ROZWÓJ DZIECKA MATEMATYKA
Co ma jeĘ�, Stochastyczny Ęcisk
by zmądrze�?
Upakowanie moŻliwie najwi�kszej liczby
przedmiotów w pojemniku o zadanym kszta"cie
oŻliwe, Że naukowcom uda"o si� odkry� Losowe rozmieszczenie kul
M
i obj�toĘci to prawdziwe wyzwanie dla ludzi
substancje pokarmowe, które uczynią ci�
biznesu  i dla matematyków. Optymalne rozwiązanie w przypadku pomarał
cz i innych
inteligentniejszym  pod warunkiem Że jesteĘ
owoców o kszta"cie kulistym to tzw. uk"ad szeĘcienny zwarty, w którym przedmioty leŻą
niemowl�ciem. Wed"ug Developmental
na sobie warstwami jak na straganie. Takie rozmieszczenie pozwala wykorzysta� 74%
Medicine and Child Neurology z marca br.,
dost�pnej przestrzeni i jest to najwi�ksza g�stoĘ�, jaką da si� uzyska�. Naukowcy uznawali
niemowl�ta karmione mieszankami
dotąd za pewnik, Że losowe rozmieszczenie kul w pojemniku prowadzi do mniej g�stego
wzbogaconymi w dwa kwasy t"uszczowe:
upakowania, wype"niającego jedynie oko"o 64% obj�toĘci. Jednak w Physical Review
dekosaheksaenowy i arachidonowy, które
Letters z 6 marca br. Sal Torquato z Princeton University ze wspó"autorami dowodzą,
znaleziono w mleku kobiecym, wypadają
Że wynik 64% otrzyma si� wy"ącznie wtedy, gdy przedmioty są rozmieszczone w sposób
lepiej w testach oceniających rozwój
maksymalnie nieuporządkowany. Przeprowadzone przez nich symulacje komputerowe
psychiczny w porównaniu z grupą kontrolną,
pokazują, Że g�stoĘ� stanu upakowania losowego w rzeczywistoĘci waha si� mi�dzy
odŻywianą mieszanką nie zawierającą tych
64 a 74%, a poniewaŻ nie jest sta"a, samo poj�cie takiego stanu okazuje si� nieprecyzyjne.
substancji. Zastosowany test jest podobny
Torquato zaproponowa" nową definicj�  stanu maksymalnie losowego upakowania
do testu oceniającego iloraz inteligencji 
g�stego : kule upakowane są tak ciasno, Że nie mają moŻliwoĘci zmiany po"oŻenia,
100 punktów to przeci�tny wynik. �redni
a zarazem wykorzystanie przestrzeni jest najmniej efektywne.
rezultat osiągany przez niemowl�ta
Philip Yam
otrzymujące wzbogaconą mieszank�
wynosi" 105 punktów, a w grupie dzieci
PALEOANTROPOLOGIA
Żywionych zwyk"ą  98. Godny uwagi by"
równieŻ rozk"ad uzyskanych wyników:
Nie pochodzimy od neandertalczyków
26% niemowląt z grupy pierwszej osiągn�"o
rezultat powyŻej 115 punktów w porównaniu
statnie badania, o których doniesiono w Nature z 30 marca br., potwierdzają
O
z jedynie 5% niemowląt z grupy drugiej.
hipotez�, Że Homo sapiens ewoluowa" niezaleŻnie od neandertalczyka, a wi�c
W tej grupie 10% dzieci uzyska"o poniŻej
wspó"czeĘnie Żyjący cz"owiek nie jest efektem krzyŻowania si� obu gatunków.
85 punktów; Żadne natomiast karmione
Naukowcy przeprowadzili analiz� mitochondrialnego DNA (mtDNA) pobranego
wzbogaconą mieszanką nie wykazywa"o
ze szczątków cz"owieka neandertalskiego znalezionych na pó"nocnym Kaukazie (dobrze
takiego opóęnienia w rozwoju. Badanie,
zachowane koĘci moŻna by"o dok"adnie datowa� metodą radiow�glową oraz
któremu poddano 56 niemowląt Żywionych
wyizolowa� stosunkowo duŻą iloĘ� materia"u genetycznego) i porównali sekwencj�
mieszanką przez 17 pierwszych tygodni
wysoce zmiennych rejonów mtDNA tego osobnika oraz innego neandertalczyka
Życia, wskazuje, Że przekonanie, jakoby
z Feldhofer w Niemczech, a takŻe cz"owieka wspó"czesnego. Wyniki wskazywa"y
karmienie piersią by"o dla psychicznego
na bardzo duŻe pokrewieł
stwo dwóch neandertalczyków. Ich miejsce na drzewie
rozwoju dziecka bardziej korzystne, filogenetycznym jest odleg"e od lokalizacji cz"owieka wspó"czesnego. Wydaje si�
pozostaje kontrowersyjne. Patrz zatem, Że pula genowa Homo sapiens sapiens nie zosta"a wzbogacona o geny
neandertalczyków, a przynajmniej nie o geny mitochondrialne  dziedziczone po matce
www.cup.cam.ac.uk/journals/dmc/birch.pdf
[patrz: Kate Wong,  Kim byli neandertalczycy ; �wiat Nauki, czerwiec 2000].
Sasha Nemecek
Zuzanna Stasił
ska
EKOLOGIA
PALEONOTOLOGIA
Geny smaku
Kamienne serce dinozaura
C
z"owiek odróŻnia cztery podstawowe
Na "amach Science z 21 kwietnia br. opisano skamienia"e serce póęnokredowego
smaki  kwaĘny, s"odki, s"ony i gorzki  oraz
dinozaura ptasiomiednicznego. Szkielet roĘlinoŻercy d"ugoĘci oko"o 5 m,
ich kombinacje. Istnieje takŻe piąty, mniej znany
naleŻącego do rodzaju Thescelosaurus, znaleziono w 1991 roku w ska"ach sprzed
smak  umami [patrz: Herv� This,  Czy lubi Pani
66 mln lat w Dakocie Po"udniowej. By" to wi�c jeden z ostatnich dinozaurów.
umami? , �wiat Nauki, czerwiec 2000].
Za pomocą tomografii komputerowej ujawniono w obr�bie klatki piersiowej
Jak informuje kwietniowy Nature,
przesycone krzemionką serce. Na obrazie komputerowym wida� dwie komory
naukowcy z Harvard Medical School dowiedli,
i pojedynczą aort�. Znalezisko, opisane przez paleontologa z North Carolina
Że odczuwanie smaków s"odkiego i kwaĘnego
State University, Dale a Russella, potwierdzi"o przypuszczenie, Że dinozaury,
zaleŻy od receptorów związanych z bia"kiem G
tak jak ich wspó"czeĘni krewniacy - ptaki i krokodyle - mia"y obiegi krwi rozdzielone
(które jest przekaęnikiem informacji w komórce).
ca"kowitą przegrodą mi�dzykomorową (u prymitywniejszych gadów krew natleniona
Zidentyfikowano grup� potencjalnych
miesza si� z odtlenioną w jednej, tylko cz�Ęciowo podzielonej komorze). Dinozaury
receptorów smaku (TRB), w"aĘciwych
ze wzgl�du na swoje rozmiary musia"y t"oczy� krew do duŻego obiegu pod znacznie
dla komórek kubków smakowych. Obejmuje
wi�kszym ciĘnieniem niŻ do obiegu ma"ego. Nie by"oby to moŻliwe, gdyby mia"y
ona na razie 11 bia"ek kodowanych przez geny
typowo gadzie serce. Posiadanie serca zbliŻonego budową do ptasiego
po"oŻone na 11, 5 i 7 chromosomie. Pozwala to
czy ssaczego nie rozstrzyga jednak jednoznacznie kwestii sta"ocieplnoĘci dinozaurów.
wnioskowa�, Że receptory te związane
Zaawansowany krwiobieg zapewne zaspokoi"by wyŻsze zapotrzebowanie
są z wykrywaniem smaku kwaĘnego.
energetyczne dinozaurów, ale krokodyle mające podobne serce są zmiennocieplne.
TRB odróŻniają cytryn�, a co z czekoladą?
Karol Sabath
Z. S.
16 �WIAT NAUKI Lipiec 2000
W skrócie
THOMAS A. KELLY I GAIL MOONEY Corbis