08 Wykonywanie kompozycji płaskich i przestrzennych

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI

Dagmara Kowalik

Wykonywanie kompozycji płaskich i przestrzennych
311[34].O2.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Jadwiga Idryjan-Pajor
mgr inż. Ewa Jachym

Opracowanie redakcyjne:
Katarzyna Maćkowska

Konsultacja:
Janusz Figurski

Korekta:
Joanna Iwanowska, Marta Pobereszko

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[34].O2.03.
Wykonywanie kompozycji płaskich i przestrzennych zawartego w programie nauczania dla
zawodu technik technologii odzieży.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1.

Podstawy

kompozycji

plastycznej

5.1.1. Ćwiczenia

5.1.2. Sprawdzian postępów

5.2.

Podstawy

kolorystyki

5.2.1. Ćwiczenia

5.2.2. Sprawdzian postępów

5.3.

Kompozycje jednoraportowe i wieloraportowe

5.3.1. Ćwiczenia

5.3.2. Sprawdzian postępów

5.4. Zasady

kształtowania form płaskich i przestrzennych

5.4.1. Ćwiczenia

5.4.2. Sprawdzian postępów

5.5.

Techniki

malarskie

5.5.1. Ćwiczenia

5.5.2. Sprawdzian postępów

5.6. Podstawy grafiki komputerowej

5.6.1. Ćwiczenia

5.6.2. Sprawdzian postępów

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu „Poradnik dla nauczyciela”, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technika technologii odzieży.

W poradniku zamieszczono:

1) Wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,

aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

2) Cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

3) Przykładowe scenariusze zajęć,
4) Ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami

nauczania-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

5) Ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,
6) Literaturę.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania:
− wykładu problemowego,

− dyskusji dydaktycznej,

− ćwiczeń.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Uczniowie powinni opanować wszystkie umiejętności. Ćwiczenia należy oceniać

w systemie dwustopniowym – uczeń umie albo nie umie wykonać ćwiczenia. Opanowanie
umiejętności może cechować się różną sprawnością.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

Moduł 311[34].O2

Podstawy projektowania odzieży

i włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych

311[34].O2.01

Wykonywanie rysunków odręcznych

311[34].O2.02

Sporządzanie rysunków technicznych

311[34].O2.03

Wykonywanie kompozycji

płaskich i przestrzennych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej uczeń powinien

umieć:
− organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− dobierać przybory i materiały podczas wykonywania rysunku,

− stosować podstawowe techniki rysunkowe podczas wykonywania szkiców z natury,
− wykonywać szkice światłocieniowe i konturowe podstawowymi technikami,

− wykonywać rysunki brył geometrycznych z uwzględnieniem światłocienia,

− wykonywać rysunek martwej natury,
− określać elementy perspektywy geometrycznej i powietrznej,

− stosować zasady perspektywy w studium pejzażu,

− rysować z natury bryły obrotowe,
− rysować sylwetkę człowieka,

− szkicować fragmenty odzieży w ujęciu perspektywicznym,

− charakteryzować etapy rozwoju pisma na przestrzeni wieków,
− rozróżniać rodzaje pisma technicznego,

− wskazywać związki między pismem blokowym i technicznym,

− definiować podstawowe pojęcia z zakresu normalizacji,
− określać w piśmie technicznym proporcje majuskuły, minuskuły, cyfry arabskiej

i rzymskiej,

− dobierać materiały i przybory do sporządzania pisma i rysunku technicznego,

− pisać tekst pismem technicznym,
− stosować różne rodzaje pisma i układy liternicze w grafice reklamowej,

− organizować stanowisko kreślarskie,

− dobierać formaty arkuszy rysunkowych i kreślarskich,
− rozróżniać rodzaje linii kreślarskich,

− stosować linie kreślarskie w rysunku technicznym,

− charakteryzować rodzaje rysunków technicznych,
− wykonywać rysunki techniczne prostych elementów w rzutach, przekrojach i widokach,

− stosować zasady wymiarowania rysunków technicznych,

− czytać podstawowe symbole graficzne stosowane w schematach kinematycznych,
− czytać schematy kinematyczne podstawowych maszyn i urządzeń,

− sporządzać rysunki techniczne części maszyn,

− stosować graficzne programy komputerowe do sporządzania rysunków technicznych,
− posługiwać się graficznym programem komputerowym podczas sporządzania kompozycji

literniczej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− wyjaśnić pojęcie kompozycji plastycznej,

− rozróżnić kompozycję statyczną i dynamiczną,

− zastosować techniki rysunkowe do wykonywania kompozycji plastycznych otwartych

i zamkniętych,

− określić układ barw,

− rozróżnić kolory zasadnicze, pochodne i neutralne,

− rozróżnić kolory ciepłe i zimne,
− wykonać koło barw,

− wyjaśnić powstawanie barw zgaszonych i złamanych,

− rozróżnić zestawienia monochromatyczne i chromatyczne,
− rozróżnić barwy harmonizujące i kontrastowe,

− zastosować techniki rysunkowe i malarskie,

− scharakteryzować kompozycje jednoraportowe i wieloraportowe,
− zastosować grafikę komputerową do tworzenia kompozycji plastycznych,

− wykonać kompozycję przestrzenną zawierającą rytm, fakturę, relief i ażur,

− wykonać studium kolorystyczne kompozycji płaskich i przestrzennych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć nr 1

Nazwa i nr programu modułowego: Modułowy program nauczania technik technologii
odzieży 311[34]
Moduł: Podstawy projektowania odzieży i włókienniczych wyrobów dekoracyjnych
311[34].O2.
Jednostka modułowa: Wykonywanie kompozycji płaskich i przestrzennych 311[34].O2.03

Temat: Studium kolorystyczne martwej natury.

Czas trwania:

4 godziny lekcyjne – 180 minut.

Uczestnicy:

Uczniowie 1 klasy technikum.

Słuchacze I semestru szkoły policealnej dającej wykształcenie średnie
Słuchacze I semestru szkoły policealnej na podbudowie liceum o profilu kreowanie ubiorów.

Cel ogólny:

Kształcenie postrzegania zjawisk kolorystycznych zachodzących w naturze i próby ich

indywidualnego odbioru.

Szczegółowe cele kształcenia:

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− rozmieścić (zakomponować) na kartce A3, przy pomocy ołówka, kilka (trzy, cztery)

rysowanych przez siebie przedmiotów, z których złożona jest prosta, martwa natura,

− naszkicować ołówkiem poszczególne przedmioty starając się zadbać o ich wewnętrzne

proporcje,

−

naszkicować ołówkiem poszczególne przedmioty starając się zadbać o odpowiednie
relacje wzajemnych wielkości poszczególnych przedmiotów i odległości między nimi,

−

mieszać farby na palecie, poszukując odcieni kolorystycznych występujących
w zaproponowanej martwej naturze,

−

określić kierunek światła,

−

zaznaczyć pędzlem światłocień, jego barwę, a także wzajemne wpływy sąsiadujących
barw na siebie,

−

pokazać, które przedmioty są w określonym otoczeniu ważniejsze, wyraźniejsze, mocniej
się eksponują, a które bardziej zespalają się z danym tłem.

W czasie zajęć będą kształtowane umiejętności ponadzawodowe:

− organizowanie i planowanie pracy.

Metody nauczania – uczenia się:

−

wykład informacyjny,

−

pokaz z objaśnieniem,

Scenariusz zajęć nr 1 i 2 opracowano na podstawie: M. Krogulec-Sobowiec, M. Rudziński: Poradnik dla

autorów pakietów edukacyjnych. KOWEZiU, Warszawa 2003, s. 61.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

pokaz z instruktażem,

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

−

3–4 przedmioty do martwej natury o prostych kształtach, pozbawione ozdób:

• przedmiot skonstruowany na zasadzie bryły obrotowej (wazonik, garnek, kubek),
• przedmiot o cechach prostopadłościennych (pudełko, kubik, skrzyneczka),

• przedmiot w kształcie kulistym (piłeczka, jabłko, pomarańcza),

−

2 draperie gładkie bez wzorów o stonowanych odcieniach, jedna jaśniejsza w walorze od
drugiej, mogą różnić się temperaturą,

−

albumy z reprodukcjami malarstwa przedstawiającymi martwe natury,

−

książki – poradniki z zakresu warsztatu plastycznego, powszechnie dostępne
w księgarniach,

−

blok techniczny o formacie A3,

−

zestaw przyborów malarsko-rysunkowych,

−

paleta,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna: czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć, sprawdzenie
obecności.
Faza właściwa:
1. Wprowadzenie
2. Uświadomienie celów zajęć
3. Plan zajęć:

A. Omówienie cech charakterystycznych martwej natury

− nauczyciel przeprowadza wykład informacyjny na temat przygotowanej wcześniej

przez siebie martwej natury, sposobu jej naszkicowania, potem namalowania,

− każdy uczeń pracuje indywidualnie.

B. Wykonywanie przez uczniów ćwiczenia praktycznego.

Ćwiczenie 1 (Ćwiczenie 1 punkt 5.5.1.)

Wykonaj kolorystyczne studium martwej natury, składającej się z 3–4 przedmiotów

o prostych kształtach, bez ozdób i dwóch gładkich materiałów (jeden jako podłoże, drugi jako
tło dla przedmiotów). Zastosuj wybraną technikę malarską, z wykorzystaniem koła barw
(mieszania barw na palecie).

Cel:

Namalowanie studium martwej natury z wykorzystaniem wiadomości o barwach

i światłocieniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Praca indywidualna:

− uczniowie zapoznają się z zasadami wykonania ołówkiem poobserwacyjnego szkicu

przedmiotów dotyczącego rysowanych wielkości elementów martwej natury (na kartce
z bloku technicznego A3),

− uczniowie przypominają sobie zasady zastosowania perspektywy zbieżnej w rysunku

bryły prostopadłościennej i elips w bryłach obrotowych,

− uczniowie starają się naszkicować przedmioty dbając o ich podobne do rzeczywistych

kształty i proporcje wewnętrzne, a także o zachowanie poprawnych wzajemnych relacji
między przedmiotami,

− uczniowie poszerzają wiadomości o zasadach mieszania farb na palecie w celu

znalezienia różnych odcieni kolorystycznych,

− uczniowie poznają zasady budowania barwą światłocienia,

− uczniowie starają się namalować martwą naturę ukazując wzajemne wpływy barw

sąsiednich,

− uczniowie starają się odzwierciedlić gradację ważności przedmiotów w danym zestawie

martwej natury,

− uczniowie wykorzystują zasady perspektywy malarskiej,

C. Prezentacja i analiza ćwiczenia:

− uczniowie sprawdzają poprawność wykonania ćwiczenia,

− wybrani uczniowie prezentują ćwiczenie na forum klasy,
− uczniowie dyskutują na forum klasy na temat osiągniętych sukcesów i zaistniałych

trudności w realizacji ćwiczenia.

Faza kończąca:
D. Podsumowanie zajęć:

− nauczyciel podsumowuje zajęcia,

− nauczyciel zadaje pracę domową.

Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej od uczniów po zakończonych zajęciach:
Nauczyciel ocenia uczniów podczas prowadzonych zajęć metodą obserwacji. Ocenia stopień
aktywności uczniów i ich zaangażowanie w wykonywaniu ćwiczeń oraz poprawność
wykonywanych ćwiczeń. Nauczyciel ocenia indywidualnie uczniów oraz klasę i efekty
końcowe pracy.

Uzupełniające źródła informacji dla ucznia

• Parramón J.M.: Jak rysować. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993.

• Parramón J.M.: Jak malować. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993.

• Parramón J.M., Galbó M.: Perspektywa w rysunku i malarstwie. WSiP, Warszawa

1993.

• Cykl tygodników „Wielcy malarze, ich życie, inspiracje i dzieło”. Eaglemoss Polska,

Warszawa 1998 (wydawane od 1998).

• Levey M.: Od Giotta do Cezanne’a. Zarys historii malarstwa. Arkady, Warszawa

1972. (strony z martwymi naturami: 205, 222, 312).

Uzupełniające źródła informacji dla nauczyciela

• Parramón J. M.: Jak rysować. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993.
• Parramón J. M.: Jak malować. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993.

• Parramón J. M., Galbó M.: Perspektywa w rysunku i malarstwie. WSiP, Warszawa

1993.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

• Cykl tygodników „Wielcy malarze, ich życie, inspiracje i dzieło”. Eaglemoss Polska,

Warszawa 1998 (wydawane od 1998).

• Levey M.: Od Giotta do Cezanne’a. Zarys historii malarstwa. Arkady, Warszawa

1972. (strony z martwymi naturami: 205, 222, 312).

• Smith R.: Tajemnice warsztatu artysty. Muza S.A., Warszawa 1994.

Scenariusz zajęć nr 2

Nazwa i nr programu modułowego: Modułowy program nauczania technik technologii
odzieży 311[34]
Moduł: Podstawy projektowania odzieży i włókienniczych wyrobów dekoracyjnych
311[34].O2.
Jednostka modułowa: Wykonywanie kompozycji płaskich i przestrzennych 311[34].O2.03

Temat: Kolorystyczny rysunek żurnalowy w różnych technikach malarskich.

Czas trwania:

4 godziny lekcyjne – 180 minut.

Uczestnicy:

Uczniowie 1 klasy technikum.

Słuchacze I semestru szkoły policealnej dającej wykształcenie średnie.
Słuchacze I semestru szkoły policealnej na podbudowie liceum o profilu kreowanie ubiorów.

Cel ogólny:

Kształcenie umiejętności kreacji plastycznej czyli wyrażania własnych obserwacji za

pomocą środków plastycznych.

Szczegółowe cele kształcenia:

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− wykonać kolorystyczne szkice projektowanej przez siebie odzieży,

−

wybrać różnorodne środki wyrazu plastycznego (sposoby, techniki malarskie) w celu
ukazania właściwości plastycznych wybranych materiałów odzieżowych,

−

zastosować interesującą (zharmonizowaną lub kontrastową) kolorystykę zestawiając
plamy barwne gładkie i wzorzyste,

−

nanieść na schemat sylwetki klasycznej projekt kolorowego rysunku żurnalowego.

W czasie zajęć będą kształtowane umiejętności ponadzawodowe:

− organizowanie i planowanie pracy.

Metody nauczania – uczenia się:

−

wykład informacyjny,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

pokaz z instruktażem,

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

− schemat sylwetki klasycznej,

− blok techniczny o formacie A3,

− paleta,
− żurnale i katalogi mody,

− zestaw przyrządów rysunkowych i malarskich (bardzo zróżnicowanych w celu uzyskania

bogactwa właściwości plastycznych i fizycznych tkanin),

− literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna: czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć, sprawdzenie
obecności.
Faza właściwa:
1. Wprowadzenie.
2. Uświadomienie celów zajęć edukacyjnych.
3. Plan zajęć:

A. Omówienie różnorodności, bogactwa zestawów odzieżowych na przykładach zdjęć
z żurnali, katalogów mody:

− wykład informacyjny nauczyciela prezentujący najbardziej różnorodne kolekcje,

zestawy odzieży,

− dyskusja prowadzona przez nauczyciela na temat sposobów przełożenia w techniki

malarskie różnych efektów plastycznych i fizycznych tkanin.

B. Wykonywanie przez uczniów ćwiczeń praktycznych.

Ćwiczenie 1 (Ćwiczenie 2 punkt 5.5.1.)

Wykonaj kolorystyczny rysunek żurnalowy zaprojektowanej przez siebie eleganckiej

odzieży (suknia wieczorowa, futro, garsonka, spodnium i tym podobne). Wykorzystaj kilka
technik malarskich w celu uzyskania efektów fakturalnych, walorowych, kolorystycznych,
jakości materiału.

Cel:

Wykonanie kolorystycznego rysunku żurnalowego z zastosowaniem różnych technik

plastycznych w celu ukazania bogactwa tkanin w zestawach odzieży.
Praca indywidualna:

− uczniowie wykonują w formie kolorowych szkiców projekty eleganckiej odzieży,

− uczniowie wybierają różnorodne środki wyrazu plastycznego, sposoby i techniki

malarskie w celu ukazania bogactwa tkanin w zestawach odzieży,

− uczniowie wykonują wybrany projekt w odpowiednich technikach malarskich,
− uczniowie starają się zadbać o estetykę i indywidualność rozwiązań,

− uczniowie w tym ćwiczeniu wykorzystują umiejętności i wiadomości zdobyte w całym

module 311[34].O2.

C. Prezentacja i analiza ćwiczenia:

− uczniowie sprawdzają poprawność wykonania ćwiczenia,
− nauczyciel wybiera do prezentacji te ćwiczenia, które ukazują różne właściwości

plastyczne i fizyczne materiałów odzieżowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− wybrani uczniowie prezentują te ćwiczenia,

− uczniowie dyskutują na forum klasy na temat osiągniętych sukcesów i zaistniałych

trudności w realizacji ćwiczenia,

Faza kończąca:
D. Podsumowanie zajęć:

− nauczyciel podsumowuje zajęcia,
− nauczyciel zadaje pracę domową.

Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej od uczniów po zakończonych zajęciach:
Nauczyciel ocenia uczniów podczas prowadzonych zajęć metodą obserwacji. Ocenia stopień
aktywności uczniów i ich zaangażowanie w wykonywaniu ćwiczeń oraz poprawność
wykonywanych ćwiczeń. Nauczyciel ocenia indywidualnie uczniów oraz grupę i efekty
końcowe pracy.

Uzupełniające źródła informacji dla ucznia

• Daszyńska M.: Malarskie techniki dekoracyjne. WSiP, Warszawa 1992.

• Fałkowska-Rękawek E.: Podstawy projektowania odzieży. WSiP S.A., Warszawa

2000.

• Marcinkowska K., Michejda-Kowalska K.: Barwne fantazje. WSiP, Warszawa 1993.
• Ostrowski St.: Malowanie akwarelą. WSiP, Warszawa 1993.

• Parramón J.M.: Jak rysować. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993.

• Parramón J.M.: Jak malować. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993.

Uzupełniające źródła informacji dla nauczyciela

• Daszyńska M.: Malarskie techniki dekoracyjne. WSiP, Warszawa 1992.

• Hohense-Ciszewska H.: ABC wiedzy o plastyce. WSiP, Warszawa 1988.

• Fałkowska – Rękawek E.: Podstawy projektowania odzieży. WSiP S.A. 2000.
• Lewicka J.: 100 technik plastycznych. Nasza Księgarnia. Warszawa 1969.

• Marcinkowska K., Michejda – Kowalska K.: Barwne fantazje. WSiP, Warszawa 1993.

• Ostrowski St.: Malowanie akwarelą. WSiP, Warszawa 1993.
• Parramón J. M.: Jak rysować. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993.

• Parramón J. M.: Jak malować. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Podstawy kompozycji plastycznej

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Utwórz dwa kontrastowe (maksymalnie różne) płaskie układy kompozycyjne tworzące

proste wzory na tkaninie. Pierwszy z nich ma być statyczny i zamknięty, drugi dynamiczny
i otwarty.

Uwagi:

• Pamiętaj o zastosowaniu pewnej czytelnej zasady w powtarzalności i porządkowaniu

elementów co jest charakterystyczne dla wzorów na tkaninie w celu uniknięcia
przypadkowości.

• Najwyżej ceniona winna być indywidualność rozwiązań.

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być prowadzone w oparciu o płaszczyznowe pomoce dydaktyczne.

Powinno być poprzedzone wykładem informacyjnym. Omawiając ćwiczenie nauczyciel
zwraca uwagę na rodzaje kompozycji i właściwy sposób tworzenia kompozycji.

Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia. Nauczyciel

koordynuje pracę ucznia, sprawdza poprawność jego wykonania. Wybrani uczniowie
prezentują swoje prace. Po prezentacji prac przez wybranych uczniów/słuchaczy powinna
wywiązać się dyskusja w klasie, którą podsumowuje nauczyciel.

Uwagi dla nauczyciela:

Za zdynamizowanie kompozycji odpowiadają czasem niewielkie przesunięcia od

uporządkowanych kierunków: pionów, poziomów i równoległości. Czasem wystarczy
ustawić w innym położeniu zaledwie kilka elementów i cały układ kompozycyjny zmienia
swój charakter. Można zatwierdzić ćwiczenie z dwoma układami elementów (statycznym
i dynamicznym), które do siebie nie nawiązują. Najważniejszym jednak jest zadbanie
o kreatywność myślenia w rozwiązywaniu problemu plastycznego, w celu uniknięcia
schematyczności rozwiązań.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Wymierzyć czarny kartonik brystolu o wymiarach 25 x 25 cm.

2) Pociąć kartonik na kwadraciki o wymiarach 2,5 x 2,5 cm.
3) Ułożyć z czarnych kwadracików dwa maksymalnie zróżnicowane wzory tkanin: statyczny

i dynamiczny na dwóch białych podłożach o wymiarach 21 x 21 cm.

4) Wykorzystać dowolną ilość kwadratowych elementów, które mogą zmieniać wzajemne

położenie, stykać się ze sobą bokami, rogami lub nie stykać się.

5) Przykleić elementy po indywidualnych korektach nauczyciela.
6) Zaprezentować opracowane przez siebie ćwiczenie pozostałym uczestnikom grupy

i sprawdzić czy pozostałe osoby podobnie odbierają wrażenie statyki i dynamiki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− wykład informacyjny,

− ćwiczenie praktyczne,

− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

• płaszczyznowe pomoce dydaktyczne,

• przestrzenne pomoce dydaktyczne,

• jeden czarny kartonik brystolu o wymiarach 25 x 25 cm,
• dwa białe kartoniki brystolu o wymiarach 21 x 21 cm,

• linijka,

• ołówek,
• nożyczki lub nożyk,

• klej lub dwustronna taśma klejąca,

• literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Zaprojektuj na szablonach bluzek kompozycję:

a) statyczną i symetryczną,
b) dynamiczną i asymetryczną

przy pomocy cienkopisu i różnej grubości czarnych flamastrów.
Uwaga: Stosuj kreski i linie sugerujące różne paski i kratki na materiałach, a także czarne
i białe fragmenty odpowiadające tkaninom gładkim.

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być prowadzone w oparciu o płaszczyznowe pomoce dydaktyczne.

Ćwiczenie powinno być poparte pogadanką. Omawiając ćwiczenie nauczyciel zwraca uwagę
na rodzaje kompozycji i właściwy sposób tworzenia kompozycji.

Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia. Nauczyciel

koordynuje pracę ucznia, sprawdza poprawność wykonania ćwiczenia. Wybrani uczniowie
prezentują swoje prace. Po prezentacji prac przez wybranych uczniów/słuchaczy powinna
wywiązać się dyskusja w klasie, którą podsumowuje nauczyciel.

Uwagi dla nauczyciela

Odnieść się do uwag w poprzednim ćwiczeniu. Unikać nadmiernej komplikacji

w używaniu kresek, linii, pasków, kratek. Dbać o czytelność rozwiązań. Zwracać uwagę na
to, żeby odczucie statyczności potwierdzonej symetrią i dynamiczności podkreślonej
asymetrią miało charakter kompozycji optycznie zróżnicowanych i było podobnie odbierane
przez wszystkich uczniów. Zestawy dwóch kompozycji (statycznej i dynamicznej) można
zaprezentować na forum klasy i na ich temat prowadzić dyskusję.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Skorzystać z doświadczeń zdobytych w ćwiczeniu 1.
2) Obrysować na papierze A4, ołówkiem kontury 10–12 miniaturek szablonów przodów

bluzek w celu wykonania szkiców wstępnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 1. Szablon bluzki do wykonania ćwiczenia

3) Zaprojektować kompozycje na miniaturach szablonów.
4) Nanieść na odrysowane miniatury szablonów cechy kompozycji:

a) statycznej i symetrycznej
b) dynamicznej i asymetrycznej

5) Wybrać, po konsultacjach z nauczycielem dwa najlepsze, kontrastujące ze sobą warianty.

6) Narysować wybrane warianty na dużych szablonach bluzek (A4) używając czarnych,

grubych flamastrów.

7) Zaprezentować najciekawsze rozwiązania na forum klasy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− pogadanka,

− ćwiczenie praktyczne,
− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

płaszczyznowe pomoce dydaktyczne,

–

miniatury szablonów bluzek,

–

kartki do szkiców wstępnych,

–

dwa jednakowe szablony bluzki na formacie A4,

–

ołówki (HB, 3B, 5B),

–

czarne flamastry,

–

czarne cienkopisy,

–

czarny grubo piszący marker,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

5.1.2. Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) utworzyć układy kompozycyjne

2) utworzyć kompozycję statyczną i symetryczną

3) utworzyć kompozycję dynamiczną i asymetryczną

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Podstawy kolorystyki

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Namaluj koło barw posługując się farbami akwarelowymi lub plakatowymi.

Uwaga: z czerwieni wybierz na kolor podstawowy – karminut,

z niebieskich wybierz na kolor podstawowy – ultramarynę,

z żółcieni wybierz na kolor podstawowy – ciemną żółcień.

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być prowadzone w oparciu o płaszczyznowe pomoce dydaktyczne.

Powinno być poprzedzone wykładem informacyjnym. Omawiając ćwiczenie nauczyciel
zwraca uwagę na podział kolorów, sposób tworzenia poszczególnych barw, cechy barw,
relatywizm barwi.

Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia. Nauczyciel

koordynuje pracę ucznia (pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktażem), sprawdza poprawność
wykonania ćwiczenia. Wybrani uczniowie prezentują swoje prace. Po prezentacji prac przez
wybranych uczniów/słuchaczy powinna wywiązać się dyskusja w klasie, którą podsumowuje
nauczyciel.

Szczegółowe uwagi dla nauczyciela

W celu wzbogacenia kolorystycznego koła barw, mieszając po dwie barwy podstawowe,

można uzyskać dodatkowe odcienie barw pochodnych. Mieszając żółcień z ultramaryną
otrzymamy zieleń. Bliżej części żółtej uczeń powinien dodać niewielką ilość ultramaryny
i uzyskać w ten sposób zieleń ciepłą, a bliżej ultramaryny odwrotnie - do zieleni dodać małą
ilość żółcieni uzyskując wówczas zieleń o innej temperaturze, a więc zimną.

Podobnie z pary barw podstawowych ultramaryna–karmin uzyskujemy fiolet. Jeżeli

użyjemy więcej karminu fiolet będzie cieplejszy, jaśniejszy i bardziej różowy. I odwrotnie –
większa ilość ultramaryny spowoduje, że barwa stanie się chłodniejszym, głębszym,
ciemniejszym fioletem.

Z trzeciej pary barw podstawowych żółcieni i karminu możemy również uzyskać wiele

odcieni oranżów i cynobrów. Wszystkie odcienie będą ciepłe.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− wykład informacyjny,

− pokaz z objaśnieniem,

− pokaz z instruktażem,
− ćwiczenie praktyczne,

− dyskusja dydaktyczna.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Narysować cyrklem na arkuszu A4 okrąg o dowolnych wymiarach.
2) Podzielić okrąg na 6 równych części.
3) Wypełnić co drugą cząstkę odpowiednim kolorem podstawowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) Zmieszać ze sobą farby z pary barw kontrastowych: pierwszą z trzecią, trzecią z piątą,

piątą z pierwszą.

5) Wypełnić uzyskanymi barwami pochodnymi odpowiednie cząstki koła barw.
6) Obrysować kontury okręgu i poszczególnych cząstek.

Środki dydaktyczne:

–

płaszczyznowe pomoce dydaktyczne – koło barw na planszy,

–

blok techniczny w formacie A4,

–

cyrkiel,

–

linijka,

–

narzędzia cienkorysujące: ołówek, flamaster, cienkopis,

–

gumka,

–

farby akwarelowe,

–

farby plakatowe,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2
Problem główny: Dobierz materiały odzieżowe w kompozycję kolorystyczną tworzącą zestaw
ubioru.

Problemy szczegółowe:
Grupa A: Dobierz materiały odzieżowe w kompozycję tonalną tworzącą zestaw ubioru
damskiego.
Uwaga: Grupa tworzy wymienioną kompozycję w dowolnej temperaturze barw.

Grupa B: Dobierz materiały odzieżowe w kompozycję achromatyczną tworzącą zestaw
ubioru męskiego.

Grupa C: Dobierz materiały odzieżowe w kompozycję chromatyczną tworzącą zestaw ubioru
damskiego.
Uwaga: Grupa tworzy wymienioną kompozycję zestawiając różne temperatury barw.

Grupa D: Dobierz materiały odzieżowe w kompozycję kontrastową tworzącą zestaw ubioru
damskiego.
Uwaga: Grupa tworzy wymienioną kompozycję zestawiając różne nasycenia i temperatury
barw.

Wskazówki do realizacji:

Omawiając ćwiczenie nauczyciel zwraca uwagę na etapy dyskusji dydaktycznej –

mutacja B. Nauczyciel powinien przygotować przed zajęciami próbki materiałów
odzieżowych w różnych tonacjach kolorystycznych.

Ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach problemowych. Poszczególne grupy dobierają

materiały odzieżowe w kompozycję kolorystyczną. Po prezentacji problemów szczegółowych
przez liderów grup powinna wywiązać się dyskusja w klasie na temat problemu głównego,
którą podsumowuje nauczyciel.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uwagi dla nauczyciela

Zadbać o śmiałość rozwiązań kolorystycznych. Zwrócić uwagę na kolorystyczne trendy

w modzie w poszczególnych sezonach na przykład wiosna/lato, jesień/zima.

Sposób wykonania ćwiczenia (dyskusja dydaktyczna – mutacja B)

Uczeń powinien:

1) Analizować w swojej grupie materiały nauczania dotyczące problemu szczegółowego,
2) Dyskutować w grupie na temat problemu szczegółowego,
3) Dobierać materiały odzieżowe w odpowiednią kompozycję kolorystyczną,
4) Wykorzystać dowolną koloryzację barw: ciepłą lub zimną,
5) Przedstawić na forum klasy zestawioną kompozycję kolorystyczną jako odpowiedź na

problem szczegółowy,

6) Dyskutować na forum klasy na temat zestawów poszczególnych grup.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− pogadanka,
− ćwiczenie praktyczne wykonane metodą dyskusji dydaktycznej – mutacja B.

Środki dydaktyczne:

− instrukcja do ćwiczenia z problemem głównym i problemami szczegółowymi dla

poszczególnych grup,

− próbki materiałów odzieżowych w różnej kolorystyce,
− literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wykonaj aplikację ręczną zawierającą kompozycję kolorystyczną.
Zastosuj różne sposoby łączenia części aplikacji na przykład: szycie ręczne, klejenie,

łączenie drutem.

Uwaga:
• Proponowane aplikacje: serwetka, obrazek, szal itp.

• Proponowane rodzaje materiałów odzieżowych: materiały odzieżowe o różnorodnej

ażurowości, wzorzystości, gładkości, fakturowości, grubości, miękkości, połyskliwości,
transparentności, z różnorodnych surowców włókienniczych (przędza, skóra, materiały
z włókien naturalnych i chemicznych), itp.

• Proponowane rodzaje materiałów plastycznych: koraliki, druciki, szyszki, muszelki,

kamyczki, patyczki, guziki, drobne przedmioty o różnej fakturowości itp.

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być poparte przez nauczyciela pogadanką. Omawiając ćwiczenie

nauczyciel zwraca uwagę na wykorzystanie kompozycji kolorystycznej w wytworze
plastycznym.

Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia. Nauczyciel

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uwagi dla nauczyciela

Zadbać o projekt wykonywanego ćwiczenia. Zwrócić uwagę na wielkości

poszczególnych elementów, a także na możliwość czerpania inspiracji z otaczającego świata
i sposoby syntetyzowania, czyli upraszczania elementów i zjawisk natury. Uczeń może
wybrać:
– świat roślin (kwiaty, liście, gałązki),
– świat zwierząt (uproszczone kształty zwierząt egzotycznych),
– świat fauny i flory morskiej (rozgwiazdy, ślimaki, koralowce, ryby, muszle, skały)
– i wiele innych motywów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Wykonać dwa szkice swoich propozycji aplikacji.
2) Dobrać materiały odzieżowe i plastyczne do wykreowania kompozycji kolorystycznej

aplikacji,

3) Opracować sposób wykonania aplikacji,
4) Przedstawić nauczycielowi dwie propozycje aplikacji zgodnie z punktami 1–3.
5) Wykonać aplikację wybraną przez nauczyciela zgodnie z przyjętymi ustaleniami.
6) Omówić na forum klasy projekt i odnieść się do propozycji i uwag.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− pogadanka,

− pokaz z objaśnieniem,
− pokaz z instruktażem,

− ćwiczenie praktyczne,

− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

różnorodne materiały odzieżowe,

–

różnorodne materiały plastyczne,

–

blok rysunkowy techniczny o formacie A3,

–

narzędzia do rysunku: ołówki, gumki, klej,

–

nożyczki,

–

igła,

–

nici,

–

farby,

–

druciki,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

5.2.2. Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) wykonać koło barw

2) dobierać materiały odzieżowe w kompozycję kolorystyczną

3) wykonać kompozycję kolorystyczną z materiałów odzieżowych

i plastycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Kompozycje jednoraportowe i wieloraportowe

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Porównaj drukowaną apaszkę będącą kompozycją jednoraportową ornamentu z wzorzystą

tkaniną będącą kompozycją wieloraportową ornamentu.

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być prowadzone w oparciu o płaszczyznowe i przestrzenne pomoce

dydaktyczne. Powinno być poprzedzone wykładem informacyjnym. Omawiając ćwiczenie
nauczyciel zwraca uwagę na różnice między kompozycją jednoraportową i wieloraportową
oraz omawia budowę ornamentów, z których zbudowana jest kompozycja.
Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia. Nauczyciel
koordynuje pracę ucznia, sprawdza poprawność jego wykonania. Wybrani uczniowie
prezentują swoje prace. Po prezentacji prac przez wybranych uczniów/słuchaczy powinna
wywiązać się dyskusja w klasie, którą podsumowuje nauczyciel.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Wybrać ze zbioru apaszek jedną, która spełnia cechy kompozycji jednoraportowej.
2) Opisać rodzaje występujących motywów, ornamentów i układów.
3) Wybrać ze zbioru tkanin jedną, która spełnia cechy kompozycji wieloraportowej.
4) Opisać rodzaje występujących motywów, ornamentów i układów.
5) Porównać czym różni się kompozycja jednoraportowa od wieloraportowej?
6) Omówić wnioski na forum klasy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− wykład informacyjny,

− pokaz z objaśnieniem,
− pokaz z instruktażem,

− ćwiczenie praktyczne,

− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

płaszczyznowe pomoce dydaktyczne,

–

przestrzenne pomoce dydaktyczne,

–

drukowane apaszki,.

–

wzorzyste tkaniny (minimum 1m x 1m),

–

zeszyt,

–

długopis,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wykonaj kompozycję wieloraportową na szalu o wymiarach 40 cm x 150 cm.

Zaprojektuj odpowiednie rodzaje ornamentów powierzchni składające się z dowolnej liczby
motywów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uwaga:
• Proponowane rodzaje materiałów na szal: gładkie materiały odzieżowe;

• Proponowane rodzaje materiałów na ornamenty: materiały odzieżowe o różnej

fakturowości i wzorzystości, przędze, koraliki, tasiemki, guziki.

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być poprzedzone wykładem problemowym. Nauczyciel prowadząc

wykład zadaje pytania na temat tworzenia kompozycji jednoraportowych i wieloraportowych.
Uczniowie mogą podawać przykłady tych kompozycji.

Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia. Uczeń szuka

inspiracji w geometrycznych podziałach i w sztuce ludowej (wycinanki, uproszczone
kolorowe malowanie). Powinien zadbać o inny charakter pracy niż w ćwiczeniu 3 z 5.2.
Nauczyciel koordynuje pracę ucznia (pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktażem),
przeprowadza konsultację i sprawdza poprawność wykonania ćwiczenia. Wybrani uczniowie
prezentują swoje prace. Po prezentacji prac przez wybranych uczniów/słuchaczy powinna
wywiązać się dyskusja w klasie, którą podsumowuje nauczyciel.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Wykonać kilka szkiców propozycji kompozycji ornamentowej na szal.
2) Wybrać najlepszy projekt po konsultacji z nauczycielem.
3) Dobrać materiały na ornamenty do wykonania kompozycji ornamentowej na szalu.
4) Opracować sposób przymocowania ornamentów (przyszycie, obszycie przędzą, tasiemką,

zdobienie koralikami, guzikami).

5) Wykonać kompozycję na szalu.
6) Omówić na forum klasy projekt i odnieść się do propozycji i uwag.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− wykład problemowy,

− pokaz z objaśnieniem,
− pokaz z instruktażem,

− ćwiczenie praktyczne,

− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

płaszczyznowe pomoce dydaktyczne,

–

przestrzenne pomoce dydaktyczne,

–

materiały na szal,

–

materiały na ornamenty,

–

blok rysunkowy techniczny o formacie A3,

–

narzędzia do rysunku: ołówki, gumki, nożyczki,

–

igła,

–

nici,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3.2. Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) rozróżnić kompozycję jednoraportową

2) rozróżnić kompozycję wieloraportową

3) zaprojektować kompozycję wieloraportową

4) wykonać kompozycję wieloraportową

5.4. Zasady kształtowania form płaskich i przestrzennych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Narysuj w ujęciu płaskim dwa dowolne asortymenty odzieży na górną część ciała,

zawierające płaskie motywy dekoracyjne (guziki, mankiety, patki, paski). Zastosuj technikę
rysowania narzędziami zostawiającymi cienką kreskę.

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być poprzedzone wykładem informacyjnym na temat technik

rysunkowych, rodzajów rysunków odzieży, rodzajów asortymentów i zestawów odzieży oraz
rysowania odzieży w sposób linearny w oparciu o właściwości plastyczne materiałów.
Wykład może być prowadzony w oparciu o płaszczyznowe i przestrzenne pomoce
dydaktyczne.

Każdy uczeń powinien przynieść na zajęcia 2 asortymenty odzieży na górną część ciała,

zawierające płaskie motywy dekoracyjne.

Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia. Ćwiczenie

polega na wykonaniu przez ucznia rysunku modelowego odzieży w ujęciu płaskim.

Nauczyciel koordynuje pracę ucznia (pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktażem),

przeprowadza konsultację i sprawdza poprawność wykonania ćwiczenia. Wybrani uczniowie
prezentują swoje prace. Po prezentacji prac przez wybranych uczniów/słuchaczy powinna
wywiązać się dyskusja w klasie, którą podsumowuje nauczyciel.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Położyć na stole jeden asortyment odzieży na górną część ciała (bluzka lub kamizelka lub

żakiet) o dowolnym fasonie.

2) Ułożyć odzież zgodnie z zasadami obowiązującymi przy wykonywaniu rysunku

modelowego.

3) Narysować na arkuszu A3 oś symetrii i odpowiednie linie konstrukcyjne.
4) Nanieść odpowiednie proporcje odzieży na pomocniczą konstrukcję.
5) Narysować schemat odzieży zgodnie z zasadami rysunku modelowego.
6) Wrysować szczegóły fasonu odzieży: stębnowania i motywy dekoracyjne

7) Stosować zróżnicowaną grubość kreski (linie konturowe grubsze, wewnętrzne cieńsze).
8) Omówić na forum klasy projekt i odnieść się do propozycji i uwag.
9) Powtórzyć czynności 1÷8 dla drugiego asortymentu odzieży

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− wykład informacyjny,

− pokaz z objaśnieniem,

− pokaz z instruktażem,
− ćwiczenie praktyczne,

− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

płaszczyznowe pomoce dydaktyczne,

–

przestrzenne pomoce dydaktyczne,

–

blok rysunkowy w formacie A3.

–

podziałka skalowa 1:4 lub 1:5,

–

narzędzia cienkorysujące (do wyboru): ołówki, piórko i tusz, czarna kredka, cienkopis,

–

gumka,

–

żurnale mody,

–

katalogi,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Narysuj w ujęciu perspektywicznym, sugerując właściwości plastyczne materiałów,

zaprojektowane przez siebie trzy asortymenty odzieży na górną i trzy asortymenty odzieży na
dolną część ciała. Zaprojektuj dekoracyjne ornamenty przestrzenne ubioru.
Uwaga: Zastosuj następujące techniki rysunkowe: ołówkiem, kredką, piórkiem, flamastrem,
lawowaniem, akcentując lekkość i szkicowość pracy.

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być poprzedzone wykładem problemowym. Nauczyciel prowadząc

wykład zadaje pytania na temat rysowania odzieży w sposób linearny w oparciu
o właściwości plastyczne materiałów.

Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia.
Nauczyciel koordynuje pracę ucznia (pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktażem),

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Wykonać kilkanaście szkiców zaprojektowanych przez siebie asortymentów odzieży

z zaznaczonymi elementami dekoracyjnymi.

2) Przedstawić szkice nauczycielowi.
3) Dobrać odpowiednie techniki rysunkowe akcentujące lekkość i szkicowość pracy.
4) Narysować wybrane przez nauczyciela asortymenty odzieży z elementami dekoracyjnymi

w wybranych technikach rysunkowych.

5) Omówić na forum klasy projekt i odnieść się do propozycji i uwag.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− wykład problemowy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− pokaz z objaśnieniem,

− pokaz z instruktażem,

− ćwiczenie praktyczne,
− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

blok rysunkowy techniczny o formacie A4,

–

narzędzia do rysunku: ołówki, piórka, tusz, miękkie pędzle cienki i grubszy,

–

naczynie na wodę,

–

gumki,

–

żurnale mody,

–

katalogi,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3
1) Skomponuj dla zestawu odzieży z ilustracji, trzy różne materiały odzieżowe pasujące do

siebie, pod względem właściwości plastycznych i kolorystyki.
Uwaga: materiały mają różnić się między sobą miękkością, puszystością, grubością,
fakturowością, matowością, elastycznością, wzorzystością, walorem.

2) Przedstaw na rysunku żurnalowym zestaw ubioru z ilustracji.

Uwaga: Zastosuj dowolne techniki rysunkowe, możesz wrysować ubiór na schemat
sylwetki, skopiować ubiór. Do ukazania fakturowości zaproponowanych materiałów
zastosuj technikę frottage .

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być poprzedzone wykładem problemowym. Nauczyciel prowadząc

wykład zadaje pytania na temat kompozycji kolorystycznej oraz technik rysowania odzieży
ukazujących właściwości plastyczne materiałów.

Ćwiczenie powinno być poprzedzone przyniesieniem przez ucznia czarno-białych

ilustracji lub zdjęć zestawów odzieży. Powinno być wykonane samodzielnie przez każdego
ucznia. Uczeń na podstawie czarno-białych ilustracji i czarno-białych zdjęć zestawów odzieży
komponuje zestawy kolorystyczne. Proponuje zestaw materiałów odzieżowych (ich
właściwości plastyczne). W

tym celu komponuje różne materiały pod względem

kolorystycznym i

plastycznym. Dla zaproponowanych materiałów wykonuje rysunek

żurnalowy zestawu odzieży z ilustracji lub zdjęć.

Nauczyciel koordynuje pracę ucznia (pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktażem),

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Wybrać z ilustracji odpowiedni zestaw ubioru.
2) Dobrać kilka zestawów kompozycji materiałowych.
3) Wybrać z nauczycielem najlepiej skomponowany zestaw materiałowy
4) Dobrać odpowiednie techniki rysunkowe akcentujące lekkość i szkicowość pracy.
5) Wykonać rysunek żurnalowy zestawu odzieży z ilustracji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6) Zastosować technikę frottage w zaproponowanych częściach ubioru, naśladując fakturę,

wzory i powierzchnie wybranej kompozycji materiałowej.

7) Omówić na forum klasy projekt i odnieść się do propozycji i uwag.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− wykład problemowy,

− pokaz z objaśnieniem,

− pokaz z instruktażem,
− ćwiczenie praktyczne,

− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

żurnale,

–

katalogi mody,

–

próbki tkanin,

–

blok rysunkowy techniczny o formacie A4,

–

schemat sylwetki klasycznej wycięty z kartonu,

–

narzędzia do rysunku: ołówki, piórka, tusz, miękkie pędzle cienki i grubszy,

–

naczynie na wodę,

–

gumki,

–

fakturalne przedmioty do techniki frottage,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Wykonaj przestrzenny wytwór plastyczny będący kompozycją zamkniętą lub otwartą

zawierającą rytm, relief, fakturę i ażur z zastosowaniem dowolnych materiałów odzieżowych
i plastycznych. Zastosuj różnorodne sposoby wykonywania przestrzennego wytworu
plastycznego n przykład: klejenie. szycie, łączenie, formowanie, odciskanie, malowanie.

Uwaga: Proponowane rodzaje przestrzennych wytworów plastycznych: broszka, wazon,

but na prezenty, stroik.

Proponowane rodzaje materiałów odzieżowych: materiały odzieżowe o różnorodnych

właściwościach plastycznych (ażurowości, fakturowości, grubości, miękkości, połyskliwości),
z różnorodnych surowców włókienniczych (przędza, skóra, materiały z włókien naturalnych
i chemicznych).

Proponowane rodzaje materiałów plastycznych: koraliki, masa papierowa, modelina,

druciki, szyszki, muszelki, kamyczki, guziki, drobne przedmioty o różnej fakturowości.

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być poprzedzone wykładem problemowym. Nauczyciel prowadząc

wykład zadaje pytania na temat kompozycji przestrzennej i kolorystycznej.

Uczeń przynosi na zajęcia materiały odzieżowe i plastyczne.
Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia.
Nauczyciel koordynuje pracę ucznia (pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktażem),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Naszkicować dwie propozycje przestrzennych wytworów plastycznych będących

kompozycją zamkniętą lub otwartą.

2) Dobrać materiały z jakich będą wykonane przestrzenne wytwory plastyczne.
3) Opracować sposoby wykonania przestrzennych wytworów plastycznych.
4) Przedstawić nauczycielowi dwie propozycje przestrzennego wytworu plastycznego

zgodnie z punktami 1-3.

5) Wykonać wytwór wybrany przez nauczyciela zgodnie z przyjętymi ustaleniami.
6) Omówić na forum klasy projekt i odnieść się do propozycji i uwag.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− wykład problemowy,
− pokaz z objaśnieniem,

− pokaz z instruktażem,

− ćwiczenie praktyczne,
− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

różnorodne materiały odzieżowe,

–

różnorodne materiały plastyczne,

–

blok rysunkowy techniczny o formacie A4,

–

narzędzia do rysunku: ołówki,

–

gumki, klej, nożyczki,

–

igła,

–

nici,

–

farby w sprayu,

–

modelina,

–

masa papierowa,

–

druciki,

–

butelki, słoiki,

–

zapięcia do broszek,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

5.4.2. Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) narysować odzież w ujęciu płaskim zawierającą motywy dekoracyjne

2) narysować odzież w ujęciu przestrzennym zawierającą motywy

dekoracyjne

3) skomponować materiały odzieżowe pod względem plastycznym do

zestawu odzieży

4) zastosować wybrane techniki rysunkowe w projektach ubiorów

5) wykonać na schemacie sylwetki klasycznej rysunek żurnalowy

odzieży

6) wykonać przestrzenny wytwór plastyczny będący kompozycją

zamkniętą lub otwartą zawierającą rytm, relief, fakturę i ażur

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Techniki malarskie

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj kolorystyczne studium martwej natury, składającej się z 3-4 przedmiotów

o prostych kształtach, bez ozdób i dwóch gładkich materiałów (jeden jako podłoże, drugi jako
tło dla przedmiotów). Zastosuj wybraną technikę malarską z wykorzystaniem koła barw
(mieszania barw na palecie)

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być poprzedzone wykładem informacyjnym na temat technik

malarskich, kolorystycznych szkiców żurnalowych, kolorystycznych rysunków żurnalowych
oraz malowania odzieży z ukazaniem właściwości plastycznych materiałów. Nauczyciel może
również zadawać pytania problemowe na temat sztuki mieszania barw w malarstwie. Wykład
może być prowadzony w oparciu o płaszczyznowe i przestrzenne pomoce dydaktyczne.

Nauczyciel przygotowuje przed zajęciami studium martwej natury.
Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia. Polega na

wykonaniu przez ucznia studium martwej natury wybraną techniką malarską z wykorzystaniem
koła barw.

Nauczyciel koordynuje pracę ucznia (pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktażem),

przeprowadza konsultację i sprawdza poprawność wykonania ćwiczenia. Wybrani uczniowie
prezentują swoje prace. Po prezentacji prac przez wybranych uczniów/słuchaczy w klasie
powinna wywiązać się dyskusja, którą podsumowuje nauczyciel.

Uwagi dla ucznia.

Należy pamiętać, że światło i cień w malarstwie budujemy mieszając barwy, a nie

dodając tylko czerni i bieli! W skład cienia w obrazie martwej natury wchodzi zawsze kolor
właściwy danego przedmiotu lub draperii, czyli tzw. kolor lokalny, ale o ton ciemniejszy.
Wchodzi również dopełnienie danej barwy (barwa w cieniu jest złamana). Czyli:
– do zieleni dodajemy odrobinkę czerwieni i odwrotnie,
– do oranżu dodajemy błękitu i odwrotnie,
– do fioletu dodajemy żółcieni i odwrotnie.

Do cienia możemy również dodać odrobinę barwy zimnej na przykład błękitu czy zieleni,

żeby uzyskać wrażenie oddalenia.

Światło budujemy dodając barw ciepłych w celu uzyskania efektu przybliżenia i barw

intensywnych – wybijających się.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Wykonać ołówkiem poobserwacyjny szkic przedmiotów na kartce papieru A3 z loku

technicznego.

2) Zadbać o dobre rozmieszczenie (zakomponowanie) rysowanych przedmiotów na podłożu

(nie mogą być za małe i za duże)!

3) Zadbać o właściwe proporcje wewnętrzne przedmiotów.
4) Zadbać o odpowiednie relacje wzajemnych wielkości poszczególnych przedmiotów

i odległości między nimi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) Przystąpić do malowania, mieszając barwy na palecie, w celu uzyskania podobnych

odcieni kolorystycznych do tych, które występują w elementach martwej natury.

6) Obserwować i zaznaczyć pędzlem światłocień i jego barwę, a także wzajemne wpływy

barw na siebie.

7) Zadbać o pokazanie gradacji ważności przedmiotów podczas malowania (pokazać które

przedmioty są ważniejsze, a które zlewają się z tłem).

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− wykład informacyjny,

− pokaz z objaśnieniem,

− pokaz z instruktażem,
− ćwiczenie praktyczne,

− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

płaszczyznowe pomoce dydaktyczne,

–

przestrzenne pomoce dydaktyczne,

–

blok techniczny w formacie A3,

–

ołówek,

–

gumka,

–

farby do wyboru: akwarele, tempery, plakatówki,

–

pędzle, cienki i grubszy (płaskie lub okrągłe do wyboru),

–

naczynie na wodę,

–

paleta (plastikowa tacka lub gruba tektura),

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wykonaj kolorystyczny rysunek żurnalowy, zaprojektowanej przez siebie eleganckiej

odzieży (suknia wieczorowa, futro, garsonka, spodnium. Wykorzystaj kilka technik
malarskich w celu uzyskania efektów fakturalnych, walorowych, kolorystycznych, jakości
materiału.

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być poprzedzone wykładem problemowym. Nauczyciel prowadząc

wykład zadaje pytania na temat technik malarskich, wykonywania kolorystycznych szkiców
żurnalowych, kolorystycznych rysunków żurnalowych oraz sposobów malowania odzieży
z ukazaniem właściwości plastycznych materiałów.

Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia.
Wśród technik malarsko-rysunkowych uczeń może stosować dowolne zabiegi plastyczne

w celu uzyskania podobieństwa do wybranych tekstyliów odzieżowych.
Może stosować:
– frottage ołówkiem i pędzlem z farbą,
– stemplowanie ziemniakiem, gazą, koronką,
– naklejanie papierów, taśm, folii przezroczystych i srebrnych,
– rysowanie pastelami tłustymi, kredkami akwarelowymi,
– drapanie nożykiem w strukturze farb i pasteli,
– wiele innych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nauczyciel koordynuje pracę ucznia (pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktażem),

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Wykonać w formie kolorowych szkiców kilka projektów eleganckiej odzieży z lekkim

zaznaczeniem właściwości plastycznych materiałów odzieżowych.

2) Wybrać różnorodne środki wyrazu plastycznego (sposoby, techniki malarskie) w celu

ukazania właściwości plastycznych wybranych materiałów odzieżowych.

3) Wybrać z nauczycielem najlepszy projekt.
4) Nanieść projekt na schemat sylwetki klasycznej w formie kolorowego rysunku

żurnalowego z dokładnym ukazaniem właściwości plastycznych materiału odzieżowego
i detali odzieży.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− wykład problemowy,
− pokaz z objaśnieniem,

− pokaz z instruktażem,

− ćwiczenie praktyczne,
− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

płaszczyznowe pomoce dydaktyczne,

–

schemat sylwetki klasycznej,

–

blok rysunkowy w formacie A4,

–

blok techniczny w formacie A3,

–

ołówek,

–

gumka,

–

farby do wyboru: akwarele, tempery, plakatówki,

–

pędzle; cienki i grubszy (płaskie lub okrągłe do wyboru),

–

naczynie na wodę,

–

paleta (plastikowa tacka lub gruba tektura),

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

5.5.2. Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) wykonać kolorystyczne studium martwej natury

2) wykonać kolorystyczny szkic żurnalowy, zaprojektowanej przez

siebie odzieży

3) wykonać kolorystyczny rysunek żurnalowy, zaprojektowanej przez

siebie odzieży

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Podstawy grafiki komputerowej

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przy pomocy programu do tworzenia grafiki rastrowej dobierz kompozycje barw

w zestawach odzieży. Ćwiczenie wykonaj na otrzymanych ubranych sylwetkach postaci
z klipartów.

Kompozycje kolorystyczne do wykonania:

1) kompozycja tonalna w dowolnej ciepłej lub zimnej temperaturze barw,
2) kompozycja achromatyczna,
3) kompozycja chromatyczna zestawiając różne temperatury barw,
4) kompozycja kontrastowa zestawiając różne jasności, nasycenia i temperatury barw.

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być wykonane w pracowni komputerowej wyposażonej w programy

do grafiki komputerowej.

Powinno być poprzedzone wykładem problemowym. Nauczyciel prowadząc wykład

zadaje pytania na temat podstawowych wiadomości z zakresu grafiki komputerowej oraz
kompozycji barw i zasad tworzenia barw.

Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia.
Nauczyciel koordynuje pracę ucznia (pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktażem),

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Znać podstawy obsługi programu Corel DRAW.
2) Uruchomić program i utworzyć nowy rysunek.
3) Wstawić ubrane 4 sylwetki postaci z klipartu do wykonania 4 kompozycji

kolorystycznych.

4) Zapoznać się z narzędziami umożliwiającymi zaznaczanie poszczególnych elementów

sylwetki (Narzędzia: Wskaźnik , Powiększenie

5) Zapoznać się z narzędziami służącymi do wypełniania zaznaczonych elementów kolorem,

teksturą, deseniem. (Narzędzia: Interakcyjne wypełnienie

, Wypełnienie jednolite

Wypełnienie tonalne

, Wypełnienie deseniem

, Wypełnienie teksturą

6) Zaznaczyć wybrane elementy sylwetki postaci do wypełnienia kolorem dla pierwszej

kompozycji.

7) Wybrać odpowiednie narzędzie do wypełnienia.
8) Dobrać właściwe kolory do kompozycji spośród dostępnych narzędzi do wypełnienia.
9) Powtórzyć punkt 7–9 do każdej następnej kompozycji kolorystycznej.
10) Zapisać wyniki pracy na dyskietce.
11) Zakończyć pracę z programem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela1. Przykładowe wykonanie ćwiczenia dla zestawienia tonalnego przy użyciu figury kwadratu

Narysuj i zaznacz kwadrat:

Wybierz wypełnienie:

Dla wybranego typu wypełnienia
ustal kolory, przesunięcie oraz inne
opcje.

Zmiany zatwierdź przyciskiem OK.

Efekt końcowy:

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− wykład problemowy,

− pokaz z objaśnieniem,

− pokaz z instruktażem,
− ćwiczenie praktyczne,

− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

sylwetki postaci pozbawione koloru ubrania, zamieszczone na dyskietkach w formacie
rysunku wektorowego (kliparty),

–

zestaw komputerowy z zainstalowanym systemem operacyjnym Windows ‘98SE lub
nowszym,

–

zainstalowany program graficzny Corel DRAW 9 lub nowszy,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Zaprojektuj kompozycję wieloraportową jako wzór na tkaninę z wykorzystaniem

ornamentu kontrastowego powierzchni przy użyciu programu komputerowego.

Wskazówki do realizacji:

Ćwiczenie powinno być wykonane w pracowni komputerowej wyposażonej w programy

do grafiki komputerowej.

Powinno być poprzedzone wykładem problemowym. Nauczyciel prowadząc wykład

zadaje pytania na temat podstawowych wiadomości z zakresu kompozycji jednoraportowych
i wieloraportowych.

Ćwiczenie powinno być wykonane samodzielnie przez każdego ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nauczyciel koordynuje pracę ucznia (pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktażem),

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Znać podstawy obsługi programu Corel DRAW.
2) Uruchomić program i utworzyć nowy rysunek.
3) Zaprojektować dwa kontrastowe motywy ornamentu w oparciu o rysunek odręczny.
4) Zapoznać się z narzędziami umożliwiającymi zaznaczanie poszczególnych elementów

motywu (Narzędzia: Wskaźnik , Powiększenie

5) Zapoznać się z narzędziami służącymi do wypełniania zaznaczonych elementów motywu

kolorem, teksturą, deseniem (Narzędzia: Interakcyjne wypełnienie

, Wypełnienie

jednolite

, Wypełnienie tonalne

, Wypełnienie deseniem

, Wypełnienie teksturą

6) Zaznaczyć wybrane elementy pierwszego motywu do wypełnienia.
7) Wybrać odpowiednie narzędzie do wypełnienia.
8) Dobrać właściwe wypełnienie motywu spośród dostępnych narzędzi do wypełnienia.
9) Powtórzyć punkty 7–9 do wypełnienia następnego motywu.
10) Narysować odpowiedni rodzaj siatki konstrukcyjnej za pomocą narzędzia Papier

kratkowy

11) Skomponować na siatce motywy w taki sposób, aby utworzyły ornament kontrastowy.
12) Zapisać wyniki pracy na dyskietce.
13) Zakończyć pracę z programem.

Tabela 2. Przykładowe wykonanie ćwiczenia dla jednego motywu zbudowanego z dwóch elementów o kształcie

elips przy użyciu siatki konstrukcyjnej

Narysuj i zaznacz elipsę,
korzystając z narzędzia Elipsa :

Narysuj drugą elipsę, obróconą względem
pierwszej o 90

Dobierz wypełnienie elips, aby było
kontrastowe, korzystając z paska
narzędzi Wypełnienie:

Dla wybranego typu wypełnienia ustal
kolory, przesunięcie oraz inne opcje.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zmiany zatwierdź przyciskiem OK.
Efekt końcowy:

Stworzyć linie siatki za pomocą narzędzia
Siatka

, a następnie osadzić w siatce

motywy:

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− wykład problemowy,

− pokaz z objaśnieniem,
− pokaz z instruktażem,

− ćwiczenie praktyczne,

− dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

zestaw komputerowy z zainstalowanym systemem operacyjnym Windows ‘98SE lub
nowszym,

–

zainstalowany program graficzny Corel DRAW 9 lub nowszy,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

5.6.2. Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) wykonać kompozycję kolorystyczną z zastosowaniem techniki

komputerowej

2) wykonać kompozycję wieloraportową jako wzór na tkaninę

z wykorzystaniem ornamentu kontrastowego powierzchni przy użyciu
programu komputerowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Nr 1.
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie kompozycji
płaskich i przestrzennych”

Test składa się z 15 zadań zamkniętych wielokrotnego wyboru, z których:

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 są z poziomu podstawowego,
zadania 10, 11, 12, 13, 14, 15 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
dobry – za rozwiązanie 11 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
bardzo dobry – za rozwiązanie 13 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Proponowana zamiana na stopnie szkolne według podziałów:

Stopień szkolny

dopuszczający dostateczny

dobry

bardzo

dobry

punktów

6 - 8

9 - 10

11 - 12

13 -15

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. d, 3. b, 4. c, 5.a, 6, b, 7. d, 8. c, 9. d, 10.b, 11. b, 12.
d, 13. b, 14. a, 15. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzalne osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1 Zdefiniować pojęcie kompozycji

A P

2 Wyjaśnić pojęcie kompozycji płaskiej B

3 Scharakteryzować symetrię C

4 Scharakteryzować barwy

5 Scharakteryzować kompozycję barw

6 Scharakteryzować kompozycję wieloraportową

C P

7 Scharakteryzować motyw ornamentu

8 Zanalizować rodzaj ornamentu wstęgowego D P

9 Rozróżnić układ kompozycyjny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10 Określić rodzaj techniki rysunkowej

11 Zanalizować rodzaj spódnicy i technikę

rysunkową przedstawiającej daną odzież

D PP

12 Zanalizować rodzaj spodni i technikę

rysunkową przedstawiającą daną odzież

D PP

13 Zanalizować rodzaj zestawu odzieży i

wykorzystaną kompozycję kolorystyczną

D PP

14 Zanalizować kolorystyczny rysunek żurnalowy

i technikę malarską przedstawiającą odzież

D PP

15 Zanalizować kolorystyczny szkic żurnalowy i

technikę malarską przedstawiającą odzież

D PP

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli, wyjaśnij wszystkie wątpliwości.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 15 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawdziwa.

5. Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, gdyż tylko wówczas będziesz miał satysfakcję z wykonanego

zadania.

7. Kiedy udzielanie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!

Materiały dla ucznia

− instrukcja,
− zestaw pytań testowych,

− karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zestaw zadań testowych

1) Prawdziwa definicja kompozycji brzmi:

a) komponowanie jest tworzeniem specyficznego bezładu i braku równowagi elementu,
b) komponowanie jest przede wszystkim strukturalną wewnętrzną dysharmonią

elementów,

c) kompozycja jest zespołem właściwie dobranych i celowo uporządkowanych

elementów,

d) kompozycja jest zespołem przypadkowo dobranych i celowo rozrzuconych

elementów.

2) Kompozycją płaską nazywamy:

a) organizację kompozycyjną form, które składają się z elementów trójwymiarowych

i które umieszczone są na płaszczyźnie,

b) organizację kompozycyjną form, które składają się z elementów bryłowych i które

umieszczone są na płaskiej powierzchni,

c) organizację kompozycyjną form, które składają się z elementów przestrzennych i

które umieszczone są na twardym podłożu,

d) organizację kompozycyjną form, które składają się z elementów płaskich i które

umieszczone są na płaszczyźnie.

3) Symetria

jest:

a) przekrzywionym odzwierciedleniem tego samego obrazu,
b) lustrzanym odbiciem tego samego obrazu względem osi symetrii,
c) przesuniętym powtórzeniem tego samego obrazu o 15

d) odwróconym odzwierciedleniem innego obrazu.

4) Barwy

złamane charakteryzują się:

a) jaskrawością barwnika,
b) dużą intensywnością barwnika,
c) małą intensywnością barwnika (łagodnością barwy),
d) agresywnością barwy.

5) Kompozycja achromatyczna barw to:

a) kombinacja koloru szarego z czarnym i białym,
b) kombinacja odcieni barw ciepłych,
c) kombinacja odcieni barw zimnych,
d) kombinacja odcieni barw złamanych.

6) Kompozycję wieloraportową uzyskuje się poprzez:

a) jednokrotne powielenie raportu na powierzchni drukowanego lub tkanego materiału,
b) wielokrotne powielenie raportu na powierzchni drukowanego lub tkanego materiału,
c) pojedyncze powielenie raportu na powierzchni drukowanego lub tkanego materiału,
d) brak powielenia raportu na powierzchni drukowanego lub tkanego materiału.

7) Motyw rozety jest to:

a) układ asymetryczny,
b) układ z przesuniętym punktem centralnym,
c) prostokątnym kształtem,
d) układ centralny, wieloosiowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8) Ornament

wstęgowy powstaje wówczas gdy:

a) powierzchnia jest trójkątna i ograniczona,
b) powierzchnia jest nieokreślona i ograniczona,
c) powierzchnia jest jak na wstążce lub chodniku,
d) powierzchnia jest okrągła i biała.

9) Poniższy rysunek przedstawia:

układ rytmiczny biegnący,

układ rytmiczny naprzemianległy,

układ rytmiczny nieograniczony,

układ rytmiczny odśrodkowy

10) Przedstawiony poniżej rysunek to:

a) rysunek linearny modelowy,
b) rysunek lawowany modelowy,
c) rysunek frottage modelowy,
d) rysunek światłocieniowy modelowy.

11) Poniższy rysunek przedstawia:

a) spódnicę mezzo narysowaną techniką frottage,
b) spódnicę mezzo narysowaną techniką światłocienia,
c) spódnicę midi narysowaną techniką frottage,
d) spódnicę midi narysowaną techniką światłocienia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12) Poniższy rysunek przedstawia:

a) spodnie bermudy narysowane techniką frottage,
b) spodnie bermudy narysowane techniką światłocienia,
c) spodnie szorty narysowane techniką frottage,
d) spodnie szorty narysowane techniką światłocienia.

13) Poniższy rysunek przedstawia:

a) kostium klasyczny w kompozycji barw kontrastowych,
b) kostium Chanel w kompozycji barw tonalnych,
c) kostium Chanel w kompozycji barw kontrastowych.
d) kostium klasyczny w kompozycji barw tonalnych.

14. Poniższy rysunek przedstawia:

a) kolorystyczny rysunek żurnalowy sukni damskiej namalowany techniką frottage,
b) kolorystyczny rysunek modelowy sukni damskiej namalowany techniką frottage,
c) kolorystyczny rysunek żurnalowy sukni damskiej namalowany techniką pasteli,
d) kolorystyczny rysunek modelowy sukni damskiej namalowany techniką pasteli.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15) Poniższy rysunek przedstawia:

a) kolorystyczny szkic żurnalowy,

b) kolorystyczny rysunek żurnalowy wykonany techniką frottage,
c) kolorystyczny rysunek żurnalowy wykonany techniką pasteli,
d) kolorystyczny rysunek modelowy wykonany techniką pasteli.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ................................................................................................

Wykonywanie kompozycji płaskich i przestrzennych

Zaznacz poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedzi

Punkty

a b c d

10.

a b c d

11.

a b c d

12.

a b c d

13.

a b c d

14.

a b c d

15.

a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nr 2.
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie kompozycji
płaskich i przestrzennych”

Test składa się z 15 zadań zamkniętych wielokrotnego wyboru, z których:
zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 są z poziomu podstawowego,
zadania 10, 11, 12, 13, 14, 15 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
dobry – za rozwiązanie 11 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
bardzo dobry – za rozwiązanie 13 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Proponowana zamiana na stopnie szkolne według podziałów:

Stopień szkolny

dopuszczający dostateczny

dobry

bardzo

dobry

punktów

6 - 8

9 - 10

11 - 12

13 -15

Klucz odpowiedzi: 1.a, 2. a, 3. a, 4. b, 5.b, 6, b, 7. d, 8. d, 9. b, 10.a, 11. d, 12. b, 13. c, 14. b,
15. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzalne osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1 Zdefiniować pojęcie kompozycji

A P

2 Wyjaśnić pojęcie kompozycji przestrzennej

3 Scharakteryzować motyw symetryczny

4 Scharakteryzować barwy

5. Scharakteryzować kompozycję barw

6. Scharakteryzować kompozycję jednoraportową

C P

7. Scharakteryzować motyw ornamentu

8. Zanalizować rodzaj ornamentu

9. Rozróżnić układ kompozycyjny

10. Określić rodzaj techniki rysunkowej

11. Zanalizować rodzaj płaszcza i technikę

rysunkową przedstawiającej daną odzież

D PP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. Zanalizować rodzaj sukienki i technikę

rysunkową przedstawiającą daną odzież

D PP

13. Zanalizować rodzaj zestawu odzieży i

wykorzystaną kompozycję kolorystyczną

D PP

14. Zanalizować kolorystyczny rysunek żurnalowy

i technikę malarską przedstawiającą odzież

D PP

15. Zanalizować kolorystyczny szkic żurnalowy i

technikę malarską przedstawiającą odzież

D PP

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. wszystkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawdziwa.

5. Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, gdyż tylko wówczas będziesz miał satysfakcję z wykonanego

zadania.

7. Kiedy udzielanie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!

Materiały dla ucznia

− instrukcja,

− zestaw pytań testowych,
− karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zestaw zadań testowych

1) Definicja kompozycji brzmi:

a) kompozycja jest zespołem właściwie dobranych i celowo uporządkowanych

elementów

b) komponowanie jest tworzeniem specyficznego bezładu i braku równowagi elementu,
c) komponowanie jest przede wszystkim strukturalną wewnętrzną dysharmonią

elementów,

d) kompozycja jest zespołem przypadkowo dobranych i celowo rozrzuconych

elementów.

2) Kompozycją przestrzenną nazywamy:

a) układ elementów bryłowych, trójwymiarowych, tworzonych z materiałów

plastycznych, jak glina, gips, drewno, drut, blacha, usytuowanych w przestrzeni lub
na płaszczyźnie,

b) układ elementów płaskich, tworzonych z materiałów plastycznych, jak glina, gips,

drewno, drut, blacha, usytuowanych na płaszczyźnie,

c) organizację kompozycyjną form, które składają się z elementów płaskich i które

umieszczone są na płaszczyźnie,

d) organizację kompozycyjną form, które składają się z płaskich elementów

tekstylnych, które umieszczone są na płaszczyźnie.

3) W motywach symetrycznych:

a) strona prawa motywu odpowiada stronie lewej motywu,
b) górna część motywu nie odpowiada dolnej części motywu,
c) boczna część motywu jest inna niż środkowa część motywu,
d) prawa strona motywu nie odpowiada stronie lewej motywu.

4) Barwy o temperaturze ciepłej powstają poprzez:

a) dodatek barwy zielonej,
b) dodatek barwy żółtej lub pomarańczowej,
c) dodatek barwy niebieskiej
d) dodatek barwy fioletowej.

5) Kompozycja kontrastowa barw to:

a) zestawienie barw podobnych,
b) zestawienie barw przeciwstawnych,
c) zestawienie barw oparte na jednym kolorze,
d) zestawienie odcieni szarości.

6) Kompozycję jednoraportową uzyskuje się poprzez:

a) wielokrotne powielenie raportu na powierzchni wyrobu włókienniczego,
b) jednokrotne powielenie raportem całej powierzchni wyrobu włókienniczego,
c) dwukrotne powielenie raportu na powierzchni wyrobu włókienniczego,
d) brak drukowania raportem powierzchni materiału (materiał gładki).

7) Motyw wrotki jest:

a) sposobem powtórzeń wstęgowych,
b) sposobem powtórzeń we wszystkich kierunkach,
c) sposobem powtórzeń równoległych
d) sposobem powtórzeń złożonych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8) Ornament

zamknięty powstaje wówczas gdy:

a) powierzchnia jest jak na wstążce lub chodniku,
b) powierzchnia jest nieokreślona i ograniczona,
c) powierzchnia jest wielka i niedostępna w całości dla oka,
d) powierzchnia jest określona i ograniczona,

9) Poniższy rysunek przedstawia:

a) układ rytmiczny odśrodkowy,

b) układ rytmiczny naprzemianległy,

c) układ rytmiczny biegnący,

d) układ rytmiczny opadający.

10) Przedstawiony poniżej rysunek to:

a) rysunek linearny modelowy,
b) rysunek lawowany modelowy,
c) rysunek walorowy modelowy,
d) rysunek światłocieniowy modelowy.

11) Poniższy rysunek przedstawia:

a) płaszcz rozkloszowany narysowany techniką collage,
b) płaszcz rozkloszowany narysowany techniką światłocienia,
c) płaszcz dyplomatkę narysowany techniką collage,
d) płaszcz dyplomatkę narysowany techniką światłocienia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12) Poniższy rysunek przedstawia:

a) sukienkę koszulową – szmizjerkę, narysowaną techniką frottage,
b) sukienkę koszulową – szmizjerkę, narysowaną techniką światłocienia,
c) sukienkę ludową, narysowaną techniką frottage,
d) sukienkę ludową, narysowaną techniką światłocienia.

13) Poniższy rysunek przedstawia:

a) garnitur w stylu sportowym w kompozycji barw kontrastowych,
b) garnitur w stylu sportowym w kompozycji barw tonalnych
c) garnitur w stylu ludowym w kompozycji barw kontrastowych,
d) garnitur w stylu ludowym w kompozycji barw tonalnych.

14) Poniższy rysunek przedstawia:

a) kolorystyczny rysunek żurnalowy namalowany techniką frottage,
b) kolorystyczny rysunek żurnalowy namalowany techniką akwareli,
c) kolorystyczny rysunek modelowy namalowany techniką pasteli,
d) kolorystyczny rysunek modelowy namalowany techniką akwareli,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15) Poniższy rysunek przedstawia:

a) kolorystyczny szkic żurnalowy,

b) kolorystyczny rysunek żurnalowy wykonany techniką frottage,
c) kolorystyczny rysunek żurnalowy wykonany techniką pasteli,
d) kolorystyczny rysunek modelowy wykonany techniką pasteli.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ................................................................................................

Wykonywanie kompozycji płaskich i przestrzennych

Zaznacz poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedź Punkty

1. a b c d

2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d

10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Andrzejewska H.: Malarstwo polskie. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe,

Warszawa 1999

2. Białostocki J.: Sztuka cenniejsza niż złoto. PWN, Warszawa 2002
3. Brézillon M: Encyklopedia kultur pradziejowych Europa, Azja, Afryka, Ameryka.

Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, PWN, Warszawa 2001

4. Chrzanowski T.: Sztuka w Polsce od I do II Rzeczypospolitej. Zarys dziejów.

Wydawnictwo Naukowo-Techniczne PWN, Warszawa 1998

5. Czurkowa M.H., Ulawska-Bryszewska I.: Rysunek zawodowy dla szkół odzieżowych.

WSiP, Warszawa 1996

6. Cykl tygodników „Wielcy malarze, ich życie, inspiracje i dzieło”. Eaglemoss Polska,

Warszawa 1998 (wydawane od 1998)

7. Daszyńska M.: Malarskie techniki dekoracyjne. WSiP, Warszawa 1992
8. Dolmetsch H.: Skarbnica ornamentów. L.: PWN, Wydawnictwa Artystyczne

i Filmowe, Warszawa 1999

9. De Morant H.: Historia sztuki zdobniczej. Rozdz. 1 „Zdobienia i ornamenty”. Arkady

Warszawa 1983

10. Encyklopedia Techniki. Przemysł Lekki. WNT, Warszawa 1986
11. Fałkowska Rękawek E.: Podstawy projektowania odzieży. WSiP S.A., Warszawa

2000

12. Hohense-Ciszewska H.: ABC wiedzy o plastyce. WSiP, Warszawa 1988
13. Hoffman H., Łukaszewski B., Olszewski A.: Podstawy kompozycji plastycznej –

wybrane zagadnienia. Skrypt. Politechnika Radomska, Radom 1998

14. Jackowski A.: Polska sztuka ludowa. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999
15. Kossakowska I.: Narodziny polskiej grafiki artystycznej 1897-1917. Universitas,

Kraków 2000

16. Kozakiewicz S.: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. PWN, Warszawa 2002
17. Lewicka J.: 100 technik plastycznych. Nasza Księgarnia. Warszawa 1969
18. Levey M.: Od Giotta do Cezanne’a. Zarys historii malarstwa. Arkady, Warszawa 1972

(strony z martwymi naturami: 205, 222, 312)

19. Łysiak W.: Malarstwo białego człowieka. Tom I–VIII, Exlibris, Warszawa 1998
20. Marcinkowska K.: Michejda-Kowalska K.: Barwne fantazje. WSiP, Warszawa 1993
21. Marcinkowska K.: Michejda-Kowalska K.: Barwne i chropawe. WSiP, Warszawa 1995
22. Marcinkowska K.: Michejda-Kowalska K.: Wydzieranki i wycinanki. WSiP, Warszawa

1993

23. Misiurka A.: Aplikacje. WSiP, Warszawa 1994
24. Multimedialny album malarstwa polskiego. Dom Wydawniczy Bellona. Program na

płycie CD. PWN, Warszawa 2003

25. Ostrowski St.: Malowanie akwarelą. WSiP, Warszawa 1993
26. Parramón J. M.: Jak rysować. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993
27. Parramón J. M.: Jak malować. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993
28. Parramón J. M., Galbó M.: Perspektywa w rysunku i malarstwie. WSiP, Warszawa 1993
29. Praca zbiorowa. Krawiectwo. Technologia. WSiP S.A., Warszawa 1999
30. Parzęcka M.: Arcydzieła malarstwa polskiego. Arkady, Warszawa 2000
31. Rzepińska M.: Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego. Część I, Rozdz. I pt.:

Nauka o kolorze i wiedza o kolorze. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1983

32. Samek J.: Polskie rzemiosło artystyczne – Średniowiecze. PWN, Wydawnictwa

Artystyczne i Filmowe, Warszawa 2000

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33. Sienkiewicz K.: Haftowanie gałganami. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza,

Warszawa 1988

34. Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Praca zbiorowa. Wydawnictwo PWN,

Warszawa 2003

35. M. Spillane: Zaprezentuj siebie. Poradnik dla puszystych pań. Muza S.A., Warszawa

1998

36. Smith R.: Tajemnice warsztatu artysty. Muza S.A., Warszawa 1994
37. Sterling Ch.: Martwa natura od starożytności po wiek XX. PWN, Wydawnictwa

Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1998

38. Sztuka rozpoznawania stylów. Architektura – Rzeźba – Malarstwo. Muza, Warszawa

1999

39. Teissig K.: Techniki rysunku. Wydawnictwa artystyczne i Filmowe. Warszawa 1999
40. Werner J.: Podstawy technologii malarstwa i grafiki. PWN, Warszawa – Kraków 1989
41. Włodarczyk W.: Sztuka Polska 1918–2000. Arkady, Warszawa 2000

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
08 Wykonywanie kompozycji płaskich i przestrzennych
08 Wykonywanie połączeń w urządzeniach precyzyjnych
08 Wykonywanie izolacji wodochronnych z materiałów bitumicznych
713[05] Z1 08 Wykonywanie posad Nieznany
08 Wykonywanie i remontowanie o Nieznany
08 Wykonywanie pomiarow warszta Nieznany (2)
08 Wykonywanie izolacji wodochr Nieznany
08 Wykonywanie montażu i demontażu silnika dwusuwowego
08 Wykonywanie podstawowych utw Nieznany
08 Wykonywanie komputerowej obróbki sygnału
712[02] Z1 08 Wykonywanie scian Nieznany (2)
figury plaskie i przestrzenne
08 Wykonywanie montażu mechanicznego
08 Wykonywanie konserwacji narz Nieznany
08 Zasady i metody zapobiegania przestepczosciid 7594
714[01] Z1 08 Wykonywanie powłok lakierniczych

więcej podobnych podstron