Ewa Wilk

21 maja 2013

Polaków problemy z seksem

Ile pa stwa w øó ku

Nasze pa stwo intensywnie zajmuje si seksem obywateli – polityczna awantura goni polityczn awantur . Jakie tak naprawd
køopoty Polacy maj w swoich sypialniach i co w istocie pa stwo ma tam do roboty?

Nie ma dnia bez seksu. Nie ma ucieczki od seksu. O sferze publicznej mowa. Nowa ustawa o gwaøcie, ciganym teraz z oskar enia publicznego. Wyrok na
nieetycznego seksuologa – psychologa prof. Lechosøawa Gapika z Poznania. Pierwszy w Polsce proces ksi dza pedofila. To tylko repertuar ostatniego
miesi ca.

Czy rzeczywi cie jeste my osaczeni przez seks chory, nios cy krzywd i traum ? Czy co si w dziedzinie seksu dzieje, co wymagaøoby od pa stwa pilnej
mobilizacji w ciganiu, karaniu i leczeniu osób, które przemoc zaspokajaj swoje wypaczone potrzeby?

Czy wszystko, co zøe, da si ukara

Nie ma w tpliwo ci, e pedofilia, gwaøt, zmuszanie drugiego czøowieka – cho by dorosøego i bliskiego – do jakichkolwiek zachowa seksualnych
jak kolwiek przemoc s godne pot pienia. Polskie prawo w tej dziedzinie powinno wawo uwalnia si od dawno skompromitowanych przez nauk
przekona . Ot, cho by dotychczasowe rozwi zanie w sprawie gwaøtu wyrastaøo z archaicznego stereotypu, e je li ofiara nie doniesie, to wida nie czuje
si zgwaøcona, ergo gwaøtu nie byøo, a jak byø, to sama sobie winna – pewnie sprowokowaøa.

Ale te instrument, jakim jest prawo i jego egzekucja, bywa zawodny, a wiara w jego moc iluzoryczna. Podczas niedawnej konferencji seksuologów
(po wi conej pedofilii) trwaøa wøa nie przerwa kawowa, kiedy dotarøa wiadomo o przyj ciu przez Sejm nowych, wiatøych rozwi za w kwestii gwaøtu.
Oficerowi policji, wytrawnemu specjali cie od przest pczo ci seksualnej, kubek z kaw zadr aø w r ce i gwaøtownie, acz nieoficjalnie wyraziø stanowisko
dyktowane pragmatyk zawodow . Dla policji terminem wi tym jest wykrywalno . Sprawców, równie tych maø e skich, w statystykach musi si
pojawi odpowiednia liczba. A ponad 80 proc. zgwaøce dopuszczaj si osoby dobrze znane ofierze.

W rodowisku seksuologów sceptycznie patrzy si te na niedawno przyj te rozwi zania dotycz ce pedofili, których w zamian za zøagodzenie kary
poddaje si terapii. Trzy o rodki psychiatryczne w Polsce dostaøy pieni dze na przygotowanie si do tego. Na budynki, kraty, ochroniarzy. Na leczenie, na
opøacenie specjalistów, na ich superwizj – ju nie. Rzecz jednak najwa niejsza to wygórowane nadzieje, za którymi kryje si wci powszechnie
obowi zuj cy mit, e pedofila nale aøoby po prostu wykastrowa , czyli amputowa , albo wyø czy mu jak tabletk narz dy pøciowe. Co takiego
w wi tym, impulsywnym oburzeniu zadeklarowaø kiedy premier Tusk. Problem, e u pedofila, zwøaszcza tzw. preferencyjnego (czyli takiego, który
inaczej ni z dzieckiem czy w jego obecno ci nie dozna satysfakcji seksualnej), nawet brak penisa tej skøonno ci nie wyø czy, bo to si rodzi w mózgu.
I to nie w konkretnym jego obszarze, ale w dziesi tkach struktur odpowiedzialnych za kontrol zachowa , cechy osobowo ci (np. impulsywno ), procesy
poznawcze (stosunek do wiata i swego w nim miejsca), pami (do wiadczenia z dzieci stwa, nie tylko zreszt seksualne). Jak prawo ma przewidzie
wszystkie mo liwe kombinacje, które dla najbieglejszych biegøych pozostaj zagadk ?

Niezale nie zatem od tego, e zmiany w prawie s stale konieczne, trzeba z dystansem patrze na ich rezultaty. I cho w najmniejszym stopniu nie
zwalnia to pa stwa ze cigania przest pczo ci seksualnej, jej rozmiary gasn , gdy przyjrzymy si problemom, które gn bi porz dnych ludzi w ich
sypialniach. A tam te rodz si nieszcz cia, dramaty, poczucie niskiej warto ci albo krzywdy i poni enia.

Czy u porz dnej reszty wszystko jest w porz dku

O twarde dane tu trudno, ale tendencje i nowe zjawiska mo na wyøowi na podstawie tego, z czym przychodz do gabinetu seksuologicznego chøop
i baba (w latach 80. kobiety stanowiøy ok. 15 proc. pacjentów, teraz nawet 45 proc.). Dost pne statystyki sugeruj , e – jak brzmi popularny
kolokwializm – m czy ni chc , ale nie mog , a kobiety mog , ale nie chc . Køopoty z osi gni ciem erekcji po jednej stronie, za sucho pochwy,
wulwodynia (ból, wi d) i zaburzenia libido – takie køopoty mog psu seks nawet kilku milionom polskich par. W staøym spektrum dolegliwo ci pojawia
si te przedwczesny wytrysk (7 proc. m czyzn – badanie prof. Izdebskiego i Polpharmy). Zdaniem niektórych specjalistów, ju sama konstrukcja wielu
prowadzonych dzi sonda y, a i poniek d ich wynik zwi zane s z tym, kto je finansuje. Zwykle to firmy farmaceutyczne produkuj ce Viagr i podobne
w dziaøaniu specyfiki.

Cho wi c smutek w sypialni pojawia si zwykle z powy szych powodów, to wiele powa nych problemów umyka zestawieniom. Na pewno dlatego, e
ludzie maj opór przed intymnymi wyznaniami cho by i w anonimowych badaniach. Tymczasem klinicy ci zauwa aj powa ny powszechny problem:
perwersje o charakterze uzale nie . Dr Søawomir Jakima, psychiatra i seksuolog, mazowiecki konsultant wojewódzki, pracuje z tzw. maø e stwami
dewiacyjnymi, w których jedna ze stron popada w parafili . Mówi c pro ciej, chodzi o to, e jedna strona w zwi zku upodoba sobie jakie zachowanie
(np. masochizm, transwestytyzm, czyli przebieranie si za osob pøci przeciwnej, fetyszyzm), a po latach staje si ono koniecznym warunkiem
osi gni cia gotowo ci i satysfakcji – i jedyn form intymnego kontaktu pary. Zwykle przychodzi do gabinetu ona – ju do granic wytrzymaøo ci
wym czona i poni ona tym seksem. Wcale niebagatelnym problemem s nieskonsumowane zwi zki, niekiedy nawet przez 20 lat ich trwania.

Kolejna sprawa to zaburzenia to samo ci pøciowej. Sama diagnoza, potem wieloletnia terapia tej odmienno ci (nauka coraz precyzyjniej poznaje jej
etiologi ) wymaga od pacjenta/pacjentki heroicznej wytrwaøo ci. Zdarza si – jak w przypadku posøanki Anny Grodzkiej – e problemowi stawia si czoøo
po latach zwi zku, zdarza si , e osoba, która pøe zmieniøa, wchodzi w zwi zek, ale mówi o tym partnerowi po latach. Zawsze dramat.

Dr Wiesøaw Czernikiewicz, ginekolog i seksuolog, szacuje, e zaledwie co dziesi ty zgøaszaj cy si dzi do niego pacjent czy pacjentka ma problem – by
tak powiedzie – czysto seksualny. U 20 proc. pozostaøych towarzyszy mu co natury psychicznej: zaburzenia osobowo ci, nastroju, stany l kowe,
czasem choroba dwubiegunowa. U 80 proc. – co natury somatycznej: nadci nienie, choroba niedokrwienna serca, mia d yca, cukrzyca. Oczywi cie, im
møodszy pacjent, tym wi ksze prawdopodobie stwo, e ciaøo jest w porz dku, szwankuje raczej psychika (to z ni zwykle maj problem ci nowi, ju 18-
letni pacjenci, zgøaszaj cy køopoty z erekcj ). Niemo no ci erotyczne wynikaj ce ze stanu zdrowia (najkrócej mówi c – rzecz najcz ciej w søabszym

Strona 1 z 3

Polaków problemy z seksem | Ile pa stwa w øó ku - Polityka.pl

2013-06-11

http://www.polityka.pl/spoleczenstwo/artykuly/1543103,1,polakow-problemy-z-sekse...

ukrwieniu narz dów pøciowych) w tym samym stopniu dotycz kobiet, co m czyzn. Tyle e bez erekcji stosunek odby si nie mo e, a z brakiem
lubrykacji mo na sobie poradzi za pomoc zakupu w drogerii. Tote m skie køopoty wygl daj jaskrawiej.

Truizmem jest, e wymienione choroby nazywane epidemiami naszych czasów s cen , jak pøacimy za zestresowanie, zagonienie, za to, e psychicznie
p kamy w obliczu w ciekle konkurencyjnych reguø gry spoøecznej. Znakiem czasów staøa si depresja, pozornym zbawieniem – antydepresanty. Dla coraz
wi kszej liczby møodych, ambitnych, wielkomiejskich zdobywczy i zdobywców wiata – poranna piguøka sine qua non. Seksuolodzy nie maj w tpliwo ci:
leki tzw. zwrotnego wychwytu serotoniny zdecydowanie pogarszaj apetyt seksualny. (Podobnie jak u co trzeciej kobiety piguøka antykoncepcyjna).
Antydepresanty wymy lono wszak dla ludzi, tyle tylko, e czøowiek wspóøczesny chce prostych, skutecznych rozwi za . Mniejszo akceptuje oczywisto ,

e tabletce powinna towarzyszy terapia psychologiczna, bo inaczej nie usunie si przyczyn choroby. Za to zwi kszy ryzyko wpadni cia w naøóg,

w lekomani , w yciowy korkoci g. I rozwali si swoje ycie seksualne, zwi zek.

49 proc. m czyzn i 27 proc. kobiet poszukuje w Internecie tre ci erotycznych (badania prof. Izdebskiego) – mówi , e szukaj rady, informacji, ale te
podniecenia i przyjemno ci. Seksuolodzy z niepokojem obserwuj møodych m czyzn popadaj cych w uzale nienie od masturbacji przed ekranem
komputera (inaczej po pewnym czasie ju nie mog , trac zainteresowanie realn partnerk ). Wielu poszukuje z czasem coraz silniejszej stymulacji, bez
trudu natrafiaj c na pornografi z dzie mi, zwierz tami. Oczywi cie, bez Internetu wielu z nich te dotarøoby do takich tre ci, trudno wini narz dzie. Ale
psychoterapeuci par alarmuj : møode zwi zki sypi si jak liwki z drzewa, a w tle coraz cz ciej s albo te cyberzdrady, albo szybkie, øatwe, czasem
wr cz nawykowe zdrady realne, popeøniane z partnerami przygodnymi, nieoczekuj cymi zreszt niczego poza jednorazowym seksem umówionym
w necie.

Czy wiemy, jak maøo o seksie wiemy

Mo na odnie wra enie, e w ostatnich latach w Polsce nagadali my si o seksie do przejedzenia. Ale trywialnie, powierzchownie. Opinia publiczna
dostaøa raporty o redniej døugo ci polskiego czøonka (17,26 cm), o rednim trwaniu stosunku (13 minut). Popularne poradniki i pras kobiec , lansuj c
nie tyle prawo do kobiecego orgazmu, ile obowi zek jego systematycznego osi gania do s dziwej staro ci. Kultura popularna, moda (równie dzieci ca),
reklama – seksualne aluzje s wszechobecne. Seks wci ga nas cho by mimochodem w ideologiczne i polityczne awantury, by wspomnie tylko te
naj wie sze i nierozstrzygni te: ramy prawne dla homoseksualnych zwi zków partnerskich oraz wychowanie seksualne w szkole. (W rodowisku
seksuologicznym powtarzana jest anegdota, jak to wiatowa Organizacja Zdrowia tej wiosny ogøosiøa standardy wychowania seksualnego dla rozmaitych
grup wiekowych, poczynaj c od przedszkolaków. Prezes Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego prof. Zbigniew Lew-Starowicz zostaø wezwany na
dywanik do premiera, eby da spokój z tymi przedszkolami, bo sprawa jest polityczna i daj Bo e, eby w szkoøach si udaøo).

Có , 84 proc. Polaków i 92 proc. Polek jest za seksuologi w szkole. Przedmiot, popularnie nazywany seksem (wychowanie do ycia w rodzinie), prowadzi
7 na 10 gimnazjów, 81 proc. uczniów na te dobrowolne 14 godz. w roku chodzi. Tyle e 56 proc. nastolatków i 73 proc. rodziców nie pami ta, o czym
tam jest mowa. Ucz poloni ci, biolodzy, katecheci – po przeszkoleniach albo i nie – prawie 30 proc. (wedøug bada prof. Izdebskiego) nie ma ku temu
formalnych kwalifikacji.

Wedøug raportu Grupy Edukatorów Seksualnych Ponton, 44,5 proc. møodzie y nigdy nie miaøo sposobno ci pogada o seksie w domu (a je li ju , to
otrzymaøa moralizatorskie kazanie). Jednocze nie – wedøug GfK Polonia – 12 proc. dzieci w wieku 12–16 lat pierwszy raz ma ju za sob . W wieku 17 lat
co trzeci chøopak i dziewczyna s po inicjacji.

Rodzice – i ci, którzy chc seksualnej edukacji dla dzieci, i przeciwna temu mniejszo – domowej edukacji raczej nie prowadz . Ma to swoje do
oczywiste ródøo. Doro li nie tylko nie zwykli rozmawia o seksie, nie tylko nie znajduj do tych rozmów odpowiedniego j zyka, ale te prawdopodobnie
nie maj odpowiedniej wiedzy. Dr Wiesøaw Czernikiewicz mówi, e post p jest i tak ogromny, e ju maøo kto myli poj cie gej i goj, ale wci nawet
dziennikarze zajmuj cy si problematyk obyczajow maj problem z odró nieniem terminów transseksualizm i transwestytyzm. e wielu wyksztaøconym
pacjentom z trudem przechodz przez gardøo søowa erekcja, ejakulacja, masturbacja. e pytania na tematy seksualne wi zn w gardøach lekarzy nawet
takich specjalno ci, jak ginekologia czy urologia. Oraz wielu psychoterapeutów od rodziny!

Czy seksuologia jest tylko dla seksuologów

Seksuologi zajmuj si tøumy rozmaitych samozwa czych „terapeutów”, ale certyfikowanych seksuologów klinicznych jest tragicznie maøo. Okoøo 100
(na caøy kraj) to lekarze – psychiatrzy, ginekolodzy, interni ci b d neurolodzy – którzy uzyskali specjalizacj medyczn równie z seksuologii. Studia
podyplomowe (pøatne; prowadzi je SWPS i Warszawski Uniwersytet Medyczny) i certyfikaty seksuologa klinicznego dost pne s te dla psychologów. Oni
jednak nie maj prawa do bada natury medycznej (dlatego wina prof. Gapika nie mo e budzi adnych w tpliwo ci), a bez medycznej diagnozy, mówi c
wprost – bez obejrzenia cho by narz dów pøciowych – terapia mo e nie mie adnego sensu. Zdarza si i tak, e po 6 latach psychoanalizy pacjenci
trafiaj wreszcie do odpowiedniego lekarza i okazuje si , e problemem jest banalna stulejka.

To nie jest tak, e NFZ nie pøaci za poradnictwo i lecznictwo seksuologiczne – wi kszo zaburze mie ci si w klasyfikacjach chorób psychiatrycznych
i o rodki psychiatryczne podpisuj kontrakty z NFZ, uwzgl dniaj ce ich leczenie. Cho z drugiej strony istnieje i taki absurdalny przepis, e NFZ pøaci za
porady tylko dla niepeønosprawnych pacjentów. Jako si go, oczywi cie, omija. Albo wykorzystuje, by skierowa pacjenta do terapii prywatnej.
„Pa stwowy” gabinet z napisem „seksuologiczny” w Warszawie mo na znale tylko w dwóch szpitalach, trzeci jest w èodzi. Generalnie seksuolodzy czuj
si sprowokowani do ostrej gry rynkowej: s trudno dost pni, a wi c drodzy.

Nieliczne rodowisko ma kilka søaw, dwa presti owe stowarzyszenia – Seksuologiczne i Medycyny Seksualnej. Standardy post powania medycznego
i etycznego s wygórowane, cho mo e powinny by jeszcze ci lej skodyfikowane. Stanowisko wobec prof. Gapika byøo jednoznaczne – natychmiast
relegowano go z zawodowych stowarzysze . Ale nawet takie zaniedbanie, jak brak pisemnej zgody na badanie z u yciem wibratora przez ginekologa-
seksuologa (samo badanie przez lekarza z u yciem tego instrumentu jest cz sto niezb dne) mo e by przedmiotem post powania s du lekarskiego
i powodem upomnienia. Oraz potwornie bolesnej wrzawy w mediach, gdzie nestor, niekwestionowany autorytet, jeden z kilku praktykuj cych
w dwumilionowym mie cie ginekologów-seksuologów stygmatyzowany jest jako dr Cz.

Czy solidna wiedza seksuologiczna dociera do prawników, nauczycieli, pedagogów? Owszem, odbywaj si rozmaite szkolenia i konferencje. Ale to za
maøo. Wyczerpuj cy wykøad przedmiotu, a nie jego zr by, powinien obowi zywa na psychologii, prawie, pedagogice, kierunkach zwi zanych z pomoc
spoøeczn . A przede wszystkim na medycynie, bo – jak twierdzi dr Jakima – nawet w 60 proc. przypadków køopotów seksualnych mógøby zaradzi
diabetolog, kardiolog itd.

Edukacj seksualn trzeba by w Polsce zacz od dorosøych, równie polityków. Skoro szkolne przygotowanie seksualne dzieci trafia na polityczn cian ,
to mo e nie ma innego wyj cia. Pa stwo, które sta na finansowanie katechizacji, powinno te by sta na krzewienie edukacji i kultury seksualnej.

Strona 2 z 3

Polaków problemy z seksem | Ile pa stwa w øó ku - Polityka.pl

2013-06-11

http://www.polityka.pl/spoleczenstwo/artykuly/1543103,1,polakow-problemy-z-sekse...

Do czego pa stwo ma prawo

Powszechna wiedza o ryzykownych zachowaniach seksualnych i psychologicznej mechanice dewiacji mo e zapobiec dziesi tkom gwaøtów i aktów pedofilii.
(Zdarza si wszak, e i pedofile poddaj si terapii nie tylko z wyroku s du, ale dobrowolnie i zawczasu. Je li maj do kogo przyj , przychodz : panie
doktorze, to we mnie jest, to jest silniejsze ode mnie, to tkwi w gøowie. Kompetentnie poprowadzona terapia potrafi sprawi , e naucz si kontrolowa
swój pop d).

Kultura seksualna w zwi zkach jest w stanie uprzedzi tysi ce bø dów i dramatów – niedobranie par, niechciane ci e, przypadki kazirodztwa (tzw.
pedofilia zast pcza to absolutna wi kszo tego rodzaju przest pstw). Prawo jest oczywistym instrumentem w r kach pa stwa, ale nie jedynym.
Niebezpiecznym, gdy stanowi si je i egzekwuje z ideologicznym i biurokratycznym zapaøem. Lepiej, taniej, bezpieczniej, by prawo – cho by
naj wiatlejsze – trzeba byøo stosowa jak najrzadziej. Kiedy si ga sfery obyczajowej, zawsze pojawia si ryzyko zagnania si pod øó ka obywateli – tam,
gdzie pa stwa powinno by jak najmniej. Zwøaszcza e wynik 68 proc. zadowolonych i bardzo zadowolonych z sypialnianego aspektu ycia stawia nas
w wiatowej czoøówce.

Wykonanie Javatech | Prawa autorskie © POLITYKA

Sp. z o.o. S.K.A. (dawniej „POLITYKA” Spóødzielnia Pracy)

Strona 3 z 3

Polaków problemy z seksem | Ile pa stwa w øó ku - Polityka.pl

2013-06-11

http://www.polityka.pl/spoleczenstwo/artykuly/1543103,1,polakow-problemy-z-sekse...