Kto i ile zapłaci za
zmiany w prawie
transportowym
Warunki podejmowania i prowadzenia
działalno
ś
ci w zakresie transportu drogowego
Warszawa, 17 listopada 2011 r.
Joanna Dudek, Partner Associate
Tomasz Rutkowski, Managing Associate
Michał Bochowicz, Associate
© 2011 Deloitte Polska
O czym b
ę
dziemy rozmawia
ć
1. Jak wygl
ą
da rynek usług transportowych
2. Na czym polegaj
ą
zmiany
3. Jakie mog
ą
by
ć
skutki zmian, zwłaszcza w zakresie kosztów
dostosowania si
ę
do nowej regulacji
2
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
© 2011 Deloitte Polska
Jak wygl
ą
da rynek usług transportowych w Polsce?
3
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Razem: 101 768
*
Ź
ródła:
Ministerstwo Infrastruktury: http://www.mi.gov.pl/2-482b082dbb417-1794591-p_1.htm
Główny Inspektorat Transportu Drogowego: http://solaris.botm.gov.pl/dokumenty/2010/licencje_towarowe.xls
Główny Inspektorat Transportu Drogowego: http://solaris.botm.gov.pl/dokumenty/2010/licencje_osobowe.xls
63300
9300
25970
3198
Liczba licencji transportowych*
Krajowy przewóz
towarów
Krajowy przewóz
osób
Mi
ę
dzynarodowy
przewóz towarów
Mi
ę
dzynarodowy
przewóz osób
© 2011 Deloitte Polska
Jak wygl
ą
da rynek usług transportowych w Polsce?
4
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Liczba licencji na przewóz mi
ę
dzynarodowy *
Razem: 25 970
Razem: 3 198
83%
17%
Licencje na przewóz
towarów
Os. Fizyczne
Pozostali
80%
20%
Licencje na przewóz osób
Os. Fizyczne
Pozostali
*
Ź
ródła:
Główny Inspektorat Transportu Drogowego: http://solaris.botm.gov.pl/dokumenty/2010/licencje_towarowe.xls
Główny Inspektorat Transportu Drogowego: http://solaris.botm.gov.pl/dokumenty/2010/licencje_osobowe.xls
© 2011 Deloitte Polska
Jak wygl
ą
da rynek usług transportowych w Polsce?
5
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Razem: 101 768
2688; 3%
99080; 97%
Przedsi
ę
biorstwa według liczby
zatrudnionych*
Powy
ż
ej 9 osób
9 i mniej osób
*
Ź
ródła:
Ministerstwo Infrastruktury: http://www.mi.gov.pl/2-482b082dbb417-1794591-p_1.htm
Główny Inspektorat Transportu Drogowego: http://solaris.botm.gov.pl/dokumenty/2010/licencje_towarowe.xls
Główny Inspektorat Transportu Drogowego: http://solaris.botm.gov.pl/dokumenty/2010/licencje_osobowe.xls
Główny Urz
ą
d Statystyczny: http://www.stat.gov.pl/gus/5840_748_PLK_HTML.htm
© 2011 Deloitte Polska
4 grudnia 2011 r., po dwuletnim okresie przej
ś
ciowym, rozpoczyna si
ę
okres
stosowania przepisów „pakietu transportowego”, który obejmuje trzy
rozporz
ą
dzenia reguluj
ą
ce sposób wykonywania zawodu przewo
ź
nika drogowego
w Unii Europejskiej (nr 1071/2009, nr 1072/2009, nr 1073/2009).
Rozporz
ą
dzenia s
ą
w cało
ś
ci i bezpo
ś
rednio stosowane we wszystkich
Pa
ń
stwach Unii Europejskiej.
Jednak
ż
e wła
ś
ciwe osadzenie przepisów Rozporz
ą
dzenia 1071/2009
w polskim systemie prawa wymaga ustawy dostosowuj
ą
cej.
Krajowe organy powinny ponadto poda
ć
do publicznej wiadomo
ś
ci wszystkie
warunki obowi
ą
zuj
ą
ce na mocy rozporz
ą
dzenia, wszelkie inne przepisy krajowe,
procedury obowi
ą
zuj
ą
ce zainteresowanych wnioskodawców wraz
z odpowiednimi wyja
ś
nieniami.
6
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Pakiet transportowy – zakres zastosowania
Ustawa powinna wej
ść
w
ż
ycie najpó
ź
niej 4 grudnia 2011 r. – mimo to projekt
ustawy przygotowany przez Ministerstwo Infrastruktury nie został jeszcze
skierowany do prac parlamentarnych.
© 2011 Deloitte Polska
Na czym polegaj
ą
zmiany?
7
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Aby uzyska
ć
zezwolenie przedsi
ę
biorca powinien:
1. Posiada
ć
rzeczywist
ą
i stał
ą
siedzib
ę
w pa
ń
stwie członkowskim UE, w tym
posiada
ć
baz
ę
eksploatacyjn
ą
2. Posiada
ć
odpowiedni
ą
zdolno
ść
finansow
ą
3. Posiada
ć
wymagane kompetencje zawodowe lub wyznaczy
ć
zarz
ą
dzaj
ą
cego
transportem
4. Cieszy
ć
si
ę
dobr
ą
reputacj
ą
Rozporz
ą
dzenie 1071/2009 ustanawia wspólne dla krajów UE zasady
podejmowania i wykonywania zawodu przewo
ź
nika – po uzyskaniu zezwolenia
Mi
ę
dzynarodowy przewóz rzeczy lub mi
ę
dzynarodowy przewóz autokarowy
lub autobusowy b
ę
d
ą
wymagały uzyskania dodatkowo licencji wspólnotowej
wydawanej na podstawie nowych rozporz
ą
dze
ń
Nowy wymóg
- siedziba i baza
eksploatacyjna
© 2011 Deloitte Polska
Wymóg siedziby i bazy eksploatacyjnej
9
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Obowi
ą
zek posiadania siedziby w Unii Europejskiej:
Przedsi
ę
biorca musi posiada
ć
rzeczywist
ą
i stał
ą
siedzib
ę
w danym pa
ń
stwie UE,
wyposa
ż
on
ą
w lokale, w których prowadzi główn
ą
działalno
ść
i przechowuje w
szczególno
ś
ci:
•
dokumenty ksi
ę
gowe,
•
akta dotycz
ą
ce pracowników,
•
dokumenty zawieraj
ą
ce dane o czasie prowadzenia pojazdów i odpoczynku,
•
inne dokumenty, na podstawie których wła
ś
ciwy organ mo
ż
e zbada
ć
realizacj
ę
obowi
ą
zków przez przewo
ź
nika (lub inne wymagane przez pa
ń
stwo członkowskie), (art. 5 lit.
a Rozporz
ą
dzenia 1071/2009).
Nie b
ę
dzie mo
ż
na podawa
ć
jako siedziby
skrzynki pocztowej lub wynaj
ę
tego adresu
do obsługi korespondencji (tzw. wirtualnej
siedziby).
Mały przedsi
ę
biorca:
Je
ś
li ma siedzib
ę
w domu, musi trzyma
ć
tam równie
ż
wszystkie dokumenty, bo
inaczej mo
ż
e spotka
ć
si
ę
z zarzutem braku
rzeczywistej siedziby.
Du
ż
y przedsi
ę
biorca:
Zmiana nie powinna mie
ć
wpływu.
© 2011 Deloitte Polska
Wymóg siedziby i bazy eksploatacyjnej
10
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Przedsi
ę
biorca musi w danym pa
ń
stwie
członkowskim prowadzi
ć
działalno
ść
w sposób
rzeczywisty i ci
ą
gły, przy u
ż
yciu niezb
ę
dnego
sprz
ę
tu administracyjnego, a tak
ż
e odpowiedniego
sprz
ę
tu technicznego i urz
ą
dze
ń
technicznych, w
bazie eksploatacyjnej, która znajduje si
ę
w tym
pa
ń
stwie członkowskim (art. 5 lit. c Rozporz
ą
dzenia
1071/2009).
Rozporz
ą
dzenie bli
ż
ej nie okre
ś
la czym ma by
ć
baza eksploatacyjna.
Baza eksploatacyjna
(Rozporz
ą
dzenie 1071/2009):
Obiekt wyodr
ę
bniony poza drog
ą
publiczn
ą
,
wyposa
ż
ony w sprz
ę
t techniczny, który umo
ż
liwia
prowadzenie w sposób rzeczywisty i ci
ą
gły
działalno
ś
ci zwi
ą
zanej z pojazdami i odpowiednio
zabezpieczony przed dost
ę
pem osób
postronnych oraz spełniaj
ą
cy warunki
wynikaj
ą
ce z przepisów prawa budowlanego i
ochrony
ś
rodowiska.
Przedsi
ę
biorca musi przedstawi
ć
akt własno
ś
ci,
umow
ę
u
ż
yczenia, najmu lub dzier
ż
awy bazy
eksploatacyjnej
Baza eksploatacyjna
(obecny projekt MI*):
Mały przedsi
ę
biorca:
B
ę
dzie musiał mie
ć
baz
ę
, której obecnie
prawdopodobnie nie ma. Mo
ż
e to
generowa
ć
dodatkowe koszty prowadzenia
działalno
ś
ci.
Du
ż
y przedsi
ę
biorca:
Zmiana nie powinna mie
ć
wpływu.
Nie wiadomo, czy mo
ż
na współdzieli
ć
baz
ę
.
Nie b
ę
dzie mo
ż
na przedstawi
ć
umowy
serwisowej, jako dowodu posiadania bazy
eksploatacyjnej.
Nie s
ą
jasne techniczne wymogi bazy.
*Projekt z dnia 7 wrze
ś
nia 2011 r. opublikowany na http://bip.mi.gov.pl/pl/bip/projekty_aktow_prawnych/projekty_ustaw/ustawy_transport_drogowy/td062011
Zmiana sposobu
wykazywania
zdolności finansowej
© 2011 Deloitte Polska
Zmiana sposobu wykazywania zdolno
ś
ci finansowej
12
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Przedsi
ę
biorca w ka
ż
dym czasie powinien by
ć
w stanie spełni
ć
swoje zobowi
ą
zania finansowe.
Przedsi
ę
biorca ma zdolno
ść
finansow
ą
je
ż
eli
dysponuje kapitałem i rezerwami w wysoko
ś
ci
co najmniej 9.000 EUR, za pierwszy samochód,
i 5.000 EUR na ka
ż
dy nast
ę
pny pojazd
Podstawowym dokumentem stwierdzaj
ą
cym
odpowiedni
ą
zdolno
ść
finansow
ą
podmiotu
b
ę
dzie po
ś
wiadczone przez audytora lub
upowa
ż
nion
ą
osob
ę
sprawozdanie
finansowe.
Wła
ś
ciwy organ krajowy b
ę
dzie mógł przyj
ąć
lub za
żą
da
ć
dokumentu takiego jak gwarancja
bankowa lub ubezpieczenie, w tym
ubezpieczenie od odpowiedzialno
ś
ci
zawodowej.
.
Rozporz
ą
dzenie 1071/2009:
Mały przedsi
ę
biorca:
Obawiamy si
ę
,
ż
e b
ę
dzie musiał przedstawi
ć
sprawozdanie lub gwarancje, co zawsze
wi
ą
za
ć
b
ę
dzie si
ę
z dodatkowymi kosztami.
Prowadzenie pełnej ksi
ę
gowo
ś
ci, sporz
ą
dzenie
sprawozdania i jego audyt to kilka –
kilkana
ś
cie tysi
ę
cy złotych rocznie.
Du
ż
y przedsi
ę
biorca:
Zmiana nie powinna mie
ć
wpływu.
Wbrew opiniom, sprawozdanie, gwarancja
lub ubezpieczenie nie stanowi
ą
wył
ą
cznego
sposobu wykazania zdolno
ś
ci finansowej.
Organy powinny dopu
ś
ci
ć
tak
ż
e inne
dokumenty po
ś
wiadczaj
ą
ce,
ż
e przedsi
ę
biorca
jest w stanie spełni
ć
zobowi
ą
zania finansowe.
Zarządzający
transportem
© 2011 Deloitte Polska
14
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Przedsi
ę
biorca transportowy ma obowi
ą
zek
wyznaczy
ć
certyfikowanego zarz
ą
dzaj
ą
cego
transportem.
.
Zarz
ą
dzaj
ą
cy transportem
Działa na podstawie umowy szczegółowo
okre
ś
laj
ą
cej jego zadania. Powinien by
ć
niezale
ż
ny od klientów przewo
ź
nika.
Nie mo
ż
e zarz
ą
dza
ć
operacjami wi
ę
cej ni
ż
4
ró
ż
nych przedsi
ę
biorstw, realizowanymi za
pomoc
ą
poł
ą
czonej floty, licz
ą
cej nie wi
ę
cej ni
ż
50
pojazdów (zasada 4/50).
.
W strukturze przedsi
ę
biorstwa
Poza struktur
ą
przedsi
ę
biorstwa
Ma rzeczywisty zwi
ą
zek z przedsi
ę
biorstwem –
jest np. jego pracownikiem, dyrektorem,
wła
ś
cicielem lub udziałowcem lub nim zarz
ą
dza,
lub je
ż
eli przedsi
ę
biorca jest osob
ą
fizyczn
ą
– on
jest t
ą
osob
ą
,
Pa
ń
stwa członkowskie mog
ą
wprowadzi
ć
ograniczenia wobec zarz
ą
dzaj
ą
cego transportem
działaj
ą
cego w strukturze przedsi
ę
biorstwa.
Polska nie zdecydowała si
ę
na takich ruch, wobec
czego nie ma ogranicze
ń
w zakresie liczby
pojazdów, którymi mo
ż
e zarz
ą
dza
ć
.
Koniec handlu certyfikatami.
Mały przedsi
ę
biorca:
Je
ż
eli nie b
ę
dzie miał certyfikatu kompetencji,
b
ę
dzie musiał wyznaczy
ć
zarz
ą
dzaj
ą
cego
transportem. Wobec zasady 4/50,
certyfikowanym mened
ż
erom mo
ż
e nie opłaca
ć
si
ę
pracowa
ć
dla takich przedsi
ę
biorców.
Du
ż
y przedsi
ę
biorca:
B
ę
dzie musiał sprawdza
ć
, czy jego zarz
ą
dzaj
ą
cy
nie przekraczaj
ą
wskazanych limitów albo ich
zatrudni
ć
.
Dobra reputacja
© 2011 Deloitte Polska
Co oznacza wymóg dobrej reputacji?
16
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Pa
ń
stwa członkowskie maj
ą
obowi
ą
zek ustali
ć
warunki, których spełnienie przez
przedsi
ę
biorc
ę
zapewnia zgodno
ść
z wymogiem
dobrej reputacji, uwzgl
ę
dniaj
ą
c okre
ś
lone
w Rozporz
ą
dzeniu minimum.
Podwa
ż
enie dobrej reputacji powoduj
ą
wyroki
skazuj
ą
ce lub sankcje za popełnienie powa
ż
nego
naruszenia przepisów krajowych, w tym
powa
ż
nego przest
ę
pstwa, w dziedzinach:
•
zwi
ą
zanych z prowadzeniem działalno
ś
ci
gospodarczej w ogóle (m.in. prawo handlowe,
upadło
ś
ciowe, o ruchu drogowym, handel
lud
ź
mi i narkotykami),
•
zwi
ą
zane z prowadzeniem działalno
ś
ci
gospodarczej w dziedzinie transportu (m.in.
zwi
ą
zane z czasem prowadzenia pojazdów,
kwalifikacji kierowców, bezpiecze
ń
stwa itd.)
Rozporz
ą
dzenie 1071/2009:
Mały i du
ż
y przedsi
ę
biorca:
Projekt MI definiuje powa
ż
ne naruszenie
przepisów krajowych jako skazania
za umy
ś
lne przest
ę
pstwo z obszarów
wskazanych w rozporz
ą
dzeniu oraz m.in.
umy
ś
lne przest
ę
pstwo przeciwko mieniu
i bezpiecze
ń
stwu w komunikacji.
Wej
ś
cie w
ż
ycie proponowanych przepisów
mo
ż
e spowodowa
ć
niepewno
ść
przedsi
ę
biorców i zarz
ą
dzaj
ą
cych transportem
co do spełnienia wymogu dobrej reputacji.
© 2011 Deloitte Polska
Co po 4 grudnia 2011 r.?
© 2011 Deloitte Polska
Co si
ę
stanie 4 grudnia 2011 r.?
18
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Co z licencjami wydanymi w Polsce
w przypadku wej
ś
cia w
ż
ycie projektu
MI?
Licencja krajowa staje si
ę
zezwoleniem
z Rozporz
ą
dzenia 1071/2009
Przewo
ź
nicy maj
ą
cy licencj
ę
mi
ę
dzynarodow
ą
powinni zdoby
ć
licencj
ę
krajow
ą
Przedsi
ę
biorcy b
ę
d
ą
musieli do 4 grudnia
2012 r. wykaza
ć
spełnienie nowych
obowi
ą
zków pod rygorem wyga
ś
ni
ę
cia
licencji
Licencje mi
ę
dzynarodowe b
ę
d
ą
wa
ż
ne
do ko
ń
ca okresu, na który zostały
wydane, nie dłu
ż
ej ni
ż
5 lat od dnia
wej
ś
cia w
ż
ycie ustawy
Zało
ż
enia pakietu transportowego
Wszystkie wcze
ś
niej wydane licencje
zachowuj
ą
wa
ż
no
ść
na okres, na jaki
zostały wydane
Od 4 grudnia 2011 r. ka
ż
dy
przedsi
ę
biorstwa musi spełnia
ć
nowe
wymogi
4 grudnia 2011 r. wła
ś
ciwe organy pa
ń
stw
członkowskich mog
ą
kontrolowa
ć
przedsi
ę
biorców
4 grudnia 2011 r. ka
ż
dy przedsi
ę
biorca
powinien móc si
ę
zapozna
ć
z
wyja
ś
nieniami organów pa
ń
stw
członkowskich, jak ma spełnia
ć
wymogi
Je
ż
eli kontrola wyka
ż
e brak realizacji
któregokolwiek z warunków, organ
wyznaczy termin (max. 6 miesi
ę
cy) na
usuni
ę
cie nieprawidłowo
ś
ci
© 2011 Deloitte Polska
Co powinni zrobi
ć
przedsi
ę
biorcy?
19
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Zweryfikowa
ć
swoj
ą
sytuacj
ę
finansow
ą
:
poprzez sporz
ą
dzanie i badanie rocznych sprawozda
ń
finansowych – co stanowi koszt rz
ę
du
kilkunastu tysi
ę
cy złotych rocznie
albo poprzez uzyskiwanie gwarancji bankowych – co wi
ąż
e si
ę
z zamro
ż
eniem kwot
w wysoko
ś
ci 9.000 euro / 5.000 euro w depozycie bankowym oraz ponoszeniem opłat
za wystawienie takiej gwarancji
Wyznaczy
ć
zarz
ą
dzaj
ą
cego transportem – albo nowego albo po nowych stawkach, które
w zwi
ą
zku z wprowadzonymi ograniczeniami mog
ą
wzrosn
ąć
Dodatkowo – je
ż
eli wejdzie w
ż
ycie obecny projekt ustawy MI:
Wykaza
ć
organom spełnianie wymaga
ń
do 4 grudnia 2012 r.,
Zawrze
ć
umowy na dost
ę
p do bazy eksploatacyjnej albo zainwestowa
ć
w posiadane
nieruchomo
ś
ci w celu dostosowania ich do wymogów bazy
W przypadku przewo
ź
ników mi
ę
dzynarodowych - uzyska
ć
licencj
ę
krajow
ą
– koszt 800 –
1000 zł plus koszty wypisów do wszystkich samochodów
© 2011 Deloitte Polska
Co powinni zrobi
ć
starostowie?
20
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Poda
ć
do publicznej wiadomo
ś
ci wszystkie przepisy dotycz
ą
ce nowych wymaga
ń
wraz
z wyja
ś
nieniami.
Ustali
ć
kryteria oceny, czy przedsi
ę
biorca spełnia warunek siedziby i bazy eksploatacyjnej.
Ustali
ć
jakimi dokumentami przedsi
ę
biorcy powinni wykazywa
ć
zdolno
ść
finansow
ą
.
Dodatkowo je
ż
eli wejdzie w
ż
ycie obecny projekt ustawy MI:
Zaplanowa
ć
weryfikacj
ę
uprawnie
ń
obecnie działaj
ą
cych przewo
ź
ników do dnia 4 grudnia
2012 r.
Ustali
ć
form
ę
rozstrzygania w sprawach o wykazanie spełniania wymogów.
© 2011 Deloitte Polska
Skutki zmiany dla rynku?
21
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Nowa usługa – wynajem baz eksploatacyjnych
Koncentracja małych przedsi
ę
biorców
Wzrost cen za usługi zarz
ą
dzaj
ą
cych transportem
Wzrost cen usług transportowych
Co można zrobić żeby
uniknąć wątpliwości i
nadmiernych obciążeń?
Footer
22
© 2011 Deloitte Polska
Co mo
ż
na zrobi
ć
ż
eby unikn
ąć
w
ą
tpliwo
ś
ci i nadmiernych
obci
ąż
e
ń
?
23
Transport drogowy po 4 grudnia 2011 r.
Wprowadzi
ć
zmiany w projekcie ustawy tak, aby:
nie nakłada
ć
na obecnie działaj
ą
cych przewo
ź
ników mi
ę
dzynarodowych obowi
ą
zku
uzyskania nowej licencji krajowej
utrzyma
ć
trwało
ść
wydanych licencji mi
ę
dzynarodowych
zrezygnowa
ć
z rygoru wyga
ś
ni
ę
cia licencji przy braku wykazania spełniania nowych
warunków w ci
ą
gu roku
okre
ś
li
ć
warunki dobrej reputacji w odniesieniu do polskich przepisów np. zdefiniowa
ć
„powa
ż
ne naruszenie obowi
ą
zuj
ą
cych przepisów krajowych” poprzez wskazanie
konkretnych przest
ę
pstw lub wykrocze
ń
oraz np. poziomu orzeczonych kar
wskaza
ć
wyra
ź
nie na dopuszczalne sposoby wykazywania zdolno
ś
ci finansowej inne
ni
ż
audytowane sprawozdania finansowe i gwarancje bankowe
© 2011 Deloitte Polska
Joanna Dudek
Partner Associate, Radca Prawny, Deloitte Legal
jdudek@deloitteCE.com
Tomasz Rutkowski
Managing Associate, Radca Prawny, Deloitte Legal
trutkowski@deloitteCE.com
Michał Bochowicz
Associate, aplikant adwokacki, Deloitte Legal
mbochowicz@deloitteCE.com
24
Dane kontaktowe
© 2011 Deloitte Polska
Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private
company limited by guarantee, and its network of member firms, each of which is
a legally separate and independent entity. Please see
www.deloitte.com/pl/about
for a detailed description of the legal structure of Deloitte Touche Tohmatsu Limited
and its member firms.