polski test 2005

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006

Strona 1 z 12

....................................
kod pracy ucznia

.............................................

pieczątka WKK

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z JĘZYKA POLSKIEGO

DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW

W poszukiwaniu sensu życia

ETAP WOJEWÓDZKI

Drogi Uczniu
Witaj na II etapie konkursu przedmiotowego z języka polskiego. Przeczytaj uważnie
instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania.

• Arkusz liczy 12 stron i zawiera 25 zadań.

• Przed

rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny.

Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś je Komisji Konkursowej.

• Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.

• Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem bądź

piórem.

• Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi.

• Nie

używaj korektora.

• W przypadku testu wyboru (A,B,C,D) zaznacz prawidłową

odpowiedź, stawiając znak X na literze poprzedzającej treść
wybranej odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie
otocz kółkiem i zaznacz znakiem X inną odpowiedź.

• Odpowiedzi do pozostałych zadań wpisuj w wyznaczone miejsca

w teście.

• Oceniane

będą tylko odpowiedzi, które zostały umieszczone

w miejscu do tego przeznaczonym.

Pracuj samodzielnie.

Powodzenia!

Czas pracy:

90 minut

Liczba punktów

możliwych

do uzyskania:

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006

Strona 2 z 12

Tekst I

Człowiek jest najwyższą wartością dla innego człowieka! Ta deklaracja jest

wygłaszana często przez filozofów szczycących się swoim humanizmem. Istnieje

swoisty nacisk wzniosłości, stwarzanej wokół tej deklaracji, i każde sceptyczne

pytanie czy też odwołanie się do rzeczywistości dziejowej ludzkich zachowań

i traktowania człowieka przez człowieka jest uważane za podważanie humanizmu,

jako wystąpienie antyludzkie lub jako cynizm niegodny w pełni rozwiniętego

człowieka. Lecz wierzący chrześcijanin także ma pewne wątpliwości, bo wie, że

człowiek jest stworzeniem słabym i grzesznym, a wartością najwyższą może być

tylko wartość doskonała, i dlatego jest skłonny widzieć tę wartość w Stwórcy, którego

człowiek jest tylko niedoskonałym odbiciem. Na poziomie rozważań naukowych, np.

dla antropologii fizycznej i dla zoologii, człowiek jest wprawdzie gatunkiem o wysoko

rozwiniętym mózgu i wielu sprawnościach, ale w porównaniu z innymi gatunkami jest

on beznadziejnie słaby, niesprawny i bezradny w sytuacjach, które każda mrówka

czy kot rozwiązuje bez trudu. Czyżby wartość człowieka pojawiała się tylko na

niektórych poziomach egzystencji czy też w niektórych wymiarach jego istnienia? I co

właściwie ma na myśli Kowalski (albo Szczepański) mówiący, że inny człowiek jest

dla niego wartością najwyższą. [...]

Odkrywamy przede wszystkim siebie jako wartość samoistną, rozwiązując

problemy zarówno osobiste, jak i innych ludzi, sytuacje tragiczne czy dramatyczne,

kiedy nie mogę się odwołać do nikogo i niczego i muszę w sobie znaleźć siłę, wiedzę

i umiejętność poradzenia sobie z tą sytuacją. Gdy cierpi ktoś bliski, gdy wali się nagle

to, co budowałem z trudem, gdy zawodzą ludzie i idee, w które wierzyłem, gdy

okazuje się, że ideologie osłaniają rzeczywistość, której nie mogę akceptować, gdy

okazuje się, że wiara nie może poruszać ani gór, ani ludzi, gdy nagle odkrywam, że

Bóg jest daleko i że go nie rozumiem – co mogę zrobić? Wejść w siebie, w swój

świat najbardziej osobisty, gdzie poza mną nie ma nikogo i niczego, i z tego świata

zaczerpnąć siły i wiedzę. [...]

Wartość świata wewnętrznego przejawia się także w walce z cierpieniem,

którego nie uniknie nikt, a które wszystkich ludzi sprowadza na jedną płaszczyznę;

zarówno królów i mędrców, jak żebraków i głupców jednakowo boli złamana ręka czy

wyrostek robaczkowy w stanie zapalnym, jednakowo odczuwają rozgoryczenie i ból

straty bliskich, jednakowo ból lęku wobec śmierci. Cierpienie tworzy człowieka,

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006

Strona 3 z 12

a więc także sprawdza jego wartość, i to w dwóch wymiarach: własnym, mierzonym

tym, jak dalece jednostka nie pozwala cierpieniu zmieniać jej celów i aspiracji

życiowych, jak umie przeciwstawić się cierpieniom i lękom przed cierpieniem,

aby kontynuować swoje dzieło – oraz w społecznym, mierzonym miarami ulgi

przynoszonej w cierpieniach innych i zmniejszaniu ich cierpień.

Szczepański J., Wartość człowieka (frag.),

[w:] Sprawy ludzkie, Warszawa 1984.

Zadanie 1. (0 – 1pkt.)

Tekst J. Szczepańskiego ma charakter

informacyjny, czyli powiadamiający.

dyskursywny, czyli refleksyjny.

perswazyjny, czyli namawiający.

moralistyczny, czyli pouczający.

Zadanie 2. (0 – 1pkt.)

Autor tekstu w 1 akapicie

A. podważa wartość człowieka.

B. potwierdza

wartość człowieka.

C. zastanawia

się nad wartością człowieka.

D. udowadnia

wartość człowieka.

Zadanie 3. (0 – 1 pkt.)

Zwrot wejść w siebie z 2 akapitu oznacza dla autora

A. poznać swoje mocne i słabe strony.

B. poszukać w sobie siły do pokonywania trudności.

C. poznać wartość cierpienia.

D. poznawać Boga.

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006

Strona 4 z 12

Zadanie 4. (0 – 1 pkt.)

Pojęcie cierpienia w akapicie 3 autor przedstawia jako

A. sprawiedliwość.

B. sprawiedliwość i sprawdzian wartości człowieka.

C. sprawdzian

wartości człowieka.

żadna z tych odpowiedzi nie jest prawdziwa.

Zadanie 5. (0 – 1 pkt.)

Cynizm to

A. otwarte,

wyzywające lekceważenie wartości.

wybiórcze traktowanie wartości.

C. lekceważenie zasad kultury osobistej.

D. gwałtowne zaprzeczanie czyimś poglądom.

Zadanie 6. (0 – 1 pkt.)

Tragizm jest pojęciem wywodzącym się z

A. kultury

starożytnego Egiptu.

B. kultury

starożytnych Greków.

C. kultury

mezopotamskiej.

D. kultury

rzymskiej.

Zadanie 7. (0 – 3 pkt.)

Trzy wielkie próby wartości człowieka według autora eseju to:

..............................................................................

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006

Strona 5 z 12

Zadanie 8. (0 – 4 pkt.)

Sformułuj hipotezę do tekstu I, wypisz dwa uzasadniające ją argumenty oraz

zredaguj wniosek.

hipoteza:

.......................................................................................................................................

argumenty:

.......................................................................................................................................

wniosek:

.......................................................................................................................................

Zadanie 9. (0 – 1 pkt.)

Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń, wpisując w wolną kratkę literę

P (prawda) lub F (fałsz).

Filozofia to inaczej umiłowanie piękna.

Antropologia jest jednym z działów filozofii.

W centrum zainteresowań humanistów znajduje się Bóg.

D. Kartezjusz

powiedział: „Jestem człowiekiem i nic, co ludzkie nie jest

mi obce”.

Zadanie 10. (0 – 4 pkt.)

Podaj imię i nazwisko autorów oraz tytuły utworów, z których pochodzą

zacytowane fragmenty.

„– Dobrze mi szło – powtórzył słabym głosem. – Szło mi dobrze.”

.....................................................................................................

„Obecnie ma się znakomicie, utył, pieniędzy worek uczciwy nazbijał.”

.....................................................................................................

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006

Strona 6 z 12

C. „Potem

odwrócił się i powoli wyszedł, zostawiając za sobą niczym nie

zmąconą, uroczystą ciszę.”

.....................................................................................................

„Jakim cudem może człowiek wiedzieć, co zrobi, póki nie przyjdzie co

do czego. Nie sposób z góry przewidzieć”.

.....................................................................................................

Zadanie 11. (0 – 4 pkt.)

Za pomocą 3 przymiotników nazwij cechy wskazanych postaci.

Paweł Obarecki – ....................................................................................

Miguele Retana – ....................................................................................

Gale Nolan – ..........................................................................................

Robert Ackley – ......................................................................................

Zadanie 12. (0 – 1 pkt.)

Wskaż szereg zawierający terminy związane z epiką.

akcja, intryga, epilog, prolog, zdarzenie.

intryga, akcja, prolog , epilog, odsłona.

prolog, intryga, akcja, epilog, wers.

epilog, prolog, intryga, akcja, scena.

Zadanie 13. (0 – 3 pkt.)

Wśród zaproponowanych na konkurs lektur znalazły się następujące pozycje:

Siłaczka, Niepokonany, Buszujący w zbożu, Stowarzyszenie Umarłych Poetów.

Co łączy te utwory. Podaj co najmniej trzy wspólne cechy.

A. .........................................................

B. .........................................................

C. .........................................................

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006

Strona 7 z 12

Zadanie 14. (0 – 2 pkt.)

Sformułuj 2 pytania filozoficzne odnoszące się do myśli wspólnej dla

wszystkich 4 utworów.

.......................................................................................................................

Zadanie 15. (0 – 1 pkt.)

Zakreśl pojęcie, które nie pojawiło się w żadnej z książek przeczytanych przez

Ciebie do konkursu.

humanizm, fatum, optymizm, godność, powołanie.

Tekst II

Śpieszmy się

Śpieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodzą

zostaną po nich buty i telefon głuchy

tylko co nieważne jak krowa się wlecze

najważniejsze tak prędkie że nagle się staje

potem cisza normalna więc całkiem nieznośna

jak czystość urodzona najprościej z rozpaczy

kiedy myślimy o kimś zostając bez niego

Nie bądź pewny że czas masz bo pewność niepewna

zabiera nam wrażliwość tak jak każde szczęście

przychodzi jednocześnie jak patos i humor

jak dwie namiętności wciąż słabsze od jednej

tak szybko stąd odchodzą jak drozd milkną w lipcu

jak dźwięk trochę niezgrabny lub jak suchy ukłon

żeby widzieć naprawdę zamykają oczy

chociaż większym ryzykiem rodzić się niż umrzeć

kochamy wciąż za mało i stale za późno

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006

Strona 8 z 12

Nie pisz o tym zbyt często lecz pisz raz na zawsze

a będziesz tak jak delfin łagodny i mocny

Śpieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodzą

i ci co nie odchodzą nie zawsze powrócą

i nigdy nie wiadomo mówiąc o miłości

czy pierwsza jest ostatnią czy ostatnia pierwszą

ks. Jan Twardowski

Zadanie 16. (0 – 1 pkt.)

Tematem utworu lirycznego są

A. emocje,

przeżycia podmiotu lirycznego.

refleksje o samotności.

uczucie ludzkiego niespełnienia.

D. lęk przed ostatecznością (przemijaniem).

Zadanie 17. (0 – 1 pkt.)

Stosowane przez poetę powtórzenia nadają utworowi charakter

A. prośby.

B. perswazji.

C. modlitwy.

D. litanii.

Zadanie 18. (0 – 1 pkt.)

Wiersz Spieszmy się nazywamy wierszem białym, ponieważ

brak w nim granicy zdania.

brak w nim rymu.

brak w nim interpunkcji.

brak w nim przenośni.

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006

Strona 9 z 12

Zadanie 19. (0 – 1 pkt.)

Pojęcie „liryka” wywodzi się od nazwy

A. jednostki

monetarnej.

B. wędrownego poety – śpiewaka.

instrumentu muzycznego dętego.

instrumentu muzycznego strunowego.

Zadanie 20. (0 – 4 pkt.)

Wyjaśnij znaczenie podanych zwrotów i wyrażeń odnoszących się do ludzkich

postaw.

niebieski ptak - .........................................................................................

..................................................................................................................

B. być ślepym narzędziem w czyichś rękach - .............................................

..................................................................................................................

urodzony w niedzielę - .............................................................................

..................................................................................................................

D. mydlić komuś oczy - ................................................................................

..................................................................................................................

Zadanie 21. (0 – 4 pkt.)

Do podanych wyrazów dopisz antonimy.

altruista – ...............................................................

patos – ...................................................................

szowinista – ...........................................................

hedonista – ............................................................

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006

Strona 10 z 12

Zadanie 22. (0 – 1 pkt.)

W którym podpunkcie przedstawiony jest właściwy wykres wypowiedzenia:

Gdyby tam zostawał choćby godzinę dłużej, doszedłby do tego szczytu

łańcucha gór, na którym siedzi szaleństwo.

Zadanie 23. (0 – 2 pkt.)

Uzupełnij zapis w tabeli.

wyraz podstawowy

wyraz pochodny

formant

zazielenić

czcigodny

Zadanie 24. (0 – 4 pkt.)

Popraw błędy w zdaniach.

Rozpoznałem dzieci, ponieważ widziałem ich wcześniej.

..............................................................................................

Porozmawiajmy z naszymi miłymi gościami.

..............................................................................................

Długo spieraliśmy się o tą powieść.

..............................................................................................

Po wypiciu kakaa poszedłem spać.

..............................................................................................

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006

Strona 11 z 12

Zadanie 25. (0 - 21 pkt.)

„Wciąż kochamy za mało”. Rozważ w formie eseju różnorodność ludzkich postaw

wobec życia, wykorzystując lektury przeczytane do konkursu. Swoim rozważaniom

nadaj tytuł.

........................................................................................................................................

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006

Strona 12 z 12

........................................................................................................................................