your hand.		, bo trzymasz to w ręce.
What you got in your hand—hidin’ it?”		Co tam chowasz?
“I ain’t got nothin’, George.		Nic, George, słowo.
Honest.”		No, jazda!
“Come on, give it here.”		Dawaj to, ale już!
Lennie held his closed hand away from George’s direction.		Lennie cofnął zaciśniętą pięść, tak żeby George nie mógł jej dosięgnąć.
“It’s on’y a mouse, George.” “A mouse?		To tylko mysz. - Mysz?
A live mouse?”		Żywa mysz?
“Uh-uh.		Aha. Mysz.
Jus’ a dead mouse, George.		Ale zdechła.
I didn’ kill it.		Ja jej nie zabiłem, słowo, George.
Honest! I found it.		Znalazłem ją.
I found it dead.”		Znalazłem już zdechłą.
“Give it here!” said George.		Dawaj ją tu!
“Aw, leave me have it, George.”		Och, nie zabieraj mi jej, George!
“Give it here!”		Dawaj!
Lennie’s closed hand slowly obeyed.		Zaciśnięte palce usłuchały polecenia i wyprostowały się powoli.
George took the mouse and threw it across the pool to the other side, among the brush.		George wziął mysz i cisnął ją w krzaki po drugiej stronie zatoczki.
“What you want of a dead mouse, anyways?”		A w ogóle, to po co ci zdechła mysz?
“I could pet it with my thumb while we walked along,” said Lennie.		Mogłem ją sobie gładzić palcem, jakeśmy szli - odparł Lennie.
“Well, you ain’t petting no mice while you walk with me.		No więc nie będziesz się bawił myszami, jak idziesz ze mną.
You remember where we’re goin’ now?”		A pamiętasz, dokąd teraz idziemy?
Lennie looked startled and then in embarrassment hid his face against his knees.		Zaskoczony pytaniem Lennie ukrył ze wstydem twarz między kolanami.
“I forgot again.”		Znów zapomniałem.
“Jesus Christ,” George said resignedly. “Well—look, we’re gonna work on a ranch like the one we come from up north.”		Chryste - rzekł George z rezygnacją. - Będziemy pracować na ranczu, tak jak wtedy, na północy.
“Up north?”		Na północy?
“In Weed.”		W Weed.
“Oh, sure.		Ach, tak.
I remember.		Pamiętam.
In Weed.”		W Weed.
“That ranch we’re goin’ to is right down there about a quarter mile.		To ranczo, do którego idziemy, jest jakieś ćwierć mili stąd.
We’re gonna go in an’ see the boss.		Musimy pogadać z gospodarzem.
Now, look—I’ll give him the work tickets, but you ain’t gonna say a word.		A teraz uważaj: ja mu dam nasze karty pracy, a ty nie piśniesz nawet słówka.
You jus’ stand there and don’t say nothing.		Będziesz tylko stał i ani pary z gęby.
If he finds out what a crazy bastard you are, we won’t get no job, but if he sees ya work before he hears ya talk, we’re set.		Jeśli gospodarz zwącha, jaki z ciebie pieprzony czub, nici z roboty. A jak zobaczy cię przy robocie, zanim usłyszy twoją gadkę, to wszystko będzie cacy.
Ya got that?”		Chwytasz?
“Sure, George.		Pewnie, George.
Sure I got it.”		Jasne, że chwytam.
“O.K. Now when we go in to see the boss, what you gonna do?”		Okej. Więc co masz robić, jak pójdziemy do gospodarza?
“I . . .		Mam...
I,” Lennie thought. His face grew tight with thought. “I . . . ain’t gonna say nothin’.		mam... - na twarzy Lenniego malował się nadludzki wysiłek - ... mam nic nie gadać.
Jus’ gonna stan’ there.”		Tylko stać.
“Good boy.		Klawo.
That’s swell.		Zuch z ciebie.
You say that over two, three times so you sure won’t forget it.”		Teraz powtórz to sobie parę razy, żebyś przypadkiem nie zapomniał.
Lennie droned to himself softly, “ ‘I ain’t gonna say nothin’ . . I ain’t gonna say nothin’ . . . I ain’t gonna say nothin’.” .		Mam nic nie gadać... mam nic nie gadać... mam nic nie gadać... - mamrotał pod nosem Lennie.
“O.K.,” said George. “An’ you ain’t gonna do no bad things like you done in Weed, neither.”		Okej - rzekł George. - I masz nie nabroić, jak wtedy w Weed.
Lennie looked puzzled.		Lenny spojrzał na niego speszony.
“Like I done in Weed?”		Jak wtedy w Weed?
“Oh, so ya forgot that too, did ya?		Jużeś zapomniał?
Well, I ain’t gonna remind ya, fear ya do it again.”		To może lepiej ci nie przypominać, bo znów coś wykręcisz.
A light of understanding broke on Lennie’s face.		Twarz Lenniego rozjaśniła się nagle, jakby doznał olśnienia.
“They run us outta Weed,” he exploded triumphantly.		Wygnali nas z Weed! - wykrzyknął triumfalnie.
“Run us out, hell,” said George disgustedly. “We run.		Gówno, nie wygnali - powiedział George z niesmakiem. - Daliśmy nogę.
They was lookin’ for us, but they didn’t catch us.”		Szukali nas, ale nas nie dopadli.
Lennie giggled happily. “I didn’t forget that, you bet.”		To pamiętam, a jakże! - Lennie zachichotał radośnie.
George lay back on the sand and crossed his hands under his head, and Lennie imitated him, raising his head to see whether he were doing it right.		George wyciągnął się na piasku i podłożył ręce pod głowę. Lennie natychmiast zrobił to samo, zerkając, żeby się upewnić, czy naśladuje go dokładnie.
“God, you’re a lot of trouble,” said George. “I could get along so easy and so nice if I didn’t have you on my tail.		Boże, ile ja mam z tobą kłopotów - westchnął George. - A byłoby tak fajnie, gdybyś nie siedział mi na karku.
I could live so easy and maybe have a girl.”		Życie byłoby takie proste. Może miałbym nawet jakąś dziewczynę...
For a moment Lennie lay quiet, and then he said hopefully, “We gonna work on a ranch, George.”		Lennie leżał przez chwilę w milczeniu, po czym rzekł z ufnością: Dostaniemy robotę na ranczu, George.
“Awright. You got that.		No tak, tyle skapowałeś.
But we’re gonna sleep here because I got a reason.”		Ale spać będziemy tutaj. Mam swoje powody.
The day was going fast now.		Dzień gasł szybko.
Only the tops of the Gabilan mountains flamed with the light of the sun that had gone from the valley.		Tylko szczyty gór lśniły jeszcze w świetle słońca, uchodzącym z doliny.
A water snake slipped along on the pool, its head held up like a little periscope.		Przez zatoczkę przemknął wąż wodny, z głową uniesioną jak miniaturowy peryskop.
The reeds jerked slightly in the current.		Trzciny chwiały się lekko, poruszane prądem wody.
Far off toward the highway a man shouted something, and another man shouted back.		Gdzieś daleko, na autostradzie, słychać było nawoływania jakiegoś mężczyzny; drugi odpowiedział mu po chwili.
The sycamore limbs rustled under a little wind that died immediately.		Łagodny wietrzyk zaszeleścił w liściach sykomor i zaraz ucichł.
“George—why ain’t we goin’ on to the ranch and get some supper?		Czemu nie pójdziemy na ranczo i nie zjemy kolacji, George?
They got supper at the ranch.”		Teraz mają kolację na ranczu.
George rolled on his side.		George przewrócił się na bok.
“No reason at all for you.		Zapomnij o tym.
I like it here.		Mnie tu dobrze.
Tomorra we’re gonna go to work.		Jutro pójdziemy do roboty.
I seen thrashin’ machines on the way down. That means we’ll be bucking grain bags, bustin’ a gut.		Widziałem po drodze młocarnię, a to znaczy, że będziemy targać wory z ziarnem, aż nam grzbiety popękają.
Tonight I’m gonna lay right here and look up.		A dziś poleżę sobie tutaj i pogapię się w niebo.
I like it.”		Dobrze mi tu.
Lennie got up on his knees and looked down at George.		Lennie podniósł się na kolana i spojrzał na niego z góry.
“Ain’t we gonna have no supper?”		To nie będzie kolacji?
“Sure we are, if you gather up some dead willow sticks.		Pewnie, że będzie, jak nazbierasz trochę suchych patyków wierzbowych.
I got three cans of beans in my bindle.		Mam w tobołku trzy puszki fasoli.
You get a fire ready.		Rozpalisz ognisko.
I’ll give you a match when you get the sticks together.		Dam ci zapałki, jak już nazbierasz patyków.
Then we’ll heat the beans and have supper.”		Podgrzejemy fasolę i będzie kolacja.
Lennie said, “I like beans with ketchup.”		Ja lubię fasolę z sosem pomidorowym - powiedział Lennie.
“Well, we ain’t got no ketchup.		Ale nie ma sosu.
You go get wood.		Idź nazbierać patyków.
An’ don’t you fool around. It’ll be dark before long.”		I nie marudź z tym za bardzo, bo robi się ciemno.
Lennie lumbered to his feet and disappeared in the brush.		Lennie dźwignął się ociężale z ziemi i po chwili zniknął w zaroślach.
George lay where he was and whistled softly to himself.		George leżał sobie dalej, pogwizdując z cicha.
There were sounds of splashings down the river in the direction Lennie had taken.		Nagle od strony, w której zniknął Lennie, rozległ się plusk wody.
George stopped whistling and listened.		George przestał gwizdać i wytężył słuch.
“Poor bastard,” he said softly, and then went on whistling again.		Biedny sukinsyn - mruknął, a potem zaczął znów pogwizdywać.
In a moment Lennie came crashing back through the brush.		Po chwili z krzaków wynurzył się Lennie.
He carried one small willow stick in his hand.		Niósł jedną wierzbową gałązkę.
George sat up.		George usiadł raptownie.
“Awright,” he said brusquely. “Gi’me that mouse!”		No dobra - rzekł surowo. - Dawaj tę mysz.
But Lennie made an elaborate pantomime of innocence.		Lennie usiłował przybrać minę niewiniątka.
“What mouse, George?		Jaką mysz, George?
I ain’t got no mouse.”		Ja nie mam żadnej myszy.
George held out his hand.		George wyciągnął rękę.
“Come on. Give it to me.		No, jazda, dawaj ją!
You ain’t puttin’ nothing over.”		I nie próbuj mnie nabierać!
Lennie hesitated, backed away, looked wildly at the brush line as though he contemplated running for his freedom.		Lennie zawahał się, cofnął i spojrzał spłoszonym wzrokiem w stronę zarośli, jakby rozważał, czy nie czmychnąć.
George said coldly, “You gonna give me that mouse or do I have to sock you?”		Oddasz mi ją po dobroci czy mam ci przyłożyć?
“Give you what, George?”		Ale co mam ci oddać, George?
“You know God damn well what.		Już ty dobrze wiesz, co, do cholery!
I want that mouse.”		Dawaj tę mysz!
Lennie reluctantly reached into his pocket.		Lennie sięgnął z ociąganiem do kieszeni.
His voice broke a little. “I don’t know why I can’t keep it. It ain’t nobody’s mouse.		Nie wiem, czemu nie mogę jej mieć - powiedział łamiącym się głosem. - To niczyja mysz.
I didn’t steal it.		Ja jej nie ukradłem.
I found it lyin’ right beside the road.”		Leżała na drodze.
George’s hand remained outstretched imperiously.		Wyciągnięta władczo ręka George'a nie cofała się.
Slowly, like a terrier who doesn’t want to bring a ball to its master, Lennie approached, drew back, approached again.		Z oporami, jak terier, który nie chce oddać piłki swemu panu, Lennie zbliżył się, cofnął, podszedł znowu.
George snapped his fingers sharply, and at the sound Lennie laid the mouse in his hand.		George zniecierpliwiony strzelił palcami i Lennie jak na komendę położył mu mysz na dłoni.
“I wasn’t doin’ nothing bad with it, George.		Nie robiłem nic złego, George.
Jus’ strokin’ it.”		Tylko ją głaskałem.
George stood up and threw the mouse as far as he could into the darkening brush, and then he stepped to the pool and washed his hands.		George wstał i cisnął mysz w ciemniejące krzaki, jak mógł najdalej. Potem podszedł do wody i umył ręce.
“You crazy fool.		Ty głupi wariacie!
Don’t you think I could see your feet was wet where you went acrost the river to get it?” He heard Lennie’s whimpering cry and wheeled about.		Myślałeś, że nie zauważę twoich mokrych nóg i nie domyślę się, że wlazłeś po nią do wody? - Usłyszał, że Lennie szlocha, i odwrócił się gwałtownie w jego stronę. -Jezu Chryste!
“Blubberin’ like a baby! Jesus Christ! A big guy like you.”		Taki wielki chłop, a beczy jak niemowlę!
Lennie’s lip quivered and tears started in his eyes.		Wargi Lenniego drżały, w oczach wezbrały mu łzy.
“Aw, Lennie!” George put his hand on Lennie’s shoulder.		No, Lennie. - George położył mu rękę na ramieniu. - Nie zabrałem ci jej, żeby ci zrobić na złość.
“I ain’t takin’ it away jus’ for meanness.		Ta mysz zaczynała cuchnąć.
That mouse ain’t fresh, Lennie; and besides, you’ve broke it pettin’ it.		A poza tym rozgniotłeś ją na placek tym głaskaniem.
You get another mouse that’s fresh and I’ll let you keep it a little while.”		Znajdę ci nową i będziesz mógł ją sobie trochę potrzymać.
Lennie sat down on the ground and hung his head dejectedly.		Lennie usiadł ze zwieszoną głową.
“I don’t know where there is no other mouse.		Nie wiem, skąd wziąć inną mysz.
I remember a lady used to give ’em to me— ever’ one she got. But that lady ain’t here.”		Pamiętam, że jedna taka pani dawała mi zawsze myszy, jak je złapała. Ale tu nie ma tej pani.
George scoffed.
“Lady, huh? Don’t even remember who that lady was.		Pani, powiadasz? - rzekł drwiąco George. - Nawet nie pamiętasz, kto to był.
That was your own Aunt Clara.		To była twoja ciotka Klara.
An’ she stopped givin’ ’em to ya. You always killed ’em.”		A przestała ci dawać myszy, bo je zawsze dusiłeś.
Lennie looked sadly up at him.		Lennie spojrzał na niego ze smutkiem.
“They was so little,” he said, apologetically. “I’d pet ’em, and pretty soon they bit my fingers and I pinched their heads a little and then they was dead—because they was so little.		Takie były malutkie - usprawiedliwiał się. - Ja je głaskałem, a one gryzły mnie w palce, no to ściskałem im trochę łebki, a one od razu zdychały, takie były malutkie.
“I wisht we’d get the rabbits pretty soon, George.		Ach, jak bym chciał, żebyśmy już mieli króliki!
They ain’t so little.”		One nie są takie małe.
“The hell with the rabbits.		Do diabła z królikami!
An’ you ain’t to be trusted with no live mice.		Swoją drogą, tobie nie można dać żywej myszy.
Your Aunt Clara give you a rubber mouse and you wouldn’t have nothing to do with it.”		Ciotka Klara dala ci kiedyś gumową, ale taka ci nie pasowała.
“It wasn’t no good to pet,” said Lennie.		Nie dało się jej głaskać - rzekł Lennie.
The flame of the sunset lifted from the mountaintops and dusk came into the valley, and a half darkness came in among the willows and the sycamores.		Ognisty blask zachodzącego słońca spełzł ze szczytów, na dolinę spłynął zmierzch i półmrok zapanował wśród wierzb i sykomor.
A big carp rose to the surface of the pool, gulped air and then sank mysteriously into the dark water again, leaving widening rings on the water.		Wielki karp wynurzył głowę z wody, zaczerpnął powietrza i zniknął tajemniczo w ciemnej toni, pozostawiając kręgi na wodzie.
Overhead the leaves whisked again and little puffs of willow cotton blew down and landed on the pool’s surface.		W górze znów zaszeleściły liście, porwane wiatrem kłaczki wierzbowych bazi osiadły na powierzchni zatoki.
“You gonna get that wood?” George demanded. “There’s plenty right up against the back of that sycamore. Floodwater wood.		Pójdziesz w końcu po ten chrust? - zapytał George. - Za tą sykomorą leży pełno patyków naniesionych przez prąd.
Now you get it.”		Pozbieraj je.
Lennie went behind the tree and brought out a litter of dried leaves and twigs.		Lennie obszedł drzewo i po chwili wrócił z naręczem suchych gałęzi i liści.
He threw them in a heap on the old ash pile and went back for more and more.		Rzucił je w popiół po dawnym ognisku i ruszył po następną porcję.
It was almost night now.		Była już prawie noc.
A dove’s wings whistled over the water.		Tuż nad wodą, muskając niemal skrzydłem jej lustro, przemknął gołąb.
George walked to the fire pile and lighted the dry leaves.		George podszedł do sterty i podpalił suche liście.
The flame cracked up among the twigs and fell to work.		Płomień strzelił w górę spomiędzy gałązek i natychmiast zaczął je lizać.
George undid his bindle and brought out three cans of beans.		George rozwinął węzełek i wyjął z niego trzy puszki fasoli.
He stood them about the fire, close in against the blaze, but not quite touching the flame.		Postawił je przy ogniu tak, by nie sięgały ich płomienie.
“There’s enough beans for four men,” George said.		Starczyłoby tej fasoli dla czterech chłopa - powiedział.
Lennie watched him from over the fire.		Lennie spojrzał na niego ponad ogniem.
He said patiently, “I like ’em with ketchup.”		Ja lubię fasolę z sosem - powtórzył z tępym uporem.
“Well, we ain’t got any,” George exploded. “Whatever we ain’t got, that’s what you want.		Ale go nie mamy - wybuchnął George. - Zawsze zachciewa ci się tego, czego nie ma.
God a’mighty, if I was alone I could live so easy.		Boże, jakie proste byłoby życie, gdybym był sam!
I could go get a job an’ work, an’ no trouble.		Miałbym stałą robotę, zasuwałbym i miałbym święty spokój.
No mess at all, and when the end of the month come I could take my fifty bucks and go into town and get whatever I want.		Żadnych kłopotów, a pod koniec miesiąca zgarnąłbym swoje pięć dych, poszedłbym do miasta i mógłbym dostać wszystko, czego dusza zapragnie.
Why, I could stay in a cat house all night.		Zabawiałbym się w burdelu przez całą noc.
I could eat any place I want, hotel or any place, and order any damn thing I could think of.		Mógłbym jeść, gdzie mi się podoba, w hotelu albo gdzie indziej, i zamawiać, co bym chciał.
An’ I could do all that every damn month.		I tak, cholera, co miesiąc.
Get a gallon of whisky, or set in a poolroom and play cards or shoot pool.”		Kupiłbym galon whisky i rżnąłbym w karty albo w bilard.
Lennie knelt and looked over the fire at the angry George.		Lennie przyklęknął i patrzył ponad ogniskiem na zirytowanego George'a.
And Lennie’s face was drawn with terror.		Twarz miał stężałą z przerażenia.
“An’ whatta I got,” George went on furiously. “I got you!		A co mam zamiast tego? - ciągnął George z wściekłością. - Ciebie!
You can’t keep a job and you lose me ever’ job I get. Jus’ keep me shovin’ all over the country all the time.		Nie możesz się utrzymać w żadnej robocie, a i ja tracę każdą przez ciebie i muszę się włóczyć po całym stanie.
An’ that ain’t the worst.		To jeszcze nie jest najgorsze.
You get in trouble.		Wciąż się w coś pakujesz.
You do bad things and I got to get you out.” His voice rose nearly to a shout. “You crazy son-of-a-bitch.		Wciąż odwalasz jakieś numery, a ja cię muszę z tego wyciągać. - George prawie krzyczał. - Ty pieprznięty sukinsynu!
You keep me in hot water all the time.” He took on the elaborate manner of little girls when they are mimicking one another.		Przez ciebie wciąż pakuję się w jakieś gówno! - Przybrał ton przedrzeźniających się smarkul: “Ja chciałem tylko pomacać jej sukienkę...
“Jus’ wanted to feel that girl’s dress—jus’ wanted to pet it like it was a mouse		Chciałem tylko pogłaskać ją jak mysz...".
—— Well, how the hell did she know you jus’ wanted to feel her dress?		Skąd ona, do diabla, miała wiedzieć, że chciałeś tylko pomacać jej sukienkę?
She jerks back and you hold on like it was a mouse.		Dziewucha się wyrywa, a ty ją ściskasz, jakby to była mysz.
She yells and we got to hide in a irrigation ditch all day with guys lookin’ for us, and we got to sneak out in the dark and get outta the country.		Narobiła wrzasku i musieliśmy się przez cały dzień chować w rowie przed facetami, co nas szukali. A potem wiać stamtąd po ciemku, gdzie pieprz rośnie.
All the time somethin’ like that—all the time.		Ciągle coś takiego odwalasz, bez przerwy!
I wisht I could put you in a cage with about a million mice an’ let you have fun.” His anger left him suddenly.		Najlepiej wsadziłbym cię do klatki z milionem myszy i bawiłbyś się, ile wlezie. - Nagle cała jego złość wyparowała.
He looked across the fire at Lennie’s anguished face, and then he looked ashamedly at the flames.		Spojrzał przez ogień na udręczoną twarz Lenmego i zawstydzony utkwił wzrok w płomieniach.
It was quite dark now, but the fire lighted the trunks of the trees and the curving branches overhead.		Było już zupełnie ciemno, ale ogień oświetlał pnie drzew i wygięte gałęzie nad głowami mężczyzn.
Lennie crawled slowly and cautiously around the fire until he was close to George.		Lennie wolno, ostrożnie okrążył na czworaka ognisko, aż znalazł się obok George'a.
He sat back on his heels.		Przysiadł na piętach.
George turned the bean cans so that another side faced the fire.		George udawał, że go nie widzi. Obrócił puszkę z fasolą, aby nagrzała się od drugiej strony.
He pretended to be unaware of Lennie so close beside him. “George,” very softly.		George - szepnął Lennie ledwie dosłyszalnie.
No answer. “George!”		Żadnej odpowiedzi. - George!
“Whatta you want?”		Czego?
“I was only foolin’, George.		Ja tylko żartowałem.
I don’t want no ketchup.		Wcale nie chcę fasoli z sosem.
I wouldn’t eat no ketchup if it was right here beside me.”		Nie tknąłbym go, nawet jakby tu stał.
“If it was here, you could have some.”		Jakby był, tobyś dostał.
“But I wouldn’t eat none, George.		Nie ruszyłbym go, George.
I’d leave it all for you.		Zostawiłbym wszystko tobie.
You could cover your beans with it and I wouldn’t touch none of it.”		Mógłbyś polać sobie fasolę do woli, a ja nawet bym go nie tknął.
George still stared morosely at the fire.		George wciąż patrzył posępnie w ogień.
“When I think of the swell time I could have without you, I go nuts.		Kiedy sobie pomyślę, jakie miałbym bez ciebie fajne życie, to aż mi odbija.
I never get no peace.”		Nie mam z tobą chwili spokoju.
Lennie still knelt.		Lennie wciąż klęczał.
He looked off into the darkness across the river.		Zapatrzył się w ciemność za rzeką.
“George, you want I should go away and leave you alone?”		George, czy ty chcesz, żebym sobie poszedł i zostawił cię samego?
“Where the hell could you go?”		A dokąd ty, do cholery, mógłbyś pójść?
“Well, I could.		Mógłbym.
I could go off in the hills there. Someplace I’d find a cave.”		Poszedłbym w góry i znalazłbym tam sobie jakąś jamę.
“Yeah?		Tak?
How’d you eat.		A co byś jadł?
You ain’t got sense enough to find nothing to eat.”		Nie masz na tyle pomyślunku, żeby skombinować coś do żarcia.
“I’d find things, George.		Coś bym zawsze znalazł.
I don’t need no nice food with ketchup.		Nie muszę jeść samych dobrych rzeczy, z sosem i w ogóle.
I’d lay out in the sun and nobody’d hurt me.		Leżałbym sobie na słońcu i nikt by na mnie nie krzyczał.
An’ if I foun’ a mouse, I could keep it.		A jakbym złapał mysz, tobym ją sobie trzymał.
Nobody’d take it away from me.”		Nikt by mi jej nie zabrał.
George looked quickly and searchingly at him.		George rzucił mu krótkie, badawcze spojrzenie.
“I been mean, ain’t I?”		Byłem wredny, co?
“If you don’ want me I can go off in the hills an’ find a cave.		Jak mnie nie chcesz, to mogę iść w góry i znaleźć sobie jamę.
I can go away any time.” “No—look!		Mogę sobie iść choćby zaraz.
I was jus’ foolin’, Lennie. ’Cause I want you to stay with me.		Nie, słuchaj, Lennie, ja tylko tak żartowałem. Chcę, żebyś został.
Trouble with mice is you always kill ’em.” He paused.		A z tymi myszami chodzi tylko o to, że zawsze je zabijasz. - Zamilkł na chwilę.
“Tell you what I’ll do, Lennie. First chance I get I’ll give you a pup.		Wiesz co, Lennie? Jak tylko nadarzy się okazja, dostaniesz ode mnie szczeniaka.
Maybe you wouldn’t kill it.		Może go nie udusisz.
That’d be better than mice.		To lepsze od myszy.
And you could pet it harder.”		I można go mocniej głaskać.
Lennie avoided the bait.		Lennie nie połknął haczyka.
He had sensed his advantage.		Wyczuł, że teraz on ma przewagę.
“If you don’t want me, you only jus’ got to say so, and I’ll go off in those hills right there—right up in those hills and live by myself.		Jak mnie nie chcesz, to tylko powiedz, a od razu pójdę w góry i będę tam żył sam.
An’ I won’t get no mice stole from me.”		I nikt mi nie zabierze myszy.
George said, “I want you to stay with me, Lennie.		Chcę, żebyś został, Lennie.
Jesus Christ, somebody’d shoot you for a coyote if you was by yourself.		O Jezu, przecież jak będziesz sam, to jeszcze wezmą cię za kojota i zastrzelą.
No, you stay with me.		Nie, zostań ze mną.
Your Aunt Clara wouldn’t like you running off by yourself, even if she is dead.”		Ciotka Klara, choć nie żyje, na pewno nie chciałaby, żebyś się pałętał po świecie sam.
Lennie spoke craftily, “Tell me—like you done before.”		Opowiedz mi... tak jak kiedyś - zagadnął go chytrze Lennie.
“Tell you what?”		O czym?
“About the rabbits.”		O królikach.
George snapped, “You ain’t gonna put nothing over on me.”		Ty mnie tu nie podbieraj - odburknął George.
Lennie pleaded, “Come on, George. Tell me.		No, George.
Please George.		Opowiedz, co?
Like you done before.”		Tak jak kiedyś - nalegał Lennie.
“You get a kick outta that, don’t you? Awright, I’ll tell you, and then we’ll eat our supper. . . .”		Rajcuje cię to, no nie? No dobrze, opowiem ci, a potem zjemy kolację.
George’s voice became deeper.		Głos George'a nabrał głębi.
He repeated his words rhythmically as though he had said them many times before.		Wymawiał słowa rytmicznie, jakby już nie raz recytował ten tekst.
“Guys like us, that work on ranches, are the loneliest guys in the world.		Tacy jak my, co to pracują na ranczach, to najbardziej samotni goście na świecie.
They got no family.		Nie mają rodziny.
They don’t belong no place.		Nie mają własnego kąta.
They come to a ranch an’ work up a stake and then they go inta town and blow their stake, and the first thing you know they’re pound-in’ their tail on some other ranch.		Przychodzą na ranczo, zarobią trochę forsy, a potem idą do miasta i przepuszczają wszystko. I zanim się obejrzysz, już zasuwają na inne ranczo.
They ain’t got nothing to look ahead to.”		Nie mają żadnej przyszłości ani planów.
Lennie was delighted.		Lennie był wniebowzięty.
“That’s it—that’s it.		No właśnie.
Now tell how it is with us.” George went on.		A teraz powiedz, jak to jest z nami.
“With us it ain’t like that.		Z nami to całkiem inna sprawa.
We got a future.		My mamy przyszłość.
We got somebody to talk to that gives a damn about us.		Mamy do kogo otworzyć gębę, mamy kogoś, kto się choć trochę nami przejmuje.
We don’t have to sit in no bar room blowin’ in our jack jus’ because we got no place else to go.		Nie musimy siedzieć w żadnej knajpie i przepuszczać forsy jak ci, co nie mają się gdzie podziać.
If them other guys gets in jail they can rot for all anybody gives a damn.		Jak taki gość trafi do paki, to może tam zgnić i nikt palcem nie kiwnie.
But not us.”		Ale z nami jest inaczej.
Lennie broke in. “But not us! An’ why?		Z nami jest całkiem inaczej - powtórzył Lennie. - A dlaczego?
Because . . . because I got you to look after me, and you got me to look after you, and that’s why.”		Bo... bo ja mam ciebie, a ty masz mnie. Właśnie dlatego
He laughed delightedly. “Go on now, George!”		- roześmiał się radośnie. - Mów dalej, George!
“You got it by heart.		Umiesz to już na pamięć.
You can do it yourself.”		Możesz dalej zasuwać sam.
“No, you.		Nie, mów ty.
I forget some a’ the things.		Ja już trochę zapomniałem.
Tell about how it’s gonna be.”		Opowiedz, jak to będzie.
“O.K. Someday—we’re gonna get the jack together and we’re gonna have a little house and a couple of acres an’ a cow and some pigs and——”		No, dobra. Kiedyś uskładamy trochę forsy i będziemy mieli własny domek i kilka akrów, i krowę, i parę świń, i...
“An’ live off the fatta the lan’,” Lennie shouted. “An’ have rabbits.		I będziemy żyli z tego, co da ziemia! - zawołał Lennie. - I będziemy mieli króliki!
Go on, George! Tell about what we’re gonna have in the garden and about the rabbits in the cages and about the rain in the winter and the stove, and how thick the cream is on the milk like you can hardly cut it.		Mów dalej, George, opowiedz, co będziemy mieli w ogrodzie i o klatkach z królikami, o deszczu w zimie i o piecu, i o śmietanie na mleku, takiej gęstej, że można ją kroić nożem.
Tell about that, George.”		Opowiadaj o tym, George.
“Why’n’t you do it yourself?		Czemu sam nie opowiesz?
You know all of it.”		Przecież wiesz to wszystko.
“No . . . you tell it.		Nie, mów ty.
It ain’t the same if I tell it.		Jak mówię ja, to nie jest to samo.
Go on . . . George.		No, George, mów.
How I get to tend the rabbits.”		Powiedz, jak będę doglądał królików.
“Well,” said George, “we’ll have a big vegetable patch and a rabbit hutch and chickens.		No więc - podjął opowieść George - będziemy mieli duży zagon warzyw, zagrodę dla królików i kurcząt.
And when it rains in the winter, we’ll just say the hell with goin’ to work, and we’ll build up a fire in the stove and set around it an’ listen to the rain comin’ down on the roof—Nuts!”		A kiedy zimą będzie padało, powiemy sobie po prostu: “A, diabli z robotą", napalimy porządnie w piecu i będziemy słuchać, jak deszcz bębni o dach.
He took out his pocket knife. “I ain’t got time for no more.”		Ech, głupoty! - Wyciągnął z kieszeni scyzoryk. - Starczy tego dobrego.
He drove his knife through the top of one of the bean cans, sawed out the top and passed the can to Lennie.		Wbił ostrze w jedną z puszek, otworzył ją i podał Lenniemu.
Then he opened a second can.		Potem otworzył drugą puszkę.
From his side pocket he brought out two spoons and passed one of them to Lennie.		Wyciągnął z bocznej kieszeni dwie łyżki i podał jedną swemu towarzyszowi.
They sat by the fire and filled their mouths with beans and chewed mightily.		Siedzieli przy ognisku, pakowali fasolę do ust i przeżuwali pracowicie.
A few beans slipped out of the side of Lennie’s mouth.		Kilka pojedynczych ziaren wymknęło się Lenniemu z ust.
George gestured with his spoon.		George podniósł do góry łyżkę.
“What you gonna say tomorrow when the boss asks you questions?”		Co powiesz jutro, kiedy gospodarz cię o coś zapyta?
Lennie stopped chewing and swallowed.		Lennie przestał żuć i przełknął fasolę.
His face was concentrated. “I . . .		Na jego twarzy malowało się skupienie.
I ain’t gonna . . . say a word.”		Ja... ja... nic nie powiem.
“Good boy!		Zuch.
That’s fine, Lennie!		W porządku, Lennie.
Maybe you’re gettin’ better.		Może trochę ci się polepsza.
When we get the coupla acres I can let you tend the rabbits all right. ’Specially if you remember as good as that.”		Jak będziemy już mieli te parę akrów, pozwolę ci doglądać królików. A już na pewno, jeśli będziesz pamiętał, co masz robić, tak jak teraz.
Lennie choked with pride.		Lennie wprost pęczniał z dumy.
“I can remember,” he said.		Ja umiem zapamiętać różne rzeczy - zapewnił.
George motioned with his spoon again.		George znów zaczął wymachiwać łyżką.
“Look, Lennie.		Słuchaj, Lennie.
I want you to look around here.		Chciałbym, żebyś się rozejrzał.
You can remember this place, can’t you?		Potrafisz zapamiętać to miejsce, co?
The ranch is about a quarter mile up that way.		Ranczo jest jakieś ćwierć mili stąd.
Just follow the river.”		Trzeba tylko iść wzdłuż rzeki.
“Sure,” said Lennie. “I can remember this. Di’n’t I remember about not gonna say a word?”		Jasne, że zapamiętam - zapewnił go Lennie. - Przecież pamiętałem, że mam się jutro nie odzywać, no nie?
“ ’Course you did. Well, look.		Zgadza się, pamiętałeś.
Lennie—if you jus’ happen to get in trouble like you always done before, I want you to come right here an’ hide in the brush.”		No więc posłuchaj mnie, Lennie. Jeśli znów coś nabroisz, tak jak zwykle, masz przyjść prosto tutaj i schować się w krzakach.
“Hide in the brush,” said Lennie slowly.		Schować się w krzakach - powtórzył powoli Lennie.
“Hide in the brush till I come for you.		Schowasz się w krzakach i będziesz siedział, dopóki po ciebie nie przyjdę.
Can you remember that?”		Potrafisz to zapamiętać?
“Sure I can, George.		Jasne, że potrafię, George.
Hide in the brush till you come.”		Schować się w krzakach, dopóki nie przyjdziesz.
“But you ain’t gonna get in no trouble, because if you do, I won’t let you tend the rabbits.” He threw his empty bean can off into the brush.		Ale ty nic nie nabroisz, bo inaczej nie pozwolę ci doglądać królików. - George cisnął pustą puszkę w zarośla.
“I won’t get in no trouble, George.		Nic nie nabroję, George.
I ain’t gonna say a word.”		I nie pisnę ani słowa.
“O.K. Bring your bindle over here by the fire.		Okej. Przynieś tutaj do ognia swoją derkę.
It’s gonna be nice sleepin’ here.Lookin’ up, and the leaves.		Będzie się tu dobrze spało z niebem i liśćmi nad głową.
Don’t build up no more fire.		Nie dorzucaj do ogniska.
We’ll let her die down.”		Niech wygaśnie.
They made their beds on the sand, and as the blaze dropped from the fire the sphere of light grew smaller; the curling branches disappeared and only a faint glimmer showed where the tree trunks were.		Rozpostarli derki na piasku. W miarę jak przygasał płomień, zmniejszał się krąg światła, znikały nachylone gałęzie i tylko blada poświata wydobywała z mroku pnie drzew
From the darkness Lennie called, “George—you asleep?”		Śpisz, George? - odezwał się w ciemności Lennie.
“No.		Nie.
Whatta you want?”		Czego chcesz?
“Let’s have different color rabbits, George.”		Będziemy mieli króliki różnych kolorów.
“Sure we will,” George said sleepily. “Red and blue and green rabbits, Lennie.		Jasne - odpowiedział sennie George. - Czerwone, niebieskie, zielone...
Millions of ’em.”		Miliony królików.
“Furry ones, George, like I seen in the fair in Sacramento.”		I takie puszyste, George, jak te, co je widziałem na targu w Sacramento.
“Sure, furry ones.”		No jasne, że puszyste.
“ ’Cause I can jus’ as well go away, George, an’ live in a cave.”		Bo ja mogę sobie pójść i żyć w jamie, George.
“You can jus’ as well go to hell,” said George. “Shut up now.”		A idź sobie choćby w diabły! - rzekł George. - Zamknij się wreszcie.
The red light dimmed on the coals.		Dogasające ognisko rzucało czerwony blask.
Up the hill from the river a coyote yammered, and a dog answered from the other side of the stream.		Na wzgórzu od strony rzeki zawył kojot, z drugiego brzegu odpowiedziało mu ujadanie psa.
The sycamore leaves whispered in a little night breeze.		Liście sykomor szeptały, poruszane łagodnym, nocnym wietrzykiem.
THE BUNKHOUSE WAS A LONG, rectangular building. Inside, the walls were whitewashed and the floor unpainted.		Barak był długim, prostokątnym budynkiem, ze ścianami pobielonymi wapnem i podłogą z surowych, nie malowanych desek.
In three walls there were small, square windows, and in the fourth, a solid door with a wooden latch.		W trzech ścianach były małe kwadratowe okna, w czwartej solidne drzwi z drewnianym skoblem.
Against the walls were eight bunks, five of them made up with blankets and the other three showing their burlap ticking.		Pod ścianami stało osiem prycz; pięć było zasłanych kocami, na trzech leżały sienniki z workowego płótna.
Over each bunk there was nailed an apple box with the opening forward so that it made two shelves for the personal belongings of the occupant of the bunk.		Nad każdą pryczą przybita była skrzynka na jabłka, z przegródką, zastępująca półkę na osobiste rzeczy właściciela posłania.
And these shelves were loaded with little articles, soap and talcum powder, razors and those Western magazines ranch men love to read and scoff at and secretly believe.		Na półkach tych pełno było rozmaitych drobiazgów: mydeł do golenia, pojemniczków z talkiem, brzytew i tanich kolorowych magazynów, tak popularnych wśród robotników na farmach, którzy lubią sobie z nich pokpiwać, ale w skrytości ducha wierzą we wszystko, co się w nich wypisuje.
And there were medicines on the shelves, and little vials, combs; and from nails on the box sides, a few neckties.		Leżały tam też lekarstwa, jakieś flakoniki i grzebienie. Na gwoździach wbitych w skrzynki wisiało parę krawatów.
Near one wall there was a black cast-iron stove, its stovepipe going straight up through the ceiling.		Pod jedną ze ścian stał czarny żeliwny piecyk z rurą wychodzącą przez sufit.
In the middle of the room stood a big square table littered with playing cards, and around it were grouped boxes for the players to sit on.		Pośrodku pomieszczenia królował duży kwadratowy stół, zarzucony kartami do gry i obstawiony skrzynkami pełniącymi funkcje stołków.
At about ten o’clock in the morning the sun threw a bright dust-laden bar through one of the side windows, and in and out of the beam flies shot like rushing stars.		Była dziesiąta rano; w padającej przez jedno z okien ukośnej smudze słonecznego światła kłębił się kurz i śmigały muchy, niczym spadające gwiazdy.
The wooden latch raised. The door opened and a tall, stoop-shouldered old man came in.		Drewniany skobel poruszył się i w drzwiach stanął stary, wysoki mężczyzna o przygarbionych ramionach.
He was dressed in blue jeans and he carried a big push-broom in his left hand.		Miał na sobie niebieski roboczy drelich, w jednej ręce dzierżył szczotkę do zamiatania.
Behind him came George, and behind George, Lennie.		Za nim wszedł George, a za George'em Lennie.
“The boss was expectin’ you last night,” the old man said. “He was sore as hell when you wasn’t here to go out this morning.” He pointed with his right arm, and out of the sleeve came a round stick-like wrist, but no hand.		Gospodarz spodziewał się was wieczorem - powiedział stary. - Pieklił się, że nie zaczęliście roboty od rana. - Machnął prawą ręką: z rękawa koszuli wysunął się kikut, który wyglądał jak zaokrąglony drewniany klocek.
“You can have them two beds there,” he said, indicating two bunks near the stove.		Możecie se wziąć te dwa wyrka - wskazał na prycze obok pieca.
George stepped over and threw his blankets down on the burlap sack of straw that was a mattress.		George podszedł do pryczy i rzucił swoją derkę na wypchany słomą jutowy worek imitujący siennik.
He looked into his box shelf and then picked a small yellow can from it. “Say.		Zajrzał do skrzynki i wyciągnął stamtąd małą, żółtą puszkę.
What the hell’s this?”		Co to jest, do diabła?
“I don’t know,” said the old man.		A bo ja wiem - wzruszył ramionami stary.
“Says ‘positively kills lice, roaches and other scourges. ’ What the hell kind of bed you giving us, anyways?		Tu stoi napisane: “Tępi skutecznie wszy, pluskwy, karaluchy i inne robactwo" - przeczytał George. - Coś ty nam dał za wyrka?
We don’t want no pants rabbits.”		Nie chcemy, żeby nas oblazły mendy.
The old swamper shifted his broom and held it between his elbow and his side while he held out his hand for the can.		Stary przerzucił szczotkę, przycisnął ją łokciem do boku i wyciągnął zdrową rękę po puszkę.
He studied the label carefully.		Uważnie przeczytał napis na etykietce.
“Tell you what—” he said finally, “last guy that had this bed was a blacksmith—hell of a nice fella and as clean a guy as you want to meet.		A, już wiem - rzekł wreszcie. - Na tym łóżku spał jeden kowal. Fajny facet i czyścioch, jak nie wiem co.
Used to wash his hands even after he ate.”		Ręce mył nawet po jedzeniu.
“Then how come he got graybacks?” George was working up a slow anger.		To jakim cudem złapał wszy? - W George'u zaczął narastać gniew.
Lennie put his bindle on the neighboring bunk and sat down. He watched George with open mouth. “Tell you what,” said the old swamper.		Lennie położył swój tłumok na sąsiedniej pryczy, usiadł na niej i gapił się na George'a z otwartymi ustami. No więc tak - rzekł stary.
“This here blacksmith—name of Whitey—was the kind of guy that would put that stuff around even if there wasn’t no bugs—just to make sure, see?		- Ten kowal, Whitey, używał tego zawsze, nawet jak nie było żadnego robactwa. Tak, dla pewności, no nie?
Tell you what he used to do—At meals he’d peel his boil’ potatoes, an’ he’d take out ever’ little spot, no matter what kind, before he’d eat it.		Powiem wam, co on jeszcze odwalał: jak obierał gotowane kartofle, to wydłubywał każdą, choćby najmniejszą plamkę.
And if there was a red splotch on an egg, he’d scrape it off.		A jak zobaczył czerwoną plamkę na jajku, to ją zeskrobywał.
Finally quit about the food.		W końcu odszedł stąd przez żarcie.
That’s the kinda guy he was—clean.		Taki to był czyścioch.
Used ta dress up Sundays even when he wasn’t going no place, put on a necktie even, and then set in the bunkhouse.”		W niedzielę elegantował się, nawet jak nigdzie nie szedł. Zakładał krawat i siedział w nim w baraku.
“I ain’t so sure,” said George skeptically.		No, dziwne - powiedział George sceptycznie. -
“What did you say he quit for?”		To czemu niby odszedł?
The old man put the yellow can in his pocket, and he rubbed his bristly white whiskers with his knuckles.		Stary wetknął puszkę do kieszeni i potarł wierzchem dłoni szczecmiasty, siwy zarost.
“Why . . . he . . . just quit, the way a guy will.		Hm, poszedł sobie tak, po prostu, jak to bywa.
Says it was the food.		Mówił, że to przez żarcie.
Just wanted to move.		Nosiło go po świecie.
Didn’t give no other reason but the food.		Ale mówił, że tylko przez żarcie.
Just says ‘gimme my time’ one night, the way any guy would.”		Po prostu jednego wieczoru powiedział: “Dajcie mi moją wypłatę" i poszedł.
George lifted his tick and looked underneath it.		George uniósł swój siennik i zajrzał pod spód.
He leaned over and inspected the sacking closely.		Poddał też dokładnym oględzinom sam worek.
Immediately Lennie got up and did the same with his bed.		Lennie natychmiast wstał i zrobił to samo.
Finally George seemed satisfied. He unrolled his bindle and put things on the shelf, his razor and bar of soap, his comb and bottle of pills, his liniment and leather wristband.		Ostatecznie George'a zadowoliły chyba wyniki inspekcji, bo rozwinął tłumok i zaczął układać w skrzynce swoje rzeczy - brzytwę, kawałek mydła, grzebień, buteleczkę z tabletkami, płyn do nacierania i skórzaną opaskę na nadgarstek.
Then he made his bed up neatly with blankets.		Potem zasłał starannie pryczę.
The old man said, “I guess the boss’ll be out here in a minute. He was sure burned when you wasn’t here this morning.		Coś mi się widzi, że lada chwila wpadnie tu gospodarz - rzekł stary. - Pieklił się jak cholera, że nie było was tu od rana.
Come right in when we was eatin’ breakfast and says, ‘Where the hell’s them new men?’		Jedliśmy właśnie śniadanie, a on przyszedł do baraku i pyta: “Gdzie są, do cholery, ci nowi?".
An’ he give the stable buck hell, too.”		I strasznie opierniczył stajennego.
George patted a wrinkle out of his bed, and sat down.		George wygładził derkę i usiadł na pryczy.
“Give the stable buck hell?” he asked.		Opierniczył stajennego, powiadasz?
“Sure.		No.
Ya see the stable buck’s a nigger.”		Ten stajenny to czarnuch.
“Nigger, huh?”		A, czarnuch, mówisz?
“Yeah. Nice fella too.		Tak, ale to porządny chłop.
Got a crooked back where a horse kicked him.		Ma przetrącony grzbiet, bo go koń kopnął.
The boss gives him hell when he’s mad.		Gospodarz zawsze się na nim wyżywa, jak się wścieknie.
But the stable buck don’t give a damn about that.		Ale on ma to gdzieś.
He reads a lot.		Dużo czyta.
Got books in his room.”		Ma u siebie książki.
“What kind of a guy is the boss?”		A gospodarz?
George asked.		Jaki on jest?
“Well, he’s a pretty nice fella.		Właściwie to w porządku.
Gets pretty mad sometimes, but he’s pretty nice.		Czasem mu coś odbije, ale tak w ogóle to jest w porządku.
Tell ya what—know what he done Christmas?		Wiecie na ten przykład, co zrobił na święta?
Brang a gallon of whisky right in here and says, ‘Drink hearty boys.		Przytargał do baraku galon whisky i powiada: “Napijcie się, chłopaki.
Christmas comes but once a year.’ ”		Boże Narodzenie jest raz do roku".
“The hell he did! Whole gallon?”		O rany, cały galon whisky?
“Yes sir.		A jak.
Jesus, we had fun.		Jezu, aleśmy mieli zabawę!
They let the nigger come in that night.		Pozwolili wtedy czarnemu przyjść tu do nas.
Little skinner name of Smitty took after the nigger.		Taki jeden mały parobek, Smitty się nazywał, wdał się z Murzynem w bójkę.
Done pretty good, too.		Był już fest narąbany.
The guys wouldn’t let him use his feet, so the nigger got him.		Chłopaki nie pozwolili kopać, więc czarny go załatwił.
If he coulda used his feet, Smitty says he woulda killed the nigger.		Smitty mówił potem, że jakby mu dali walić z kopyta, to zabiłby czarnucha.
The guys said on account of the nigger’s got a crooked back, Smitty can’t use his feet.” He paused in relish of the memory. “After that the guys went into Soledad and raised hell. I didn’t go in there.		Ale chłopaki uważali, że skoro Murzyn ma przetrącony grzbiet, to Smitty nie może kopać. - Zamilkł i przez chwilę z lubością rozpamiętywał tamten wieczór. - A potem wszyscy poszli do Soledad i tam dopiero pohulali, jak się patrzy.
I ain’t got the poop no more.”		Ale mnie już tam nie było. Padłem.
Lennie was just finishing making his bed. The wooden latch raised again and the door opened.		Lennie kończył właśnie słać swoje łóżko, gdy skobel znów podskoczył i drzwi się otworzyły.
A little stocky man stood in the open doorway.		W progu stanął krępy, mocno zbudowany mężczyzna.
He wore blue jean trousers, a flannel shirt, a black, unbuttoned vest and a black coat.		Miał na sobie niebieskie drelichowe spodnie, flanelową koszulę, czarną, rozpiętą kamizelkę i czarną marynarkę.
His thumbs were stuck in his belt, on each side of a square steel buckle.		Kciuki trzymał wetknięte za pas, po obu stronach kwadratowej stalowej klamry.
On his head was a soiled brown Stetson hat, and he wore high-heeled boots and spurs to prove he was not a laboring man.		Na głowie miał przybrudzonego, brązowego stetsona, na nogach buty na podwyższonym obcasie, z ostrogami, co miało świadczyć, że nie jest robotnikiem.
The old swamper looked quickly at him, and then shuffled to the door rubbing his whiskers with his knuckles as he went.		Stary rzucił mu szybkie spojrzenie i zaczął boczkiem przesuwać się w stronę wyjścia, pocierając zwiniętą w kułak dłonią zarośnięte policzki.
“Them guys just come,” he said, and shuffled past the boss and out the door.		Tylko co przyszli - rzucił pospiesznie i przemknął obok gospodarza ku drzwiom.
The boss stepped into the room with the short, quick steps of a fat-legged man.		Gospodarz wszedł do baraku energicznym krokiem krótkonogiego grubasa.
“I wrote Murray and Ready I wanted two men this morning.		Pisałem do Murraya i Ready'ego, że potrzebuję dwóch robotników na dzisiaj rano.
You got your work slips?”		Macie karty pracy?
George reached into his pocket and produced the slips and handed them to the boss.		George sięgnął do kieszeni, wyjął dokumenty i podał je gospodarzowi.
“It wasn’t Murray and Ready’s fault.		Agencja jest w porządku.
Says right here on the slip that you was to be here for work this morning.”		Tu piszą, że mieliście się stawić do roboty od rana.
George looked down at his feet.		George przyglądał się swoim butom.
“Bus driver give us a bum steer,” he said.		Kierowca autobusu nas wykiwał.
“We hadda walk ten miles.		Musieliśmy zasuwać dziesięć mil na piechotę.
Says we was here when we wasn’t.		Powiedział, że jesteśmy na miejscu, a wcale nie byliśmy.
We couldn’t get no rides in the morning.”		A rano nikt nie chciał nas podrzucić.
The boss squinted his eyes.		Gospodarz spojrzał na niego z ukosa.
“Well, I had to send out the grain teams short two buckers.		Musiałem rano wysłać do młocarni dwóch ludzi mniej.
Won’t do any good to go out now till after dinner.”		Teraz do obiadu nie mam dla was roboty.
He pulled his time book out of his pocket and opened it where a pencil was stuck between the leaves.		Wyciągnął z kieszeni notes i otworzył w miejscu założonym ołówkiem.
George scowled meaningfully at Lennie, and Lennie nodded to show that he understood.		George spojrzał znacząco na Lenniego, a ten kiwnął głową na znak, że rozumie.
The boss licked his pencil.		Gospodarz poślinił ołówek.
“What’s your name?”		Jak się nazywasz?
“George Milton.” “And what’s yours?”		George Milton. - A ty?
George said, “His name’s Lennie Small.”		On się nazywa Lennie Small - odpowiedział George.
The names were entered in the book.		Nazwiska zostały zapisane.
“Le’s see, this is the twentieth, noon the twentieth.”		No więc dziś mamy dwudziestego, zgadza się? Dwudziesty, godzina dwunasta - gospodarz zamknął notes.
He closed the book. “Where you boys been working?”		- Gdzie pracowaliście wcześniej?
“Up around Weed,” said George.		W okolicach Weed - odpowiedział George.
“You, too?” to Lennie.		Ty też? - zwrócił się gospodarz do Lenniego.
“Yeah, him too,” said George.		Tak, on też - rzekł George.
The boss pointed a playful finger at Lennie.		Gospodarz wycelował w Lenniego palcem.
“He ain’t much of a talker, is he?”		Nie jest zbyt rozmowny, co?
“No, he ain’t, but he’s sure a hell of a good worker.		Nie gada wiele, ale za to pracuje za dwóch.
Strong as a bull.”		Jest silny jak byk.
Lennie smiled to himself.		Lennie uśmiechnął się do siebie.
“Strong as a bull,” he repeated.		Silny jak byk - powtórzył.
George scowled at him, and Lennie dropped his head in shame at having forgotten.		George skarcił go wzrokiem i Lennie spuścił głowę zawstydzony tym, że się zapomniał.
The boss said suddenly, “Listen, Small!”		Słuchaj no, Small - odezwał się znienacka gospodarz.
Lennie raised his head.		Lennie podniósł głowę. - Co umiesz robić?
“What can you do?” In a panic, Lennie looked at George for help.		Przerażony wzrok Lenniego szukał ratunku u George'a.
“He can do anything you tell him,” said George.		Umie wszystko, co mu się każe - rzekł George. - To dobry parobek.
“He’s a good skinner. He can rassle grain bags, drive a cultivator.		Może dźwigać worki z ziarnem, umie prowadzić kultywator.
He can do anything.		Może robić wszystko.
Just give him a try.”		Dajcie mu tylko spróbować.
The boss turned on George. “Then why don’t you let him answer? What you trying to put over?”		A czemu on sam nie odpowie? - zwrócił się gospodarz do George'a. - Co ty tu kombinujesz?
George broke in loudly, “Oh! I ain’t saying he’s bright. He ain’t.		Nie mówię, że jest bystry, bo nie jest.
But I say he’s a God damn good worker.		Ale to dobry robotnik.
He can put up a four hundred pound bale.”		Może dźwignąć czterystufuntowy ciężar.
The boss deliberately put the little book in his pocket.		Gospodarz wsunął z wolna notes do kieszeni.
He hooked his thumbs in his belt and squinted one eye nearly closed.		Wetknął znów kciuki za pas i spojrzał na George'a spod oka.
“Say—what you sellin’?”		Co ty kombinujesz?
“Huh?”		Że co?
“I said what stake you got in this guy?		Jaki masz w tym interes?
You takin’ his pay away from him?”		Zabierasz mu jego dolę czy jak?
“No, ’course I ain’t.		Gdzie tam!
Why ya think I’m sellin’ him out?”		Niby dlaczego mam kombinować?
“Well, I never seen one guy take so much trouble for another guy.		Bo jeszcze nigdy nie widziałem, żeby jakiś robotnik tak się troszczył o drugiego.
I just like to know what your interest is.”		Chcę tylko wiedzieć, jaki masz w tym interes.
George said, “He’s my . . . cousin.		On jest... jest moim kuzynem.
I told his old lady I’d take care of him.		Obiecałem jego starej, że się nim zaopiekuję.
He got kicked in the head by a horse when he was a kid.		Jak był mały, koń kopnął go w głowę.
He’s awright. Just ain’t bright.		Ale jest w porządku, choć nie za bystry.
But he can do anything you tell him.”		I zrobi wszystko, co mu pan każe.
The boss turned half away.		Gospodarz odwrócił się w stronę drzwi.
“Well, God knows he don’t need any brains to buck barley bags.		Do dźwigania worków z jęczmieniem rozum niepotrzebny, to święta prawda.
But don’t you try to put nothing over, Milton.		Ale nie próbuj mnie kołować, Milton.
I got my eye on you.		Będę miał oko na ciebie.
Why’d you quit in Weed?”		Dlaczego rzuciliście robotę w Weed?
“Job was done,” said George promptly.		Bo się skończyła - odparł pospiesznie George.
“What kinda job?”		Jaka to była robota?
“We . . . we was diggin’ a cesspool.”		Kopaliśmy szambo.
“All right.		No dobra.
But don’t try to put nothing over, ’cause you can’t get away with nothing.		Ale nie próbuj mnie kiwać, bo ci się nie uda.
I seen wise guys before.		Widziałem już takich mądrali.
Go on out with the grain teams after dinner.		Po obiedzie pójdziecie do roboty przy młocarni.
They’re pickin’ up barley at the threshing machine.		Będziecie nosić worki z jęczmieniem.
Go out with Slim’s team.”		Pójdziecie z ludźmi Slima.
“Slim?”		Slima?
“Yeah. Big tall skinner.		Tak, to taki wysoki, potężny facet.
You’ll see him at dinner.”		Poznacie go przy obiedzie.
He turned abruptly and went to the door, but before he went out he turned and looked for a long moment at the two men.		Odwrócił się zamaszyście i ruszył do drzwi. Ale zanim wyszedł, przystanął i jeszcze raz przyjrzał się uważnie nowo przybyłym.
When the sound of his footsteps had died away, George turned on Lennie.		Gdy ucichł odgłos jego kroków, George zwrócił się do Lenniego:
“So you wasn’t gonna say a word.		A miałeś nie mówić ani słowa.
You was gonna leave your big flapper shut and leave me do the talkin’.		Miałeś trzymać tę swoją wielką gębę na kłódkę i mnie zostawić całą gadkę.
Damn near lost us the job.”		Cholera, o mało nie straciliśmy tej roboty.
Lennie stared hopelessly at his hands.		Lennie przyglądał się bezradnie swoim rękom.
“I forgot, George.”		Ja zapomniałem, George.
“Yeah, you forgot.		Zapomniałeś.
You always forget, an’ I got to talk you out of it.” He sat down heavily on the bunk. “Now he’s got his eye on us.		Zawsze zapominasz, a potem ja muszę kręcić na wszystkie strony. - George usiadł ciężko na pryczy. - Teraz będzie nas miał na oku.
Now we got to be careful and not make no slips.		Musimy się pilnować, żeby nie było jakiejś wpadki.
You keep your big flapper shut after this.”		A ty trzymaj od dziś język za zębami.
He fell morosely silent.		Zamilkł i pogrążył się w posępnym milczeniu.
“George.”		George?
“What you want now?”		Czego znów chcesz?
“I wasn’t kicked in the head with no horse, was I, George?”		Mnie żaden koń nie kopnął w głowę, prawda?
“Be a damn good thing if you was,” George said viciously. “Save ever’body a hell of a lot of trouble.”		I wielka szkoda - rzekł ze złością George. - Byłoby, cholera, mniej kłopotów.
“You said I was your cousin, George.”		Powiedziałeś, że jestem twoim kuzynem, George.
“Well, that was a lie.		Po prostu łgałem.
An’ I’m damn glad it was. If I was a relative of yours I’d shoot myself.”		I dobrze, że to bujda, bo gdyby tak było naprawdę, palnąłbym sobie w łeb.
He stopped suddenly, stepped to the open front door and peered out. “Say, what the hell you doin’ listenin’?”		Przerwał nagle, podszedł do drzwi i wyjrzał na zewnątrz. - A ty co tu, do cholery, podsłuchujesz?
The old man came slowly into the room. He had his broom in his hand.		Stary wszedł powoli do baraku, dzierżąc w ręku szczotkę.
And at his heels there walked a drag-footed sheep dog, gray of muzzle, and with pale, blind old eyes.		Za nim kuśtykał owczarek o posiwiałym pysku i wyblakłych, na pół ślepych ze starości oczach.
The dog struggled lamely to the side of the room and lay down, grunting softly to himself and licking his grizzled, moth-eaten coat.		Pies dowlókł się do ściany i położył się z cichym stęknięciem, po czym zaczął lizać sobie sierść, która wyglądała jak wyżarta przez mole.
The swamper watched him until he was settled.		Stary przyglądał mu się, dopóki psisko nie znieruchomiało.
“I wasn’t listenin’.		Ja nie podsłuchiwałem.
I was jus’ standin’ in the shade a minute scratchin’ my dog.		Stałem sobie tylko i drapałem psa.
I jus’ now finished swampin’ out the wash house.”		Właśnie skończyłem sprzątać w pralni.
“You was pokin’ your big ears into our business,” George said. “I don’t like nobody to get nosey.”		Chciałeś zwęszyć, co my za jedni - rzekł George. - Nie cierpię takich wścibskich facetów.
The old man looked uneasily from George to Lennie, and then back.		Stary spoglądał niespokojnym wzrokiem to na George'a, to na Lenniego.
“I jus’ come there,” he said.		Dopiero co przyszedłem.
“I didn’t hear nothing you guys was sayin’.		Nie słyszałem, o czym żeście tu gadali.
I ain’t interested in nothing you was sayin’.		Nic mnie to nie obchodzi.
A guy on a ranch don’t never listen nor he don’t ast no questions.”		Na ranczu nikt nikogo nie słucha i o nic nie pyta.
“Damn right he don’t,” said George, slightly mollified, “not if he wants to stay workin’ long.” But he was reassured by the swamper’s defense. “Come on in and set down a minute,” he said.		No i dobrze - rzekł George, nieco udobruchany. - Bo inaczej nie zagrzałby tu długo miejsca. - Przekonały go tłumaczenia starego. - Wejdź i siadaj.
“That’s a hell of an old dog.”		Ten pies jest chyba cholernie stary, co?
“Yeah.		Aha.
I had ’im ever since he was a pup.		Mam go od szczeniaka.
God, he was a good sheep dog when he was younger.” He stood his broom against the wall and he rubbed his white bristled cheek with his knuckles. “How’d you like the boss?” he asked. “Pretty good.		Boże, jaki to był kiedyś piękny owczarek! - Stary odstawił szczotkę pod ścianę i potarł wierzchem dłoni siwy zarost na policzkach. - No i jak się wam podoba gospodarz?
Seemed awright.”		Całkiem w porządku.
“He’s a nice fella,” the swamper agreed.		Wygląda na równego gościa.
“You got to take him right.”		Tak, to porządny gość - zgodził się stary. - Trzeba go tylko wyczuć.
At that moment a young man came into the bunkhouse; a thin young man with a brown face, with brown eyes and a head of tightly curled hair.		Do baraku wszedł młody, drobny mężczyzna o opalonej twarzy, piwnych oczach i kędzierzawych włosach.
He wore a work glove on his left hand, and, like the boss, he wore high-heeled boots.		Na lewej dłoni miał roboczą rękawiczkę i podobnie jak gospodarz nosił buty na podwyższonym obcasie.
“Seen my old man?” he asked.		Nie widzieliście mojego starego? - zapytał.
The swamper said, “He was here jus’ a minute ago, Curley. Went over to the cook house, I think.”		Był tu przed chwileczką, Curley - odpowiedział sprzątacz. - Pewnie poszedł do kuchni.
“I’ll try to catch him,” said Curley. His eyes passed over the new men and he stopped.		Spróbuję go złapać - rzekł Curley. - Omiótł spojrzeniem nowo przybyłych i zatrzymał się w pół kroku.
He glanced coldly at George and then at Lennie.		Zmierzył chłodnym spojrzeniem George'a, a potem Lenniego.
His arms gradually bent at the elbows and his hands closed into fists.		Powoli zgiął ręce w łokciach i zacisnął pięści.
He stiffened and went into a slight crouch.		Potem zesztywniał i sprężył się jak do skoku.
His glance was at once calculating and pugnacious.		Jego spojrzenie było jednocześnie badawcze i wyzywające.
Lennie squirmed under the look and shifted his feet nervously.		Lennie skulił się i zaczął nerwowo przestępować z nogi na nogę.
Curley stepped gingerly close to him.		Curley podszedł do niego ostrożnie.
“You the new guys the old man was waitin’ for?”		To wy jesteście ci nowi, na których czekał mój stary?
“We just come in,” said George.		Właśnie przyszliśmy - powiedział George.
“Let the big guy talk.”		Niech gada ten wielkolud.
Lennie twisted with embarrassment.		Lennie aż się skręcał z zakłopotania.
George said, “S’pose he don’t want to talk?”		A jak mu się nie chce gadać? - zapytał George.
Curley lashed his body around.		Curley odwrócił się gwałtownie.
“By Christ, he’s gotta talk when he’s spoke to.		Skoro się do niego mówi, to ma gadać i już.
What the hell are you gettin’ into it for?”		A ty po cholerę się wtrącasz?
“We travel together,” said George coldly.		Chodzimy razem za robotą - rzekł chłodno George.
“Oh, so it’s that way.”		Ach, więc to tak...
George was tense, and motionless.		George stał naprzeciw niego, napięty, nieruchomy.
“Yeah, it’s that way.”		Właśnie tak.
Lennie was looking helplessly to George for instruction.		Lennie wpatrywał się w niego z rozpaczą, błagając o jakieś wskazówki.
“An’ you won’t let the big guy talk, is that it?”		I nie pozwalasz mu gadać?
“He can talk if he wants to tell you anything.” He nodded slightly to Lennie.		Niech sobie mówi, jeśli chce. - George skinął głową Lenniemu.
“We jus’ come in,” said Lennie softly.		My właśnie przyszliśmy - powiedział cicho Lennie.
Curley stared levelly at him.		Curley patrzył mu prosto w oczy.
“Well, nex’ time you answer when you’re spoke to.”		Na drugi raz odpowiadaj, jak się do ciebie mówi.
He turned toward the door and walked out, and his elbows were still bent out a little.		Odwrócił się i wyszedł z rękami ciągle lekko zgiętymi w łokciach.
George watched him out, and then he turned back to the swamper.		George odprowadził go wzrokiem, po czym zwrócił się do starego:
“Say, what the hell’s he got on his shoulder?		Co go ugryzło, do diabła?
Lennie didn’t do nothing to him.”		Lennie nic mu nie zrobił.
The old man looked cautiously at the door to make sure no one was listening.		Stary sprzątacz zerknął bojaźliwie w stronę drzwi, żeby upewnić się, czy nikt nie podsłuchuje.
“That’s the boss’s son,” he said quietly. “Curley’s pretty handy. He done quite a bit in the ring.		To syn gospodarza - powiedział ściszonym głosem. - Curley jest niezłym bokserem.
He’s a lightweight, and he’s handy.”		W wadze lekkiej, bardzo szybki.
“Well, let him be handy,” said George. “He don’t have to take after Lennie.		Niech sobie będzie szybki, ale nie musi się czepiać Lenniego.
Lennie didn’t do nothing to him.		Lennie mu nic nie zrobił.
What’s he got against Lennie?”		Co on ma do niego?
The swamper considered. . . .		Stary zastanowił się przez chwilę.
“Well . . . tell you what. Curley’s like a lot of little guys. He hates big guys.		Hm, rzecz w tym, że Curley, jak wszystkie kurduple, nienawidzi większych od siebie.
He’s alla time picking scraps with big guys.		Wciąż szuka z takimi zwady.
Kind of like he’s mad at ’em because he ain’t a big guy.		Całkiem jakby miał fioła na ich punkcie, bo sam jest mały.
You seen little guys like that, ain’t you? Always scrappy?”		Wiecie przecież, jak to jest z tymi konusami, co to zawsze się stawiają.
“Sure,” said George. “I seen plenty tough little guys.		Jasne - przytaknął George. - Widywałem takich kogutów.
But this Curley better not make no mistakes about Lennie.		Ale niech ten cały Curley uważa, żeby się nie naciął.
Lennie ain’t handy, but this Curley punk is gonna get hurt if he messes around with Lennie.”		Lennie nie jest może taki szybki, ale ten śmierdziel może oberwać, jak będzie się go czepiał.
“Well, Curley’s pretty handy,” the swamper said skeptically. “Never did seem right to me. S’pose Curley jumps a big guy an’ licks him.		Ten Curley jest szybki jak piorun - powiedział sceptycznie stary. - Zawsze wydawało mi się to nie w porządku. Jak dołoży większemu od siebie,
Ever’body says what a game guy Curley is.		to wszyscy mówią: “Ale kogut z tego Curleya".
And s’pose he does the same thing and gets licked. Then ever’body says the big guy oughtta pick on somebody his own size, and maybe they gang up on the big guy.		Ale jak większy dołoży Curleyowi, wtedy wszyscy mówią, że taki powinien się bić z kimś równym sobie, i jeszcze mu dokopią.
Never did seem right to me.		To nie w porządku.
Seems like Curley ain’t givin’ nobody a chance.”		Ten Curley nie daje nikomu szans.
George was watching the door.		George patrzył na drzwi.
He said ominously, “Well, he better watch out for Lennie. Lennie ain’t no fighter, but Lennie’s strong and quick and Lennie don’t know no rules.” He walked to the square table and sat down on one of the boxes. He gathered some of the cards together and shuffled them.		Niech on lepiej uważa z Lenniem - powiedział złowieszczo. - Lennie nie lubi się bić, ale ma parę, jest nerwus i nie zna żadnych reguł. - Podszedł do stołu, usiadł na skrzynce, zebrał karty i zaczął je tasować.
The old man sat down on another box.		Stary przysiadł na drugiej skrzynce.
“Don’t tell Curley I said none of this.		Nie powtarzaj Curleyowi tego, co wam mówiłem.
He’d slough me.		Wykopałby mnie stąd.
He just don’t give a damn.		Dla takiego to jak splunąć.
Won’t ever get canned ’cause his old man’s the boss.”		Jego nie wyleją z roboty, bo to syn gospodarza.
George cut the cards and began turning them over, looking at each one and throwing it down on a pile.		George przełożył karty, zaczął wyciągać po jednej i odwracając rzucał je na stół.
He said, “This guy Curley sounds like a son-of-a-bitch to me. I don’t like mean little guys.”		Ten cały Curley wygląda mi na skurwysyna - powiedział. - Nie cierpię takich wrednych karłów.
“Seems to me like he’s worse lately,” said the swamper.		Tak mi się widzi, że ostatnio stał się jeszcze gorszy.
“He got married a couple of weeks ago.		Ożenił się kilka tygodni temu.
Wife lives over in the boss’s house.		Żona zamieszkała w domu gospodarza.
Seems like Curley is cockier’n ever since he got married.”		Od czasu jak się ożenił, stawia się chyba jeszcze bardziej.
George grunted, “Maybe he’s showin’ off for his wife.”		Może się sadzi przed żoną - mruknął George.
The swamper warmed to his gossip.		Stary coraz bardziej się rozkręcał.
“You seen that glove on his left hand?”		Widziałeś tę rękawiczkę na jego lewej ręce?
“Yeah. I seen it.”		Widziałem, a co?
“Well, that glove’s fulla Vaseline.”		W środku jest pełno wazeliny. - Wazeliny?
“Vaseline?		A po jaką cholerę?
What the hell for?”		Powiem ci, po jaką...
“Well, I tell ya what—Curley says he’s keepin’ that hand soft for his wife.”		Curley mówi, że musi mieć delikatną rękę dla żonki.
George studied the cards absorbedly.		George przyglądał się uważnie kartom.
“That’s a dirty thing to tell around,” he said.		To świństwo gadać takie rzeczy wszystkim dookoła.
The old man was reassured.		Stary nabierał coraz większej pewności siebie.
He had drawn a derogatory statement from George.		Udało mu się nakłonić George'a do wygłoszenia pogardliwej uwagi.
He felt safe now, and he spoke more confidently.		Czuł się teraz bezpieczny i mówił tonem coraz bardziej poufnym:
“Wait’ll you see Curley’s wife.”		Poczekaj, aż zobaczysz żonę Curleya.
George cut the cards again and put out a solitaire lay, slowly and deliberately.		George znów przełożył karty i zaczął w skupieniu, bez pośpiechu, układać pasjansa.
“Purty?” he asked casually. “Yeah.		Ładna? - zapytał obojętnym tonem.
Purty . . . but——”		Owszem, ładna, ale...
George studied his cards.		George wpatrywał się w karty.
“But what?”		Ale co?
“Well—she got the eye.”		Ale ogląda się za facetami.
“Yeah?		Co?
Married two weeks and got the eye?		Parę tygodni po ślubie i już ogląda się za facetami?
Maybe that’s why Curley’s pants is full of ants.”		Pewnie dlatego Curley łazi tak, jakby miał mrówki w portkach.
“I seen her give Slim the eye.		Widziałem, jak robiła oko do Slima.
Slim’s a jerkline skinner.		Slim to najlepszy szef parobków.
Hell of a nice fella.		Fajny gość.
Slim don’t need to wear no high-heeled boots on a grain team.		Nie musi nosić butów na obcasie, żeby go chłopcy uważali.
I seen her give Slim the eye.		No więc widziałem, jak robiła oko do Slima.
Curley never seen it.		Curley tego nie widział.
An’ I seen her give Carlson the eye.”		Widziałem też, jak robiła oko do Carlsona.
George pretended a lack of interest.		George udawał, że go to wcale nie obchodzi.
“Looks like we was gonna have fun.”		Wygląda na to, że będziemy tu mieli niezłą zabawę.
The swamper stood up from his box.		Stary podniósł się ze skrzynki.
“Know what I think?”		Wiesz, co sobie myślę?
George did not answer.		George nie odpowiadał.
“Well, I think Curley’s married . . . a tart.”		Myślę, że Curley ochajtnął się... z kurwą.
“He ain’t the first,” said George. “There’s plenty done that.”		Nie on pierwszy - rzekł George. - Pełno takich dookoła.
The old man moved toward the door,		Stary ruszył ku drzwiom.
and his ancient dog lifted his head and peered about, and then got painfully to his feet to follow.		Jego sędziwy pies uniósł łeb, rozejrzał się dokoła, z trudem dźwignął się z podłogi i powlókł się za swym panem.
“I gotta be settin’ out the wash basins for the guys.		Muszę naszykować miednice do mycia dla chłopaków.
The teams’ll be in before long.		Lada chwila się tu zjawią.
You guys gonna buck barley?”		Macie nosić worki z jęczmieniem?
“Yeah.”		Aha.
“You won’t tell Curley nothing I said?”		Nie powtórzysz Curleyowi, co tu gadałem?
“Hell no.”		Za cholerę.
“Well, you look her over, mister. You see if she ain’t a tart.” He stepped out the door into the brilliant sunshine.		No więc przyjrzyj się jej dobrze, szanowny panie, a sam zobaczysz, czy to nie kurwa. - Przestąpił próg i wyszedł na zalane słońcem podwórze.
George laid down his cards thoughtfully, turned his piles of three. He built four clubs on his ace pile.		George rozkładał z namysłem karty, po trzy na kupce. Potem odwrócił je i położył cztery trefle na asa.
The sun square was on the floor now, and the flies whipped through it like sparks.		Na podłodze jaśniała kwadratowa plama światła, w jego smudze jak iskry wirowały muchy.
A sound of jingling harness and the croak of heavy-laden axles sounded from outside.		Z podwórza dochodził brzęk uprzęży i skrzypienie osi obładowanych wozów.
From the distance came a clear call.		Donośny głos zawołał gdzieś w oddali:
“Stable Buck— ooh, sta-able Buck!”		Stajenny! Stajenny!
And then, “Where the hell is that God damn nigger?”		- A po chwili: - Gdzie się podziewa ten cholerny czarnuch?
George stared at his solitaire lay, and then he flounced the cards together and turned around to Lennie.		George przyjrzał się swemu pasjansowi, po czym zgarnął karty jednym ruchem i odwrócił się do Lenniego.
Lennie was lying down on the bunk watching him.		Lennie spoglądał na niego ze swojej pryczy.
“Look, Lennie! This here ain’t no setup.		Słuchaj, Lennie, nie zagrzejemy tu długo miejsca.
I’m scared.		Mam pietra.
You gonna have trouble with that Curley guy.		Boję się, że będziesz miał przeprawę z tym Curleyem.
I seen that kind before.		Znam takich.
He was kinda feelin’ you out.		Na razie chciał cię wyczuć.
He figures he’s got you scared and he’s gonna take a sock at you the first chance he gets.”		Myśli, że cię zastraszy, i przy pierwszej lepszej okazji da ci zdrowy wycisk.
Lennie’s eyes were frightened.		W oczach Lenmego pojawił się błysk przerażenia.
“I don’t want no trouble,” he said plaintively.		Ja nie szukam zwady - powiedział płaczliwie.
“Don’t let him sock me, George.”		Nie pozwól mu mnie bić.
George got up and went over to Lennie’s bunk and sat down on it.		George podszedł do jego pryczy i usiadł na niej.
“I hate that kinda bastard,” he said. “I seen plenty of ’em.		Nienawidzę takich sukinsynów - powiedział. - Widziałem ich na kopy.
Like the old guy says, Curley don’t take no chances.		Jest tak, jak mówi ten stary: Curley nic nie ryzykuje.
He always wins.” He thought for a moment. “If he tangles with you, Lennie, we’re gonna get the can.		Zawsze jest górą. - Zamyślił się przez chwilę. - Jeśli się na ciebie zaweźmie, stracimy robotę.
Don’t make no mistake about that.		Nie ma dwóch zdań.
He’s the boss’s son.		Jest synem gospodarza.
Look, Lennie. You try to keep away from him, will you?		Słuchaj, Lennie, staraj się trzymać od niego z daleka.
Don’t never speak to him.		Nie wdawaj się z nim w żadną gadkę.
If he comes in here you move clear to the other side of the room.		Jak tu przyjdzie, idź od razu na drugi koniec baraku.
Will you do that, Lennie?”		Rozumiesz, Lennie?
“I don’t want no trouble,” Lennie mourned.		Nie szukam zwady - powtórzył Lennie żałośnie.
“I never done nothing to him.”		Nic mu nie zrobiłem.
“Well, that won’t do you no good if Curley wants to plug himself up for a fighter.		To nie ma znaczenia, jeśli Curley się uprze, żeby zgrywać bohatera.
Just don’t have nothing to do with him.		Trzymaj się od niego z daleka.
Will you remember?”		Będziesz pamiętał?
“Sure, George.		Pewnie, George.
I ain’t gonna say a word.”		I nie pisnę słowa.
The sound of the approaching grain teams was louder, thud of big hooves on hard ground, drag of brakes and the jingle of trace chains.		Głosy wracających robotników, stukot końskich kopyt, zgrzyt hamulców i brzęk łańcuchów słychać było coraz wyraźniej.
Men were calling back and forth from the teams.		Mężczyźni nawoływali się wzajemnie.
George, sitting on the bunk beside Lennie, frowned as he thought.		George siedział na pryczy Lenniego i myślał intensywnie, ze zmarszczonym czołem.
Lennie asked timidly, “You ain’t mad, George?”		Jesteś na mnie zły, George? - zapytał Lennie.
“I ain’t mad at you.		Nie na ciebie.
I’m mad at this here Curley bastard.		Wpieprza mnie ten skurwysyn Curley.
I hoped we was gonna get a little stake together—maybe a hundred dollars.” His tone grew decisive.		Myślałem, że zarobimy tu trochę forsy, może nawet ze sto dolców. - Jego głos nabrał stanowczości.
“You keep away from Curley, Lennie.”		Trzymaj się od niego z daleka, Lennie.
“Sure I will, George.		Jasne, George.
I won’t say a word.”		Nawet nie pisnę.
“Don’t let him pull you in—but—if the son-of-a-bitch socks you—let ’im have it.”		Nie daj się podpuścić, ale... jakby ten sukinsyn próbował cię pobić, to mu pokaż.
“Let ’im have what, George?”		Co mu pokazać, George?
“Never mind, never mind.		Ach, nieważne.
I’ll tell you when.		Powiem ci, jak będzie trzeba.
I hate that kind of a guy.		Nienawidzę takich typów.
Look, Lennie, if you get in any kind of trouble, you remember what I told you to do?”		Jakbyś miał jakieś kłopoty, to pamiętasz, co ci mówiłem, tak, Lennie? Wiesz, co masz robić?
Lennie raised up on his elbow.		Lennie wsparł się na łokciu.
His face contorted with thought.		Na jego twarzy odbiła się męka myślenia.
Then his eyes moved sadly to George’s face.		Podniósł wzrok i spojrzał ze smutkiem na George'a.
“If I get in any trouble, you ain’t gonna let me tend the rabbits.”		Jak narobię kłopotów, to nie pozwolisz mi doglądać królików.
“That’s not what I meant.		Nie o to chodzi.
You remember where we slep’ last night?		Pamiętasz, gdzie spaliśmy ostatniej nocy?
Down by the river?”		To miejsce nad rzeką?
“Yeah. I remember.		Aha, pamiętam.
Oh, sure I remember!		Jasne, że pamiętam.
I go there an’ hide in the brush.”		Mam tam pójść i schować się w krzakach.
“Hide till I come for you.		Schowaj się i siedź tam, aż przyjdę.
Don’t let nobody see you.		Tak, żeby cię nikt nie zobaczył.
Hide in the brush by the river.		Schowaj się w krzakach nad rzeką.
Say that over.”		Powtórz.
“Hide in the brush by the river, down in the brush by the river.”		Schować się w krzakach nad rzeką, w krzakach nad rzeką.
“If you get in trouble.”		Jakbyś coś nabroił.
“If I get in trouble.”		Jakbym coś nabroił.
A brake screeched outside.		Przed barakiem zgrzytnął hamulec.
A call came, “Stable— Buck. Oh! Sta-able Buck.”		Ej, stajenny! - rozległo się wołanie.
George said, “Say it over to yourself, Lennie, so you won’t forget it.”		Powtarzaj to sobie, Lennie - rzekł George - tak żebyś nie zapomniał.
Both men glanced up, for the rectangle of sunshine in the doorway was cut off. A girl was standing there looking in.		Podnieśli obaj głowy, bo jakiś cień przesłonił nagle jasny prostokąt otwartych drzwi.
She had full, rouged lips and wide-spaced eyes, heavily made up.		W progu stała dziewczyna i zaglądała do wnętrza baraku.
Her fingernails were red. Her hair hung in little rolled clusters, like sausages.		Miała pełne, uszminkowane usta, szeroko osadzone, mocno umalowane oczy, krwistoczerwone paznokcie, a na głowie loki w kształcie kiełbasek.
She wore a cotton house dress and red mules, on the insteps of which were little bouquets of red ostrich feathers.		Ubrana była w prostą bawełnianą sukienkę, na nogach miała czerwone pantofle, przyozdobione puszkami ze strusich piór takiej samej barwy.
“I’m lookin’ for Curley,” she said. Her voice had a nasal, brittle quality.		Szukam Curleya - powiedziała nosowym, z lekka załamującym się głosem.
George looked away from her and then back.		George odwrócił wzrok, a potem spojrzał na nią znowu.
“He was in here a minute ago, but he went.”		Był tu przed chwilą, ale poszedł.
“Oh!” She put her hands behind her back and leaned against the door frame so that her body was thrown forward. “You’re the new fellas that just come, ain’t ya?”		Och! - Założyła ręce do tyłu i oparła się o futrynę, tak że jej ciało wygięło się w łuk. - To wy jesteście ci nowi, co dopiero przyszli?
“Yeah.”		Tak.
Lennie’s eyes moved down over her body, and though she did not seem to be looking at Lennie she bridled a little.		Lennie zmierzył ją wzrokiem od stóp do głowy; choć zdawała się na niego nie patrzeć, lekko ją to speszyło.
She looked at her fingernails. “Sometimes Curley’s in here,” she explained.		Curley czasami tu wpada - wyjaśniła, przypatrując się swym paznokciom.
George said brusquely, “Well he ain’t now.”		Ale teraz go nie ma - powiedział szorstko George.
“If he ain’t, I guess I better look someplace else,” she said playfully.		No to chyba poszukam go gdzie indziej - rzekła filuternie.
Lennie watched her, fascinated.		Urzeczony Lennie nie odrywał od niej wzroku.
George said, “If I see him, I’ll pass the word you was looking for him.”		Jak go zobaczę, powiem mu, że go szukasz - powiedział George.
She smiled archly and twitched her body.		Uśmiechnęła się i przeciągnęła zalotnie.
“Nobody can’t blame a person for lookin’,” she said.		Nic w tym złego, że ktoś kogoś szuka - rzekła.
There were footsteps behind her, going by.		Za jej plecami rozległy się kroki.
She turned her head.		Obejrzała się.
“Hi, Slim,” she said.		Cześć, Slim - powiedziała.
Slim’s voice came through the door. “Hi, Good-lookin’. ”		Siemasz, ślicznotko - dobiegł zza drzwi głos Slima.
“I’m tryin’ to find Curley, Slim.” “Well, you ain’t tryin’ very hard. I seen him goin’ in your house.”		Próbuję znaleźć Curleya. To jakoś kiepsko się starasz, bo widziałem, jak wchodził do waszego domu.
She was suddenly apprehensive. “ ’Bye, boys,” she called into the bunkhouse, and she hurried away.		Najwyraźniej się spłoszyła. Cześć, chłopcy - rzuciła w głąb baraku i odeszła pospiesznie.
George looked around at Lennie.		George spojrzał na Lenniego.
“Jesus, what a tramp,” he said.		Jezu, co za wywłoka!
“So that’s what Curley picks for a wife.”		Fajną żonkę se znalazł ten Curley, nie ma co.
“She’s purty,” said Lennie defensively.		Jest ładna - powiedział Lennie, jakby tłumaczył Curleya.
“Yeah, and she’s sure hidin’ it.		No tak, i wcale się z tym nie obnosi.
Curley got his work ahead of him.		Curley będzie jeszcze miał za swoje.
Bet she’d clear out for twenty bucks.”		Założę się, że ona za dwadzieścia dolców pójdzie z pierwszym lepszym.
Lennie still stared at the doorway where she had been.		Lennie nie odrywał wzroku od drzwi.
“Gosh, she was purty.” He smiled admiringly.		Jezu, ale ona jest ładna - powtórzył z błogim uśmiechem.
George looked quickly down at him and then he took him by an ear and shook him.		George przyjrzał mu się bacznie i szarpnął go brutalnie za ucho.
“Listen to me, you crazy bastard,” he said fiercely. “Don’t you even take a look at that bitch.		Słuchaj no ty, rąbnięty sukinsynu - powiedział gniewnie. - Nie waż mi się nawet spojrzeć na tę dziwkę.
I don’t care what she says and what she does.		Nie obchodzi mnie, co ona gada czy robi.
I seen ’em poison before, but I never seen no piece of jail bait worse than her.		Widziałem już podobną zarazę, ale ta tutaj sztuka zaprowadziłaby cię do pierdla, nimbyś się obejrzał.
You leave her be.”		Więc lepiej trzymaj się od niej z daleka.
Lennie tried to disengage his ear.		Lennie usiłował wyswobodzić ucho.
“I never done nothing, George.”		Przecież ja nic nie zrobiłem, George.
“No, you never. But when she was standin’ in the doorway showin’ her legs, you wasn’t lookin’ the other way, neither.”		No nie, nic nie zrobiłeś, ale jak tu stała w drzwiach i pokazywała kulasy, toś się gapił jak sroka w gnat.
“I never meant no harm, George.		Ale nie myślałem nic złego, George.
Honest I never.”		Słowo.
“Well, you keep away from her, ’cause she’s a rat-trap if I ever seen one.		Więc lepiej trzymaj się od niej z daleka, bo ona jest jak pułapka.
You let Curley take the rap. He let himself in for it.		Niech Curley sam pije piwo, co go sobie nawarzył.
Glove fulla Vaseline,” George said disgustedly. “An’ I bet he’s eatin’ raw eggs and writin’ to the patent medicine houses.”		Rękawiczka pełna wazeliny - dodał z obrzydzeniem. - Pewnie pije też jajka na surowo i sprowadza różne patentowane środki na męskość.
Lennie cried out suddenly—“I don’ like this place, George.		Nie podoba mi się tu, George! - wybuchnął nagle Lennie. - To niedobre miejsce.
This ain’t no good place.		Chce stąd iść.
I wanna get outta here.” “We gotta keep it till we get a stake.		Musimy tu zostać, dopóki nie zarobimy trochę forsy.
We can’t help it, Lennie.		Nie ma rady, Lennie.
We’ll get out jus’ as soon as we can.		Rzucimy te robotę, jak tylko będzie można.
I don’t like it no better than you do.” He went back to the table and set out a new solitaire hand. “No, I don’t like it,” he said.		Też mi się tu nie podoba. - Wrócił do stołu i zaczął stawiać nowego pasjansa. - Naprawdę, wcale mi się tu nie podoba.
“For two bits I’d shove out of here.		Wyniósłbym się stąd choćby zaraz.
If we can get jus’ a few dollars in the poke we’ll shove off and go up the American River and pan gold.		Jak tylko uskładamy parę dych, pojedziemy do American River płukać złoto.
We can make maybe a couple of dollars a day there, and we might hit a pocket.”		Można tam zarobić po parę dolców dziennie, a może się trafić i coś grubszego.
Lennie leaned eagerly toward him.		Lennie pochylił się ku niemu.
“Le’s go, George. Le’s get outta here.		Jedźmy tam, George - powiedział żarliwie. - Wynośmy się stąd.
It’s mean here.”		To nie jest dobre miejsce.
“We gotta stay,” George said shortly. “Shut up now. The guys’ll be comin’ in.”		Musimy zostać - uciął George. - A teraz zamknij się, bo tamci zaraz tu będą.
From the washroom nearby came the sound of running water and rattling basins.		Z umywalni dochodził plusk wody i brzęk miednic.
George studied the cards.		George przypatrywał się uważnie kartom.
“Maybe we oughtta wash up,” he said. “But we ain’t done nothing to get dirty.”		Może by się tak umyć? - rzekł. - Choć po prawdzie nie zdążyliśmy się jeszcze ubrudzić.
A tall man stood in the doorway.		W drzwiach stanął wysoki mężczyzna.
He held a crushed Stetson hat under his arm while he combed his long, black, damp hair straight back.		Trzymał pod pachą wymiętego stetsona i sczesywał do tyłu długie, czarne i wilgotne włosy.
Like the others he wore blue jeans and a short denim jacket.		Podobnie jak wszyscy, miał na sobie niebieskie drelichowe ubranie.
When he had finished combing his hair he moved into the room, and he moved with a majesty only achieved by royalty and master craftsmen.		Skończywszy się czesać, wszedł do baraku. Poruszał się z dostojeństwem charakterystycznym dla władców i mistrzów w swoim fachu.
He was a jerkline skinner, the prince of the ranch, capable of driving ten, sixteen, even twenty mules with a single line to the leaders.		Był to szef parobków, prawdziwy książę rancza; potrafił powozić zaprzęgiem z dziesięciu, szesnastu, a nawet dwudziestu mułów za pomocą jednej pary lejc.
He was capable of killing a fly on the wheeler’s butt with a bull whip without touching the mule.		Mógł, nie dotykając muła, zabić muchę na jego zadzie jednym uderzeniem bykowca.
There was a gravity in his manner and a quiet so profound that all talk stopped when he spoke.		W jego postawie była taka godność i tak głęboki spokój, że gdy otwierał usta, wszyscy milkli.
His authority was so great that his word was taken on any subject, be it politics or love.		Miał wielki posłuch wśród robotników; jego zdanie, czy to w sprawach polityki, czy miłości, liczyło się zawsze najbardziej.
This was Slim, the jerkline skinner.		Taki właśnie był Slim, szef parobków.
His hatchet face was ageless. He might have been thirty-five or fifty.		Ze szczupłej twarzy o ostrych rysach trudno było odgadnąć jego wiek: mógł mieć równie dobrze trzydzieści pięć jak pięćdziesiąt lat.
His ear heard more than was said to him, and his slow speech had overtones not of thought, but of understanding beyond thought.		Słyszał zazwyczaj więcej, niż chciano mu powiedzieć, a w niespiesznie cedzonych słowach pobrzmiewała nutka zrozumienia wykraczającego poza zwykłe, banalne myślenie.
His hands, large and lean, were as delicate in their action as those of a temple dancer.		Ręce, duże i szczupłe, poruszały się z gracją, jak u tancerza w świątyni.
He smoothed out his crushed hat, creased it in the middle and put it on.		Wygładził zmięty kapelusz, wymodelował kantem dłoni zagłębienie i włożył stetsona na głowę.
He looked kindly at the two in the bunkhouse.		Potem spojrzał życzliwie na nowo przybyłych.
“It’s brighter’n a bitch outside,” he said gently. “Can’t hardly see nothing in here. You the new guys?”		Tak jasno na dworze, że człowiek nic nie widzi, jak tu wejdzie - powiedział. - To wy jesteście ci nowi?
“Just come,” said George.		Tylko co przyszliśmy - odpowiedział George.
“Gonna buck barley?”		Będziecie nosić worki z jęczmieniem?
“That’s what the boss says.”		Tak mówił gospodarz.
Slim sat down on a box across the table from George.		Slim usiadł na skrzynce naprzeciwko George'a.
He studied the solitaire hand that was upside down to him. “Hope you get on my team,” he said.		Przyjrzał się kartom na stole, choć były odwrócone. Dobrze by było, żebyście trafili do mnie
His voice was very gentle. “I gotta pair of punks on my team that don’t know a barley bag from a blue ball.		- powiedział łagodnym głosem. - Mam u siebie dwóch takich palantów, co nie odróżniają jęczmienia od bławatków.
You guys ever bucked any barley?” “Hell, yes,” said George.		A wy, chłopcy, pracowaliście już kiedy przy młócce? Jasne - rzekł George.
“I ain’t nothing to scream about, but that big bastard there can put up more grain alone than most pairs can.”		- Ja nie mam się czym chwalić, ale ten tu wielkolud może w pojedynkę dźwignąć większy wór niż dwóch naraz.
Lennie, who had been following the conversation back and forth with his eyes, smiled complacently at the compliment.		Lennie, który przysłuchiwał się rozmowie, spoglądając to na jednego, to na drugiego, uśmiechnął się, zadowolony z pochwały.
Slim looked approvingly at George for having given the compliment.		Slim popatrzył na George'a z uznaniem; spodobało mu się to, ze tak pochlebnie mówi o towarzyszu.
He leaned over the table and snapped the corner of a loose card.		Pochylił się nad stołem i pstryknął w blat rogiem leżącej z boku karty.
“You guys travel around together?” His tone was friendly. It invited confidence without demanding it.		Chodzicie razem za robotą? - Ton pytania był przyjazny, zachęcał do zwierzeń, ale ich nie wymuszał.
“Sure,” said George. “We kinda look after each other.” He indicated Lennie with his thumb. “He ain’t bright. Hell of a good worker, though.		Tak, podpieramy jakoś jeden drugiego. - George wskazał kciukiem na Lenniego. - Bystry to on nie jest, ale za to cholernie robotny.
Hell of a nice fella, but he ain’t bright.		A do tego chłop poczciwy z kościami, choć, jak mówię, nie za bystry.
I’ve knew him for a long time.” Slim looked through George and beyond him.		Znamy się od lat. Slim spojrzał na niego przenikliwie, a potem zapatrzył się w przestrzeń.
“Ain’t many guys travel around together,” he mused. “I don’t know why.		Niewielu chodzi razem za robotą - powiedział w zadumie. - Nie wiem właściwie, czemu.
Maybe ever’body in the whole damn world is scared of each other.”		Może na tym przeklętym świecie ludzie boją się siebie.
“It’s a lot nicer to go around with a guy you know,” said George.		O wiele lepiej szukać roboty z kimś, kogo się zna - rzekł George.
A powerful, big-stomached man came into the bunkhouse.		Do baraku wszedł potężny, brzuchaty mężczyzna.
His head still dripped water from the scrubbing and dousing. “Hi, Slim,” he said,		Dopiero co umyta głowa ociekała mu jeszcze wodą. - Cześć, Slim - powiedział.
and then stopped and stared at George and Lennie.		Zobaczywszy George'a i Lenniego, przystanął i wlepił w nich oczy.
“These guys jus’ come,” said Slim by way of introduction.		Ci dwaj właśnie przyszli - rzeki Slim, jakby dokonywał prezentacji.
“Glad ta meet ya,” the big man said. “My name’s Carlson.”		Miło was poznać - powiedział olbrzym. - Nazywam się Carlson.
“I’m George Milton. This here’s Lennie Small.”		Ja jestem George Milton, a to Lennie Small.
“Glad ta meet ya,” Carlson said again.		Miło mi - powtórzył Carlson. - Small?
“He ain’t very small.” He chuckled softly at his joke. “Ain’t small at all,” he repeated.		Wcale nie wygląda na małego - zaśmiał się cicho z własnego żartu. - Nie wygląda.
“Meant to ask you, Slim—how’s your bitch?		Słuchaj, Slim, co z twoją suką?
I seen she wasn’t under your wagon this morning.”		Nie widziałem jej dziś rano pod wozem.
“She slang her pups last night,” said Slim. “Nine of ’em.		Oszczeniła się w nocy - odparł Slim. - Było ich dziewięć.
I drowned four of ’em right off.		Cztery od razu utopiłem.
She couldn’t feed that many.”		Nie wykarmiłaby tylu.
“Got five left, huh?”		To zostało ci pięć?
“Yeah, five.		Pięć.
I kept the biggest.”		Zostawiłem największe.
“What kinda dogs you think they’re gonna be?”		I jak myślisz, co z nich wyrośnie?
“I dunno,” said Slim.		Nie wiem.
“Some kinda shepherds, I guess.		Pewnie jakieś owczarki.
That’s the most kind I seen around here when she was in heat.”		Takie się koło niej kręciły, kiedy miała cieczkę.
Carlson went on, “Got five pups, huh? Gonna keep all of ’em?”		No to masz pięć szczeniaków, co? - ciągnął Carlson. - Zatrzymasz wszystkie?
“I dunno.		Nie wiem.
Have to keep ’em a while so they can drink Lulu’s milk.”		Na razie trzymam, żeby Lulu mogła je karmić.
Carlson said thoughtfully, “Well, looka here, Slim. I been thinkin’. That dog of Candy’s is so God damn old he can’t hardly walk.		Słuchaj, Slim - rzekł powoli, z namysłem Carlson. - Pomyślałem sobie, że ten pies Candy'ego jest już taki cholernie zgrzybiały, że ledwie powłóczy nogami.
Stinks like hell, too.		I śmierdzi jak zaraza.
Ever’ time he comes into the bunkhouse I can smell him for two, three days.		Ile razy tu wejdzie, w baraku cuchnie przez parę dni.
Why’n’t you get Candy to shoot his old dog and give him one of the pups to raise up?		Może by tak namówić Candy'ego, żeby go zastrzelił, i dać mu na wychowanie szczeniaka?
I can smell that dog a mile away.		To psisko czuć na milę.
Got no teeth, damn near blind, can’t eat.		Nie ma zębów, jest prawie ślepy, nie może żreć.
Candy feeds him milk. He can’t chew nothing else.”		Candy poi go mlekiem, bo pies nic innego nie przełknie.
George had been staring intently at Slim.		George w napięciu wpatrywał się w Slima.
Suddenly a triangle began to ring outside, slowly at first, and then faster and faster until the beat of it disappeared into one ringing sound. It stopped as suddenly as it had started.		Przed barakiem rozległo się dzwonienie w metalowy trójkąt. Najpierw wolne, potem coraz szybsze uderzenia zlały się w jeden płynny, przenikliwy dźwięk, który urwał się tak samo raptownie, jak się zaczął.
“There she goes,” said Carlson.		Dają obiad - powiedział Carlson.
Outside, there was a burst of voices as a group of men went by.		Na zewnątrz słychać było ożywione głosy przechodzących mężczyzn.
Slim stood up slowly and with dignity.		Slim podniósł się bez pośpiechu, z godnością.
“You guys better come on while they’s still something to eat.		Chodźcie, chłopcy, póki jest jeszcze coś do zjedzenia.
Won’t be nothing left in a couple of minutes.”		Za parę minut nic nie zostanie.
Carlson stepped back to let Slim precede him, and then the two of them went out the door.		Carlson usunął się, żeby przepuścić Slima przodem, i obaj wyszli z baraku.
Lennie was watching George excitedly.		Lennie spojrzał podniecony na George'a.
George rumpled his cards into a messy pile.		Ten zebrał karty ze stołu na jeden stos.
“Yeah!” George said, “I heard him, Lennie.		Wiem - powiedział. - Słyszałem, Lennie.
I’ll ask him.”		Zapytam go.
“A brown and white one,” Lennie cried excitedly.		Żeby był w białe i brązowe łaty! - krzyknął Lennie rozgorączkowany.
“Come on. Le’s get dinner.		Chodź, idziemy na obiad.
I don’t know whether he got a brown and white one.”		Nie wiem, czy ma takiego w białe i brązowe laty.
Lennie didn’t move from his bunk.		Lennie nie ruszał się z pryczy.
“You ask him right away, George, so he won’t kill no more of ’em.”		Zapytaj go zaraz, George, żeby nie zabił ich wszystkich.
“Sure. Come on now, get up on your feet.”		Okej, wstańże wreszcie z tego wyrka.
Lennie rolled off his bunk and stood up, and the two of them started for the door.		Lennie zwlókł się z pryczy i ruszyli obaj ku drzwiom.
Just as they reached it, Curley bounced in.		W progu zderzyli się z Curleyem.
“You seen a girl around here?” he demanded angrily.		Nie było tu takiej jednej? - wyrzucił z siebie z wściekłością.
George said coldly, “’Bout half an hour ago maybe.”		Była, jakieś pół godziny temu - odparł chłodno George.
“Well what the hell was she doin’?”		Co ona tu, do cholery, robiła?
George stood still, watching the angry little man.		George stał bez ruchu, spoglądając na rozwścieczonego człowieczka.
He said insultingly, “She said—she was lookin’ for you.”		Mówiła, ze szuka ciebie - rzekł drwiąco.
Curley seemed really to see George for the first time.		Curley spojrzał na niego, jakby widział go po raz pierwszy.
His eyes flashed over George, took in his height, measured his reach, looked at his trim middle.		Zmierzył go pałającym wzrokiem od stóp do głowy: oszacował wzrost, zasięg ramion, zgrabną sylwetkę.
“Well, which way’d she go?” he demanded at last.		No więc, dokąd poszła? - warknął w końcu.
“I dunno,” said George. “I didn’t watch her go.”		Nie wiem - rzekł George. - Nie patrzyłem za nią.
Curley scowled at him, and turning, hurried out the door.		Curley spojrzał na niego spode łba, odwrócił się na pięcie i wybiegł z baraku.
George said, “Ya know, Lennie, I’m scared I’m gonna tangle with that bastard myself.		Wiesz, Lennie - powiedział George - boję się, że ja sam będę miał kłopoty z tym skurwysynem.
I hate his guts. Jesus Christ! Come on.		Nie mogę patrzeć na tę wredną mordę.
They won’t be a damn thing left to eat.”		No, chodźmy, bo nam wszystko zeżrą.
They went out the door.		Wyszli na podwórze.
The sunshine lay in a thin line under the window.		Słońce oświetlało wąski skrawek ziemi pod oknem.
From a distance there could be heard a rattle of dishes.		Z daleka dochodził brzęk misek.
After a moment the ancient dog walked lamely in through the open door.		Po chwili do baraku wkuśtykał sędziwy pies.
He gazed about with mild, half-blind eyes.		Potoczył dokoła łagodnym, gasnącym spojrzeniem na pół ślepych oczu.
He sniffed, and then lay down and put his head between his paws.		Powęszył trochę i położył się, układając łeb między łapami.
Curley popped into the doorway again and stood looking into the room.		Do baraku zajrzał znów Curley i omiótł spojrzeniem izbę.
The dog raised his head, but when Curley jerked out, the grizzled head sank to the floor again.		Pies uniósł głowę, a gdy Curley wybiegł, z powrotem złożył ją na podłodze.
ALTHOUGH THERE WAS evening brightness showing through the windows of the bunkhouse, inside it was dusk.		3 Choć przez okna sączyło się jeszcze światło zmierzchającego dnia, w baraku panował już półmrok.
Through the open door came the thuds and occasional clangs of a horseshoe game, and now and then the sound of voices raised in approval or derision.		Przez otwarte drzwi dobiegały na przemian głuche i metaliczne odgłosy gry w podkowy i towarzyszące zawodom okrzyki uznania lub drwiny.
Slim and George came into the darkening bunkhouse together.		Slim i George weszli razem do ciemnego baraku.
Slim reached up over the card table and turned on the tin-shaded electric light.		Slim sięgnął do wiszącej nad stołem, osłoniętej puszką od konserw żarówki i zapalił ją.
Instantly the table was brilliant with light, and the cone of the shade threw its brightness straight downward, leaving the corners of the bunkhouse still in dusk.		Blat zajaśniał w padającym z góry snopie światła, ale reszta baraku nadal tonęła w półmroku.
Slim sat down on a box and George took his place opposite.		Slim usiadł na skrzynce, George naprzeciw niego.
“It wasn’t nothing,” said Slim. “I would of had to drowned most of ’em anyways.		Nie ma o czym mówić - rzekł Slim. - I tak musiałbym większość utopić.
No need to thank me about that.”		Nie masz za co dziękować.
George said, “It wasn’t much to you, maybe, but it was a hell of a lot to him.		Dla ciebie może to nic takiego, ale dla niego to cholernie ważne.
Jesus Christ, I don’t know how we’re gonna get him to sleep in here.		Jak Boga kocham, nie wiem, jak go teraz zmusimy, żeby spał tu, w baraku.
He’ll want to sleep right out in the barn with ’em.		Na pewno będzie chciał spać z nimi w stodole.
We’ll have trouble keepin’ him from getting right in the box with them pups.”		A jak zechce wleźć do skrzynki ze szczeniakami, to go nikt nie powstrzyma.
“It wasn’t nothing,” Slim repeated. “Say, you sure was right about him.		Nie ma o czym mówić - powtórzył Slim. - Miałeś co do niego rację.
Maybe he ain’t bright, but I never seen such a worker.		Bystry to on nie jest, ale takiego robotnika jeszcze nie widziałem.
He damn near killed his partner buckin’ barley.		O mało nie wykończył faceta, który robił z nim w parze.
There ain’t nobody can keep up with him.		Nikt nie może za nim nadążyć.
God awmighty I never seen such a strong guy.”		Słowo daje, w życiu nie widziałem takiego siłacza.
George spoke proudly. “Jus’ tell Lennie what to do an’ he’ll do it if it don’t take no figuring.		Lenniemu wystarczy powiedzieć, co ma zrobić, a zrobi, byleby nie musiał przy tym za dużo główkować.
He can’t think of nothing to do himself, but he sure can take orders.”		Sam nie wymyśli sobie żadnej roboty, ale jak mu kazać, to zrobi wszystko.
There was a clang of horseshoe on iron stake outside and a little cheer of voices.		Na podwórzu podkowa uderzyła o żelazny kołek; rozległ się chórek radosnych okrzyków.
Slim moved back slightly so the light was not on his face.		Slim cofnął się o krok, tak że jego twarz znalazła się w cieniu.
“Funny how you an’ him string along together.”		To dziwne, jak wy dwaj trzymacie się razem.
It was Slim’s calm invitation to confidence.		W jego głosie wyczuwało się ton zachęty do zwierzeń.
“What’s funny about it?” George demanded defensively.		A co w tym dziwnego? - zjeżył się George.
“Oh, I dunno.		Sam nie wiem.
Hardly none of the guys ever travel together.		Robotnicy sezonowi rzadko kiedy chodzą razem za pracą.
I hardly never seen two guys travel together.		Ja jeszcze takich nie spotkałem.
You know how the hands are, they just come in and get their bunk and work a month, and then they quit and go out alone.		Wiesz, jak to jest z tymi, co się najmują. Przychodzą, dostają pryczę, popracują miesiąc i idą sobie.
Never seem to give a damn about nobody.		I nie wygląda na to, żeby przejmowali się innymi.
It jus’ seems kinda funny a cuckoo like him and a smart little guy like you travelin’ together.”		Trochę to dziwne, że taki czubek jak on i taki obrotny facet jak ty chodzą razem za robotą.
“He ain’t no cuckoo,” said George. “He’s dumb as hell, but he ain’t crazy.		On nie jest czubek - odparł George. - Jest durny, ale nie wariat.
An’ I ain’t so bright neither, or I wouldn’t be buckin’ barley for my fifty and found.		A ja, jakbym naprawdę był taki obrotny, to nie tachałbym worków z jęczmieniem za wikt i pięć dych miesięcznie.
If I was bright, if I was even a little bit smart, I’d have my own little place, an’ I’d be bringin’ in my own crops, ’stead of doin’ all the work and not getting what comes up outta the ground.” George fell silent.		Miałbym własny kawałek ziemi i sam bym z niej zbierał, zamiast tyrać na cudzym. - George zamilkł.
He wanted to talk. Slim neither encouraged nor discouraged him.		Miał ochotę pogadać, ale Slim ani go do tego nie zachęcał, ani nie próbował zniechęcić.
He just sat back quiet and receptive.		Siedział po prostu cicho, skupiony i uważny.
“It ain’t so funny, him an’ me goin’ aroun’ together,” George said at last. “Him and me was both born in Auburn.		Nie ma w tym nic dziwnego, że trzymamy się razem - rzekł wreszcie George. - Obaj urodziliśmy się w Auburn.
I knowed his Aunt Clara.		Znałem jego ciotkę Klarę.
She took him when he was a baby and raised him up.		Wychowywała go od małego.
When his Aunt Clara died, Lennie just come along with me out workin’.		Po jej śmierci Lennie zaczął chodzić ze mną za robotą.
Got kinda used to each other after a little while.”		I tak jakoś się człowiek przyzwyczaił.
“Umm,” said Slim.		Aha - mruknął Slim.
George looked over at Slim and saw the calm, God-like eyes fastened on him.		George spojrzał na niego i zobaczył wpatrzone w siebie poważne, uduchowione oczy.
“Funny,” said George. “I used to have a hell of a lot of fun with ’im.		Dziwne - powiedział. - Kiedyś miałem z nim niezłą zabawę.
Used to play jokes on ’im ’cause he was too dumb to take care of ’imself.		Robiłem mu różne psikusy, bo to taki głupek, że jak się go zostawi samego, to gubi się na amen.
But he was too dumb even to know he had a joke played on him. I had fun.		Był nawet za głupi, żeby się połapać, że robi mu się kawał. Oj, miałem ja z nim uciechę.
Made me seem God damn smart alongside of him.		Przy nim wydawałem się sam sobie cholernym spryciarzem.
Why he’d do any damn thing I tol’ him.		Bo on zrobi wszystko, co mu każę.
If I tol’ him to walk over a cliff, over he’d go.		Jakbym mu kazał skoczyć w przepaść, toby skoczył.
That wasn’t so damn much fun after a while.		Ale potem przestało mnie to bawić.
He never got mad about it, neither.		Nigdy się na mnie nie wkurzył.
I’ve beat the hell outta him, and he coulda bust every bone in my body jus’ with his han’s, but he never lifted a finger against me.” George’s voice was taking on the tone of confession. “Tell you what made me stop that.		Czasami tłukłem go, ile wlezie, a on, co mógłby mi połamać wszystkie gnaty, nie podniósł na mnie nawet palca. - Zwierzenia George'a przybrały stopniowo ton spowiedzi. - Powiem ci, dlaczego przestałem go nabierać.
One day a bunch of guys was standin’ around up on the Sacramento River.		Staliśmy kiedyś z paroma facetami nad brzegiem Sacramento.
I was feelin’ pretty smart. I turns to Lennie and says, ‘Jump in.’		Chciałem się przed nimi popisać i mówię do Lenniego: “Skacz!".
An’ he jumps. Couldn’t swim a stroke.		No i on skoczył, a nie umie w ogóle pływać.
He damn near drowned before we could get him.		Niewiele brakowało, a byłby się utopił.
An’ he was so damn nice to me for pullin’ him out.		I jeszcze był mi cholernie wdzięczny, że go ratowałem.
Clean forgot I told him to jump in.		W ogóle nie pamiętał, że to ja mu kazałem skoczyć.
Well, I ain’t done nothing like that no more.”		Od tego czasu przestałem mu robić kawały.
“He’s a nice fella,” said Slim. “Guy don’t need no sense to be a nice fella.		To dobre chłopisko - rzekł Slim. - A do tego nie potrzeba rozumu.
Seems to me sometimes it jus’ works the other way around. Take a real smart guy and he ain’t hardly ever a nice fella.”		Czasem mi się wydaje, że jest na odwrót: taki spryciarz rzadko bywa porządnym człowiekiem.
George stacked the scattered cards and began to lay out his solitaire hand.		George zebrał rozsypane karty i znów zaczął układać pasjansa.
The shoes thudded on the ground outside.		Z podwórza dobiegał stłumiony łoskot podków o ziemię.
At the windows the light of the evening still made the window squares bright.		Kwadratowe okna wciąż rozjaśniało światło wczesnego zmierzchu.
“I ain’t got no people,” George said. “I seen the guys that go around on the ranches alone.		Nie mam rodziny - powiedział George. - Widziałem takich, co chodzili sami od rancza do rancza.
That ain’t no good.		Kiepsko im szło.
They don’t have no fun. After a long time they get mean.		Niewiele mają w życiu przyjemności. A po jakimś czasie robią się wredni
They get wantin’ to fight all the time.” “Yeah, they get mean,” Slim agreed.		i tylko szukają okazji do bójki.To prawda, stają się wredni - potwierdził Slim.
“They get so they don’t want to talk to nobody.”		Tak się zacinają, że nawet gęby do człowieka nie otworzą.
“ ’Course Lennie’s a God damn nuisance most of the time,” said George. “But you get used to goin’ around with a guy an’ you can’t get rid of him.”		Z tym Lenniem to tylko cholerne utrapienie - mówił George - ale jak się człowiek przyzwyczai do chodzenia za robotą razem, to potem ciężko samemu.
“He ain’t mean,” said Slim. “I can see Lennie ain’t a bit mean.”		On nie jest wredny - rzekł Slim. - Ani trochę, znam się na tym.
“ ’Course he ain’t mean.		Jasne, że nie jest.
But he gets in trouble alla time because he’s so God damn dumb.		Ale wciąż się pakuje w jakieś kłopoty, bo jest taki cholernie głupi.
Like what happened in Weed——” He stopped, stopped in the middle of turning over a card.		Tak jak wtedy w Weed... - urwał nagle i zastygł w bezruchu z kartą w dłoni.
He looked alarmed and peered over at Slim. “You wouldn’t tell nobody?”		Z niepokojem spojrzał przez stół na Slima. - Nie powiesz nikomu, co?
“What’d he do in Weed?” Slim asked calmly.		A co takiego zrobił w Weed? - zapytał spokojnie Slim.
“You wouldn’ tell? . . .		A nie powiesz nikomu?
No, ’course you wouldn’.”		Nie, no jasne, że nie powiesz.
“What’d he do in Weed?” Slim asked again.		Co takiego zrobił w Weed? - powtórzył Slim.
“Well, he seen this girl in a red dress.		No więc zobaczył taką jedną dziewczynę w czerwonej sukience.
Dumb bastard like he is, he wants to touch ever’thing he likes.		A ten głupi sukinsyn jest już taki, że musi dotknąć wszystkiego, co mu się podoba.
Just wants to feel it.		Chce to po prostu pomacać.
So he reaches out to feel this red dress an’ the girl lets out a squawk, and that gets Lennie all mixed up, and he holds on ’cause that’s the only thing he can think to do.		Więc wyciąga rękę, żeby pomacać tę czerwoną sukienkę, a dziewczyna jak nie zacznie wrzeszczeć, więc on już zgłupiał do reszty, trzyma ją, nie puszcza, bo nic innego nie przychodzi mu do głowy.
Well, this girl squawks and squawks.		A ta dziewucha piszczy i piszczy.
I was jus’ a little bit off, and I heard all the yellin’, so I comes running, an’ by that time Lennie’s so scared all he can think to do is jus’ hold on.		Ja akurat byłem niedaleko i usłyszałem ten wrzask, więc biegnę, a tymczasem Lennie zdążył się tak wystraszyć, że już nie może wymyślić nic lepszego, jak trzymać ją z całej siły.
I socked him over the head with a fence picket to make him let go.		Puścił dopiero, jak walnąłem go w łeb sztachetą.
He was so scairt he couldn’t let go of that dress.		Był tak przerażony, że za nic nie mógł puścić tej sukienki.
And he’s so God damn strong, you know.”		A wiesz, jaką ma cholerną krzepę.
Slim’s eyes were level and unwinking.		Slim patrzył w przestrzeń bez mrugnięcia okiem.
He nodded very slowly.		Powoli skinął głową.
“So what happens?”		No i co dalej?
George carefully built his line of solitaire cards.		George pieczołowicie układał karty.
“Well, that girl rabbits in an’ tells the law she been raped.		Dziewczyna poleciała na policję i melduje, że ją zgwałcił.
The guys in Weed start a party out to lynch Lennie.		A chłopaki z Weed zrobili obławę, żeby zlinczować Lenniego.
So we sit in a irrigation ditch under water all the rest of that day.		Przesiedzieliśmy resztę dnia w rowie.
Got on’y our heads sticking out from the side of the ditch.		Tylko głowy nam z niego sterczały.
An’ that night we scrammed outta there.”		No i tego samego wieczoru daliśmy stamtąd nogę.
Slim sat in silence for a moment.		Slim siedział przez chwilę w milczeniu.
“Didn’t hurt the girl none, huh?” he asked finally.		Ale nic nie zrobił tej dziewczynie, co? - zapytał w końcu.
“Hell, no.		Nie, do cholery.
He just scared her.		Tylko napędził jej stracha.
I’d be scared too if he grabbed me.		Ja też bym się wystraszył, jakby mnie tak chwycił.
But he never hurt her.		Ale nie zrobił jej krzywdy.
He jus’ wanted to touch that red dress, like he wants to pet them pups all the time.”		Chciał tylko dotknąć tej czerwonej sukienki, tak samo jak chce ciągle głaskać te szczeniaki.
“He ain’t mean,” said Slim. “I can tell a mean guy a mile off.”		On nie jest wrednym facetem - powtórzył Slim. - Ja wyczuję takiego na milę.
“’Course he ain’t, and he’ll do any damn thing I——”		Jasne, że nie jest. I zrobi, cholera, wszystko, co tylko mu…
Lennie came in through the door.		W drzwiach ukazał się Lennie.
He wore his blue denim coat over his shoulders like a cape, and he walked hunched way over.		Miał ma sobie swoją niebieską drelichową bluzę, narzuconą na ramiona. Lekko zgarbiony ruszył w głąb baraku.
“Hi, Lennie,” said George. “How do you like the pup now?”		No, co tam, Lennie? Jak tam szczeniak?
Lennie said breathlessly, “He’s brown an’ white jus’ like I wanted.”		Jest w białe i brązowe łaty, dokładnie taki, jak chciałem - wyrzucił z siebie Lennie jednym tchem.
He went directly to his bunk and lay down and turned his face to the wall and drew up his knees.		Podszedł do swojej pryczy i natychmiast się położył, twarzą do ściany, podciągając kolana.
George put down his cards very deliberately.		George odłożył stanowczym ruchem karty.
“Lennie, ” he said sharply.		Lennie - powiedział ostro.
Lennie twisted his neck and looked over his shoulder.
“Huh? What you want, George?”		Co? Czego chcesz, George?
“I tol’ you you couldn’t bring that pup in here.”		Mówiłem ci, żebyś tu nie przynosił tego szczeniaka.
“What pup, George?		Jakiego szczeniaka, George?
I ain’t got no pup.”		Nie mam żadnego szczeniaka.
George went quickly to him, grabbed him by the shoulder and rolled him over.		George podszedł szybko do niego, schwycił go za ramię i odwrócił.
He reached down and picked the tiny puppy from where Lennie had been concealing it against his stomach.		Potem sięgnął w okolice podbrzusza Lenniego i wyciągnął stamtąd ukryte maleńkie szczenię.
Lennie sat up quickly.		Lennie usiadł na pryczy.
“Give ’um to me, George.”		Oddaj mi go, George.
George said, “You get right up an’ take this pup back to the nest.		Pójdziesz zaraz i odniesiesz tego szczeniaka do legowiska.
He’s gotta sleep with his mother.		On ma być przy matce.
You want to kill him?		Chcesz go zabić?
Just born last night an’ you take him out of the nest.		Ledwie się urodził wczoraj wieczorem, a ty go zabierasz od matki.
You take him back or I’ll tell Slim not to let you have him.”		Zaniesiesz go z powrotem albo powiem Slimowi, żeby ci go nie dawał.
Lennie held out his hands pleadingly.		Lennie wyciągnął błagalnie ręce.
“Give ’um to me, George.		Daj mi go, George.
I’ll take ’um back.		Zaniosę go z powrotem.
I didn’t mean no harm, George. Honest I didn’t.		Nie chciałem mu zrobić krzywdy, George, jak Boga kocham, że nie chciałem.
I jus’ wanted to pet ’um a little.”		Ja tylko chciałem go troszkę pogłaskać.
George handed the pup to him.		George oddał mu szczeniaka.
“Awright.		Dobra.
You get him back there quick, and don’ you take him out no more.		Odnieś go szybko i więcej stamtąd nie zabieraj.
You’ll kill him, the first thing you know.”		Zabijesz go, zanim się obejrzysz.
Lennie fairly scuttled out of the room.		Lennie posłusznie wymknął się z baraku.
Slim had not moved.		Slim siedział nieruchomo.
His calm eyes followed Lennie out the door. “Jesus,” he said.		Spokojnie odprowadził Lenniego wzrokiem, aż ten znikł za drzwiami.
“He’s jes’ like a kid, ain’t he.”		Chryste - powiedział. - Przecież on jest całkiem jak dzieciak.
“Sure he’s jes’ like a kid. There ain’t no more harm in him than a kid neither, except he’s so strong.		Całkiem jak dzieciak - potwierdził George. - I nie mógłby wyrządzić więcej szkody, tyle że ma taką krzepę.
I bet he won’t come in here to sleep tonight.		Dam głowę, że nie przyjdzie tu dziś spać.
He’d sleep right alongside that box in the barn.		Będzie spał w stodole, przy skrzyni ze szczeniakami.
Well—let ’im.		A niech tam.
He ain’t doin’ no harm out there.”		W stodole nic nie zbroi.
It was almost dark outside now.		Na dworze było już prawie całkiem ciemno.
Old Candy, the swamper, came in and went to his bunk, and behind him struggled his old dog.		Wszedł stary Candy, sprzątacz, i skierował się w stronę swej pryczy. Za nim człapało z wysiłkiem jego stare psisko.
“Hello, Slim. Hello, George. Didn’t neither of you play horseshoes?”		Siemasz, Slim, cześć, George. - Co to, nie graliście dziś w podkowy?
“I don’t like to play ever’ night,” said Slim.		Nie lubię tak grać co wieczór - rzekł Slim.
Candy went on, “Either you guys got a slug of whisky? I gotta gut ache.”		Ma może któryś kapkę whisky? - ciągnął Candy. - Bolą mnie bebechy.
“I ain’t,” said Slim. “I’d drink it myself if I had, an’ I ain’t got a gut ache neither.”		Ja nie mam - odparł Slim. - Jakbym miał, tobym wypił sam, choć mnie bebechy nie bolą.
“Gotta bad gut ache,” said Candy. “Them God damn turnips give it to me.		A mnie bolą jak diabli - powiedział Candy. - To po tej cholernej brukwi.
I knowed they was going to before I ever eat ’em.”		Wiedziałem, że mi zaszkodzi, nim jeszcze ją zjadłem.
The thick-bodied Carlson came in out of the darkening yard.		Z mroku panującego na zewnątrz wynurzył się zwalisty Carlson.
He walked to the other end of the bunkhouse and turned on the second shaded light.		Przeszedł na drugi koniec baraku i zapalił drugą, osłoniętą puszką żarówkę.
“Darker’n hell in here,” he said. “Jesus, how that nigger can pitch shoes.”		Ciemno tu jak w piekle - powiedział. - Chryste, jak ten czarnuch rzuca podkową!
“He’s plenty good,” said Slim.		Dobry jest - przyznał Slim.
“Damn right he is,” said Carlson.		Jest cholernie dobry - rzekł Carlson.
“He don’t give nobody else a chance to win——” He stopped and sniffed the air, and still sniffing, looked down at the old dog.“God awmighty, that dog stinks.		- Nie daje nikomu szansy... - urwał i pociągnął nosem. Potem, wciąż węsząc, spojrzał na psa. - Boże, jak ten kundel cuchnie!
Get him outta here, Candy!		Wygoń go stąd, Candy!
I don’t know nothing that stinks as bad as an old dog.		Nic tak nie śmierdzi jak stary pies.
You gotta get him out.”		Musisz go wygonić na dwór.
Candy rolled to the edge of his bunk.		Candy przesunął się na brzeg pryczy.
He reached over and patted the ancient dog, and he apologized, “I been around him so much I never notice how he stinks.”		Wyciągnął rękę, pogłaskał psa i rzekł przepraszająco: Jestem już z nim tak długo, że w ogóle nie czuję, żeby śmierdział.
“Well, I can’t stand him in here,” said Carlson.		A ja nie mogę wytrzymać - powiedział Carlson.
“That stink hangs around even after he’s gone.” He walked over with his heavy-legged stride and looked down at the dog. “Got no teeth,” he said.		Smród wisi w powietrzu, nawet jak już tego kundla tu nie ma. - Podszedł ociężałym krokiem do psa i spojrzał na niego z góry. - Nie ma zębów.
“He’s all stiff with rheumatism.		Pokręcił go całego reumatyzm.
He ain’t no good to you, Candy.		Nie masz z niego żadnego pożytku, Candy.
An’ he ain’t no good to himself.		I on z siebie samego też nie.
Why’n’t you shoot him, Candy?”		Czemu go nie zastrzelisz, Candy?
The old man squirmed uncomfortably.		Stary poruszył się niespokojnie na pryczy.
“Well—hell! I had him so long.		Mam go już, cholera, tak długo.
Had him since he was a pup. I herded sheep with him.” He said proudly, “You wouldn’t think it to look at him now, but he was the best damn sheep dog I ever seen.”		Od szczeniaka. Pasłem z nim owce - oznajmił z dumą. - Nie poznać tego po nim teraz, ale to był najlepszy owczarek, jakiego w życiu widziałem.
George said, “I seen a guy in Weed that had an Airedale could herd sheep.		Jeden gość z Weed miał airedale'a, który umiał pilnować owiec.
Learned it from the other dogs.		Nauczył się tego od innych psów - włączył się do rozmowy George.
Carlson was not to be put off.		Carlson nie dał się zagadać.
“Look, Candy.		Słuchaj, Candy.
This ol’ dog jus’ suffers hisself all the time.		To stare psisko tylko się meczy.
If you was to take him out and shoot him right in the back of the head—” he leaned over and pointed, “—right there, why he’d never know what hit him.”		Jakbyś go tak wyprowadził i strzelił mu z tyłu w łeb - wyciągnął rękę i pokazał - o, tu, toby nawet nie wiedział, co go walnęło.
Candy looked about unhappily.		Candy spojrzał na niego żałosnym wzrokiem.
“No,” he said softly.		Nie - powiedział cicho. - Nie.
“No, I couldn’ do that.		Nie mógłbym tego zrobić.
I had ’im too long.”		Mam go już tak długo.
“He don’t have no fun,” Carlson insisted.		On już nie ma nic z życia - nalegał Carlson.
“And he stinks to beat hell.		I cuchnie jak diabli.
Tell you what.		Coś ci powiem.
I’ll shoot him for you.		Zastrzelę go za ciebie.
Then it won’t be you that does it.”		Żeby nie było, że to ty zrobiłeś.
Candy threw his legs off his bunk.		Candy spuścił nogi z pryczy.
He scratched the white stubble whiskers on his cheek nervously.		Pocierał nerwowo siwy zarost na policzkach.
“I’m so used to him,” he said softly.		Przywiązałem się do niego - powiedział cicho.
“I had him from a pup.”		Mam go od szczeniaka.
“Well, you ain’t bein’ kind to him keepin’ him alive,” said Carlson. “Look, Slim’s bitch got a litter right now.		No tak, ale to, że pozwalasz mu żyć, wcale nie jest dla niego dobre - rzekł Carlson. - Słuchaj, suka Slima właśnie się oszczeniła.
I bet Slim would give you one of them pups to raise up, wouldn’t you, Slim?”		Slim na pewno da ci jednego szczeniaka na wychowanie, no nie, Slim?
The skinner had been studying the old dog with his calm eyes.		Slim przypatrywał się uważnie psu swymi spokojnymi oczami.
“Yeah,” he said. “You can have a pup if you want to.” He seemed to shake himself free for speech. “Carl’s right, Candy.		Jasne - powiedział. - Możesz sobie jednego wziąć, jak chcesz. - Mówił tak, jakby słowa przychodziły mu z trudem. - Carl ma rację, Candy.
That dog ain’t no good to himself.		Ten pies się tylko męczy.
I wisht somebody’d shoot me if I got old an’ a cripple.”		Sam chciałbym, żeby mnie ktoś zastrzelił, jak będę stary i niedołężny.
Candy looked helplessly at him, for Slim’s opinions were law.		Candy spojrzał na niego bezradnie; słowa Slima miały wagę wyroku.
“Maybe it’d hurt him,” he suggested. “I don’t mind takin’ care of him.”		Może go to zaboleć - próbował jeszcze. - Ja mogę się nim dalej opiekować.
Carlson said, “The way I’d shoot him, he wouldn’t feel nothing. I’d put the gun right there.” He pointed with his toe. “Right back of the head.		Zastrzelę go tak, że nic nie poczuje - powiedział Carlson. - Przyłożę lufę o, tu - pokazał czubkiem buta. - Dokładnie z tyłu.
He wouldn’t even quiver.” Candy looked for help from face to face.		Nawet nie drgnie. Candy rozglądał się po twarzach obecnych, jakby szukał u nich pomocy.
It was quite dark outside by now.		Na zewnątrz było już całkiem ciemno.
A young laboring man came in.		Do baraku wszedł młody robotnik.
His sloping shoulders were bent forward and he walked heavily on his heels, as though he carried the invisible grain bag.		Miał przygarbione plecy i stąpał ciężko, jakby dźwigał na barkach niewidzialny worek zboża.
He went to his bunk and put his hat on his shelf.		Zbliżył się do swojej pryczy i położył kapelusz na półce.
Then he picked a pulp magazine from his shelf and brought it to the light over the table.		Wziął z niej tandetny, kolorowy magazyn i podszedł z nim do światła.
“Did I show you this, Slim?” he asked.		Pokazywałem ci to, Slim? - zapytał.
“Show me what?”		Co takiego?
The young man turned to the back of the magazine, put it down on the table and pointed with his finger.		Młody człowiek odwrócił czasopismo, położył je na stole i wskazał palcem.
“Right there, read that.”		O, tu, przeczytaj to.
Slim bent over it.		Slim pochylił się nad magazynem.
“Go on,” said the young man. “Read it out loud.”		No czytaj - zachęcił go chłopak. - Na głos.
“ ‘Dear Editor:’ ” Slim read slowly. “ ‘I read your mag for six years and I think it is the best on the market.		“Szanowny Panie Redaktorze - zaczął wolno Slim. - Czytam Wasz magazyn od sześciu lat i uważam, że jest najlepszy ze wszystkich.
I like stories by Peter Rand.		Lubię opowiadania Petera Randa.
I think he is a whingding.		Uważam, że są bombowe.
Give us more like the Dark Rider. I don’t write many letters.		Dawajcie więcej takich kawałków jak Czarny jeździec. Nie piszę za często,
Just thought I would tell you I think your mag is the best dime’s worth I ever spent.’ ”		ale pomyślałem sobie, że dobrze by napisać, że Wasz magazyn naprawdę wart jest tej dychy, którą płacę".
Slim looked up questioningly. “What you want me to read that for?”		Czemu kazałeś mi to czytać? - Slim spojrzał pytająco na chłopaka.
Whit said, “Go on.		Jedź dalej.
Read the name at the bottom.”		Przeczytaj nazwisko pod spodem.
Slim read, “ ‘Yours for success, William Tenner.’ ” He glanced up at Whit again. “What you want me to read that for?”		“Życzę powodzenia. William Tenner". - Slim spojrzał znów na Whita. - To dlatego chciałeś, żebym to przeczytał?
Whit closed the magazine impressively.		Whit złożył z namaszczeniem czasopismo.
“Don’t you remember Bill Tenner?		Nie pamiętasz Billa Tennera?
Worked here about three months ago?”		Tego, co tu pracował jakieś trzy miesiące temu?
Slim thought. . . .		Slim zastanowił się.
“Little guy?” he asked. “Drove a cultivator?”		Taki mały facet? - zapytał. - Prowadził kultywator?
“That’s him,” Whit cried. “That’s the guy!”		O to, to! - zawołał Whit. - Właśnie ten.
“You think he’s the guy wrote this letter?”		I myślisz, że to on napisał ten list?
“I know it.		Ja to wiem.
Bill and me was in here one day. Bill had one of them books that just come.		Siedzieliśmy kiedyś z Billem w baraku i Bill właśnie dostał te gazetę.
He was lookin’ in it and he says, ‘I wrote a letter.		Zaczął ją przeglądać i powiada: “Napisałem do nich list.
Wonder if they put it in the book!’		Ciekawe, czy go wydrukowali".
But it wasn’t there. Bill says, ‘Maybe they’re savin’ it for later.’		Ale jego listu nie było i Bill powiedział, że może wydrukują go później.
An’ that’s just what they done.		No i wydrukowali.
There it is.”		Jest.
“Guess you’re right,” said Slim. “Got it right in the book.”		Chyba masz rację - rzekł Slim. - Stoi tu czarno na białym.
George held out his hand for the magazine.		George wyciągnął rękę.
“Let’s look at it?”		Mogę rzucić okiem?
Whit found the place again, but he did not surrender his hold on it.		Whit odszukał właściwą stronę, ale nie wypuścił pisma z rąk.
He pointed out the letter with his forefinger.		Wskazał list palcem.
And then he went to his box shelf and laid the magazine carefully in.		Potem podszedł do swojej półki i ostrożnie odłożył tam magazyn.
“I wonder if Bill seen it,” he said. “Bill and me worked in that patch of field peas.		Ciekawe, czy Bill to czytał? - rzekł. - Pracowaliśmy z Billem na zagonie grochu.
Run cultivators, both of us. Bill was a hell of a nice fella.”		Jeździliśmy obaj na kultywatorach. Cholernie fajny chłop był z tego Billa.
During the conversation Carlson had refused to be drawn in.		Carlson nie dał się wciągnąć do rozmowy.
He continued to look down at the old dog.		Wciąż przypatrywał się staremu psu.
Candy watched him uneasily.		Candy obserwował go, zaniepokojony.
At last Carlson said, “If you want me to, I’ll put the old devil out of his misery right now and get it over with.		Jak chcesz - powiedział wreszcie Carlson - to zaraz skrócę męki tego starucha i skończę z nim.
Ain’t nothing left for him.		Co on ma z życia?
Can’t eat, can’t see, can’t even walk without hurtin’.”		Nie może żreć, nie widzi, nie może nawet łazić, jak należy, bo go wszystko boli.
Candy said hopefully, “You ain’t got no gun.”		Nie masz strzelby - powiedział Candy z nadzieją.
“The hell I ain’t.		Diabła tam, nie mam.
Got a Luger.		Mam lugera.
It won’t hurt him none at all.”		Nic nie poczuje.
Candy said, “Maybe tomorra. Le’s wait till tomorra. ”		Może jutro - powiedział Candy. - Poczekajmy z tym do jutra.
“I don’t see no reason for it,” said Carlson.		A co za różnica? - rzekł Carlson.
He went to his bunk, pulled his bag from underneath it and took out a Luger pistol. “Let’s get it over with,” he said. “We can’t sleep with him stinkin’ around in here.” He put the pistol in his hip pocket.		Podszedł do swojej pryczy, wyciągnął spod niej swój tobołek i wyjął z niego pistolet. - Załatwmy to raz na zawsze - powiedział. - Nie możemy spać z takim śmierdzącym psem. - Wetknął pistolet do kieszeni spodni.
Candy looked a long time at Slim to try to find some reversal.		Candy utkwił wzrok w Slimie, jakby w nadziei, że ten uchyli wyrok.
And Slim gave him none.		Ale Slim milczał.
At last Candy said softly and hopelessly, “Awright—take ’im.”		W końcu Candy powiedział cicho, zrezygnowanym tonem: - Dobra, weź go.
He did not look down at the dog at all.		Nawet nie spojrzał na psa.
He lay back on his bunk and crossed his arms behind his head and stared at the ceiling.		Leżał na wznak na pryczy, z rękami skrzyżowanymi pod głową, i wpatrywał się w sufit.
From his pocket Carlson took a little leather thong.		Carlson wyciągnął z kieszeni krótki rzemień.
He stooped over and tied it around the old dog’s neck.		Pochylił się i zawiązał go psu na szyi.
All the men except Candy watched him. “Come boy.		Wszyscy z wyjątkiem Candy'ego obserwowali go pilnie.
Come on, boy,” he said gently. And he said apologetically to Candy, “He won’t even feel it.”		Chodź, piesku - powiedział łagodnie, po czym, zwracając się do Candy'ego, dodał tonem usprawiedliwienia: - Nawet nie poczuje.
Candy did not move nor answer him.		Candy nie poruszył się ani nie odpowiedział.
He twitched the thong.		Carlson pociągnął za rzemień.
“Come on, boy.”		No chodź, piesku.
The old dog got slowly and stiffly to his feet and followed the gently pulling leash.		Stary pies stanął powoli i sztywno na nogi i potulnie poddał się lekko naprężonej smyczy.
Slim said, “Carlson.”		Carlson - odezwał się Slim.
“Yeah?”		Tak?
“You know what to do.”		Wiesz, co masz zrobić.
“What ya mean, Slim?”		Znaczy się, co, Slim?
“Take a shovel,” said Slim shortly.		Weź łopatę - powiedział krótko Slim.
“Oh, sure!		Ach, jasne.
I get you.” He led the dog out into the darkness.		Rozumiem. - Carlson wyprowadził psa w ciemność.
George followed to the door and shut the door and set the latch gently in its place.		George poszedł za nimi do drzwi, zamknął je i cicho zasunął skobel.
Candy lay rigidly on his bed staring at the ceiling.		Candy leżał skamieniały na łóżku, ze wzrokiem wlepionym w sufit.
Slim said loudly, “One of my lead mules got a bad hoof. Got to get some tar on it.” His voice trailed off.		Jeden z moich dyszlowych mułów ma pęknięte kopyto - powiedział głośno Slim. - Trzeba będzie posmarować je dziegciem. - Jego głos zdawał się zamierać.
It was silent outside.		Na zewnątrz było cicho.
Carlson’s footsteps died away.		Coraz cichszy był też odgłos kroków Carlsona.
The silence came into the room. And the silence lasted.		Ta cisza wsączyła się do baraku i przedłużała się w nieskończoność.
George chuckled, “I bet Lennie’s right out there in the barn with his pup. He won’t want to come in here no more now he’s got a pup.”		Dam głowę, że Lennie jest w stodole ze swoim szczeniakiem - zaśmiał się nagle George. - Teraz, kiedy ma tego szczeniaka, w ogóle nie zechce tu przychodzić.
Slim said, “Candy, you can have any one of them pups you want.”		Candy, jak chcesz, możesz sobie też wybrać jednego - rzekł Slim.
Candy did not answer.		Candy nie odpowiadał.
The silence fell on the room again.		Znów zapadła cisza.
It came out of the night and invaded the room.		Wynurzyła się z ciemności i wtargnęła do wnętrza baraku.
George said, “Anybody like to play a little euchre?”		Zagra ktoś w karty? - zapytał George.
“I’ll play out a few with you,” said Whit.		Mogę zagrać partyjkę - zgodził się Whit.
They took places opposite each other at the table under the light, but George did not shuffle the cards.		Usiedli naprzeciw siebie przy stole, w kręgu światła, ale George nie kwapił się do tasowania kart.
He rippled the edge of the deck nervously, and the little snapping noise drew the eyes of all the men in the room, so that he stopped doing it.		Nerwowo przeciągał kciukiem po brzegu talii, ale cichy terkot kart przyciągał uwagę obecnych, więc przestał.
The silence fell on the room again.		I znów cisza zaległa w baraku.
A minute passed, and another minute.		Minęła minuta, potem druga.
Candy lay still, staring at the ceiling.		Candy leżał, wpatrując się w sufit.
Slim gazed at him for a moment and then looked down at his hands; he subdued one hand with the other, and held it down.		Slim przyglądał mu się przez chwilę, potem opuścił wzrok i zaczął patrzeć na swoje dłonie, wreszcie położył jedną na drugą i schował je pod stół.
There came a little gnawing sound from under the floor and all the men looked down toward it gratefully.		Spod podłogi dobiegł nagle cichy chrobot. Wszyscy spojrzeli z ulgą w tamtą stronę.
Only Candy continued to stare at the ceiling.		Tylko Candy wciąż patrzył w sufit.
“Sounds like there was a rat under there,” said George. “We oughtta get a trap down there.”		Wygląda na to, że pod podłogą jest szczur - rzekł George. - Trzeba będzie zastawić pułapkę.
Whit broke out, “What the hell’s takin’ him so long? Lay out some cards, why don’t you?		Co on tak marudzi, do cholery! - wybuchnął nagle Whit. - Może byś tak wreszcie rozdał te karty, co?
We ain’t going to get no euchre played this way.”		Bo jak będziesz je tak trzymał, to sobie dziś nie pogramy.
George brought the cards together tightly and studied the backs of them.		George zebrał karty i zaczął się przyglądać ich koszulkom.
The silence was in the room again.		Znów zapanowała cisza.
A shot sounded in the distance.		Gdzieś daleko rozległ się wystrzał.
The men looked quickly at the old man.		Spojrzeli na Candy'ego.
Every head turned toward him.		Wszystkie głowy zwróciły się w jego stronę.
For a moment he continued to stare at the ceiling.		Stary jeszcze przez chwilę patrzył w sufit.
Then he rolled slowly over and faced the wall and lay silent.		Potem odwrócił się powoli do ściany i zastygł w tej pozycji.
George shuffled the cards noisily and dealt them.		George potasował hałaśliwie karty i rozdał je.
Whit drew a scoring board to him and set the pegs to start.		Whit wyciągnął tabliczkę do zapisywania wyników i zaznaczył początek partii.
Whit said, “I guess you guys really come here to work.” “How do ya mean?”		Wygląda na to, że przyszliście tu naprawdę do roboty - powiedział.
George asked.		Nie rozumiem.
Whit laughed.		Whit roześmiał się.
“Well, ya come on a Friday.		No bo przyszliście w piątek.
You got two days to work till Sunday.”		Macie dwa dni pracy do niedzieli.
“I don’t see how you figure,” said George.		Nie wiem, o co ci chodzi.
Whit laughed again.		Whit roześmiał się znowu.
“You do if you been around these big ranches much.		Zrozumiesz, jak trochę pochodzisz po tych wielkich ranczach.
Guy that wants to look over a ranch comes in Sat’day afternoon.		Tacy, którzy chcą się tylko rozejrzeć, przychodzą w sobotę po południu.
He gets Sat’day night supper an’ three meals on Sunday, and he can quit Monday mornin’ after breakfast without turning his hand.		Zjadają w sobotę kolację i trzy posiłki w niedzielę i mogą odejść w poniedziałek po śniadaniu, nie kiwając nawet palcem.
But you come to work Friday noon.
You got to put in a day an’ a half no matter how you figure.”		A wy, tak czy inaczej, musicie przepracować półtora dnia.
George looked at him levelly.		George spojrzał mu prosto w oczy.
“We’re gonna stick aroun’ a while,” he said.		Mamy zamiar zabawić tu trochę dłużej.
“Me an’ Lennie’s gonna roll up a stake.”		Ja i Lennie chcemy zarobić trochę forsy.
The door opened quietly and the stable buck put in his head; a lean negro head, lined with pain, the eyes patient.		Drzwi otworzyły się bezszelestnie i ukazała się w nich głowa stajennego, chuda głowa Murzyna o pobrużdżonej, napiętnowanej cierpieniem twarzy i pełnym łagodnej rezygnacji spojrzeniu.
“Mr. Slim.”		Panie Slim!
Slim took his eyes from old Candy.		Slim odwrócił oczy od starego.
“Huh?		Co tam?
Oh! Hello, Crooks.		Ach, to ty, Crooks.
What’s’a matter?”		Co się stało?
“You told me to warm up tar for that mule’s foot.		Kazał pan zagrzać dziegciu na kopyto muła.
I got it warm.”		Jest gotowy.
“Oh! Sure, Crooks.		Ach tak, jasne, Crooks.
I’ll come right out an’ put it on.”		Zaraz tam przyjdę i posmaruję mu to kopyto.
“I can do it if you want, Mr. Slim.”		Jak pan chce, to ja to zrobię, panie Slim.
“No. I’ll come do it myself.” He stood up.		Nie, zajmę się tym sam. - Slim wstał od stołu.
Crooks said, “Mr. Slim.”		Panie Slim - powiedział Crooks.
“Yeah.”		Co tam znowu?
“That big new guy’s messin’ around your pups out in the barn.”		Ten nowy, taki wielki, kręci się w stodole koło pańskich szczeniaków.
“Well, he ain’t doin’ no harm.		Nie zrobi im krzywdy.
I give him one of them pups.”		Dałem mu jednego psiaka.
“Just thought I’d tell ya,” said Crooks.		Pomyślałem sobie - ciągnął Crooks - że lepiej panu powiedzieć.
“He’s takin’ ’em outta the nest and handlin’ them.		On wyjmuje szczeniaki ze skrzynki i je miętosi.
That won’t do them no good.”		To im nie wyjdzie na zdrowie.
“He won’t hurt ’em,” said Slim. “I’ll come along with you now.”		Nic im nie będzie - rzekł Slim. - Pójdę tam zaraz z tobą.
George looked up. “If that crazy bastard’s foolin’ around too much, jus’ kick him out, Slim.”		George spojrzał znad kart. Jeśli ten pieprznięty sukinsyn coś tam z nimi wyprawia, wykop go stamtąd, Slim.
Slim followed the stable buck out of the room.		Slim wyszedł za stajennym z baraku.
George dealt and Whit picked up his cards and examined them.		George rozdał karty. Whit zebrał ze stołu swoje i sprawdził, co ma.
“Seen the new kid yet?” he asked. “What kid?” George asked.		Widziałeś już tę nową laleczkę? - zapytał. Jaką laleczkę?
“Why, Curley’s new wife.”		No, tę nową żonę Curleya.
“Yeah, I seen her.”		Widziałem.
“Well, ain’t she a looloo?”		No i co, czy to nie kurewka?
“I ain’t seen that much of her,” said George.		Nie przyjrzałem jej się aż tak dokładnie.
Whit laid down his cards impressively.		Whit rzucił zamaszyście karty na stół.
“Well, stick around an’ keep your eyes open.		No to się przyjrzyj.
You’ll see plenty.		I miej oczy otwarte, a sporo zobaczysz.
She ain’t concealin’ nothing.		Ona nic nie ukrywa.
I never seen nobody like her.		Jeszcze nigdy nie widziałem takiej jak ona.
She got the eye goin’ all the time on everybody.		Bez przerwy strzela oczami na wszystkie strony.
I bet she even gives the stable buck the eye.		Dam głowę, że ogląda się nawet za stajennym.
I don’t know what the hell she wants.”		Nie mam pojęcia, o co jej biega.
George asked casually, “Been any trouble since she got here?”		Były jakieś kłopoty, odkąd się tu zjawiła? - zapytał George obojętnym tonem.
It was obvious that Whit was not interested in his cards.		Whit najwyraźniej nie interesował się swoimi kartami.
He laid his hand down and George scooped it in.		Odłożył je na stół.
George laid out his deliberate solitaire hand—seven cards, and six on top, and five on top of those.		George zebrał je i zaczął niespiesznie układać swojego pasjansa: siedem kart w rzędzie, sześć na górę, potem jeszcze pięć.
Whit said, “I see what you mean. No, they ain’t been nothing yet.		Wiem, o co ci chodzi- rzekł Whit. - Nie, jak na razie nic nie było.
Curley’s got yella-jackets in his drawers, but that’s all so far.		Tylko Curley wariuje, ale to wszystko.
Ever’ time the guys is around she shows up.		Gdzie tylko pojawi się jakiś chłop, ona już tam jest.
She’s lookin’ for Curley, or she thought she lef’ somethin’ layin’ around and she’s lookin’ for it.		Szuka niby Curleya albo udaje, że coś zostawiła.
Seems like she can’t keep away from guys.		Wygląda, jakby nie mogła wytrzymać bez chłopów.
An’ Curley’s pants is just crawlin’ with ants, but they ain’t nothing come of it yet.”		Tak, tak, Curleya nosi jak cholera, ale jak na razie nic z tego nie wynikło.
George said, “She’s gonna make a mess. They’s gonna be a bad mess about her.		Ona tu jeszcze coś wykręci - rzekł George. - I to jakiś grubszy numer.
She’s a jail bait all set on the trigger.		Tylko patrzeć, jak ktoś wyląduje przez nią w pierdlu.
That Curley got his work cut out for him.		Ten Curley się jeszcze doczeka.
Ranch with a bunch of guys on it ain’t no place for a girl, ’specially like her.”		Ranczo, na którym jest tylu chłopa, to nie miejsce dla dziewczyny, a już na pewno nie takiej jak ona.
Whit said, “If you got idears, you oughtta come in town with us guys tomorra night.”		Jak chcesz się zabawić, to wybierz się jutro z chłopakami do miasteczka - rzeki Whit.
“Why?		Mówisz?
What’s doin’?”		A co tam robicie?
“Jus’ the usual thing. We go in to old Susy’s place.		Normalnie, idziemy do starej Susy.
Hell of a nice place. Old Susy’s a laugh—always crackin’ jokes.		Cholernie fajny interes. Stara Susy to wesoła kobitka - sypie żarcikami jak z rękawa.
Like she says when we come up on the front porch las’ Sat’day night. Susy opens the door and then she yells over her shoulder, ‘Get yor coats on, girls, here comes the sheriff.’		W zeszłym tygodniu na ten przykład, w sobotę wieczorem, ledwie weszliśmy na werandę, a Susy wrzeszczy przez ramię: “Zakładajcie kiecki, dziewczynki, przyszedł szeryf z chłopakami".
She never talks dirty, neither.		Ale nigdy się nie wyraża.
Got five girls there.”		Ma pięć dziewczynek.
“What’s it set you back?” George asked.		Ile bierze? - zapytał George.
“Two an’ a half. You can get a shot for two bits.		Dwa i pół. A kielicha możesz strzelić za dwadzieścia centów.
Susy got nice chairs to set in, too.		Można sobie tez wygodnie posiedzieć.
If a guy don’t want a flop, why he can just set in the chairs and have a couple or three shots and pass the time of day and Susy don’t give a damn.		Jeśli facet nie chce panienki, może sobie po prostu posiedzieć, walnąć parę głębszych i spędzić miło czas, a Susy nie ma nic naprzeciwko.
She ain’t rushin’ guys through and kickin’ ’em out if they don’t want a flop.”		Nikogo nie pogania ani nie wykopuje gości za drzwi, jak nie mają ochoty na numerek.
“Might go in and look the joint over,” said George.		Można by iść i zobaczyć, jak to wygląda - rzekł George.
“Sure.		Jasne.
Come along.		Wybierz się z nami.
It’s a hell of a lot of fun—her crackin’ jokes all the time.		Jest z nią kupa zabawy - wali dowcip za dowcipem.
Like she says one time, she says, ‘I’ve knew people that if they got a rag rug on the floor an’ a Kewpie doll lamp on the phonograph they think they’re running a parlor house.’		Kiedyś powiada: “Znam takich, co to rzucą stary chodnik na podłogę, postawią lampę z lalką na patefonie i myślą, ze prowadzą dom publiczny".
That’s Clara’s house she’s talkin’ about.		Pije do lokalu Clary.
An’ Susy says, ‘I know what you boys want,’ she says. ‘My girls is clean,’ she says, ‘an’ there ain’t no water in my whisky,’ she says.		“Ja wiem, czego wam trzeba, chłopcy - powiada. - Moje dziewczęta są czyste - powiada - i nie chrzczę whisky wodą.
‘If any you guys wanta look at a Kewpie doll lamp an’ take your own chance gettin’ burned, why you know where to go.’		Jeśli któryś z was chce sobie popatrzeć na taką frymuśną lampę i poparzyć sobie przy okazji palce, to wiecie, dokąd iść".
An’ she says, ‘There’s guys around here walkin’ bow-legged ’cause they like to look at a Kewpie doll lamp.’ ”		I dodaje: “Pełno tu takich, co chodzą na rozstawionych nogach, bo chcieli sobie popatrzeć na frymuśną lampę".
George asked, “Clara runs the other house, huh?”		Ta Clara prowadzi drugi dom, co? - zapytał George.
“Yeah,” said Whit. “We don’t never go there.		Aha - potwierdził Whit. - Nigdy tam nie chodzimy.
Clara gets three bucks a crack and thirty-five cents a shot, and she don’t crack no jokes.		Clara bierze trzy dolce od numerka i trzydzieści pięć centów za kielicha i nie potrafi sobie pożartować.
But Susy’s place is clean and she got nice chairs.		A w burdelu Susy jest czysto i można tam wygodnie posiedzieć w fotelu.
Don’t let no goo-goos in, neither.”		No i nie wpuszcza żadnej szumowiny.
“Me an’ Lennie’s rollin’ up a stake,” said George. “I might go in an’ set and have a shot, but I ain’t puttin’ out no two and a half.”		My z Lenniem składamy pieniądze - oznajmił George. - Mogę iść i walnąć kielicha, ale nie będę tracił dwóch i pół dolców.
“Well, a guy got to have some fun sometime,” said Whit.		Człowiek musi się czasem zabawić - powiedział Whit.
The door opened and Lennie and Carlson came in together.		Drzwi otworzyły się i do baraku wszedł Lennie z Carlsonem.
Lennie crept to his bunk and sat down, trying not to attract attention.		Lennie powlókł się od razu do pryczy i usiadł na niej, starając się nie zwracać na siebie uwagi.
Carlson reached under his bunk and brought out his bag.		Carlson sięgnął pod swoją pryczę i wyciągnął tobołek.
He didn’t look at old Candy, who still faced the wall.		Nie patrzył na Candy'ego, który wciąż leżał odwrócony do ściany.
Carlson found a little cleaning rod in the bag and a can of oil.		Wyjął z zawiniątka krótki wycior i puszkę z oliwą.
He laid them on his bed and then brought out the pistol, took out the magazine and snapped the loaded shell from the chamber. Then he fell to cleaning the barrel with the little rod.		Położył to wszystko na pryczy, potem wyciągnął pistolet, wyjął magazynek, usunął łuskę z komory i zaczął czyścić lufę wyciorem.
When the ejector snapped, Candy turned over and looked for a moment at the gun before he turned back to the wall again.		Kiedy szczęknął wyrzutnik, Candy przewrócił się na drugi bok na pryczy, spojrzał na pistolet i z powrotem obrócił się do ściany.
Carlson said casually, “Curley been in yet?”		Nie było tu jeszcze Curleya? - zapytał od niechcenia Carlson.
“No,” said Whit. “What’s eatin’ on Curley?”		Nie - odparł Whit. - Co tego Curleya tak nosi?
Carlson squinted down the barrel of his gun.		Carlson przymknął oko i zajrzał w lufę pistoletu.
“Lookin’ for his old lady.		Szuka swojej starej.
I seen him going round and round outside.”		Widziałem, jak łazi w kółko po obejściu.
Whit said sarcastically, “He spends half his time lookin’ for her, and the rest of the time she’s lookin’ for him.”		On szuka wciąż jej, a ona jego - powiedział drwiąco Whit.
Curley burst into the room excitedly.		Drzwi otworzyły się raptownie i do baraku wpadł Curley.
“Any you guys seen my wife?” he demanded.		Nie widział któryś mojej żony? - zapytał ostro.
“She ain’t been here,” said Whit.		Tu jej nie było - odparł Whit.
Curley looked threateningly about the room.		Curley potoczył groźnym wzrokiem po izbie.
“Where the hell’s Slim?”		Gdzie jest, do cholery, Slim?
“Went out in the barn,” said George. “He was gonna put some tar on a split hoof.”		Poszedł do stodoły - rzekł George. - Posmarować mułowi dziegciem rozszczepione kopyto.
Curley’s shoulders dropped and squared.		Ramiona Curleya chodziły nerwowo w górę i w dół.
“How long ago’d he go?”		Dawno poszedł?
“Five—ten minutes.”		Jakieś pięć, dziesięć minut temu.
Curley jumped out the door and banged it after him.		Curley wypadł z baraku, zatrzaskując za sobą drzwi.
Whit stood up.		Whit wstał od stołu.
“I guess maybe I’d like to see this,” he said. “Curley’s just spoilin’ or he wouldn’t start for Slim. An’ Curley’s handy, God damn handy.		Chyba pójdę popatrzeć - powiedział. - Curley musi być fest wpieprzony, inaczej nie odważyłby się podskoczyć Slimowi. A jest szybki w rękach, cholernie szybki.
Got in the finals for the Golden Gloves.		Walczył w finale zawodów o Złote Rękawice.
He got newspaper clippings about it.” He considered. “But jus’ the same, he better leave Slim alone.		Ma nawet gazetę, gdzie o tym pisali. - Zamilkł na chwilę, po czym dodał: - Ale lepiej, żeby nie podskakiwał Slimowi.
Nobody don’t know what Slim can do.”		Nie wiadomo, na co stać Slima.
“Thinks Slim’s with his wife, don’t he?” said George.		Pewnie myśli, że Slim kombinuje z jego żoną, co? - zapytał George.
“Looks like it,” Whit said. “ ’Course Slim ain’t.		Na to wygląda - rzekł Whit. - Choć to przecież jasne, że tak nie jest.
Least I don’t think Slim is.		Przynajmniej tak mi się wydaje.
But I like to see the fuss if it comes off.		No, ale warto popatrzeć, co się będzie działo, jeśli w ogóle do czegoś dojdzie.
Come on, le’s go.”		Chodźta, chłopaki.
George said, “I’m stayin’ right here. I don’t want to get mixed up in nothing.		Ja zostaję - powiedział George. - Nie chcę się do niczego mieszać.
Lennie and me got to make a stake.”		My z Lenniem musimy uskładać trochę forsy.
Carlson finished the cleaning of the gun and put it in the bag and pushed the bag under his bunk.		Carlson zakończył czyszczenie pistoletu, włożył go do tobołka i wsunął zawiniątko pod pryczę.
“I guess I’ll go out and look her over,” he said.		Pójdę chyba i rozejrzę się za nią - rzekł.
Old Candy lay still, and Lennie, from his bunk, watched George cautiously.		Stary Candy leżał nieruchomo, a Lennie uważnie obserwował George'a ze swej pryczy.
When Whit and Carlson were gone and the door closed after them, George turned to Lennie.		Kiedy drzwi zamknęły się za Whitem i Carlsonem, George zwrócił się do Lenniego:
“What you got on your mind?”		Co ty tam znów kombinujesz?
“I ain’t done nothing, George.		Nie zrobiłem nic złego, George.
Slim says I better not pet them pups so much for a while.		Slim powiedział, żebym lepiej tak ciągle nie głaskał tych szczeniaków.
Slim says it ain’t good for them; so I come right in.		Slim mówi, że to nie jest dla nich dobre. No to wróciłem do baraku.
I been good, George.”		Byłem grzeczny, George.
“I coulda told you that,” said George.		To tylko ja mogę powiedzieć - rzekł George.
“Well, I wasn’t hurtin’ ’em none.		Nie robiłem im krzywdy.
I jus’ had mine in my lap pettin’ it.”		Wziąłem tylko swojego na kolana i trochę go głaskałem.
George asked, “Did you see Slim out in the barn?”		Widziałeś w stodole Slima? - zapytał George.
“Sure I did.		Jasne.
He tol’ me I better not pet that pup no more.”		Powiedział mi, żebym lepiej już nie głaskał tego szczeniaka.
“Did you see that girl?”		A dziewczynę widziałeś?
“You mean Curley’s girl?”		Znaczy się żonę Curleya?
“Yeah.		No.
Did she come in the barn?”		Była w szopie?
“No.		Nie.
Anyways I never seen her.”		Ja jej tam nie widziałem.
“You never seen Slim talkin’ to her?”		Nie widziałeś, żeby Slim z nią rozmawiał?
“Uh-uh.		Nie.
She ain’t been in the barn.”		Nie było jej w stodole.
“O.K.,” said George. “I guess them guys ain’t gonna see no fight.		Okej - rzekł George. - Chyba chłopaki nie doczekają się żadnej bójki.
If there’s any fightin’, Lennie, you keep out of it.”		Jakby do czegoś doszło, ty, Lennie, trzymaj się z daleka.
“I don’t want no fights,” said Lennie.		Ja tam nie chcę żadnej bójki - rzekł Lennie.
He got up from his bunk and sat down at the table, across from George.		Wstał z pryczy i usiadł przy stole naprzeciw George'a.
Almost automatically George shuffled the cards and laid out his solitaire hand.		Niemal odruchowo George zgarnął karty i zaczął układać pasjansa.
He used a deliberate, thoughtful slowness.		Robił to niespiesznie, z głębokim namysłem.
Lennie reached for a face card and studied it, then turned it upside down and studied it.		Lennie sięgnął po kartę z figurą, przyjrzał się jej, odwrócił i obejrzał ją z drugiej strony.
“Both ends the same,” he said. “George, why is it both ends the same?”		Z obu stron tak samo - powiedział. - Dlaczego z obu stron jest to samo, George?
“I don’t know,” said George. “That’s jus’ the way they make ’em.		Nie wiem - odparł George. - Tak je po prostu robią.
What was Slim doin’ in the barn when you seen him?”		Co robił Slim w stodole, jak go widziałeś?
“Slim?”		Slim?
“Sure.		No, Slim.
You seen him in the barn, an’ he tol’ you not to pet the pups so much.”		Widziałeś go przecież w stodole i powiedział ci, żebyś przestał głaskać szczeniaka.
“Oh, yeah.		A tak.
He had a can a tar an’ a paint brush.		Miał blaszankę z dziegciem i pędzel.
I don’t know what for.”		Nie wiem po co.
“You sure that girl didn’t come in like she come in here today?”		Jesteś pewien, że ta dziewczyna tam nie weszła, tak jak tu do nas rano?
“No.		Nie.
She never come.”		W ogóle jej tam nie było.
George sighed. “You give me a good whore house every time,” he said. “A guy can go in an’ get drunk and get ever’thing outta his system all at once, an’ no messes.		Nie ma to jak porządny burdel - westchnął George. - Można pójść, urżnąć się, wywalić z siebie wszystko naraz, bez szumu.
And he knows how much it’s gonna set him back.		I człowiek wie, co go to będzie kosztowało.
These here jail baits is just set on the trigger of the hoosegow.” Lennie followed his words admiringly, and moved his lips a little to keep up.		A ta tutaj może cię jak nic zaprowadzić do pierdla. Lennie słuchał jego słów z uwagą i zachwytem, poruszając lekko wargami, jakby mu wtórował.
George continued, “You remember Andy Cushman, Lennie?		Pamiętasz Andy'ego Cushmana, Lennie?
Went to grammar school?”		Tego ze szkoły podstawowej?
“The one that his old lady used to make hot cakes for the kids?” Lennie asked.		Tego, co to jego stara piekła ciasteczka dla dzieciaków?
“Yeah. That’s the one.		Tego samego.
You can remember anything if there’s anything to eat in it.” George looked carefully at the solitaire hand.		Jak mowa o żarciu, to pamiętasz wszystko. - George przyjrzał się uważnie kartom.
He put an ace up on his scoring rack and piled a two, three and four of diamonds on it. “Andy’s in San Quentin right now on account of a tart,” said George.		Położył asa, a na nim dwójkę, trójkę i czwórkę karo. - Siedzi teraz w San Quentin i to właśnie przez dziwkę.
Lennie drummed on the table with his fingers.		Lennie bębnił palcami w blat stołu.
“George?”		George?
“Huh?”		Czego?
“George, how long’s it gonna be till we get that little place an’ live on the fatta the lan’—an’ rabbits?”		George, kiedy my sobie kupimy to małe gospodarstwo i będziemy żyli z tego, co da ziemia, i z królików?
“I don’ know,” said George. “We gotta get a big stake together.		Nie wiem - odparł George. - Musimy uskładać dużo forsy.
I know a little place we can get cheap, but they ain’t givin’ it away.”		Znam takie jedno miejsce, gdzie można tanio kupić ziemię, ale za darmo jej nie dają.
Old Candy turned slowly over.		Candy przewrócił się powoli na drugi bok.
His eyes were wide open.		Oczy miał szeroko otwarte.
He watched George carefully.		Przyjrzał się uważnie George'owi.
Lennie said, “Tell about that place, George.”		Opowiedz o tym, George - poprosił Lennie.
“I jus’ tol’ you, jus’ las’ night.”		Już ci opowiadałem, nie dalej jak wczoraj wieczorem.
“Go on—tell again, George.”		Proszę cię, opowiedz jeszcze raz, George.
“Well, it’s ten acres,” said George. “Got a little win’mill. Got a little shack on it, an’ a chicken run.		No więc będzie tego dziesięć akrów - zaczął George. - Będzie tam mały wiatrak, chałupka i kurnik.
Got a kitchen, orchard, cherries, apples, peaches, ’cots, nuts, got a few berries.		Kuchnia, sad, w sadzie wiśnie, jabłonie, brzoskwinie, morele, orzechy, trochę porzeczek i agrestu.
They’s a place for alfalfa and plenty water to flood it.		Będzie też zagon koniczyny i woda do podlewania.
They’s a pig pen——”		I mały chlewik...
“An’ rabbits, George.”		I króliki, George.
“No place for rabbits now, but I could easy build a few hutches and you could feed alfalfa to the rabbits.”		Na razie nie ma tam miejsca dla królików, ale raz-dwa zbuduję parę klatek i będziesz mógł tam trzymać króliki i karmić je koniczyną.
“Damn right, I could,” said Lennie.		Jasne, że będę mógł - rzekł Lennie. - Święte słowa, George.
“You God damn right I could.”		Będę to robił.
George’s hands stopped working with the cards.		George przestał układać karty.
His voice was growing warmer.		Jego głos nabrał teraz cieplejszych tonów.
“An’ we could have a few pigs.		Moglibyśmy mieć kilka prosiąt.
I could build a smoke house like the one gran’pa had, an’ when we kill a pig we can smoke the bacon and the hams, and make sausage an’ all like that.		Mógłbym zbudować wędzarnię, taką jak miał mój dziadek, i po ubiciu świni wędzić boczek i szynki, robić kiełbasy i różności.
An’ when the salmon run up river we could catch a hundred of ’em an’ salt ’em down or smoke ’em.		A kiedy łososie ruszą w górę rzeki, nałapać ich z setkę i zasolić albo uwędzić.
We could have them for breakfast.		I mielibyśmy co jeść na śniadanie.
They ain’t nothing so nice as smoked salmon.		Nie ma nic lepszego od wędzonego łososia.
When the fruit come in we could can it—and tomatoes, they’re easy to can.		Moglibyśmy robić przetwory z owoców i pomidory w wekach, to łatwizna.
Ever’ Sunday we’d kill a chicken or a rabbit.		W każdą niedzielę zarzynałoby się kurczaka albo królika.
Maybe we’d have a cow or a goat, and the cream is so God damn thick you got to cut it with a knife and take it out with a spoon.”		Może mielibyśmy też krowę albo kozę i śmietana na mleku byłaby taka gruba, że kroiłoby się ją nożem i zbierało łyżką.
Lennie watched him with wide eyes, and old Candy watched him too.		Lennie, podobnie zresztą jak Candy, wpatrywał się w niego szeroko rozwartymi oczami.
Lennie said softly, “We could live offa the fatta the lan’.”		I żylibyśmy z tego, co daje ziemia - powiedział cicho.
“Sure,” said George. “All kin’s a vegetables in the garden, and if we want a little whisky we can sell a few eggs or something, or some milk.		Jasne - przytaknął George. - Mielibyśmy rozmaite warzywa i jarzyny w ogródku, a gdyby nam się zachciało whisky, sprzedalibyśmy trochę jajek, mleka albo czego innego.
We’d jus’ live there.		Żylibyśmy sobie tam po prostu.
We’d belong there.		To byłoby nasze miejsce.
There wouldn’t be no more runnin’ round the country and gettin’ fed by a Jap cook.		I koniec z włóczęgą po całym stanie i żarciem pichconym przez jakichś Japońców.
No, sir, we’d have our own place where we belonged and not sleep in no bunkhouse.”		Nie, szanowny panie, mielibyśmy własny kąt, naprawdę nasz, i nie spalibyśmy w żadnych barakach.
“Tell about the house, George,” Lennie begged.		Powiedz jeszcze o domu, George - rzekł błagalnie Lennie.
“Sure, we’d have a little house an’ a room to ourself.		Mielibyśmy oczywiście domek, tylko dla siebie.
Little fat iron stove, an’ in the winter we’d keep a fire goin’ in it.		Byłby tam mały, pękaty piecyk żeliwny, w którym zimą buzowałby stale ogień.
It ain’t enough land so we’d have to work too hard.		Ziemi nie byłoby tyle, żeby człowiek musiał się zabijać.
Maybe six, seven hours a day.		Pracowałoby się jakieś sześć, siedem godzin dziennie.
We wouldn’t have to buck no barley eleven hours a day.		Nie musielibyśmy dźwigać worków z jęczmieniem przez jedenaście godzin na dobę.
An’ when we put in a crop, why, we’d be there to take the crop up.		Co by człowiek posiał, toby miał dla siebie.
We’d know what come of our planting.”		Wiedzielibyśmy, jakie zbierzemy plony.
“An’ rabbits,” Lennie said eagerly. “An’ I’d take care of ’em.		I króliki - rzekł Lennie z przejęciem. - Będę ich doglądał.
Tell how I’d do that, George.”		Opowiedz, jak będę to robił, George.
“Sure, you’d go out in the alfalfa patch an’ you’d have a sack. You’d fill up the sack and bring it in an’ put it in the rabbit cages.”		Pójdziesz na zagon koniczyny, napchasz pełny worek i zaniesiesz królikom do klatek.
“They’d nibble an’ they’d nibble,” said Lennie, “the way they do. I seen ’em.”		A one będą skubać i skubać, jak to króliki - rzekł Lennie. - Widziałem, jak to robią.
“Ever’ six weeks or so,” George continued, “them does would throw a litter so we’d have plenty rabbits to eat an’ to sell.		Tak gdzieś co sześć tygodni, czy coś koło tego, króliki będą miały małe, tak że starczy ich i na sprzedaż, i do jedzenia.
An’ we’d keep a few pigeons to go flyin’ around the win’mill like they done when I was a kid.” He looked raptly at the wall over Lennie’s head. “An’ it’d be our own, an’ nobody could can us.		Będziemy też mieli parę gołębi, żeby latały koło wiatraka tak jak u nas w domu, kiedy byłem mały. - Utkwił rozmarzone spojrzenie w ścianie nad głową Lenniego. - I to wszystko będzie nasze własne i nikt nas stamtąd nie wyrzuci.
If we don’t like a guy we can say, ‘Get the hell out,’ and by God he’s got to do it.		A jakby nam się ktoś nie spodobał, moglibyśmy powiedzieć: “Zjeżdżaj stąd, bracie" i musiałby się wynieść.
An’ if a fren’ come along, why we’d have an extra bunk, an’ we’d say, ‘Why don’t you spen’ the night?’ an’ by God he would.		A jakby przyszedł jakiś przyjaciel, mielibyśmy dla niego dodatkowe łóżko i moglibyśmy powiedzieć: “Może byś tak został na noc?" i on mógłby u nas przekimać.
We’d have a setter dog and a couple stripe cats, but you gotta watch out them cats don’t get the little rabbits.”		Mielibyśmy psa setera i parę pręgowanych kotów, tylko musiałbyś drani pilnować, żeby się nie dobrały do małych królików.
Lennie breathed hard.		Lennie dyszał ciężko.
“You jus’ let ’em try to get the rabbits. I’ll break their God damn necks. I’ll . .		Niechby spróbowały dobrać się do królików, a łby im poukręcam.
I’ll smash ’em with a stick.”		Zatłukę je... zatłukę drani kijem.
He subsided, grumbling to himself, threatening the future cats which might dare to disturb the future rabbits.		Umilkł, ale wciąż pomrukiwał groźnie, jakby ostrzegał przyszłe koty, żeby się nie ważyły tykać przyszłych królików.
George sat entranced with his own picture.		George siedział nieruchomo, urzeczony wizją, jaką sam roztoczył.
When Candy spoke they both jumped as though they had been caught doing something reprehensible.		Kiedy Candy przemówił znienacka, obaj aż podskoczyli, jak gdyby ich ktoś przyłapał na gorącym uczynku.
Candy said, “You know where’s a place like that?” George was on guard immediately. “S’pose I do,” he said. “What’s that to you?”		Znacie takie miejsce? Przypuśćmy, że znam - powiedział George, zjeżony. - Co ci do tego?
“You don’t need to tell me where it’s at.		Nie musisz mi mówić, gdzie to jest.
Might be any place.”		Takie miejsce może być wszędzie.
“Sure,” said George. “That’s right.		Jasne - rzekł George. - Święta prawda.
You couldn’t find it in a hundred years.”		Nie znalazłbyś go i przez sto lat.
Candy went on excitedly, “How much they want for a place like that?”		Ile wołają za coś takiego? - dopytywał się podekscytowany Candy.
George watched him suspiciously.		George przyjrzał mu się podejrzliwie.
“Well—I could get it for six hundred bucks.		Hm, mógłbym to kupić za sześćset dolców.
The ol’ people that owns it is flat bust an’ the ol’ lady needs an operation.		Staruszkowie, którzy mają to gospodarstwo, długo już nie pożyją, a do tego ona musi iść na operację.
Say— what’s it to you?		Słuchaj no, o co ci chodzi?
You got nothing to do with us.”		To są nasze sprawy.
Candy said, “I ain’t much good with on’y one hand.		Ja już nie jestem zdatny do niczego z tą jedną ręką.
I lost my hand right here on this ranch.		Straciłem ją tu, na tym ranczu.
That’s why they give me a job swampin’.		Dlatego dali mi pracę zamiatacza.
An’ they give me two hunderd an’ fifty dollars ’cause I los’ my hand.		A za tę rękę wypłacili mi dwieście pięćdziesiąt dolarów.
An’ I got fifty more saved up right in the bank, right now.		Miałem już pięćdziesiąt uskładanych w banku.
Tha’s three hunderd, and I got fifty more comin’ the end a the month.		To daje razem trzysta, a pod koniec miesiąca dostanę jeszcze pięćdziesiąt.
Tell you what——” He leaned forward eagerly. “S’pose I went in with you guys.		Coś wam powiem. - Wychylił się podniecony z pryczy. - Przypuśćmy, że wszedłbym z wami do spółki.
Tha’s three hunderd an’ fifty bucks I’d put in.		Z tymi trzema setkami dolarów.
I ain’t much good, but I could cook and tend the chickens and hoe the garden some.		Nie ma ze mnie wielkiego pożytku, ale mógłbym gotować, doglądać kurcząt i trochę plewić w ogródku.
How’d that be?”		Co wy na to?
George half-closed his eyes.		George przymknął oczy.
“I gotta think about that.		Muszę to przemyśleć.
We was always gonna do it by ourselves.”		Zawsze był taki plan, że zrobimy to sami...
Candy interrupted him, “I’d make a will an’ leave my share to you guys in case I kick off, ’cause I ain’t got no relatives nor nothing.		Spiszę testament - przerwał mu Candy - i zostawię wam moją część na wypadek, jakbym wyciągnął kopyta. Nie mam żadnej rodziny ani nikogo.
You guys got any money?		A wy macie jakąś forsę?
Maybe we could do her right now?”		Może moglibyśmy kupić to już teraz?
George spat on the floor disgustedly.		George skrzywił się i splunął na podłogę.
“We got ten bucks between us.”		Mamy do spółki dziesięć dolców.
Then he said thoughtfully, “Look, if me an’ Lennie work a month an’ don’t spen’ nothing, we’ll have a hunderd bucks.		Słuchaj - dodał po namyśle - gdybyśmy przepracowali z Lenniem miesiąc i nic nie wydali, mielibyśmy stówę.
That’d be four fifty.		To dawałoby razem czterysta pięćdziesiąt.
I bet we could swing her for that.		Jestem pewien, że to by wystarczyło na początek.
Then you an’ Lennie could go get her started an’ I’d get a job an’ make up the res’, an’ you could sell eggs an’ stuff like that.”		Potem ty i Lennie zajęlibyście się gospodarstwem, a ja znalazłbym jakąś robotę i skombinowałbym resztę. A wy moglibyście tymczasem sprzedawać jajka i takie tam...
They fell into a silence.		Zapadła cisza.
They looked at one another, amazed.		Patrzyli jeden na drugiego, z lekka oszołomieni.
This thing they had never really believed in was coming true.		To, co tak naprawdę nigdy nie wydawało im się realne, teraz miało się spełnić.
George said reverently, “Jesus Christ! I bet we could swing her.” His eyes were full of wonder. “I bet we could swing her,” he repeated softly.		Chryste Panie - rzekł George z namaszczeniem. - My naprawdę moglibyśmy wystartować. - Oczy mu jaśniały. - Naprawdę możemy wystartować - powtórzył cicho.
Candy sat on the edge of his bunk. He scratched the stump of his wrist nervously.		Candy usiadł na brzegu pryczy i nerwowo drapał kikut.
“I got hurt four years ago,” he said.		Straciłem rękę cztery lata temu - powiedział.
“They’ll can me purty soon.		Tylko patrzeć, jak mnie stąd wywalą.
Jus’ as soon as I can’t swamp out no bunkhouses they’ll put me on the county.		Jak się tylko okaże, że nie daję rady sprzątać baraków, oddadzą mnie do przytułku.
Maybe if I give you guys my money, you’ll let me hoe in the garden even after I ain’t no good at it.		Może jakbym wam dał, chłopaki, swoją forsę, pozwolilibyście mi pogrzebać trochę w ogrodzie, nawet jeśli nie będzie mi to szło za dobrze.
An’ I’ll wash dishes an’ little chicken stuff like that.		Mógłbym zmywać naczynia, zająć się kurczakami i takimi tam sprawami.
But I’ll be on our own place, an’ I’ll be let to work on our own place.”		Byłbym przynajmniej na swoim i mógłbym pracować.
He said miserably, “You seen what they done to my dog tonight? They says he wasn’t no good to himself nor nobody else.		Widzieliście, co zrobili dzisiaj z moim psem - ciągnął żałosnym tonem. - Powiedzieli, że nie ma z niego żadnego pożytku, nawet dla niego samego.
When they can me here I wisht somebody’d shoot me.		Jakby mnie stąd wylali, to wolałbym, żeby mnie kto zastrzelił.
But they won’t do nothing like that.		Ale nikt tego nie zrobi.
I won’t have no place to go, an’ I can’t get no more jobs.		Nie mam dokąd iść i nie dostanę już nigdzie roboty.
I’ll have thirty dollars more comin’, time you guys is ready to quit.” George stood up.		Do tego czasu, jak będziecie gotowi, żeby stąd odejść, dostanę jeszcze trzydzieści dolarów. George wstał od stołu.
“We’ll do her,” he said.		Zrobimy to - powiedział.
“We’ll fix up that little old place an’ we’ll go live there.” He sat down again.		- Zagospodarujemy ten kawałek ziemi i będziemy sobie tam żyli. - Usiadł z powrotem.
They all sat still, all bemused by the beauty of the thing, each mind was popped into the future when this lovely thing should come about.		Wszyscy trzej zastygli na chwilę bez ruchu; zauroczeni wspaniałą wizją, wybiegali myślami w przyszłość, kiedy ich marzenia się ziszczą.
George said wonderingly, “S’pose they was a carnival or a circus come to town, or a ball game, or any damn thing.”		Dajmy na to, do miasta przyjeżdża cyrk albo będzie jarmark, mecz czy inne cholerstwo... - rzekł w zadumie George.
Old Candy nodded in appreciation of the idea. “We’d just go to her,” George said.		Stary Candy pokiwał z aprobatą głową. - Wtedy po prostu sobie pójdziemy.
“We wouldn’t ask nobody if we could.		Nie będziemy nikogo pytać o zgodę.
Jus’ say, ‘We’ll go to her,’ an’ we would.		Powiemy tylko: “Idziemy, chłopaki" i pójdziemy.
Jus’ milk the cow and sling some grain to the chickens an’ go to her.”		Wydoimy krowę, podsypiemy kurczakom trochę ziarna - i jazda.
“An’ put some grass to the rabbits,” Lennie broke in. “I wouldn’t never forget to feed them.		I damy trochę trawy królikom - wtrącił Lennie. - Będę zawsze pamiętał, żeby je nakarmić.
When we gon’ta do it, George?”		Kiedy to będzie, George?
“In one month.		Za miesiąc.
Right squack in one month.		Równiutko za miesiąc.
Know what I’m gon’ta do?		Wiecie, co zrobię?
I’m gon’ta write to them old people that owns the place that we’ll take it.		Napiszę do tych staruszków, że bierzemy to gospodarstwo.
An’ Candy’ll send a hunderd dollars to bind her.”		A Candy pośle sto dolarów zadatku.
“Sure will,” said Candy. “They got a good stove there?”		Jasne - powiedział Candy. - A mają tam porządny piec?
“Sure, got a nice stove, burns coal or wood.”		Pewnie, że mają. Na węgiel albo na drewno.
“I’m gonna take my pup,” said Lennie.		Wezmę mojego szczeniaka - planował Lennie.
“I bet by Christ he likes it there, by Jesus.”		O Jezu, na pewno mu się tam spodoba. Jak Boga kocham, że będzie zadowolony.
Voices were approaching from outside.		Z zewnątrz dobiegł gwar zbliżających się głosów.
George said quickly, “Don’t tell nobody about it. Jus’ us three an’ nobody else.		Nic nikomu nie mówcie - rzucił pospiesznie George. - Tylko my trzej i nikt więcej.
They li’ble to can us so we can’t make no stake.		Jeszcze nas wywalą i nie zbierzemy tej forsy.
Jus’ go on like we was gonna buck barley the rest of our lives, then all of a sudden some day we’ll go get our pay an’ scram outta here.”		Robimy wszystko tak, jakbyśmy mieli do końca życia targać wory z jęczmieniem, a potem pewnego dnia po prostu weźmiemy wypłatę i wyniesiemy się stąd.
Lennie and Candy nodded, and they were grinning with delight.		Lennie i Candy skinęli głowami, szczerząc zęby w radosnym uśmiechu.
“Don’t tell nobody,” Lennie said to himself.		Nie mów nikomu - powiedział Lennie do siebie.
Candy said, “George.”		George? - odezwał się Candy.
“Huh?”		Tak?
“I oughtta of shot that dog myself, George.		Lepiej by było, jakbym sam zastrzelił tego psa.
I shouldn’t oughtta of let no stranger shoot my dog.”		To źle, że pozwoliłem zastrzelić swojego psa obcemu.
The door opened. Slim came in, followed by Curley and Carlson and Whit.		Drzwi się otworzyły i do baraku wszedł Slim, a za mm Curley, Carlson i Whit.
Slim’s hands were black with tar and he was scowling.		Slim miał ręce czarne od dziegciu i nachmurzoną twarz.
Curley hung close to his elbow.		Curley szedł tuż za nim.
Curley said, “Well, I didn’t mean nothing, Slim. I just ask you.”		Ja nic nie mówię, Slim - tłumaczył Curley. - Tylko pytałem.
Slim said, “Well, you been askin’ me too often.		No więc za dużo mnie pytasz - odparł Slim.
I’m gettin’ God damn sick of it.		Rzygać mi się chce od tego.
If you can’t look after your own God damn wife, what you expect me to do about it?		Jak nie umiesz sam upilnować swojej własnej cholernej żony, to co ja ci poradzę?
You lay offa me.”		Odwal się ode mnie.
“I’m jus’ tryin’ to tell you I didn’t mean nothing,” said Curley. “I jus’ thought you might of saw her.”		Ja nic nie mówię - powtórzył Curley. - Pomyślałem tylko, ze może ją widziałeś.
“Why’n’t you tell her to stay the hell home where she belongs?” said Carlson.		Dlaczego, do cholery, nie każesz jej siedzieć w chałupie, gdzie jej miejsce? - zapytał Carlson.
“You let her hang around bunkhouses and pretty soon you’re gonna have som’pin on your hands and you won’t be able to do nothing about it.”		Pozwalasz jej się kręcić koło baraków i ani się obejrzysz, jak się coś stanie, a wtedy już nic nie poradzisz.
Curley whirled on Carlson. “You keep outta this les’ you wanta step outside.”		Curley odwrócił się do niego gwałtownie. A tobie nic do tego. Zamknij się, chyba że chcesz wyjść przed barak.
Carlson laughed.
“You God damn punk,” he said. “You tried to throw a scare into Slim, an’ you couldn’t make it stick.		Ty pieprzony śmieciu - Zaśmiał się szyderczo Carlson. - Próbowałeś nastraszyć Slima i ci nie wyszło.
Slim throwed a scare inta you.		Sam się go przestraszyłeś.
You’re yella as a frog belly.		Śmierdzący tchórz z ciebie.
I don’t care if you’re the best welter in the country.		Wisi mi to, że jesteś najlepszym bokserem w okolicy.
You come for me, an’ I’ll kick your God damn head off.”		Spróbuj tylko podskoczyć mnie, a rozwalę ci twój pieprzony łeb!
Candy joined the attack with joy.		Candy przyłączył się ochoczo do ataku.
“Glove fulla Vaseline, ” he said disgustedly.		Rękawiczka pełna wazeliny - powiedział z obrzydzeniem.
Curley glared at him. His eyes slipped on past and lighted on Lennie; and Lennie was still smiling with delight at the memory of the ranch.		Curley spojrzał nań z nienawiścią, a potem potoczył wzrokiem po obecnych i zatrzymał go na Lenniem, który uśmiechał się jeszcze błogo na wspomnienie niedawnej rozmowy o ranczu.
Curley stepped over to Lennie like a terrier.		Syn gospodarza doskoczył do niego jak wściekły terier.
“What the hell you laughin’ at?”		Z czego się, do cholery, śmiejesz?
Lennie looked blankly at him.		Lennie spojrzał na niego nieprzytomnym wzrokiem.
“Huh?”		Że co? - zapytał.
Then Curley’s rage exploded.		Curley dosłownie eksplodował.
“Come on, ya big bastard.		No, jazda, ty wielki skurwysynu!
Get up on your feet.		Wstawaj!
No big son-of-a-bitch is gonna laugh at me.		Żaden wielki skurwysyn nie będzie się ze mnie śmiał!
I’ll show ya who’s yella.”		Ja wam pokażę, kto tu jest tchórzem.
Lennie looked helplessly at George, and then he got up and tried to retreat.		Lennie spojrzał bezradnie na George'a, po czym wstał i zaczął się wycofywać.
Curley was balanced and poised. He slashed at Lennie with his left, and then smashed down his nose with a right.		Curley przyjął postawę bokserską i nagle strzelił go lewym prostym, a potem trafił w nos prawym.
Lennie gave a cry of terror.		Lennie wydał okrzyk przerażenia.
Blood welled from his nose.		Krew trysnęła mu z nosa.
“George,” he cried. “Make ’um let me alone, George.”		George! - zawołał. - Niech on mnie zostawi, George!
He backed until he was against the wall, and Curley followed, slugging him in the face.		Cofał się w głąb baraku, aż oparł się o ścianę; Curley postępował za nim, okładając go pięściami po twarzy.
Lennie’s hands remained at his sides; he was too frightened to defend himself.		Ręce Lenniego zwisały bezwładnie; był zbyt przerażony, by się bronić.
George was on his feet yelling, “Get him, Lennie.		George zerwał się na nogi. Dołóż mu, Lennie! - wrzasnął.
Don’t let him do it.”		- Nie daj się!
Lennie covered his face with huge paws and bleated with terror.		Lennie zakrył twarz wielkimi łapskami i rozbeczał się z przerażenia.
He cried, “Make ’um stop, George.”		George, niech on przestanie! - zawodził.
Then Curley attacked his stomach and cut off his wind.		Curley uderzył go w żołądek, pozbawiając tchu.
Slim jumped up.		Slim podskoczył do Curleya.
“The dirty little rat,” he cried, “I’ll get ’um myself.”		Ty parszywy mały szczurze! - krzyknął. - Ja cię załatwię!
George put out his hand and grabbed Slim. “Wait a minute,” he shouted.		Zaczekaj! - powstrzymał go George.
He cupped his hands around his mouth and yelled, “Get ’im, Lennie!”		Przyłożył do ust zwinięte w trąbkę dłonie i ryknął: - Wal go, Lennie!
Lennie took his hands away from his face and looked about for George, and Curley slashed at his eyes.		Lennie opuścił dłonie, odsłaniając twarz, i rozejrzał się, szukając wzrokiem George'a; w tej samej sekundzie Curley trafił go w oko.
The big face was covered with blood.		Wielka twarz spłynęła krwią.
George yelled again, “I said get him.”		Mówię ci, wal go! - zawołał znowu George.
Curley’s fist was swinging when Lennie reached for it.		Lennie zablokował kolejny cios.
The next minute Curley was flopping like a fish on a line, and his closed fist was lost in Lennie’s big hand.		W następnej chwili Curley miotał się jak ryba na wędce, a jego zaciśnięta pięść znikła w potężnej dłoni Lenniego.
George ran down the room.		George rzucił się w ich stronę.
“Leggo of him, Lennie.		Puść go, Lennie.
Let go.”		Puść go, mówię!
But Lennie watched in terror the flopping little man whom he held.		Ale Lennie patrzył tylko ze zgrozą na zwisającego bezwładnie u jego dłoni człowieczka.
Blood ran down Lennie’s face, one of his eyes was cut and closed.		Krew zalewała Lenniemu twarz, jedno oko miał rozbite i przymknięte.
George slapped him in the face again and again, and still Lennie held on to the closed fist.		George okładał go raz za razem po twarzy, ale Lennie nie rozluźniał uścisku.
Curley was white and shrunken by now, and his struggling had become weak.		Curley pobladł jak papier, skurczył się, jego opór słabł.
He stood crying, his fist lost in Lennie’s paw. George shouted over and over, “Leggo his hand, Lennie.		Stał i krzyczał z dłonią uwięzioną w potężnym łapsku Lenniego. Puść tę rękę, Lennie,
Leggo. Slim, come help me while the guy got any hand left.”		puść tę rękę! - wołał w kółko George. - Pomóż mi, Slim, bo facet straci dłoń.
Suddenly Lennie let go his hold. He crouched cowering against the wall.		Nagle Lennie rozluźnił chwyt i ukucnął skulony pod ścianą.
“You tol’ me to, George,” he said miserably.		Ty mi kazałeś, George - powiedział żałosnym tonem.
Curley sat down on the floor, looking in wonder at his crushed hand.		Curley usiadł na podłodze, przypatrując się ze zdziwieniem swojej zmiażdżonej dłoni.
Slim and Carlson bent over him.		Slim i Carlson pochylili się nad nim.
Then Slim straightened up and regarded Lennie with horror.		W końcu Slim wyprostował się, spoglądając ze zgrozą na Lenniego.
“We got to get him in to a doctor,” he said. “Looks to me like ever’ bone in his han’ is bust.”		Trzeba go zawieźć do lekarza - powiedział. - Ma chyba zgruchotane wszystkie kości.
“I didn’t wanta,” Lennie cried. “I didn’t wanta hurt him.”		Ja nie chciałem! - zawołał Lennie. - Nie chciałem mu zrobić krzywdy.
Slim said, “Carlson, you get the candy wagon hitched up.		Zaprzęgaj bryczkę, Carlson.
We’ll take ’um into Soledad an’ get ’um fixed up.”		Zawieziemy go do Soledad, żeby go poskładali.
Carlson hurried out.		Carlson wybiegł z baraku.
Slim turned to the whimpering Lennie. “It ain’t your fault,” he said. “This punk sure had it comin’ to him.		To nie twoja wina - zwrócił się Slim do szlochającego Lenniego. - Ten śmieć sam się napraszał.
But—Jesus! He ain’t hardly got no han’ left.”		Ale, Jezu Chryste, niewiele brakowało, a facet zostałby bez ręki!
Slim hurried out, and in a moment returned with a tin cup of water.		Odszedł pospiesznie i po chwili wrócił z wodą.
He held it to Curley’s lips.		Przytknął blaszany kubek do warg Curleya.
George said, “Slim, will we get canned now? We need the stake.		Slim, czy teraz nas stąd przegonią? - zapytał George. - My musimy zarobić trochę forsy.
Will Curley’s old man can us now?”		Czy stary Curleya nas teraz wywali?
Slim smiled wryly.		Slim uśmiechnął się chytrze.
He knelt down beside Curley.		Uklęknął obok Curleya.
“You got your senses in hand enough to listen?” he asked.		Jesteś na tyle przytomny, żeby słuchać? - zapytał.
Curley nodded.		Curley skinął głową.
“Well, then listen,” Slim went on. “I think you got your han’ caught in a machine.		No wiec słuchaj - ciągnął Slim. - Według mnie ręka wkręciła ci się w maszynę.
If you don’t tell nobody what happened, we ain’t going to.		Jak nikomu nie powiesz, co się tu stało, my też nic nie powiemy.
But you jus’ tell an’ try to get this guy canned and we’ll tell ever’body, an’ then will you get the laugh.”		Ale spróbuj się tylko poskarżyć i wykurzyć tego faceta z rancza, to rozpowiemy wszystkim dookoła, jak było, i zrobisz z siebie pośmiewisko.
“I won’t tell,” said Curley.		Nie powiem - przyrzekł Curley.
He avoided looking at Lennie.		Starał się nie patrzeć na Lenniego.
Buggy wheels sounded outside.		Na zewnątrz rozległ się turkot dwukółki.
Slim helped Curley up. “Come on now.		Slim pomógł Curleyowi wstać.
Carlson’s gonna take you to a doctor.”		No chodź, Carlson zawiezie cię do doktora.
He helped Curley out the door.		Wyprowadził Curleya z baraku.
The sound of wheels drew away. In a moment Slim came back into the bunkhouse.		Gdy tylko ucichł skrzyp kół, Slim wrócił.
He looked at Lennie, still crouched fearfully against the wall.		Spojrzał na Lenniego, który wciąż kulił się, zalękniony, pod ścianą.
“Le’s see your hands,” he asked.		Pokaż no te swoje łapy - powiedział.
Lennie stuck out his hands.		Lennie wyciągnął ręce przed siebie.
“Christ awmighty, I hate to have you mad at me,” Slim said.		Chryste, nie chciałbym ci się za żadne skarby narazić - pokręcił głową Slim.
George broke in, “Lennie was jus’ scairt,” he explained.		Lennie się po prostu wystraszył - wtrącił George.
“He didn’t know what to do.		Nie wiedział, co robić.
I told you nobody ought never to fight him.		Mówiłem ci, że nie wolno z nim zaczynać.
No, I guess it was Candy I told.”		Chociaż nie, mówiłem to chyba Candy'emu.
Candy nodded solemnly.		Candy z powagą skinął głową.
“That’s jus’ what you done,” he said. “Right this morning when Curley first lit intil your fren’, you says, ‘He better not fool with Lennie if he knows what’s good for ’um.’ That’s jus’ what you says to me.” George turned to Lennie.		Święta prawda - rzekł. - Nie dalej jak dziś rano, jak Curley pierwszy raz naskoczył na twojego kumpla, powiedziałeś: “Niech on lepiej nie denerwuje Lenniego, dla swojego własnego dobra". Tak właśnie powiedziałeś.
“It ain’t your fault,” he said. “You don’t need to be scairt no more.		To nie twoja wina - zwrócił się George do Lenniego. - Nie musisz się już bać.
You done jus’ what I tol’ you to.		Zrobiłeś tylko to, co ci kazałem.
Maybe you better go in the washroom an’ clean up your face.		Idź teraz lepiej do umywalni i obmyj twarz.
You look like hell.”		Wyglądasz jak potępieniec.
Lennie smiled with his bruised mouth.		Lennie uśmiechnął się opuchniętymi ustami.
“I didn’t want no trouble,” he said.		Nie chciałem kłopotów - powiedział.
He walked toward the door, but just before he came to it, he turned back.		Ruszył w stronę drzwi, ale w progu odwrócił się do George'a.
“George?”		George?
“What you want?”		Czego chcesz?
“I can still tend the rabbits, George?”		Będę mógł doglądać królików?
“Sure.		Jasne.
You ain’t done nothing wrong.”		Nie zrobiłeś nic złego.
“I di’n’t mean no harm, George.”		Nie chciałem nikomu zrobić krzywdy, George.
“Well, get the hell out and wash your face.”		No dobra, idź już, do cholery, i umyj tę gębę.
CROOKS, THE NEGRO stable buck, had his bunk in the harness room; a little shed that leaned off the wall of the barn.		4 Crooks, czarny stajenny, miał swoje legowisko w składzie z uprzężą, niewielkiej szopie przylegającej do stodoły.
On one side of the little room there was a square four-paned window, and on the other, a narrow plank door leading into the barn.		Po jednej stronie ciasnego pomieszczenia znajdowało się małe kwadratowe okno z czterema szybkami, po drugiej - wąskie, zbite z desek drzwi prowadzące do stodoły.
Crooks’ bunk was a long box filled with straw, on which his blankets were flung.		Sypiał Crooks w skrzyni napełnionej słomą, którą przykrywał derkami.
On the wall by the window there were pegs on which hung broken harness in process of being mended; strips of new leather; and under the window itself a little bench for leather-working tools, curved knives and needles and balls of linen thread, and a small hand riveter.		Na wbitych obok okna kołkach wisiały uszkodzone, przeznaczone do naprawy części uprzęży i pasy nowej skóry, a pod oknem stał mały warsztat z rymarskimi narzędziami - zakrzywionymi nożami, szydłami, szpulami dratwy i małą ręczną nitownicą.
On pegs were also pieces of harness, a split collar with the horsehair stuffing sticking out, a broken hame, and a trace chain with its leather covering split.		Na kołkach wisiały też różne detale uprzęży, rozdarte chomąto z wyłażącym włosiem, złamany orczyk i obszyty skórą łańcuch.
Crooks had his apple box over his bunk, and in it a range of medicine bottles, both for himself and for the horses. There were cans of saddle soap and a drippy can of tar with its paint brush sticking over the edge.		Także i Crooks miał nad pryczą swoją półkę ze skrzynki po jabłkach, a na niej zestaw buteleczek z lekami - dla siebie i dla koni - puszki ze smarem i przeciekającą blaszankę z dziegciem, z której sterczał pędzel.
And scattered about the floor were a number of personal possessions;		Na podłodze poniewierały się osobiste drobiazgi Crooksa.
for, being alone, Crooks could leave his things about, and being a stable buck and a cripple, he was more permanent than the other men, and he had accumulated more possessions than he could carry on his back.		Mieszkał sam, mógł więc wszystko tak zostawiać, a że jako stajenny i kaleka był już na tym jednym ranczu dłużej od innych, zgromadził więcej rupieci, niż potrafiłby unieść na grzbiecie.
Crooks possessed several pairs of shoes, a pair of rubber boots, a big alarm clock and a single-barreled shotgun.		Był zatem posiadaczem kilku par butów, pary gumiaków, wielkiego budzika i strzelby jednorurki.
And he had books, too; a tattered dictionary and a mauled copy of the California civil code for 1905. There were battered magazines and a few dirty books on a special shelf over his bunk.		Miał też książki - podarty słownik i rozlatujący się egzemplarz kalifornijskiego kodeksu cywilnego z 1905 roku - a na oddzielnej półce nad pryczą trzymał stertę zaczytanych czasopism i kilka innych, zatłuszczonych książek.
A pair of large gold-rimmed spectacles hung from a nail on the wall above his bed.		Na wbitym w ścianę gwoździu wisiały duże okulary w złotych oprawkach.
This room was swept and fairly neat, for Crooks was a proud, aloof man.		Izdebka była zamieciona i czysta, Crooks należał bowiem do ludzi dumnych, wręcz wyniosłych.
He kept his distance and demanded that other people keep theirs.		Zachowywał dystans i wymagał tego samego od innych.
His body was bent over to the left by his crooked spine, and his eyes lay deep in his head, and because of their depth seemed to glitter with intensity.		Skrzywiony kręgosłup sprawiał, że chodził zgięty w pół. Osadzone głęboko oczy robiły wrażenie, jakby płonęły intensywnie.
His lean face was lined with deep black wrinkles, and he had thin, pain-tightened lips which were lighter than his face.		Jego wychudła twarz poorana była zmarszczkami, odbijały od niej jaśniejszą kreską wargi - cienkie, zacięte, jak gdyby naznaczone cierpieniem.
It was Saturday night.		Był sobotni wieczór.
Through the open door that led into the barn came the sound of moving horses, of feet stirring, of teeth champing on hay, of the rattle of halter chains.		Przez otwarte drzwi prowadzące do stodoły dochodziły szmery i szelesty, stukot końskich kopyt, chrzęst mielonego w zębach siana, pobrzękiwanie łańcuchów przy kantarach.
In the stable buck’s room a small electric globe threw a meager yellow light.		Mała żarówka rzucała nikłe, żółtawe światło na ściany izdebki stajennego.
Crooks sat on his bunk. His shirt was out of his jeans in back.		Crooks siedział na swym posłaniu, z koszulą wyciągniętą z tyłu ze spodni.
In one hand he held a bottle of liniment, and with the other he rubbed his spine.		W jednej ręce trzymał buteleczkę z jakimś płynem, drugą nacierał sobie grzbiet.
Now and then he poured a few drops of the liniment into his pink-palmed hand and reached up under his shirt to rub again.		Raz po raz wylewał parę kropel smarowidła na różową dłoń, sięgał pod koszulę i nacierał znowu.
He flexed his muscles against his back and shivered.		Napinał mięśnie na plecach i lekko dygotał.
Noiselessly Lennie appeared in the open doorway and stood there looking in, his big shoulders nearly filling the opening.		W otwartych drzwiach pojawił się bezszelestnie Lennie. Masywna sylwetka niemal wypełniała ich prostokąt.
For a moment Crooks did not see him, but on raising his eyes he stiffened and a scowl came on his face.		Crooks nie zauważył go od razu, ale kiedy podniósł wzrok, zesztywniał cały i na jego twarzy pojawił się grymas niezadowolenia.
His hand came out from under his shirt.		Wyjął rękę spod koszuli.
Lennie smiled helplessly in an attempt to make friends.		Lennie uśmiechał się bezradnie, starając się okazać, że ma przyjazne zamiary.
Crooks said sharply, “You got no right to come in my room.		Nie wolno ci wchodzić do mojej izby.
This here’s my room.		To jest moja izba.
Nobody got any right in here but me.”		Nikt oprócz mnie nie ma prawa tu wchodzić.
Lennie gulped and his smile grew more fawning.		Lennie przełknął ślinę, a jego uśmiech stał się jeszcze bardziej przymilny.
“I ain’t doing nothing,” he said. “Just come to look at my puppy.		Ja nic nie robię - tłumaczył. - Przyszedłem tylko popatrzeć na mojego szczeniaka.
And I seen your light,” he explained.		I zobaczyłem u ciebie światło.
“Well, I got a right to have a light.		Mam prawo mieć światło.
You go on get outta my room.		Wynoś się z mojej izby.
I ain’t wanted in the bunkhouse, and you ain’t wanted in my room.”		Mnie nie chcą w waszym baraku, a ja nie chcę ciebie w mojej izbie.
“Why ain’t you wanted?” Lennie asked.		Dlaczego cię nie chcą? - zapytał Lennie.
“ ’Cause I’m black.		Bo jestem czarny.
They play cards in there, but I can’t play because I’m black.		Grają w karty, ale ja nie mogę grać z nimi, bo jestem czarny.
They say I stink.		Mówią, że śmierdzę.
Well, I tell you, all of you stink to me.”		A ja ci powiem, że dla mnie to wy wszyscy śmierdzicie.
Lennie flapped his big hands helplessly.		Lennie zamachał bezradnie swymi wielkimi rękami.
“Ever’body went into town,” he said. “Slim an’ George an’ ever’body.		Wszyscy poszli do miasta - powiedział. - Slim i George, i wszyscy.
George says I gotta stay here an’ not get in no trouble.		George kazał mi zostać i powiedział, żebym czegoś nie zbroił.
I seen your light.”		I zobaczyłem u ciebie światło.
“Well, what do you want?”		No dobrze, czego chcesz? - Niczego.
“Nothing—I seen your light.		Zobaczyłem u ciebie światło.
I thought I could jus’ come in an’ set.”		Pomyślałem, że mógłbym wejść i posiedzieć.
Crooks stared at Lennie, and he reached behind him and took down the spectacles and adjusted them over his pink ears and stared again.		Crooks zmierzył go wzrokiem, sięgnął za siebie, zdjął z gwoździa okulary i założywszy druciane pałąki za różowe uszy, przyjrzał mu się jeszcze raz.
“I don’t know what you’re doin’ in the barn anyway,” he complained. “You ain’t no skinner.		Nie wiem, co ty właściwie robisz w stodole - powiedział gderliwie. - Nie jesteś woźnicą.
They’s no call for a bucker to come into the barn at all.		Zwykły parobek nie ma w stodole nic do roboty.
You ain’t no skinner.		Nie jesteś woźnicą.
You ain’t got nothing to do with the horses.”		Nie masz nic wspólnego z końmi.
“The pup,” Lennie repeated. “I come to see my pup.”		Szczeniak - powtórzył Lennie. - Przyszedłem popatrzeć na mojego szczeniaka.
“Well, go see your pup, then. Don’t come in a place where you’re not wanted.”		No to idź i patrz na swojego szczeniaka, a nie pchaj się tam, gdzie cię nie chcą.
Lennie lost his smile.		Uśmiech zniknął z twarzy Lenniego.
He advanced a step into the room, then remembered and backed to the door again.		Postąpił krok naprzód, ale opamiętał się i cofnął do drzwi.
“I looked at ’em a little.		Popatrzyłem sobie trochę na nie.
Slim says I ain’t to pet ’em very much.”		Slim powiedział, żebym ich za dużo nie głaskał.
Crooks said, “Well, you been takin’ ’em out of the nest all the time.		No bo wyciągałeś je wciąż z legowiska.
I wonder the old lady don’t move ’em someplace else.”		Dziwię się, że stara nie przeniosła ich gdzie indziej.
“Oh, she don’t care.		Och, ona wcale nie ma nic naprzeciwko.
She lets me.” Lennie had moved into the room again.		Pozwala mi je głaskać. - Lennie znów zrobił krok do przodu.
Crooks scowled, but Lennie’s disarming smile defeated him.		Crooks nachmurzył się, ale rozbrajający uśmiech Lenniego uspokoił go.
“Come on in and set a while,” Crooks said. “ ’Long as you won’t get out and leave me alone, you might as well set down.”		Wejdź, usiądź na chwilę - powiedział. - Skoro już nie chcesz wyjść i zostawić mnie w spokoju, to siadaj.
His tone was a little more friendly. “All the boys gone into town, huh?”		Wszyscy chłopcy poszli do miasta, co? - zagadnął bardziej przyjaznym tonem.
“All but old Candy.		Został tylko stary Candy.
He just sets in the bunkhouse sharpening his pencil and sharpening and figuring.”		Siedzi w baraku, ostrzy ołówek i rachuje.
Crooks adjusted his glasses.		Crooks poprawił okulary na nosie.
“Figuring?		Rachuje?
What’s Candy figuring about?”		A cóż może rachować Candy?
Lennie almost shouted, “ ’Bout the rabbits.”		Króliki! - niemal wykrzyknął Lennie.
“You’re nuts,” said Crooks. “You’re crazy as a wedge.		Jesteś wariat - powiedział Crooks. - Jesteś głupi jak but.
What rabbits you talkin’ about?”		Jakie znowu króliki?
“The rabbits we’re gonna get, and I get to tend ’em, cut grass an’ give ’em water, an’ like that.”		Te, co je będziemy mieli, i ja ich będę doglądał, ciął dla nich trawę i dawał im wody, i w ogóle.
“Jus’ nuts,” said Crooks. “I don’t blame the guy you travel with for keepin’ you outta sight.”		Normalny wariat - mruknął Crooks. - Nie dziwię się temu facetowi, z którym chodzisz za robotą, że każe ci się trzymać z boku.
Lennie said quietly, “It ain’t no lie.		Ja nie kłamię - powiedział spokojnie Lennie.
We’re gonna do it.		Będzie tak, jak mówię.
Gonna get a little place an’ live on the fatta the lan’.”		Kupimy małe gospodarstwo i będziemy żyli z tego, co da ziemia.
Crooks settled himself more comfortably on his bunk.		Crooks usadowił się wygodniej na swym legowisku.
“Set down,” he invited. “Set down on the nail keg.”		Siadaj - powiedział. - Usiądź tam, na tej beczułce z gwoździami.
Lennie hunched down on the little barrel.		Lennie przycupnął na niewielkiej beczce.
“You think it’s a lie,” Lennie said. “But it ain’t no lie.		Myślisz, że ja kłamię - powiedział. - A ja nie kłamię.
Ever’ word’s the truth, an’ you can ast George.”		Wszystko to prawda, każde moje słowo, możesz spytać George'a.
Crooks put his dark chin into his pink palm.		Crooks oparł czarny podbródek w różowym zagłębieniu stulonej dłoni.
“You travel aroun’ with George, don’t ya?”		Chodzisz za robotą z tym George'em, no nie?
“Sure.		Jasne.
Me an’ him goes ever’ place together.”		Wszędzie chodzimy razem.
Crooks continued. “Sometimes he talks, and you don’t know what the hell he’s talkin’ about. Ain’t that so?” He leaned forward, boring Lennie with his deep eyes. “Ain’t that so?”		I czasem on coś mówi - ciągnął Crooks - a ty za cholerę nie wiesz, o co mu chodzi, prawda? - wychylił się do przodu, przewiercając Lenniego na wylot spojrzeniem głęboko osadzonych oczu. - Prawda? - powtórzył.
“Yeah . . . sometimes.”		Aha... czasami.
“Jus’ talks on, an’ you don’t know what the hell it’s all about?”		On gada, a ty nie wiesz, o co mu, cholera, idzie.
“Yeah . . . sometimes.		Tak... czasami.
But . . . not always.”		Ale nie zawsze.
Crooks leaned forward over the edge of the bunk.		Crooks wychylił się jeszcze bardziej do przodu.
“I ain’t a southern negro,” he said.		Nie jestem Murzynem z Południa - powiedział.
“I was born right here in California.		Urodziłem się tutaj, w Kalifornii.
My old man had a chicken ranch, ’bout ten acres.		Mój staruszek miał kurzą fermę, jakieś dziesięć akrów.
The white kids come to play at our place, an’ sometimes I went to play with them, and some of them was pretty nice.		Przychodziły się do nas bawić białe dzieci, czasami ja chodziłem się bawić z nimi i niektóre były całkiem miłe.
My ol’ man didn’t like that.		Mojemu staremu się to nie podobało.
I never knew till long later why he didn’t like that.		Nie wiedziałem wtedy dlaczego.
But I know now.” He hesitated, and when he spoke again his voice was softer.		Teraz już wiem. - Zawahał się, a kiedy podjął swój monolog, jego głos był łagodniejszy.
“There wasn’t another colored family for miles around.		Nie było tam w promieniu wielu mil żadnej kolorowej rodziny.
And now there ain’t a colored man on this ranch an’ there’s jus’ one family in Soledad.” He laughed. “If I say something, why it’s just a nigger sayin’ it.”		I teraz nie ma żadnego kolorowego na tym ranczu, jest tylko jedna murzyńska rodzina w Soledad. - Roześmiał się. - A zresztą, wszystko, co mówię, to tylko murzyńskie gadanie.
Lennie asked, “How long you think it’ll be before them pups will be old enough to pet?”		Kiedy te szczeniaki będą takie duże, ze będzie można je głaskać? - zapytał Lennie.
Crooks laughed again.		Crooks znowu się roześmiał.
“A guy can talk to you an’ be sure you won’t go blabbin’.		Do ciebie można mówić i mówić i człowiek może być pewien, że niczego nie wygadasz.
Couple of weeks an’ them pups’ll be all right.		Będą duże za parę tygodni.
George knows what he’s about.		Ten George wie, co robi.
Jus’ talks, an’ you don’t understand nothing.” He leaned forward excitedly. “This is just a nigger talkin’, an’ a busted-back nigger.		Mówi do ciebie, choć ty i tak nic nie rozumiesz. - Znowu wychylił się do przodu, podniecony. - To tylko takie murzyńskie gadanie, i to gadanie faceta z przetrąconym grzbietem.
So it don’t mean nothing, see?		Nie ma żadnego znaczenia, rozumiesz?
You couldn’t remember it anyways.		I tak nic nie zapamiętasz.
I seen it over an’ over—a guy talkin’ to another guy and it don’t make no difference if he don’t hear or understand.		Wciąż to widzę dookoła: facet mówi do drugiego i nie ma znaczenia, czy tamten słyszy albo rozumie.
The thing is, they’re talkin’, or they’re settin’ still not talkin’.		Rzecz w tym, czy mówią, czy tylko siedzą i nie mówią.
It don’t make no difference, no difference.” His excitement had increased until he pounded his knee with his hand. “George can tell you screwy things, and it don’t matter.		Poza tym nic się nie liczy, nic. - Podniecał się coraz bardziej, zaczął walić kułakiem w kolano. - George może ci nagadać głupot i nie ma to żadnego znaczenia.
It’s just the talking.		Liczy się to, że mówi.
It’s just bein’ with another guy.		Że jest się z innym facetem.
That’s all.”		I to wszystko.
He paused. His voice grew soft and persuasive.		Zrobił krótką pauzę; kiedy znów przemówił, jego głos był łagodny i przekonywający.
“S’pose George don’t come back no more.		Przypuśćmy, że George już tu nie wróci.
S’pose he took a powder and just ain’t coming back.		Przypuśćmy, że weźmie nogi za pas i nie wróci.
What’ll you do then?”		Co wtedy zrobisz?
Lennie’s attention came gradually to what had been said.		Do Lenniego docierała powoli treść tego, co powiedział Crooks.
“What?” he demanded.		Że niby jak? - zapytał.
“I said s’pose George went into town tonight and you never heard of him no more.” Crooks pressed forward some kind of private victory. “Just s’pose that,” he repeated.		Mówię: przypuśćmy, że George poszedł dziś do miasta i już nigdy o nim nie usłyszysz. - Crooks delektował się swym małym prywatnym triumfem. - Tylko przypuśćmy - powtórzył.
“He won’t do it,” Lennie cried. “George wouldn’t do nothing like that.		On tego nie zrobi! - zawołał Lennie. - George nie zrobiłby czegoś takiego.
I been with George a long time.		Jestem z nim już tak długo.
He’ll come back tonight——” But the doubt was too much for him. “Don’t you think he will?”		On wróci dziś wieczorem. - Nie mógł sobie jednak poradzić z wątpliwościami, które go nagle opadły. - Myślisz, że mógłby to zrobić?
Crooks’ face lighted with pleasure in his torture.		Twarz Crooksa aż promieniała, tak bardzo rozkoszował się męką Lenniego.
“Nobody can’t tell what a guy’ll do,” he observed calmly. “Le’s say he wants to come back and can’t.		Trudno przewidzieć, co komu przyjdzie do głowy - zauważył ze stoickim spokojem. - Przypuśćmy, że zechce wrócić, a nie będzie mógł.
S’pose he gets killed or hurt so he can’t come back.”		Przypuśćmy, że go zabiją albo zranią i nie będzie mógł wrócić.
Lennie struggled to understand.		Lennie usiłował zrozumieć jego wywody.
“George won’t do nothing like that,” he repeated. “George is careful.		George nie zrobiłby czegoś takiego - powtórzył. - George jest ostrożny.
He won’t get hurt.		Nic mu się nie stanie.
He ain’t never been hurt, ’cause he’s careful.”		Jemu się nigdy nie dzieje nic złego, bo on jest ostrożny.
“Well s’pose, jus’ s’pose he don’t come back.		No dobrze, ale przypuśćmy, po prostu przypuśćmy, że nie wróci.
What’ll you do then?”		Co wtedy zrobisz?
Lennie’s face wrinkled with apprehension.		Twarz Lenniego aż zmarszczyła się z wysiłku, tak bardzo starał się ogarnąć to wszystko rozumem.
“I don’ know.		Nie wiem.
Say, what you doin’ anyways?” he cried. “This ain’t true.		Ty, co ty w ogóle gadasz?! - zawołał. - To nieprawda.
George ain’t got hurt.” Crooks bored in on him.		George'owi nic nie jest! Crooks znęcał się nad nim dalej.
“Want me ta tell ya what’ll happen?		Mam ci powiedzieć, co się z tobą stanie?
They’ll take ya to the booby hatch. They’ll tie ya up with a collar, like a dog.”		Zabiorą cię do czubków i tam cię uwiążą na łańcuchu jak psa.
Suddenly Lennie’s eyes centered and grew quiet, and mad.		Nagle Lennie skupił wzrok na jednym punkcie i w jego oczach pojawiło się zimne szaleństwo.
He stood up and walked dangerously toward Crooks.		Wstał i ruszył groźnie w stronę Crooksa.
“Who hurt George?” he demanded.		Kto zrobił krzywdę George'owi? - zapytał agresywnie.
Crooks saw the danger as it approached him.		Crooks uświadomił sobie grożące mu niebezpieczeństwo.
He edged back on his bunk to get out of the way.		Cofnął się w głąb swego legowiska.
“I was just supposin’,” he said.		To tylko takie przypuszczenie, co by było gdyby.
“George ain’t hurt.		George'owi nic się nie stało.
He’s all right.		Jest cały i zdrowy.
He’ll be back all right.”		Wróci na pewno.
Lennie stood over him.		Lennie stał groźnie nad nim.
“What you supposin’ for?		To po co takie przypuszczenie?
Ain’t nobody goin’ to suppose no hurt to George.”		Nikomu nie wolno gadać, że George'owi coś się stało.
Crooks removed his glasses and wiped his eyes with his fingers.		Crooks zdjął okulary i przetarł oczy palcami.
“Jus’ set down,” he said. “George ain’t hurt.”		Siadajże - powiedział. - George'owi nic nie jest.
Lennie growled back to his seat on the nail keg.		Lennie, pomrukując groźnie, wrócił na swoją beczkę z gwoździami.
“Ain’t nobody goin’ to talk no hurt to George,” he grumbled.		Nikomu nie wolno gadać, że George'owi coś się stało - burknął.
Crooks said gently, “Maybe you can see now. You got George.		Może teraz pojmiesz - rzekł łagodnie Crooks. - Ty masz swojego George'a.
You know he’s goin’ to come back.		Wiesz na pewno, że wróci.
S’pose you didn’t have nobody.		A przypuśćmy, że nikogo nie masz.
S’pose you couldn’t go into the bunkhouse and play rummy ’cause you was black.		Przypuśćmy, że nie wolno ci iść do baraku i grać w karty, bo jesteś czarny.
How’d you like that?		Jak by ci się to podobało?
S’pose you had to sit out here an’ read books.		Przypuśćmy, że musiałbyś tu siedzieć i czytać książki.
Sure you could play horseshoes till it got dark, but then you got to read books.		Jasne, możesz grać aż do zmroku w podkowy, ale potem musisz czytać.
Books ain’t no good.		Książki są psa warte.
A guy needs somebody—to be near him.”		Człowiek musi mieć kogoś bliskiego.
He whined, “A guy goes nuts if he ain’t got nobody.		Dostaje fioła, jak nikogo nie ma.
Don’t make no difference who the guy is, long’s he’s with you.		Głos mu się łamał. - Nieważne, kim jest ten drugi, byleby tylko był.
I tell ya,” he cried, “I tell ya a guy gets too lonely an’ he gets sick.”		Mówię ci - zawołał - mówię ci, człowiek z tej samotności może się rozchorować.
“George gonna come back,” Lennie reassured himself in a frightened voice. “Maybe George come back already.		George wróci - zapewniał samego siebie przestraszonym głosem Lennie. - Może już wrócił.
Maybe I better go see.”		Pójdę lepiej i zobaczę.
Crooks said, “I didn’t mean to scare you. He’ll come back.		Nie chciałem cię straszyć - powiedział Crooks. - On wróci.
I was talkin’ about myself.		Ja mówiłem o sobie.
A guy sets alone out here at night, maybe readin’ books or thinkin’ or stuff like that.		Człowiek siedzi tu sam, nocą, czyta albo rozmyśla i takie tam...
Sometimes he gets thinkin’, an’ he got nothing to tell him what’s so an’ what ain’t so. Maybe if he sees somethin’, he don’t know whether it’s right or not. He can’t turn to some other guy and ast him if he sees it too.		Czasem coś sobie pomyśli i nie ma nikogo, kto by mu powiedział, czy to tak jest naprawdę, czy nie. Nie może się zwrócić do innego faceta i zapytać, czy on też tak myśli.
He can’t tell.		Niczego nie jest pewien.
He got nothing to measure by.		Nie ma żadnej miary.
I seen things out here.		Widziałem tu różności.
I wasn’t drunk.		Nie byłem pijany.
I don’t know if I was asleep.		Nie wiem, czy to było we śnie.
If some guy was with me, he could tell me I was asleep, an’ then it would be all right.		Gdyby był ktoś ze mną, mógłby mi powiedzieć, że mi się to przyśniło, i wszystko byłoby w porządku.
But I jus’ don’t know.” Crooks was looking across the room now, looking toward the window.		Ale tak, to ja nic nie wiem. - Crooks patrzył teraz w okno.
Lennie said miserably, “George wun’t go away and leave me. I know George wun’t do that.”		George nie pójdzie sobie i nie zostawi mnie samego - powiedział Lennie żałośnie. - Ja wiem, że George tego nie zrobi.
The stable buck went on dreamily, “I remember when I was a little kid on my old man’s chicken ranch.		Pamiętam - ciągnął Murzyn rozmarzonym głosem - jak byłem małym chłopcem, jeszcze na fermie mojego starego.
Had two brothers.		Miałem dwóch braci.
They was always near me, always there.		Zawsze trzymaliśmy się razem, zawsze drugi był pod bokiem.
Used to sleep right in the same room, right in the same bed—all three.		Spaliśmy w tej samej izbie, nawet w jednym łóżku.
Had a strawberry patch.		Mieliśmy grządkę truskawek.
Had an alfalfa patch.		Mieliśmy zagon koniczyny.
Used to turn the chickens out in the alfalfa on a sunny morning.		W słoneczne ranki wypuszczało się tam kurczaki.
My brothers’d set on a fence rail an’ watch ’em—white chickens they was.”		Moi bracia siadali na płocie i pilnowali ich, a wszystkie były białe.
Gradually Lennie’s interest came around to what was being said. “George says we’re gonna have alfalfa for the rabbits.”		Jego opowieść zaczynała stopniowo wciągać Lenniego. - George mówi, że będziemy mieli zagon koniczyny dla królików.
“What rabbits?”		Dla jakich królików?
“We’re gonna have rabbits an’ a berry patch.”		Będziemy mieli króliki i porzeczki, i agrest.
“You’re nuts.”		Jesteś stuknięty.
“We are too.		A właśnie, że będziemy mieli.
You ask George.”		Zapytaj George'a.
“You’re nuts.” Crooks was scornful.		Jesteś stuknięty - powtórzył pogardliwie Crooks.
“I seen hunderds of men come by on the road an’ on the ranches, with their bindles on their back an’ that same damn thing in their heads.		Widziałem setki takich, co to chodzą od rancza do rancza z tobołkami na plecach i takimi samymi głupotami we łbach.
Hunderds of them.		Setki.
They come, an’ they quit an’ go on; an’ every damn one of ’em’s got a little piece of land in his head.		Przychodzą, odchodzą i tak w kółko, a każdemu tkwi we łbie ten cholerny kawałek ziemi.
An’ never a God damn one of ’em ever gets it.		I żaden z nich za cholerę go nie będzie miał.
Just like heaven. Ever’body wants a little piece of lan’.		To tak jak z niebem.
I read plenty of books out here.		Przeczytałem tu masę książek.
Nobody never gets to heaven, and nobody gets no land.		Nikt nigdy nie trafia do nieba, nikt nie kupuje swojego kawałka ziemi.
It’s just in their head.		To wszystko jest tylko w ich głowach.
They’re all the time talkin’ about it, but it’s jus’ in their head.” He paused and looked toward the open door, for the horses were moving restlessly and the halter chains clinked.		Wciąż o tym gadają, ale wszystko kończy się na planach. - Przerwał na chwilę i spojrzał w stronę otwartych drzwi, bo konie zaczęły poruszać się niespokojnie, aż zadzwoniły łańcuchy.
A horse whinnied.		Jeden z koni zarżał.
“I guess somebody’s out there,” Crooks said. “Maybe Slim.		Ktoś tam chyba łazi - powiedział Crooks. - Może to Slim.
Slim comes in sometimes two, three times a night.		Slim tu zagląda w nocy, czasem dwa, trzy razy.
Slim’s a real skinner.		To prawdziwy fachman.
He looks out for his team.” He pulled himself painfully upright and moved toward the door. “That you, Slim?” he called.		Dba o swój zaprzęg. - Zwlókł się z trudem z posłania i ruszył w stronę drzwi. - To ty, Slim? - zawołał.
Candy’s voice answered.		Odpowiedział mu głos Candy'ego:
“Slim went in town.		Slim poszedł do miasta.
Say, you seen Lennie?”		Nie wiesz, gdzie jest Lennie?
“Ya mean the big guy?”		Ten wielkolud?
“Yeah.		Aha.
Seen him around any place?”		Nie widziałeś go czasem?
“He’s in here,” Crooks said shortly.		Jest tu, u mnie - mruknął Crooks.
He went back to his bunk and lay down.		Wrócił do legowiska i położył się.
Candy stood in the doorway scratching his bald wrist and looking blindly into the lighted room.		Candy stanął w drzwiach; drapał swój kikut i mrużąc oczy, rozglądał się po oświetlonej izdebce.
He made no attempt to enter.		Nawet nie próbował wejść dalej.
“Tell ya what, Lennie.		Wiesz co, Lennie?
I been figuring out about them rabbits.”		Już z grubsza skarkulowałem z tymi królikami.
Crooks said irritably, “You can come in if you want.”		Możesz wejść, jak chcesz - rzekł rozdrażnionym głosem Crooks.
Candy seemed embarrassed.		Candy był najwyraźniej zakłopotany.
“I do’ know. ’Course, if ya want me to.”		No, nie wiem... Pewnie, że mogę, jak tak mówisz...
“Come on in.		Właź.
If everybody’s comin’ in, you might just as well.”		Skoro każdy tu wchodzi, to możesz i ty.
It was difficult for Crooks to conceal his pleasure with anger.		Crooks daremnie próbował ukryć zadowolenie.
Candy came in, but he was still embarrassed.		Candy wszedł do izby, ale wciąż czuł się nieswojo.
“You got a nice cozy little place in here,” he said to Crooks. “Must be nice to have a room all to yourself this way.”		Przytulny masz tu kącik - powiedział do Crooksa. - To chyba fajnie mieć taki pokój tylko dla siebie.
“Sure,” said Crooks. “And a manure pile under the window.		Jasne - rzeki Crooks. - I to jeszcze z kupą końskiego gnoju pod oknem.
Sure, it’s swell.”		Jasne, to pełny luksus.
Lennie broke in, “You said about them rabbits.”		Mówiłeś coś o królikach - przypomniał Lennie.
Candy leaned against the wall beside the broken collar while he scratched the wrist stump.		Candy oparł się o ścianę obok rozprutego chomąta i drapał się po kikucie.
“I been here a long time,” he said. “An’ Crooks been here a long time. This’s the first time I ever been in his room.”		Jestem tu od lat - rzekł - i Crooks jest tu od lat, i jeszcze nigdy u niego nie byłem.
Crooks said darkly, “Guys don’t come into a colored man’s room very much. Nobody been here but Slim.		Chłopaki nie zaglądają zbyt często do izby kolorowego - rzekł Crooks ponuro. - Nikt tu nie zachodzi oprócz Slima.
Slim an’ the boss.”		Slima i gospodarza.
Candy quickly changed the subject.		Candy pospiesznie zmienił temat.
“Slim’s as good a skinner as I ever seen.”		Slim to najlepszy szef parobków, jakiego znam.
Lennie leaned toward the old swamper.		Lennie pochylił się w stronę starego zamiatacza.
“About them rabbits,” he insisted.		Króliki... - powtórzył z uporem.
Candy smiled.		Candy uśmiechnął się.
“I got it figured out.		Wszystko wyliczyłem.
We can make some money on them rabbits if we go about it right.”		Jak się dobrze do tego zabrać, to moglibyśmy jeszcze na tych królikach trochę zarobić.
“But I get to tend ’em,” Lennie broke in. “George says I get to tend ’em.		Ale ja będę ich doglądał - wszedł mu w słowo Lennie. - George tak powiedział.
He promised.”		Obiecał mi to.
Crooks interrupted brutally. “You guys is just kid-din’ yourself.		Oszukujecie się tylko, chłopaki - przerwał im brutalnie Crooks.
You’ll talk about it a hell of a lot, but you won’t get no land.		- W kółko o tym gadacie i gadacie, ale nigdy nie będziecie mieli tego kawałka ziemi.
You’ll be a swamper here till they take you out in a box.		Będziesz tu zamiatał, Candy, aż cię wyniosą w skrzyni.
Hell, I seen too many guys.		Zbyt wielu już takich, cholera, widziałem.
Lennie here’ll quit an’ be on the road in two, three weeks.		A ten tutaj Lennie rzuci tę robotę i za dwa, trzy tygodnie znów będzie w drodze.
Seems like ever’ guy got land in his head.”		Wszystkim tylko ta ziemia w głowie.
Candy rubbed his cheek angrily.		Candy ze złością potarł zarośnięty policzek.
“You God damn right we’re gonna do it.		A ja ci, cholera, mówię, że to zrobimy.
George says we are.		George powiedział, że się uda.
We got the money right now.”		Już mamy forsę.
“Yeah?” said Crooks. “An’ where’s George now?		Tak? - rzekł Crooks. - A gdzie to jest teraz George?
In town in a whore house.		W mieście, w burdelu.
That’s where your money’s goin’.		Tam płyną wasze pieniądze.
Jesus, I seen it happen too many times.		Chryste, ile ja to już razy widziałem!
I seen too many guys with land in their head. They never get none under their hand.”		Widziałem całe tłumy facetów z kawałkiem ziemi w głowie. Nigdy niczego się nie dorobili.
Candy cried, “Sure they all want it. Everybody wants a little bit of land, not much. Jus’ somethin’ that was his.		To jasne, że każdy chce mieć kawałek ziemi, choćby tyci! - zawołał Candy. - Byleby mieć coś własnego.
Somethin’ he could live on and there couldn’t nobody throw him off of it.		Żeby mogli tam żyć i nie bać się, że ich ktoś wyrzuci.
I never had none.		Ja nigdy nie miałem nic takiego.
I planted crops for damn near ever’body in this state, but they wasn’t my crops, and when I harvested ’em, it wasn’t none of my harvest.		Harowałem, psiakrew, na roli u prawie wszystkich w tym stanie, ale kiedy dochodziło do zbiorów, nie miałem z tego nic.
But we gonna do it now, and don’t make no mistake about that.		A teraz będziemy mieli, przekonasz się.
George ain’t got the money in town.		George nie wziął forsy do miasta.
That money’s in the bank.		Forsa jest w banku.
Me an’ Lennie an’ George.		Moja, Lenniego i George'a.
We gonna have a room to ourself.		Będziemy na swoim.
We’re gonna have a dog an’ rabbits an’ chickens.		Będziemy mieć psa, hodować króliki i kury.
We’re gonna have green corn an’ maybe a cow or a goat.” He stopped, overwhelmed with his picture.		Będziemy mieć zagon kukurydzy, może krowę albo kozę. - Urwał, oszołomiony tą wizją.
Crooks asked, “You say you got the money?”		Mówisz, że macie forsę? - zapytał Crooks.
“Damn right.		Zgadza się.
We got most of it.		Prawie całą.
Just a little bit more to get.		Brakuje tylko trochę.
Have it all in one month.		Zarobimy to przez miesiąc.
George got the land all picked out, too.”		George ma już upatrzone gospodarstwo.
Crooks reached around and explored his spine with his hand.		Crooks sięgnął ręką do tyłu i pomacał grzbiet.
“I never seen a guy really do it,” he said. “I seen guys nearly crazy with loneliness for land, but ever’ time a whore house or a blackjack game took what it takes.” He hesitated. “. . . If you . . . guys would want a hand to work for nothing—just his keep, why I’d come an’ lend a hand.		Nigdy jeszcze nie widziałem, żeby komuś się powiodło - powiedział. - Spotykałem facetów opętanych na punkcie własnego kawałka ziemi, ale zawsze w końcu przepuścili pieniądze w burdelu albo przerżnęli w oko. - Zawahał się. - Jeśli wy... gdybyście potrzebowali pomocnika, darmo, za samo utrzymanie, to może bym się wam przydał.
I ain’t so crippled I can’t work like a son-of-a-bitch if I want to.” “Any you boys seen Curley?”		Nie jestem aż tak połamany, żebym nie mógł zapieprzać jak sukinsyn, jeśli tylko zechcę. Nie widział który Curleya, chłopaki?
They swung their heads toward the door.		Wszyscy trzej odwrócili głowy w stronę drzwi.
Looking in was Curley’s wife. Her face was heavily made up. Her lips were slightly parted. She breathed strongly, as though she had been running.		W progu stała żona Curleya. Twarz miała przesadnie umalowaną, wargi rozchylone, oddychała głęboko, jak po wyczerpującym biegu.
“Curley ain’t been here,” Candy said sourly.		Tu go nie było - powiedział kwaśno Candy.
She stood still in the doorway, smiling a little at them, rubbing the nails of one hand with the thumb and forefinger of the other.		Wciąż stała w drzwiach, uśmiechając się do nich i pocierając paznokcie jednej ręki kciukiem i wskazującym palcem drugiej.
And her eyes traveled from one face to another.		Jej wzrok wędrował od twarzy do twarzy.
“They left all the weak ones here,” she said finally. “Think I don’t know where they all went? Even Curley.		Zostawili same łamagi - powiedziała wreszcie. - Myślicie, że nie wiem, dokąd oni wszyscy poszli, razem z Curleyem?
I know where they all went.”		Już ja dobrze wiem.
Lennie watched her, fascinated; but Candy and Crooks were scowling down away from her eyes.		Lennie wpatrywał się w nią jak urzeczony, ale Candy i Crooks, nachmurzeni, starali się unikać jej wzroku.
Candy said, “Then if you know, why you want to ast us where Curley is at?”		Skoro wiesz, to po co nas pytasz, gdzie jest Curley? - powiedział Candy.
She regarded them amusedly.		Spojrzała na nich, rozbawiona.
“Funny thing,” she said. “If I catch any one man, and he’s alone, I get along fine with him.		To dziwne - powiedziała. - Jak jestem z jakimś facetem sam na sam, wszystko układa się świetnie.
But just let two of the guys get together an’ you won’t talk.		Ale jak tylko zejdzie się dwóch, nie chcą ze mną gadać.
Jus’ nothing but mad.” She dropped her fingers and put her hands on her hips. “You’re all scared of each other, that’s what.		Czyste wariactwo. - Przestała skubać paznokcie i podparła się pod boki. - Boicie się jeden drugiego, w tym rzecz.
Ever’ one of you’s scared the rest is goin’ to get something on you.”		Macie wszyscy pietra, że jeden będzie miał haka na drugiego.
After a pause Crooks said, “Maybe you better go along to your own house now. We don’t want no trouble.”		Może lepiej iść do siebie do domu - poradził jej po chwili milczenia Crooks. - My tu nie chcemy kłopotów.
“Well, I ain’t giving you no trouble.		Przecież nie robię nic złego.
Think I don’t like to talk to somebody ever’ once in a while?		Myślicie, że nie lubię sobie z kimś pogadać raz na jakiś czas?
Think I like to stick in that house alla time?”		Zdaje się wam, że to przyjemne siedzieć tak wciąż w chałupie?
Candy laid the stump of his wrist on his knee and rubbed it gently with his hand.		Candy oparł kikut na kolanie i potarł go lekko drugą ręką.
He said accusingly, “You gotta husban’. You got no call foolin’ aroun’ with other guys, causin’ trouble.”		Masz męża - rzekł z wyrzutem. - Nie powinnaś się zadawać z innymi facetami, bo to się źle skończy.
The girl flared up.		Spojrzała na niego z gniewnym błyskiem w oczach.
“Sure I gotta husban’.		A tak, jasne, mam męża.
You all seen him.		Wszyscy go znacie.
Swell guy, ain’t he?		Chłop na schwał, co?
Spends all his time sayin’ what he’s gonna do to guys he don’t like, and he don’t like nobody.		Nic, tylko gada o tym, co zrobi z facetami, których nie lubi, a nie lubi nikogo.
Think I’m gonna stay in that two-by-four house and listen how Curley’s gonna lead with his left twict, and then bring in the ol’ right cross?		Myślisz, że będę siedziała w tej ciasnej chałupie i wysłuchiwała, jak to on walnie gościa lewym prostym, a potem poprawi prawym sierpem?
‘One-two’ he says.		“Raz i dwa", mówi.
‘Jus’ the ol’ one-two an’ he’ll go down.’ ” She paused and her face lost its sullenness and grew interested. “Say—what happened to Curley’s han’?”		“Raz i dwa, i gość leży". - Zamilkła, a po chwili gniewny wyraz jej twarzy ustąpił zaciekawieniu. - Słuchajcie, co się stało z ręką Curleya?
There was an embarrassed silence.		Zapadło kłopotliwe milczenie.
Candy stole a look at Lennie. Then he coughed.		Candy zerknął ukradkiem na Lenniego, odchrząknął i rzekł:
“Why . . . Curley . . . he got his han’ caught in a machine, ma’am.		No wiec, tego… Curleyowi wkręciło rękę w maszynę, pszepani.
Bust his han’.”		I poharatało mu trochę.
She watched for a moment, and then she laughed.		Popatrzyła na mego uważnie, a potem wybuchnęła śmiechem.
“Baloney!		Trele-morele!
What you think you’re sellin’ me?		Co ty mi tu wciskasz głodne kawałki!
Curley started som’pin’ he didn’ finish.		Curley coś zaczął i nie dał rady dokończyć.
Caught in a machine— baloney!		Wkręciło w maszynę, dobre sobie!
Why, he ain’t give nobody the good ol’ one-two since he got his han’ bust.		Od czasu jak mu zgruchotali łapsko, nie ma już żadnego “raz i dwa"!
Who bust him?”		Kto go tak załatwił?
Candy repeated sullenly, “Got it caught in a machine. ”		Wkręciło mu rękę w maszynę - powtórzył Candy ponuro.
“Awright,” she said contemptuously. “Awright, cover ’im up if ya wanta.		No dobrze - powiedziała z pogardą. - W porządku, kryjcie go sobie, jak chcecie.
Whatta I care?		Co mnie to obchodzi.
You bindle bums think you’re so damn good.		Myślicie, łajzy zatracone, żeście tacy cwani.
Whatta ya think I am, a kid?		Co wam się zdaje, że macie przed sobą dziecko, czy jak?
I tell ya I could of went with shows.		Powiem wam tyle, że miałam szansę występować na scenie.
Not jus’ one, neither.		I to nie raz.
An’ a guy tol’ me he could put me in pitchers. . . .” She was breathless with indignation. “—Sat’day night.		Jeden facet powiedział, że mógłby mnie wziąć do filmu. - Aż się zasapała z oburzenia. - Sobota, wieczór.
Ever’body out doin’ som’pin’.		Każdy coś robi.
Ever’body!		Każdy!
An’ what am I doin’?		A ja co?
Standin’ here talkin’ to a bunch of bindle stiffs—a nigger an’ a dum-dum and a lousy ol’ sheep—an’ likin’ it because they ain’t nobody else.”		Stoję i gadam z jakimiś łazęgami - czarnuchem, głupkiem i parszywym starym capem, i muszę być zadowolona, bo nikogo innego nie ma.
Lennie watched her, his mouth half open.		Lennie gapił się na nią z półotwartymi ustami.
Crooks had retired into the terrible protective dignity of the negro.		Crooks przybrał na powrót obronną pozę urażonego w swej godności Murzyna.
But a change came over old Candy.		Ale w Candy'ego jakby coś wstąpiło.
He stood up suddenly and knocked his nail keg over backward.		Wstał nagle i kopnął piętą beczułkę z gwoździami.
“I had enough,” he said angrily. “You ain’t wanted here.		Dość tego - powiedział ze złością. - Nie chcemy cię tutaj.
We told you you ain’t.		Już ci to mówiliśmy.
An’ I tell ya, you got floozy idears about what us guys amounts to.		A ja ci jeszcze do tego powiem, że nie masz pojęcia, kto my jesteśmy.
You ain’t got sense enough in that chicken head to even see that we ain’t stiffs.		Twój kurzy móżdżek nie może pojąć, że my nie jesteśmy zwykłe łazęgi.
S’pose you get us canned.		Powiedzmy, że nas wylejesz.
S’pose you do.		Powiedzmy.
You think we’ll hit the highway an’ look for another lousy two-bit job like this.		Myślisz pewnie, że ruszymy autostradą szukać takiej samej gówmanej roboty jak tu.
You don’t know that we got our own ranch to go to, an’ our own house.		Nie wiesz, że mamy własne ranczo i dom, do którego możemy iść.
We ain’t got to stay here.		Nie musimy tu siedzieć.
We gotta house and chickens an’ fruit trees an’ a place a hunderd time prettier than this.		Mamy dom i kury, i drzewa owocowe, i gospodarstwo sto razy ładniejsze niż to.
An’ we got fren’s, that’s what we got.		I mamy przyjaciół, ot co!
Maybe there was a time when we was scared of gettin’ canned, but we ain’t no more.		Może kiedyś baliśmy się, że nas wyleją, ale to się skończyło.
We got our own lan’, and it’s ours, an’ we c’n go to it.”		Mamy swoją ziemię, swoją własną, i zawsze możemy sobie tam pójść.
Curley’s wife laughed at him.		Żona Curleya parsknęła śmiechem.
“Baloney,” she said.		Tere-fere!
“I seen too many you guys.		Znam ja takich jak wy!
If you had two bits in the worl’, why you’d be in gettin’ two shots of corn with it and suckin’ the bottom of the glass.		Jak tylko uciułacie ćwierć dolca, to zaraz zamawiacie dwie lufy żyta i jeszcze wylizujecie kieliszek.
I know you guys.”		Już ja was dobrze znam.
Candy’s face had grown redder and redder, but before she was done speaking, he had control of himself.		Twarz Candy'ego spurpurowiała, ale zanim ona skończyła swój monolog, zdążył ochłonąć.
He was the master of the situation.		Teraz on był panem sytuacji.
“I might of knew,” he said gently. “Maybe you just better go along an’ roll your hoop.		Szkoda słów - powiedział łagodnym głosem. - Może lepiej zbierz kieckę w garść i zabieraj się stąd.
We ain’t got nothing to say to you at all.		Nie mamy z tobą o czym gadać.
We know what we got, and we don’t care whether you know it or not.		Sami wiemy, co mamy, i wszystko nam jedno, czy w to wierzysz, czy nie.
So maybe you better jus’ scatter along now, ’cause Curley maybe ain’t gonna like his wife out in the barn with us ‘bindle stiffs.’ ”		Więc lepiej się stąd zabieraj, bo Curley może być niezadowolony, że zadajesz się z jakimiś “łazęgami".
She looked from one face to another, and they were all closed against her.		Wodziła wzrokiem od jednej twarzy do drugiej, ale wszystkie pozostały nieruchome.
And she looked longest at Lennie, until he dropped his eyes in embarrassment.		Najdłużej przypatrywała się Lenniemu, aż w końcu zakłopotany spuścił oczy.
Suddenly she said, “Where’d you get them bruises on your face?”		Skąd masz te sińce na twarzy?
Lennie looked up guiltily.		Popatrzył na nią wzrokiem winowajcy.
“Who—me?”		Kto, ja?
“Yeah, you.”		Tak, ty.
Lennie looked to Candy for help, and then he looked at his lap again.		Lennie spojrzał na Candy'ego, szukając u niego pomocy, a potem znów spuścił wzrok.
“He got his han’ caught in a machine,” he said.		Ręka mu się wkręciła w maszynę - powiedział.
Curley’s wife laughed. “O.K., Machine. I’ll talk to you later. I like machines.”		Okej. W maszynę - rzekła żona Curleya ze śmiechem. - Później z tobą pogadam. Lubię maszyny.
Candy broke in. “You let this guy alone. Don’t you do no messing aroun’ with him.		Zostaw go w spokoju - wtrącił się Candy. - Nie zawracaj mu głowy.
I’m gonna tell George what you says.		Powiem George'owi, co mówiłaś.
George won’t have you messin’ with Lennie.”		George nie pozwoli, żebyś kręciła Lenniemu w głowie.
“Who’s George?” she asked.		Kto to jest George?
“The little guy you come with?” Lennie smiled happily.		To ten mały, z którym przyszedłeś? Lennie uśmiechnął się radośnie.
“That’s him,” he said. “That’s the guy, an’ he’s gonna let me tend the rabbits.”		To on - powiedział. - To właśnie on. I pozwoli mi doglądać królików.
“Well, if that’s all you want, I might get a couple rabbits myself.”		Jeśli tak ci na tym zależy, to ja też mogę ci dać parę królików.
Crooks stood up from his bunk and faced her.		Crooks wstał z legowiska i stanął naprzeciwko niej.
“I had enough,” he said coldly. “You got no rights comin’ in a colored man’s room.		Dość tego - powiedział chłodno. - Nie masz prawa wchodzić do kolorowego.
You got no rights messing around in here at all.		Nie masz w ogóle prawa się tu wałęsać.
Now you jus’ get out, an’ get out quick.		A teraz wynoś się, i to szybko!
If you don’t, I’m gonna ast the boss not to ever let you come in the barn no more.” She turned on him in scorn.		Jeśli się nie wyniesiesz, poproszę gospodarza, żeby ci zabronił wchodzić do stodoły.
“Listen, nigger,” she said. “You know what I can do to you if you open your trap?”		Słuchaj no, czarnuchu - powiedziała. - Wiesz, co mogę z tobą zrobić, jak nie zamkniesz gęby?
Crooks stared hopelessly at her, and then he sat down on his bunk and drew into himself.		Crooks popatrzył na nią zrezygnowanym wzrokiem i usiadł na swym legowisku. Cała jego agresja wyparowała nagle.
She closed on him.		Podeszła do niego.
“You know what I could do?”		Wiesz, co mogę zrobić?
Crooks seemed to grow smaller, and he pressed himself against the wall.		Crooks kurczył się w oczach. Przestraszony, przywarł do ściany.
“Yes, ma’am.”		Wiem, pszepani.
“Well, you keep your place then, nigger.		Więc pamiętaj, gdzie twoje miejsce, czarnuchu.
I could get you strung up on a tree so easy it ain’t even funny.”		Bo mogę kazać cię powiesić na gałęzi, i to migiem, tak że nawet nie byłoby z tego zbyt wiele uciechy.
Crooks had reduced himself to nothing.		Crooks usiłował zniknąć.
There was no personality, no ego—nothing to arouse either like or dislike.		Unicestwić swoją osobowość, swoją jaźń - tak, żeby nie budzić żadnych uczuć, ani sympatii, ani nienawiści.
He said, “Yes, ma’am,” and his voice was toneless.		Tak, pszepani - wymamrotał bezbarwnym głosem.
For a moment she stood over him as though waiting for him to move so that she could whip at him again; but Crooks sat perfectly still, his eyes averted, everything that might be hurt drawn in.		Stała nad nim przez chwilę, jakby czekając na jego ruch, który pozwoliłby jej zadać kolejny cios, ale on siedział skamieniały, z odwróconym wzrokiem, jakby schowany w skorupie.
She turned at last to the other two.		W końcu odwróciła się do dwóch pozostałych.
Old Candy was watching her, fascinated.		Stary Candy patrzył na nią tak, jakby rzuciła na niego urok.
“If you was to do that, we’d tell,” he said quietly. “We’d tell about you framin’ Crooks.”		Jeśli to zrobisz - powiedział spokojnie - to my powiemy, że przystawiałaś się do Crooksa.
“Tell an’ be damned,” she cried.		To powiedzcie i niech was szlag trafi! - zawołała.
“Nobody’d listen to you an’ you know it.		Nikt was nie będzie słuchał, dobrze o tym wiecie.
Nobody’d listen to you.”		Nikt wam nie uwierzy.
Candy subsided. “No . . .” he agreed.		To prawda - powiedział Candy z rezygnacją.
“Nobody’d listen to us.”		Nikt nas nie będzie słuchał.
Lennie whined, “I wisht George was here. I wisht George was here.”		Ja chcę, żeby tu był George - powiedział płaczliwie Lennie. - Dlaczego nie ma tu George'a?
Candy stepped over to him.		Candy podszedł do niego.
“Don’t you worry none,” he said. “I jus’ heard the guys comin’ in.		Nic się nie bój - powiedział. - Chłopcy już wrócili, słyszałem ich głosy.
George’ll be in the bunkhouse right now, I bet.” He turned to Curley’s wife.		George jest już na pewno w baraku. - Po czym zwrócił się do żony Curleya:
“You better go home now,” he said quietly.		Idź lepiej do domu.
“If you go right now, we won’t tell Curley you was here.”		Jak pójdziesz zaraz, nie powiemy Curleyowi, że tu byłaś.
She appraised him coolly. “I ain’t sure you heard nothing.”		Zmierzyła go chłodnym spojrzeniem. Wcale nie jestem pewna, czy naprawdę coś słyszałeś.
“Better not take no chances,” he said. “If you ain’t sure, you better take the safe way.”		Lepiej uważaj - powiedział. - Jak nie jesteś pewna, to nie ryzykuj.
She turned to Lennie. “I’m glad you bust up Curley a little bit. He got it comin’ to him.		Cieszę się, że trochę poturbowałeś Curleya - zwróciła się do Lenniego. - Sam się o to prosił.
Sometimes I’d like to bust him myself.”		Czasami i ja mam ochotę mu dołożyć.
She slipped out the door and disappeared into the dark barn.		Wymknęła się z izdebki i znikła w mroku stodoły.
And while she went through the barn, the halter chains rattled, and some horses snorted and some stamped their feet.		Kiedy przechodziła obok boksów, rozdzwoniły się łańcuchy, a konie zaczęły parskać i grzebać kopytami.
Crooks seemed to come slowly out of the layers of protection he had put on.		Crooks zdawał się z wolna wynurzać z pancerza, w którym przed chwilą się schował.
“Was that the truth what you said about the guys come back?” he asked.		Naprawdę słyszałeś, że chłopaki wracają? - zapytał.
“Sure. I heard ’em.”		Jasne, że słyszałem.
“Well, I didn’t hear nothing.”		A ja nie.
“The gate banged,” Candy said, and he went on, “Jesus Christ, Curley’s wife can move quiet.		Brama trzasnęła - rzekł Candy. - Jezu, jak ta żona Curleya cicho chodzi.
I guess she had a lot of practice, though.”		Musi mieć w tym wprawę.
Crooks avoided the whole subject now.		Crooks nie podjął tematu.
“Maybe you guys better go,” he said. “I ain’t sure I want you in here no more.		Może lepiej już sobie pójdziecie, chłopcy - powiedział. - I wolałbym, żebyście tu więcej nie przychodzili.
A colored man got to have some rights even if he don’t like ’em.”		Kolorowy musi mieć jakieś prawa, choćby mu się nawet nie podobały.
Candy said, “That bitch didn’t oughtta of said that to you.”		Ta suka nie powinna mówić ci takich rzeczy - zauważył Candy.
“It wasn’t nothing,” Crooks said dully. “You guys comin’ in an’ settin’ made me forget.		To nic takiego - powiedział Crooks ponuro. - Przyszliście, posiedzieliście u mnie i trochę się zapomniałem.
What she says is true.”		Ona miała rację.
The horses snorted out in the barn and the chains rang and a voice called, “Lennie.		Konie w stodole wciąż parskały, dzwoniły łańcuchy. Jakiś głos zawołał:
Oh, Lennie.		Lennie!
You in the barn?”		Hej, Lennie, jesteś w stodole?
“It’s George,” Lennie cried. And he answered, “Here, George.		To George! - zawołał Lennie. - Tutaj, George!
I’m right in here.”		Jestem tutaj!
In a second George stood framed in the door, and he looked disapprovingly about.		George stanął w drzwiach i z dezaprobatą rozejrzał się po izdebce.
“What you doin’ in Crooks’ room.		Co ty tu robisz u Crooksa?
You hadn’t oughtta be in here.”		Nie wolno ci tu przychodzić.
Crooks nodded.		Crooks pokiwał głową.
“I tol’ ’em, but they come in anyways.”		Mówiłem im, ale i tak wleźli.
“Well, why’n’t you kick ’em out?”		No to czemuś ich nie wykopał?
“I di’n’t care much,” said Crooks. “Lennie’s a nice fella.” Now Candy aroused himself.		Mnie tam wszystko jedno - wzruszył ramionami Crooks. - Lennie to poczciwy chłop.
“Oh, George! I been figurin’ and figurin’. I got it doped out how we can even make some money on them rabbits.”		Ej, George! - ocknął się Candy. - Liczyłem i liczyłem, i wyszło mi, że nawet na królikach możemy zarobić trochę forsy.
George scowled.		George nachmurzył się.
“I though I tol’ you not to tell nobody about that.”		Zdawało mi się, że zakazałem wam o tym rozpowiadać.
Candy was crestfallen.		Candy był wyraźnie stropiony.
“Didn’t tell nobody but Crooks.”		Nie mówiłem nikomu, tylko Crooksowi.
George said, “Well you guys get outta here. Jesus, seems like I can’t go away for a minute.”		Wynoście się stąd - rzekł George. - Chryste, wygląda na to, że nie można was ani na chwilę zostawić samych.
Candy and Lennie stood up and went toward the door.		Candy i Lennie wstali i ruszyli w stronę drzwi.
Crooks called, “Candy!”		Ej, Candy! - zawołał Crooks.
“Huh?”		No?
“ ’Member what I said about hoein’ and doin’ odd jobs?”		Pamiętasz, co mówiłem ci o pieleniu i innych drobnych robotach?
“Yeah,” said Candy.		Jasne - rzekł Candy. - Pamiętam.
“I remember.” “Well, jus’ forget it,” said Crooks. “I didn’ mean it. Jus’ foolin’.		No to zapomnij - powiedział Crooks. - Ja tak tylko żartowałem.
I wouldn’ want to go no place like that.”		Wcale bym nie chciał tam pracować.
“Well, O.K., if you feel like that.		W porządku, twoja wola.
Good night.”		Dobranoc.
The three men went out of the door.		Cała trójka wyszła.
As they went through the barn the horses snorted and the halter chains rattled.		Kiedy przechodzili przez stodołę, konie w boksach parskały i pobrzękiwały łańcuchami.
Crooks sat on his bunk and looked at the door for a moment, and then he reached for the liniment bottle.		Crooks siedział na swym posłaniu i spoglądał przez chwile na drzwi. Potem sięgnął po butelkę ze swoim smarowidłem.
He pulled out his shirt in back, poured a little liniment in his pink palm and, reaching around, he fell slowly to rubbing his back.		Podciągnął koszulę na plecach, nalał odrobinę płynu na różową dłoń i zaczął z wolna nacierać sobie plecy.
ONE END OF THE great barn was piled high with new hay and over the pile hung the four-taloned Jackson fork suspended from its pulley.		5 W jednym końcu wielkiej stodoły piętrzyła się wysoka sterta świeżego siana, nad nią zaś wisiały na krążku linowym mechaniczne widły.
The hay came down like a mountain slope to the other end of the barn, and there was a level place as yet unfilled with the new crop.		Siano opadało, niczym stok góry, ku drugiemu końcowi stodoły, gdzie rozpościerało się klepisko, nie zapełnione jeszcze nowym pokosem.
At the sides the feeding racks were visible, and between the slats the heads of horses could be seen.		Po bokach widać było żłoby, a pomiędzy prętami ciemniały głowy koni.
It was Sunday afternoon.		Było niedzielne popołudnie.
The resting horses nibbled the remaining wisps of hay, and they stamped their feet and they bit the wood of the mangers and rattled the halter chains.		Zażywające odpoczynku konie skubały resztki siana, grzebały nogami, ogryzały deski żłobów i podzwaniały łańcuchami.
The afternoon sun sliced in through the cracks of the barn walls and lay in bright lines on the hay.		Smugi popołudniowego słońca padające przez szpary w ścianach znaczyły siano jasnymi pręgami.
There was the buzz of flies in the air, the lazy afternoon humming.		Powietrze wypełniało senne brzęczenie much.
From outside came the clang of horseshoes on the playing peg and the shouts of men, playing, encouraging, jeering.		Z zewnątrz dobiegało dzwonienie podków o żelazny kołek i towarzyszące grze okrzyki zachęty lub drwiny.
But in the barn it was quiet and humming and lazy and warm.		Ale w nagrzanej, wypełnionej brzęczeniem owadów stodole panowała atmosfera spokoju i rozleniwienia.
Only Lennie was in the barn, and Lennie sat in the hay beside a packing case under a manger in the end of the barn that had not been filled with hay.		Lennie siedział samotnie na sianie obok skrzynki stojącej pod żłobem, w tym końcu stodoły, gdzie było jeszcze pusto.
Lennie sat in the hay and looked at a little dead puppy that lay in front of him.		Siedział i patrzył na leżącego przed nim małego, martwego szczeniaka.
Lennie looked at it for a long time, and then he put out his huge hand and stroked it, stroked it clear from one end to the other.		Najpierw długo mu się przyglądał, potem pogłaskał pieska, przesuwając wielką dłonią od głowy do ogona.
And Lennie said softly to the puppy, “Why do you got to get killed? You ain’t so little as mice.		Dlaczego musiałeś mi zdechnąć? - powiedział cicho do szczeniaka. - Nie jesteś taki mały jak mysz.
I didn’t bounce you hard.” He bent the pup’s head up and looked in its face, and he said to it, “Now maybe George ain’t gonna let me tend no rabbits, if he fin’s out you got killed.”		Nie klepnąłem cię przecież mocno. - Podniósł główkę psa i dodał, patrząc na jego mordkę: - Teraz, jak George się dowie, że cię zabiłem, nie pozwoli mi pewnie doglądać królików.
He scooped a little hollow and laid the puppy in it and covered it over with hay, out of sight; but he continued to stare at the mound he had made.		Wygrzebał płytki dołek, położył tam szczeniaka i przykrył sianem, żeby go nie widzieć, ale nie przestawał się wpatrywać w mały kopczyk.
He said, “This ain’t no bad thing like I got to go hide in the brush.		To nie jest jeszcze taka zła rzecz, żebym musiał się chować w krzakach.
Oh! no.		Och, nie!
This ain’t.		To jeszcze nic takiego.
I’ll tell George I foun’ it dead.”		Powiem George'owi, że znalazłem go nieżywego.
He unburied the puppy and inspected it, and he stroked it from ears to tail. He went on sorrowfully, “But he’ll know. George always knows. He’ll say, ‘You done it. Don’t try to put nothing over on me.’		Odgrzebał szczeniaka, obejrzał go uważnie ze wszystkich stron, głaszcząc od łebka do ogona. Ale George będzie wiedział - ciągnął ze smutkiem. - George zawsze wie. Powie: “Ty to zrobiłeś i nie próbuj mnie bajerować".
An’ he’ll say, ‘Now jus’ for that you don’t get to tend no rabbits!’ ”		A potem powie jeszcze: “I za to nie będzie ci wolno doglądać królików".
Suddenly his anger arose.		Nagle wezbrał w nim gniew.
“God damn you,” he cried. “Why do you got to get killed?		Niech cię cholera! - zawołał. - Dlaczego musiałeś zdechnąć?
You ain’t so little as mice.”		Nie jesteś taki mały jak mysz.
He picked up the pup and hurled it from him.		Złapał szczeniaka i odrzucił go daleko od siebie,
He turned his back on it. He sat bent over his knees and he whispered, “Now I won’t get to tend the rabbits. Now he won’t let me.” He rocked himself back and forth in his sorrow.		po czym odwrócił się do niego plecami i usiadł ze zwieszoną głową. Teraz nie będę mógł doglądać królików - szepnął. - Teraz mi nie pozwoli. - Kołysał się w przód i w tył, pogrążony w bezdennej rozpaczy.
From outside came the clang of horseshoes on the iron stake, and then a little chorus of cries.		Z podwórza dochodził brzęk podków o żelazny kołek i stłumiony chór okrzyków.
Lennie got up and brought the puppy back and laid it on the hay and sat down.		Lennie podniósł się, wziął szczeniaka, położył go na sianie i usiadł z powrotem.
He stroked the pup again.		Znów zaczął go głaskać.
“You wasn’t big enough,” he said. “They tol’ me and tol’ me you wasn’t.		Byłeś za mały - powiedział. - W kółko mi to mówili.
I di’n’t know you’d get killed so easy.” He worked his fingers on the pup’s limp ear. “Maybe George won’t care,” he said. “This here God damn little son-of-a-bitch wasn’t nothing to George.”		Nie wiedziałem, że tak łatwo cię zabić, - Podrapał szczeniaka za uchem. - Może George w ogóle nic nie powie - szepnął. - Co taki mały cholerny sukinsyn znaczy dla George'a? Nic.
Curley’s wife came around the end of the last stall.		W głębi stodoły, przy ostatnim boksie, pojawiła się żona Curleya.
She came very quietly, so that Lennie didn’t see her.		Podeszła bardzo cicho, tak że Lennie nie zauważył jej do ostatniej chwili.
She wore her bright cotton dress and the mules with the red ostrich feathers.		Miała na sobie jasną bawełnianą sukienkę i pantofle na niskim obcasie ozdobione puszkami ze strusich piór.
Her face was made up and the little sausage curls were all in place.		Twarz miała umalowaną, a kiełbaskowate loki starannie ułożone.
She was quite near to him before Lennie looked up and saw her.		Podniósł oczy dopiero wtedy, gdy stanęła tuż za nim.
In a panic he shoveled hay over the puppy with his fingers.		Ogarnięty paniką zaczął zasypywać szczeniaka sianem.
He looked sullenly up at her.		Potem spojrzał na mą ponuro.
She said, “What you got there, sonny boy?”		Co tam masz, chłoptasiu?
Lennie glared at her.		Lennie zerknął na mą spode łba.
“George says I ain’t to have nothing to do with you—talk to you or nothing.”		George mówił, żeby się trzymać od ciebie z daleka, nie rozmawiać z tobą ani nic.
She laughed.		Roześmiała się.
“George giving you orders about everything? ”		George rozkazuje ci we wszystkim?
Lennie looked down at the hay.		Utkwił wzrok w sianie.
“Says I can’t tend no rabbits if I talk to you or anything.”		Mówił, że nie pozwoli mi doglądać królików, jak będę z tobą rozmawiać albo coś.
She said quietly, “He’s scared Curley’ll get mad. Well, Curley got his arm in a sling—an’ if Curley gets tough, you can break his other han’.		Boi się, że Curley się wścieknie - powiedziała spokojnie. - Ale Curley ma teraz rękę na temblaku, a jak zacznie się stawiać, możesz mu zgruchotać drugą.
You didn’t put nothing over on me about gettin’ it caught in no machine. ”		To była lipa z tym wypadkiem przy maszynie, co?
But Lennie was not to be drawn.		Ale Lennie nie dawał się wciągnąć do rozmowy.
“No, sir. I ain’t gonna talk to you or nothing.”		Nie, pszepani, nie będę z panią rozmawiał ani nic.
She knelt in the hay beside him.		Uklękła na sianie obok niego.
“Listen,” she said. “All the guys got a horseshoe tenement goin’ on.		Słuchaj - powiedziała - wszyscy faceci są zajęci tymi swoimi zawodami.
It’s on’y about four o’clock.		Jest dopiero czwarta.
None of them guys is goin’ to leave that tenement.		Żaden nie oderwie się od gry.
Why can’t I talk to you?		Pogadałabym trochę z tobą, co?
I never get to talk to nobody.		Nie mam do kogo otworzyć ust.
I get awful lonely.”		Jestem taka okropnie samotna.
Lennie said, “Well, I ain’t supposed to talk to you or nothing.”		Ale mnie nie wolno z tobą rozmawiać ani nic.
“I get lonely,” she said. “You can talk to people, but I can’t talk to nobody but Curley.		Jestem taka samotna - powtórzyła. - Ty możesz sobie zawsze pogadać z ludźmi, a ja nie rozmawiam z nikim, tylko z Curleyem.
Else he gets mad.		Bo inaczej on się wścieka.
How’d you like not to talk to anybody?”		Jak byś się czuł, gdybyś nie miał z kim pogadać?
Lennie said, “Well, I ain’t supposed to. George’s scared I’ll get in trouble.”		Ale mnie nie wolno - nadal upierał się Lennie. - George się boi, że coś zmaluję.
She changed the subject.		Zmieniła temat.
“What you got covered up there?”		Co tam chowasz w sianie?
Then all of Lennie’s woe came back on him. “Jus’ my pup,” he said sadly.		Nagle całe brzemię nieszczęścia zwaliło się od nowa na barki Lenniego.
“Jus’ my little pup.”		To tylko mój szczeniak - powiedział ze smutkiem.
And he swept the hay from on top of it. “Why, he’s dead,” she cried.		Mój mały szczeniak. - Odgarnął siano z wierzchu, żeby go odsłonić. Ojejku, on nie żyje! - zawołała.
“He was so little,” said Lennie. “I was jus’ playin’ with him . . . an’ he made like he’s gonna bite me . . . an’ I made like I was gonna smack him . . . an’ . . . an’ I done it. An’ then he was dead.”		Jest taki mały - powiedział Lennie. - Ja się tylko z nim bawiłem... i on zrobił tak, jakby chciał mnie ugryźć... i ja... ja... dałem mu klapsa. No i od razu zdechł.
She consoled him. “Don’t you worry none. He was jus’ a mutt.		Nie przejmuj się tak - pocieszała go. - To tylko kundel.
You can get another one easy.		Znajdziesz sobie innego.
The whole country is fulla mutts.”		Pełno wszędzie kundli.
“It ain’t that so much,” Lennie explained miserably. “George ain’t gonna let me tend no rabbits now.”		Nie o to się rozchodzi - tłumaczył żałosnym głosem. - Teraz George nie pozwoli mi doglądać królików.
“Why don’t he?”		A to dlaczego?
“Well, he said if I done any more bad things he ain’t gonna let me tend the rabbits.”		No bo powiedział, że jak znowu coś nabroję, to nie będę mógł doglądać królików.
She moved closer to him and she spoke soothingly.		Przysunęła się do niego i zaczęła przemawiać kojącym głosem:
“Don’t you worry about talkin’ to me.		Nie bój się rozmawiać ze mną.
Listen to the guys yell out there.		Posłuchaj, jak oni tam wrzeszczą.
They got four dollars bet in that tenement.		Grają o cztery dolary.
None of them ain’t gonna leave till it’s over.”		Żaden nie odejdzie od gry, dopóki nie skończą.
“If George sees me talkin’ to you he’ll give me hell,” Lennie said cautiously. “He tol’ me so.” Her face grew angry.		Jak George mnie przyłapie, że z tobą rozmawiam, to zrobi mi piekło - powiedział ostrożnie Lennie. - Tak powiedział.
“Wha’s the matter with me?” she cried. “Ain’t I got a right to talk to nobody?		Ogarnęła ją nagle złość. A niby co to ja jestem? - zawołała. - Nie mam już prawa do nikogo się odezwać?
Whatta they think I am, anyways?		Za kogo wy mnie macie?
You’re a nice guy.		Jesteś miły facet.
I don’t know why I can’t talk to you.		Nie wiem, dlaczego nie miałabym z tobą pogadać.
I ain’t doin’ no harm to you.”		Nie zrobię ci nic złego.
“Well, George says you’ll get us in a mess.”		Ale George mówi, że możesz nas wpakować w kłopoty.
“Aw, nuts!” she said.		Bzdury!
“What kinda harm am I doin’ to you?		Co ja ci takiego mogę zrobić?
Seems like they ain’t none of them cares how I gotta live.		Nikogo tu nie obchodzi, co się ze mną dzieje.
I tell you I ain’t used to livin’ like this.		Nie przywykłam do takiego życia.
I coulda made somethin’ of myself.” She said darkly, “Maybe I will yet.” And then her words tumbled out in a passion of communication, as though she hurried before her listener could be taken away. “I lived right in Salinas,” she said. “Come there when I was a kid.		Mogłam być kimś - powiedziała zagadkowo. - Może jeszcze do czegoś dojdę. - Słowa popłynęły teraz namiętnym potokiem, jakby chciała wyrzucić z siebie wszystko, zanim straci słuchacza. - Mieszkałam w Salmas - mówiła. - Od dziecka.
Well, a show come through, an’ I met one of the actors. He says I could go with that show.		Kiedyś przyjechał tam objazdowy teatr i poznałam jednego aktora, i on powiedział, że mogłabym jechać z nimi.
But my ol’ lady wouldn’ let me.		Ale moja stara mnie nie puściła.
She says because I was on’y fifteen.		Szło niby o to, że mam dopiero piętnaście lat.
But the guy says I coulda.		Ale ten facet uważał, że mogłabym z nimi jechać.
If I’d went, I wouldn’t be livin’ like this, you bet.”		I jakbym wtedy pojechała, to żyłabym teraz na pewno inaczej.
Lennie stroked the pup back and forth.		Lennie nie przestawał głaskać szczeniaka.
“We gonna have a little place—an’ rabbits,” he explained.		Będziemy mieli małe gospodarstwo. I króliki - wyjaśnił.
She went on with her story quickly, before she should be interrupted. “ ’Nother time I met a guy, an’ he was in pitchers.		Ale ona kontynuowała swą opowieść, pospiesznie, żeby nie mógł jej przerwać. Kiedy indziej poznałam faceta, który robił w filmie.
Went out to the Riverside Dance Palace with him. He says he was gonna put me in the movies.		Poszłam z nim na tańce w Riverside Palace. Powiedział, że załatwi mi role.
Says I was a natural.		Mówił, że jestem urodzoną aktorką.
Soon’s he got back to Hollywood he was gonna write to me about it.” She looked closely at Lennie to see whether she was impressing him. “I never got that letter,” she said. “I always thought my ol’ lady stole it.		Miał do mnie napisać, jak tylko wróci do Hollywood. - Spojrzała bacznie na Lenniego, jak gdyby chciała sprawdzić, czy jej słowa robią na nim wrażenie. - Nigdy nie dostałam tego listu - powiedziała. - Do dziś myślę, że moja stara go ukradła.
Well, I wasn’t gonna stay no place where I couldn’t get nowhere or make something of myself, an’ where they stole your letters.		W każdym razie nie miałam zamiaru tkwić w dziurze, gdzie człowiek nie ma żadnej przyszłości i jeszcze do tego kradną mu listy.
I ask her if she stole it, too, an’ she says no.		Zapytałam ją oczywiście, czy mi go ukradła, ale powiedziała, że nie.
So I married Curley.		Więc ochajtnęłam się z Curleyem.
Met him out to the Riverside Dance Palace that same night.”		Poznałam go w Riverside Palace tego samego wieczoru.
She demanded, “You listenin’?”		Czy ty mnie w ogóle słuchasz? - zapytała surowo.
“Me?		Ja?
Sure.”		Pewnie.
“Well, I ain’t told this to nobody before.		Nigdy nikomu tego nie mówiłam.
Maybe I ought’n to.		Może nie powinnam.
I don’ like Curley.		Nie lubię Curleya.
He ain’t a nice fella.” And because she had confided in him, she moved closer to Lennie and sat beside him. “Coulda been in the movies, an’ had nice clothes—all them nice clothes like they wear.		To nie jest miły facet. - Przeszła teraz do zwierzeń, więc przysunęła się bliżej i usiadła tuż obok niego. - Mogłam być w filmie i nosić te różne szykowne kiecki, tak jak one wszystkie.
An’ I coulda sat in them big hotels, an’ had pitchers took of me.		I mogłam mieszkać w wielkich hotelach, i robiliby mi zdjęcia.
When they had them previews I coulda went to them, an’ spoke in the radio, an’ it wouldn’ta cost me a cent because I was in the pitcher.		I jeździłabym na premiery, mówiłabym przez radio i nie kosztowałoby mnie to ani centa, bo byłabym aktorką.
An’ all them nice clothes like they wear.		I miałabym te wszystkie fajne kiecki.
Because this guy says I was a natural.” She looked up at Lennie, and she made a small grand gesture with her arm and hand to show that she could act.		Bo ten facet powiedział, że jestem urodzona aktorka. - Spojrzała na Lenniego i wykonała drobny, pełen dostojeństwa gest ręką, żeby mu udowodnić, że potrafi grać.
The fingers trailed after her leading wrist, and her little finger stuck out grandly from the rest.		Dłoń zafalowała z gracją w powietrzu, mały palec sterczał, wytwornie odchylony od pozostałych.
Lennie sighed deeply.		Lennie westchnął głęboko.
From outside came the clang of a horseshoe on metal, and then a chorus of cheers.		Z podwórka dobiegł brzęk podkowy i chóralny okrzyk entuzjazmu.
“Somebody made a ringer,” said Curley’s wife.		Któryś trafił - powiedziała żona Curleya.
Now the light was lifting as the sun went down, and the sun streaks climbed up the wall and fell over the feeding racks and over the heads of the horses.		Plamy światła wędrowały w górę, w miarę jak słońce obniżało się na niebie, a jasne smugi oświetlały teraz drabinki z sianem i końskie łby.
Lennie said, “Maybe if I took this pup out and throwed him away George wouldn’t never know. An’ then I could tend the rabbits without no trouble.”		Może jak wezmę tego szczeniaka i go wyrzucę, to George się nie dowie... - powiedział Lennie. - I wtedy jak nic mógłbym doglądać królików.
Curley’s wife said angrily, “Don’t you think of nothing but rabbits?”		Czy ty wciąż myślisz tylko o królikach? - zapytała ze złością.
“We gonna have a little place,” Lennie explained patiently. “We gonna have a house an’ a garden and a place for alfalfa, an’ that alfalfa is for the rabbits, an’ I take a sack and get it all fulla alfalfa and then I take it to the rabbits.”		Będziemy mieli małe gospodarstwo - tłumaczył jej cierpliwie Lennie. - Będziemy mieli dom i ogród, i zagon koniczyny, a ta koniczyna będzie dla królików, i ja będę brał worek, i napcham go koniczyną, i zaniosę królikom.
She asked, “What makes you so nuts about rabbits?”		Skąd ten twój fioł na punkcie królików?
Lennie had to think carefully before he could come to a conclusion.		Lennie musiał się dobrze zastanowić, zanim odpowiedział.
He moved cautiously close to her, until he was right against her.		Ostrożnie przysunął się do niej, aż niemal jej dotknął.
“I like to pet nice things.		Lubię głaskać różne miłe rzeczy.
Once at a fair I seen some of them long-hair rabbits.		Kiedyś na targu widziałem takie puszyste króliki.
An’ they was nice, you bet.		Mówię ci, jakie one były miluśkie!
Sometimes I’ve even pet mice, but not when I could get nothing better.”		Czasem głaszczę nawet myszy, ale tylko wtedy, jak nie mam nic lepszego.
Curley’s wife moved away from him a little.		Żona Curleya odsunęła się trochę od niego.
“I think you’re nuts,” she said.		Ty chyba jesteś stuknięty? - powiedziała.
“No I ain’t,” Lennie explained earnestly.		Nie, nie jestem - zapewnił ją Lennie z powagą.
“George says I ain’t.		George mówi, że nie jestem.
I like to pet nice things with my fingers, sof’ things.”		Lubię tylko gładzić palcami różne miłe rzeczy, takie mięciutkie.
She was a little bit reassured.		Uspokoiła się nieco.
“Well, who don’t?” she said. “Ever’body likes that.		A kto nie lubi? - powiedziała. - Wszyscy to lubią.
I like to feel silk an’ velvet.		Ja na przykład lubię dotykać jedwabiu i aksamitu.
Do you like to feel velvet?”		Lubisz dotykać aksamitu?
Lennie chuckled with pleasure.		Lennie zachichotał radośnie.
“You bet, by God,” he cried happily.		O rany, jeszcze jak! - zawołał z entuzjazmem.
“An’ I had some, too.		Nawet miałem kiedyś kawałek.
A lady give me some, an’ that lady was—my own Aunt Clara.		Dała mi go jedna pani, a ta pani to była moja ciotka Klara.
She give it right to me—’bout this big a piece.		Dała mi o, taki duży kawałek.
I wisht I had that velvet right now.” A frown came over his face. “I lost it,” he said.		Szkoda, że go już nie mam - powiedział z zafrasowaną miną. - Pewnie go zgubiłem.
“I ain’t seen it for a long time.”		Nie widziałem go już kupę czasu.
Curley’s wife laughed at him. “You’re nuts,” she said. “But you’re a kinda nice fella.		Jesteś szurnięty - zaśmiała się. - Ale poczciwy z ciebie chłopak.
Jus’ like a big baby.		Całkiem jak duże dziecko.
But a person can see kinda what you mean.		Choć można się domyślić, o co ci idzie.
When I’m doin’ my hair sometimes I jus’ set an’ stroke it ’cause it’s so soft.” To show how she did it, she ran her fingers over the top of her head. “Some people got kinda coarse hair,” she said complacently.		Kiedy się czeszę, lubię czasem pogłaskać swoje włosy, bo są takie miękkie. - Żeby mu pokazać, jak to robi, przeciągnęła palcami po włosach. - Niektórzy mają kudły sztywne jak druty, na przykład Curley.
“Take Curley. His hair is jus’ like wire. But mine is soft and fine. ’Course I brush it a lot. That makes it fine.		Moje włosy są miękkie i delikatne - powiedziała, zadowolona z siebie. - Naturalnie wciąż je szczotkuję.
Here—feel right here.”		To dlatego są takie miękkie.
She took Lennie’s hand and put it on her head. “Feel right aroun’ there an’ see how soft it is.”		Weź, dotknij ich. - Ujęła go za rękę i położyła sobie jego dłoń na głowie. - Pogłaszcz, zobacz, jakie są delikatne.
Lennie’s big fingers fell to stroking her hair.		Wielkie paluchy Lenniego zaczęły gładzić jej włosy.
“Don’t you muss it up,” she said.		Tylko mnie nie potargaj - powiedziała.
Lennie said, “Oh! That’s nice,” and he stroked harder. “Oh, that’s nice.”		O, jakie miłe! - westchnął z zachwytem i pogłaskał ją mocniej. - Jakie miluśkie!
“Look out, now, you’ll muss it.”		No, uważaj, bo mnie potargasz!
And then she cried angrily, “You stop it now, you’ll mess it all up.” She jerked her head sideways, and Lennie’s fingers closed on her hair and hung on.		- krzyknęła zirytowana. - Przestań, bo mi całkiem zburzysz fryzurę! - Wykręciła głowę na bok, ale palce Lenniego wczepiły się mocno w jej włosy.
“Let go,” she cried. “You let go!”		Puszczaj! - zawołała. - No, puśćże!
Lennie was in a panic.		Lenniego ogarnęła panika.
His face was contorted.		Grymas strachu wykrzywił mu twarz.
She screamed then, and Lennie’s other hand closed over her mouth and nose.		Krzyczała, więc zakrył jej drugą ręką usta i nos.
“Please don’t,” he begged. “Oh! Please don’t do that.'		Proszę, nie! - błagał. - Och, nie rób tego!
George’ll be mad.”		George będzie wściekły!
She struggled violently under his hands.		Szarpała się rozpaczliwie w jego uścisku.
Her feet battered on the hay and she writhed to be free; and from under Lennie’s hand came a muffled screaming.		Nogi młóciły siano, wiła się konwulsyjnie, usiłując się wyswobodzić.
Lennie began to cry with fright.		Spod dłoni Lenniego wydobył się zduszony krzyk.
“Oh! Please don’t do none of that,” he begged.		Och, proszę cię, przestań! - zawołał przerażony.
“George gonna say I done a bad thing.		George znów powie, że zrobiłem coś złego.
He ain’t gonna let me tend no rabbits.” He moved his hand a little and her hoarse cry came out.		I nie pozwoli mi doglądać królików. - Odsunął nieco dłoń; wydobył się spod niej chrapliwy krzyk.
Then Lennie grew angry. “Now don’t,” he said. “I don’t want you to yell.		Lenniego ogarnął nagle gniew. - Przestań! - zawołał. - Nie chcę, żebyś wrzeszczała.
You gonna get me in trouble jus’ like George says you will.		Wpakujesz mnie w jakieś kłopoty, tak jak mówił George.
Now don’t you do that.” And she continued to struggle, and her eyes were wild with terror.		No, przestań! - Ona jednak szarpała się dalej, ze wzrokiem oszalałym z przerażenia.
He shook her then, and he was angry with her. “Don’t you go yellin’,” he said, and he shook her; and her body flopped like a fish. And then she was still, for Lennie had broken her neck.		Potrząsnął nią wściekle. - Przestań wrzeszczeć! - zawołał i potrząsnął nią znowu. Zatrzepotała się jak ryba w sieci i znieruchomiała. Lennie skręcił jej kark.
He looked down at her, and carefully he removed his hand from over her mouth, and she lay still.		Spojrzał na nią i ostrożnie zdjął rękę z jej ust. Leżała bez ruchu.
“I don’t want ta hurt you,” he said, “but George’ll be mad if you yell.” When she didn’t answer nor move he bent closely over her.		Nie chcę ci zrobić krzywdy - powiedział - ale George by się wściekł, jakbyś tak dalej wrzeszczała. - Nie odpowiadała ani nie ruszała się, więc pochylił się nad nią.
He lifted her arm and let it drop.		Podniósł jej ramię i puścił - opadło bezwładnie.
For a moment he seemed bewildered. And then he whispered in fright, “I done a bad thing.		Przez chwilę patrzył na nią oszołomiony, a potem szepnął zdjęty strachem: - Zrobiłem coś złego.
I done another bad thing.”		Znów zrobiłem coś złego.
He pawed up the hay until it partly covered her.		Zgrabił palcami trochę siana i przykrył ją częściowo.
From outside the barn came a cry of men and the double clang of shoes on metal.		Na podwórku rozległy się okrzyki mężczyzn; podkowa zadzwoniła dwukrotnie o metalowy kołek.
For the first time Lennie became conscious of the outside.		Dopiero teraz Lennie uświadomił sobie istnienie świata zewnętrznego.
He crouched down in the hay and listened.		Przykucnął na sianie i zaczął nasłuchiwać.
“I done a real bad thing,” he said. “I shouldn’t of did that.		Zrobiłem coś naprawdę złego - powiedział. - Nie wolno mi było tego robić.
George’ll be mad.		George się wścieknie.
An’ . . . he said . . . an’ hide in the brush till he come.		I schować się w krzakach - przypomniał sobie - aż przyjdzie.
He’s gonna be mad.		Będzie wściekły.
In the brush till he come.		W krzakach, aż przyjdzie.
Tha’s what he said.”		Tak mówił.
Lennie went back and looked at the dead girl.		Podszedł do martwej dziewczyny i przyjrzał się jej.
The puppy lay close to her.		Szczeniak leżał tuż obok niej.
Lennie picked it up.		Lennie podniósł go z ziemi.
“I’ll throw him away,” he said. “It’s bad enough like it is.”		Wyrzucę go - powiedział. - Już i tak nabroiłem.
He put the pup under his coat, and he crept to the barn wall and peered out between the cracks, toward the horseshoe game.		Schował psiaka pod kurtkę, zbliżył się po cichutku do ściany i spojrzał przez szparę na grających w podkowy.
And then he crept around the end of the last manger and disappeared.		Potem przeszedł chyłkiem na drugi koniec stodoły i zniknął za ostatnim żłobem.
The sun streaks were high on the wall by now, and the light was growing soft in the barn.		Słoneczne smugi na ścianach zawędrowały wysoko, światło w stodole było teraz rozproszone i łagodne.
Curley’s wife lay on her back, and she was half covered with hay.		Żona Curleya leżała na plecach, na wpół przykryta sianem.
It was very quiet in the barn, and the quiet of the afternoon was on the ranch.		W stodole było cicho, popołudniowa cisza panowała też wśród zabudowań rancza.
Even the clang of the pitched shoes, even the voices of the men in the game seemed to grow more quiet.		Zdawało się, ze przycichły nawet głosy grających i brzęk rzucanych podków.
The air in the barn was dusky in advance of the outside day.		Tu, w stodole, zmierzchało szybciej niż na zewnątrz, gdzie dzień zaczynał dopiero gasnąć.
A pigeon flew in through the open hay door and circled and flew out again.		Gołąb wleciał przez otwarte drzwi, zatoczył krąg i wyleciał z powrotem.
Around the last stall came a shepherd bitch, lean and long, with heavy, hanging dugs.		Zza ostatniego boksu wyszła suka, długa i wychudzona, z ciężkimi, obwisłymi sutkami.
Halfway to the packing box where the puppies were she caught the dead scent of Curley’s wife, and the hair rose along her spine.		W pół drogi do skrzynki ze swoim potomstwem zwietrzyła woń martwej żony Curleya i sierść zjeżyła się jej na grzbiecie.
She whimpered and cringed to the packing box, and jumped in among the puppies.		Zaskowyczała, przemknęła skulona do skrzyni i skoczyła pomiędzy szczenięta.
Curley’s wife lay with a half-covering of yellow hay.		Żona Curleya leżała przykryta do połowy żółtawym sianem.
And the meanness and the plannings and the discontent and the ache for attention were all gone from her face.		Piętno pospolitości, zawiedzionych ambicji, rozgoryczenia i przemożnego pragnienia, by przyciągnąć uwagę, zniknęło z jej twarzy.
She was very pretty and simple, and her face was sweet and young.		Była teraz uosobieniem wdzięku i prostoty, twarz miała młodą i pełną słodyczy.
Now her rouged cheeks and her reddened lips made her seem alive and sleeping very lightly.		Uróżowane policzki i jaskrawo uszminkowane wargi nadawały jej teraz pozór życia; wyglądała jak pogrążona w niezbyt głębokim śnie.
The curls, tiny little sausages, were spread on the hay behind her head, and her lips were parted.		Kiełbaskowate loki rozrzucone były promieniście na sianie, wargi miała rozchylone.
As happens sometimes, a moment settled and hovered and remained for much more than a moment.		Jak się to nieraz zdarza, czas zastygł w bezruchu, zawahał się lekko, zdawało się, ze chwila trwa dłużej, niż powinna.
And sound stopped and movement stopped for much, much more than a moment.		Zamarł wszelki dźwięk i ruch i trwało to znacznie dłużej niż przez tę jedną chwilę.
Then gradually time awakened again and moved sluggishly on.		Potem stopniowo czas ocknął się i ospale ruszył naprzód.
The horses stamped on the other side of the feeding racks and the halter chains clinked.		Konie przy żłobach zaczęły grzebać kopytami, zadźwięczały łańcuchy.
Outside, the men’s voices became louder and clearer.		Głosy na zewnątrz znów rozbrzmiewały donośniej i wyraźniej.
From around the end of the last stall old Candy’s voice came.		Zza ostatniego boksu dobiegł głos Candy'ego:
“Lennie,” he called. “Oh, Lennie! You in here?		Lennie! - wołał. - Jesteś tutaj, Lennie?
I been figuring some more.		Obliczyłem jeszcze coś.
Tell you what we can do, Lennie.” Old Candy appeared around the end of the last stall.		Powiem ci, co jeszcze możemy zrobić. - Candy wynurzył się zza ostatniej przegrody.
“Oh, Lennie!” he called again; and then he stopped, and his body stiffened.		Hej, Lennie! - zawołał jeszcze raz i nagle stanął jak wryty.
He rubbed his smooth wrist on his white stubble whiskers.		Potarł gładkim kikutem siwy zarost na policzkach.
“I di’n’t know you was here,” he said to Curley’s wife.		Nie wiedziałem, że tu jesteś - powiedział do żony Curleya.
When she didn’t answer, he stepped nearer.		Nie odpowiadała, więc podszedł bliżej.
“You oughten to sleep out here,” he said disapprovingly; and then he was beside her and—“Oh, Jesus Christ!”		Nie powinnaś tu spać - powiedział z przyganą w głosie. Przystanął tuż obok mej. - Jezu Chryste!
He looked about helplessly, and he rubbed his beard.		- Candy rozejrzał się dookoła bezradnie, nie przestając pocierać podbródka.
And then he jumped up and went quickly out of the barn.		Potem wzdrygnął się i wybiegł ze stodoły.
But the barn was alive now.		W szopie zawrzało życie.
The horses stamped and snorted, and they chewed the straw of their bedding and they clashed the chains of their halters.		Konie parskały, grzebały kopytami, wyskubywały słomę z podściółki i szarpały łańcuchami.
In a moment Candy came back, and George was with him.		Niemal natychmiast wrócił Candy; za nim szedł George.
George said, “What was it you wanted to see me about?”		Co mi chciałeś pokazać? - zapytał.
Candy pointed at Curley’s wife.		Candy wskazał na żonę Curleya.
George stared. “What’s the matter with her?” he asked. He stepped closer, and then he echoed Candy’s words. “Oh, Jesus Christ!” He was down on his knees beside her. He put his hand over her heart.		Co z nią? - zapytał George, wlepiając oczy w dziewczynę. - Jezu Chryste! - powtórzył jak echo słowa Candy'ego sprzed paru minut. - Osunął się na kolana i przyłożył jej rękę do serca.
And finally, when he stood up, slowly and stiffly, his face was as hard and tight as wood, and his eyes were hard.		Gdy wreszcie wstał, powoli i sztywno, spojrzenie miał twarde, twarz stężałą, jak wyciosaną z drewna.
Candy said, “What done it?”		Kto to mógł zrobić? - zapytał Candy.
George looked coldly at him.		George spojrzał nań zimnym wzrokiem.
“Ain’t you got any idear?” he asked.		Nie domyślasz się?
And Candy was silent.		Candy nie odpowiedział.
“I should of knew,” George said hopelessly. “I guess maybe way back in my head I did.”		Mogłem się spodziewać - rzekł George z rezygnacją. - Czułem przez skórę, że to się stanie.
Candy asked, “What we gonna do now, George? What we gonna do now?”		I co my teraz zrobimy, George? - zapytał Candy. - Co teraz zrobimy?
George was a long time in answering.		George milczał przez chwilę.
“Guess . . . we gotta tell the . . . guys. I guess we gotta get ’im an’ lock ’im up.		Myślę - rzekł wreszcie - że trzeba powiedzieć... chłopakom. Trzeba go złapać i zamknąć.
We can’t let ’im get away.		Nie można pozwolić mu uciec.
Why, the poor bastard’d starve.”		Przecież ten biedny sukinsyn umrze z głodu.
And he tried to reassure himself. “Maybe they’ll lock ’im up an’ be nice to ’im.”		- Mówił tak, jakby chciał przekonać samego siebie. - Może go zamkną i będzie mu tam dobrze.
But Candy said excitedly, “We oughtta let ’im get away.		Ale Candy zaprotestował gwałtownie. Musimy pozwolić mu uciec.
You don’t know that Curley.		Ty nie znasz Curleya.
Curley gon’ta wanta get ’im lynched.		Curley go jeszcze zlinczuje.
Curley’ll get ’im killed.”		Curley go zatłucze na śmierć.
George watched Candy’s lips.		George słuchał, wpatrując się w jego wargi.
“Yeah,” he said at last, “that’s right, Curley will.		Tak - powiedział w końcu. - Masz racje, on go zabije.
An’ the other guys will.” And he looked back at Curley’s wife.		I ci inni też. - Popatrzył znów na żonę Curleya.
Now Candy spoke his greatest fear. “You an’ me can get that little place, can’t we, George? You an’ me can go there an’ live nice, can’t we, George?		My dwaj możemy chyba kupić to gospodarstwo, no nie, George? - Candy zdradził się teraz ze swą największą obawą. - Możemy tam zamieszkać i żyć sobie spokojnie, nie?
Can’t we?”		No, powiedz?
Before George answered, Candy dropped his head and looked down at the hay.		Zanim George zdążył odpowiedzieć, Candy opuścił wzrok.
He knew.		Znał odpowiedź.
George said softly, “—I think I knowed from the very first.		Wiedziałem od początku - powiedział cicho George. - Wiedziałem od samego początku.
I think I knowed we’d never do her.		Wiedziałem, że nic z tego nie będzie.
He usta like to hear about it so much I got to thinking maybe we would.”		Ale on tak bardzo lubił o tym słuchać, że zacząłem sam wierzyć...
“Then—it’s all off?” Candy asked sulkily.		Czyli że wszystko przepadło? - zapytał ponuro Candy.
George didn’t answer his question. George said, “I’ll work my month an’ I’ll take my fifty bucks an’ I’ll stay all night in some lousy cat house.		George nie odpowiedział. Przepracuję miesiąc - rzekł wreszcie - wezmę swoje pięćdziesiąt dolców i przepuszczę je w jakimś parszywym burdelu.
Or I’ll set in some poolroom till ever’body goes home.		Albo wyląduję w jakiejś spelunie i nie ruszę się stamtąd, aż wszyscy pójdą do domu.
An’ then I’ll come back an’ work another month an’ I’ll have fifty bucks more.”		A potem wrócę i znów przepracuję miesiąc, i znów dostanę swoją dolę.
Candy said, “He’s such a nice fella. I didn’ think he’d do nothing like this.”		To taki miły facet - rzekł Candy. - Nigdy bym nie pomyślał, że zrobi coś takiego.
George still stared at Curley’s wife.		George wpatrywał się w żonę Curleya.
“Lennie never done it in meanness,” he said. “All the time he done bad things, but he never done one of ’em mean.” He straightened up and looked back at Candy.		Lennie nigdy nie zrobiłby tego z czystej podłości - powiedział. - Ciągle coś wykręcał, ale nigdy przez podłość. - Wyprostował się i spojrzał na Candy'ego.
“Now listen.		A teraz słuchaj.
We gotta tell the guys.		Musimy powiedzieć chłopakom.
They got to bring him in, I guess.		Złapią go pewnie i odstawią na policję.
They ain’t no way out.		Nie mają innego wyjścia.
Maybe they won’t hurt ’im.”		Może nie zrobią mu krzywdy.
He said sharply, “I ain’t gonna let ’em hurt Lennie.		Zresztą nie pozwolę skrzywdzić Lenniego - rzekł gniewnie.
Now you listen. The guys might think I was in on it.		Słuchaj, Candy, oni mogą pomyśleć, że maczałem w tym palce.
I’m gonna go in the bunkhouse.		Idę teraz do baraku.
Then in a minute you come out and tell the guys about her, and I’ll come along and make like I never seen her.		Za jakąś minutę wybiegniesz stąd i powiesz o niej chłopakom, a wtedy ja przyjdę tu razem z nimi, tak jakbym jej wcześniej nie widział.
Will you do that?		Zrobisz to?
So the guys won’t think I was in on it?”		Żeby nie pomyśleli, że mam z tym coś wspólnego.
Candy said, “Sure, George.		Jasne, George - zapewnił go Candy. - Jasne, że zrobię.
Sure I’ll do that.”		Dobra.
“O.K. Give me a couple of minutes then, and you come runnin’ out an’ tell like you jus’ found her.		Odczekaj chwilę, a potem wybiegnij i powiedz im, żeś ją dopiero co znalazł.
I’m going now.”		Ja idę.
George turned and went quickly out of the barn.		Odwrócił się i wyszedł szybkim krokiem ze stodoły.
Old Candy watched him go.		Stary Candy odprowadził go wzrokiem.
He looked helplessly back at Curley’s wife, and gradually his sorrow and his anger grew into words.		Spojrzał bezradnie na żonę Curleya i nagle cala nagromadzona rozpacz i gniew znalazły ujście w potoku słów.
“You God damn tramp,” he said viciously.		Ty cholerna wywłoko - powiedział z nienawiścią.
“You done it, di’n’t you?		Dopięłaś swego, co?
I s’pose you’re glad.		Pewnieś bardzo zadowolona.
Ever’body knowed you’d mess things up.		Wszyscy wiedzieli, że wyszykujesz coś paskudnego.
You wasn’t no good.		Byłaś nic niewarta.
You ain’t no good now, you lousy tart.”		I taka już zostałaś, ty parszywa dziwko.
He sniveled, and his voice shook.		- Wstrząsnął nim nagły szloch, głos mu się załamał.
“I could of hoed in the garden and washed dishes for them guys.” He paused, and then went on in a singsong. And he repeated the old words: “If they was a circus or a baseball game . . . we would of went to her . . . jus’ said ‘ta hell with work,’ an’ went to her.		- Mogłem plewić w ogrodzie i zmywać im garnki. - Przerwał, by po chwili podjąć swój monolog śpiewnym, zawodzącym głosem: - A jakby przyjechał cyrk albo byłby mecz - powtarzał jak wyuczoną lekcję - poszlibyśmy sobie po prostu... powiedzielibyśmy: “Do diabła z robotą", i jazda.
Never ast nobody’s say-so.		Nikogo byśmy nie pytali o zgodę.
An’ they’d of been a pig and chickens . . . an’ in the winter . . . the little fat stove . . . an’ the rain comin’ . . . an’ us jus’ settin’ there.” His eyes blinded with tears and he turned and went weakly out of the barn, and he rubbed his bristly whiskers with his wrist stump.		I byłyby świnie, i kury... a zimą... mały pękaty piec... a jakby padało... tobyśmy sobie siedzieli w chałupie. - Na pół ślepy od wzbierających łez odwrócił się i wyszedł ze stodoły, powłócząc nogami i pocierając kikutem zarośnięte policzki.
Outside the noise of the game stopped.		Wrzawa na podwórzu ucichła nagle.
There was a rise of voices in question, a drum of running feet and the men burst into the barn. Slim and Carlson and young Whit and Curley, and Crooks keeping back out of attention range.		Potem wybuchnął gwar pytających głosów, zatupotały nogi i mężczyźni - Slim, Carlson, młody Whit, Curley i trzymający się z dala Crooks - wpadli do stodoły.
Candy came after them, and last of all came George.		Za nimi wbiegł Candy i na samym końcu George.
George had put on his blue denim coat and buttoned it, and his black hat was pulled down low over his eyes.		George miał na sobie zapinaną na guziki niebieską drelichową bluzę, czarny kapelusz nasunął głęboko na oczy.
The men raced around the last stall.		Mężczyźni okrążyli ostatni boks.
Their eyes found Curley’s wife in the gloom, they stopped and stood still and looked.		Kiedy ich wzrok napotkał leżącą w półmroku żonę Curleya, zatrzymali się i patrzyli na nią przez chwilę w milczeniu.
Then Slim went quietly over to her, and he felt her wrist.		Potem Slim podszedł do niej, nachylił się i ujął ją za przegub.
One lean finger touched her cheek, and then his hand went under her slightly twisted neck and his fingers explored her neck.		Dotknął szczupłym palcem jej policzka, po czym jego ręka wsunęła się pod lekko przekrzywioną głowę i zaczęła obmacywać kark.
When he stood up the men crowded near and the spell was broken.		Kiedy wstał, mężczyźni skupili się wokół niego, bariera nabrzmiałej grozą ciszy została przełamana.
Curley came suddenly to life.		Curley ożywił się nagle.
“I know who done it,” he cried. “That big son-of-a-bitch done it.		Wiem, kto to zrobił! - zawołał. - To sprawka tego wielkiego skurwysyna.
I know he done it.		Wiem, że to jego robota.
Why—ever’body else was out there playin’ horseshoes.”		Przecież cała reszta grała na podwórzu w podkowy.
He worked himself into a fury.		Curley zdawał się podsycać narastającą w nim furię.
“I’m gonna get him.		Dopadnę go.
I’m going for my shotgun.		Idę po moją strzelbę.
I’ll kill the big son-of-a-bitch myself.		Sam zabiję tego wielkiego skurwysyna.
I’ll shoot ’im in the guts.		Wygarnę mu prosto w bebechy.
Come on, you guys.” He ran furiously out of the barn.		Chodźcie, chłopaki. - Rozjuszony wybiegł ze stodoły.
Carlson said, “I’ll get my Luger,” and he ran out too.		Wezmę swojego lugera - powiedział Carlson i wybiegł za nim.
Slim turned quietly to George. “I guess Lennie done it, all right,” he said.		Też mi się tak zdaje, że to zrobił Lennie - powiedział spokojnie Slim, zwracając się do George'a.
“Her neck’s bust.		Ona ma skręcony kark.
Lennie coulda did that.”		Tylko Lennie mógł to zrobić.
George didn’t answer, but he nodded slowly.		George nie odpowiedział, skinął tylko z wolna głową.
His hat was so far down on his forehead that his eyes were covered.		Nie było mu widać oczu spod ronda kapelusza.
Slim went on, “Maybe like that time in Weed you was tellin’ about.”		Może było tak jak wtedy w Weed, co to kiedyś opowiadałeś...
Again George nodded.		George znów skinął głową.
Slim sighed. “Well, I guess we got to get him.		Nie ma rady - westchnął Slim. - Trzeba go będzie złapać.
Where you think he might of went?”		Jak myślisz, dokąd mógł pójść?
It seemed to take George some time to free his words.		George nie odpowiedział od razu, jakby mówienie przychodziło mu z największym trudem.
“He—would of went south,” he said.		Pewnie na południe.
“We come from north so he would of went south.”		Przyszliśmy z północy, więc mógł pójść na południe.
“I guess we gotta get ’im,” Slim repeated.		Trzeba go będzie złapać - powtórzył Slim.
George stepped close.		George zbliżył się do niego.
“Couldn’ we maybe bring him in an’ they’ll lock him up?		Nie można by tego załatwić tak, żeby go zamknęli?
He’s nuts, Slim.		To czubek, Slim.
He never done this to be mean.”		Nie zrobił tego przez podłość.
Slim nodded.		Slim pokiwał głową.
“We might,” he said. “If we could keep Curley in, we might.		Można by spróbować - powiedział. - Gdyby udało się zatrzymać tu Curleya.
But Curley’s gonna want to shoot ’im.		Ale Curley chce go zastrzelić.
Curley’s still mad about his hand.		Jest jeszcze wściekły za tę rękę.
An’ s’pose they lock him up an’ strap him down and put him in a cage.		A zresztą co z tego, że go zamkną, zwiążą i wsadzą do klatki jak zwierzę?
That ain’t no good, George.”		To na nic, George.
“I know,” said George. “I know.”		Wiem - odpowiedział George. - Ja wiem.
Carlson came running in.		Do stodoły wbiegł Carlson.
“The bastard’s stole my Luger,” he shouted.		Ten skurwysyn ukradł mojego lugera! - zawołał.
“It ain’t in my bag.”		Nie ma go w moim tobołku.
Curley followed him, and Curley carried a shotgun in his good hand.		W chwilę potem wpadł Curley z dubeltówką w zdrowej ręce.
Curley was cold now.		Zdążył się nieco opanować.
“All right, you guys,” he said. “The nigger’s got a shotgun.		W porządku, chłopcy - powiedział. - Wziąłem od Murzyna dubeltówkę.
You take it, Carlson.		Bierz ją, Carlson.
When you see ’um, don’t give ’im no chance.		Jak go zobaczysz, nie daj mu szansy.
Shoot for his guts. That’ll double ’im over.”		Wal prosto w bebech, aż się zwinie.
Whit said excitedly, “I ain’t got a gun.”		A ja nie mam strzelby - powiedział podnieconym głosem Whit.
Curley said, “You go in Soledad an’ get a cop.		Ty leć do Soledad po gliny.
Get Al Wilts, he’s deputy sheriff. Le’s go now.”		Sprowadź Ala Wiltsa, to zastępca szeryfa.
He turned suspiciously on George. “You’re comin’ with us, fella.”		No, chodźmy. - Curley spojrzał podejrzliwie na George'a. - Idziesz z nami, bratku.
“Yeah,” said George. “I’ll come.		Tak - powiedział George. - Idę z wami.
But listen, Curley.		Ale posłuchaj, Curley.
The poor bastard’s nuts.		Ten biedny sukinsyn to czubek.
Don’t shoot ’im.		Nie strzelaj do niego.
He di’n’t know what he was doin’.”		On nie wiedział, co robi.
“Don’t shoot ’im?” Curley cried. “He got Carlson’s Luger.		Nie strzelać?! - zawołał Curley. - On ma lugera Carlsona.
’Course we’ll shoot ’im.”		To jasne, że go zastrzelimy.
George said weakly, “Maybe Carlson lost his gun.”		Może Carlson zgubił pistolet - powiedział bez przekonania George.
“I seen it this morning,” said Carlson.		Miałem go jeszcze rano - powiedział Carlson.
“No, it’s been took.”		Na pewno go wziął.
Slim stood looking down at Curley’s wife.		Slim stał i patrzył na żonę Curleya.
He said, “Curley—maybe you better stay here with your wife.”		Słuchaj, Curley - powiedział. - Może lepiej zostań tu przy żonie?
Curley’s face reddened.		Curley poczerwieniał.
“I’m goin’,” he said. “I’m gonna shoot the guts outta that big bastard myself, even if I only got one hand. I’m gonna get ’im.”		Nie, idę - powiedział. - Sam wypruję z niego flaki, choć mam tylko jedną rękę dobrą.
Slim turned to Candy.		Dopadnę go.
“You stay here with her then, Candy. The rest of us better get goin’.”		W takim razie zostań ty - zwrócił się Slim do Candy'ego. - A my lepiej już chodźmy.
They moved away.		Ruszyli ku wyjściu.
George stopped a moment beside Candy and they both looked down at the dead girl until Curley called,		Mijając Candy'ego, George zatrzymał się i obaj patrzyli przez chwilę na martwą kobietę.
“You George! You stick with us so we don’t think you had nothin’ to do with this.”		Ej, ty, George! - zawołał Curley. - Lepiej trzymaj się z nami, bo jeszcze pomyślimy, że maczałeś w tym palce!
George moved slowly after them, and his feet dragged heavily.		Powłócząc nogami, George ruszył z ociąganiem za nimi.
And when they were gone, Candy squatted down in the hay and watched the face of Curley’s wife.		Po ich odejściu Candy przykucnął w sianie i długo przyglądał się twarzy żony Curleya.
“Poor bastard,” he said softly.		Biedny sukinsyn - powiedział wreszcie cicho.
The sound of the men grew fainter.		Ucichł odgłos kroków i gwar.
The barn was darkening gradually and, in their stalls, the horses shifted their feet and rattled the halter chains.		W stodole zapadł mrok, konie w boksach grzebały kopytami i podzwaniały łańcuchami.
Old Candy lay down in the hay and covered his eyes with his arm.		Stary Candy położył się na sianie i zakrył oczy ręką.
THE DEEP GREEN POOL of the Salinas River was still in the late afternoon.		6 Późnym popołudniem nad głęboką, zieloną zatoczką utworzoną w zakolu rzeki Salinas panowała cisza.
Already the sun had left the valley to go climbing up the slopes of the Gabilan mountains, and the hilltops were rosy in the sun.		Słońce opuściło już dolinę i teraz wędrowało w górę, zalewając różowym blaskiem szczyty gór Gabilan.
But by the pool among the mottled sycamores, a pleasant shade had fallen.		Na wody zatoki przezierające pomiędzy cętkowanymi pniami sykomor spłynął przyjemny cień.
A water snake glided smoothly up the pool, twisting its periscope head from side to side; and it swam the length of the pool and came to the legs of a motionless heron that stood in the shallows.		Wąż wodny prześliznął się po powierzchni, kręcąc na wszystkie strony podobną do peryskopu głową. Przepłynął całą szerokość zatoczki i znalazł się tuż pod nogami czapli stojącej bez ruchu na płyciźnie.
A silent head and beak lanced down and plucked it out by the head, and the beak swallowed the little snake while its tail waved frantically.		Wystarczył jeden bezszelestny sztych i pochwycony u nasady głowy gad zniknął w dziobie ptaka, wijąc się rozpaczliwie.
A far rush of wind sounded and a gust drove through the tops of the trees like a wave.		Wiatr nadciągnął z szumem, zafalowały wierzchołki drzew.
The sycamore leaves turned up their silver sides, the brown, dry leaves on the ground scudded a few feet.		Zasrebrzyło się listowie na gałęziach sykomor, podmuch zakręcił suchymi, zbrązowiałymi liśćmi zaściełającymi ziemię.
And row on row of tiny wind waves flowed up the pool’s green surface.		Po zielonkawej powierzchni zatoczki przebiegła niczym dreszcz seria drobnych zmarszczek.
As quickly as it had come, the wind died, and the clearing was quiet again.		Wiatr ucichł tak samo raptownie, jak się pojawił, i znów cisza zapadła na otwartej przestrzeni nadrzecza.
The heron stood in the shallows, motionless and waiting.		Czapla wciąż stała nieruchomo na płyciźnie, w wyczekującej pozie.
Another little water snake swam up the pool, turning its periscope head from side to side.		Jeszcze jeden, tym razem mniejszy wąż przepłynął przez zatoczkę, kręcąc uniesioną głową jak peryskopem.
Suddenly Lennie appeared out of the brush, and he came as silently as a creeping bear moves.		Nagle z zarośli wychynął Lennie, przyczajony jak skradający się niedźwiedź.
The heron pounded the air with its wings, jacked itself clear of the water and flew off down river.		Czapla oderwała się z głośnym łopotem skrzydeł od tafli wody i poszybowała wzdłuż rzeki.
The little snake slid in among the reeds at the pool’s side.		Wąż skrył się w przybrzeżnych trzcinach.
Lennie came quietly to the pool’s edge. He knelt down and drank, barely touching his lips to the water.		Lennie zbliżył się po cichu do brzegu, uklęknął i zaczął pić, ledwie muskając wodę ustami.
When a little bird skittered over the dry leaves behind him, his head jerked up and he strained toward the sound with eyes and ears until he saw the bird, and then he dropped his head and drank again.		Gdy jakiś ptaszek zaszeleścił wśród suchych liści sykomor, podniósł raptownie głowę i nasłuchiwał przez chwilę, wytężając jednocześnie wzrok. W końcu dostrzegł ptaka i uspokojony znów pochylił się nad wodą.
When he finished, he sat down on the bank, with his side to the pool, so that he could watch the trail’s entrance.		Ugasiwszy pragnienie, usiadł na brzegu, bokiem do rzeki, tak by mieć na oku wylot ścieżki, którą przed chwilą nadszedł.
He embraced his knees and laid his chin down on his knees.		Objął rękami podciągnięte kolana i wsparł na nich podbródek.
The light climbed on out of the valley, and as it went, the tops of the mountains seemed to blaze with increasing brightness.		Światło opuściło dolinę i posuwając się ku szczytom, zdawało się oblewać zbocza gór coraz jaśniejszym blaskiem.
Lennie said softly, “I di’n’t forget, you bet, God damn. Hide in the brush an’ wait for George.” He pulled his hat down low over his eyes. “George gonna give me hell,” he said.		Nie zapomniałem, niech mnie licho, jeśli zapomniałem... - powiedział cicho Lennie. - Schować się w krzakach i czekać na George'a. - Zsunął kapelusz na oczy. - George będzie się wściekał, jak nie wiem co.
“George gonna wish he was alone an’ not have me botherin’ him.” He turned his head and looked at the bright mountaintops. “I can go right off there an’ find a cave,” he said.		George znów powie, że wolałby być sam i nie ciągać mnie za sobą. - Odwrócił głowę i spojrzał na jaśniejące szczyty gór. - Mogę tam zaraz pójść i znaleźć sobie jakąś jamę.
And he continued sadly, “—an’ never have no ketchup—but I won’t care.		I już nigdy nie dostać pomidorowego sosu - ciągnął smętnie. - Ale co tam...
If George don’t want me . . . I’ll go away. I’ll go away.”		Jak George mnie nie chce, to sobie pójdę… Pójdę i już.
And then from out of Lennie’s head there came a little fat old woman.		Nagle przed oczyma jego wyobraźni pojawiła się mała tęga staruszka w okularach z bardzo grubymi szkłami.
She wore thick bull’s-eye glasses and she wore a huge gingham apron with pockets, and she was starched and clean.		Przepasana była wielkim pasiastym fartuchem z kieszeniami, wykrochmalonym i czystym.
She stood in front of Lennie and put her hands on her hips, and she frowned disapprovingly at him.		Stała przed Lenniem, ująwszy się pod boki, i mierzyła go surowym spojrzeniem.
And when she spoke, it was in Lennie’s voice. “I tol’ you an’ tol’ you,” she said. “I tol’ you, ‘Min’ George because he’s such a nice fella an’ good to you.’		Mówiłam ci przecież, powtarzałam w kółko - odezwała się nieoczekiwanie głosem Lenniego. - Mówiłam ci, słuchaj George'a, bo to poczciwy chłop i jest dla ciebie dobry.
But you don’t never take no care.		Ale ty go w ogóle nie słuchasz.
You do bad things.”		Zawsze musisz coś nabroić.
And Lennie answered her, “I tried, Aunt Clara, ma’am. I tried and tried.		Starałem się, ciociu Klaro - odpowiedział Lennie. - Starałem się, proszę pani, jak nie wiem co.
I couldn’ help it.”		I nic nie mogłem poradzić.
“You never give a thought to George,” she went on in Lennie’s voice. “He been doin’ nice things for you alla time.		George cię w ogóle nie obchodzi - ciągnęła kobieta głosem Lenniego. - A on był dla ciebie taki dobry.
When he got a piece a pie you always got half or more’n half.		Jak miał kawałek placka, to zawsze dawał ci połowę, albo i więcej.
An’ if they was any ketchup, why he’d give it all to you.”		A jakby miał sos pomidorowy, oddałby ci co do kropelki.
“I know,” said Lennie miserably. “I tried, Aunt Clara, ma’am. I tried and tried.”		Ja wiem - odparł Lennie żałośnie. - Ja się starałem, ciociu Klaro, starałem się, jak nie wiem co...
She interrupted him. “All the time he coulda had such a good time if it wasn’t for you. He woulda took his pay an’ raised hell in a whore house, and he coulda set in a poolroom an’ played snooker.		A mógłby sobie tak przyjemnie żyć, gdyby nie ty - przerwała mu. - Mógłby przepuścić całą dniówkę w burdelu albo iść do knajpy i pograć sobie w bilard.
But he got to take care of you.”		Ale on musi się zajmować tobą.
Lennie moaned with grief. “I know, Aunt Clara, ma’am. I’ll go right off in the hills an’ I’ll fin’ a cave an’ I’ll live there so I won’t be no more trouble to George.” “You jus’ say that,” she said sharply.		Ja wiem, pani ciociu Klaro - powiedział Lennie płaczliwie. - Pójdę zaraz w góry, znajdę jakąś jamę i będę sobie tam żył, żeby mu już więcej nie wadzić.
“You’re always sayin’ that, an’ you know sonofabitching well you ain’t never gonna do it.		Gadanie! - odpowiedziała ostro. - Zawsze tak mówisz, a dobrze wiesz, cholera jasna, że tego nie zrobisz.
You’ll jus’ stick around an’ stew the b’Jesus outta George all the time.”		Przykleisz się do George'a i potem znów Bóg wie, jak narozrabiasz.
Lennie said, “I might jus’ as well go away.		To może ja lepiej od razu sobie pójdę.
George ain’t gonna let me tend no rabbits now.”		Teraz George nie pozwoli mi już doglądać królików.
Aunt Clara was gone, and from out of Lennie’s head there came a gigantic rabbit.		Ciotka Klara zniknęła, a z wyobraźni Lenniego wynurzył się olbrzymi królik.
It sat on its haunches in front of him, and it waggled its ears and crinkled its nose at him.		Stanął słupka, zastrzygł uszami i zaczął poruszać nosem.
And it spoke in Lennie’s voice too.		Także on przemawiał głosem Lenniego.
“Tend rabbits,” it said scornfully. “You crazy bastard. You ain’t fit to lick the boots of no rabbit.		Doglądać królików - parsknął pogardliwie. - Ty pieprzony czubie, nie nadajesz się nawet do podcierania im tyłków.
You’d forget ’em and let ’em go hungry.		Zapomniałbyś o nich i zdechłyby z głodu.
That’s what you’d do.		Tak by było.
An’ then what would George think?”		I co by na to powiedział George, hę?
“I would not forget,” Lennie said loudly.		Nie zapomniałbym - powiedział głośno Lennie.
“The hell you wouldn’,” said the rabbit.		Gadaj zdrów.
“You ain’t worth a greased jack-pin to ram you into hell.		Nie jesteś wart kopa w zadek, żebyś poleciał do piekła.
Christ knows George done ever’thing he could to jack you outta the sewer, but it don’t do no good.		Bóg świadkiem, że George robił, co mógł, żeby cię wyciągać z bagna, ale wszystko na nic.
If you think George gonna let you tend rabbits, you’re even crazier’n usual.		Jeśli myślisz, że teraz pozwoli ci doglądać królików, to jesteś większy dureń, niż myślałem.
He ain’t.		Nie pozwoli ci i już.
He’s gonna beat hell outta you with a stick, that’s what he’s gonna do.”		Wygrzmoci cię najwyżej kijem po grzbiecie, ot co!
Now Lennie retorted belligerently, “He ain’t neither. George won’t do nothing like that.		A wcale że nie! - zaperzył się Lennie. - George nie zrobi nic takiego.
I’ve knew George since—I forget when—and he ain’t never raised his han’ to me with a stick.		Znam go od... nawet nie wiem, jak długo, i nigdy nie wziął na mnie kija.
He’s nice to me.		Jest dla mnie dobry.
He ain’t gonna be mean.”		Nie zrobi mi krzywdy.
“Well he’s sick of you,” said the rabbit. “He’s gonna beat hell outta you an’ then go away an’ leave you.”		Ma już ciebie powyżej uszu - upierał się królik. - Złoi ci skórę i pójdzie sobie, a ty zostaniesz sam!
“He won’t,” Lennie cried frantically. “He won’t do nothing like that.		A właśnie że nie! - zawołał z rozpaczą Lennie. - Nie zrobi nic takiego!
I know George.		Ja znam George'a.
Me an’ him travels together.”		Chodzimy razem za pracą.
But the rabbit repeated softly over and over, “He gonna leave you, ya crazy bastard.		Ale królik powtarzał w kółko łagodnym głosem:
He gonna leave ya all alone.		Zostawi cię, ty pieprzony czubie.
He gonna leave ya, crazy bastard.”		Zostawi cię samego.
Lennie put his hands over his ears.		Lennie zakrył uszy dłońmi.
“He ain’t, I tell ya he ain’t.”		Nie, nie! Mówię ci, że nie zostawi.
And he cried, “Oh!
George—George— George!”		George! George! - zawołał.
George came quietly out of the brush and the rabbit scuttled back into Lennie’s brain.		George wyszedł bezszelestnie z zarośli i królik czmychnął z powrotem do głowy Lenniego.
George said quietly, “What the hell you yellin’ about?”		Czego się drzesz, do diabła? - zapytał cicho George.
Lennie got up on his knees.		Lennie uklęknął.
“You ain’t gonna leave me, are ya, George?		Nie zostawisz mnie, George, prawda?
I know you ain’t.”		Ja wiem, że tego nie zrobisz...
George came stiffly near and sat down beside him.		George podszedł zmęczonym krokiem i usiadł obok niego.
“No.”		Nie zostawię.
“I knowed it,” Lennie cried. “You ain’t that kind.”		Wiedziałem! - zawołał Lennie. - Ty nie jesteś taki.
George was silent.		George milczał.
Lennie said, “George.”		George?
“Yeah?”		Czego?
“I done another bad thing.”		Znowu zrobiłem coś złego.
“It don’t make no difference,” George said, and he fell silent again.		To już nieważne - odparł George i znów pogrążył się w milczeniu.
Only the topmost ridges were in the sun now.		Już tylko granie gór lśniły w słońcu.
The shadow in the valley was blue and soft.		Cień zalegający dolinę był łagodny i błękitny.
From the distance came the sound of men shouting to one another.		Z oddali docierały nawoływania mężczyzn.
George turned his head and listened to the shouts.		George odwrócił głowę i zaczął nasłuchiwać.
Lennie said, “George.”		George... - odezwał się Lennie.
“Yeah?”		Czego?
“Ain’t you gonna give me hell?”		Nie będziesz na mnie wściekły?
“Give ya hell?”		Wściekły?
“Sure, like you always done before.		- No tak. Tak jak zawsze.
Like, ‘If I di’n’t have you I’d take my fifty bucks——’ ”		Kiedy mówiłeś: “Żebym nie miał ciebie, wziąłbym te swoje pięćdziesiąt doków i...".
“Jesus Christ, Lennie!		Chryste Panie, Lennie!
You can’t remember nothing that happens, but you remember ever’ word I say.”		Wszystko zapominasz, ale pamiętasz każde moje słowo.
“Well, ain’t you gonna say it?”		A nie mówiłeś tak?
George shook himself. He said woodenly,		George wzdrygnął się i powiedział matowym głosem:
“If I was alone I could live so easy.” His voice was monotonous, had no emphasis. “I could get a job an’ not have no mess.” He stopped.		Gdybym był sam, życie byłoby takie proste. - Mówił monotonnie, beznamiętnie. - Miałbym robotę i żadnych kłopotów...
“Go on,” said Lennie. “An’ when the enda the month come——”		Mów dalej - zachęcał go Lennie. - A pod koniec miesiąca...
“An’ when the end of the month come I could take my fifty bucks an’ go to a . . . cat house . . .”		A pod koniec miesiąca mógłbym wziąć swoje pięć dych... i zabawić się w burdelu.
He stopped again.		Znów przerwał.
Lennie looked eagerly at him.		Lennie spojrzał nań błagalnie.
“Go on, George.		Mów dalej, George.
Ain’t you gonna give me no more hell?”		Nie będziesz się już na mnie wściekał?
“No,” said George.		Nie - odparł George.
“Well, I can go away,” said Lennie. “I’ll go right off in the hills an’ find a cave if you don’ want me.”		Ja mogę sobie iść - powiedział Lennie. - Mogę sobie zaraz pójść w góry i znaleźć sobie jakąś jamę, jak mnie nie chcesz.
George shook himself again.		George wzdrygnął się znowu.
“No,” he said. “I want you to stay with me here.”		Nie - powiedział. - Chcę, żebyś tu ze mną został.
Lennie said craftily—“Tell me like you done before. ”		Poopowiadaj mi tak jak zawsze - rzekł Lennie chytrze.
“Tell you what?”		O czym?
“ ’Bout the other guys an’ about us.”		O innych, takich jak my, i o nas.
George said, “Guys like us got no family.		Faceci tacy jak my - zaczął George - nie mają rodziny.
They make a little stake an’ then they blow it in.		Co zarobią trochę grosza, zaraz to przepuszczają.
They ain’t got nobody in the worl’ that gives a hoot in hell about ’em——” “But not us,” Lennie cried happily.		Nie mają na świecie nikogo, pies z kulawą nogą się nimi nie przejmuje. Ale my to co innego! - zawołał radośnie Lennie.
“Tell about us now.”		- Teraz powiedz o nas.
George was quiet for a moment.		George milczał przez chwilę.
“But not us,” he said.		Ale my to co innego - rzekł wreszcie.
“Because——”		Bo ja...
“Because I got you an’——”		Bo ja mam ciebie, a...
“An’ I got you.		... a ja ciebie!
We got each other, that’s what, that gives a hoot in hell about us,” Lennie cried in triumph.		Mamy siebie i dlatego pies z kulawą nogą się nami przejmuje! - oznajmił Lennie triumfalnie.
The little evening breeze blew over the clearing and the leaves rustled and the wind waves flowed up the green pool.		Wieczorny wietrzyk przeciągnął nad brzegiem rzeki, zaszumiał wśród liści, zafalowała zielonkawa toń.
And the shouts of men sounded again, this time much closer than before.		Znów dały się słyszeć głosy mężczyzn, tym razem znacznie bliżej.
George took off his hat.		George odkrył głowę.
He said shakily, “Take off your hat, Lennie. The air feels fine.”		Zdejmij też kapelusz, Lennie - rzekł drżącym głosem. - Powietrze jest takie rześkie.
Lennie removed his hat dutifully and laid it on the ground in front of him.		Lennie posłusznie zdjął kapelusz i położył go obok siebie na ziemi.
The shadow in the valley was bluer, and the evening came fast.		Wieczór zapadał szybko, cienie w dolinie granatowiały.
On the wind the sound of crashing in the brush came to them.		Od strony zarośli docierał niesiony wiatrem trzask łamanych gałęzi.
Lennie said, “Tell how it’s gonna be.”		Powiedz, jak to kiedyś będzie - poprosił Lennie.
George had been listening to the distant sounds.		George nasłuchiwał odgłosów z oddali.
For a moment he was business-like. “Look acrost the river, Lennie, an’ I’ll tell you so you can almost see it.”		Popatrz tam za rzekę, Lennie - powiedział po chwili rzeczowym tonem. - Opowiem ci tak dokładnie, że wszystko zobaczysz.
Lennie turned his head and looked off across the pool and up the darkening slopes of the Gabilans.		Lennie odwrócił głowę i zapatrzył się na ciemniejące po drugiej stronie zatoczki zbocza gór Gabilan.
“We gonna get a little place,” George began.		Będziemy mieli małe gospodarstwo - zaczął powoli George.
He reached in his side pocket and brought out Carlson’s Luger; he snapped off the safety, and the hand and gun lay on the ground behind Lennie’s back.		Sięgnął do bocznej kieszeni i wyciągnął lugera Carlsona. Odbezpieczył go i oparł uzbrojoną dłoń na ziemi, tuż za Lenniem.
He looked at the back of Lennie’s head, at the place where the spine and skull were joined.		Patrzył na jego kark, tam gdzie kręgosłup łączy się z podstawą czaszki.
A man’s voice called from up the river, and another man answered.		Od strony rzeki rozległ się nioski głos, odpowiedział mu drugi.
“Go on,” said Lennie.		Mów dalej - prosił Lennie.
George raised the gun and his hand shook, and he dropped his hand to the ground again.		George podniósł pistolet; ręka mu drżała, opuścił ją więc z powrotem na ziemię.
“Go on,” said Lennie. “How’s it gonna be? We gonna get a little place.”		Mów, jak to będzie - nalegał Lennie. - Będziemy mieli małe gospodarstwo...
“We’ll have a cow,” said George. “An’ we’ll have maybe a pig an’ chickens . . . an’ down the flat we’ll have a . . . little piece alfalfa——”		I krowę - ciągnął George - a może nawet świnię i kurczaki... i zagon koniczyny na kawałku równej ziemi.
“For the rabbits,” Lennie shouted.		Dla królików! - zawołał Lennie.
“For the rabbits,” George repeated.		Dla królików - potwierdził George.
“And I get to tend the rabbits.”		I ja będę ich doglądał?
“An’ you get to tend the rabbits.”		I ty będziesz ich doglądał.
Lennie giggled with happiness.		Lennie zaniósł się radosnym śmiechem.
“An’ live on the fatta the lan’.”		I będziemy żyli z tego, co da ziemia?
“Yes.”		Tak.
Lennie turned his head.		Lennie odwrócił głowę.
“No, Lennie.		Nie, Lennie.
Look down there acrost the river, like you can almost see the place.”		Patrz tam, za rzekę, jakbyś tam już widział nasze gospodarstwo.
Lennie obeyed him.		Lennie posłusznie spojrzał we wskazanym kierunku.
George looked down at the gun.		George popatrzył na pistolet.
There were crashing footsteps in the brush now.		Ktoś przedzierał się przez zarośla, słychać było trzask gałązek pod stopami.
George turned and looked toward them.		George odwrócił się w tamtą stronę.
“Go on, George.		Mów dalej, George.
When we gonna do it?”		Kiedy to będzie?
“Gonna do it soon.”		Już niedługo.
“Me an’ you.” “You . . . an’ me.		Ty i ja, - Ty... i ja.
Ever’body gonna be nice to you.		Wszyscy będą dla ciebie dobrzy.
Ain’t gonna be no more trouble.		Skończą się kłopoty.
Nobody gonna hurt nobody nor steal from ’em.”		Nikt nikogo nie skrzywdzi ani nie okradnie.
Lennie said, “I thought you was mad at me, George.”		Myślałem, że jesteś na mnie wściekły, George.
“No,” said George. “No, Lennie.		Nie, Lennie.
I ain’t mad.		Nie jestem wściekły.
I never been mad, an’ I ain’t now. That’s a thing I want ya to know.”		Nigdy nie byłem na ciebie wściekły i chcę, żebyś o tym wiedział.
The voices came close now.		Głosy rozbrzmiewały coraz bliżej.
George raised the gun and listened to the voices.		George podniósł pistolet i nasłuchiwał przez chwilę.
Lennie begged, “Le’s do it now. Le’s get that place now.”		Zróbmy to już teraz - powiedział błagalnie Lennie. - Kupmy nasze gospodarstwo.
“Sure, right now.		Dobrze, już teraz.
I gotta. We gotta.”		Kupię tę ziemię. Kupimy ją obaj.
And George raised the gun and steadied it, and he brought the muzzle of it close to the back of Lennie’s head.		George podniósł broń, wyprostował ramię i zbliżył lufę do karku Lenniego.
The hand shook violently, but his face set and his hand steadied.		Ręka mu się trzęsła, ale twarz miał spokojną.
He pulled the trigger.		Opanował drżenie ręki i pociągnął za spust.
The crash of the shot rolled up the hills and rolled down again.		Huk wystrzału przetoczył się po górach i powrócił echem.
Lennie jarred, and then settled slowly forward to the sand, and he lay without quivering.		Lennie drgnął, a potem osunął się z wolna na piasek i zastygł w bezruchu.
George shivered and looked at the gun, and then he threw it from him, back up on the bank, near the pile of old ashes.		George wzdrygnął się, spojrzał na pistolet i odrzucił go; luger upadł obok kopczyka popiołu z wygasłego ogniska.
The brush seemed filled with cries and with the sound of running feet. Slim’s voice shouted, “George.		Zarośla rozbrzmiały nagle okrzykami i tupotem biegnących. - George!
Where you at, George?” But George sat stiffly on the bank and looked at his right hand that had thrown the gun away.		Jesteś tam, George? - rozległ się głos Slima. George siedział wyprostowany na brzegu i przyglądał się swej prawej dłoni, która odrzuciła przed chwilą pistolet.
The group burst into the clearing, and Curley was ahead.		Gromada mężczyzn wypadła na otwartą przestrzeń; na czele biegł Curley.
He saw Lennie lying on the sand.		Dostrzegł Lenniego leżącego na piasku.
“Got him, by God.”		Załatwił go, jak Boga kocham!
He went over and looked down at Lennie, and then he looked back at George.		Podbiegł i przyjrzał się Lenniemu, a potem popatrzył na George'a.
“Right in the back of the head,” he said softly.		Prosto w tył głowy - rzekł cicho.
Slim came directly to George and sat down beside him, sat very close to him.		Slim podszedł do George'a i usiadł przy nim, bardzo blisko.
“Never you mind,” said Slim. “A guy got to sometimes.”		Nie przejmuj się - powiedział. - Czasami człowiek musi zrobić coś takiego.
But Carlson was standing over George. “How’d you do it?” he asked.		Jak go załatwiłeś? - zapytał Carlson, stając nad George'em.
“I just done it,” George said tiredly.		Tak, po prostu - odparł George znużonym głosem.
“Did he have my gun?”		Miał mój pistolet?
“Yeah. He had your gun.”		Miał twój pistolet.
“An’ you got it away from him and you took it an’ you killed him?” “Yeah. Tha’s how.” George’s voice was almost a whisper.		Zabrałeś mu i po prostu go kropnąłeś? Dokładnie tak - rzekł George cicho, niemal szeptem.
He looked steadily at his right hand that had held the gun.		Wciąż przypatrywał się prawej dłoni, która jeszcze przed chwilą trzymała broń.
Slim twitched George’s elbow.		Slim trącił go w łokieć.
“Come on, George.		Chodź, George.
Me an’ you’ll go in an’ get a drink.”		Musimy się napić.
George let himself be helped to his feet.		George pozwolił się podnieść z ziemi.
“Yeah, a drink.”		Tak, napić.
Slim said, “You hadda, George. I swear you hadda. Come on with me.”		Musiałeś to zrobić, George - rzekł Slim. - Jak Boga kocham, że musiałeś. No, chodź, idziemy.
He led George into the entrance of the trail and up toward the highway.		Poprowadził George'a ścieżką ku szosie.
Curley and Carlson looked after them.		Curley i Carlson patrzyli za nimi.
And Carlson said, “Now what the hell ya suppose is eatin’ them two guys?”		Ty, powiedz, co do cholery gryzie tych facetów? - zapytał Carlson.