Zarys historii chrześcijaństwa
Kalendarium wydarzeń z historii chrześcijaństwa
2 r. p.n.e.  Narodzenie Jezusa w Betlejem.
29 r. n.e.  Chrzest Jezusa w rzece Jordan przez Jana Chrzciciela.
33 r. n.e.  Pięćdziesiątnica: zstąpienie ducha świętego na wierzących w Jerozolimie.
35  Nawrócenie Saula z Tarsu na drodze do Damaszku.
36  Ogłoszenie po raz pierwszy Ewangelii poganom (która ciągle szeroko głoszona jest
pomiędzy Żydami).
40  Kościół Antiocheński zaczyna odgrywać czołową rolę w głoszeniu Ewangelii
Żydom i poganom.
44  Jakub ginie zgładzony przez króla Heroda Agryppę I.
47- 49  Pierwsza podróż misyjna Apostoła Pawła; razem z Barnabą zostaje wysłany z
Antiochii na Cypr i do Azji Mniejszej.
49  Cesarz Klaudiusz wypędza Żydów z Rzymu, aby stłumić nieporozumienia
wywoływane dyskusjami na temat Jezusa; chrześcijanie zyskują oparcie w mieście.
50  Jerozolimska narada Piotra, Pawła, Jakuba, Barnabą i innych; poruszona została
kwestia obrzezania i innych wymagań prawa żydowskiego w odniesieniu do wierzących
pogan.
51- 53  Druga podróż Apostoła Pawła z Sylasem, a póz
niej Tymoteuszem; zostajÄ…
założone zbory w Grecji: w Filippi, Tesalonikach, Berei i Koryncie.
53 - 56  Trzecia podróż Apostoła Pawła; przez dłuższy czas usługuje on w Efezie wraz z
Akwilą i Pryscyllą; miasto staje się wiodącym centrum chrześcijańskiego świata.
58- 60  Obrona Apostoła Pawła przed Feliksem, zarządcą Judei, a póz
niej przed jego
następcą Festusem i królem Herodem Agryppą II w Cezarei.
61- 63  Uwięzienie Pawła w Rzymie; areszt domowy pozwala mu na prowadzenie
pewnej działalności ewangelicznej.
64  Oskarżenie chrześcijan w Rzymie o spowodowanie pożaru; prześladowania Nerona;
męczeńska śmierć św. Pawła.
66  Ucieczka chrześcijan z Jeruzalem do Pelli wkrótce po wybuchu powstania
żydowskiego.
67  Józef Flawiusz (Józefus) poddaje dowodzone przez siebie siły żydowskie
Rzymianom; chroni go i ułaskawia Wespazjan, który póz
niej zostanie cesarzem.
70  Zniszczenie Jerozolimy przez Rzymian; świątynia legła w gruzach z wyjątkiem
 Muru Płaczu ; zniesienie kapłaństwa i rozwiązanie Sanhedrynu; rozproszenie Żydów.
 Wczesne opisy ewangeliczne i listy Pawła pojawiają się w obiegu w Syrii, Egipcie i
Azji Mniejszej.
75  Powstanie pierwszych sekt, jak: Docetyści, Nikolaici, Nazarejczycy i Ebionici.
93  Prześladowanie chrześcijan przez cesarza Domicjana.
95  List Klemensa, rzymskiego prezbitera, do kościoła w Koryncie; prośba o jedność i
dyscyplinÄ™.
96  Powstanie Księgi Objawienia.
100  Śmierć Jana, ostatniego z dwunastu Apostołów.
I w.  Prawda utrzymywana jest w czystości i prostocie; konflikty z wierzeniami
żydowskimi i fałszywymi nauczycielami; intensywne rozprzestrzenianie się Prawdy w
świecie śródziemnomorskim i imperium rzymskim; rozpoczynają się okresowe
prześladowania inicjowane przez rzymskich cesarzy.
67- 110  Ignacy, biskup Antiochii; powstanie listów wyrażających wczesne przekonania
i zasady wiary; podkreśla się rolę biskupów jako okręgowych przywódców Kościoła,
godnych szacunku i posłuszeństwa; chrześcijanie giną na arenach w Rzymie pod rządami
cesarza Trajana.
69- 156  Polikarp, biskup Smyrny, uczeń św. Jana, sprzeciwia się działalności
rzymskiego biskupa Anicetusa, który usiłuje zmienić zwyczaj obchodzenia eucharystii
14. dnia; umiera śmiercią męczeńską w wieku 86 lat.
100- 167  Justyn Męczennik; błyskotliwy mówca, pisarz i obrońca wczesnego
1
chrześcijaństwa przed wpływem pogańskich filozofów; podkreśla moralną naukę Jezusa;
ginie zabity w Rzymie.
180  Celsus, wpływowy przeciwnik chrystianizmu; krytykuje pacyfizm i niechęć do
popierania imperium.
130- 200  Ireneusz, biskup Lyonu; broni tradycji apostolskiej; broni chrześcijaństwo
przed naporem poglądów gnostyckich i filozofii greckiej; pierwsze usystematyzowanie
przekonań chrześcijańskich; powstrzymuje biskupa rzymskiego Wiktora I przed
zmuszaniem chrześcijan z Antiochii do przestrzegania Paschy w terminie świąt
wielkanocnych, powołując się na wartość starożytnego obyczaju.
II w.  Wiara rozprzestrzenia się głównie pomiędzy nieżydowskimi mieszkańcami miast;
pojawiają się pierwsze błędy doktrynalne; chrześcijanie zwracają na siebie powszechną
uwagę, opuszczając świątynię, odrzucając pogańskie święta i demonstrując surowe
obyczaje moralne; doprowadza to do okrutnych prześladowań i ostracyzmu.
160- 220  Tertulian; nawrócony prawnik staje się nadzwyczajnym teologiem i obrońcą
wiary; odrzuca wszystkie filozofie i herezje; oczekuje na rychłe wtóre przyjście
Chrystusa; podważa prawo kapłanów do odpuszczania grzechów, a głosi post i modlitwę.
185- 254  Orygenes; najbardziej wykształcony przedstawiciel wczesnego Kościoła; w
swych obszernych pismach cytuje dwie trzecie Nowego Testamentu; broni pacyfizmu;
umiera na skutek tortur.
250  Zakrojone na szeroką skalę prześladowania cesarza Decjusza; próbuje on
przywrócić religijne obyczaje starożytnego Rzymu.
III w.  Gwałtowny rozwój chrześcijaństwa rywalizującego z Cesarstwem;
zniekształcenie nauk; kler zdobywa tytuły i prestiż; ceremoniom nadaje się niezwykle
wystawny charakter; pojawiają się jeszcze sporadycznie prześladowania.
303- 313  Cesarz Dioklecjan doprowadza do intensywnych dziesięcioletnich
prześladowań chrześcijan; ostateczne próby ożywienia starej religii i przywrócenia siły
Cesarstwa.
312  Ariusz, prezbiter Aleksandrii w Egipcie; broni wczesnego poglądu, wedle którego
Chrystus jest Synem Bożym, a nie współistotną i wieczną istotą równą Ojcu.
313  Edykt Mediolański; ustanawia religijną tolerancję dla wszystkich; przywraca
mienie skonfiskowane chrześcijanom.
321  Konstantyn zabrania pracować w sabat, którym usiłuje zastąpić niedzielę.
325  Sobór Nicejski; zwołany przez Konstantyna, aby rozwiązać  kwestię ariańską ;
pod naciskiem cesarza stwierdza się tam, że Chrystus i Bóg są równi; Ariusz zostaje
wyklęty i wygnany.
264- 340  Euzebiusz, biskup Cezarei, ojciec Kościoła; płodny pisarz; przyczynia się do
ustalenia kanonu ksiÄ…g Nowego Testamentu; doprowadza do umiarkowanego stanowiska
soboru w Nicei.
(?)- 342  Euzebiusz z Nikomedii; popiera poglÄ…dy Ariusza; przewodzi partii dwudziestu
biskupów na Soborze Nicejskim; zostaje patriarchą Konstantynopola.
334  Przeniesienie Stolicy Cesarstwa z Rzymu do Konstantynopola; zwiększenie
prestiżu rzymskiego biskupa, który staje się obrońcą ludu w miejsce cesarza.
375  Wprowadzenie kultu aniołów i zmarłych świętych.
380  Teodozjusz wprowadza przymus chrześcijaństwa i burzy pogańskie świątynie;
budowa wspaniałych kościołów.
340- 420  Św. Hieronim; wykształcony naukowiec katolicki; autor Wulgaty, łacińskiego
tłumaczenia Biblii z języków oryginalnych; pomija księgi apokryficzne.
354- 430  Św. Augustyn; wybitny biskup z Północnej Afryki; najbardziej wpływowy z
teologów, który w największym stopniu przyczynił się do ukształtowania doktryny
Kościoła; jego rozprawa  Państwo Boże przyczynia się do powstania hierarchii pod
kontrolÄ… papieskÄ….
431  Sobór w Efezie; nazywa Marię  Matką Bożą ; usuwa Nestoriusza, biskupa
Konstantynopola.
440- 461  Panowanie papieża Leona (Wielkiego), założyciela średniowiecznego
papiestwa, który wynosi je do znaczącej pozycji; uważa herezję za  zbrodnię przeciwko
społeczności , godną śmierci.
2
445  Cesarz Walentynian III uznaje rzymskiego biskupa za głowę Kościoła
Zachodniego.
476  Upadek Rzymu; koniec istnienia Zachodniego Cesarstwa (pierwszy róg z
proroctwa Daniela 7:8).
V w.  Wydarzenia polityczne doprowadzają do zwiększenia prestiżu biskupa Rzymu.
500  Księża katoliccy zaczynają przywdziewać wyróżniające ich szaty.
533  Cesarz Justynian uznaje biskupa rzymskiego za głowę wszystkich kościołów.
539  Pokonanie Ostrogotów (trzeciego rogu z Dan 7:8) w Rawennie; zwycięstwo
cesarza było pozorne, gdyż nie potrafił on efektywnie władać Italią z Konstantynopola;
pozostałą lukę w sprawowaniu władzy wypełnia papiestwo   mały róg z Dan 7:8;
poczÄ…tek 1260, 1290 i 1335 dni z Dan 12.
554  Potwierdzenie prawa do doczesnej władzy papieża przez Justyniana.
590- 604  Pontyfikat Grzegorza I (Wielkiego); uważany za pierwszego rzeczywistego
papieża sprawuje kontrolę nad wszystkimi zachodnimi kościołami i doprowadza do
skonsolidowania władzy papieskiej w Europie; usystematyzowanie teologii i
udoskonalenie liturgii; wprowadzenie doktryny o czyśćcu.
VI w.  Okoliczności nadal sprzyjają wzrostowi cywilnej i religijnej władzy papiestwa.
732  Bitwa pod Tours we Francji; ostateczne pokonanie Muzułmanów; uchronienie
Europy przed islamizacjÄ….
754  Pepin, król Franków, pokonuje Longobardów; poprzez nadanie ich ziem
(większości terenów Italii) papieżowi wywyższa go do rangi króla doczesnego  Państwa
Kościelnego , które przetrwa aż do 1870 r.
786  Wprowadzenie kultu obrazów i krzyży.
800  Papież Leon III koronuje Karola Wielkiego na  Cesarza Rzymu ; jego panowanie
nad Rzymianami i Frankami zostało pobłogosławione w zamian za uznanie  Państwa
Kościelnego ; silne rządy cesarza i obustronne związki wynoszą papiestwo do rangi
mocarstwa; poczÄ…tek  papieskiego millenium .
858  Chełpliwy pontyfikat papieża Mikołaja I; rości sobie on prawo do sprawowania
kontroli nad władzami cywilnymi i religijnymi.
870- 1050   Północ ciemnych wieków ; łapówkarstwo, korupcja, niemoralność i rozlew
krwi czyniÄ… ten okres najczarniejszym w historii papieskiej degradacji.
1000  Millenium od przypuszczalnej daty narodzenia Chrystusa; w krajach
chrześcijańskich wzrasta strach przed sądem ostatecznym i końcem świata.
1054  Podział chrześcijaństwa na Wschód i Zachód na tle przywództwa w Kościele;
patriarcha Konstantynopola odrzuca roszczenia papieża Rzymu.
1073  Pontyfikat papieża Grzegorza VII (Hildebranda); papieża uznaje się za
absolutnego suwerena świata i zwierzchnika wszystkich klas; próba reformy kleru,
szczególnie w zakresie niemoralności i symonii (nabywania urzędów za pieniądze);
wprowadzenie celibatu kapłaństwa.
1090  Wprowadzenie różańca  modlitwy z paciorkami.
1096- 1291  Wyprawy krzyżowe; usilne próby wyswobodzenia Ziemi Świętej spod
panowania islamskiego; wszystkie warstwy społeczne odpowiadają pozytywnie na
wezwanie papieża Urbana II do wzięcia udziału w wyprawach; początkowo krzyżowcy
odnoszą sukcesy, lecz nie potrafią stawić trwałego oporu Muzułmanom i wycofują się do
Azji Mniejszej.
1122  Konkordat w Wormancji doprowadza do kompromisu władzy między
papiestwem a przywódcami cywilnymi.
1157  Początek ruchu Waldensów (Francja); wzywają oni do powrotu do prostoty życia
ewangelicznego; krytykują przepych, bogactwo i niebiblijne zwyczaje Kościoła; póz
niej
przeciwstawiają się całemu systemowi kapłańskiemu.
1160  Za sprawą Piotra Waldo powstaje pierwsze tłumaczenie Biblii na język
współczesny (francuski).
1163  Sobór w Tours; uchwała, że heretycy mają być ścigani i więzieni, a ich dobra
konfiskowane.
1179  Trzeci Sobór Laterański; ogłoszenie klątwy przeciwko herezji Albigensów;
krytyka Piotra Waldo za rozsyłanie świeckich kaznodziejów.
3
1184  Sobór w Weronie; uchwała, że tak heretycy jak i ci, którzy ich ochraniają, mają
być skazani i wygnani, a ich dobra skonfiskowane.
1198- 1216  Pontyfikat Innocentego III, najpotężniejszego z papieży; rości sobie prawa
do tytułu  Namiestnika Chrystusa i do detronizacji królów; podporządkowuje sobie
wszelkie władze cywilne tamtego czasu; obrona dogmatów Kościoła i zakaz czytania
Biblii w językach narodowych; Innocentego uznaje się za ojca Inkwizycji  kościelnego
sądu do wykrywania i karania herezji; nakaz masowej eksterminacji Albigensów.
1229  Sobór w Tuluzie; uprawomocnienie papieskiej Inkwizycji; usankcjonowanie
prześladowań protestantów; katolików zobowiązuje się do energicznych prześladowań
herezji; prawo umożliwia niszczenie miejsc spotkań, uznawanie anonimowych oskarżeń,
używanie tortur w celu wydobycia zeznań, konfiskatę dóbr oraz uśmiercanie mieczem
lub ogniem; ludziom świeckim zabrania się posiadania Biblii.
1231  Papież Grzegorz IX nakazuje, aby heretycy byli wydawani władzy świeckiej w
celu  należytego ukarania - śmiercią na stosie; pokutujący heretycy mają być
dożywotnio więzieni.
1305  Papież Klemens V nadaje władzę inkwizytorską królowi francuskiemu Filipowi
IV, który wykorzystuje ją do prześladowań i ostatecznego zniszczenia zakonu
Templariuszy.
 Dante, wstrząśnięty tym, co zastaje w Rzymie, nazywa Watykan  bagnem korupcji
i przeznacza dla papieża tamtych dni najniższe partie piekła.
1366  Wycliffe publicznie potępia nadużycia papiestwa i jego mieszanie się do
świeckich spraw państwa.
1377  Papież Grzegorz XI oskarża Wycliffe'a o herezję na skutek jego publikacji i
wykładów w Oxfordzie, nieustannie atakujących cały rzymski system; póz
niej Wycliffe
zostaje nazwany zaszczytnym mianem  porannej gwiazdy Reformacji .
1378  Początek  Wielkiej Schizmy , która na 39 lat podzieliła Kościół Katolicki;
powołano dwóch rywalizujących papieży: Urbana VI i Klemensa VII; każdy z nich rościł
sobie prawo do zwierzchniej roli.
1388  John Purcey kończy dzieło tłumaczenia Biblii rozpoczęte przez Wycliffe'a; jest to
pierwsze tłumaczenie całej Biblii na język angielski.
1401  W Anglii powstaje pierwsze prawo przeciwko herezji, głównie przeciwko
Lollardom (zwolennikom nauki Wycliffe'a).
1408  Jan Hus (Czechy) otwarcie występuje przeciwko odpustom i nadużyciom
hierarchii kościelnej; Kościół pozbawia go prawa do nauczania, jednak broni go lud.
1409  Papież Aleksander V nakazuje zniszczenie wszystkich dzieł Wycliffe'a;
arcybiskup Czech publicznie pali 200 ksiÄ…g.
1415  Sobór w Konstancji; potępienie Wycliffe'a (30 lat po jego śmierci); Jan Hus
skazany na śmierć przez spalenie na stosie.
1450  papież Mikołaj V upoważnia Portugalczyków do  atakowania, podbijania i
traktowania jako wiecznych niewolników Saracenów, pogan i innych wrogów
Chrystusa .
1453  Zdobycie Konstantynopola przez Turków; upadek Wschodniego Cesarstwa
Rzymskiego pozbawia papieża poważnego rywala; rozproszenie drugiej fali zagrożenia
muzułmańskiego dla Europy w bitwie pod Wiedniem (1683 r.).
1456  opublikowanie Biblii przez Jana Gutenberga w Mainzu; była to w Europie jedna z
najwcześniejszych pozycji wydanych drukiem.
1476  Papież Sykstus IV przyznaje władzę inkwizytorską Ferdynandowi i Izabelli z
Hiszpanii; dominikanin Tomasz de Torquemada podejmuje to dzieło z gorliwością i
wyróżnia się okrucieństwem; papież Innocenty VIII w 1487 r. nazywa go Wielkim
Inkwizytorem.
1491  Savonarola, mnich i polityk florencki, krytykuje korupcjÄ™ kleru; w 1497 atakuje
zbrodnie papieża Aleksandra VI i odrzuca ofertę kardynalskiego kapelusza; w 1498
zostaje spalony na stosie.
1514  Sobór Laterański rozpoczyna dzieło naprawy nadużyć kościelnych; obwieszcza
zwycięstwo nad wszystkimi herezjami.
1517  Luter ogłasza w Wittenberdze 95 tez   iskrę, która zapaliła Europę ; póz
niejsze
4
kazania i publikacje dobitnie potępiają papiestwo i doprowadzają do powstania i
szerokiego rozpowszechnienia ruchu protestanckiego.
1521  Sejm w Wormancji potępia Lutra jako heretyka; papież Leon X przyznaje
Henrykowi VIII, królowi Anglii, tytuł  Obrońcy wiary , za przeciwstawienie się
Lutrowi.
1534  Król Henryk VIII oddziela się od Kościoła Rzymskiego na skutek odmowy
unieważnienia jego pierwszego małżeństwa.
1536  Torturowanie i zabijanie anabaptystów w Muenster.
 William Tyndale, angielski tłumacz Biblii, zostaje potępiony przez papiestwo i
stracony na stosie.
1537  Działalność Menno Simonsa, przywódcy ruchu Mennonitów; zabrania on
składania przysiąg i zabijania; odrzuca niebiblijną terminologię.
1541  Jan Kalwin, wygnany z Paryża, czyni Genewę centralnym punktem protestanckiej
Europy.
1545- 1563  Sobór Trydencki rozpoczyna reformę Kościoła pod wodzą Jezuitów;
przyjmuje poprawione credo i powołuje katolicką  komisję reformacyjną ; stawia
tradycję ojców Kościoła na równi z Biblią i oficjalnie dodaje do kanonu księgi
apokryficzne.
1555  Pokój augsburski; ugoda pozwalająca książętom decydować o wyznaniu
panujÄ…cych na ich terytorium.
1556  Tomasz Cranmer, arcybiskup Canterbury, spalony na stosie za wystÄ…pienie z
Kościoła rzymskiego.
1559  Papież Pius IV zachęca do eksterminacji Hugenotów francuskich (około 400 tys.
protestantów, którzy przyjęli nauki Lutra).
1563  Kościół Anglikański przyjmuje credo  trzydziestu dziewięciu artykułów 
mieszaninę protestanckich dogmatów i katolickiej liturgii.
1572  Francuscy katolicy dokonują masakry 70 tys. Hugenotów w Paryżu, w dzień św.
Bartłomieja (23 sierpnia); papież Grzegorz XIII celebruje na tę okazję mszę dziękczynną,
ogłasza jubileusz i upamiętnia to wydarzenie nowym medalem i malowidłem w pobliżu
kaplicy sykstyńskiej.
1598  Edykt Nantejski, po czterdziestu latach nieustannych prześladowań, gwarantuje
Hugenotom francuskim swobodę przekonań (edykt został wydany w 1685 r., skłaniając
500 tys. Hugenotów do ucieczki do krajów protestanckich).
XVI w.  Szeroko rozprzestrzeniony ruch reformacyjny podejmuje wysiłki w celu
odnowienia prawd biblijnych; doprowadza do powstania kościołów protestanckich i
pierwszego poważnego cofnięcia papiestwa; przywódcami Reformacji są Luter, Zwingli,
Kalwin i Knox; kończy się Średniowiecze i zmienia się sytuacja w Europie.
1611  Opublikowanie w Londynie Biblii króla Jakuba; to dzieło 47 naukowców
przetrwa 300 lat jako jedyne protestanckie tłumaczenie Biblii w krajach używających
języka angielskiego; najbardziej wpływowe dzieło w historii świata.
1641  Katolicy irlandzcy dokonują masakry 30 tys. protestantów.
1648  Pokój Westfalski kończy wojnę trzydziestoletnią i ustanawia granicę pomiędzy
państwami protestanckimi i katolickimi.
1703- 1791  John Wesley wygłasza kazania do tłumów gromadzących się na polach i
ulicach; porusza zagadnienie moralności.
1795  Szerokie rozpowszechnienie poglądów antypapieskich, wywołane ruchami
nacjonalizmu i oświecenia we Francji i Anglii.
1789- 1799  Rewolucja Francuska; otwarcie ery zagrożenia dla religii, a szczególnie dla
pozycji papiestwa; Napoleon Bonaparte upokarza papieża Piusa VI, doprowadzając do
jego śmierci we francuskim więzieniu w 1799 r.; jest to moment przełomowy, który
oznacza drugie poważne cofnięcie papiestwa (zakończenie trzech i pół czasu z Dan
12:10-11).
1806  Napoleon ogłasza koniec  Świętego Cesarstwa Rzymskiego , które istniało od
800 r. n.e.
1799- 1829  Religijne przebudzenie w Europie i Ameryce daje nowy impuls do
zainteresowania się Biblią i ujawnia konieczność oczyszczenia z błędów przeszłości;
5
powstają nowe grupy religijne; towarzystwa biblijne zaczynąją szeroko rozpowszechniać
Biblie, tanio i w tłumaczeniach na języki narodowe.
1829- 1844   Ruch Millerowski (wschodnie Stany Zjednoczone) pobudza szerokie
zainteresowanie proroctwami biblijnymi dotyczącymi czasów ostatecznych; szczerość
reform tego ruchu przygotowuje wierzących do odebrania dalszych błogosławieństw
(rych ten rozpoczął się po zakończeniu 1290 dni z Dan 12:10-11).
1846  Sojusz Ewangelicki (Londyn)  zaczÄ…tek ruchu ekumenicznego, konsoliduje
wierzenia kościołów ewangelickich, podkreśla znaczenie doktryn fundamentalnych;
dyskredytuje nie podporządkowujące się grupy religijne   sekty (zakończenie 2300 dni
z Dan 8:13-14, kiedy to klasa  Świątnicy miała zostać  oczyszczona ).
1854  Ogłoszenie przez papieża Piusa IX dogmatu o niepokalanym poczęciu Marii
Panny.
1859  Karol Darwin w swym dziele O pochodzeniu gatunków popularyzuje teorię
ewolucji; zrewolucjonizowanie myślenia i osłabienie wpływów religijnych.
1870  Król Włoch Victor Emanuel pozbawia papiestwo wszelkich pozostałości
doczesnej władzy w Rzymie i  Państwie Papieskim ; moment ten wyznacza trzecie
cofnięcie papiestwa.
1870  Sobór Watykański I ogłasza dogmat o nieomylności papieża w zakresie wiary i
moralności.
1874  Początek Paruzji Pańskiej (niewidzialnej obecności); zakończenie 1335 dni z Dan
12:12 wyznacza początek wylewania  błogosławieństwa duchowych prawd w obfitości
nieznanej od pierwszych dni istnienia Kościoła; otwarcie ery nowoczesności  korzyści z
rozwoju przemysłowego, gwałtownego przyrostu wiedzy, możliwości szybkiego
przemieszczania się i wzrostu zamożności; rozwój ten doprowadza także do światowych
niepokojów, konfliktów i wojen (Dan 12:1,4).
1876  Zapoczątkowanie ruchu  Badaczy Pisma Świętego przez pastora C.T. Russella
w Allegheny, Pensylwania; ruch ten szybko rozrasta się w formie lokalnych zgromadzeń
w całych Stanach Zjednoczonych i konwencji w większych miastach; błędy Ciemnych
Wieków zostają obnażone, a podkreślone znaczenie okupowej ofiary Chrystusa,
wysokiego powołania Wieku Ewangelii, niewidzialnej obecności Chrystusa w czasie
Żniwa i Boskiego Planu, którego kulminacją będzie błogosławieństwo Restytucji dla
całego rodzaju ludzkiego.
Koniec XIX w.   Wyższa Krytyka  ruch naukowy, rozwijający się głównie w
Niemczech, który poddaje Biblię literackiej i historycznej analizie; pomimo twierdzeń o
zamiarze konstruktywnej identyfikacji z
ródeł i metod autorów biblijnych, doprowadza on
do istotnego podważenia autorytetu i natchnienia Pisma Świętego.
Początek XX w.  Spór między modernizmem a fundamentalizmem tj. między
radykalnym osłabieniem wpływów wierzeń tradycyjnych a ponownym podkreśleniem
znaczenia ortodoksji; pierwsi zaprzeczają cudom, upadkowi człowieka, potrzebie
pojednania i zmartwychwstaniu; drudzy próbują zdefiniować podstawy wiary i
zdemaskować teorię ewolucji,  Wyższą Krytykę i  kulty ; kontrowersje te przetrwają aż
do czasów nam współczesnych.
1914  Wybuch I Wojny Światowej; pogrzebanie nadziei na zbudowanie współczesnego
społeczeństwa bez wojen; obalenie rządzących domów w Europie świadczy o upadku
teorii o  boskim upoważnieniu królów (koniec  czasów pogan z A
uk 21:24).
1925   Małpi proces Johna Scopesa, nauczyciela biologii z Dayton, Tenessee; szeroko
rozpowszechniona próba sprawdzenia legalności prawa stanowego zabraniającego
nauczania ewolucji w szkołach publicznych; tak oskarżyciel William J. Bryan (wybitny
mąż stanu), jak i obrońca Clerence Darrow (słynny prawnik) byli ochotnikami; Scopes
został uniewinniony, jednakże wiara w stworzenie została tak ośmieszona, że prawo
stanowe okazało się być niemodne.
1929  Traktat Lateranski; Włochy uznają międzynarodową suwerenność Stolicy
Apostolskiej z papieżem jako doczesnym władcą Państwa Watykańskiego (44 hektary
powierzchni); papiestwu wynagrodzono wcześniejszą utratę  Państwa Kościelnego ;
doprowadziło to do ustanowienia stosunków dyplomatycznych pomiędzy Watykanem a
wszystkimi ważniejszymi rządami, z wyjątkiem USA i ZSRR.
6
1929- 1930  Papież Pius XI zawiera 18 konkordatów z władzami krajów europejskich,
aby zapewnić duchową zwierzchność rzymskiego Kościoła nad katolikami w krajach ich
zamieszkania oraz uwolnić się spod kontroli prawa świeckiego.
1939  Wybuch II Wojny Światowej, która doprowadza do globalnych zniszczeń i
powoduje załamanie moralne społeczeństw na skutek osłabienia wpływów religii.
1948  Powołanie Światowej Rady Kościołów (Amsterdam); kolejne konferencje odbyły
siÄ™ w: Evanston (1954), New Delhi (1961), Uppsala (1968), Nairobi (1975) i Vancouver
(1983); społeczność ponad 250 kościołów protestanckich, anglikańskich i
grekokatolickich z 90 krajów organizuje dyskusje na temat palących problemów
współczesnego chrześcijaństwa; nadaje to ogromny impet ruchowi ekumenicznemu.
Połowa XX w.  Papiestwo osiąga prestiż światowy porównywalny ze średniowiecznym,
poprzez rozwój więzów dyplomatycznych, publikację przyciągających powszechną
uwagę encyklik oraz działalność w środkach masowego przekazu.
1962- 1965  Drugi Sobór Watykański (Rzym); barwne, szeroko rozreklamowane
zgromadzenie biskupów katolickich z całego świata, zainicjowane przez papieża Jana
XXIII; modernizuje zarząd Kościoła, praktyki i liturgię; w dramatyczny sposób zmienia
swój poprzedni negatywny stosunek do ekumenizmu i kładzie podwaliny pod dialog z
ugrupowaniami protestanckimi, zwanymi teraz  odłączonymi braćmi .
1963  Papież Jan XXIII ogłasza encyklikę  Pacem in terra , która przez
przewodniczącego Zgromadzenia Ogólnego ONZ została określona jako  światło
przewodnie w świecie usilnie poszukującym zgody i zrozumienia .
1965  Entuzjastyczne przyjęcie papieża Pawła VI na forum ONZ w Nowym Jorku; jego
apel:  Nigdy więcej wojny, precz z wojną! ugruntował obraz papieża jako głównego
wyraziciela stanowiska chrześcijaństwa wobec spraw międzynarodowych.
1968  Encyklika Pawła VI zabrania sztucznej kontroli urodzeń; wywołuje to
ogólnoświatową wrzawę wśród katolików i otwiera dyskusję nad innymi spornymi
kwestiami, w tym także nad nieomylnością papieża i celibatem księży; papieżowi
Pawłowi VI nie udaje się uspokoić tej sytuacji w czasie swego pontyfikatu.
1970  Fala fundamentalizmu; kościoły, podkreślając wagę nauk biblijnych i
tradycyjnych wartości, pozyskują coraz więcej członków, zaś ruchy modernistyczne
ponoszą straty; podejmuje się wysiłki w celu wprowadzenia nauczania kreacjonizmu w
szkołach publicznych; do 1980 r. ruch ten osiągnął znaczną siłę polityczną i wpłynął na
prezydenturÄ™ Reagana.
 Rozwój  kościołów elektronicznych ; początek ery masowego sprzedawania religii
przez zręcznych kaznodziei telewizyjnych, którzy osiągają znaczne wpływy; działają na
tym polu: Billy Graham, Jerry Falwell, Jim Bakker, Pat Robertson, Robert Schuller,
Jimm Swaggart i Oral Roberts; do 1985 r. tuzin służb teleewangelizacyjnych osiągnęło
roczne obroty budżetowe w wys. 100 mln dolarów każda.
1979  Papież Jan Paweł II rozpoczyna serię światowych pielgrzymek dobrej woli, które
czynią go najczęściej podróżującym papieżem w historii; w Istambule (dawniej
Konstantynopol) w Turcji proponuje on Dimitriosowi I, patriarsze panujÄ…cemu nad 150
mln chrześcijan wschodnio ortodoksyjnych, ponowne zjednoczenie wschodniego i
zachodniego chrześcijaństwa; jest to próba zakończenia najstarszej chrześcijańskiej
schizmy (od 1054 r.).
1982  Doktrynalne propozycje Światowej Rady Kościołów; kompromis w sprawie
chrztu, eucharystii i służby stanowi ukoronowanie wieloletnich wysiłków w celu
zharmonizowania nie dających się pogodzić poglądów; w razie jego przyjęcia byłoby to
największe osiągnięcie w sprawie jedności od czasów przedreformacyjnych.
 historyczna podróż papieża Jana Pawła II do Anglii; proponuje on ponowne
zjednoczenie Kościoła Anglikańskiego (65 mln) z Rzymskokatolickim (764 mln) pod
przywództwem papieża; kościoły te rozdzieliły się w 1534 r.
1984  Stany Zjednoczone ustanawiajÄ… formalne stosunki dyplomatyczne z Watykanem,
pomimo sprzeciwu fundamentalistów.
z
ródło: Fragment broszury  Siedem Kościołów z Objawienia Charlesa F. Redekera
Uaktualnienie 24-12-2008 r. © 2004 - 2008.
7
8