NBPortal.pl

MOC PIERWSZEGO WRAŻENIA

Czas realizacji: 2 godziny lekcyjne

Źródło: Fundacja Młodzieżowej Przedsiębiorczości

Treści

nauczania

Po zakończonych zajęciach uczeń

powinien

Konsultant

informacje

dodatkowe

kreowanie

własnego

wizerunku,

znaczenie

pierwszego

wrażenia,

prezentacja

niewerbalna,

prezentacja

werbalna.

uzasadnić znaczenie pierwszego wrażenia,

omówić, co składa się na efekt pierwszego

wrażenia,

wyjaśnić związki między pierwszym

wrażeniem a zachowaniem drugich osób oraz

nawiązaniem dobrych relacji

interpersonalnych,

podejmować próby samoobserwacji i refleksji

nad sobą, rozpoznawania oczekiwań innych.

przedstawiciel

lokalnego biznesu

wizażysta,

psycholog,

doradca do spraw

wizerunku,

przedstawiciel

„Szkoły Liderów”,

aktor.

Cele:

• kształtowanie umiejętności kreowania własnego wizerunku,

• ćwiczenie umiejętności nawiązywania kontaktów z ludźmi, budowania pozytywnych

relacji,

• uświadomienie znaczenia pierwszego wrażenia, jakie wywieramy na nowo poznanych

osobach.

Pojęcia:

• pierwsze wrażenie,

• prezentacja niewerbalna: mowa ciała, ruchów, gestów, mimiki itd.,

• prezentacja werbalna.

NBPortal.pl

Adresat:

• uczniowie gimnazjum

Oczekiwane rezultaty

Po zajęciach uczeń:

• rozumie znaczenie pierwszego wrażenia,

• wie, jakie są związki między wywartym pierwszym wrażeniem a zachowaniem drugich

osób, nawiązaniem dobrych relacji interpersonalnych,

• podejmuje próby samoobserwacji, rozpoznawania oczekiwań innych, refleksji nad

sobą,

• potrafi kreować swój wizerunek, wie, co się składa na efekt pierwszego wrażenia.

Materiały:

• materiał pomocniczy nr 1 – instrukcje dla uczniów,

• duże arkusze papieru, flamastry, kartki.

PROPONOWANY PRZEBIEG ZAJĘĆ

1.

Poinformuj uczniów, że celem tych zajęć jest zastanowienie się, w jaki sposób tworzy-

my nasz własny wizerunek, co wpływa na to, jak inni nas postrzegają i jak się do nas

odnoszą.

Rozpocznij od krótkiej rozmowy z uczniami. Zapytaj, na jakich podstawach inni

wyrabiają sobie o nas zdanie, co wpływa na ich myślenie na nasz temat.

Wypowiedzi zapiszcie na tablicy, pogrupujcie w kategorie: gesty, ubiór, postawa, mi-

mika, głos, sposób wypowiedzi, kultura osobista. Zwróćcie uwagę na to, jak wiele tych

uwag dotyczy niewerbalnego przekazu. Podkreśl, że ludzie najpierw odbierają

komunikaty niewerbalne, później treść słów. Dlatego tak ważne jest, aby gesty, mimika,

ton głosu były zgodne ze słowami, jakie wypowiadamy.

2.

Wybierz pięciu uczniów, którzy odegrają scenki – zgodnie z instrukcją w materiale

pomocniczym. Z każdym uczniem omów szczegółowo, jak ma odegrać swoją rolę.

NBPortal.pl

Wytłumacz, że każda rola jest reprezentatywna dla różnych zachowań, postaw, które

prezentują ludzie.

Uczniowie przygotowują się do odegrania swoich ról poza klasą.

Pozostałych podziel na cztery zespoły. Wyjaśnij, że zadaniem każdego z nich będzie

uważna obserwacja, na której podstawie podejmą próbę wyrażenia opinii o

wchodzących osobach, w których rolę wcielą się ich koleżanki czy koledzy.

3.

Uczniowie odgrywają kolejne scenki, każda z nich trwa około 30 sekund. Kieruj czasem,

informuj każdego „aktora” o rozpoczęciu i zakończeniu scenki.

Wyprowadzasz po kolei każdą osobę za drzwi sali, informujesz, żeby policzyła do pięciu

i może rozpocząć granie swojej roli. Zamykasz drzwi, obserwujesz scenkę z boku.

Kończysz scenkę, kiedy usłyszysz wypowiedziane słowa: „Przejdźmy do rzeczy”;

„Ja...yyy... przyszłam porozmawiać”; „Tak więc jestem, co chce Pan wiedzieć?”; „Cieszę

się z naszego spotkania”.

„Aktorów” warto nagrodzić brawami.

Dajesz czas na krótkie omówienie w grupach obejrzanej sytuacji. Nie komentujesz tego,

co uczniowie obserwowali.

Po kilku minutach poproś następną osobę do odegrania scenki.

Po każdej scence uczniowie w zespołach dzielą się spostrzeżeniami i zapisują je: co

myślą o odegranej postaci, jak chcieli się zachować wobec niej? Ważne są pierwsze

myśli, uwagi; czas na pracę zespołów – ok. 3-4 minut.

Po zaprezentowaniu wszystkich scenek podziękuj „aktorom”, nie zapomnij

„odczarować” uczniów z ról, jakie odgrywali. Pozwól im krótko podzielić się z innymi

uczuciami, jakich doświadczyli, udziel im informacji zwrotnych.

Zaproś zespoły, by przedstawiły swoją pracę, podzieliły się na forum spostrzeżeniami.

Scharakteryzujcie pięciu bohaterów zaprezentowanych scenek.

WAŻNE

Zaznacz, że chociaż uczniowie pracowali w różnych zespołach, mają podobne uwagi,

myśli, spostrzeżenia, opinie. Podkreśl, że już po kilkudziesięciu sekundach, zgodnie ze

swoimi obserwacjami, potrafili ocenić każdego bohatera. Uwzględniali przede wszystkim

NBPortal.pl

sygnały niewerbalne. Wpłynęło to na ich sposób myślenia o każdej z tych osób. Pod

wpływem zachowania się prezentowanych postaci pojawiały się u każdego z nich jakieś

uczucia. Zgodnie z emocjami, jakie pojawiały się podczas kolejnych scenek, mieli różne

odruchy i reakcje wobec postaw poszczególnych bohaterów. (Np.: jeśli poczuli złość,

irytację, to mieli ochotę powiedzieć coś niemiłego tej osobie).

Podczas tego ćwiczenia uczniowie mogą różnie reagować, np. wobec osoby nieśmiałej

jedni doznają współczucia i chcą jej pomóc, a inni czują irytację. Należy akceptować

wszystkie wypowiedzi. Uczniowie powinni uświadomić sobie, że wywoływanie

ambiwalentnych uczuć u rozmówcy nie zawsze sprzyja realizacji celu, w jakim

przyszliśmy do tej osoby, budowaniu pozytywnych relacji i naszej wiarygodności.

W omówieniu tego ćwiczenia zastanówcie się, dlaczego tak ważne jest pierwsze

wrażenie. Dla różnych ludzi inne rzeczy są istotne. Są jednak pewne kanony (wygląd,

postawa ciała, mimika twarzy, zwroty grzecznościowe, ton głosu...), które powinny być

respektowane przez wszystkich. Psychologowie uważają, że pierwsze kilkadziesiąt

sekund spotkania może zaważyć na tym, jak inni będą się do nas odnosić, jak będą do

nas usposobieni, czy pomyślą o nas „to miła osoba” lub też „jaki niesympatyczny, nijaki

człowiek”. Każdy z nas oceniany jest przez otoczenie na podstawie przekazów

niewerbalnych, jakie wysyła. Nie zawsze będziemy mogli wykazać się wiedzą,

umiejętnościami, gdy rozmówca będzie do nas nieprzychylnie nastawiony w wyniku

pierwszego wrażenia, jakie wywarliśmy. Może wcale nie zechce nas wysłuchać lub nie

będzie w stanie skupić się na tym, co do niego mówimy. Jednakże prawdą też jest, że

nie wy-starczy się tylko dobrze zaprezentować (postawa, ton głosu, uśmiech, ubiór),

kiedy nie możemy poprzeć tego wiedzą, umiejętnościami, których oczekuje nasz

rozmówca.

4.

Powiedz, żeby uczniowie dobrali się w pary i opowiedzieli sobie, kiedy oni oceniali kogoś

na podstawie pierwszych kilku chwil kontaktu. Zachęć, aby kilka osób o tym

opowiedziało.

Następnie zapiszcie na tablicy, w jakich sytuacjach pierwsze wrażenie ma zasadnicze

znaczenie.

NBPortal.pl

WAŻNE

Często oceniamy innych na podstawie pierwszego wrażenia. Przy kolejnych

spotkaniach towarzyszą nam wspomnienia z pierwszego kontaktu. Zauważ, że ludzie

często mówią: „Pamiętasz jak X przyszedł tu pierwszy raz ... lub „Od pierwszej chwili

wiedziałam, że z nim będą kłopoty...” albo „Jak ją tylko ujrzałam, poczułam, że ją

polubię...”. Wielu starań potrzeba, żeby zmienić na lepsze myślenie o nas osób drugich.

Słyszymy też nieraz wypowiedzi: „Nie zrobiła na mnie dobrego wrażenia, ale później

zmieniłam o niej zdanie”, gorzej, gdy mówią: „Wydawał się taki miły, ale jak go lepiej

poznałem, okazało się, że to straszny pozer”. Tak więc pierwsze wrażenie, chociaż ma

swoją moc, może być czasami mylne.

5.

Podsumowanie

Istotą pierwszego kontaktu jest właściwe zaprezentowanie siebie. Twoje ciało może

wysyłać informacje o pewności siebie lub jej braku, pozytywnym, negatywnym lub

obojętnym nastawieniu do drugiej osoby, zaniepokojeniu, spokoju czy niepewności.

Pierwsze wrażenie możesz zrobić tylko raz, a ludzie są podatni na jego działanie.

Na budowanie pozytywnych relacji z innymi także wpływają:

• normy społeczno-obyczajowe: wygląd zewnętrzny (strój, schludność, włosy,

za-pach), sposób zwracania się do osoby, kultura bycia, zwyczaje

środowiskowe,

• mowa ciała – postawa, kontakt wzrokowy, zachowanie odpowiedniego

dystansu, ruchy ciała, sposób poruszania się, gestykulacja, mimika,

• używanie stosownego do sytuacji słownictwa,

• intonacja, dykcja, barwa, natężenie głosu, tempo wypowiedzi,

• uśmiech,

• wyraźne przedstawienie się, zwroty grzecznościowe.

Opracujcie dekalog „Co sprzyja pozytywnemu kreowaniu własnego wizerunku?” W

grupach uczniowie mogą wykonać plakat, mapę myślową, komiks...

Zwróć uwagę, aby uczniowie nie pominęli poniższych zaleceń:

NBPortal.pl

• wyglądaj pewnie – podnieś wzrok i uśmiechaj się,

• wykaż zainteresowanie – patrz prosto w oczy, jednak nie rób tego natarczywie,

• okaż szacunek – wyjmij ręce z kieszeni, mów miłym tonem,

• od samego początku zwracaj się do osoby, używając tytułu lub funkcji, zwrotu

pan, pani, nazwiska lub imienia w zależności od okoliczności, aby pokazać,

że jest to dla ciebie ważne, że masz zamiar je zapamiętać,

• traktuj wszystkich w ten sam sposób – nikogo nie wyróżniaj,

• nie zapomnij o dobrych manierach: pochylenie głowy, uścisk dłoni, postawa,

• używaj stosownego, poprawnego języka, mów wyraźnie, starannie dobieraj

słowa,

• zadbaj o wygląd zewnętrzny,

• zwracaj uwagę na tempo, ton wypowiedzi.

6.

Na zakończenie zajęć zaproś uczniów, aby podczas rundki podzielili się refleksjami

dotyczącymi tych zajęć oraz powiedzieli, jaką wynieśli z nich korzyść dla siebie.

Zamiast rundki możesz uczniom rozdać karteczki, aby zapisali na nich swoje wrażenia z

zajęć. Ci uczniowie, którzy zechcą, mogą je głośno odczytać.

Uwaga! Zajęcia te można rozbudować i zastosować kamerę wideo do nagrywania

uczniów po stworzeniu dekalogu (można ćwiczyć korzystny pierwszy kontakt z drugą

osobą). Każde nagranie trzeba omówić, wskazując pozytywne elementy oraz usterki i

błędy, które należy wyeliminować.

Materiał pomocniczy nr 1

Osoba pierwsza

Wielokrotnie głośno pukasz. Po usłyszeniu „proszę” wchodzisz szybko, energicznie,

niechcący trzaskasz drzwiami, bardzo głośno mówisz – „Dzień dobry”!

Wyciągasz rękę pierwszy, potrząsasz dłonią rozmówcy przy powitaniu.

Siadasz na krześle, zaraz wstajesz. Wyłamujesz palce dłoni. Siadasz ponownie,

przesuwasz się razem z krzesłem bliżej rozmówcy.

Klepiesz dłonią w kolana, mówiąc „Przejdźmy do rzeczy!”.

NBPortal.pl

Osoba druga

Nieśmiało, cicho pukasz, wchodzisz po usłyszeniu „proszę”. Wolno, starannie zamykasz

drzwi. Stajesz przy nich, z pochyloną głową, mówiąc prawie szeptem – „Dzień dobry”.

Wzrok masz utkwiony w podłogę. Niepewnie podchodzisz nieco bliżej. Nie dostrzegasz

podanej na powitanie ręki. Na słowa „proszę usiąść” przysiadasz nieśmiało na brzegu

krzesła, w dalszym ciągu nie patrzysz na rozmówcę. Skubiesz rękaw. Po chwili mówisz

„Ja... yyy...przyszłam porozmawiać”.

Osoba trzecia

Masz podwinięte rękawy, rozpięte guziki. Pukasz i od razu wchodzisz „luzackim

krokiem”. Trzymasz ręce w kieszeni, żujesz gumę. Mówisz głośno – „...obry”, niedbale

podajesz rękę na powitanie i nie czekając na zaproszenie, odstawiasz krzesło. Siadasz

w niedbałej pozie, przyglądasz się swoim butom, odzywając się – „Tak więc jestem, co

chce Pan wiedzieć? ”.

Osoba czwarta

Pukasz zdecydowanie (nie za głośno). Spokojnie czekasz na słowo „proszę”.

Wchodzisz wyprostowany. Spokojnie zamykasz drzwi. Z uśmiechem mówisz, „Dzień

dobry”, patrząc na rozmówcę. Krótki, mocny uścisk wyciągniętej do ciebie dłoni.

Podczas powitania podajesz swoje nazwisko. Po wskazaniu ci miejsca siadasz

zdecydowanie, prosto, utrzymujesz kontakt wzrokowy. Mówisz: „Cieszę się z naszego

spotkania” albo „Miło mi Pana poznać”.

Osoba piąta

Siedzisz za stołem, gdy słyszysz pukanie. Spokojnie mówisz: „Proszę”.

Odpowiadasz na usłyszane „dzień dobry”. Wstajesz, podchodzisz do rozmówcy i

podajesz rękę na powitanie. Wskazujesz miejsce, mówiąc – „Proszę usiąść”. (Może się

zdarzyć, że ktoś nie poda ci ręki na powitanie.)

Cały czas jesteś spokojny, opanowany, uśmiechasz się do rozmówcy.