Bohater wybranej powieści Stefana Żeromskiego wobec swoich czasów.

Żeromski przez całę życie twórcze wierzył w niepodległość Polski. Kiedy w końcu
nadeszła, powitał ją z wiarą, że oto spełniły się nadzieje wielu pokoleń i jego
własne o potędze i szczęściu tragicznie doświadczonego narodu. Dlatego po roku
1918, już od początków kształtowania się polskiej państwowości, Żeromski
włączył się do jej budowy. Chcąć odpowiedzieć na pytanie: jaka powinna być ta
wolna Polska? pisze "Przedwiośnie". Żeromski z coraz większym niepokojem
obserwował scenę społeczno - polityczną w wyzwolonej Polsce. Dostrzegał rosnące
wpływy ideologii komunistycznej, przede wszystkim wśród młodzieży. Nietrudno
było zaobserwować nierówność i wyzysk, klasowy egoizm posiadaczy, marazm
rządzących. Kolejne rządy nie miały żadnej koncepcji programu reform, który
odwróciłby fatalny bieg zjawisk spychających ludność kraju na dno nędzy i
cierpienia. Żeromski zdawał sobie sprawę, że w tej sytuacji młodzież będzie
dawać posłuch propagandzie i agitacji rewolucyjnej. Młodzi, nie widząc
możliwości wyeliminowania panoszącego się zła i niesprawiedliwości, mogą
zawierzyć ideologii komunistycznej, ideologii burzenia "starego" w nadziei, że
to oznaczać będzie "nowe". Żeromski obawiał się, że to musi skończyć się
rozlewem krwi, cierpieniem ludzi, zagładą kultury narodowej. Marzył o wielkiej
idei dla Polski. Powieść "Przedwiośnie" wyrosła więc z poczucia bezsilności i
goryczy, których źródłem była otaczająca rzeczywistość. Osąd nad Polską
powierzył przedstawicielowi młodego pokolenia. Cezary Brayka jest człowiekiem z
zewnątrz. Na polskie problemy nie patrzy przez pryzmat niepodległościowych
zmagań i tęsknot. Wokół niego roztacza się brutalna rzeczywistość
nierozwiązanych problemów społecznych.Los Cezarego Baryki jest nietypowy i dość
pogmatwany, podkreślający złożoność tej postaci. Urodził się w głębi Rosji,
gdzieś u podnóża gór uralskich. Dzieciństwo i wczesne lata młodzieńcze spędził
w Baku, gdzie jego ojciec, Seweryn Baryka, pracował jako wysoki urzędnik w
przemyśle naftowym. Ojciec, dzięki obrotności i umiejętności dostosowania się
do reguł kariery w państwie rosyjskim, potrafił zdobyć niezależność materialną,
zapewniając rodzinie dostatnie życie. Wczesne dzieciństwo Cezarego upływało
więc beztrosko i pogodnie. Niestety, sielankę tę brutalnie przerwała wojna.
Ojciec został powołany do wojska. Początkowo matka i syn wiedzieli o jego
wojennym losie z listów. Jednak w pewnym okresie zaginął bez wieści. Już w tym
czasie młokos, wyrywał się spod kontroli matki. Tęskniąc za ojcem, skwapliwie
jednak korzysał z ofiarowanej mu przez los swobody. W tej sytuacji w Baku
wybuchła rewolucja. Wkrótce rozgorzały krwawe walki. Miasto pogrążyło się w
chaosie. Nastąpił wówczas okres przyspieszonej edukacji życiowej i ideowej
bohatera. Jako młody człowiek, Cezary nie był w stanie zrozumieć i ogarnąć
sensu wydarzeń, istoty dokonującego się przewrotu. Dla niego rewolucja objawiła
się jako możność samowolnego podejmowania decyzji i ordynarnej manifestacji
buntu przeciwko dotychczasowym autorytetom. Rozpoczął się w jego życiu okres
zachłyśnięcia swobodą. Całe dnie spędzał poza domem. Ze szczególnym upodobaniem
obserwował wypadki znamienne dla rewolucyjnych zmagań. Z zapałem słuchał
przemówień i agitacyjnych wystąpień rzeczników przewrotu. Szybko udzieliła mu
się atmosfera burzenia starego porządku, burżujskiego świata będącego źródłem
ucisku i niedoli mas. Nie trafiały do niego argumenty wylęknionej matki, że nie
można nazwać sprawiedliwością sięgania po cudzą własność i dorobek. Po pewnym
czasie jednak dostrzegł, jakim kosztem wysiłku i zdrowia, w tym świecie, matka
zabiegała o jego codzienną strawę. Wciąż nie miał odwagi spojrzeć prawdzie w
oczy, czym w istocie była rewolucja. Przesiąknięty ideologią rewolucyjną
wstydliwie skrywał dojrzewające synowskie uczucia. Śmierć ciężko doświadczonej
matki skazała go na dotkliwą samotność. Przekonany, że "rewolucja to
konieczność", znalazł się na samym dnie ludzkiego upodlenia. Nieoczekiwanie w
jego życiu ponownie pojawił się ojciec, który zapragnął syna przywrócić Polsce.
Dla Cezarego kraj ten był czymś odległym. Wiedziony jednak miłością do ojca i
poczuciem bezczynności w Baku, zdecydował się na wyjazd do Polski. Podczas
podróży Seweryna Baryka przekazuje duchowy testament swojemu synowi - opowiada
o Polsce jako kraju wielkiej idei, ziemi ludzi szczęśliwy (wizja "szklanych
domów"). Przemierzając pociągiem pogrążoną w rewolucji ziemię rosyjską, Cezary
zaczynał stopniowo rozumieć, czym była ona w istocie. Obserwował jak ludzie
akceptujący reguły gry rewolucji, korzystali z bezprawia (wymuszanie łapówek
przez maszynistę, przygoda z utraconą walizką, bezduszność wobec prostych
ludzi). Po śmierci ojca nie przerwał swojej podróży, lecz do dotarciu do celu,
zderzył się z brutalną rzeczywistością (odrapane, gnijące rudery). Zdany był na
życie w nowym, nieznanym kraju. Dzięki pomocy Szymona Gajowca, Cezary urządził
się w Warszawie oraz podjął studia medyczne. Niestety, szybko przerwała je
wojna z Rosją, w której, trochę z przekory i porywczości oraz powszechnie
panującej atmosfery zapału do walki, bierze udział. W czaie walk daje dowody
męstwa i odwagi, a także nawiązuje przyjaźń z Hipolitem Wielosławski, który po
zakończeniu służby w wojsku, zaprasza Cezarego do Nawłoci. Tu bohater poznał
zupełnie inny świat - obraz rozbawionej szlachty kontarstował z obrazem nędzy
chłopów w Chłodku. Również jego erotyczne przygody nie skończyły się pomyślnie.
Nie tylko zginęła otruta Karolina Szarłatowiczówna, ale Cezary stracił również
Laurę, która wyszła za mąż. Pragnąc rozpocząć nowe życie Baryka wyjechał do
Warszawy. Okazało się jednak, że nie sposób uciec od polskich problemów. O
zajęciu się przez niego sprawami publicznymi zdecydował, jak o wszystkim w jego
dotychczasowym życiu, przypadek. Jego warszawski opiekun, Szymon Gajowiec,
powierzył mu pracę nad porządkowaniem materiałów do swego dzieła o współczesnej
i przyszłej Polsce. W ten sposób wciągnął go do dyskusji o projektowanych
reforamach w kraju i niezbędnym kierunku przemian. W tym samym czasie Cezary
znalazł się pod wpływem komunisty Lulka, który miał na niego bardzo duży wpływ.
Pewnego razu zaprasił go nawet na spotkanie komunistów, na którym Cezary podjął
z nimi dyskusję, która zbulwersowała "towarzyszy". Później, podczas spotkania z
Gajowcem, zarzucił mu brak programu rozległych reform, niezdolność do wielkiego
czynu, odwagi w rozwiązywaniu kwestii społecznych. Spotkanie z Laurą i
ostateczne zerwanie z nią sprawiło, że bohater wraz z Lulkiem zdecydowali się
kroczyć na Belweder, lecz Baryka "wyszedł z szeregu i parł oddzielnie", jakby
rozgrywał tu swoje osobne porachunki ze światem. Dzieje Cezarego Baryki,
szczególnie ewolucja jego poglądów i postawy ideowej, stanowiły głos
ostrzegawczy. W losie Baryki ogniskują się doświadczenia młodej generacji
Polaków, dla których idee ojców stanowiły zamknięty rozdział. Los Baryki został
tak skonstruowany, aby ukazać wielkie niebezpieczeństwo porażenia ideologią
komunistyczną. Był on też głośnym wołaniem o "rząd dusz" młodzieży. Cezary
Baryka mimo rysów indywidualnych jest postacią reprezentatywną dla młodego
pokolenia Polaków tego okresu, poszukujących idei i zadających pytania o
przyszły kształt niepodległego państwa. Jest on postacią z którą mogłoby się
utożsamić wielu ludzi tamtych czasów, stojących wobec rzeczywistych, nękających
ich problemów.