o nas

Aktualności

Społeczeństwo

Kultura

Historia

Blogi

Mediateka

Salon Lwowski

o nas

archiwum

kontakt

Aktualności

Polacy na Ukrainie

Polska

Ukraina

Analizy

Reportaże

Społeczeństwo

Religia

Rozmowy

Filietony

Polacy na Ukrainie

Reportaże

Analizy

Page 1 of 9

Jan Skłodowski: Tu sto lat temu rodziła się Niepodległa

2016-10-26

http://kuriergalicyjski.com/historia/upamietnienia/3739-obchody-100-rocznicy-walk-l...

Kultura

Książki

Teatr

Muzyka

Wystawy

Film

Historia

Upamiętnienia

Postacie

Portrety miast

Zabytki

Smaczki z archiwum

Blogi

Maroin Romer

Damski Lwów

Zapiski Wiedźmy

Mediateka

Galeria

Wideo

Audio

26/10/2016

Page 2 of 9

Jan Skłodowski: Tu sto lat temu rodziła się Niepodległa

2016-10-26

http://kuriergalicyjski.com/historia/upamietnienia/3739-obchody-100-rocznicy-walk-l...

-a A+

DruEm

03/10/2014

11:19

autor

Maria Basza

JAN SKŁODOWSKI: TU STO LAT TEMU RODZIŁA SIĘ NIEPODLEGŁA

Groby legionistów, w głębi kurhan represji sowieckich na Ukrainie (Fot. Maria Basza)

0

Lubię to!

Tweet

1 października, w Rafajłowej (obecnie Bystrycia), zostały zainagurowane uroczyste obchody 100. rocznicy

walk Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich.

Uroczystości rozpoczęły się mszą św. celebrowanej w cerkwi greckokatolickiej przez księży dwóch

obrządków katolickich. W Domu Kultury we wsi Bystrycia została przedstawiona ekspozycja,
przygotowana przez Jana Skłodowskiego. Następnie rozpoczęła się sesja historyczna.

TV

Polak Maly

Wolni z Wolnymi

Klub Galicyjski

STRONA GŁÓWNA

AKTUALNOŚCI

SPOŁECZEŃSTWO

LWOWSKI

UPAMIĘTNIENIA

POSTACIE

PODRÓŻE

ZABYTKI

SMACZKI Z ARCHIWUM

Page 3 of 9

Jan Skłodowski: Tu sto lat temu rodziła się Niepodległa

2016-10-26

http://kuriergalicyjski.com/historia/upamietnienia/3739-obchody-100-rocznicy-walk-l...

Na dziedzińcu cerkwi greckokatolickiej (dawnej kaplicy rzymskokatolickiej) zachował się
legionistów oraz cztery pojedyncze mogiły poległych żołnierzy. Przy pomniku legionistów oraz przy

kurhanie ofiar sowieckich represji na Ukrainie przedstawiciele miejscowych władz, konsul RP we Lwowie

Longina Putka, konsul Marian Orlikowski i organizatorzy obchodów złożyli wiązanki kwiatów i zapalili

znicze.

Przewodniczący komitetu obchodów Jan Skłodowski podkreślił znaczenie tego miejsca w historii

Rzeczpospolitej. Powiedział m.in.:

- Rafajłowa jest miejscem, w którym 100 lat temu powstała Rzeczpospolita Rafajłowska – pierwszy

niepodległy obszar Ojczyzny od czasów rozbiorowych. Pierwszy obszar, gdzie legioniści polscy nie de iure,

bo jeszcze werdykty międzynarodowe nie zapadły, ale de facto utworzyli obszar wolny od zaborców,
tchnął nadzieję we wszystkich ludzi, dla których sprawa wolności była najświętsza.

Jan Skłodowski zaznaczył, że setna rocznica jest rocznicą szczególną, bo taką rocznicę obchodzi si

raz. Wyraził przekonanie, że następne pokolenia będą również pamiętać o bohaterskiej walce Legionów

Polskich: – Jesteśmy podbudowani ideą legionową, która niosła wolność i ją przyniosła. Przynios

wolność wszystkim ludziom tego obszaru.

- Stojąc tu, w Rafajłowej, w miejscu szczególnym pamiętajmy i przekazujmy tę pamięć przysz
pokoleniom, że tu, sto lat temu rodziła się Niepodległa – powiedział Skłodowski.

Konsul RP we Lwowie Longina Putka w swoim przemówieniu również odniosła się do wydarze

miały miejsce przed 100 laty w Karpatach Wschodnich. – Dzięki temu przyczółkowi, który zaję

legioniści, możemy mówić o drodze legionistów – powiedziała. – Jak widać po państwa obecno
również państwo o tym pamiętacie – dodała.

Jan Skłodowski odczytał listy okolicznościowe, wystosowane przez minister Kultury i Dziedzictwa

Narodowego RP Małgorzatę Omilanowską, dyrektora muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, wnuka

marszałka Piłsudskiego Krzysztofa Jaraczewskiego oraz listu skierowanego na tę okoliczność przez bpa

polowego Wojska Polskiego Józefa Guzdka.

Uroczystości na placu przy dawnej kaplicy w Rafajłowej uświetnił występ orkiestry dętej ze Lwowa
Hałyczyny”.

W Domu Kultury wsi Bystrycia została przedstawiona ekspozycja, przygotowana przez Jana

Skłodowskiego. Następnie rozpoczęła się sesja historyczna, podczas której zostały wygłoszone prelekcje

m.in.: „Szlakiem walk Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich 1914-1915” (dr Jan Skłodowski) oraz

„Legiony Polskie w tradycjach sił zbrojnych III RP” (płk Tadeusz Krząstek, wykładowca w Studium Europy
Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego).

Page 4 of 9

Jan Skłodowski: Tu sto lat temu rodziła się Niepodległa

2016-10-26

http://kuriergalicyjski.com/historia/upamietnienia/3739-obchody-100-rocznicy-walk-l...

- Przez kilka lat byłem szefem oddziału Tradycji Ceremoniału Wojska Polskiego, oddziału, który zajmowa
się również tradycją Legionów Polskich – powiedział płk Tadeusz Krząstek. – Jesteśmy w Rafaj

miejscu upamiętnionym szczególnie walkami oddziałów II Brygady Legionów. Tu, w Bohorodczanach, w

Mołotkowie znajdują się miejsca, które przemawiają w sposób szczególny do świadomości dzisiejszych

mieszkańców. Są tam krzyże, mogiły naszych legionistów oraz pomniki, które przetrwały okres w
radzieckiej. – Był specjalny rozkaz marszałka Józefa Piłsudskiego, żeby oddziały, które zaczęły się

po uzyskaniu przez Polskę niepodległości, przejmowały nazwę pułków legionowych i przejmowa

tradycje, przejmowały ich odznaki, znaki, symbole. Dla przykładu tradycja II Brygady Piechoty Legionów
była kultywowana przez II Dywizję Piechoty Legionów – zaznaczył płk Krząstek.

2 października, w drugim dniu obchodów jubileuszu 100-lecia walk Legionów Polskich w Karpatach
Wschodnich w Domu Kultury wsi Bystrycia kontynuowano sesję historyczną.

W sobotę, 4 października, w kościele parafialnym w Nadwórnej została odprawiona msza św. w

legionistów, poległych w bojach w Karpatach Wschodnich. Również w tym kościele została ods

tablica, upamiętniająca powstanie Rzeczypospolitej Rafajłowskiej i walki Legionów Polskich w Karpatach

Page 5 of 9

Jan Skłodowski: Tu sto lat temu rodziła się Niepodległa

2016-10-26

http://kuriergalicyjski.com/historia/upamietnienia/3739-obchody-100-rocznicy-walk-l...

Wschodnich, ufundowanej staraniem Towarzystwa Karpackiego. Zostały złożone kwiaty i zapalone znicze

pod pomnikiem legionistów na cmentarzu w Nadwórnej.

Obchody zostały zorganizowane przez Towarzystwo Karpackie pod honorowym patronatem Konsulatu
Generalnego RP we Lwowie.

Od października 1914 r. do lutego 1915 r. Rafajłowa i okoliczne przełęcze karpackie były świadkiem

zmagań II Brygady Legionów Polskich tzw. Żelaznej Brygady pod dowództwem Józefa Hallera z

nacierającymi od strony Nadwórnej wojskami rosyjskimi. Pierwsze oddziały legionowe przyby

Rafajłowej i utworzyły tam tzw. Rzeczpospolitą Rafajłowską. Siedzibą sztabu Legionów był wtedy budynek
zarządu lasów – „Zarządcówka” (zwany później „Hallerówką”), nadal istniejący. Znakiem tamtych

wojennych dni są krzyże i pomniki legionowe – najbardziej znane zachowały się: na Przełęczy Rogodze

Wielkie (Przełęcz Legionów), w Rafajłowej przy dawnej kaplicy i w wielu miejscowościach dolin obu

Bystrzyc – Nadwórniańskiej i Sołotwińskiej.

Legioniści ustawili krzyż na przełęczy Rogodzy nazwanej później „Przełęczą Legionów”. Z inspiracji
dowódcy, na siedmiometrowym krzyżu Adam Szania wyrył bagnetem swój wiersz:

Młodzieży Polska, patrz na ten krzyż,

Legiony Polskie dźwignęły go wzwyż,

Przechodząc góry, lasy i wały,

Dla Ciebie: Polsko! I dla Twej chwały.

Na trasach przemarszów, walk i potyczek oddziałów legionowych w dolinie Bystrzycy Nadwórnia

zostały liczne groby. W okresie międzywojennym, w miejscowościach, o które toczyły się

zbudowano pomniki upamiętniające bohaterów. Pomniki legionistów polskich znajdują się w tak

miejscowości Zielona i Pasieczna (pow. Nadwórniański, obw. Iwano-Frankowski).

Maria Basza
Tekst ukazał się w nr 19 (215) za 21-30 października 2014

Page 6 of 9

Jan Skłodowski: Tu sto lat temu rodziła się Niepodległa

2016-10-26

http://kuriergalicyjski.com/historia/upamietnienia/3739-obchody-100-rocznicy-walk-l...

Legiony

01/01/1970

01:00

24/10/2014

17:37

Legiony polskie w Berbeşti

Walki Legionów Polskich z oddziałami kozaków kubańskich w dawnym

Komitacie Marmaroskim (ówczesne północne Węgry, dziś Rumunia) jesienią 1914 roku stanowi
wobec całokształtu ich działań zbrojnych w latach I wojny światowej jedynie krótkotrwały, niemal
chwilowy, na dodatek popadający w zapomnienie epizod.

30/10/2014

13:17

Dla Ciebie Polsko! I dla Twej Chwały

1 października, w Rafajłowej (noszącej dziś nazwę Bystrycia), zostały
zainagurowane uroczyste obchody 100. rocznicy walk Legionów Polskich w

Karpatach Wschodnich.

Komentarze: 0

Sortuj według

Najstarsze

Page 7 of 9

Jan Skłodowski: Tu sto lat temu rodziła się Niepodległa

2016-10-26

http://kuriergalicyjski.com/historia/upamietnienia/3739-obchody-100-rocznicy-walk-l...

O NAS ARCHIWUM KONTAKT

©2011-2016 Wszelkie prawa zastrzeżone

TV

Polak Maly

Warunkiem zgody na przedruk całości lub części artykułow i informacji zamieszczonych na naszym portalu jest

się na Kurier Galicyjski. Za treść ogłoszeń, oświadczeń i reklam

prawo do skrótów nadesłanych tekstów. Zamieszczamy równie

Tweets by @KGalicyjski

Marcin Romer

Damski Lwów

Zapiski Wiedźmy

AKTUALNOŚCI

Polska-Ukraina
Przegląd prasy
Reportaże
List do redakcji

SPOŁECZEŃSTWO

Polemiki
Rozmowy
Felietony
Religia
Sport
Rozmaitości
Polacy na Ukrainie

KULTURA

Wydarzenia
Książki
Teatr
Muzyka
Wystawy
Film

HISTORIA

Upamiętnienia
Postacie
Podróże
Zabytki
smaczki z archiwum

BLOGI

Marcin Romer
Damski Lwów
Zapiski Wiedźmy

MEDIATEKA

Galeria
Wideo
Audio

Page 8 of 9

Jan Skłodowski: Tu sto lat temu rodziła się Niepodległa

2016-10-26

http://kuriergalicyjski.com/historia/upamietnienia/3739-obchody-100-rocznicy-walk-l...

Bądź pierwszą osobą wśród znajomych,
która to polubi

Gazeta Kurier G…

4,4 tys. polubienia

Page 9 of 9

Jan Skłodowski: Tu sto lat temu rodziła się Niepodległa

2016-10-26

http://kuriergalicyjski.com/historia/upamietnienia/3739-obchody-100-rocznicy-walk-l...