Nowiny Lekarskie 2002, 71, 2-3, 151-159
TERESA KANIA-GUDZIO, MARZENA WIERNICKA
OCENA POSTAWY CIAA
A DZIECI W WIEKU 7-15 LAT
NA PODSTAWIE WYBRANEJ LOSOWO SZKOA
Y PODSTAWOWEJ MIASTA POZNANIA
EVALUATION OF THE BODY POSTURE OF CHILDREN AGED 7-15
AT A RANDOMLY SELECTED PRIMARY SCHOOL IN POZNAC

Z Zakładu Kinezyterapii Instytutu Rehabilitacji
Akademia Wychowania Fizycznego im. E. Piaseckiego w Poznaniu
Kierownik: dr Teresa Kania-Gudzio
Streszczenie
 Nad zdrowiem trzeba pracować i praca ta ma charakter pedagogiczny [M. Demel:  Pedagogika zdrowia ].
Celem pracy była ocena postawy ciała dzieci 7-15 lat. Ogółem przebadano 429 dzieci, w tym 203 dziewczynki i 226 chłopców.
Dla celów badawczych wykorzystano metodę stosowaną w badaniach przesiewowych.
Oparta jest o ocenę poszczególnych cech charakterystycznych dla postawy ciała w określonym wieku.
Na podstawie analizy uzyskanych wyników nasuwają się następujące spostrzeżenia:
 najczęściej występującą wadliwą cechą postawy ciała była asymetria barków
 kolejną pod względem ilości wadliwą cechą była asymetria łopatek
 w przypadku klatki piersiowej odnotowano niewielką liczbę odchyleń od ukształtowań prawidłowych
 wśród wad kończyn dolnych największy odsetek nieprawidłowości odnotowano w budowie stopy
 na ogólną liczbę 429 przebadanych odnotowano 65,3% dzieci z postawą skoliotyczną
 wśród testów oceniających elastyczność mięśni najmniej korzystny wynik odnotowano w przypadku mięśni piersiowych większych.
SA
OWA KLUCZOWE: postawa ciała, dzieci 7-15 lat, ocena postawy ciała, badania elastyczności mięśni.
Summary
The aim of study was an evaluation of the body posture of school  children aged 7-15. A total of 429 children was examined  203 girls and 226
boys.
The study was conducted with a screening method consisting of the evaluation of individual body posture characteristics at a given age.
Analysis of the data collected lead to the following conclusions:
 asymmetry of the shoulders was the first most frequent abnormality
 asymmetry of the scapulas was the second most frequent abnormality
 few chest irregularities were found
 as regards abnormalities of the lower extremities, those affecting the foot were the most frequent
 of the 429 children examined, 65.3 per cent had scoliosis
 tests of muscle elasticity gave the poorest results for pectoralis major.
KEY WORDS: evaluation of body posture, children tests of muscle elasticity.
Jeżeli przyjmiemy, że zdrowie jest dla człowieka nych przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania, filie
jedną z najważniejszych spraw życiowych  to oczywi- Instytutu Matki i Dziecka oraz ośrodki i placówki na-
stym będzie fakt konieczności zabiegania o nie już od ukowe.
najmłodszych lat życia, a szczególnie w okresie, w któ- Jednym z zadań postawionych ww. badaniom jest
rym znajduje się ono pod wpływem zinstytucjonalizo- określenie częstości występowania negatywnych zjawisk
wanego oddziaływania, szczególnie szkoły. Przyczyna zdrowotnych.
powyższego tkwi w plastyczności młodego organizmu  Kolejność ich rozpowszechniania jest następująca:
co sprzyja uleganiu wpływom zarówno korzystnym, jak  na pierwsze miejsce wysuwają się nieprawidło-
i niekorzystnym. Bowiem jak mówi M. Demel (Pedago- wości narządu żucia, tzw. wady zgryzu
gika zdrowia):  Nad zdrowiem trzeba pracować i praca  następnie wady rozwoju psychoruchowego i ukła-
ta ma charakter pedagogiczny . Zabiegów prozdrowot- du nerwowego
nych wymagają przede wszystkim osobnicy, u których  narządu ruchu i statyki ciała (wady postawy)
istnieją predyspozycje do zaburzeń rozwojowych lub  wady rozwoju fizycznego i stanu odżywienia
różnych chorób. (niedobór ciężaru ciała i otyłość)
Jak wobec tego przedstawia się stan zdrowia popula-  niedomoga układu oddychania i funkcji mowy.
cji szkolnej? Jeżeli chodzi o problem nas szczególnie interesujący
Odpowiedz
zawarta jest w wynikach badań dotyczą-  zaburzenia postawy ciała  to statystyka krajowa
cych ochrony zdrowia dzieci i młodzieży przeprowadzo- przedstawia się następująco:
152 T. Kania-Gudzio, M. Wiernicka
 dzieci z nieznaczną wadą stanowią 59,3% nowska twierdzi, że  wady postawy to odchylenia od ogól-
 z wadą znaczną 22,5%. nie przyjętych cech postawy prawidłowej [6]. Kasperczyk
Badania powyższe dotyczą dzieci w wieku 7-15 lat. natomiast uważa, że wady postawy  to odstępstwo od przy-
Wcześniejsze badania własne Zakładu Kinezyterapii jętych cech postawy prawidłowej charakterystycznej dla
AWF w Poznaniu wykonane w mieście i województwie danej płci, wieku, rasy, somatotypu [6].
wielkopolskim wskazują wyniki zbliżone do krajowych. Z tych zaledwie kilku przytoczonych definicji wyni-
Przedstawione dane oznaczają, że prawie co trzecie  ka duża różnorodność spojrzenia na określenie tego co
czwarte dziecko wymaga zwiększonej opieki i działań może stanowić normę, a co traktowane będzie jako wa-
profilaktyczno leczniczych, z których podstawowym jest da. Nie ma jednoznacznych określeń i ocen. Zatem, jak
gimnastyka kompensacyjno-korekcyjna. należy ocenić postawę, według jakich kryteriów (możli-
Stwierdzenie tych faktów jest ważne, gdyż mimo że wie uniwersalnych), aby mieć pewność, że nie pominięto
odchylenia te nie eliminują dziecka ze szkoły, to jednak żadnych odchyleń czy błędów? Jak zobiektywizować
zmniejszają jego sprawność szkolną. ocenę postawy ciała?
Należy też zdać sobie sprawę z faktu, że część wy- W piśmiennictwie znalez
ć można równie wiele pro-
mienionych odchyleń nie wyrównanych w wieku rozwo- pozycji metod czy technik oceny postawy ciała. Znane
jowym, ujawnia się w póz
niejszym okresie życia są chociażby wzrokowe oceny sylwetki (metody sylwet-
w postaci trudnej do leczenia patologii, jak np. wczesne kowe), wzrokowa ocena wybranych elementów postawy,
zmiany w narządzie ruchu, układu krążenia itd. Aby metoda sylwetek zarejestrowanych za pomocą fotografii,
mówić o wadach postawy należałoby odpowiedzieć cieniografii i konturografii, metody oparte na kryterium
sobie na pytanie  co rozumiemy przez postawę ciała linii pionowych i poziomych, linii symetrycznych kątów,
a także określić definicję dobrej postawy. na zasadzie równowagi mechanicznej i symetrii ciała po
Według Degi:  Postawą ciała człowieka z ortope- nowoczesne techniki badania postawy ciała [17, 18, 19,
dycznego punktu widzenia oznaczamy sposób trzymania 20, 5, 21, 22, 6, 9, 23, 24, 25, 11].
się w pozycji stojącej [1]. Milanowska postawę definiu- Z tych ostatnich należy zwłaszcza wymienić: techni-
je jako  układ poszczególnych odcinków, segmentów kę moiry i sferoposturometrię, fotogrametrię [18, 15, 21,
ciała w pozycji pionowej [2]. Według Dybowskich 20, 23, 24, 25], technikę platform tensometrycznych [6],
 postawa ciała nie jest stanem spoczynku, a stanem które przez możliwość pomiarów on-line obiektywizują
równowagi zmiennej na bardzo niewielkiej podsta- badania parametrów opisujących postawę ciała. Istnieje
wie [3]. Kasperczyk podaje, że  postawą nazywamy taki również wiele sposobów i technik oceny wysklepienia
układ ciała, jaki przyjmuje człowiek w niewymuszonej, podłużnego czy budowy stopy, między innymi metoda
naturalnej, nawykowej pozycji spionizowanej [4, 6]. biosferometryczna [12], wykorzystanie kąta Clarkea,
Równie duża różnorodność dotyczy definicji prawi- wskaz
nik ky [12, 13, 14, 21, 6]. Są to jednak metody
dłowej postawy ciała (Wolański, Ambros, Dega, Przybyl- kosztowne, wymagające wysokospecjalistycznego, skom-
ski, Bąk, Milanowska, Malinowski, Świderski, Ślężyński, puteryzowanego sprzętu. Stąd nadal w codziennej prak-
Nowotny, Krawański, Kasperczyk, Zeyland  Malawka) tyce  zwłaszcza szkolnej  stosowane są metody i tech-
[1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11], błędów i wad postawy niki obserwacyjno opisowe (punktacja).
(Wejsflog, Wolański, Przybylski, Tylman, Milanowska,
Cel pracy
Kasperczyk, Nowotny i in.) [1, 2, 6, 7, 8, 10, 11].
Dega podaje, że  w dobrej postawie poszczególne Celem pracy była ocena postawy ciała dzieci w wie-
odcinki zachowują harmonię we wzajemnym ułożeniu, ku 7-15 lat.
zabezpieczając płynność ruchów i stabilność podporu z
Materiał badawczy
najmniejszym zużyciem energii [1]. Nowotny twierdzi,
że  prawidłowa będzie taka postawa ciała, jaka reprezen- Ogółem przebadano 429 dzieci, w tym 203 dziewczyn-
towana jest najliczniej wśród zdrowych rówieśników o ki i 226 chłopców [23]. W grupie dzieci w wieku 7-9 lat
identycznej płci i zbliżonych cechach psycho- badano 63 dziewczynki, 72 chłopców, ogółem dzieci 135.
fizycznych [6, 15]. Według Kasperczyka  postawą pra- Grupa druga objęła dzieci w wieku 10-12 lat. Stanowiło ją
widłową będziemy nazywali taki jej stan, jaki dostatecz- 157 dzieci, w tym 77 dziewczynek i 80 chłopców. Trzecia
nie często występuje w populacji osób zdrowych, prawi- grupa objęła 137 dzieci w wieku 13-15 lat, z czego 63 oso-
dłowo rozwijających się fizycznie i psychicznie, nie by stanowiły dziewczynki a 74 chłopcy.
dotkniętych anomaliami w budowie ciała [6].
Metody badawcze
Podobną różnorodność definicji spotyka się w odnie-
sieniu do wad postawy. Dla celów badawczych wykorzystano metodę stoso-
Na przykład Wolański pisze, że są to  zmiany utrwa- waną w badaniach przesiewowych.
lone w układzie kostnym [16], a Tylman, że  to zmiany Oparta jest o ocenę poszczególnych cech charaktery-
w wyprostnej swobodnej pozycji ciała, które zdecydo- stycznych dla postawy ciała dziecka w określonym wieku.
wanie różnią się od ukształtowań typowych dla danej Jest to punktowa metoda oceny postawy ciała w wersji
płci, wieku, budowy konstytucjonalnej i rasy. Wady Kasperczyka [5], (obecnie szeroko stosowana w praktyce
postawy są wynikiem zmian patologicznych [10]. Mila- szkolnej).
Ocena postawy ciała dzieci w wieku 7-15 lat na podstawie wybranej losowo szkoły podstawowej miasta Poznania 153
Przedmiotem oceny było 10 elementów, oglądanych klatki piersiowej; 2  uwypuklony, wystaje poza linię
z trzech stron (z przodu, boku i z tyłu). Dziecko usta- klatki piersiowej, 3  obwisły.
wione było w miejscu dobrze oświetlonym, w odległości Ukształtowanie kifozy piersiowej:
ok. 2 m od badającego, w pozycji swobodnej. 0  łagodnie zarysowany kształt kifozy piersiowej;
Oceniano: A) kifoza piersiowa zwiększona:
Ustawienie głowy: 1  kifoza piersiowa powiększona; 2  kifoza pier-
0  ustawienie prawidłowe, nos nie wysunięty poza siowa silnie powiększona; 3  utrwalona hiperkifoza;
pion przechodzący rękojeść mostka; 1  wysunięta do B) kifoza piersiowa zmniejszona:
przodu, twarz nie jest wysunięta poza pion przechodzący 1  kifoza piersiowa zmniejszona; 2  kręgosłup pro-
przez rękojeść mostka; 2  silnie wysunięta do przodu; sty, plecy płaskie;
Ustawienie barków: Ukształtowanie lordozy lędz
wiowej:
0  stan prawidłowy; w płaszczyz
nie czołowej  usta- 0  łagodnie zarysowany kształt; 1  nieznacznie pogłę-
wienie symetryczne, w płaszczyz
nie strzałkowej  szczyt na biona; 2  silnie pogłębiona; 3  utrwalona hiperlordoza;
tylnej części szyi; 1  asymetryczne lub lekko wysunięte do Boczne skrzywienie kręgosłupa (skoliozy):
przodu, szczyt barków  przed konturem szyi. 0  kręgosłup prosty; 1  skolioza niewielkiego stop-
Ustawienie łopatek: nia; 2 lub 3  skolioza znacznego stopnia z rotacją; 3 lub
0  tworzą jednolitą płaszczyznę pleców; 1  odstają 4  skrzywienie dużego stopnia z garbem żebrowym;
od płaszczyzny pleców nie na więcej niż jeden palec; 2  Ustawienie kolan:
odstają od płaszczyzny pleców na więcej niż jeden palec. 0  kończyny proste, kolana i pięty przylegają do siebie;
Ustawienie i kształt klatki piersiowej: A) kolana szpotawe:
0  dobrze wysklepiona; najdalej wysuniętą ku przo- 1  kolana nie przylegają do siebie (odstęp ponad 1
dowi częścią ciała jest przednia ściana klatki piersiowej; cm); 2  silnie szpotawe, kolana nie przylegają do siebie
A. klatka piersiowa szewska: (odstęp ponad 3 cm);
1  spłaszczona; 2  płaska ze śladami krzywicy; 3  B) kolana koślawe:
szewsko  lejkowata; 1  przyśrodkowe kostki oddalone od siebie o ponad
B. klatka piersiowa kurza: 1 cm; 2  silnie koślawe, odstęp między kostkami przy-
1  niewielkie zmiany klatki piersiowej o charakterze środkowymi ponad 3 cm;
kurzym; 2  kurza ze śladami krzywicy; 3  kurza z du- Wysklepienie stóp:
żymi zniekształceniami w postaci różańca pokrzywiczego 0  dobre; 1  spłaszczone; 2  płaskie; 3  płasko 
i bruzdy Harrisona. koślawe;
Ustawienie brzucha: Najlepszą oceną było 0 a najgorszymi 3 lub 4 (tab. 1).
0  płaski; 1  uwypuklony, nie wystaje poza linię
Tab. 1. Ocena postawy ciała skompilowana przez Kasperczyka  metoda punktowa (protokół badania)
Nazwisko ..................................................
Imię ..........................................................
Wiek .........................................................
Data badania ...........................................
Ilość
Ocenie podlega Zasady punktowania
pkt
0  ustawienie prawidłowe, nos nie wysunięty poza pion przechodzący przez górną rę-
kojeść mostka;
1. Głowa 1  wysunięta do przodu, twarz nie jest wysunięta poza pion przechodzący przez ręko-
jeść mostka;
2  silnie wysunięta do przodu;
0  stan prawidłowy; w płaszczyz
nie czołowej  ustawienie symetryczne, w płaszczyz
-
nie strzałkowej  szczyt na tylnej części szyi;
2. Barki
1  asymetryczne lub lekko wysunięte do przodu;
2  silnie asymetryczne wysunięte do przodu, szczyt barków  przed konturem szyi;
0  tworzą jednolitą płaszczyznę pleców;
3. Ustawienie łopatek 1  odstają od płaszczyzny pleców nie na więcej niż jeden palec;
2  odstają od płaszczyzny pleców na więcej niż jeden palec;
4. Ustawienie i ukszt. 0  dobrze wysklepiona; najdalej wysuniętą ku przodowi częścią ciała jest przednia
klatki piersiowej ściana klatki piersiowej;
A. klatka 1  spłaszczona ;
piersiowa 2  płaska ze śladami krzywicy;
szewska 3  szewsko-lejkowata;
154 T. Kania-Gudzio, M. Wiernicka
cd. tab. 1
1  niewielkie zmiany kręgosłupa o charakterze kurzym;
B. Klatka piersiowa kurza 2  kurza ze śladami krzywicy;
3  kurza z dużymi zniekształceniami w postaci różańca pokrzywiczego i bruzdy Harrisona;
0  płaski;
1  uwypuklony, nie wystaje poza linię klatki piersiowej;
5. Ustawienie brzucha
2  uwypuklony, wystaje poza linię klatki piersiowej;
3  obwisły;
6. Ukształtowanie
0  łagodnie zarysowany kształt kifozy piersiowej;
kifozy piersiowej
1  kifoza piersiowa powiększona;
A. Zwiększona 2  kifoza piersiowa silnie powiększona;
3  utrwalona hiperkifoza;
1  kifoza piersiowa zmniejszona;
B. Zmniejszona
2  kręgosłup prosty, plecy płaskie;
0  łagodnie zarysowany kształt;
1  nieznacznie pogłębiona;
7. Ukształtowanie
lordozy lędz
wiowej
2  silnie pogłębiona;
3  utrwalona hiperlordoza
0  kręgosłup prosty;
1  skolioza niewielkiego stopnia;
8. Boczne skrzywienia
kręgosłupa (skoliozy)
2 lub 3  skolioza znacznego stopnia z rotacją;
3 lub 4  skrzywienie dużego stopnia z garbem żebrowym;
9. Ustawienie kolan 0  kończyny proste, kolana i pięty przylegają do siebie;
A. Kolana szpotawe 1  kolana nie przylegają do siebie (odstęp ponad 1 cm);
2  silnie szpotawe, kolana nie przylegają do siebie (odstęp ponad 3 cm);
1  przyśrodkowe kostki oddalone od siebie o ponad 1 cm;
B. Kolana koślawe
2  silnie koślawe, odstęp między kostkami przyśrodkowymi ponad 3 cm;
0  dobre;
1  spłaszczone;
10. Wysklepienie stopy
2  płaskie;
3  płasko koślawe;
Wykonano także testy funkcjonalne mięśni (wg Degi, Próba pseudo  Laseque`a [1], (ryc. 2)
Lewita, Hoppenfelda, Rosławskiego).
�! Badanie mięśni kulszowo-goleniowych po stronie pra-
Test Thomasa [1], (ryc. 1)
wej i lewej. Sposób badania:  pozycja wyjściowa: leżenie
�! Badanie mięśnia biodrowo-lędz
wiowego po stronie tyłem, badający chwyta kończynę dolną badanego za piętę
prawej i lewej. (stopa zgięta grzbietowo) oraz układa rękę na kolanie dla
Sposób wykonania badania:  pozycja wyjściowa  leżenie zachowania wyprostu w stawie kolanowym;  ruch: zgina-
tyłem; badający wkłada dłoń pod lordozę lędz
wiową, kon- nie badanej kończyny dolnej do maksymalnego zgięcia w
trolując jej głębokość;  ruch: badany wykonuje maksy- stawie biodrowym (norma wynosi 900);  przykurcz mięśni
malne ugięcie jednej kończyny dolnej w stawach biodro- zginaczy stawu kolanowego lub/oraz prostowników biodra
wym i kolanowym (max zgięcie ok. 1350);  badający objawia się niemożnością zgięcia biodra do kąta prostego
obserwuje kończynę nie wykonującą ruchu; jeśli ugięcie spowodowaną uczuciem silnego rozciągania zbyt krótkich
kończyny wykonującej pociąga kończynę badaną do ugię- mięśni pod kolanem, przy czym badany nie zgłasza bólu
cia w stawie kolanowym, świadczy to o przykurczu mięśnia promieniującego;  w przypadku występowania przykur-
biodrowo lędz
wiowego po stronie nie wykonującej ruchu; czów dokonywano pomiarów kąta zawartego między osią
 stopień tego przykurczu określa kąt zawarty między osią długą kończyny dolnej uniesionej a osią długą tej kończyny
długą uniesionego uda a osią długą uda w pozycji przed przed wykonaniem ruchu (ramię nieruchome goniometru);
wykonaniem próby. Oś obrotu stanowi krętarz większy oś obrotu  krętarz większy kości udowej, ramię ruchome 
kości udowej, ramię ruchome goniometru ustawia się wzdłuż osi długiej kończyny dolnej.
wzdłuż osi długiej uda.
Ocena postawy ciała dzieci w wieku 7-15 lat na podstawie wybranej losowo szkoły podstawowej miasta Poznania 155
Test mięśnia prostego uda [26] (ryc. 3) kończyny górne ugięte do kąta prostego; ruch: dalsze
zginanie kończyn górnych w stawach barkowych; bada-
�! Badanie mięśnia prostego uda po stronie prawej i lewej.
jący przez cały czas ruchu obserwuje zachowanie się
Sposób wykonania:  pozycja wyjściowa: leżenie przodem,
badający stabilizuje pośladek po stronie kończyny nie ba- lordozy lędz
wiowej, gdy zacznie się pogłębiać  zatrzy-
mać ruch; pomiaru dokonywano goniometrem; oś obrotu
danej oraz obserwuje kończynę badaną, czy kolano i udo
nie unoszą się;  ruch: maksymalne zgięcie w stawie kola-  wyrostek barkowy łopatki, ramię nieruchome  wzdłuż
osi długiej tułowia, ramię ruchome  wzdłuż osi długiej
nowym kończyny badanej;  pomiar odległości między
ramienia (prawidłowy zakres ruchu  ok. 900).
piętą a pośladkiem kończyny badanej (pomiar w mm).
Test określający  przykurcz barków [1] (ryc. 4)
Wyniki badań
�! Badanie mięśni piersiowych większych po stronie
prawej i lewej. Wyniki badań zebrano w tabelach, od 2 do 6.
Sposób wykonania badania:  pozycja wyjściowa: siad
ugięty, plecy oparte o ścianę tak, aby nie występowała
kompensacja w postaci pogłębienia lordozy lędz
wiowej;
Ryc. 1. Test Thomasa. Ryc. 2. Próba Pseudo-Laseque a.
Ryc. 3. Test ścienny (przykurcz barków). Ryc. 4. Test mięśnia prostego uda.
156 T. Kania-Gudzio, M. Wiernicka
Tab. 2. Zestawienie wyników oceny postawy ciała w poszczególnych grupach wiekowych; dot. głowy, barków, łopatek, klatki piersiowej
KLATKA
KLATKA
GA
OWA BARKI A
OPATKI PIERS. SZEW-
LICZBA
PIERS. KURZA
GRUPA
SKA
n
n % n % n % n % n %
DZIEWCZYNKI
63 11 17,5 59 94 48 76 4 6,3 1 1,6
7-9 LAT
CHA
OPCY
72 8 11 71 98,6 58 80,5 5 6,9 0 0
7-9 LAT
OGÓA

135 19 14,1 130 96,3 106 78,5 9 6,7 1 0,7
7- 9 LAT
DZIEWCZYNKI
77 32 41,5 73 94,8 49 63,6 2 2,6 2 2,6
10-12 LAT
CHA
OPCY
80 24 30 78 97,5 65 81,2 4 5 3 3,8
10-12 LAT
OGÓA

157 56 35,7 151 96,2 114 72,6 6 3,8 5 3,2
10-12 LAT
DZIEWCZYNKI
63 50 79,4 56 88,9 43 68,2 1 1,6 5 7,9
13-15 LAT
CHA
OPCY
74 44 59,4 70 94,6 59 79,7 12 16,2 5 6,7
13-15 LAT
OGÓA

137 94 68,6 126 92 102 74 13 9,5 10 7,3
13-15 LAT
DZIEWCZYNKI
203 93 45,8 188 92,6 140 69 7 3 8 3,9
7-15 LAT
CHA
OPCY
226 76 33,6 219 96,9 182 80,5 21 9,3 8 3,5
7-15 LAT
OGÓA

429 169 39,4 407 94,9 322 75 28 6,5 16 3,7
7-15 LAT
Tab. 3. Zestawienie wyników oceny postawy ciała w poszczególnych grupach wiekowych; dot. brzucha, kifozy piersiowej, lordozy
lędz
wiowej, skoliozy
ZWI
KSZ. ZMNIEJSZ. LORDOZA
LICZBA BRZUCH SKOLIOZA
KIFOZA PIERS. KIFOZA PIERS. L
Dy
WIOWA
GRUPA
n
n % n % n % n % n %
DZIEWCZYNKI
63 57 90,1 2 3,2 21 33 39 62 27 42,9
7-9 LAT
CHA
OPCY
72 59 81,9 1 1,4 15 20,8 47 65,3 38 60,3
7-9 LAT
OGÓA

135 116 85,9 3 2,2 36 26,7 86 63,7 65 48,1
7-9 LAT
DZIEWCZYNKI
77 56 72,7 4 5,2 23 29,9 31 40,2 55 71,4
10-12 LAT
CHA
OPCY
80 63 78,75 3 3,75 24 30 46 57,5 51 63,75
10-12 LAT
OGÓA

157 119 75,8 7 4,5 47 30 77 49 106 67,5
10-12 LAT
DZIEWCZYNKI
63 28 44,4 10 15,9 13 20,6 20 31,7 53 84,1
13-15 LAT
CHA
OPCY
74 32 43,2 12 16,2 21 28,3 13 17,6 56 75,8
13-15 LAT
OGÓA

137 60 43,8 22 16 34 24,8 33 24,1 109 79,6
13-15 LAT
DZIEWCZYNKI
203 141 69,4 16 7,9 57 28,1 90 44,3 135 66,5
7-15 LAT
CHA
OPCY
226 154 68,1 16 7,1 60 26,5 106 46,9 145 64,1
7-15 LAT
OGÓA

429 295 68,8 32 7,4 117 27,3 196 45,7 280 65,3
7-15 LAT
Ocena postawy ciała dzieci w wieku 7-15 lat na podstawie wybranej losowo szkoły podstawowej miasta Poznania 157
Tab. 4. Zestawienie wyników oceny postawy ciała w poszczególnych grupach wiekowych; dot. kolan i wysklepienia stopy
KOLANA KOLANA WYSKLEPIENIE
LICZBA
SZPOTAWE KOŚLAWE STOPY
GRUPA
n
n % n % n %
DZIEWCZYNKI
63 40 63,5 8 12,7 59 93,6
7-9 LAT
CHA
OPCY
72 45 62,5 17 23,6 68 94,4
7-9 LAT
OGÓA

135 85 63 25 18,5 127 94,1
7-9 LAT
DZIEWCZYNKI
77 47 61 10 13 60 77,9
10-12 LAT
CHA
OPCY
80 56 70 9 11,25 65 81,25
10-12 LAT
OGÓA

157 103 65,6 19 12,1 125 79,6
10-12 LAT
DZIEWCZYNKI
63 45 71,4 3 4,8 55 87,3
13-15 LAT
CHA
OPCY
74 48 64,9 10 13,5 58 78,4
13-15 LAT
OGÓA

137 93 67,9 13 9,5 113 82,5
13-15 LAT
DZIEWCZYNKI
203 132 65 21 10,3 174 85,7
7-15 LAT
CHA
OPCY
226 149 65,9 36 15,9 191 84,5
7-15 LAT
OGÓA

429 281 65,5 57 13,3 365 85,1
7-15 LAT
Tab. 5. Zestawienie wyników oceny elastyczności mięśni za pomocą wybranych testów, w poszczególnych grupach wiekowych
LICZBA Thomas prawy Thomas lewy Pseudo - Las. prawy Pseudo - Las. lewy
GRUPA
n
n % n % n % n %
DZIEWCZYNKI
63 22 34,9 15 23,8 9 14,3 8 12,7
7-9 LAT
CHA
OPCY
72 44 61 36 57,1 15 20,8 14 19,4
7-9 LAT
OGÓA

135 66 48,9 51 37,8 24 17,8 22 16,3
7-9 LAT
DZIEWCZYNKI
77 41 53,2 27 35,1 1 1,3 1 1,3
10-12 LAT
CHA
OPCY
80 36 45 27 33,75 0 0 2 2,5
10-12 LAT
OGÓA

157 77 49 54 34,4 1 0,6 3 1,9
10-12 LAT
DZIEWCZYNKI
63 32 50,8 27 42,8 1 1,6 0 0
13-15 LAT
CHA
OPCY
74 44 59,4 31 41,9 0 0 0 0
13-15 LAT
OGÓA

137 76 55,5 58 42,3 1 0,7 0 0
13-15 LAT
DZIEWCZYNKI
203 95 46,8 69 34 11 5,4 9 4,4
7-15 LAT
CHA
OPCY
226 124 54,9 94 41,6 15 6,6 16 7,1
7-15 LAT
OGÓA

429 219 51 163 38 26 6,1 25 5,8
7-15 LAT
158 T. Kania-Gudzio, M. Wiernicka
Tab. 6. Zestawienie wyników oceny elastyczności mięśni za pomocą wybranych testów, w poszczególnych grupach wiekowych
LICZBA prosty uda prawy prosty uda lewy ścienny prawy ścienny lewy
GRUPA
n
n % n % n % n %
DZIEWCZYNKI
63 15 23,8 20 31,7 37 58,7 40 63,5
7-9 LAT
CHA
OPCY
72 21 29,2 23 31,9 48 66,7 48 66,7
7-9 LAT
OGÓA

135 36 26,7 43 31,8 85 62,9 88 65,2
7-9 LAT
DZIEWCZYNKI
77 42 54,5 44 57,1 60 77,9 60 77,9
10-12 LAT
CHA
OPCY
80 54 67,5 56 70 63 78,75 66 82,5
10-12 LAT
OGÓA

157 96 61,1 100 63,7 123 78,3 126 80,2
10-12 LAT
DZIEWCZYNKI
63 48 76,2 49 77,8 49 77,8 50 79,4
13-15 LAT
CHA
OPCY
74 60 81,1 61 82,4 61 82,4 60 81,1
13-15 LAT
OGÓA

137 108 78,8 110 80,3 110 80,3 110 80,3
13-15 LAT
DZIEWCZYNKI
203 105 51,7 113 55,7 146 71,9 150 73,9
7-15 LAT
CHA
OPCY
226 135 59,7 140 61,9 172 76,1 174 77
7-15 LAT
OGÓA

429 240 55,9 253 59 318 74,1 324 75,5
7-15 LAT
5. Kasperczyk T. Wady postawy ciała. Diagnostyka i leczenie.
Wnioski Kraków, 1994, 9-14, 47-54, 111-114.
6. Ślężyński J. (red.): Postawa ciała człowieka i metody jej
Na podstawie analizy uzyskanych wyników nasuwa-
oceny. Katowice,1992, 33-43, 61-64, 75-76, 243-247, 265-
ją się następujące spostrzeżenia:
274, 285-293.
1. Najczęściej występującą wadliwą cechą postawy
7. Kutzner-Kozińska M.: Korekcja wad postawy. AWF War-
ciała była asymetria barków, kolejną pod względem
szawa, 1988, 119-123.
ilości wadliwą cechą była asymetria łopatek.
8. Kutzner-Kozińska M.: Korekcja wad postawy. Charakterys-
2. W przypadku klatki piersiowej odnotowano nie- tyka wad postawy oraz postępowanie korekcyjne w po-
szczególnych rodzajach wad. AWF Warszawa, 1988, 129-
wielką liczbę odchyleń od ukształtowań prawidłowych.
132, 159, 180-181.
3. Wśród wad kończyn dolnych największy odsetek
9. Śliwa W. (red.): Powstawanie wad postawy ciała, ich ocena
nieprawidłowości odnotowano w budowie stopy.
i postępowanie korekcyjne. POSMED  Wrocław, 1994, 5-
4. Na ogólną liczbę 429 przebadanych odnotowano
15, 32-40, 255-280.
65,3% dzieci z postawą skoliotyczną.
10. Tylman D.: Patomechanika bocznych skrzywień kręgosłupa.
5. Wśród testów oceniających elastyczność mięśni
PZWL Warszawa, 1972.
najmniej korzystny wynik odnotowano w przypadku
11. Zeyland-Malawka E.: O kryteriach oceny postawy ciała.
mięśni piersiowych większych.
AWF Gdańsk. W: Postawa ciała człowieka i metody jej
oceny. Ślężyński J. (red.), AWF Katowice, 1992, 43-53.
12. Demczuk-Włodarczyk E.: Zmodyfikowana biostereome-
Piśmiennictwo
tryczna metoda budowy morfologicznej stopy. Fizjoterapia,
1. Dega W.: Ortopedia i rehabilitacja. PZWL, Warszawa,
1998, 6, 1-2, 54-56.
1983, 1, 130, 383.
13. Lizis P.: Propozycja ustalenia normy dla wysklepienia po-
2. Milanowska K.: Możliwość zastosowania terapii opartej o
dłużnego stopy u dzieci w wieku 8-15 lat. Post. Rehab.,
zastępcze sprzężenie zwrotne u pacjentów ze schorzeniami
1995, 1, 25-35.
narządu ruchu. Post. Rehab. 1988, 2, 43-46.
14. Lizis P., Nowobilski R.: Propozycja zastosowania wskaz
ni-
3. Chrzanowska M.: Postawa ciała oraz jej związek z typem
ka ky i kąta Clarke`a w ocenie wysklepienia stopy u dzieci w
budowy i poziomem rozwoju biologicznego dzieci i mło-
wieku rozwojowym w świetle równania regresji liniowej.
dzieży. Mat. i Prace Antrop., 92, Warszawa, 1976.
Fizjoterapia, 1994, 2, nr 2, 23-26.
4. Domagalska M., Nowotny J.: Możliwość autokorekcji i au-
15. Nowotny J., Zawieska D., Saulicz E.: Fotopografia z wyko-
toelongacji oraz nawyk postawy u dzieci i młodzieży z
rzystaniem rastra optycznego i komputera jako sposób oce-
bocznym skrzywieniem kręgosłupa. Post. Rehab. 1992, 1,
ny postawy ciała. Post. Rehab., 1992, 1, 17-29.
27-35.
Ocena postawy ciała dzieci w wieku 7-15 lat na podstawie wybranej losowo szkoły podstawowej miasta Poznania 159
16. Zeyland-Malawka E.: Ćwiczenia korekcyjne. AWF Gdańsk, 22. Rutkowska E., Pułtorak M.: Wartości diagnostyczne opiso-
1995, 5-13, 31, 38-40. wych testów przesiewowych dla wykrywania wad budowy i
17. Bibrowicz K., Skolimowski T.: Występowanie zaburzeń postawy uczniów 10- i 14-letnich. Wychow. Fiz. Hig., 1982,
symetrii postawy w płaszczyz
nie czołowej u dzieci od 6 do 5, 129-193.
9 lat. Fizjoterapia,1995, 3, 2, 26-29. 23. Śliwa W., Chlebicka E., Machaj A.: Metody badawcze
18. Bibrowicz K.: Elementy wczesnej diagnostyki bocznych krzywizn kręgosłupa i postawy ciała u dzieci w wieku 7 lat.
skrzywień kręgosłupa  asymetria tułowia w płaszczyz
nie W: VII Sympozjum Naukowe Sekcji Rehabilitacji PTOiTr
czołowej. Fizjoterapia, 1995, 3, 3, 7-15. nt.: Skoliozy wrodzone: klasyfikacja  prognozy  leczenie.
19. Bieć E., Skolimowski T., Bibrowicz K. i wsp.: Asymetria Mazewska B. (red.), Rzeszów  Boguchwała 7-8.05.1990,
ciała w płaszczyz
nie czołowej u dzieci z idiopatycznymi 1994, 39-47.
bocznymi skrzywieniami kręgosłupa I0. Fizjoterapia, 1996, 24. Śliwiński Z., Orman M.: Pojemnościowa technika badania
4, 4, 8- 13. postawy ciała. Fizjoterapia, 1998, 6, 1-2, 51-53.
20. Ciesielski Z.: Metoda oceny postawy ciała i jej zastosowanie 25. Wójcik M., Skolimowski T.: Metody badania postawy ciała
w praktyce szkolnej. Klatka piersiowa lejkowata. Lider, w płaszczyz
nie strzałkowej. Wychow. Fiz. Sport., 1985, 29,
1999, 2, 23-27. 3, 51-58.
21. Nowotny J. (red.): Dysfunkcje kręgosłupa  diagnostyka i 26. Ronikier A.: Korektywa, kompensacja i rehabilitacja rucho-
terapia. Sympozjum Międzynarodowe, Katowice, 1993, tek- wa ludzi wymagających specjalnej troski. Post. Rehab.,
sty referatów, cz. I, 59-93, 157-168, cz. II, 7-9, 11-19, 25-29, 1989, 4, 5-33.
77-81, 183-189. 27. Wiernicka M.: Weryfikacja diagnostyczności opisowej me-
tody oceny postawy ciała według Hoppe. maszynopis pracy
doktorskiej, AWF Poznań, 1999, 13-24.