[Poradnik] Strojenie anteny CB
Ważną czynnością jest zestrojenie anteny z radiem CB. Na wpływ zestrojenia radia CB z
antena maja takie czynniki jak: ogólnie mówiąc długość bata anteny, długość kabla
antenowego, miejsce montażu anteny. Do strojenia anteny wykorzystuje się specjalne
przyrządy  reflektometry (SWR Metr). Jeżeli nie chcesz bawić się w strojenie anteny 
najlepiej jest kupić zestaw antenowy razem z kablem. Długość kabla jest wtedy tak dobrana
aby antena była wstępnie zestrojona. Fala CB radio ma długość około 11 metrów, a długość
kabla należy liczyć odpowiednio w proporcji do długości fali . Jeżeli jednak zmienisz długość
kabla, konieczne będzie ponowne zestrojenie anteny z radiem CB. Samo strojenie polega
najczęściej na zmianie długości bata anteny przy pomocy specjalnego klucza imbusowego.
Niezależnie od miejsca zamontowania i rodzaju anteny, strojenie anteny przebiega według
uniwersalnych zasad. Zanim przystąpimy do strojenia anteny CB warto sprawdzić
omomierzem wszystkie połączenia elektryczne kabla, gniazd i anteny. Brak prawidłowego
połączenia elektrycznego może być przyczyną niepowodzeń w strojeniu anteny lub nawet
przyczyną uszkodzenia stopnia mocy radia w przypadku np. zwarcia. Aby zestroić antenę
konieczne będzie posiadania urządzenia tzw. reflektometru. Reflektometr jest najprostszym i
szeroko stosowanym przyrządem przeznaczonym do mierzenia stopnia dopasowania
poszczególnych elementów układu antenowego. W zależności od konstrukcji można spotkać
reflektometry jedno wskazówkowe lub dwu wskazówkowe - do naszych zastosowań
wystarczy najprostszy.
Prawidłowy sposób podłączenia reflektometru do sytemu antenowego polega na
umiejscowieniu go pomiędzy anteną a kablem ją zasilającym, ewentualnie pomiędzy
nadajnikiem a kablem doprowadzającym sygnał do anteny, pod warunkiem, że kabel
antenowy ma określoną długość  wielokrotność 3,64 m (połowa długości fali z
uwzględnieniem współczynnika skrócenia). Każde inne podłączenie reflektometru jest
nieprawidłowe. Niestety, anteny samochodowe mają fabrycznie zamontowany na stałe kabel i
w tym przypadku reflektometr siłą rzeczy musi być włączony pomiędzy radio a kabel
antenowy. Warto w tym przypadku sprawdzić, czy długość kabla antenowego oscyluje w
pobliżu wymiaru 3,64 m (często tak bywa  długość ta jest wystarczająca do zainstalowania w
samochodzie).
Reflektometr podpinamy do anteny (wejście ANT), a wyjście (RTX) podłączamy za pomocą
krótkiego przewodu antenowego (do 50 cm) zakończonego odpowiednimi końcówkami do
radia CB. W pierwszej kolejności ustawiamy przełącznik rodzaju odczytu na pomiar fali
bieżącej. Przełącznik ten oznaczany jest symbolem FWD (FWD  fala bieżąca). Następnie
włączamy nadajnik (bez modulacji) i pokrętłem lub suwakiem kalibracji ustawiamy
wskazówkę przyrządu na miejsce skali oznaczone symbolem CAL lub E. Pokrętło kalibracji
opisane jest zawsze symbolem CAL. Teraz przerywamy nadawanie , przestawiamy
przełącznik na pomiar fali odbitej REF (REF  fala odbita) i włączamy ponownie nadajnik
(bez modulacji), ze skali odczytujemy wielkość WFS. Należy pamiętać, że wielkość
odczytana na skali reflektometru dotyczy tylko tego miejsca linii, w którym dokonujemy
pomiaru. Jeżeli mamy instalację antenową z kablem o długości np. 30 m i włączymy
reflektometr między nadajnik a kabel, to faktyczna wielkość WFS przy antenie będzie o wiele
większa. Jeżeli pomiaru dokonujemy poprzez kabel o dowolnej długości nie daje nam
informacji o współczynniku fali odbitej WFS w antenie  dlatego tak ważne jest aby w
przypadku, gdy reflektometr trzeba podpiąć między nadajnik a kabel, ten ostatni miał długość
połowy fali (w uproszczeniu linia o długości połowy fali transformuje impedancję w stosunku
1 : 1).
Po podłączeniu przyrządu sprawdzamy wielkość WFS, ustawiając radio na kanale np 18
(środek pasma CB, lepiej nie stroić radia na kanale 19 aby nie przeszkadzać "mobilkom").
Jeżeli WFS mieści się w granicach 1,5 to jest już dobrze. Następnie sprawdzamy WFS na
skrajnych kanałach czyli 1 i 40.
Jeżeli pierwszy pomiar na kanale 18 daje wielkość WFS powyżej 3  konieczne jest
sprawdzenie całej instalacji. Jeżeli pomiar jest poniżej 3 to możemy przystąpić do strojenia
anteny poprzez zmianę długości promiennika (najczęściej) tak aby uzyskać najniższy WFS.
W skrócie:
Reflektometr podpinamy do anteny (wejście ANT), a wyjście (RTX) podłączamy za pomocą
krótkiego przewodu antenowego (do 50 cm) zakończonego odpowiednimi końcówkami do
radia CB. Następnie:
" na reflektometrze przełącznik ( jeśli występuje) 10W FWD/100WREF
lub FWD/REF należy ustawić na pozycję FWD
" pokrętło CAL skręcić do zera ( w lewo )
" włączyć nadajnik na kanał np. 18
" pokrętło CAL przekręcić max w prawo (aż wskazówka ustawi się na "SET")
" następnie przełącznik FWD/REF ustawić w położenie REF ( nie wyłączając
nadajnika ) nacisnąć na nadawanie na gruszce i odczytać wskazanie SWR ( następnie
puścić przycisk nadawania). Skala jest od 1 do 3 czarna od 3 w górę czerwona )
Jeśli wskazanie mieści się w granicach 1,5 to jest dobrze . Czym mniejsze wskazanie
tym lepiej ! Należy dążyć do uzyskania na 18 kanale 1,1 do 1,5
" następnie przechodzimy na kanał 1 i 40.Jeżeli w tych granicznych kanałach mieścimy
się poniżej 3 antena jest zestrojona prawidłowo.
Jeżeli jednak na kanale 1 lub 40 wskazanie SWR przekracza czarne pole i nie ma możliwości
prawidłowego zestrojenia anteny może zajść konieczność skrócenia anteny. Jeżeli brak jest
możliwości wsunięcia promiennika  pozostanie jedynie jego przycięcie (minimalne)
Pomocne wykresy:
CB Radio - Strojenie anteny do CB - doświadczenia:
Poniżej przedstawiam swoje doświadczenia z strojenia anteny Sirio Antenne model DV 27 S.
Kalibracja urządzenia
Trzeba pamiętać że przed każdym strojeniem należy skalibrować urządzenie.
Pierwszym krokiem w kalibracji jest ustawienie pierwszego przełącznika w pozycje SWR a
drugiego w pozycje FWD następnie naciskamy PTT (przycisk na mikrofonie którym
rozpoczynamy nadawanie  push to talk ) i pokrętłem CAL ustawiamy wskazówkę tak aby
była w polu SET tak jak na zdjęciu:
teraz przełączamy przełącznik z pozycji FWD na pozycję REF odczytujemy wartość SWR i
puszczamy PTT
WAŻNE przy nie zestrojonej antenie odczyt nie powinien trwać dłużej niż 30 sekund
Strojenie anteny.
Po skalibrowaniu urządzenia można przechodzić do strojenia.
Jeśli z pomiarów wychodzi nam cos takiego :
SWR poprawny na 1 za wysoki na 40
Należy skrócić bat np. o 1 mm i znów sprawdzić i tak aż dojdziemy do ideału foto na końcu
Jeśli z pomiarów odczytujemy cos takiego :
SWR za wysoki na 1 poprawny na 40
Należy wydłużyć troszeczkę bat poprzez poluzowanie go w cewce wysunięcie i dokręcenie
oczywiście
Jeśli wychodzi nam coś takiego tzn. że mamy idealnie zestrojoną antenę
Anteny typu New York, Florida, Midland 18-244 (górno cewkowe) należy stroić poprzez
zmianę długości kabla lub meczer.
Ważne uwagi :
1. Antenę magnesową powinno umieszczać się na środku dachu !
2. Podczas strojenia nie można przestawiać anteny ( np. stawiamy przy drzwiach stroimy jest
gicior i nagle antenę stawiamy na środek) najpierw ustawiamy antenę potem stroimy.
3. Anteny montażowe powinny być montowane na dachu nie na lusterkach, pod owiewkami,
lub z boku kabiny.
SWR 3,0 Za wysoki
SWR 1,5 W miarę ale to jeszcze nie to :P
SWR 1,1 lub 1,2 na 20 kanale to ideał
Strojenie anteny do CB - doświadczenia
Poniżej przedstawiam swoje doświadczenia ze strojenia anteny Sirio Antenne model DV 27
S. Antena ta jest anteną heliakalną, posiada podstawowe parametry:
" 26-28,5 MHz
" Moc 50/150 W
" Wysokość 131,5 cm
" Waga 340 g
Antena zamocowana była do podstawy magnetycznej o średnicy 160 mm firmy Sirio
Antenne.
Antena współpracowała z CB radio Uniden 520 XL. Do strojenia anteny zastosowano
reflektometr firmy MAAS. Jest to jeden z najbardziej popularnych i najtańszych urządzeń
tego typu.
Po podpięciu anteny, radia i reflektometru, ustawiono reflaktometr w pozycji FWD i po
naciśnięciu przycisku nadawania wykalibrowano pokrętłem CAL na koniec skali:
Następnie przełącznik FWD/REF ustawiono w położenie REF i po naciśnięciu przycisku
nadawania w gruszce, odczytano wskazanie SWR. Początkowo wskazania znacznie
przekraczały 2, czyli antena koniecznie wymagała strojenia.
Strojenie w tej antenie polega na skracaniu (lub wydłużaniu) bata anteny poprzez wsuwanie
lub wysuwanie specjalnego stroika na końcu anteny.
Taka konstrukcja anteny ma tą zaletę, że można dowolnie przeprowadzać próby z różnymi
długościami anteny. W przypadku skracania anteny poprzez jej ucinanie brak jest możliwości
skorygowania ewentualnych błędów. Po kilku próbach udało się dobrać tak długość anteny,
że współczynnik SWR wynosił około 1.3 co należy uznać za wartość zadawalającą w
przypadku anten na podstawie magnetycznej.
Po sprawdzeniu współczynnika SWR na skrajnych kanałach 1 i 40 - jeżeli wskazania nie
przekraczają 2 należy uznać strojenie anteny za zakończone. Jeżeli na 1 kanale współczynnik
SWR jest wyraz
nie większy niż na kanale 40 to antena jest za krótka. W przypadku
odwrotnej sytuacji antena jest za długa. Jeżeli jednak wszystko jest O.K. to należy
zabezpieczyć stroik przed zmianą długości anteny (mocne zakręcenie), zapamiętać miejsce
położenia podstawy magnetycznej i spróbować nawiązać łączność. Próby łączności
potwierdziły poprawność strojenia - bez trudu nawiązywano obustronną komunikację w
odległościach ponad 10 km.