Definicja partii politycznej
partia = stronnictwo
partia  z łac. część większej całości, już od starożytności słowo używane na określenie
ugrupowania politycznego
" w Grecji przeciwieństwo amicitia, czyli szlachetnego i dobrego związku przyjaciół, frakcja
jako związek nieszlachetny i zły;
" w Rzymie partia oznaczała zgrupowanie polityków wokół przywódcy, a także grupę ludzi
rządzących państwem lub senat (jako opozycja dla ludu)
" w czasach nowożytnych partia oznaczała wyznaczony oddział wojskowy
Partia zawsze oznacza grupę wyodrębnioną z większej całości.
Zjawisko partii politycznej, tak jak jest współcześnie rozumiane, kształtowało się w połowie XIX
wieku (mimo to słowo znane jest już od starożytności).
Definicje partii:
" strukturalne  nacisk na problem organizacji
" funkcjonalne  akcent na funkcjÄ™ partii w systemie politycznym
" partia jako wspólnota ideowa
" partia jako reprezentacja interesów klasowych*
PARTIA  wyspecjalizowana organizacja polityczna, tzn. taka, która w oparciu o program i
ideologię dąży do zdobycia i wykonywania władzy państwowej.
Elementy pojęcia partii
" organizacja
ć% partia jako dobrowolna organizacja społeczna  wstąpienie do partii oraz opuszczenie
jej szeregów jest uzależnione od swobodnej decyzji obywateli; zakaz stosowania
przymusu; partia może jednak uzależniać przyjęcie kandydata od spełnienia przez niego
pewnych warunków, może też dyscyplinarnie usunąć członka naruszającego jej statut
ć% twory prepartyjne charakteryzowały się brakiem organizacji - były to raczej luz
ne
zespoły polityków, pozbawione formalnej organizacji oraz trwałości i ciągłości w czasie,
oparte o kontakty osobiste lub listowne
ć% minimum formalnej struktury  istnienie w danej grupie utrwalonego przez reguły
statutowe minimalnego choćby podziału pracy i ról w obrębie organizacji; ponadto
ustalona statutowo procedura postępowania przy podejmowaniu najważniejszych
decyzji określających życie wewnętrzne partii lub jej działania zewnętrzne
ć% szeroka baza członkowska  liczba członków winna być na tyle duża, aby wykluczone
było utrzymywanie między nimi więzi tylko osobistych; przynależność do partii nie
może być oparta wyłącznie na stosunku osobistego powiązania między przywódcą lub
aktywistą a grupą członków (odejście od klientelizmu)
ć% przynależność do partii jest zinstytucjonalizowana, tzn. że nicią łączącą są formalne
więzi organizacyjne; członkowie partii w swej masie nie znają się wzajemnie, gdyż jest
ich zbyt wielu  stąd niezbędne jest minimum formalnej struktury organizacyjnej
umożliwiającej komunikowanie się między członkami
ć% trwałość w czasie, zdolność do trwania
* Typologia wg M. Sobolewskiego z książki wydanej w 1977, w której autor powołuje się na Lenina i nadużywa
słowa  burżuazyjny , nie przywiązywałabym więc zbyt wielkiego znaczenia do ostatniego podpunktu.
" program
ć% program wspólnego działania, więz
łącząca członków, stwarzająca podstawę jednolitego
działania
ć% wyznacza cele społeczne (a nie indywidualne), które skłaniają ludzi do przystąpienia do
partii i wspólnej pracy nad ich realizacją
ć% partie patronażu - mają na celu zdobycie władzy dla przywódcy i obsadzenie stanowisk
państwowych przez elity partyjne (pewne cechy tego typu partii mają: Samoobrona RP,
Liga Polskich Rodzin, Polskie Stronnictwo Ludowe); członkostwo uwarunkowane
realizowanie interesów indywidualnych, konkretnych korzyści osobistych;
przeciwieństwem partie ideowe/światopoglądowe
ć% u podstaw programu leży zazwyczaj ideologia
ć% partie światopoglądowe vs. partie interesu (pozbawione ideologii)
ć% partie o dużym stopniu pryncypialności, nieskłonne do kompromisów i wyrzekania się
celów programowych, nawet jeśli miałoby to na celu zdobycie władzy vs. partie
kompromisowe
ć% platforma wyborcza  określenie doraz
nego, krótkofalowego celu działania partii
" funkcje partii w systemie władzy
ć% funkcja partii  założone i najczęściej realizowane w praktyce zadanie w systemie
władzy politycznej
ć% zadaniem tym jest zdobycie i utrzymanie władzy państwowej samodzielnie lub w
koalicji z innymi partiami
ć% partia w tej kwestii różni się od grupy nacisku, która nie dąży do zdobycia władzy i
wykonywania funkcji rządzenia państwem
ć% funkcje partii:
ª% ksztaÅ‚towania opinii
ª% wyborcza
ª% rzÄ…dzenia