Rok akademicki 2014/2015

Zagadnienia do egzaminu ze współczesnego języka polskiego

Lektura obowiązkowa: Małgorzata Marcjanik, Grzeczność w komunikacji językowej
1. Grzeczność w programach telewizyjnych typu talk-show.
2. Grzeczność w komunikacji interpersonalnej.
3. Grzeczność w komunikacji publicznej.
4. Grzeczność w komunikacji publiczno-masowej.
5. Grzeczność w komunikacji masowej.
6. Grzeczność w komunikacji interpersonalno-medialnej.
7. Relacje pośrednie między ty a pan, pani.
8. Relacje na ty.
9. Relacje na pan, pani.
10. Grzeczność, akt grzeczności, rama grzecznościowa.
11. Etykieta językowa.
12. Formuła powitalna.
13. Grzeczność językowa i grzeczność niejęzykowa.
14. Zmiany w polskiej grzeczności po roku 1989.
15. Egalitaryzm grzecznościowy.
16. Utylitaryzm grzecznościowy.
17. Zasada stosowności pragmatycznej w zachowaniach grzecznościowych.
18. Ekonomiczność zachowań grzecznościowych.
19. Polskie normy grzecznościowe na tle innych kultur.
20. Grzeczność w komunikacji elektronicznej (e-mailowej).
21. Grzeczność w komunikowaniu się za pomocą SMS-ów.
22. Grzeczność w komunikacji telefonicznej.
23. Grzeczność w komunikowaniu się przy użyciu domofonu.
24. Grzeczność w korespondencji tradycyjnej.

Wykłady i ćwiczenia
1. Współczesny język polski.
2. Współczesna polszczyzna: etymologia i semantyka pojęć współczesność/współczesny i język

polski/polszczyzna; cezury.

3. Strukturalistyczne i pragmalingwistyczne rozumienie języka.
4. Język jako system komunikacji.
5. Systemy znaków: indeksy, ikony, symbole.
6. Znaki indeksowe.
7. Znaki ikoniczne.
8. Znaki symboliczne.
9. System językowy.
10. Polszczyzna mówiona.
11. Polszczyzna pisana.
12. Komunikacja ustna bezpośrednia – charakterystyka.
13. Komunikacja pisemna – charakterystyka.
14. Cechy języka mówionego: dominująca forma wypowiedzi, słownictwo, użycie części mowy,

użycie form fleksyjnych, składnia, spójność wypowiedzi, budowa tekstu (wg Renaty
Przybylskiej).

15. Cechy języka pisanego: dominująca forma wypowiedzi, słownictwo, użycie części mowy,

użycie form fleksyjnych, składnia, spójność wypowiedzi, budowa tekstu (wg Renaty
Przybylskiej).

16. Język mówiony a język pisany.

17. Cecha języka mówionego: dialogowość.
18. Cecha języka mówionego: występowanie komunikacji niewerbalnej.
19. Cecha języka mówionego: występowanie elementów prozodycznych (suprasegmentalnych).
20. Cecha języka mówionego: spontaniczność mówienia.
21. Cecha języka mówionego: sytuacyjność.
22. Cecha języka mówionego: oficjalność lub nieoficjalność wypowiedzi.
23. Cecha języka mówionego: wariantywność.
24. Język polski – język ojczysty – język etniczny.
25. Odmiany językowe we współczesnej polszczyźnie.
26. Uwarunkowania zmian zachodzących we współczesnej polszczyźnie: historyczne, polityczne,

gospodarczo-ekonomiczne, społeczno-obyczajowe, kulturowe (wg K. Ożoga).

27. Czynniki wpływające na zróżnicowanie współczesnej polszczyzny (wg A. Markowskiego

i R. Przybylskiej).

28. Typologie odmian współczesnej polszczyzny.
29. Polski język narodowy.
30. Polszczyzna ogólna a polszczyzna gwarowa.
31. Oficjalna i nieoficjalna odmiana języka polskiego.
32. Odmiany polszczyzny (nieoficjalne mówione, oficjalne mówione, oficjalne pisane).
33. Polszczyzna użytkowa a teksty literatury pięknej.
34. Norma wzorcowa współczesnej polszczyzny.
35. Norma użytkowa współczesnej polszczyzny.
36. Kryteria poprawności językowej.
37. Innowacja językowa.
38. Błąd językowy.
39. Błędy językowe ze względu na stopień naruszenia normy (błędy rażące, błędy pospolite, usterki

językowe).

40. Błędy językowe związane z posługiwaniem się językiem (błędy zewnętrznojęzykowe i błędy

wewnętrznojęzykowe).

41. Błędy zewnętrznojęzykowe (błędy zapisu): ortograficzne i interpunkcyjne.
42. Błędy wewnętrznojęzykowe (błędy systemowe i błędy użycia): gramatyczne, leksykalne,

fonetyczne, stylistyczne.

43. Błędy ortograficzne.
44. Błędy interpunkcyjne.
45. Błędy gramatyczne.
46. Błędy leksykalne.
47. Błędy fonetyczne.
48. Błędy stylistyczne.
49. Współczesny język polski w opinii językoznawców.
50. Kultura języka polskiego dawniej i dziś.
51. Autorytet kulturalny – autorytet językowy.
52. Polszczyzna dawna i współczesna w opinii jej użytkowników.
53. Rola inteligencji w kształtowaniu języka polskiego.
54. Nazwy obszaru tabu we współczesnej polszczyźnie.
55. Terminologia genderowa w języku polskim.
56. Zmiany we współczesnej polszczyźnie.
57. Poprawność polityczna.
58. Mowa nienawiści.
59. Wulgaryzacja zachowań językowych i kulturowych.
60. O wulgaryzacji w dawnej i współczesnej polszczyźnie.
61. Zasady pisowni polskiej.
62. Źródła poprawnościowe języka polskiego.

Rada Języka Polskiego (www.rjp.pan.pl)

1. Zadania Rady Języka Polskiego.
2. Działalność Rady Języka Polskiego.
3. Uchwały ortograficzne Rady Języka Polskiego (omówić na wybranych przykładach).
4. Opinie językowe Rady Języka Polskiego (omówić na wybranych przykładach).
5. Dyskusje i referaty naukowe członków Rady Języka Polskiego (omówić na wybranych

przykładach).

Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego (www.tmjp.pl)

1. Działalność Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego.
2. Zadania Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego.
3. „Język Polski” (obowiązuje jeden tekst z tego czasopisma).

Towarzystwo Kultury Języka (www.tkj.uw.edu.pl)

1. Działalność Towarzystwa Kultury Języka.
2. Zadania Towarzystwa Kultury Języka.
3. „Poradnik Językowy” (obowiązuje jeden tekst z tego czasopisma).

Językoznawstwo polskie

1. Ośrodki lingwistyczne w Polsce i ich przedstawiciele.
2. Publikacje lingwistyczne (wydawnictwa, serie, czasopisma, monografie).
3. Polscy językoznawcy (Irena Bajerowa, Anna Wierzbicka oraz sylwetka językoznawcy do

samodzielnego opracowania).

4. Działania językoznawców.