Drukuj dokument

PROFILAKTYKA ZAKAśEŃ W ZAKŁADACH FRYZJESKICH, KOSMETYCZNYCH

TATUAśU I ODNOWY BIOLOGICZNEJ – WYMAGANIA SANITARNE ZE SZCZEGÓLNYM

UWZGLĘDNIENIEM ZAGADNIEŃ DEZYNFEKCJI I STERYLIZACJI

I.

ZAGROśENIA WYSTĄPIENIA ZAKAśEŃ W GABINETACH FRYZJERSKICH,

KOSMETYCZNYCH i TATUAśU

Zakłady, w których wykonuje się zabiegi związane z naruszeniem ciągłości tkanek (tatuaż, percing,

manicure, pedicure) należy traktować jak gabinety zabiegowe stosując odpowiednie procedury sanitarne.

Klienci korzystający z usług tych gabinetów są anonimowi. O ich stanie zdrowia nic nie wiemy.

Mogą być nosicielami różnych chorób wywołanych przez:

grzyby np. drożdżaki (Candida), (Pityrosporium) łupież

bakterie ropotwórcze np. gronkowca złocistego, paciorkowca

wirusy np. opryszczki (Herpex), grypy oraz najgroźniejsze przenoszone drogą krwi HBV, HCV,

HIV.

Nic nie wiedząc o stanie zdrowia klientów, każdego z nich powinno się traktować jako osobę potencjalnie

zakażoną. Zagrożenie stwarza zamierzone lub niezamierzone przerwanie ciągłości tkanek podczas zabiegów

kosmetycznych, golenia, tatuażu oraz innych czynności

wykonywanych w zakładzie

.

Na ryzyko zakażenia

narażeni są pracownicy mający kontakt z klientem, ale również inni klienci poprzez zainfekowane dłonie

personelu lub źle przygotowane narzędzia.

Zapobieganie zakażeniom wymaga odpowiedniego postępowania ze sprzętem i narzędziami, aby przeciąć

drogi szerzenia.

Zagrożenie wystąpienia zakażenia podczas świadczenia usług można odnieść do trzech dróg:

droga bezpośrednia

droga pośrednia

droga inhalacyjna

Przyczyny zakażeń

nieracjonalne korzystaniu z ochron osobistych

nieprawidłowo przygotowany sprzęt

Sposoby zapobiegania zakażeniom to:

antyseptyka – odnosi się do tkanek żywych

dezynfekcja – odnosi się do powierzchni nieożywionych

sterylizacja – odnosi się do powierzchni nieożywionych, jej zadaniem jest zabicie wszystkich

drobnoustrojów, ich form wegetatywnych i przetrwalnikowych.

Ogólne zasady bezpiecznej pracy przy wykonywaniu czynności mogących naruszać ciągłość tkanek.

Page 1 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

Warunki odnoszące się do osoby wykonującej czynności mogące naruszać ciągłość tkanek dotyczą:

posiadanej wiedzy i sprawdzonych umiejętności praktycznych

zawodowego przygotowania osobistego (wykonywanie czynności bez biżuterii na dłoniach, z

zachowaniem odpowiedniej higieny rąk i w odzieży ochronnej)

używania właściwego sterylnego sprzętu, ochron osobistych (rękawiczki) i odzieży ochronnej

zastosowanie właściwego toku postępowania zakończonego zabezpieczeniem sprzętu i materiału

przed możliwością przeniesienia zakażenia.

Zagrożenia epidemiczne wynikające z ingerencji w poszczególne obszary ciała spowodowały konieczność

posługiwania się narzędziami/sprzętem o odpowiednim poziomie czystości mikrobiologicznej. Należy

pamiętać, iż w zakładach fryzjerskich i kosmetycznych może dojść do zakażenia na skutek używania nie

zdezynfekowanych lub nieprawidłowo zdezynfekowanych albo niesterylnych narzędzi i przyborów takich

jak np. nożyczki, cążki, igły, grzebienie, szczotki.

Wymagania dotyczące czystości mikrobiologicznej narzędzi przed ich użyciem są zróżnicowane i zależą od

kontaktu z tkankami. W związku z tym narzędzia mające kontakt:

z uszkodzoną tkanką lub naruszają ciągłość powłok ciała, muszą być sterylne tj. wolne od

wszystkich form drobnoustrojów, zarówno wegetatywnych jak i spor;

z nieuszkodzoną błoną śluzową powinny być sterylne;

z nieuszkodzoną powierzchnią skóry powinny być wolne od wegetatywnych form

drobnoustrojów – zakres wymaganej czystości mikrobiologicznej zależy od aktualnie

występujących zagrożeń.

W przypadku braku możliwości sterylizacji narzędzi np. ze względów technicznych (rodzaj tworzywa,

konstrukcja używanego sprzętu) muszą być one dezynfekowane z zastosowaniem czynników

zapewniających wysoki poziom dezynfekcji tj. zniszczenie wszystkich wegetatywnych form bakterii łącznie

z prątkami gruźlicy, grzybów i wirusów.

Obowiązki placówek świadczących usługi, podczas, których dochodzi do przerwania ciągłości tkanek

wobec pacjenta/klienta.

Prawidłowo zorganizowana jednostka świadcząca usługi w zakresie kosmetyki i tatuażu, a także

placówka gdzie podczas świadczenia usług dochodzi do naruszenia ciągłości tkanki powinna

dysponować taką ilością sprzętu jednorazowego lub wielorazowego użytku, aby istniała możliwość

zastosowania dla każdego klienta sprzętu o właściwej czystości mikrobiologicznej. Wymaga to

posiadania dużej ilości sprzętu lub możliwości dodatkowego sterylizowania narzędzi w czasie pracy.

Jakość usług świadczonych w gabinecie kosmetycznym, tatuażu uzależnione jest od:

odpowiednio zorganizowanej pracy w gabinecie – podział na strefę czystą i brudną,

przeszkolonego, świadomego zagrożeń i odpowiedzialnego personelu,

prewencji – działań mających na celu zapobieganie zakażeniom.

W związku z zagrożeniami występującymi w gabinetach kosmetycznych i tatuażu
należy je traktować jako gabinety zabiegowe podlegające odpowiednim regułom
reżimu sanitarnego.

Page 2 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

II.

AKTUALNE PRZEPISY DOSTOSOWUJĄCE PRAWO POLSKIE DO PRAWA

UNIJNEGO

Przepisy dotyczące kosmetyków:

Ustawa z dnia 30.03.2001r. o kosmetykach (Dz. U. nr 42, poz. 473 z późn. zm. ostatnia zawarta w

Dz. U. z 2004r. nr 23, poz. 2158)

Ustawa z dnia 11.01.2001r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. nr 84, poz. 11 z późn.

zm. ostatnia zawarta w Dz. U. z 2004r. nr 121, poz. 1268)

Ustawa z dnia 02.03.2000r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za

szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. nr 22, poz. 271)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25.05.2004r. w sprawie wzorów formularzy przekazania

danych o kosmetyku i przypadkach zachorowań spowodowanych użyciem kosmetyku oraz sposobu

gromadzenia ich w krajowym systemie informowania o kosmetykach wprowadzonych do obrotu

(Dz. U. nr 138, poz. 1471)

Niedopuszczalne jest stosowanie preparatów kosmetycznych nie spełniających wymagań określonych

w przepisach o kosmetykach oraz o substancjach i preparatach chemicznych.

Wymienione ustawy rozszerzają odpowiedzialność wytwórców i importerów produktów

zagranicznych za wprowadzany produkt;

Zobowiązują do umieszczania na opakowaniach napisów w języku polskim;

Zobowiązują do dostarczania konsumentom krajowym informacji o składzie, substancjach

niebezpiecznych w języku polskim,

Ustawa o kosmetykach tworzy krajowy system informowania o kosmetykach wprowadzanych do

obrotu, do którego zadań należy:

-gromadzenie danych o kosmetyku

-informacji o przypadkach zachorowań spowodowanych użyciem tego kosmetyku.

Przed wprowadzeniem kosmetyku do obrotu producent (importer) musi przekazać do krajowego

systemu informacje obejmujące:

nazwę,

kategorię kosmetyku,

dane producenta oraz wszelkie zmiany.

Krajowy system informowania o kosmetykach

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25.05.2004r. w sprawie wzorów formularzy przekazania danych o

kosmetyku i przypadkach zachorowań spowodowanych użyciem kosmetyku oraz sposobu gromadzenia ich

w krajowym systemie informowania o kosmetykach wprowadzonych do obrotu (Dz. U. nr 138, poz. 1471)

określa wzory formularzy przekazania danych o kosmetyku i przypadków zachorowań spowodowanych

użyciem kosmetyku oraz sposobu gromadzenia ich w krajowym systemie informowania o kosmetykach

wprowadzonych do obrotu.

Krajowy system prowadzony jest przez Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi. Dane zawarte

w krajowym systemie informowania o kosmetykach udostępniane są organom Inspekcji Sanitarnej, a

informacje dotyczące składu są udostępniane również zakładom opieki zdrowotnej oraz lekarzom i

Page 3 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

stomatologom w celu podjęcia leczenia, jeżeli zachodzi podejrzenie, że stosowanie kosmetyku było

przyczyną zachorowania.

Nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy o kosmetykach sprawuje Inspekcja Sanitarna oraz Inspekcja

Handlowa w zakresie:

znakowania

zafałszowań

prawidłowości obrotu

Nadzór obejmuje:

kontrolę

pobieranie próbek kosmetyku

przeprowadzanie badań laboratoryjnych

przewiduje nakładanie grzywny za nieprawidłowe oznakowanie lub stosowanie po terminie

trwałości

PRZEPISY DOTYCZĄCE ŚRODKÓW DEZYNFEKCYJNYCH

Ustawa z dnia 06.09.2001r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. nr 126, poz. 1381)

Ustawa z dnia 30.04.2004r. o wyrobach medycznych (Dz. U. nr 93, poz. 896)

Ustawa z dnia 13.09.2002r. o produktach biobójczych (Dz. U. nr 175, poz.1433 z późn. zm. ostatnia

zawarta w Dz. U. z 2004r. nr 173, poz. 1801)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17.01.2003r. w sprawie kategorii i grup produktów

biobójczych według ich przeznaczenia (Dz. U. nr 16, poz. 150)

Ustawa z dnia 27.07.2001r. o powołaniu Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów

Medycznych i Produktów Biobójczych (Dz. U. nr 126, poz. 1379)

Ustawa z dnia 06.09.2001r. przepisy wprowadzające ustawę - Prawo farmaceutyczne, ustawę o

wyrobach medycznych oraz ustawę o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów

Medycznych i Produktów Biobójczych (Dz. U. nr 126, poz. 1382 z późn. zm. ostatnia zawarta w Dz.

U. z 2004r. nr 92 i 93, poz. 882 i 896)

Zakres działania Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów

Biobójczych obejmuje m in. nadzór nad wprowadzaniem do obrotu i dopuszczanie do używania produktów

leczniczych i wyrobów medycznych.

Wprowadzenie środka dezynfekcyjnego do obrotu

Preparaty przeznaczone do dezynfekcji powierzchni w pomieszczeniach (ściany, podłogi, wyposażenie,
meble) zakładów związanych z ochroną zdrowia, wg polskiego prawa są zaliczane do produktów
biobójczych. Zgodnie z komunikatem Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i
Produktów Biobójczych (listopad 2002r.) jedynym warunkiem uzyskania pozwolenia na obrót produktem
biobójczym na terenie Polski było udowodnienie, że substancja czynna wchodząca w jego skład jest
składnikiem produktu będącego w obrocie przed 01.12.2002r. Podobnie jak w przypadku preparatów
dezynfekcyjnych zakwalifikowanych jako wyposażenie wyrobu medycznego, nie było wymagane

udowodnienie działania bójczego, w tym przypadku dezynfekcyjnego.

Obecnie zgodnie z rozporządzeniem

Ministra Zdrowia z dnia 06.01.2004r. w sprawie jednolitych procedur oceny dokumentacji produktu
biobójczego oraz kryteriów postępowania przy ocenie produktu biobójczego (Dz. U. nr 9, poz.74) ocenie

Page 4 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

podlegają dane umożliwiające ocenę skuteczności deklarowaną przez wnioskodawcę. Dane te muszą
przedstawić dowód, że zgłoszony przez wnioskodawcę produkt działa skutecznie na organizmy będące
przedmiotem zwalczania w warunkach normalnego stosowania, zgodnego z warunkami pozwolenia.
Badania skuteczności należy wykonywać zgodnie z wytycznymi UE, o ile są one dostępne. Dopuszcza się
stosowanie badań pochodzących z następujących źródeł: ISO, CEN i innych norm międzynarodowych,
Polskich Norm, zaakceptowanych norm przemysłowych lub producenta, zaakceptowanych danych
producenta pochodzących z badań danego produktu biobójczego.

Stosowane podczas świadczenia usług preparaty kosmetyczne zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia

z dnia 17.02.2004r. powinny podlegać następującym wymaganiom:

preparaty kosmetyczne wykorzystywane przy świadczeniu usług przechowuje się, w oryginalnych

opakowaniach, w sposób chroniący je przed utratą ich właściwości,

jeżeli preparat kosmetyczny jest przechowywany w opakowaniu innym niż oryginalne, na

opakowaniu tym umieszcza się etykietę zawierającą nazwę preparatu, jego wytwórcę oraz termin, do

którego może być użyty.

Na pojemnikach zawierających roztwór preparatów kosmetycznych i środków do dezynfekcji umieszcza

się etykietę zawierającą:

nazwę preparatu lub środka;

datę przygotowania roztworu;

termin, do którego może być użyty;

imię i nazwisko osoby przygotowującej roztwór

PRZEPISY DOTYCZĄCE ZAKŁADÓW FRYZJERSKICH, KOSMETYCZNYCH, TATUAśU I

ODNOWY BIOLOGICZNEJ

Ustawa z dnia 06.09.2001 o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. nr 126, poz.1384)

szczególnie art.13.1. (użytkownik nieruchomości jest zobowiązany do utrzymywania jej w stanie

sanitarnym nie naruszającym wymagań higienicznych i zdrowotnych, w tym w szczególności nie

stwarzającym zagrożenia przeniesienia chorób zakaźnych i zakażeń);

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17.02.2004r w sprawie szczegółowych wymagań

sanitarnych, jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy

biologicznej (Dz. U. nr 31 poz.273)

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Ustawa z dnia 26.06.1974r. Kodeks Pracy (Dz. U. z 1998r. nr 21, poz. 94 z późn.zm.) nakłada obowiązek na

każdego pracodawcę, który powinien:

zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie

pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

dostarczać pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed

działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku

pracy oraz informować pracownika o sposobach posługiwania się tymi środkami.

III.

ZASADY WYKONYWANIA DEZYNFEKCJI W GABINETACH FRYZJERSKICH I

KOSMETYCZNYCH

Page 5 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

Podstawową strategią w zapobieganiu zakażeniom jest zapewnienie higieny. W kompleksie zabiegów

higienicznych istotną rolę odgrywa skuteczna antyseptyka, dezynfekcja i sterylizacja.

Proces dezynfekcji

zapobiega rozwojowi drobnoustrojów w środowisku przez wpływ na strukturę lub metabolizm

drobnoustrojów, powoduje ich zabicie. Dezynfekcja redukuje liczbę drobnoustrojów znajdujących się na

nieożywionych powierzchniach lub rękach do poziomu bezpiecznego w określonych warunkach. Jej celem

jest przecięcie dróg przenoszenia drobnoustrojów. Wrażliwość drobnoustrojów na preparaty dezynfekcyjne

jest zróżnicowana, zależy od budowy komórki bakteryjnej i jej metabolizmu.

Preparaty dezynfekcyjne muszą wykazywać działanie bójcze w sposób nieodwracalny.

HIGIENA RĄK

Skutecznym sposobem zmniejszenia częstości zakażeń, podczas przeprowadzania zabiegów, jest właściwa

higiena rąk w tym:

dbałość o dłonie (zwłaszcza paznokcie) pracowników świadczących usługi tak, aby nie stanowiły

zagrożenia dla klienta

zabezpieczenie wszelkich skaleczeń, zadrapań, pęknięć skóry plastrem opatrunkowym przed

przystąpieniem do pracy

unikanie kontaktu z klientami w przypadku sączących się i trudno gojących się zmian na dłoniach

wówczas, gdy odpowiednie ich zabezpieczenie jest niemożliwe

w przypadku zranienia w czasie pracy przerwanie usługi, umycie, zdezynfekowanie rany i

odpowiednie jej zabezpieczenie

zakładanie rękawic ochronnych przy zwiększonym ryzyku zakażenia tj. przy możliwym kontakcie z

drobnoustrojami, wydzielinami lub zanieczyszczeniu rąk krwią (zmieniane po każdym zabiegu)

unikanie noszenia biżuterii w pracy (pierścionki, zegarki) szczególnie podczas świadczenia usług

Redukcję liczby drobnoustrojów przejściowych, znajdujących się na powierzchni skóry rąk, uzyskuje

się poprzez ich usuniecie lub zabicie. W tym celu stosuje się:

mycie rąk

higieniczne mycie rąk

higieniczną dezynfekcję rąk

MYCIE RĄK

Mycie rąk przy użyciu mydła zwykłego (w gabinetach szczególnie kosmetycznych i tatuażu zaleca się

mydło w płynie z dozownika) ma na celu usuniecie brudu, czyli substancji obcych, złuszczającego się

naskórka oraz drobnoustrojów znajdujących się na powierzchni skóry. W tym procesie zostaje usunięta

część drobnoustrojów określana jako flora stała. Skuteczność tego postępowania zależy od techniki i czasu

mycia rąk. Prawidłowe mycie rąk przez 1 minutę powoduje znaczną redukcję liczby drobnoustrojów i jest

postępowaniem wystarczającym, jeżeli nie było kontaktu z materiałem zakaźnym.

Page 6 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

HIGIENICZNE MYCIE RĄK

Zastosowanie środka przeznaczonego do higienicznego mycia rąk ma na celu uzyskanie redukcji większej

liczby drobnoustrojów przejściowych niż przy myciu rąk przez 1 minutę zwykłym mydłem w płynie. Każdy

etap higienicznego mycia rąk powtarza się pięciokrotnie. Zwykle na zwilżone dłonie nakłada się 5 ml

preparatu i wykonuje higieniczne mycie rąk przez 60 lub 30 sekund. Nie należy zmniejszać ilości preparatu,

ani skracać zalecanego czasu. Mydło do higienicznego mycia rąk jest wyrobem medycznym: zawiera

substancję bakteriobójczą, jego skuteczność jest potwierdzona odpowiednimi badaniami. Po zakończeniu

mycia rąk należy je osuszyć ręcznikiem jednorazowym. Higieniczne mycie rąk nie zastępuje higienicznej

dezynfekcji rąk.

HIGIENICZNA DEZYNFEKCJA RĄK

Najczęściej jest wykonywana preparatami alkoholowymi;

Preparaty, w ilości nie mniejszej niż zalecana przez producenta (najczęściej dwie porcje z

dozownika po 5 lub 3 ml), należy nakładać na suche ręce, wcierać w dłonie i nadgarstek, ze

zwróceniem szczególnej uwagi na powierzchnie wewnętrzne i zewnętrzne między palcami, końce

palców, obszary okołopaznokciowe (paznokcie) i kciuki;

Ręce należy pozostawić wilgotne przez czas zalecany przez producenta (60-30 sekund);

Antyseptyki alkoholowe należy stosować na suche ręce. Widoczne zabrudzenia należy uprzednio

umyć wodą z mydłem;

Higieniczną dezynfekcję rąk wykonuje się po umyciu i dokładnym wysuszeniu rąk, przed następującymi

czynnościami:

inwazyjnymi procedurami związanymi z naruszeniem ciągłości tkanek;

nałożeniem rękawiczek (rękawiczki należy nakładać po całkowitym wyschnięciu preparatu)

HIGIENA RĄK – WNIOSKI

zabiegi związane z naruszeniem ciągłości tkanek i w trakcie których może dojść do krwawienia

należy wykonywać w sterylnych rękawiczkach jednorazowego użytku;

również obsługując klientów z widocznymi niebezpiecznymi skaleczeniami oraz przy usuwaniu

zanieczyszczeń z krwi należy stosować jako zabezpieczenie rękawiczki jednorazowego użytku;

rękawiczki po użyciu należy traktować tak, jak zużyte gaziki i waciki, czyli jak odpady

zanieczyszczone krwią lub wydzielinami;

po zdjęciu rękawic należy umyć ręce przy użyciu mydła zwykłego lub przeznaczonego do

higienicznego mycia rąk.

DEZYNFEKCJA POWIERZCHNI

Page 7 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

Powierzchnie są rezerwuarem drobnoustrojów, które mogą stanowić zagrożenie i z którego mogą zostać

przeniesione na inne powierzchnie, sprzęty lub osoby. Przenoszenie drobnoustrojów z powierzchni

następuje głównie na drodze kontaktu rąk z powierzchnią. Ryzyko rozprzestrzeniania drobnoustrojów jest

zmniejszane przez używanie rękawic, natomiast czyszczenie i dezynfekcja powierzchni ogranicza

potencjalną rolę drobnoustrojów występujących na powierzchniach w występowaniu zakażeń. Wykazano, iż

po prawidłowo przeprowadzonym procesie mycia i dezynfekcji powierzchni już około 80% drobnoustrojów

zostaje z niej usunięta. Zakres działania dezynfekcyjnego zależy od stopnia zagrożenia.

Sprzęt i powierzchnie minimalnego ryzyka stanowiące małe zagrożenie przeniesienia zakażenia np.

ś

ciany, podłogi, meble nie muszą być rutynowo dezynfekowane, a jedynie poddawane czyszczeniu

i myciu.

Powierzchnie wyposażenia aparatury np. powierzchnia rękojeści pistoletu do przekłuwania uszu,

widełki do osadzania kolczyka, urządzeń do tatuażu (rękojeść, pojemniczki do barwników), łóżek

opalających, brodzików do pedicure, pasy do masażu mogą być zanieczyszczone pewną liczba

drobnoustrojów chorobotwórczych i w związku z tym powinny być myte i dezynfekowane po

każdym kliencie, zgodnie z przyjętymi w zakładzie procedurami np. z zastosowaniem środków

dezynfekujących o zakresie działania dostosowanym do zagrożenia np bakteriobójczym i

wirusobójczym - powierzchnia rękojeści pistoletu do przekłuwania uszu, widełki do osadzania

kolczyka, urządzeń do tatuażu (rękojeść, pojemniczki do barwników), bakteriobójczym i

grzybobójczym np łóżek opalających, brodzików do pedicure, pasy do masażu

W zakładzie można wydzielić obszary specjalne np. podłoga i ściany wokół umywalki, zlewu,

powierzchnie w pobliżu miejsc, gdzie wykonywane są zabiegi z naruszeniem ciągłości tkanek (np.

blaty stolików, fotele, łóżka, na których przeprowadza się zabiegi kosmetyczne), które są

szczególnie narażone na zanieczyszczenie substancjami organicznymi. Tam także należy stosować

dostosowane do zagrożenia procedury higieniczne to jest mycie i dezynfekcja po każdym kliencie z

zastosowaniem preparatów dezynfekcyjnych wykazujących działanie bakteriobójcze, wirusobójcze,

ewentualnie grzybobójcze.

DEZYNFEKCJA POWIERZCHNI

Do dezynfekcji powierzchni stosuje się preparaty (roztwory) wykazujące działanie dezynfekujące w

czasie do 15 minut.

Warunkiem uzyskania właściwego efektu dezynfekcyjnego jest kontakt z roztworem preparatu, czyli

dokładne pokrycie powierzchni i zachowanie zalecanych parametrów.

Należy pamiętać o tym, iż :

zanieczyszczenia organiczne i nieorganiczne

-zmniejszają aktywność środków dezynfekcyjnych

-przyspieszają rozkład preparatu

-stanowią barierę utrudniającą dostęp preparatu do drobnoustroju

-sprzyjają zatrzymywaniu zanieczyszczeń i bakterii

Powierzchnię dezynfekuje się po jej umyciu (musi być sucha) lub stosuje się jednostopniowy proces

mycia i dezynfekcji (z zastosowaniem środka myjąco-dezynfekującego).

Do dezynfekcji powierzchni o różnym stopniu zagrożenia należy stosować oddzielne pojemniki ze

Page 8 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

ś

rodkiem dezynfekcyjnym i zmywaki przeznaczone do określonego celu (np. różniące się kolorem).

Do dezynfekcji powierzchni nie należy stosować preparatów zawierających formaldehyd ( jako

wykazujące właściwości drażniące, mutagenne, potencjalnie rakotwórcze.

W obecności klientów i personelu dezynfekować tylko małe powierzchnie (do 2m²).

Przy zastosowaniu preparatów zawierających glioksal, sklasyfikowanych i oznakowanych jako

uczulające, szkodliwe, drażniące w następstwie narażenia drogą oddechową, zawierających aldehyd

glutarowy - stężenie w roztworach użytkowych nie powinno przekraczać 0,2%.

Stosowanie spryskiwaczy do aplikacji preparatu dezynfekcyjnego powinno być ograniczone do

małych i trudno dostępnych powierzchni.

W celu zapewnienia właściwego efektu dezynfekcji powierzchni należy:

posługiwać się profesjonalnym sprzętem do mycia i dezynfekcji

stosować odpowiednie preparaty myjące i dezynfekcyjne (do określonego zastosowania) i w

prawidłowych stężeniach

opracować szczegółowe instrukcje mycia i dezynfekcji powierzchni w pomieszczeniach

przygotowywać roztwór myjący czy myjąco-dezynfekujący bezpośrednio przed użyciem

nie zanieczyszczać roztworu - często wymieniać, zawsze gdy zmieni barwę, używać świeżych

zmywaków i sprzętu, gdy zmieniany jest roztwór myjący/dezynfekujący

cały sprzęt mopy, zmywaki po użyciu czyścić, wysuszyć lub używać jednorazowych

nie należy używać rutynowo środków o pełnym zakresie działania i sporobójczych

nie należy stosować preparatów czyszczących z dodatkiem substancji bakteriostatycznej ponieważ

sprzyja to selekcjonowaniu szczepów opornych

LAMPY BAKTERIOBÓJCZE

UV – promieniowanie nadfioletowe o długości fali około 264 nm wykorzystywane w lampach

bakteriobójczych służą do dezynfekcji powietrza. Do dezynfekcji powierzchni potrzebne jest duże natężenie

promieniowania UV, źródło promieniowania musi być blisko powierzchni, ponieważ intensywność

zmniejsza się wraz z kwadratem odległości. Promienie UV mogą być użyte tylko do dezynfekcji

powierzchni gładkich np. stalowych, szklanych, natomiast w bardzo ograniczonym zakresie działania na

drobnoustroje znajdujące się na powierzchniach porowatych. Okres działania lamp, czyli emitowania

promieniowania inaktywującego drobnoustroje, jest ograniczony, zależy od elektrod i częstości używania.

Czas używania lampy musi być kontrolowany i po osiągnięciu 60-70% deklarowanego czasu należy lampę

wymienić. Zanieczyszczenia i kurz osiadający na powierzchni lampy pochłaniają promienie UV, dlatego

promienniki należy czyścić okresowo, (co najmniej raz na dwa tygodnie) ściereczka zwilżoną czystym

alkoholem.

DEZYNFEKCJA SOLARIÓW

Zgodnie z §25.4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 17.02.2004 łóżko lub kabinę do opalania po każdym

użyciu należy zdezynfekować, a informację o wykonaniu tej usługi umieścić w widocznym miejscu.

Powierzchnie, z którymi styka się skóra, powinny być wolne od drobnoustrojów (bakterii, grzybów), które

mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka, więc do dezynfekcji powierzchni łóżek opalających

zalecane są środki dezynfekcyjne o działaniu bakteriobójczym i grzybobójczym. Bardzo ważne jest, aby

Page 9 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

stosowany środek nie uszkadzał płyty akrylowej oraz nie powodował podrażnień i alergii.

W postępowaniu z preparatami dezynfekcyjnymi należy przestrzegać:

-zaleceń producenta lub dystrybutora,

-parametrów działania środka (stężenie i czas), które zapewniają skuteczność bakteriobójczą i

grzybobójczą

-informacji zawartych w etykiecie/ulotce dotyczących środków ostrożności oraz ujemnych skutków

stosowania preparatu.

Użytkownicy preparatów dezynfekcyjnych mają obowiązek zapoznać się również z kartą

charakterystyki preparatu, która zawiera informacje o niebezpiecznych właściwościach substancji

lub preparatu oraz zasadach i zaleceniach ich bezpiecznego stosowania.

Przykłady preparatów, które uzyskały pozytywną opinię PZH, przeznaczonych do dezynfekcji solariów:

substancja aktywna – czwartorzędowe zasady amoniowe (posiadające jednocześnie dobre

właściwości myjące, mogą być stosowane do powierzchni zanieczyszczonych)

np. San Clear MED. 5a, IVORY, SOLAR Sept, Biogen O2 SOL, SUD – DES

substancja aktywna – alkohol - jeżeli producent solarium dopuszcza stosowanie preparatów

alkoholowych (należy pamiętać, iż środki alkoholowe słabo penetrują w materiale biologicznym stąd

mogą być stosowane do dezynfekcji powierzchni poddanych wcześniej odpowiednim procesom

mycia)

np. INCIDIN SUN

Dezynfekcja różnego rodzaju narzędzi i sprzętu po użyciu

Przy doborze metody oraz preparatu do dezynfekcji narzędzi, sprzętu i powierzchni należy uwzględnić:

ryzyko zakażenia i poziom czystości mikrobiologicznej niezbędny dla dezynfekowanego

przedmiotu,

zdolność do eliminowania drobnoustrojów stanowiących zagrożenie (zakres działania),

obecność zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych i ich wpływ na czynnik

dezynfekcyjny,

szkodliwość dla ludzi (klienta, personelu),

wpływ na dezynfekowane przedmioty, powierzchnie gdy jest stosowany zgodnie z

przeznaczeniem oraz z zalecanym sposobem użycia,

względy organizacyjne tj.: łatwość przygotowania roztworu, stabilność w koncentracie i

roztworze,

koszt.

Preparaty przeznaczone do dezynfekcji narzędzi, powinny wykazywać działanie bakteriobójcze,

prątkobójcze, grzybobójcze, wirusobójcze oraz sporobójcze.

Narzędzia przerywające ciągłość tkanek muszą być sterylne (wolne od form wegetatywnych i spor

bakterii oraz wirusów). Przy zabiegach o tym charakterze należy stosować:

jednorazowy sterylny sprzęt np. igły

sterylne jednorazowe –materiały– np. tampony, rękawice, waciki, ligninę, gaziki, serwety z gazy.

Ww. sprzęt i materiały po użyciu, należy umieścić w pojemnikach odpornych na uszkodzenie i postępować

zgodnie z procedurami dotyczącymi unieszkodliwiania odpadów. Sprzętowi wielokrotnego użycia,

stosowanemu przy zabiegach związanych z naruszeniem ciągłości tkanek, a także takiemu, który

przypadkowo stwarza takie zagrożenie np. brzytwy, cążki należy zapewnić sterylizację.

Page 10 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

Narzędzia i sprzęt, który kontaktuje się z nieuszkodzonymi błonami śluzowymi powinien być sterylny.

W przypadku braku możliwości sterylizacji narzędzi np. ze względów technicznych (rodzaj

tworzywa, konstrukcja używanego sprzętu) dopuszcza się wysoki poziom dezynfekcji, w którym zostaną

zabite wszystkie drobnoustroje (bakterie wegetatywne, prątki gruźlicy, grzyby, wirusy, spory). Do narzędzi

takich będą należeć np. widełki, w których osadza się kolczyk podczas przekłuwania uszu, głowice

maszyny używanej do wykonywania tatuażu, pojemniki napełniane barwnikami.

Przy dezynfekcji różnego rodzaju narzędzi i sprzętu należy postępować zgodnie z zaleceniami producenta

sprzętu, z uwzględnieniem parametrów działania preparatów (stężenie, czas, zakres działania). Narzędzia

wielokrotnego użytku, naruszające ciągłość tkanek, bezpośrednio po zabiegu, należy zdezynfekować w

roztworach preparatów o szerokim zakresie działania obejmującym bakterie włącznie z prątkami gruźlicy,

grzyby, wirusy np. Aldesan E+ aktywator, Sekucid, sekusept Forte, Chiroisan, PeraMed, Sekusept Activ.

Zdezynfekowany sprzęt należy umyć, stosując środki ochrony osobistej (rękawice, fartuch). W zależności

od wymaganego poziomu czystości mikrobiologicznej, zastosować następnie proces sterylizacji lub

ponownie dezynfekcji chemicznej, używajac roztworów środków dezynfekcyjnych warunkujących wysoki

poziom dezynfekcji np. Cidex Solution + aktywator, NU – CIDEX, Polsept Holifa + aktywator, Sekusept

Activ. Po procesie dezynfekcji, narzędzia należy przepłukać sterylna wodą, a następnie wysuszyć.

Standardowym postępowaniem, w zapobieganiu zakażeniom, jest stosowanie środków ochrony osobistej,

dostosowanych do istniejącego zagrożenia.

W trakcie zabiegów należy używać narzędzi, sprzętu, bielizny o odpowiedniej czystości

mikrobiologicznej;

Wszelkie czynności należy wykonywać, stosując: sterylne rękawice jednorazowego użytku, fartuch;

Należy pamiętać o stosowaniu dla każdego klienta, nowej pary sterylnych rękawic oraz wymiany

ich, w przypadku uszkodzenia podczas wykonywanego zabiegu.

Zasady przechowywania preparatu dezynfekcyjnego celem zachowania jego aktywności

w odpowiednich warunkach określonych przez producenta

w określonej temperaturze, chroniąc przed światłem dziennym

w oryginalnym opakowaniu

w miejscu niedostępnym dla osób postronnych/niepowołanych.

Bezpieczne stosowanie preparatów dezynfekcyjnych

Preparaty powinny być przechowywane w zamkniętych opakowaniach oryginalnych, w miejscach

niedostępnych dla osób niepowołanych i w warunkach przechowywania określonych w karcie

charakterystyki;

Roztwory użytkowe należy przygotowywać w wyznaczonym do tego celu pomieszczeniach lub

miejscach o sprawnie działającej wentylacji, zgodnie z zaleceniami producenta, najlepiej

bezpośrednio przed wykonaniem dezynfekcji;

Roztwory użytkowe powinny być wymieniane codziennie, dłuższe niż jeden dzień użytkowanie

roztworów dopuszczalne jest tylko w przypadku, gdy można kontrolować w nich stężenie substancji

aktywnych, dostarczonymi przez producenta wraz z preparatem wskaźnikami;

W przypadku roztworów nietrwałych tj. uwalniających aktywny chlor, jod lub tlen przechowywanie

Page 11 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

powoduje zmniejszenie lub utratę aktywności w związku z tym należy je wymieniać po użyciu;

Do sporządzania roztworów w przypadku, gdy nie ma innych zaleceń producenta należy stosować

wodę o temperaturze 20º-30ºC;

Nie wolno łączyć różnych preparatów dezynfekcyjnych, ani dodawać preparatów myjących;

Należy sprawdzać dokładność dozowania, czyli objętość produktu płynnego lub masę produktu

sypkiego, odmierzonego miarką;

Naczynia zawierające roztwory użytkowe powinny być oznakowane: nazwą preparatu, stężeniem,

datą (godziną, gdy roztwór jest nietrwały) przygotowania, danymi identyfikacyjnymi osoby

przygotowującej roztwór;

osoby przygotowujące roztwory i wykonujące dezynfekcję powinny stosować środki ochrony

osobistej:

▪

jednorazowe rękawice i fartuch

▪

okulary ochronne

▪

chronić drogi oddechowe przy pracy z preparatami zawierającymi aldehydy lub substancje utleniające oraz

w przypadku stosowania urządzeń do spryskiwania.

W przypadku dezynfekcji narzędzi i sprzętu zaleca się przeprowadzenie procesu w pojemnikach pod

przykryciem, po dezynfekcji narzędzia należy wypłukać w wodzie o odpowiedniej jakości

mikrobiologicznej, a cały proces prowadzić w pomieszczeniach ze sprawną wentylacją.

IV.

STERYLIZACJA

NARZEDZI

WIELOKROTNEGO

UśYTKU,

KTÓRYCH

STOSOWANIE POWODUJE NARUSZENIE CIĄGŁOŚCI TKANEK

Sterylizacja jest procesem mającym na celu zabicie wszystkich form drobnoustrojów, w tym także spor

(form przetrwalnikowych) bakterii.

Art. 11.2. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17.02.2004r. mówi,

ż

e narzędzia, których stosowanie powoduje naruszenie ciągłości tkanek po każdorazowym użyciu należy

zdezynfekować, umyć i poddać sterylizacji. Jednocześnie w art.11.3. mówi, iż w przypadku, gdy narzędzia

wykonane są z materiałów uniemożliwiających poddanie ich sterylizacji dopuszcza się stosowanie zamiast

sterylizacji – dezynfekcji. W art.12 tego rozporządzenia powiedziane jest, że –narzędzia wielorazowego

użytku naruszające ciągłość tkanek poddaje się sterylizacji lub dezynfekuje–. Zapis ten jest w sprzeczności

z art.11.2. i wprowadza nieco zamieszania, bo procesów dezynfekcji i sterylizacji nie można traktować

zamiennie. Są to dwa odmienne procesy, które przeprowadza się w zależności od żądanej czystości

mikrobiologicznej.

WYMAGANIA DOTYCZĄCE STERYLIZACJI

W sytuacji, gdy ze względu na wrażliwość materiału, z którego wykonane są narzędzia nie można ich

sterylizować, należy poddać je dezynfekcji w preparacie o działaniu sporobójczym tzw. dezynfekcja

wysokiego poziomu. Takie działanie wymaga:

stosowania wody o wysokiej jakości,

sprawia trudności z postępowaniem z narzędziami po procesie,

w związku z tym prawidłowe przeprowadzenie go w warunkach gabinetów kosmetycznych lub

fryzjerskich jest praktycznie niemożliwe.

Narzędzia wielorazowe stosowane w takich zabiegach jak: przekłuwanie uszu, ciała (kolczyk do

przekłuwania), tatuażu (głowice maszynki), makijażu permanentnego, elektrokoagulacji, czy sprzęt

fryzjerski potencjalnie mogący naruszyć ciągłość tkanki (nożyki, brzytwy, cążki) wymagają sterylizacji.

Page 12 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

Gwarancję sterylności narzędzi uzyskuje się przez:

zachowanie właściwego toku postępowania przed sterylizacją

właściwe przeprowadzanie procesu sterylizacji

odpowiednie postępowanie z materiałem po przeprowadzonym procesie

Wszystkie ogniwa w –sterylizacyjnym łańcuchu zależności– są ważne. Jeżeli jednego z

warunków nie zachowamy i przerwiemy ten łańcuch zależności, możemy doprowadzić do użycia

niesterylnego narzędzia, a w konsekwencji do zakażenia klienta.

Ogniwa –sterylizacyjnego łańcucha zależności–

dezynfekcja po użyciu

dokładne mycie, wysuszenie, dokonanie przeglądu

odpowiednie opakowanie

właściwe ułożenie w komorze sterylizatora

przestrzeganie parametrów sterylizacji

kontrola procesu

wyładunek z komory

przechowywanie

dystrybucja

transport

aseptyczne otwarcie opakowania

użycie

METODY STERYLIZACJI

Dobór metody sterylizacji uzależniony jest od:

rodzaju i właściwości sterylizowanych materiałów

od sposobu ich opakowania

zaleceń producentów sprzętu

Przed przystąpieniem do sterylizacji należy upewnić się, czy dany sprzęt może być sterylizowany

daną metodą. Producent sprzętu przeznaczonego do sterylizacji, powinien podać jaka metoda sterylizacji

jest zalecana dla konkretnego wyrobu. Jest to związane z możliwością penetracji czynnika sterylizującego, a

jednocześnie ze skutecznością procesu, jak również z ewentualnym działaniem uszkadzającym tego

czynnika na materiał, z którego sprzęt jest wykonany. W każdej metodzie sterylizacji należy ustalić

odporność sprzętu na czynnik sterylizujący oraz na zmiany ciśnienia w czasie procesu ( jest to obowiązek

producenta sprzętu).

METODY STERYLIZACJI – STRYLIZACJA PARĄ WODNĄ

Czynnik sterylizujący :

nasycona para wodna w nadciśnieniu

w temperaturze 121ºC (nadciśnienie 1 atmosfery) lub

w temperaturze 134ºC (nadciśnienie 2 atmosfery)

Sterylizacja parowa osiąga pełny efekt, jeżeli para nasycona oddziałuje na sterylizowany materiał

Page 13 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

przez ściśle określony czas. Wszystkie powierzchnie sterylizowanych materiałów muszą być w kontakcie z

parą. Ważnym czynnikiem jest całkowite usunięcie powietrza z komory sterylizatora, w tym także z

załadunku, oraz jakość pary (zależna od generatora pary i od jakości wody). Pomiary danych fizycznych w

czasie sterylizacji parowej są bardzo istotne. Parametry fizyczne powinny być kontrolowane i

monitorowane w sposób ciągły. Sterylizacja parowa jest metodą:

uniwersalną

pewną

szybką

nietoksyczną

ekonomiczną

para wodna w nadciśnieniu dobrze penetruje sterylizowany materiał

powinna być stosowana wszędzie tam, gdzie jest to tylko możliwe

W STERYLIZACJI OBOWIĄZUJE ZASADA, śE DLA SPRZĘTU, KTÓRY MOśNA

WYJAŁAWIAĆ PARĄ WODNĄ POD CIŚNIENIEM NIE NALEśY STOSOWAĆ INNEJ

METODY STERYLIZACJI, A W SUCHYM GORĄCYM POWIETRZU NIE STERYLIZUJE SIĘ

NARZĘDZI STOSOWANYCH W ZABIEGACH NARUSZAJĄCYCH CIĄGŁOŚC TKANEK.

Sterylizacja promieniami UV wykorzystywana do dezynfekcji powietrza, wody, ewentualnie w

ograniczonych przypadkach – powierzchni, nie jest w żadnym wypadku sterylizacją. Praktycznym

natomiast wydaje się wykorzystywanie urządzeń z promieniowaniem UV do przechowywania czystych

narzędzi.

Problemy dotyczące sterylizacji w zakładach fryzjerskich, kosmetycznych, tatuażu i

odnowy biologicznej

Problemy te można rozwiązać albo przeprowadzając proces sterylizacji we własnym zakresie w zakładzie

lub zlecając tę usługę placówce zewnętrznej np. szpitalom. Wykonywanie sterylizacji poza gabinetem

wymaga zawarcia umowy z podmiotem świadczącym usługi w zakresie sterylizacji i mającym możliwości

zapewnienia właściwego rodzaju sterylizacji. Przed przekazaniem narzędzi do placówki wykonującej

sterylizację należy je opakować w specjalistyczne opakowanie sterylizacyjne i umieścić w pojemnikach

transportowych. Również autoklawowane na miejscu narzędzia powinny być pakowane. Tylko sprzęt

przeznaczony do natychmiastowego użycia po procesie sterylizacji może być nie opakowany. Jednak trzeba

pamiętać, że nawet po jednorazowym otwarciu sterylizatora, pozostały w nim sprzęt nie może być uważany

za jałowy. Z tego też powodu, powszechnie dotychczas stosowane w gabinetach fryzjerskich i

kosmetycznych sterylizatory kulkowe nie mogą być traktowane jako urządzenia działające zgodnie z

zasadami sterylizacji. Przy zastosowaniu rozwiązania organizacyjnego polegającego na przygotowaniu

narzędzi w zakładzie i przeprowadzaniu sterylizacji w placówce zewnętrznej, powstaje problem, kto ponosi

odpowiedzialność za proces sterylizacji. Błędy mogą wynikać z nieprawidłowego postępowania w zakładzie

(np. źle umyty sprzęt bądź umieszczony w niespecjalistycznych opakowaniach) lub w placówce

wykonującej sterylizację (np. nieprawidłowy załadunek sterylizatora, niewłaściwe parametry sterylizacji).

RODZAJE STERYLIZATORÓW

Urządzenia do sterylizacji powinny spełniać odpowiednie normy:

PN-EN 285 – duże sterylizatory parowe

EN 13060 – małe sterylizatory parowe

Page 14 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

PN-EN 14180 – sterylizatory na niskotemperaturową parę wodną i formaldehyd

PN-EN 1422 – sterylizatory na tlenek etylenu

Duże sterylizatory parowe to urządzenia o pojemności komory mogącej zmieścić, co najmniej jedną

lub więcej jednostkę wsadu. Jednostka wsadu ma wymiary 300mm x 300mm x 600mm. Sterylizatorami

tego typu dysponują przede wszystkim sterylizatornie szpitalne.

W przypadku wykonywania sterylizacji narzędzi, na miejscu, w zakładach, najwygodniej posługiwać się

małymi sterylizatorami parowymi (zgodnymi z normą EN 13060). Termin ten odnosi się do sterylizatorów

parowych przeznaczonych do sterylizacji wyrobów medycznych z komorą, w której nie można umieszczać

jednostki wsadu jak ww. (300mm x 300mm x 600mm) i jednocześnie o pojemności przestrzeni użytkowej

komory poniżej 601.

OPAKOWANIA STERYLIZACYJNE

Sprzęt przeznaczony do sterylizacji po dezynfekcji, umyciu, wysuszeniu, sprawdzeniu funkcjonowania,

należy we właściwy sposób opakować. Opakowanie powinno zabezpieczać sterylizowane wyroby przed

zakażeniem drobnoustrojami po procesie sterylizacji, w czasie wyładowania z komory sterylizatora,

przechowywania i transportu do miejsca użycia. Wybór rodzaju opakowania sprzętu zależy od stosowanej

metody sterylizacji. Opakowanie sterylizacyjne odpowiednio zaprojektowane, dobrze wykonane i właściwie

użyte umożliwia prawidłową sterylizację i stanowi ochronę produktu sterylnego przed wtórnym skażeniem

po zakończeniu procesu sterylizacji, a przed użyciem. Aktualnie w państwach europejskich istnieje w

dużym stopniu znormalizowany system specjalistycznych opakowań sterylizacyjnych. Znormalizowany

system specjalistycznych opakowań sterylizacyjnych, pozwala na:

zapakowanie sprzętu poddawanego sterylizacji

umożliwia jego sterylizacje w opakowaniu

przechowywanie

transport

aseptyczny sposób wyjmowania z opakowania.

Normą europejską odnoszącą się do opakowań sterylizacyjnych (obecnie również polską) jest norma

PN EN 868.

RODZAJE OPAKOWAŃ STERYLIZACYJNYCH

opakowania jednorazowego użycia

papier sterylizacyjny

włóknina

torebki papierowe

torebki lub rękawy papierowo-foliowe

opakowania Tyvek – folia

opakowania foliowe

opakowania wielorazowego użytku

prostopadłościenne pojemniki sterylizacyjne z filtrami lub zaworami

Właściwości materiałów stosowanych do produkcji opakowań powodują, że różne opakowania bardziej lub

mniej nadają się do poszczególnych metod sterylizacji. Wybór opakowania zależy, więc od metody

sterylizacji, ponadto należy przestrzegać zaleceń producenta dotyczących przeznaczenia danego

opakowania do odpowiednich technik sterylizacji.

OPAKOWANIA PAPIEROWO-FOLIOWE

Jednym z najwygodniejszych i najchętniej stosowanym rodzajem opakowań są opakowania papierowo-

Page 15 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

foliowe.

Opakowania te posiadają zalety:

przedmiot umieszczony w opakowaniu jest widoczny,

opakowanie można bez trudu otworzyć (odrywając folię od papieru) bez używania środków

pomocniczych

można wyjąć zawartość nie powodując jej skażenia

zamykanie opakowania przy pomocy zgrzewczych urządzeń ciągłych jest łatwe i skuteczne.

ZASADY DOTYCZĄCE SPOSOBU PAKOWANIA

opakowania jednorazowego użytku można sterylizować tylko raz

w przypadku przerwania procesu sterylizacyjnego należy sprzęt ponownie opakować i poddać

procesowi sterylizacji

torebki można napełniać tylko do ¾ objętości, gdyż w przeciwnym razie prawie niemożliwe staje

się prawidłowe wykonanie zgrzewu oraz zwiększa się niebezpieczeństwo pęknięcia opakowania

między materiałem sterylizowanym a zgrzewem torebki musi być 30 mm odstępu

w przypadku ryzyka przebicia opakowania przedmiot powinien być zabezpieczony papierową

nakładką

materiał opakowaniowy nie może być zbyt naciągnięty, ani zwisać zbyt luźno, aby nie wpływał na

zmiany ciśnienia podczas sterylizacji

opakowanie wielowarstwowe jest niezbędne, aby stopniowo ograniczać zanieczyszczenie

zewnętrznej strony opakowania, powstałe po dłuższym okresie przechowywania, a tym samym

zmniejszyć

ryzyko

zanieczyszczenia

podczas

otwierania.

W

przypadku

opakowań

wielowarstwowych należy pakować sterylizowany sprzęt układając warstwy opakowania w taki

sposób, żeby strona papierowa stykała się ze stroną papierową, gdyż wymiana powietrza i

przenikanie pary może odbywać się tylko przez papier

ta sama zasada dotyczy sposobu umieszczania opakowań papierowo-foliowych w koszach

sterylizacyjnych

optymalny sposób układania opakowań papierowo-foliowych polega na naprzemiennym układaniu

ich wg schematu –folia na folię, papier na papier–.

Momenty krytyczne

po procesie sterylizacji materiał pozostaje jałowy do czasu skażenia go w czasie przechowywania,

transportu lub przy wyjmowaniu z opakowania.

zawartość opakowania uszkodzonego uważa się za nie sterylną.

prawdopodobieństwo skażenia materiału przy wyjmowaniu go z opakowania jest dużo większe niż

prawdopodobieństwo przeniknięcia bakterii przez nieuszkodzone, właściwie zamknięte i

przechowywane w odpowiednich warunkach opakowanie.

należy ograniczać do minimum wszelkie manipulacje ze sprzętem po sterylizacji jak przenoszenie,

dotykanie pakietów sterylnych.

OKRES PRZECHOWYWANIA

Sterylność zawartości opakowania zależy przede wszystkim od sposobu przechowywania. W czasie

przechowywania opakowania należy chronić przed wilgocią, wodą rozpryskową, kontaktem ze

Page 16 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

ś

rodkiem dezynfekcyjnym. W Polsce nie ma norm regulujących sposób i czas przechowywania. W

związku z tym, jeżeli sprzęt do sterylizacji przygotowywany jest w sposób prawidłowy, a warunki

przechowywania dobre, należałoby przyjąć maksymalne okresy przechowywania:

1 miesiąc – podwójna warstwa papieru lub warstwa papieru i warstwa włókniny

6 miesięcy – opakowania papierowo-foliowe, przy założeniu, że warunki przechowywania są dobre

(zamknięte szafy, temperatura powietrza 15-25ºC, wilgotność powietrza 40-60%, pomieszczenia -

suche, wolne od insektów i kurzu).

W przypadku złych warunków przechowywania, okresy te należy skrócić.

KONTROLA PROCESÓW STERYLIZACJI

Procesy sterylizacji należy kontrolować wskaźnikami:

fizycznymi,

biologicznymi

chemicznymi

Wskaźniki fizyczne zamontowane są na stałe w sterylizatorze i określają stan techniczny urządzenia, należą

do nich:

termometry

manometry

kontrolki świetlne

Wskaźniki biologiczne

Informują o fakcie zabicia drobnoustrojów, gdyż zawierają spory wyselekcjonowanych bakterii

wysoce opornych na dany czynnik sterylizujący. Negatywny wynik posiewu wskaźnika biologicznego po

ekspozycji (procesie sterylizacji) daje gwarancję uzyskania sterylności materiałów. Wyniki kontroli

biologicznej można odczytać po okresie inkubacji bakterii tj. po 7 dniach w przypadku tradycyjnych

wskaźników do posiewu (np. Sporal A) lub po 48 godzinach – po użyciu wskaźników fiolkowych tzw.

szybkiego odczytu (Rapid).

Wskaźniki chemiczne

Zawierają substancje, które po osiągnięciu wymaganych parametrów sterylizacji zmieniają barwę.

Informację o przeprowadzonym procesie otrzymuje się natychmiast po jego zakończeniu. Wśród

wskaźników chemicznych rozróżniamy:

wskaźniki chemiczne wielu zmiennych (wieloparametrowe) – wkładane do wnętrza pakietu, które

wskazują, że wewnątrz ładunku zostały osiągnięte wszystkie parametry sterylizacji lub kilka z tych

parametrów (co najmniej dwa); informują o prawidłowości przebiegu procesu;

wskaźniki chemiczne procesu sterylizacji – przeznaczone do użycia zewnętrznego, których zmiana

barwy świadczy o tym tylko, że pakiet poddany był działaniu czynnika sterylizującego; zmiana

barwy następuje pod wpływem osiągnięcia jednego z parametrów sterylizacji np. temperatury (nie

wykazują jak długo ta temperatura się utrzymywała); pozwalają na wizualne odróżnienie sprzętu,

który był poddany sterylizacji od sprzętu nie wyjałowionego. Do wskaźników procesu należą

wskaźniki umieszczone na opakowaniach sterylizacyjnych, taśmy samoprzylepne.

Page 17 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

KONTROLA PROCESÓW STERYLIZACJI

Skuteczność procesów sterylizacji powinna być kontrolowana :

okresowo – przy użyciu wskaźników biologicznych

na bieżąco – przy użyciu wskaźników chemicznych – każdy proces.

Wskaźniki biologiczne i chemiczne należy umieszczać wewnątrz pakietów lub kontenerów, aby

stwierdzić, czy czynnik sterylizujący dotarł do wnętrza i spenetrował wyjałowiony materiał. Okresową

kontrolę biologiczną użytkownik powinien przeprowadzać co najmniej 1 raz w miesiącu umieszczając trzy

lub przy użytkowej objętości komory poniżej 20l – dwa wskaźniki wewnątrz pakietów wybranych spośród

załadunku, reprezentatywnych dla materiału przeznaczonego do wyjałowienia w danym cyklu. Pakiety ze

wskaźnikami należy umieścić w różnych miejscach komory sterylizatora, najtrudniej dostępnych dla

czynnika sterylizującego.

Każdy proces użytkownik powinien kontrolować wskaźnikami chemicznymi.

Wskaźniki chemiczne podobnie, jak w przypadku wskaźników biologicznych trzy lub dwa, należy umieścić

w różnych miejscach w komorze sterylizatora, najtrudniej dostępnych dla czynnika sterylizującego,

wkładając do wnętrza pakietów reprezentatywnych dla sterylizowanego materiału. Wszystkie pakiety

powinny być dodatkowe oznakowane za zewnątrz wskaźnikami chemicznymi procesu. Nie można stosować

tych wskaźników procesu, zamiast wskaźników chemicznych, gdyż informują one wyłącznie o tym, że dany

sprzęt był sterylizowany, natomiast nie rejestrują prawidłowości wszystkich parametrów procesu.

Wskaźniki procesu spełniają rolę kontroli dodatkowej, obok wskaźników chemicznych, natomiast ich nie

zastępują.

DOKUMENTACJA PROCESÓW STERYLIZACJI

System dokumentacji procesów sterylizacji powinien uwzględniać:

rodzaj sterylizacji

parametry procesu (temperatura, czas, ciśnienie)

numer sterylizatora

cyklu

wyniki kontroli chemicznej

wyniki kontroli biologicznej

datę

osobę odpowiedzialną za proces

jeśli jest to możliwe – wydruk parametrów w czasie cyklu pracy

Dokumentacja procesów sterylizacji zgodnie z art. 442 Kodeksu Cywilnego powinna być

przechowywana przez okres 10 lat.

V.

POSTEPOWANIE Z ODPADAMI

Ustawa z dnia 27.06.2001r. o odpadach (Dz. U. nr 62, poz. 628 z późn. zm.)

określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz

ochronę środowiska

Page 18 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html

Odpady w zakładach fryzjerskich, kosmetycznych, tatuażu i odnowy biologicznej:

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r.(Dz. U. nr 112, poz. 1206) wydane na podstawie

art.4 ust.1 pkt.1 ww. Ustawy określa katalog odpadów dzieląc je na 20 grup. Większość odpadów

pochodzących z zakładów fryzjerskich, kosmetycznych, tatuażu i odnowy biologicznej można uznać za

odpady komunalne, gromadzone nie selektywnie (zmieszane) o kodzie 20 03 01 lub komunalne nie

wymienione w innych podgrupach o kodzie 20 03 99. Część odpadów powinna być gromadzona

selektywnie. Dotyczy to głównie tych, które uznane są za niebezpieczne np. lampy fluorescencyjne i inne

odpady zawierające rtęć o kodzie 20 01 21*.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 17.02.2004r. w zakładzie ustala się instrukcję

postępowania z odpadami zgodnie z którą:

odpady powinny być gromadzone w pojemnikach zamykanych, zaopatrzonych w worki foliowe,

pojemniki na odpady umieszcza się w każdym pomieszczeniu zakładu, gdzie są świadczone usługi,

zużyte materiały, które mogły ulec zanieczyszczeniu krwią lub wydzielinami, gromadzi się w

oznakowanych, przeznaczonych do tego celu pojemnikach lub w workach foliowych

przedmioty o ostrych końcach i krawędziach powinny być zbierane do pojemników sztywnych,

odpornych na przebicie

nie zaleca się otwierania raz zamkniętych pojemników, czy worków jednorazowego użytku

odpady do momentu odbioru powinny być przechowywane, w przystosowanym do tego celu

wydzielonym miejscu, odizolowanym od części, gdzie świadczone są usługi.

Drukuj dokument

Page 19 of 19

"vavrus" - BHP, profilaktyka zakażeń w salonach tatuażu – wymagania sanitarne...

2008-03-16

http://www.vavrus.narew.org/bhp.html