Kr 026 Zapis kopalny o pochodzeniu od wspolnego przodka (dok )

26
Mieczysław Pajewski
Zapis kopalny o pochodzeniu
od wspólnego przodka (2) *
apis kopalny stanowi jeden palny winien pokazywać inny Z�wody na ląd?
Zz�kilku terenów, na których wzorzec: stopniowe wyłania- Ponieważ płazy mogą żyć
trwa walka między ewolucjo- nie się nowych form życia i�ich zarówno w�wodzie, jak i�na lą-
nizmem a�kreacjonizmem. Po- ciągłą zmianę. dzie, uczeni od dawna sądzili,
nieważ geologowie głównego Odkryto jednak tylko nie- że płazy były formą przejścio-
nurtu zakładają, że niższe war- wiele form pośrednich, o�wiele wą między formami żywymi
stwy geologiczne odpowiadają, za mało, by zadowolić ewolu- wodnymi i� lądowymi. Jednak
z�nielicznymi wyjątkami, daw- cjonistów. Mają oni do wybo- zapis kopalny ujawnił przynaj-
niejszym epokom, kolejność ru i�faktycznie przyjmują dwie mniej dwa problemy, z� jakimi
znajdowanych skamieniałości strategie postępowania: albo boryka się ten pomysł.
powinna ujawniać historię ży- każą cierpliwie czekać na przy- Przede wszystkim, płazy lą-
cia na Ziemi. Jedna cecha zapi- szłe odkrycia, tłumacząc jed- dowe same pojawiają się na-
su kopalnego odpowiada prze- nocześnie, jak trudno i�rzadko gle w� zapisie kopalnym. Po
konaniom Darwina o�stopnio- powstają skamieniałości, albo raz pierwszy pokazują się one
wej ewolucji wszystkich form uznają, że obserwowany tyle w� póznym dewonie bez wi-
życia od wspólnego przodka. tysięcy razy wzorzec pojawia- docznego związku z�wcześniej-
To występowanie prostszych nia się, stazy i�znikania takso- szymi formami życia. Gordon
form w� niższych (starszych) nów w� zapisie kopalnym już i�Olson wskazują, że najwcze-
warstwach i�bardziej złożonych się nie zmieni i� należy szukać śniejsze skamieniałości płazów
form w� warstwach wyższych jakiejś innej niż neodarwinow- niewątpliwie dowodzą, że były
(młodszych). Ale inne cechy te- ska odmiany teorii ewolucji. to organizmy czteronożne (te-
go zapisu stanowią już poważny trapody). Mówią dalej, że nie
problem dla darwinistów. Pra- mamy świadectwa kopalnego,
wie zawsze nowe formy życia które by wiązało się z� przej-
ukazują się nagle w�zapisie ko- ściem kręgowców na ląd, ani
palnym i�w�postaci już ukształ- takiego, które dotyczy przej-
towanej, czyli bez widocznych ściowych etapów we wcześniej-
powiązań z�organizmami, jakie szych skałach.
żyły wcześniej. Formy te istnie- Nieznane są jakiekolwiek
ją potem czasami nawet set- skamieniałości, które wiążą się
ki milionów lat bez istotnych bezpośrednio z� wyjściem krę-
zmian planów budowy ciała gowców na ląd . Przeciwnie,
(tę własność paleontologowie organizmy te były z�pewnością
nazywają stazą), by nagle z�za- czworonożne w�czasie, w�któ-
Rysunek 1. Hipotetyczne formy
pisu kopalnego zniknąć. Gdy- rym zanotowano pierwsze ska-
przejściowe to ukośne linie na
by słuszne były przewidywania mieniałości płazów i�jak dotąd
drzewie życia.
Darwina, kompletny zapis ko- nie odnaleziono we wcześniej-
DUCH CZASÓW nr 3-4/2011
24
Kreacjonizm Zapis kopalny o pochodzeniu od wspólnego przodka
szych skałach żadnego bezpo- Problematyczność sekwencji nich warstwach geologicznych.
średniego materiału empirycz- form przejściowych Oczywiście, nawet chociaż na-
nego na temat tych przejścio- Sekwencji form przejścio- uka zna dziesiątki i�setki tysięcy
wych etapów .1 wych w� zapisie kopalnym jest gatunków, to takich przypad-
Po drugie, najwcześniejszy mało, ale w� ogóle jakieś są ków będzie niewiele, ale prze-
kopalny materiał empiryczny podkreślają ewolucjoniści. cież właśnie tak jest z�zapisem
płazów pochodzi ze stano- Nie jest to takie pewne od- kopalnym. Formy i� sekwencje
wisk w� Polsce, na Grenlandii, powiadają niektórzy krytycy przejściowe są rzadkością. Są
Południowej Ameryce, Rosji ewolucjonizmu. Znanych jest one, zdaniem krytyków ewolu-
i� Australii. W� póznym okresie już i� skatalogowanych kilka cjonizmu, przejawem funkcjo-
dewońskim stanowiska te były milionów skamieniałości. Jeśli nowania prawa wielkich liczb.
oddzielone od siebie tysiąca- przyjmiemy, że istniejące teraz Inny problem ewolucjoni-
mi kilometrów otwartego oce- i� kiedyś formy życia nie po- stycznej interpretacji zapisu
anu i� lądu .2 Ponieważ pierw- chodzą od wspólnego przodka kopalnego polega na tym, że
sze skamieniałości płazów po- (ale na przykład zostały stwo- skamieniałości nie zawsze po-
jawiają się w�tym samym cza- rzone, jak uważają kreacjoni- jawiają się w� przewidywanej
sie, chociaż są oddzielone przez ści), to zwykła statystyka każe kolejności. Biologowie ewo-
takie olbrzymie odległości, przewidywać, że przypadkowo lucyjni analizują cechy orga-
to wygląda na to, że to samo niektóre z�nich będą do siebie nizmów w� poszukiwaniu po-
przejście miało miejsce jedno- podobne i� przypadkowo będą dobieństw. Na podstawie tych
cześnie w�wielu miejscach ale istnieć w�tych samych i�sąsied- analiz generują hipotetyczne
wniosek taki wielu uczonym
wydaje się nieprawdopodobny.
organucodont
Olbrzymie odległości i� nie-
obecność form przejściowych
były powodem, że Gordon
thitheledontid
i� Olson uważają, iż te czwo-
ronogi pojawiły się wiele razy
tritylodontid
niezależnie od siebie.
Organizmy te były już
strukturalnie odmienne, dość probainognathan
wyspecjalizowane i� filogene-
tycznie dobrze wzajemnie zróż-
Thrinaxodon
nicowane. [& ] Rozkład geo-
graficzny oraz morfologiczne
Procynosuchus
zróżnicowanie szczątkowych
pozostałości spowodowały po-
wstanie problemów, które do-
therocephalian
prowadziły do sporu, czy płazy
są monofiletyczne czy polifile-
gorgonopsian
tyczne .3
Ostatnio paleontologowie
odkryli skamieniałości, które
Biarmosuchus
wydają się pokazywać powią-
zanie między rybami i� tetra-
sphenacodontine
podami a�konkretnie między
strukturą przednich płetw nie-
których ryb a� strukturą przed- Haptodus
nich odnóży pewnego wcze-
snego tetrapoda.4 Czas pokaże,
Eothyris
czy te odkrycia pozwolą ustalić
wspólnotę pochodzenia wszyst-
Rysunek 2. Podręcznikowy wygląd sekwencji przejściowej gadów
kich tetrapodów, jaką Gordon
ssakokształtnych.
i�Olson kwestionowali.
DUCH CZASÓW nr 3-4/2011
25
Kreacjonizm Zapis kopalny o pochodzeniu od wspólnego przodka
diagramy rozgałęziającego się pują pózniej w�zapisie albo nie typami zwierząt. Sugestia ewo-
drzewa, zwane kladogramami. ma ich skamieniałości .5 Sytu- lucjonistyczna jest znacznie sil-
Uczeni używają tych diagra- acja przedstawia się lepiej dla niejsza niż wtedy, gdy rysunki
mów do przewidywania, które ewolucjonistów, jeśli chodzi skamieniałości są wykonane
organizmy powinny pojawiać o�gady ssakokształtne. Ale i�tu wiernie, czyli w�tej samej skali.
się wcześnie w� zapisie kopal- pięć pośrednich form, które
nym, a� które powinny poja- według kladogramów powin- W� podręcznikach biologii
wiać się pózniej. ny pojawiać się w� sekwencji ewolucyjnej często nie znajdzie-
Przewidywania te dość do- w�określonej kolejności w�dłu- my wzmianki, że różne szkiele-
brze się sprawdzają w�przypad- gim okresie czasu, faktycznie ty pokazywane w�sekwencjach
ku roślin. Ale wiele starszych pojawia się w�zapisie kopalnym przejściowych (dotyczy to także
według kladogramów grup nagle w�tym samym czasie.6 gadów ssako-kształtnych) nie
zwierząt pojawia się w� zapi- Niektóre podręczniki zmie- zostały odnalezione w�bliskich
sie wyżej, a�nie niżej rzekomo niają skalę obrazków, poka- sobie warstwach geologicz-
młodszych grup. Norrell i� No- zujących kolejność pojawiania nych.7 Niektóre skamieniałości
vacek uważają, że na przykład się takich grup jak gady ssa- podawane jako przypuszczal-
zapis skamieniałości naczel- kokształtne. Zabieg ten silnie ne przykłady przodków i� po-
nych marnie odzwierciedla sugeruje interpretację ewolu- tomków zostały odnalezione
przewidzianą sekwencję ewo- cjonistyczną, stwarza bowiem w� warstwach skał osadowych
lucyjną: Grupy, o� których się wrażenie bliskiego genealo- odległych, jak oceniają sami
sądzi, że oddzieliły się wcześnie gicznego związku oraz łatwe- geologowie, dziesiątkami mi-
w� historii naczelnych, wystę- go przejścia między różnymi lionów lat. W� związku z� tym
znany geolog, Henry Gee, pi-
sze tak na temat skamienia-
organucodont
łości: Przedziały czasu, jakie
oddzielają skamieniałości są
tak olbrzymie, że nie jesteśmy
thitheledontid
w� stanie powiedzieć niczego
ścisłego na temat ich możliwe-
tritylodontid
go powiązania w� kategoriach
przodek-potomek .8
probainognathan
Spory o�hipotezę artefaktu
Sam Darwin był świadomy
Thrinaxodon
istnienia problemów, jakie za-
pis kopalny stanowi dla jego
Procynosuchus
teorii. Poświęcił dwa rozdziały
w�O�powstawaniu gatunków
na dyskutowanie zapisu kopal-
therocephalian
nego, z� których pierwszy pra-
wie wyłącznie analizuje pro-
gorgonopsian
blem, dlaczego materiał kopal-
ny nie odpowiada lepiej teorii
wspólnoty pochodzenia. Gdzie
Biarmosuchus
się podziewa mnóstwo form
przejściowych, łączących różne
sphenacodontine
grupy, co przewidywała i�czego
oczekiwała jego teoria?
Haptodus Według Darwina odpowiedz
była jasna: zapis kopalny jest
skrajnie niedoskonały . Po
Eothyris
prostu formy przejściowe ist-
niały, a� tylko zapis kopalny
Rysunek 3. Ta sama sekwencja z�zachowaniem skali wielkości.
ich nie dokumentuje. Można
DUCH CZASÓW nr 3-4/2011
26
Kreacjonizm Zapis kopalny o pochodzeniu od wspólnego przodka
niemal powiedzieć, że przyro- sekwencji Foote wnioskował brze miał rzeczywisty charak-
da pisał Darwin broni się następująco: ter, dostarczają skamieniałe
przed częstym odkrywaniem Dysponujemy reprezentacyj- ślady. Kiedy jakieś zwierzę
jej przejściowych form .9 ną próbką [& ] i�dlatego może- przesuwa się ryjąc w�osadach,
Współcześni neodarwiniści my opierać się na wzorcach, ja- to pozostawia za sobą ślady,
zaproponowali takie wyjaśnienie kie są udokumentowane w�za- wyżłobienia. Ślady te mogą
niedoskonałości zapisu kopalne- pisie kopalnym.11 ulec fosylizacji. Te skamieniałe
go, które popiera pogląd Darwi- Istnieje jeszcze jeden sposób ślady zwierząt nazywamy też
na. Wyjaśnienie to nazywają oni obrony hipotezy artefaktu. Bra- skamieniałymi tropami. Za-
hipotezą artefaktu . Według kujące prekambryjskie formy równo zwierzęta o� miękkich,
tego poglądu wydarzenia w� ro- przejściowe były zbyt małe, by jak i� twardych ciałach mogą
dzaju wybuchu w� kambrze nie ulec fosylizacji. Jednocześnie pozostawić skamieniałe śla-
pokazują, że nowe formy życia nie miały twardych części cia- dy. I�tu jest klucz sprawy. Jeśli
powstawały nagle. Zamiast tego ła jak zęby czy szkielet i�dlate- mnóstwo zwierząt o� miękkich
pokazują one po prostu, że za- go nie zostały sfosylizowane. ciałach istniało przed kam-
pis kopalny jest ubogi i�że same Niewielkie struktury i�miękkie brem, to powinniśmy znajdo-
skamieniałości ujawniają sys- tkanki są bardziej podatne na wać mnóstwo skamieniałych
tematyczne luki. Powstał wsku- rozkład i� zniszczenie, a� przez tropów. Ale ich nie znajdujemy.
tek tego nieszczęśliwy i�mylący, to trudniej znalezć jakieś ślady Prekambryjska skała osadowa
zdaniem ewolucjonistów, rezul- ich istnienia. Wyjaśniałoby to, zapisuje bardzo ubogą aktyw-
tat w�postaci rzekomej nieobec- dlaczego nie występują w�zapi- ność. A�na początku wybuchu
ności przodków. Innymi słowy, sie kopalnym. kambryjskiego widzimy na ca-
obrońcy hipotezy artefaktu mó- Krytycy hipotezy artefaktu łym świecie olbrzymi wzrost
wią, że wybuch kambryjski nie zgadzają się, że miękkie małe skamieniałych tropów.14
jest realny, jest to tylko sztuczny struktury trudniej zachować. Niektóre ekscytujące znale-
wynik czyli artefakt tego, Jednak argumentują, że war- ziska skamieniałości odrodzi-
że posiadamy zbyt małą prób- stwy kambryjskie na całym ły nadzieję, że zapis kopalny
kę skamieniałości, by wyciągać świecie zawierają skamieniało- faktycznie ujawnia empiryczne
na ich podstawie wiarygodne ści zwierząt o�całkowicie mięk- dowody prekambryjskich form
wnioski. kich ciałach, i�to z�licznych ty- przejściowych. W� licznych
Krytycy hipotezy artefak- pów.12 miejscach odkryto cztery typy
tu podważali to wyjaśnienie Pogląd ten uległ wzmocnie- skamieniałości wielokomór-
w� kilku punktach. Zgodzili niu dzięki znalezisku prekam- kowych organizmów w� war-
się oni, że uboga (niewielka) bryjskiej skamieniałości koło stwie prekambryjskiej zwanej
próbka danych może tworzyć Chengjiang w�Chinach. Uczeni warstwą wendyjską (datowaną
artefakt lub fałszywe wrażenie. odkryli tam niewiarygodnie do- na 565-570 milionów lat te-
Ale czy posiadana próbka ska- brze zachowane mikroskopijne mu), między innymi w�Anglii,
mieniałości naprawdę jest zbyt skamieniałości embrionów gą- Nowej Fundlandii, na Białym
mała? Wielu paleontologów bek. (Gąbki z�pewnością mają Morzu w� północnozachodniej
argumentuje, że mamy mnó- miękkie ciała. Ich embriony są Rosji, oraz na pustyni namibij-
stwo skamieniałości. Paleon- niewielkie i� również miękkie.) skiej w�południowej Afryce.15
tolog Mike Foote podkreślał, Odkrycie to stanowi olbrzymią Warstwa wendyjska zawiera
że chociaż ciągle znajdujemy trudność dla hipotezy artefak- wiele dziwnych organizmów
nowe skamieniałości, to te, ja- tu. Jeśli skały prekambryjskie o�dziwnych nazwach: Kimberel-
kie znajdujemy, należą do ty- mogą zachować mikroskopijne la, Dickinsonia oraz Spriggina.
pów i� innych większych grup, organizmy z� miękkimi ciała- Niektórzy uczeni sugerowali,
jakie już znamy.10 A�to mocno mi, to dlaczego nie zawierają że te dziwne organizmy mogą
sugeruje, że wzorzec zapisu ko- przodków zwierząt kambryj- być skamieniałymi formami
palnego (nagłe pojawienie się, skich?13 Jeśli embriony o�mięk- pośrednimi poszukiwanymi
staza i� wyrazne luki między kich ciałach mogą się zacho- przez darwinistów.
większymi grupami) naprawdę wać, to dlaczego nie dorosłe Inni uczeni uważają, że
reprezentuje historię życia i�nie zwierzęta? wendyjskie skamieniałości nie
jest tylko artefaktem wskutek Dodatkowego materiału em- są zbyt pomocne w� wyjaśnia-
ubogiej próbki danych. W�kon- pirycznego, że wybuch w�kam- niu wybuchu kambryjskiego.
DUCH CZASÓW nr 3-4/2011
27
Kreacjonizm Zapis kopalny o pochodzeniu od wspólnego przodka
W� najlepszym wypadku wen- je nagle pojawianie się wielu maite odpowiedzi, jak zmiana
dyjskie stworzenia mogą re- grup organizmów, które trwają biologiczna może tak szybko
prezentować formy ancestral- bez zmian przez miliony lat, zachodzić. Bardzo popularne
ne niewielkiego ułamka wielu i� wówczas wymierają. Staza było przekonanie, że mechani-
nowych typów, jakie powstały to dane podkreślali.17 zmem tej zmiany była tzw. spe-
w�kambrze. Za wyjątkiem Kim- Nagłe pojawianie się [& ] cjacja allopatryczna. Przedro-
berelli, prymitywnego mięcza- można przypisywać, co praw- stek allo- znaczy inny lub
ka, plany budowy ciała tych da, wielkiej niedoskonałości odmienny , a�przyrostek pa-
sfosylizowanych organizmów naszych archiwów geologicz- tryczna pochodzi od ojciec .
nie mają wyraznego związku nych. Taki argument ma sens, Tak więc specjacja allopatrycz-
z� jakimikolwiek nowymi or- z� pewnością jest prawdziwy na mówi o� powstawaniu no-
ganizmami, które pojawiły się w�wielu przypadkach i�można wych gatunków z� oddzielnych
w� wybuchu kambryjskim lub go sprawdzać szczegółowo na populacji (różnych ojców). Oto
pózniej. Inne, jak Dickinsonia wiele sposobów (zwłaszcza gdy przykład, jak taki mechanizm
oraz Spriggina nie mają oczu, możemy otrzymać niezależne może funkcjonować.
gęby czy odbytu, co doprowa- dane na temat tempa sedymen- Wyobrazmy sobie populację
dziło wielu biologów do wąt- tacji). Ale jak ta niedoskona- ssaków, żyjących na tym sa-
pliwości, czy te organizmy by- łość może wyjaśnić stazę [& ]? mym terenie. Nazwijmy ją Po-
ły w�ogóle zwierzętami. Nagłe pojawianie się może re- pulacją A. Pewnego dnia nagła
jestrować brak informacji, ale powódz połączona z� trzęsie-
Próba wyjaśnienia wzorca staza to dane.18 niem ziemi zmienia bieg pobli-
skamieniałości przez Eldredge i�Gould bronili no- skiej rzeki i�Populacja A�ulega
alternatywną teorię ewolucji wej teorii ewolucyjnej, zwanej rozszczepieniu na dwie grupy
teorię przerywanej równowagi teorią przerywanej równo- fizycznie oddzielone przez rze-
Wielu paleontologów ma wagi,19 teorii, która mówi, że kę. Powstała Populacja B i�Po-
świadomość konfliktu między historię życia nadal najlepiej pulacja C. Z�czasem Populacja
zapisem kopalnym i� teorią reprezentuje jak u�Darwina po- B migruje w�dół na tereny tra-
neodarwinowską. Tradycyjnie jedyncze rozgałęzione drzewo wiastych łąk, podczas gdy Po-
zawsze za brakujące kawałki (wspólnota pochodzenia), ale pulacja C migruje w� górę do
ewolucyjnej zagadki obwinia- którego gałęzie rozszczepiają pagórkowatej krainy. W� miarę
no zapis kopalny. Sam Darwin się bardzo szybko. upływu czasu każda popula-
uznał, że jest on katastrofalnie cja przystosowuje się do swego
niekompletny. nowego środowiska. Dużo póz-
We wczesnych latach 70. niej inna zmiana w�środowisku
ubiegłego wieku niektórzy zmusza Populację B i�Populację
uczeni, w�tym paleontologowie C do powrotu do ich pierwot-
Niles Eldredge i�zmarły w�2002 nego środowiska (habitatu).
roku Stephen Jay Gould, prze-
stali zadowalać się tym wyja- Co odkryją paleontologowie,
śnieniem. My, paleontologo- gdy będą badać warstwy pier-
wie napisał Eldredge mówi- wotnego habitatu? Zobaczą, że
liśmy, że historia życia popiera Populacja A� pozostawała sta-
Rysunek 4. Drzewo życia według
tę [Darwinowską] interpretację bilna przez długi okres czasu.
teorii przerywanej równowagi.
[stopniowej zmiany adapta- Wówczas nagle (mówiąc geo-
Pionowe linie przedstawiają
cyjnej], podczas gdy stale wie- logicznie) Populacja A�zniknie,
stazę, krótkie niemal poziome linie
dzieliśmy, że naprawdę jej nie a�pojawią się Populacja B i�Po-
reprezentują nieistniejące w�zapisie
popiera .16 pulacja C. Skamieniałe warstwy
kopalnym formy przejściowe.
Eldredge i� Gould zdecydo- wydadzą się rejestrować nagłą
wali się przyjąć odmienne po- zmianę, nawet chociaż zmiana
dejście. Zamiast obwiniania Prowadzi to do interesujące- zachodziła stopniowo, tyle że
zapisu kopalnego, zaakcepto- go pytania. Jak te gałęzie mo- gdzie indziej. Obrońcy specja-
wali oni dane kopalne takie, gą rozszczepiać się tak szybko? cji allopatrycznej argumentują,
jakie były. Zgodzili się, że na- Różni obrońcy teorii przerywa- że jest to sensowne wyjaśnie-
prawdę zapis kopalny pokazu- nej równowagi sugerowali roz- nie zarówno dla danych ko-
DUCH CZASÓW nr 3-4/2011
28
Kreacjonizm Zapis kopalny o pochodzeniu od wspólnego przodka
palnych, jak i� dla widocznego zamierzali opisywać lub wyja- na ich powstawanie wskazuje
nagłego pojawienia się nowych śniać zmian ewolucyjnych po- zapis kopalny. Jeffrey Levin-
gatunków. wyżej poziomu gatunku. Ale ton, który zajmuje się zoologią
Wśród zwolenników teorii właśnie z� tego powodu teoria bezkręgowców, przedstawia
przerywanej równowagi bardzo ta nie rozwiązuje problemu po- to następująco: trudno sobie
popularna jest teoria doboru jawienia się większych nowych wyobrazić, jak dobór, działa-
gatunkowego. Tradycyjny neo- form życia, na przykład tych, jący między gatunkami, może
darwinizm podkreśla rywaliza- jakie widzimy w� wybuchu produkować ewolucję szczegó-
cję między jednostkami w� ra- kambryjskim). łowych struktur morfologicz-
mach tego samego gatunku. Chociaż uczeni proponowa- nych. [& ] Dobór gatunkowy
Koncepcja doboru gatunkowe- li mechanizmy uzupełniające nie ukształtował oka .21
go kładzie nacisk na rywaliza- teorię przerywanej równowagi, W�końcu nawet obrońcy teo-
cję między rywalizującymi ga- to nie rozwiązali oni tego pro- rii przerywanej równowagi byli
tunkami, nie jednostkami. Me- blemu twierdzą krytycy. Za- zmuszeni zgodzić się z�tymi za-
chanizm ten, mówią obrońcy uważają, że dobór gatunkowy rzutami. Zdaję sobie sprawę
tej teorii, jest w� stanie produ- może w�najlepszym przypadku napisał Gould że nie znamy
kować nagłe zmiany w� struk- wyjaśnić jedynie pochodzenie żadnego mechanizmu pocho-
turze ciała. Dobór gatunkowy nowych gatunków, a� nie wy- dzenia takich cech organizmu
działa na większe różnice form jaśnia pochodzenia wyższych jak tylko konwencjonalny do-
biologicznych raczej na róż- grup taksonomicznych (jak ty- bór naturalny na poziomie or-
nice między całymi gatunka- py i�klasy). Opis, jak jeden ga- ganizmu [& ] .22
mi niż między rodzeństwem. tunek trylobita wyewoluował Jak więc przedstawia się spór
Zmiana ewolucyjna zachodzi- w�inny, nie jest wyjaśnieniem, o�teorię przerywanej równowa-
łaby w�ten sposób w�większych jak po raz pierwszy pojawiły gi? Neodarwiniści krytykowali
skokach. W� rezultacie gałęzie się trylobity. Dobór gatunkowy ją za brak mechanizmu, który
drzewa życia rozszczepiałyby nie wyjaśnia też pochodzenia mógłby produkować tak szyb-
się tak nagle, że wyglądałyby nowych planów budowy cia- ką zmianę biologiczną, jak
praktycznie na poziome. ła czy nowych struktur (w�ro- tego wymaga zapis kopalny.
Nagła zmiana gatunkowa dzaju skrzydeł czy oczu), jakie Z�drugiej strony obrońcy teorii
oznacza, że istniało mniej po- powstają razem z� wyższymi przerywanej równowagi kryty-
średnich form między gatunka- grupami taksonomicznymi. kowali neodarwinizm, który co
mi, a�te, które istniały, rzadziej Wyższe grupy taksonomiczne prawda proponuje mechanizm
były zachowane. A� więc zapis odróżniają się od siebie pew- zmian biologicznych (dobór
kopalny nie dokumentowałby nymi cechami. Ale co tworzy działający na mutacje i�rekom-
przerywania , on jedynie do- te nowe cechy? Nawet obrońcy binacje genów), ale taki, który
kumentowałby równowagę teorii przerywanej równowagi generuje obraz historii życia
nowe formy życia, które po- uznają, że siłą napędową tego niezgodny z�zapisem kopalnym
zostawały stabilne przez długie procesu jest nadal stary dobry (czyli z� nagłym pojawianiem
okresy czasu. dobór naturalny, działający na się, stazą i� nagłym znikaniem
Teoria przerywanej równo- niewielkie odmiany genetycz- z� zapisu), obraz powolnych
wagi od razu stała się atrakcyj- ne. Jednak generowanie w� ten niewielkich zmian, kumulu-
na dla wielu paleontologów, sposób dużej zmiany biologicz- jących się w� długich okresach
ponieważ opisywała zapis ko- nej, bo na poziomie typu, wy- czasu do postaci zmian du-
palny dokładniej, niż robił to maga czasu, mnóstwa czasu. żych. Natomiast krytycy obu
neodarwinizm.20 Jednak wielu I� to jest dylemat mówią tych ewolucjonistycznych po-
krytyków tej teorii wskazywa- krytycy. Jeśli teoria przerywanej glądów argumentują, że istnie-
ło, że teoria przerywanej rów- równowagi ma rację w�sprawie je za mało form przejściowych
nowagi nigdy nie wyjaśniła, tempa zmiany ewolucyjnej w�zapisie kopalnym, jeśli nowe
jak takie wielkie zmiany, jakie jeśli dokładnie opisuje ona, jak formy życia miałyby się wyła-
zostały zanotowane w� zapisie szybko rozszczepiają się gałęzie niać po darwinowsku, powo-
kopalnym, mogły zajść w� tak drzewa życia to trzeba uznać, li i� w� długich okresach czasu,
krótkim czasie. (Uczciwie mó- że nie ma ona mechanizmu, oraz że trudno uznać wyjaśnia-
wiąc, obrońcy teorii przery- który mógłby produkować no- nie braku faktów, braku form
wanej równowagi nigdy nie we struktury tak szybko, jak przejściowych, za sukces teorii,
DUCH CZASÓW nr 3-4/2011
29
Kreacjonizm Zapis kopalny o pochodzeniu od wspólnego przodka
jeśli nie prowadzi ona jedno- skamieniałości licznych typów
cześnie do odkrywania jakichś czyli planów budowy ciała.
nowych nieznanych dotąd Zwróćmy uwagę, że linie typów
faktów. Uznają też za słuszny są równoległe ilustrując to, że
zarzut, że teoria przerywanej każdy typ pozostaje odrębny
równowagi nie przedstawiła oddzielony od innych typów
mechanizmu postulowanego w�całym czasie, gdy występu-
przez siebie szybkiego powsta- je w�zapisie kopalnym. Proszę
wania nowych gatunków. zauważyć, że linie typów na tej
wystawie zbiegały się na dole.
Podsumowanie Dlaczego? Ponieważ we wcze-
Rysunek 6. Faktyczne dane
Uczeni nie są więc zgodni snej historii życia wedle teorii
kopalne.
w� sprawie, jak interpretować uniwersalnego wspólnego po-
kopalny materiał empiryczny.23 chodzenia istniały przejściowe traktują nieobecności skamie-
Jedni widzą pojedyncze, nie- formy, które łączyły luki mię- niałych form pośrednich jako
przerwane, rozgałęziające się dzy tymi oddzielnymi grupami wielkiego problemu dla teorii
drzewo, inni dostrzegają dane zwierzęcymi. darwinowskiej. Bo skoro moż-
empiryczne przemawiające za Wystawa jednak nie pokazy- na w� nim znalezć nieliczne
obrazem sadu, składającego wała żadnych zdjęć tych form. bo nieliczne, ale jednak jakieś
się z� oddzielnych drzew. Laicy Zamiast nich każdy łączący formy przejściowe (np. arche-
sądzą, że taka różnica zdań nie punkt był przedstawiany przez opteryksa czy serię gadów ssa-
powinna istnieć, bo fakty to wielką lupę. Ale jeśli spojrzymy kokształtnych), to uważają, że
fakty. Jak kompetentni uczeni uważnie, to nic pod tymi lupa- istnieje szansa znalezienia tak-
mogą się nie zgadzać w� spra- mi nie zobaczymy. Powód jest że innych form przejściowych.
wie materiału empirycznego? prosty i� już nam znany: tych Nieobecność skamieniałych
A� jednak mogą. Przyjrzyj- form pośrednich jeszcze w�za- form pośrednich również dla
my się Rys. 5, który jest repro- pisie kopalnym nie odkryto. obrońców teorii przerywanej
dukcją wystawy, dotyczącej Jeśli znamy fakty, to dlacze- równowagi nie jest czymś waż-
skamieniałości. Tę muzealną go uczeni się spierają? Ucze- nym, a�nawet jest czymś ocze-
wystawę nazwano Ściana ni jak detektywi robią więcej, kiwanym, przynajmniej na po-
twardych faktów i� była to niż tylko zbierają fakty. Oni ziomie gatunkowym. Według
część szerszej wystawy Życie również te fakty interpretują. tej odmiany ewolucjonizmu
w� czasie. Materiał empiryczny Próbują zebrać fakty razem, jest czymś naturalnym to, że
przemawiający na rzecz ewo- by stworzyć bardziej komplet- tak trudno formy pośrednie
lucji , prezentowanej przez ną opowieść na badany temat. znajdować, ponieważ zmiany
Kalifornijską Akademię Nauk Niezgoda dotyczy tego, jak ewolucyjne między gatunkami
w�latach 90. XX wieku. fakty z�zapisu kopalnego mają zachodzą szybko, na ograni-
wpływać na opowieść (teorię), czonym obszarze i� w� niewiel-
jaką głosimy na temat historii kich populacjach. Znaczy to,
życia. że skamieniałych form przej-
Na przykład (patrz Rys. 6) ściowych jest mniej i�próba ich
niektórzy uczeni twierdzą, że
nieobecność form przejścio-
wych powinna radykalnie
zmienić opowieść, jaką głosi-
my na temat historii życia. Gdy
badamy faktycznie znalezio-
ne skamieniałości, to materiał
empiryczny nie każe wiązać
Rysunek 5. Model teoretyczny.
głównych linii w� pojedyncze
Na rysunku widać skamie- rozgałęziające się drzewo.
niałości ułożone w� znany
Rysunek 7. Neodarwinowski
wzorzec rozgałęziającego się Ale obrońcy koncepcji
obraz historii życia.
drzewa. Kropki przedstawiały wspólnoty pochodzenia nie
DUCH CZASÓW nr 3-4/2011
30
Kreacjonizm Zapis kopalny o pochodzeniu od wspólnego przodka
znalezienia przypomina znaj-
dowanie igły w�stogu siana.
Czy Darwin ma rację, gdy
mówi, że przyroda broni
się przed odkrywaniem form
przejściowych ? Jeśli ma, to
czy ewolucja następowała po-
woli i� stopniowo, jak myślał
Darwin, czy przez gwałtowne
wybuchy, jak sądzą obrońcy
teorii przerywanej równowa-
gi? A�może rację mają krytycy
koncepcji uniwersalnej wspól-
Rysunek 9. Polifiletyczne ujęcie historii życia.
noty pochodzenia, gdy mówią,
że form przejściowych nie od-
kryto, gdyż nigdy ich nie było? Czy formy przejściowe z�praw- innych danych empirycznych,
dziwego zdarzenia zostaną zna- które popierają ich teorię. Da-
lezione? Który z�trzech obraz- ne te umieszczają pod cztere-
ków historii życia jest popraw- ma nagłówkami: homologia
ny (patrz Rys. 7, 8 i�9)? Uczeni anatomiczna, homologia mo-
nie są w� tej sprawie zgodni, lekularna, embriologia i� bio-
a� problem jest daleki od roz- geografia. Wszystkie te grupy
strzygnięcia. zagadnień zasługują na to, by
się im w� przyszłości uważnie
Istnieje inny ważny powód, przyjrzeć.
dla którego obrońcy koncep-
cji uniwersalnej wspólnoty Mieczysław Pajewski
pochodzenia nie martwią się
Rysunek 8. Historia życia
nieobecnością skamieniałych miepaj@wp.pl
według teorii przerywanej
form pośrednich. Uważają oni www.creationism.org.pl/Members/miepaj
równowagi.
bowiem, że istnieje mnóstwo
* W�tekście wykorzystałem materiał książki: 1964 [jest to facsimile pierwszego wydania odkrycia w�Ediacaran Hills w�centrum Australii.
Stephen Meyer, Scott Minnich, Jonathan z�1859 roku], s. 292. Tego zdania brak Por. A.H. Knoll and S.B. Caroll, Early animal
Moneymaker, Paul A. Nelson and Ralph Seelke, w�polskich wydaniach, które są tłumaczeniem evolution: Emerging views from comparative
Explore Evolution. The Arguments for and wydania szóstego On the Origin. biology and geology , Science June 25, 1999,
against Neo-Darwinism, Hill House Publishers, 10 Por. Mike Foote, Sampling, taxonomic vol. 284, s. 2129-2136.
Melbourne & London 2007, s. 27-35. description, and our evolving knowledge of 16 Niles Eldredge, Time Frames: The
morphological diversity , Paleobiology Spring Rethinking of Darwinian Evolution and
Przypisy: 1997, vol. 23, s. 181-206. the Theory of Puctuated Equilibria,
1 Malcolm S. Gordon and Everett C. Olson, 11 Jak wyżej, s. 181. Simon & Schuster, New York 1985, s. 144.
Invasions of the Land: The Transitions of 12 Por. James W. Valentine, The Macroevolution 17 Stephen Jay Gould and Niles Eldredge,
Organism from Aquatic to Terrestrial Life, of Phyla , w: Jere H. Lipps and Phillip W. Signor Punctuated equilibrium comes of age ,
Columbia University Press, New York 1995, (eds.), Origin and Early Evolution of the Nature November 1993, vol. 366, s. 223.
s. 128-133, 262-264. Metazoa, Plenum Press, New York 1992, s. 525- 18 Stephen Jay Gould, The Structure
2 Gordon and Olson, jak wyżej. 553. Patrz też tamże, paragraf 3.2 Soft-bodied Of Evolutionary Theory, The Belknap Press
3 Gordon and Olson, jak wyżej. Por. też John A. Fossils , s. 529-531. of Harvard Universwity Press, Cambridge,
Long and Malcolm S. Gordon, The greatest step 13 Patrz James W. Hagadorn et. al., Cellular Massachusetts and London, England 2002,
in vertebrate history: A�paleobiological review and subcellular structure of neoproterozoic s. 758-759.
of the fish-tetrapod transition, Physiological and animal embryos , Science October 2006, vol. 19 Por. Niles Eldredge and Stephen Jay Gould,
Biochemical Zoology 2004, vol. 77, s. 700-719. 314, s. 291-294. Punctuated Equilibria: An Alternative To
4 Por. Jennifer A. Clack, From Fins to Fingers , 14 Por. James W. Valentine, On the Origin Phyletic Gradualism , w: T.J.M. Schopf (ed.),
Science April 2, 2004, vol. 304, s. 57-58. of Phyla, University of Chicago Press, Chicago Models in Paleobiology, Freeman, Cooper and
5 Mark A. Norrell, Michael J. Novacek, 2004, s. 179-180; James W. Valentine, David Company, San Francisco 1972, s. 82-115.
The fossil record and evolution: comparing Jablonski, and Douglas H. Erwin, Fossils, 20 Por. D.V. Ager, The nature of the fossil
cladistic and paleontologic evidence for molecules and embryos: new perspectives on record , Proceedings of the Geological Association
vertebrate history , Science Mar 27, 1992, the Cambrian Explosion , Development 1999, 1976, vol. 87, s. 131-159.
vol. 255, s. 1690-1693. vol. 126, s. 853 [851-859]; Mary L. Droser, Słren 21 Jeffrey Levinton, Genetics, Paleontology,
6 Por. jak wyżej. Jensen, and James G. Gehling, Trace fossils and and Macroevolution, Cambridge University
7 Por. T.S. Kemp, The Origin & Evolution of substrates of the terminal Proterozoic-Cambrian Press, Cambridge 1998, s. 208.
Mammals, Oxford University Press, New York transition: Implications for the record of early 22 Gould, The Structure of Evolutionary
2005. bilaterians and sediment mixing , Oproceedings Theory& , s. 710.
8 Henry Gee, In Search of Deep Time: Beyond of the National Academy of Sciences 2002, 23 Por. Everett C. Olson, The problem
the Fossil Record to a�New History of Life, vol. 99, s. 12575 [12572-12576]. of missing links: today and yesterday ,
The Free Press, New York 1999, s. 23. 15 Te nowe odkrycia skamieniałości obejmują Quarterly Review of Biology, December 1981,
9 Charles Darwin, On the Origin of Species, dziwne ediakarańskie skamieniałości nazywane vol. 56, s. 405-441.
Harvard University Press, Cambridge, Mass. tak od miejsca pierwszego wendyjskiego
DUCH CZASÓW nr 3-4/2011
31

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Pożyczka od wspólników – skutki podatkowe
200007 nie pochodzimy od neande
Kr 002 Starozytne i religijne pochodzenie ewolucjonizmu i kreacjonizmu
Wokół zaangażowania Od wspólnoty do tekstu i dalej
06 Macierzowy zapis różniczki Wzór na pochodne cząstkowe z
Kopalnie wolą tanich Polaków od walijskich górników
Wspólne czynniki ryzyka samobójczego i uzależnień od substancji psychoaktywnych
Zgromadzenie wspólników w spółce z o o Od zaproszenia do wykonania uchwał ebook demo
Kr 029 Zieby Darwina umozliwiaja stestowanie rywalizujacych koncepcji pochodzenia
prymasi polscy od 1918 r

więcej podobnych podstron