Kazimierz Przerwa- Tetmajer - piewca uczuć schyłkowych


Kazimierz Przerwa- Tetmajer to jeden z najwybitniejszych poetów okresu
modernizmu. Pisał wiele utworów o tematyce miłosnej, filozoficznej. Do jego
utworów filozoficznych należą miÄ™dzy innymi : “ Hymn do Nirwany ęł , “ Koniec
wieku XIX ęł.
Pierwszy z tych wierszy “ Hymn do Nirwany" jest wzorowany na litanii. Każdy z
wersów tego utworu jest zakończony słowem Nirwano. Autor ukazuje w nim ból i
bezsens życia ludzkiego, narażonego na cierpienie i rozpacz. Przedstawiona jest
tu niechęć do otaczającego świata i ludzi. Poeta mówi o ludziach że są podli i
źli :
“ Oto mi ludzka podÅ‚ość kaÅ‚em w źrenice bryzga, Nirwano !
Oto siÄ™ w zÅ‚oÅ›ci ludzkiej bÅ‚ocie ma stopa Å›lizga, Nirwano ! “
Utwór ten ma charakter błagalny. Uczucie zła i podłości są tak silne, że autor
błaga Nirwanę aby zabrała go w stan nicości i nieświadomości :
“ Å»em żyÅ‚, niech nie pamiÄ™tam, ani wiem, że żyć muszÄ™, Nirwano !
Według Tetmajera jedyną drogą do ucieczki jest właśnie stan Nirwany, która
według filozofii Dalekiego Wschodu jest stanem, w którym uczucia są nieważne,
jest ona stanem nie świadomości, do którego dąży poeta.
Kolejnym utworem o tematyce filozoficznej jest “ Koniec wieku XIX ęł Utwór ten
jest typowym opisem nastrojów schyłkowych wieku XIX. Jest on przedstawiony w
formie rozmowy lub raczej przemowy podmiotu lirycznego do człowieka końca
wieku. Poeta wymienia różne rodzaje postaw i zachowań człowieka poprzedniego
wieku. Chce przez to ukazać, że mają one jedynie na celu pomóc rzyć w świecie
zła i nie zmieniają negatywnego nastawienia autora do rzeczywistości. W wierszu
tym ukazany jest negatywny stosunek podmiotu lirycznego do religii, która nie
przynosi oczekiwanej ulgi w świecie zła :
“ ... żadna z dawnych wiar już nie wystarcza ęł
W zamyśle autora nie chodziło wyłącznie o religię, również o wszelkie poglądy
filozoficzne, oznacza to, że dla Tetmajera straciła sens również nauka.
W utworach Kazimierza Przerwy- Tetmajera widzimy jakie uczucia panowały u
schyłku wieku XIX. Tetmajer podobnie jak poeci wszystkich epok odzwierciedlał w
swych utworach to co widział w około siebie i uczucia swoje i ludzi go
otaczających. Według mnie można uznać tego poetę z piewcę uczuć schyłkowych,
gdyż był człowiekiem, który żył i tworzył w tym okresie, co oznacza, że
rozumiał i wiedział co czują ludzie żyjący obok niego.
W utworach Tetmajera widać duży wpływ filozofii Artura Shopenhałera, który był
jednym z największych filozofów tego okresu. Może nie wszyscy byli zwolennikami
jago filozofii, jednakże była to duża część społeczeństwa. Wynika z tego, że
skoro Tetmajer był zwolennikiem Shopenhauera i okazywał to w swojej poezji, to
wielu ludzi podzielało również poglądy i uczucia tego poety. Można zatem uznać
Kazimierza Przerwę- Tetmajera piewcą uczuć schyłkowych wieku XIX.