Trening psów dla bystrzaków

Autor: Jack Volhard, Wendy Volhard

T³umaczenie: Olga Kwiecieñ-Maniewska

ISBN: 978-83-246-1807-1

Tytu³ orygina³u:

Dog Training For Dummies

Format: 180x235, stron: 392

Znani „trenerzy trenerów” i obsypani nagrodami autorzy ksi¹¿ek

Dodatek specjalny: Sztuczki popisowe

Dowiedz siê, jak zostaæ dumnym w³aœcicielem u³o¿onego psa!

Dla swego psa ka¿dy jest Napoleonem. To powód nieustaj¹cej popularnoœci psów

Aldous Huxley

Pies domowy to ssak drapie¿ny, potomek wilka szarego. Jego wspó³czesna postaæ

powsta³a poprzez dobór sztuczny, a na œwiecie mo¿na spotkaæ kilkaset ró¿nych ras

tego najpopularniejszego towarzysza cz³owieka. Pierwsze próby udomowienia psa

szacuje siê na okres 12 – 17 tysiêcy lat temu. I w³aœnie dziêki temu procesowi,

rozpoczêtemu przez azjatyckich myœliwych, dziœ w Twoim domu zamieszka³ Twój

wyj¹tkowy Kumpel.
Bez wzglêdu na to, czy jesteœ w³aœcicielem uroczego golden retrivera, niezale¿nego

syberiana husky, groŸnego dobermana, nad wyraz d³ugiego jamnika, czy mo¿e

radosnego miksu wszystkich tych ras, miêdzy Tob¹ a Twoim psem powsta³a wiêŸ

niepodobna do ¿adnej innej. To wyci¹g z mi³oœci, oddania i szacunku z jednej strony

oraz dominacji i instynktu przywódczego z drugiej. Aby Wasze wspólne ¿ycie nie

przypomina³o wiecznego przeci¹gania liny (smyczy!), nie by³o wype³nione pogryzionymi

kapciami, godzinami jazgotu oraz pogoniami za Twoim pupilem, koniecznie musisz

nauczyæ go bycia Twoim psem. Szybko zorientujesz siê, ¿e szkolenie to nie tylko

obowi¹zek. To wspania³a zabawa dla Waszego zgranego duetu.

• Zrozum jêzyk swojego psa i buduj wzajemne zaufanie.

• Stosuj zasady w³aœciwego ¿ywienia i higieny.

• Dobierz odpowiednie szkolenie do osobowoœci swojego psa.

• Naucz zwierzê wszystkich podstawowych komend.

• PoradŸ sobie z lêkiem separacyjnym, gryzieniem i kopaniem.

• Poznaj zaawansowane szkolenia z zakresu pos³uszeñstwa.

Jack i Wendy Volhardowie mieszkaj¹ z dwoma labradorami, landseerem, trzema

szorstkow³osymi jamnikami i jednym kotem. S¹ znanymi na ca³ym œwiecie

szkoleniowcami, pracuj¹cymi w oparciu o pozytywn¹ motywacjê. Zajmuj¹ siê

szkoleniem psów od ponad trzydziestu lat. Napisali wiele ksi¹¿ek i artyku³ów.

Spis treci

O autorach ....................................................................................................................... 15

Podzikowania od autorów ............................................................................................... 17

Wstp ................................................................................................................................ 19

O ksice ................................................................................................................................ 20
Konwencje zastosowane w ksice ....................................................................................... 20
Czego nie czyta .................................................................................................................... 21
Naiwne zaoenia .................................................................................................................. 21
Jak podzielona jest ksika .................................................................................................... 21

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa ................................................................... 22
Cz II: Jak zapewni sobie sukces szkoleniowy? ......................................................... 22
Cz III: Szkolenie sportowe .......................................................................................... 22
Cz IV: Psie potrzeby .................................................................................................... 22
Cz V: Dekalogi ............................................................................................................. 23

Ikony wykorzystane w ksice .............................................................................................. 23
Co dalej .................................................................................................................................. 24

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa .................25

Rozdzia 1: Dlaczego szkolenie psów jest takie wane? .................................................. 27

Jak rozpozna dobrze wychowanego psa? ........................................................................... 28
Pi podstawowych komend ................................................................................................ 29

Komenda „Siad” ................................................................................................................ 29
Komenda „Na miejsce” .................................................................................................... 30
Komenda „Waruj” ............................................................................................................. 30
Komenda „Wró” .............................................................................................................. 30
Komenda „Równaj” .......................................................................................................... 31

Kto tu kogo uczy? .................................................................................................................. 31
Szkolenie a czynnik ludzki (czyli Ty) .................................................................................. 32

Poznaj swoje oczekiwania ................................................................................................ 33
Twoje nastawienie ............................................................................................................ 34

Jak myli pies? ....................................................................................................................... 36

„Czytanie” swojego psa ..................................................................................................... 36
Kiedy nie zdysz na czas ................................................................................................. 36
Jak poradzi sobie z bodcami rozpraszajcymi? ............................................................ 38

6

Trening psów dla bystrzaków

Szkolenie zaawansowane dla frajdy i dla sportu .................................................................. 38

Obedience .......................................................................................................................... 38
Agility i inne psie sporty ................................................................................................... 39

Wicej ni szkolenie: jak psy pomagaj ludziom ................................................................. 39

Rozdzia 2: Przygotowanie do szkolenia ............................................................................41

Wybór metody szkoleniowej ................................................................................................ 42

Szkolenie tradycyjne ......................................................................................................... 43
Szkolenie klikerowe .......................................................................................................... 46

Budowanie zaufania .............................................................................................................. 48

Konsekwencja w wydawaniu komend i tonie gosu ....................................................... 49
Bd bardziej wytrway od swojego psa ........................................................................... 50
Unikanie sowa „nie” ........................................................................................................ 51
Powtarzanie komend ......................................................................................................... 52
Przywództwo ..................................................................................................................... 52

Przejcie roli przywódcy stada .............................................................................................. 53

Nakanianie psa do przyjcia pozycji „siad” i „waruj” ..................................................... 54
Przeduone siadanie i warowanie: recepta na objcie przywództwa stada ................... 56

Rozdzia 3: Jak przetrwa okres szczenictwa? ...............................................................59

Znaczenie socjalizacji ............................................................................................................ 60

Okres odstawiania od matki: od 3. do 7. tygodnia .......................................................... 60
Poznawanie wiata: od 7. do 12. tygodnia ........................................................................ 62
Nagle zaczyna si wszystkiego ba: od 8. do 12. tygodnia .............................................. 63
A teraz pragnie wyruszy w wiat: po skoczeniu 12 tygodni ........................................ 64

Jak sobie poradzi z koszmarnym dwulatkiem? .................................................................. 65

Modociane dziwactwa ..................................................................................................... 66
Szczeniak odkrywa seks .................................................................................................... 67
Hormony to nie tylko seks ............................................................................................... 67

Kastracja i sterylizacja ............................................................................................................ 68

Kiedy najlepiej przeprowadzi zabieg? ............................................................................. 69
Wady kastracji i sterylizacji ............................................................................................... 70

Kumpel wreszcie dorasta ...................................................................................................... 71

Rozdzia 4: Nauka czystoci ..............................................................................................73

Wykorzystanie klatki: kojec dla szczeniaka .......................................................................... 73

Znalezienie odpowiedniej klatki ...................................................................................... 75
Zachcanie psa do wejcia do klatki ................................................................................. 75
Przyzwyczajanie psa do klatki ........................................................................................... 76

Podstawy nauki czystoci ...................................................................................................... 77

Ustalenie planu dnia ......................................................................................................... 77
Miejsce do zaatwiania si ................................................................................................. 78
Miej oczy otwarte .............................................................................................................. 80

Spis treci

7

Wypadek to tylko wypadek ............................................................................................... 80
Bd przygotowany na regres ........................................................................................... 81
Co robi, kiedy przyapiesz psa na gorcym uczynku? ................................................... 81
Jak uczy czystoci dorosego psa? ................................................................................... 81
Co zrobi, jeli mieszkasz w bloku? ................................................................................ 82

Wykorzystanie kojca do nauki czystoci .............................................................................. 82
Jak poradzi sobie z psem, który znaczy teren? ................................................................... 84
Podró samochodem z psem ................................................................................................ 85

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys ....................................................................................... 87

Rozpoznanie instynktownych zachowa psa ...................................................................... 87

Popd owczy .................................................................................................................... 88
Popd stadny ..................................................................................................................... 90
Popd obronny .................................................................................................................. 90
W jaki sposób popdy wpywaj na szkolenie? ................................................................ 92

Ustalenie profilu osobowoci psa ......................................................................................... 93
Zdecyduj, jakie zachowanie psa by Ci odpowiadao ........................................................... 97

Wyzwolenie popdów ....................................................................................................... 99
Przechodzenie z jednego popdu w drugi ....................................................................... 99
Wykorzystanie popdów w szkoleniu ............................................................................ 101

Rozdzia 6: Wyposaenie, które zapewni Ci sukces ........................................................ 105

Wybór odpowiedniego wyposaenia .................................................................................. 106

Smycze ............................................................................................................................. 106
Obroe ............................................................................................................................. 107
Haltery ............................................................................................................................. 113

Smakoyki to Twoi najwiksi szkoleniowi sprzymierzecy ............................................. 114

Idealny smakoyk ............................................................................................................ 115
Kiedy smakoyki nie dziaaj .......................................................................................... 116

Rozdzia 7: Szkolenie podstawowe ................................................................................. 117

Pierwszy krok: przyzwyczajenie psa do smyczy ................................................................ 118
Nauka podstaw .................................................................................................................... 118

Siadanie na komend ...................................................................................................... 119
Siad-zosta ...................................................................................................................... 121
Zabawa w „Siad-zosta” ................................................................................................. 123
Komenda zwalniajca: magiczne sowo „Dobrze” ........................................................ 124
Warowanie ....................................................................................................................... 125
Id na miejsce, piesku! .................................................................................................... 126

Jak poradzi sobie z uciekaniem przez otwarte drzwi? ..................................................... 127

Drzwi i schody ................................................................................................................ 128
Dzwonek do drzwi i gocie ............................................................................................ 129

Waciwe maniery przy stole .............................................................................................. 131

8

Trening psów dla bystrzaków

Rozdzia 8: Kontrola nad psem: grzeczne spacery,

przychodzenie na woanie i zostawianie rzeczy w spokoju .........................133

Spacer z psem ...................................................................................................................... 134

Urodzony, by cign ..................................................................................................... 134
Chodzenie przy nodze na smyczy .................................................................................. 136
Zmiany kierunku ............................................................................................................ 139
Zmiany tempa ................................................................................................................. 140

Jak wygra bitw o wracanie na woanie? .......................................................................... 140

Nauka przychodzenia na woanie .................................................................................. 142
Wprowadzanie rozprosze .............................................................................................. 143
Wysza szkoa jazdy, czyli szkolenie bez smyczy

w obecnoci bodców rozpraszajcych ....................................................................... 144

Opanowanie komendy „Zostaw” ....................................................................................... 144

Cz II: Jak zapewni sobie sukces szkoleniowy? .... 149

Rozdzia 9: Jak sta si wytrawnym szkoleniowcem? ...................................................151

Zarzdzanie rodowiskiem psa ........................................................................................... 152

Dobry pocztek ............................................................................................................... 152
Potrzeby spoeczne Twojego psa .................................................................................... 153
Potrzeby emocjonalne Twojego psa .............................................................................. 154
Potrzeby ywieniowe psa ................................................................................................ 155

Co w psie siedzi? ................................................................................................................. 155

Zachowania typowe dla rasy ........................................................................................... 156
Temperament .................................................................................................................. 158
Wraliwo psychiczna .................................................................................................... 158
Reakcja na bodce wzrokowe ......................................................................................... 159
Wraliwo na dwiki .................................................................................................... 160
Wraliwo na dotyk ....................................................................................................... 161

Stres a pies ............................................................................................................................ 161

Zrozumienie stresu ......................................................................................................... 162
Rozpoznanie objawów stresu ......................................................................................... 163
Zewntrzne i wewntrzne róda stresu ........................................................................ 164
Zwizek stresu z uczeniem si ....................................................................................... 165
Stres a wprowadzanie bodców rozpraszajcych ........................................................... 167

Opanowanie stresu .............................................................................................................. 167

Opanowanie pozytywnego stresu ................................................................................... 168
Opanowanie negatywnego stresu ................................................................................... 168
Inne sposoby na opanowanie stresu ............................................................................... 170

Spis treci

9

Rozdzia 10: Jak poradzi sobie z niewaciwym zachowaniem psa? ............................ 171

Znalezienie przyczyny problemów behawioralnych ........................................................ 172

Ruch ................................................................................................................................. 172
Dobre towarzystwo ......................................................................................................... 173
Dobre zdrowie ................................................................................................................ 174
Dobre ywienie ............................................................................................................... 174
Dobre szkolenie .............................................................................................................. 174

Jak si upora z niewaciwym zachowaniem psa? ........................................................... 175

Tolerowanie problemów behawioralnych .................................................................... 176
Próba rozwizania problemów behawioralnych ........................................................... 176
Znalezienie psu nowego domu ...................................................................................... 177
Rozwizania ostateczne .................................................................................................. 178

Kopanie ................................................................................................................................ 178
Szczekanie na wszystko ....................................................................................................... 180

Szczekanie w reakcji na bodziec ..................................................................................... 180
Szczekanie bez widocznego powodu ............................................................................. 180

Gryzienie, ale nie jedzenia .................................................................................................. 181

Fizjologiczna potrzeba gryzienia .................................................................................... 181
Psychologiczna potrzeba gryzienia ................................................................................. 182

Jak sobie radzi z lkiem separacyjnym? ............................................................................ 182

Odwraliwianie ............................................................................................................... 183
Feromony ........................................................................................................................ 184

Brudzenie w domu ............................................................................................................. 184
Oddawanie moczu zwizane z okazywaniem nadmiernego poddania ............................ 186
Choroba lokomocyjna ........................................................................................................ 187

Rozdzia 11: Jak poradzi sobie z agresj? .................................................................... 189

Czym jest zachowanie agresywne? .................................................................................... 189
Rzut oka na przyczyny agresji ............................................................................................ 191
Opanowanie agresji psa — popdy owczy, stadny, walki i ucieczki ............................... 192

Agresja u psów o wysokim popdzie owczym ........................................................... 193
Agresja u psów o wysokim popdzie walki ....................................................................... 194
Agresja u psów o wysokim popdzie stadnym .............................................................. 198

Jedzenie i agresja ................................................................................................................. 200
Agresja ze strachu u psów o silnym popdzie ucieczki ..................................................... 201
Postpowanie w przypadku ataku innego psa ................................................................... 202
Prawda o ogrodzeniach elektrycznych ............................................................................... 202

Cz III: Szkolenie sportowe ...................................205

Rozdzia 12: Przygotowanie do startu w zawodach ........................................................ 207

Uczestnictwo w zawodach ................................................................................................. 208

Zrozumie system ........................................................................................................... 208
Wymagania dla klasy „0” obedience ............................................................................... 209

10

Trening psów dla bystrzaków

Preludium do chodzenia przy nodze: nauka komendy „Gotowy” ................................... 209

Pozycja kontrolna ............................................................................................................ 210
Skupianie uwagi psa na sobie .......................................................................................... 212
Wprowadzenie komendy „Gotowy!” ............................................................................. 212
Uczenie psa reagowania na komend „Gotowy!” ......................................................... 213
Nagroda ........................................................................................................................... 213
Egzekwowanie komendy „Gotowy!” ............................................................................. 214
Nauka ignorowania bodców rozpraszajcych .............................................................. 215

Chodzenie przy nodze w obecnoci bodców rozpraszajcych ........................................ 216

Chodzenie przy nodze w nowych miejscach ............................................................... 216
Chodzenie przy nodze w obecnoci pomocnika ........................................................... 217
Zakres zada podczas chodzenia przy nodze ................................................................. 217

Wymagania dla klasy „1” obedience ................................................................................... 218
Chodzenie przy nodze na smyczy: „Kumpel, czy mog ci prosi do taca?” ................ 219

Zatrzymanie ..................................................................................................................... 220
Zmiany tempa i kierunku ............................................................................................... 221

Rally obedience .................................................................................................................... 223
Twój pies nie jest soniem .................................................................................................. 224

Rozdzia 13: Zaawansowane wiczenia posuszestwa .................................................227

Stanie podczas badania ........................................................................................................ 228

Nauka komendy „Stój” ................................................................................................... 228
Nauka stania nieruchomo — metoda z uyciem rk .................................................... 229
Nauka stania nieruchomo — metoda bez uycia rk .................................................... 230
Nauka komendy „Stój-zosta” ....................................................................................... 230
Zwikszanie odlegoci ................................................................................................... 231
Nauka powrotu ............................................................................................................... 231
Badanie ............................................................................................................................. 232

Przejcie do chodzenia przy nodze bez smyczy ................................................................. 233
Chodzenie przy nodze bez smyczy .................................................................................... 234
Przywoanie ......................................................................................................................... 236

Zosta .............................................................................................................................. 236
Przywoanie w obecnoci bodców rozpraszajcych ..................................................... 237
„Do mnie” ........................................................................................................................ 237
„Noga” ............................................................................................................................. 239

wiczenia grupowe ............................................................................................................. 241

Wprowadzenie bodców rozpraszajcych przez przewodnika ..................................... 242
Zwikszanie poziomu trudnoci .................................................................................... 242
Ups, zabawa w jo-jo ........................................................................................................ 243

Rozdzia 14: Aportowanie ................................................................................................245

Elementy udanego aportowania ......................................................................................... 245

Aportowanie na komend ............................................................................................... 247
Wprowadzenie kozioka .................................................................................................. 248

Spis treci

11

Uatwienie psu aportowania ........................................................................................... 250
Nauka trzymania kozioka .............................................................................................. 251
Nauka sigania po kozioek ............................................................................................ 252
Chodzenie z koziokiem w pysku .................................................................................. 253
Nauka podnoszenia kozioka ......................................................................................... 253
Pogo za aportem ........................................................................................................... 255
Próba cierpliwoci ........................................................................................................... 255

Aportowanie w obecnoci bodców rozpraszajcych ........................................................ 256

Rozdzia 15: Jeszcze bardziej podnosimy poprzeczk ..................................................... 261

Wymagania dla klasy „2” obedience ................................................................................... 261
Chodzenie przy nodze bez smyczy .................................................................................... 262
Przywoanie z zatrzymaniem w pozycji „waruj” ............................................................... 262

Nauka warowania na komend ...................................................................................... 263
Waruj w marszu .............................................................................................................. 264
Nauka warowania, gdy przewodnik jest w ruchu ......................................................... 265
Nauka warowania w biegu ............................................................................................. 265
Nauka zatrzymania i warowania, kiedy pies idzie w Twoj stron — na smyczy ...... 266
Nauka zatrzymania i warowania, kiedy pies idzie w Twoj stron — bez smyczy .... 266
Nauka ignorowania bodców rozpraszajcych ............................................................ 267

Aportowanie ........................................................................................................................ 269
Aport przez przeszkod ...................................................................................................... 269

Nauka targetowania ........................................................................................................ 270
Nauka aportowania przez przeszkod ........................................................................... 271

Pozostawanie w miejscu, gdy przewodnik jest poza zasigiem wzroku psa .................... 275

Rozdzia 16: Zosta mistrzem ......................................................................................... 277

Wymagania dla klasy „3” obedience ................................................................................... 277
Nie wszystkie wiczenia s równe ..................................................................................... 278
Zatrzymanie w marszu i zmiany pozycji .............................................................................. 279

Komenda optyczna „Noga” ............................................................................................ 280
Nauka komendy „Stój” podczas marszu na komend optyczn .................................. 281
Nauka warowania z pozycji „stój” i siadania z pozycji „waruj” .................................... 282
Wprowadzenie bodców rozpraszajcych ..................................................................... 285

Wyszukiwanie przedmiotu waciciela .............................................................................. 286

Nauka posugiwania si nosem ...................................................................................... 286
Zapoznanie psa z zasadami zabawy ................................................................................ 286
Nauka rozróniania przedmiotów po zapachu ............................................................. 287
Nauka odróniania Twojego zapachu i zapachu innej osoby ...................................... 288
Wycofywanie tablicy ....................................................................................................... 289

12

Trening psów dla bystrzaków

Cz IV: Psie potrzeby .......................................... 291

Rozdzia 17: ywienie psa ...............................................................................................293

Znalezienie odpowiedniej karmy dla Twojego psa ........................................................... 294

Informacje na etykietach i dokonywanie wyboru ......................................................... 295
Miso dla misoercy ...................................................................................................... 296
Zapewnienie psu odpowiedniej iloci biaka ............................................................... 297

Waciwe odywianie w krytycznym okresie wzrostu ...................................................... 299

Jak rozszyfrowa etykiety na karmach dla szczenit? .................................................... 299
Wglowodany .................................................................................................................. 300
Tuszcze w ograniczonej iloci te s potrzebne ........................................................... 300
Co jeszcze znajduje si w karmie dla psów? ............................................................... 302
Czego brakuje w gotowych karmach? ........................................................................... 303
Mineray ........................................................................................................................... 304
Jak ugasi psie pragnienie, czyli o wieej wodzie ......................................................... 305
Informacje na temat strawnoci ...................................................................................... 306
Enzymy ............................................................................................................................ 308

ywienie Kumpla ................................................................................................................ 309

Opcja 1. Najprostsze rozwizanie .................................................................................. 309
Opcja 2. Ulepszona karma gotowa ................................................................................. 309
Opcja 3. Naturalna dieta Wendy Volhard ......................................................................... 311

Rozdzia 18: Zrozumie psie zdrowie ..............................................................................315

Znowu kucie, czyli o problemie nadmiernie czstych szczepie ................................... 315
Szczepienia a szkolenie i hotele dla psów .......................................................................... 318
Wzrost zachorowa na niedoczynno tarczycy ................................................................ 319
amanie w kociach — „O, mój biedny krgosup” ......................................................... 321
Homeopatia — medycyna czy magia? ............................................................................... 322
Akupunktura ........................................................................................................................ 323

Rozdzia 19: Szukanie pomocy eksperta .........................................................................325

Marsz do szkoy — kursy posuszestwa ........................................................................... 327

Wybór dobrej szkoy ....................................................................................................... 328
Przedszkole dla szczenit ................................................................................................ 329
Zaawansowane kursy posuszestwa ............................................................................. 330

Znalezienie prywatnego trenera ......................................................................................... 330
Szkoa z internatem ............................................................................................................. 331
Obóz z psem ........................................................................................................................ 332

Spis treci

13

Cz V: Dekalogi ...................................................333

Rozdzia 20: 10 (no dobrze, 11) ekscytujcych i fantastycznych psich sportów ............ 335

Zawody obedience .............................................................................................................. 336
Agility ................................................................................................................................... 336
Tropienie ............................................................................................................................. 338
Próby polowe i myliwskie ................................................................................................. 339
Próby i konkursy pracy norowców .................................................................................... 339
Wycigi ................................................................................................................................. 340
Szkolenie obronne — IPO ................................................................................................. 340
Flyball .................................................................................................................................. 341
Taniec z psem ...................................................................................................................... 342
Skijoring ............................................................................................................................... 342
Wane zadania, których wykonywanie sprawi przyjemno psu ..................................... 343

Psy subowe ................................................................................................................... 343
Psy poszukujce .............................................................................................................. 343
Psy asystujce .................................................................................................................. 343
Pies towarzysz ................................................................................................................. 345

Rozdzia 21: 10 podstawowych komend, które kady pies powinien zna ..................... 347

„Siad” — komenda zapewniajca bezpieczestwo ............................................................ 347
„Siad” — dla wygody .......................................................................................................... 348
„Zosta” ............................................................................................................................... 348
„Na miejsce” ........................................................................................................................ 348
„Wró” ................................................................................................................................. 349
„Spokojnie” .......................................................................................................................... 349
„Daj” .................................................................................................................................... 349
„Zejd” ................................................................................................................................. 350
„Zostaw” .............................................................................................................................. 351
adnych „Nie” .................................................................................................................... 351

Rozdzia 22: 10 powodów, dla których psy robi to, co robi ......................................... 353

Dlaczego psy skacz na ludzi? ............................................................................................ 353
Dlaczego psy wchaj czci ludzkiej anatomii,

które wolelibymy, by zostawiy w spokoju? .................................................................. 354

Dlaczego samce tak czsto podnosz nog? ...................................................................... 354
Dlaczego psy wspinaj si na siebie? .................................................................................. 355
Dlaczego psy lubi gania róne rzeczy? .......................................................................... 355
Dlaczego psy tarzaj si w paskudztwach? ......................................................................... 356
Dlaczego psy jedz zioa i traw? ....................................................................................... 356
Dlaczego psy zjadaj obrzydliwe rzeczy? ........................................................................... 357
Dlaczego psy saneczkuj? ................................................................................................... 357
Dlaczego psy szykuj gniazdo? ........................................................................................... 357

14

Trening psów dla bystrzaków

Rozdzia 23: 10 (czy co koo tego) sztuczek dla frajdy i korzyci ..................................359

Sekret nauki sztuczek .......................................................................................................... 359
„Przybij pitk” .................................................................................................................... 360
„Druga apa” ........................................................................................................................ 362
„Turlaj si” ........................................................................................................................... 363
„Zdech pies” ....................................................................................................................... 364
„Znajd mój…” ................................................................................................................... 366
Skakanie przez rce lub kóko ............................................................................................ 368
Nie przekraczaj tej linii ....................................................................................................... 370
Masz smakoyk na nosie ...................................................................................................... 371
„Uko si” .......................................................................................................................... 372

Skorowidz .......................................................................................................................375

Rozdzia 5

Zrozumie psi umys

W tym rozdziale:

Rozrónienie instynktownych zachowa psa.

Co motywuje psa do okrelonych zachowa?

Profil osobowoci Twojego psa.

Dostosowanie planu szkolenia do profilu osobowoci psa.

by wyszkoli psa, musisz mie pewn wiedz na temat tego, co si dzieje
w jego maym módku. Mog Ci tu pomóc zdolnoci do obserwacji.

Czsto zachowanie psa mona przewidzie na podstawie tego, jak si zachowywa
w przeszoci w podobnych okolicznociach. Moesz by zaskoczony tym,
jak duo ju wiesz. Czasem moesz niemal zobaczy te obracajce si trybiki
w jego gowie, gdy ma zamiar pogoni za samochodem, rowerzyst czy
biegaczem. Jeli jeste dostatecznie dobrym obserwatorem, to bdziesz
umia na czas powstrzyma psa.

Nie musisz jednak polega wycznie na obserwacji. Aby pomóc Ci zrozumie,
jak myli Twój pies, opracowalimy prosty profil osobowoci, który pozwala
na zaskakujco dokadne przewidywanie zachowania psa, na przykad jego
skonnoci do cigania poruszajcych si obiektów.

Wszystko to znajdziesz w tym rozdziale, wic czytaj dalej.

Rozpoznanie instynktownych
zachowa psa

Twój pies, jak i kady inny, jest zwierzciem, które przychodzi na wiat
z kompletem instynktownych, z góry okrelonych zachowa. Intensywno
i rodzaj tych zachowa, jak równie ich zoono przesdzaj o temperamencie,
osobowoci i zdatnoci psa do wykonywania okrelonych zada. Te zachowania
wpywaj równie na to, jak pies postrzega wiat.

A

88

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

Czy psy potrafi rozumowa?

Bardzo chcielibymy, eby tak byo, jednak psy
nie rozumuj tak jak ludzie. Potrafi jednak roz-
wizywa proste problemy. Obserwujc psa,
moesz pozna jego techniki rozwizywania pro-
blemów. Przyjrzyj mu si, gdy próbuje otworzy
szafk, w której chowasz psie biszkopty, albo
wydoby swoj ulubion zabawk spod kanapy.
Szkolc psa, równie bdziesz mia okazj zaob-
serwowa, jak pies stara si zrozumie, czego od
niego wymagasz.

Nasza ulubiona historia opowiada o pewnym by-
strym springer spanielu angielskim, który zosta
porzucony na progu naszego domu. Biedaczek
by tak zaniedbany, e nie wiedzielimy nawet,
i jest spanielem, dopóki nie zoylimy wizyty
fryzjerowi. Sta si uroczym czonkiem naszej
rodziny na wiele kolejnych lat. Pewnego dnia
jego pika wtoczya si pod kanap. Próbowa
wszystkiego: zaglda pod ni, wskakiwa na
oparcie, by zajrze za ni, obiega j z obydwu
stron. Nic nie dziaao. Zdegustowany, podniós
nog, obsika kanap i odszed. To tyle, jeli cho-
dzi o rozwizywanie problemów.

Aby uatwi Ci zrozumienie psa, pogrupowalimy zachowania instynktowne
wedug trzech popdów, z których si wywodz:

9

owczego,

9

stadnego,

9

obronnego.

Popdy odzwierciedlaj instynktowne zachowania, które Twój pies
odziedziczy po swoich przodkach i które mog by uyteczne w procesie
szkolenia. Kady z popdów rzdzi si jak podstawow cech.

Popd owczy

Popd owczy obejmuje odziedziczone zachowania zwizane z polowaniem,
zabijaniem zdobyczy i jedzeniem. Wyzwalany jest przez okrelone bodce
suchowe i wchowe, jak równie przez ruch. Zachowania zwizane z popdem
owczym (patrz rysunek 5.1) obejmuj:

9

tropienie górnym i dolnym wiatrem;

9

gryzienie i zabijanie;

9

noszenie w pysku;

9

kopanie i zakopywanie;

9

jedzenie;

9

wysokie szczekanie;

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

89

Rysunek 5.1.

Pies wykazuje

typowe

zachowania

zwizane

z popdem

owczym

9

skakanie i cignicie;

9

rzucanie si;

9

patrzenie, suchanie i wszenie;

9

potrzsanie przedmiotem;

9

skradanie si i pogo;

9

rozdzieranie na kawaki.

Moesz zauway u psa niektóre z tych zachowa, gdy zaczyna on goni
kota lub szczeka wysokim gosem na widok kota uciekajcego na drzewo.
Potrzsanie zabawkami, zakopywanie ich pomidzy poduszkami na kanapie
lub rozdzieranie pluszaków na kawaki to inne przykady zachowa zwizanych
z popdem owczym.

90

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

Popd stadny

Popd stadny przejawia si w zachowaniach zwizanych z reprodukcj,
byciem czonkiem grupy bd stada oraz umiejtnoci akceptowania regu.
Psy, podobnie jak ich dalecy przodkowie, czyli wilki, s zwierztami
stadnymi. Aby polowa na zwierzta, które zazwyczaj s wiksze od nich,
wilki musz y w stadzie. Aby zapewni porzdek w obrbie stada, tworz
hierarchi spoeczn opart na cisych zasadach zachowania. W przypadku
psów przekada si to na umiejtno dopasowania si do ludzkiej rodziny
i na ch wspópracy z czowiekiem.

Popd stadny jest stymulowany przez rang w hierarchii spoecznej.
Przykady zachowa zwizanych z tym popdem obejmuj:

9

moliwo rozmnaania si i rodzicielstwo;

9

zachowania zwizane z interakcjami spoecznymi z ludmi i innymi
psami, takie jak umiejtno odczytywania mowy ciaa;

9

zachowania reprodukcyjne, takie jak lizanie, kopulowanie, mycie uszu
i inne zachowania zwizane z uwodzeniem;

9

poszukiwanie kontaktu fizycznego z ludmi i (lub) innymi psami;

9

zabawa z ludmi i (lub) innymi psami.

Pies, który wykazuje wiele sporód tych zachowa, jest najszczliwszy,
kiedy moe przebywa blisko Ciebie, uwielbia by gaskany, czesany, chodzi
za Tob po domu i lubi z Tob pracowa (patrz rysunek 5.2). Taki pies moe
by nieszczliwy, jeli zbyt dugo bdzie siedzia sam w domu, co moe znale
swój wyraz w lku separacyjnym.

Popd obronny

Popd obronny rzdzi si chci przetrwania i samoobrony; skada si zarówno
z zachowa zwizanych z walk, jak i ucieczk. Popd obronny jest zoony,
poniewa ten sam bodziec, który moe u psa wywoa agresj (walk), moe
równie wywoa reakcj unikania (ucieczk), zwaszcza u modego psa.

Zachowania zwizane z walk nie s w peni rozwinite, dopóki pies w peni
nie osignie dojrzaoci seksualnej, lub do mniej wicej 2. roku ycia.
Mona jednak wczeniej zauway tendencj w kierunku takich zachowa,
a od dowiadcze yciowych psa bdzie zaleao ich nasilenie w przyszoci.
Zachowania zwizane z popdem walki to midzy innymi:

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

91

Rysunek 5.2.

Pies

demonstruje

typowe

zachowania

zwizane

z popdem

stadnym

9

niech do bycia gaskanym lub do zabiegów pielgnacyjnych;

9

jeenie sierci na karku, od opatek ku przodowi;

9

warczenie na ludzi lub na psy, jeli pies ma wraenie, e naruszona
zostaa jego przestrze;

9

bronienie jedzenia, zabawek lub terytorium przed innymi psami
i ludmi;

9

kadzenie si w drzwiach lub przy drzwiczkach do szafek i odmowa
ruszenia si z miejsca;

9

kadzenie gowy na barkach innego psa;

9

stanie w pozycji wyprostowanej, z ciarem przesunitym na przednie
apy, wysoko uniesionym ogonem i wpatrywanie si w inne psy;

9

stanie w miejscu i odmowa przesunicia si.

Zachowania zwizane z ucieczk pokazuj, e pies jest niepewny siebie.
Zachowania te czciej wystpuj u modych psów ni u starszych.
Ponisze zachowania zwizane s z popdem ucieczki:

92

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

9

ogólny brak pewnoci siebie;

9

niech do bycia dotykanym przez nieznajomych;

9

przypadanie do ziemi, podkulanie ogona pod siebie przy powitaniu
z ludmi lub innymi psami;

9

jeenie sierci wzdu caego grzbietu, nie tylko na karku;

9

próba ucieczki lub schowania si w nowej sytuacji;

9

oddawanie moczu przy powitaniu z wacicielem bd nieznajom osob.

Znieruchomienie — brak poruszania si do przodu lub do tyu — jest
interpretowane jako zahamowany popd ucieczki.

W jaki sposób popdy
wpywaj na szkolenie?

Poniewa psy pierwotnie hodowane byy w celu penienia okrelonych
funkcji, a nie wycznie dla adnego wygldu, na ogó mona przewidzie,
jak silne s u nich okrelone popdy. Na przykad rasy pónocne, takie jak
alaskan malamuty czy husky syberyjskie, hodowane byy do cignicia sa.
Maj na ogó niski popd stadny, a wyszkolenie ich, by nie cigny na
smyczy, moe by do trudnym zadaniem. Rasy pasterskie miay za zadanie
pasienie stada pod okiem pasterza. Czsto maj silny popd owczy, jednak
równie silny popd stadny i stosunkowo atwo mona je nauczy chodzenia
na lunej smyczy. Rasy stróujce, takie jak owczarki niemieckie, dobermany
czy rottweilery, hodowano, by pracoway w bliskim kontakcie z czowiekiem,
na ogó wic maj silny popd walki poczony z pragnieniem bronienia
swojej rodziny i terenu. atwo mona je nauczy chodzenia na smyczy.
Retrievery maj silny popd owczy i stadny i zazwyczaj uwielbiaj
aportowa. Je równie mona atwo nauczy chodzenia na smyczy.

Zachowania, które niegdy starano si umocni w hodowli, czsto dzisiaj
staj si przyczyn kopotów. Dotyczy to na przykad popdu owczego,
który skutkuje chci do cigania wszystkiego, co si rusza. Pies stróujcy
moe pilnowa dzieci i domu, bronic go przed intruzami, jednak jako
intruzów moe postrzega kolegów dzieci.

Oczywicie powysze uogólnienia nie dotycz kadego psa danej rasy.
Wiele ras hodowanych jest dzisiaj wycznie dla swojego wygldu, bez
zwracania uwagi na funkcje uytkowe, przez co pierwotne cechy ulegy
zatarciu.

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

93

Uwaga! Kumpel jey sier!

Jeenie sierci dotyczy sierci rosncej wzdu
krgosupa a do czubka ogona. Kiedy pies jest
przestraszony lub niepewny, sier dosownie
staje mu dba. U modego psa moe si to zda-
rza bardzo czsto, poniewa ma on niewiele
yciowych dowiadcze. Kiedy spotyka innego
psa, moe nie by pewny, czy jest on do niego
przyjacielsko nastawiony, wic jey sier na
grzbiecie. Wsy psa równie s dobrym wska-
nikiem samopoczucia psa: jeli s pooone pa-
sko do tyu, oznacza to niepewno. Uszy poo-
one przy gowie, ogon podwinity pod siebie

to kolejne oznaki niepewnoci, podobnie jak ku-
lenie si, obnianie ciaa na apach i odwracanie
wzroku. Wszystko to wskazuje na to, e pies
najchtniej znalazby si gdzie indziej.

Z drugiej strony, jeli pies jey sier tylko na
karku, oznacza to pewno siebie. Pies czuje si
szefem i jest gotowy przyj wszystkich nadcho-
dzcych. Uszy s wyprostowane, wsy nasta-
wione do przodu, ciar ciaa przeniesiony na
przednie apy, ogon uniesiony, pies stoi wypro-
stowany i nawizuje bezporedni kontakt wzro-
kowy. Jest gotowy do bitki.

Ustalenie profilu osobowoci psa

Aby pomóc Ci zrozumie, jak najlepiej podej do szkolenia swojego psa,
opracowalimy profil osobowoci psa wg Volhardów. Profil opiera si na
dziesiciu zachowaniach, przypisanych do kadego z popdów, wpywajcych
na reakcje psa i przydatnych w szkoleniu. Dla kadego z popdów wybralimy
dziesi najbardziej charakterystycznych zachowa. Profil nie obejmuje
wszystkich psich zachowa ani nie wyczerpuje zoonoci moliwych
interakcji midzy nimi. Bo na przykad: w którym z popdów znajduje si
pies, gdy pi? Dla potrzeb szkoleniowych nie ma to najmniejszego znaczenia.
Przyznajemy, e nasz profil osobowoci moe jest wybiórczy, jednak jeli
chodzi o przewidywanie zachowania psa, jest zadziwiajco dokadny.

Wyniki pozwol Ci lepiej zrozumie, dlaczego Kumpel zachowuje si tak,
a nie inaczej i jaki jest najlepszy sposób na wyszkolenie go. Bdziesz móg
wykorzysta jego silne strony, unikn niepotrzebnego zamieszania i skróci
czas szkolenia.

Wypeniajc ankiet, pamitaj, e opracowalimy j z myl o psach yjcych
w domu, w bogatym rodowisku, by moe nawet takich, które maj za sob
odrobin szkolenia — a nie dla psów, które cae swoje ycie spdziy na
acuchu przy budzie lub w kojcu. Takie psy maj mniej moliwoci,
by przejawia róne zachowania, ni psy domowe. Odpowiedzi powinny
opiera si na tym, co zrobiby Twój pies, gdyby nie nauczy go innego
zachowania. Na przykad: czy mia tendencj do wskakiwania na ludzi
przy powitaniu lub kradzenia jedzenia z kuchni, zanim nauczye go,
e tego nie wolno robi?

94

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

Moliwe odpowiedzi i odpowiadajce im wartoci punktowe przedstawiaj
si nastpujco:

9

Prawie zawsze — 10.

9

Czasami — od 5 do 9.

9

Prawie nigdy — od 0 do 4.

Jeli Kumpel jest beaglem, to odpowied na pytanie „Czy majc tak moliwo,
Twój pies zaczyna wcha ziemi lub powietrze?” prawdopodobnie brzmi
„Prawie zawsze”, dajc mu 10 punktów.

Jeste ju gotowy, by odkry, jaki naprawd jest Twój pies. Jeli nie miae
okazji zaobserwowa danego zachowania u swojego psa, opu dane pytanie.

Czy majc tak moliwo, Twój pies:

1.

Wcha ziemi lub powietrze?

2.

Dobrze dogaduje si z innymi psami?

3.

Jest nieustpliwy i przejawia zainteresowanie

dziwnymi przedmiotami lub dwikami?

4.

Ucieka w obliczu nowych sytuacji?

5.

Ekscytuje si, widzc poruszajce si obiekty,

jak na przykad rowerzystów lub wiewiórki?

6.

Dobrze dogaduje si z ludmi?

7.

Lubi si przeciga zabawk i wygrywa?

8.

Chowa si za Tob, gdy czuje, e sytuacja go przerasta?

9.

Podkrada si do kotów, innych psów lub rzeczy w trawie?

10.

Szczeka, gdy zostaje sam?

11.

Szczeka lub warczy gbokim gosem?

12.

Zachowuje si lkliwie w nieznanych sytuacjach?

13.

Szczeka wysokim gosem, gdy jest podekscytowany?

14.

Wymusza gaskanie lub lubi si do Ciebie przytula?

15.

Broni swojego terytorium?

16.

Trzsie si lub skomli, gdy czuje si niepewnie?

17.

Rzuca si na swoje zabawki?

18.

Lubi, gdy si go czesze?

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

95

19.

Pilnuje jedzenia lub zabawek?

20.

Kuli si lub wywraca do góry brzuchem,

gdy si na niego nakrzyczy?

21.

Potrzsa i „zabija” swoje zabawki?

22.

Szuka z Tob kontaktu wzrokowego?

23.

Nie lubi, gdy si go gaszcze?

24.

Niechtnie podchodzi, gdy go zawoasz?

25.

Kradnie jedzenie lub wyjada ze mietnika?

26.

Chodzi za Tob jak cie?

27.

Pilnuje swojego waciciela (wacicieli)?

28.

Nie potrafi usta w miejscu podczas czesania?

29.

Lubi nosi przedmioty w pysku?

30.

Duo bawi si z innymi psami?

31.

Nie lubi czesania, zabiegów pielgnacyjnych lub gaskania?

32.

Kuli si lub wzdryga, gdy kto nieznajomy si nad nim pochyla?

33.

Poera szybko swoje jedzenie?

34.

Skacze na ludzi przy powitaniu?

35.

Lubi gry si z innymi psami?

36.

Podczas powitania oddaje mocz?

37.

Lubi kopa lub zakopywa przedmioty?

38.

Przejawia zachowania reprodukcyjne,

na przykad próbuje kopulowa z innymi psami?

39.

Czy kiedy by may, inne psy mu dokuczay?

40.

Ma tendencj do gryzienia, gdy si go zapdzi w kozi róg?

Podlicz swoje odpowiedzi w tabeli 5.1.

Gdy podsumujesz ju liczb punktów w poszczególnych kolumnach,
wprowad je w odpowiednie rubryki na rysunku 5.3., a uzyskasz profil
osobowoci Twojego psa w piguce.

96

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

Tabela 5.1. Opracowanie profilu osobowoci

Popd owczy

Popd stadny

Popd walki

Popd ucieczki

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

Suma punktów:

Suma punktów:

Suma punktów:

Suma punktów:

Rysunek 5.3.

Profil

osobowoci

psa w piguce

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

97

Aby jak najlepiej wykorzysta popdy w szkoleniu, musisz wiedzie, co chcesz,
a czego nie chcesz, eby Kumpel robi. Zazwyczaj chcesz zachowa zwizanych
z popdem stadnym, podczas gdy on sam woli zachowania zwizane z popdem
owczym. Gdy bdziesz potrafi go „przeczy” z popdu owczego w popd
stadny, bdziesz mia dobrze wyszkolonego psa.

Zdecyduj, jakie zachowanie psa
by Ci odpowiadao

Zanim zaczniesz korzysta z wyników profilu osobowoci, musisz zastanowi
si nad tym, jak wedug Ciebie Twój pies powinien si zachowywa, oraz,
co moe waniejsze, czego nie chcesz, by robi. Na przykad: gdy idziesz z psem
na smyczy i chciaby, by zwraca na Ciebie uwag, to chcesz, by pracowa
w popdzie stadnym. Kumpel z kolei chce wszy, by moe i za tropem
albo pogoni kota ssiada, poniewa wanie znajduje si pod wpywem popdu
owczego.

Wikszo rzeczy, których chciaby od Kumpla, takich jak te wymienione
poniej, wymaga od niego, by znajdowa si pod wpywem popdu stadnego:

9

przychodzenie na komend,

9

warowanie,

9

siadanie,

9

zostawanie,

9

chodzenie na lunej smyczy.

Wikszo zachowa, na które ma ochot Kumpel, wie si z popdem
owczym, tak jak te wymienione poniej:

9

gonienie kota,

9

kopanie,

9

pójcie za tropem królika,

9

aportowanie piki lub patyka,

9

wchanie trawy.

atwo zauway, e w momentach, w których chciaby, eby Kumpel
grzecznie si zachowywa, musisz go najpierw przekona, by zapomnia
o popdzie owczym. Psy, u których ten popd jest bardzo silny, z reguy

98

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

wymagaj duo szkolenia. Psy, które maj silny popd stadny, a niski owczy,
zazwyczaj mona wyszkoli bez wikszego wysiku.

Taki pies nie ma tendencji, eby:

9

ciga rowerzystów, samochody, dzieci lub biegaczy;

9

goni koty lub inne zwierzta;

9

gry Twoje rzeczy;

9

cign na smyczy;

9

ucieka z domu;

9

kra jedzenie.

Innymi sowy, jest psem idealnym.

Wedug teorii Kumpel nie potrzebuje popdu obronnego (walki), aby móg
go nauczy tego, czego chcesz, jednak brak tego typu zachowa ma wane
konsekwencje. Niski popd obronny przesdza o rodzaju szkolenia psa. Na
przykad nasz pierwszy labrador, Bean, mia niski popd obronny. Jeli my,
czy ktokolwiek inny, pochylalimy si nad nim, Bean przypada do podogi
i zachowywa si, jakby go kto bi. Katharina, nasza suka rasy owczarek
niemiecki, z silnym popdem obronnym, w takiej sytuacji spogldaa tylko
na nas, jakby pytajc „No dobrze, czego chcesz?”.

Szkolenie kadego z tych psów wymagao innego podejcia. W przypadku
Beana lekkie szarpnicie smycz sprawiao, e kompletnie si zaamywa.
Brakowao mu dostatecznej iloci popdu obronnego, by si z tym upora.
Wystarczaa cicho wypowiedziana komenda lub napicie smyczy, aby
zrezygnowa z zamiaru gonienia królika. Katharina w takiej sytuacji wymagaa
ostrego szarpnicia smycz. Jedyn rónic pomidzy tymi psami wedug
profilu osobowoci by inny poziom popdu obronnego (poniej znajdziesz
informacje na temat poszczególnych typów psów i wskazówki dotyczce ich
szkolenia).

Pikno teorii popdów polega na tym, e jeli si j prawidowo wykorzysta,
pozwala ona na zrozumienie zachowa psa, które stoj w sprzecznoci z tym,
czego od niego wymagasz. W przypadku jednego psa cicho wypowiedziana
komenda w zupenoci wystarczy, by zrezygnowa on z nieodpowiedniego
zachowania, podczas gdy inny pies wymaga bdzie silnej korekty smycz.

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

99

Wyzwolenie popdów

Kiedy pieczesz hamburgery na grillu, ich zapach stymuluje Twój apetyt,
podobnie jak innych ludzi w okolicy. W ten sposób zapach wyzwala Twój
popd owczy. Podobnie dzieje si w przypadku psa.

Poniej znajdziesz krótk list bodców, które wyzwalaj poszczególne popdy:

9

Popd owczy — wyzwala go ruch, na przykad gesty (z wyjtkiem
gestu oznaczajcego „Zosta”), wysoki ton gosu, poruszanie si
atrakcyjnego obiektu (patyka, piki, jedzenia), gonienie lub bycie
gonionym, cofanie si, gdy pies podchodzi do Ciebie.

9

Popd stadny — wyzwalany jest przez spokojny, agodny dotyk,
pochway, umiech, zabiegi pielgnacyjne, zabaw i szkolenie
z zachowaniem wyprostowanej postawy ciaa.

9

Popd obronny — wyzwalany jest przez gron postaw ciaa
(na przykad pochylanie si nad psem z przodu lub z boku), patrzenie
psu prosto w oczy (jest to bezporedni przyczyn wielu pogryzie),
pochylanie si i wymachiwanie psu palcem przed oczyma podczas
udzielania mu reprymendy, szarpanie smycz, uycie ostrego tonu gosu,
przesadny gest nakazujcy psu zosta w miejscu (patrz rozdzia 7.).

Przechodzenie z jednego popdu w drugi

Pies potrafi w jednej chwili przej z jednego popdu w drugi. Wyobra
sobie tak scen: pies ley przy kominku.

Bawi si swoj ulubion zabawk.

Kto dzwoni do drzwi — pies porzuca zabawk, zaczyna szczeka
i biegnie do drzwi.

Otwierasz drzwi. To ssiad, pies idzie si z nim przywita.

Pies wraca do zabawy zabawk.

Pies przeszed z popdu owczego w obronny, nastpnie stadny i z powrotem
w owczy.

Twoim zadaniem podczas szkolenia jest utrzymanie psa pod dziaaniem
odpowiedniego popdu i w razie koniecznoci sprawienie, by przeszed
z jednego popdu w inny. Na przykad uczysz psa chodzenia na lunej smyczy
w ogrodzie, gdy nagle z ywopotu wyskakuje zajc. Pies natychmiast go
zauwaa, wyrywa w jego kierunku na tyle, na ile pozwala mu smycz, cignie
i szczeka w podnieceniu wysokim gosem. Bez najmniejszych wtpliwoci
moesz powiedzie, e jest w rozbuchanym popdzie owczym.

100

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

Musisz teraz na powrót wprowadzi go w popd stadny, który jest potrzebny
do tego, by pies móg spokojnie i u Twego boku. Nie ma innego sposobu,
by to zrobi, ni posuenie si popdem obronnym. Nie moesz po prostu
pokaza psu ciasteczka w nadziei na odwrócenie jego uwagi od zajca. Zajc
bez wtpienia okae si bardziej interesujcy.

Dokadny sposób, w jaki na powrót wprowadzisz psa w popd stadny — za
porednictwem popdu obronnego — zaley od tego, jak silny jest u niego
popd obronny. Jeli jest silny (silny popd walki), to moesz zdecydowanie
szarpn smycz, co wprowadzi psa w popd obronny. Aby nastpnie
wprowadzi go w popd stadny, delikatnie dotknij czubka jego gowy
(ale nie klep go), umiechnij si i pochwal go. Potem wró do pracy nad
chodzeniem na lunej smyczy.

Jeli pies ma saby popd stadny (walki), szarpnicie smycz moe by zbyt
silnym bodcem i wystarczy komunikacja werbalna, na przykad powiedzenie
„A-a”, by wyprowadzi go z popdu owczego w popd walki.

U psa z niskim popdem walki, a wysokim popdem ucieczki szarpnicie
smycz czsto nie ma najmniejszego sensu. Postawa ciaa (na przykad
pochylenie si nad nim) czy nawet uycie gronego tonu gosu s czsto
wystarczajce, by wywoa u niego przejcie w popd obronny. Uycie zbyt
silnych rodków moe sprawi, e pies zacznie si kuli, wywraca do góry
brzuchem lub ba si zbliy do Ciebie. W takim przypadku pies zacznie si
Ciebie obawia, przez co nauka bdzie trudna, o ile nie wrcz niemoliwa.

Oto podstawowe zasady sprawiania, by pies przeszed z jednego popdu
w drugi:

9

Z popdu owczego w popd stadny — musisz to zrobi za
porednictwem popdu obronnego.

9

To, w jaki konkretnie sposób to zrobisz, zaley od natenia zachowa
obronnych (zwizanych z walk) u Twojego psa. Ogólna zasada jest
taka, e im silniejszy popd walki, tym silniejszych bodców musisz
uy — na przykad silnego szarpnicia smycz. W miar postpowania
nauki wystarczy zmiana postawy ciaa lub ledwo syszalna komenda
gosowa, by pies przeszed z popdu owczego w popd stadny za
porednictwem popdu obronnego.

9

Z popdu obronnego w popd stadny — delikatnie dotknij psa
lub umiechnij si do niego.

9

Z popdu stadnego w popd owczy — wykorzystaj przedmiot
(lub jedzenie) lub ruch.

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

101

Wykorzystanie teorii popdów, czyli zrozumienie, w jakim popdzie pies
powinien si znajdowa, by poprawnie wykona okrelone zachowanie, i jak
go wprowadzi w dziaanie danego popdu, niezwykle przyspiesza proces
nauki. W miar jak bdziesz sobie uwiadamia znaczenie swojej postawy
ciaa i gestów dla popdów psa, bdziesz w stanie jasno zakomunikowa mu,
o co Ci chodzi, a Twoja mowa ciaa bdzie w peni zgodna z tym, czego
bdziesz próbowa go nauczy. Pies bardzo uwanie obserwuje Twoje ruchy
ciaa, poniewa tak wanie psy porozumiewaj si ze sob nawzajem, atwo
wic przyjdzie mu zrozumienie, czego od niego oczekujesz.

Wykorzystanie popdów w szkoleniu

Przygldajc si profilowi osobowoci swojego psa (patrz kwestionariusz
we wczeniejszej czci tego rozdziau), moesz okreli, jakie techniki
szkoleniowe sprawdz si w jego przypadku najlepiej, poniewa bd
w zgodzie z jego popdami. Zyskae narzdzia, które pozwol Ci
na skrojenie programu szkolenia na miar swojego psa.

9

Obronny (walka) — ponad 60 punktów: silna rka nie przeszkadza
Twojemu psu. Zachowanie odpowiedniej postawy ciaa nie jest bardzo
istotne, cho jeli Twoja postawa ciaa bdzie w sprzecznoci z tym,
czego chcesz nauczy psa, spowolni to proces uczenia. Powiniene
uywa stanowczego tonu gosu, który jednak bdzie przyjazny, a nie
grony.

9

Obronny (ucieczka) — ponad 60 punktów: pies le bdzie znosi
silne korekty. Niezwykle wane jest zachowanie prawidowej postawy
ciaa i cichego, przyjemnego gosu. Unikaj podnoszenia gosu i pochylania
si nad psem. Uycie spójnej mowy ciaa i delikatne obchodzenie si
z psem uatwi szkolenie.

9

owczy — ponad 60 punktów: pies dobrze reaguje na wykorzystanie
smakoyków lub zabawek w procesie nauki. Twarda rka moe by
konieczna w zalenoci od nasilenia popdu obronnego (walki), aby
powstrzyma rozbuchany popd owczy, na przykad gdy pies chce
pogoni kota lub zauway wiewiórk. Takiego psa atwo zmotywowa
do pracy, jednak te atwo si on rozprasza, zwaszcza poruszajcymi si
obiektami lub Twoimi gestami. Lepiej reaguje na komendy optyczne
ni na gosowe. Bardzo wane jest konsekwentne wykorzystanie mowy
ciaa, gestów i smyczy, tak by nie mci psu w gowie.

9

owczy — poniej 60 punktów: prawdopodobnie Twojego psa
nieatwo jest zmotywowa za porednictwem jedzenia lub innych
bodców, jednak poruszajce si obiekty równie nie wywouj jego
zainteresowania ani go nie rozpraszaj. Wykorzystaj w szkoleniu
pochway.

102

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

9

Stadny — powyej 60 punktów: ten pies bardzo dobrze reaguje na
pochway i pieszczoty. Lubi przebywa w Twoim towarzystwie i dobrze
reaguje na Twoje sygnay.

9

Stadny — poniej 60 punktów: zacznij si modli. Kumplowi
najprawdopodobniej jest wszystko jedno, czy jeste koo niego, czy nie.
Lubi zajmowa si sam sob i nieatwo go zmotywowa. Twoj jedyn
nadziej jest oparcie si w szkoleniu na instynkcie owczym. Niski popd
stadny jest na ogó typowy dla ras, które miay za zadanie pracowa
samodzielnie, bez kontaktu z czowiekiem.

Psy, które maj instynkt obronny poniej 60 punktów, rzadko popadaj
w kopoty, a nawet wrcz staraj si ich unika. Wiele modych psów, którym
brakuje jeszcze dowiadczenia yciowego, zalicza si do tej kategorii, jednak
ich profil moe si zmieni z wiekiem. W przypadku takiego psa bardzo
wane jest zachowanie wyprostowanej postawy ciaa. Przy powitaniu nie
powiniene pochyla si nad psem, ale kucn, tak by znajdowa si na
poziomie psa.

Jeli pies ma wysoki zarówno popd owczy, jak i popd obronny (walki), to
moesz potrzebowa profesjonalnej pomocy. Nie jest to oczywicie zy pies,
jednak wyszkolenie takiego psa moe przekracza Twoje moliwoci
i zniecierpliwi Ci brak szybkich sukcesów (patrz rozdzia 19., w którym
dajemy wskazówki, gdzie i jak szuka pomocy).

Psy, które maj wybujay instynkt owczy lub stadny, s równie podatne
na szkolenie, jednak bdziesz musia zwróci uwag na si ich popdów
i wykorzysta zachowania, które bd dla Ciebie najbardziej uyteczne
w szkoleniu. Teraz masz odpowiednie narzdzia, by to zrobi!

Oto kilka wanych wskazówek, o których powiniene pamita, planujc
swoj strategi szkoleniow:

9

Jeli pies ma silny popd obronny (walki), musisz przyoy si do
wicze na ustalenie swojego przewodnictwa i czsto je powtarza
(patrz rozdzia 2.).

9

Jeli pies ma silny popd owczy, musisz równie popracowa nad tymi
wiczeniami, by móc go kontrolowa w pobliu przej, poruszajcych
si obiektów i innych bodców rozpraszajcych.

9

Jeli pies ma silny popd owczy i obronny (walki), to by moe
bdziesz potrzebowa pomocy profesjonalnego szkoleniowca.

Poniej znajdziesz krótk charakterystyk poszczególnych profili. Zobacz,
czy w którym z nich rozpoznasz swojego psa:

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

103

9

Kanapowiec — niski popd owczy, niski stadny, niski obronny
(walki): takiego psa trudno jest zmotywowa do pracy, ale te
prawdopodobnie nie potrzebuje on wiele szkolenia. Jeli jednak
bdziesz chcia go wyszkoli, potrzeba Ci duo cierpliwoci, poniewa
niewiele jego naturalnych zachowa mona wykorzysta w procesie
nauki. Z drugiej strony, taki pies nie pakuje si w kopoty, nie narzuca
si i nie przeszkadza nikomu, jest dobrym psem rodzinnym i nie ma
problemów z zostawaniem w samotnoci nawet przez dusze okresy
czasu.

9

Myliwy — wysoki popd owczy, niski stadny, niski obronny
(walki): taki pies sprawia wraenie, e nie potrafi na dugo skupi
uwagi, jednak jest w stanie skoncentrowa si na czym, co uwaa za
interesujce. Szkolenie wymaga odpowiedniego ukierunkowania jego
energii, tak by skoni go do robienia tego, co Ty chcesz. Bdziesz
potrzebowa cierpliwoci, poniewa w szkoleniu bdziesz musia
wykorzysta jego instynkt owczy.

9

Stró — wysoki popd owczy, niski stadny, wysoki obronny
(walki): ten pies jest niezaleny i trudny w poyciu. atwo ekscytuje
go ruch i moe atakowa wszystko, co znajdzie si w jego zasigu.
Niezbyt przejmuje si ludmi czy innymi psami i dobrze nadaje si
do pracy psa stróujcego. wicze bazujcych na popdzie stadnym
— jak na przykad chodzenia na lunej smyczy — naley go uczy
z wykorzystaniem jego popdu owczego. Taki pies jest prawdziwym
wyzwaniem.

9

Biegacz — wysoki popd owczy, niski stadny, wysoki obronny
(ucieczki): takiego psa atwo wystraszy, potrzebuje on wic spokojnego
przewodnika, który bdzie potrafi doda mu pewnoci siebie. Pies tego
typu nie jest odpowiedni dla dzieci.

9

Cie — niski popd owczy, wysoki stadny i niski obronny (walki):
taki pies chodzi za Tob krok w krok przez cay dzie i raczej nie pakuje si
w kopoty. Lubi by z Tob i nie interesuje go gonitwa za czymkolwiek.

9

Pupilek — rednie (od 50 do 75 punktów) popdy owczy,
stadny i obronny (walki): takiego psa atwo szkoli i motywowa,
a bdy przewodnika nie maj a tak wielkiego znaczenia. Pupilek ma
dobrze wywaone popdy, dziki czemu atwo go zmotywowa do
pracy i stosunkowo atwo wyszkoli, nawet jeli przewodnik jest
niedowiadczony. Na naszych seminariach i obozach szkoleniowych
zachcamy wacicieli psów do ujcia profilu osobowoci swoich psów
na atwym do odczytania wykresie. Rysunek 5.4 pokazuje taki wykres
dla pupilka.

104

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

Rysunek 5.4.

Profil typowego

pupilka

Wiesz ju teraz, e najatwiejsze do szkolenia s psy, które maj zrównowaone
wszystkie popdy. Niezalenie od tego, co robisz, taki pies w kocu zrozumie,
czego od niego chcesz. Jeli jeste szczciarzem i trafie na takiego psa, dbaj
o niego. Stosujc teori popdów, z atwoci zmienisz go w dobrze wyszkolone
zwierz.

Ludzie czsto nas pytaj: „Czy mona zmieni popdy psa — zmniejszy lub
zwikszy si którego z nich?”. W niektórych przypadkach mona zwikszy
sil danego popdu za pomoc szkolenia. Na przykad jeli nauczysz psa
kilku zachowa owczych potrzebnych to aportowania, to moe on polubi
tak zabaw. Ogólnie rzecz biorc, mamy jednak niewielki wpyw na si
psich popdów i musimy pracowa z tym, co nam si dostao.