Praktyczny poradnik
Żywienia dojelitowego
mgr Krystyna Majewska i doc. dr hab. Marek Pertkiewicz
Oddzia" Kliniczny Úywienia i Chirurgii, Szpital im. Or"owskiego w Warszawie
Wi´cej informacji na temat preparatów i sprz´tu do leczenia Å»ywieniowego
firmy Nutricia moÅ»na uzyskaç, kontaktujÄ…c si´ z:
NUTRICIA Informacja Dietetyczna
infolinia: 0 801 16 5555 (op"ata tylko za 1 impuls)
ul. Poselska 29, 03-931 Warszawa
lub
0 22 617 78 45 wew. 124
www.nutricia.com.pl
grudzieł
2005
PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO
1
SPIS TREÂCI
1. PODZIA¸ OBOWIŃZKÓW W CZASIE ÚYWIENIA DOJELITOWEGO .................................... 3
2. SZTUCZNY DOSTóP DO ÚYWIENIA DOJELITOWEGO ........................................................ 3
ZG¸Ã³BNIK FLOCARE PUR ................................................................................................ 3
Przygotowanie chorego przed za"oÅ»eniem zg"´bnika ................................................ 3
Zg"´bniki ...................................................................................................................... 4
Wprowadzanie zg"´bnika .......................................................................................... 5
Zasady mocowania zg"´bnika nosowego .................................................................. 7
PRZETOKI ODÚYWCZE...................................................................................................... 8
®
Zestaw do Przezskórnej Endoskopowej Gastrostomii  Flocare PEG set................ 8
®
Zestaw do Przezskórnej Endoskopowej Jejunostomii  Flocare Bengmark PEJ...... 9
®
Zg"´bnik gastrostomijny  Flocare G-tube ................................................................ 9
®
Zestaw do jejunostomii  Flocare Jejunokath ........................................................ 11
3. METODY PODAWANIA DIET.............................................................................................. 11
PrzyrzÄ…dy do podawania diet ............................................................................................ 11
Przygotowanie przyrzÄ…du do podawania diety.................................................................. 11
Pompy do Żywienia dojelitowego...................................................................................... 13
4. DIETY.................................................................................................................................. 13
Dieta kuchenna .................................................................................................................. 13
Diety przemys"owe ............................................................................................................ 13
5. PODAWANIE DIET.............................................................................................................. 15
Úywienie doustne .............................................................................................................. 15
Úywienie przez zg"´bnik .................................................................................................... 15
Podawanie diet do Żo"ądka................................................................................................ 15
Podawanie diet do dwunastnicy lub jelita cienkiego ...................................................... 17
6. MONITOROWANIE I ZAPOBIEGANIE POWIK¸ANIOM...................................................... 17
7. UDRAÚNIANIE ZATKANEGO ZG¸Ã³BNIKA .......................................................................... 20
8. PODAWANIE LEKÓW PRZEZ ZG¸Ã³BNIK ............................................................................ 20
9. S¸OWNICZEK .................................................................................................................... 21
PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO
3
SCHEMAT DECYZYJNY LECZENIA ÚYWIENIOWEGO
PODZIA¸ OBOWIŃZKÓW W CZASIE SZTUCZNY DOSTóP DO ÚYWIENIA
ÚYWIENIA DOJELITOWEGO DOJELITOWEGO
Ocena stanu odŻywienia pacjenta
Ustalenie wskazał
, wybór odpowiedniej
diety, dawek, drogi i metody podawania ZG¸Ã³BNIK FLOCARE PUR
oraz za"oŻenie przetoki odŻywczej naleŻą
do obowiązków lekarza. Ca"odziennym Przygotowanie chorego
prowadzeniem Å»ywienia dojelitowego, przed za"oÅ»eniem zg"´bnika
Niedobory sk"adników odŻywczych lub ryzyko ich wystąpienia
nadzorem, wymianÄ… pojemników z dietÄ…, Przed rozpocz´ciem Å»ywienia dojelito-
przep"ukiwaniem zg"´bników w celu wego do zadaÅ‚
piel´gniarki naleÅ»y przy-
utrzymania ich droŻnoĘci, zapobiega- gotowanie chorego poprzez wyt"umacze-
niem powik"aniom i ich wczesnym roz- nie celu i metody leczenia. PoniewaÅ»
NIE
Czy funkcjonuje przewód
poznawaniem zajmuje si´ piel´gniarka. chorzy zwykle odÅ»ywiani sÄ… przez zg"´b-
Úywienie pozajelitowe
pokarmowy?
Na wielu oddzia"ach do zadał
piel´gniar- nik nosowo-Å»o"Ä…dkowy lub jelitowy, wi´k-
ki naleÅ»y takÅ»e za"oÅ»enie zg"´bnika przez szoĘç zaleceÅ‚
omawianych poniŻej doty-
TAK
nos do Å»o"Ä…dka, zw"aszcza gdy zg"´bnik czy zasad piel´gnacji i opieki nad
wysunie si´ lub wypadnie w czasie nocne- chorymi Å»ywionymi w ten sposób.
Czy zapotrzebowanie pacjenta moŻe
TAK
go dyŻuru, przygotowanie pojemników Przed wprowadzeniem wskazane jest po-
Dieta naturalna i konsultacje dietetyczne
zostaç zaspokojone przez
z dietÄ…, rozpuszczenie diet w proszku kazanie choremu zg"´bnika i przekona-
diet´ naturalnÄ…?
i udraÅ»nianie zatkanego zg"´bnika. nie go, Å»e za"oÅ»ony zg"´bnik moÅ»e
nieznacznie obniÅ»yç jakoĘç Å»ycia pacjen-
ta, ale na pewno przyspieszy powrót do
Dieta naturalna
OBOWIŃZKI LEKARZA
NIE
zdrowia i pozwoli na bardziej skuteczne
+ diety doustne w p"ynie:
" USTALENIE WSKAZAÄ„
leczenie choroby.
" kompletne: NUTRIDRINK
" WYBÓR DIETY
Przed zabiegiem naleÅ»y zaleciç choremu
NUTRIDRINK Yoghurt
" USTALENIE DAWKOWANIA
Czy zapotrzebowanie pacjenta moŻe
Diasip FortiCare oczyszczenie nosa, umycie z´bów i jamy
TAK
" WYBÓR DROGI I METODY PODAWANIA
zostaç zaspokojone przez
" niekompletne: NUTRIDRINK Fat Free ustnej. JeĘli chory nie jest w stanie sam
suplementacj´ diety naturalnej? " ZA¸OÚENIE ZG¸Ã³BNIKA LUB ZA¸OÚENIE
+ diety doustne w proszku:
tego zrobiç, piel´gniarka powinna wyko-
" kompletne: Nutrison w proszku PRZETOKI ODÚYWCZEJ
naç toalet´ jego jamy ustnej i oczyĘciç
Peptisorb w proszku
choremu nos.
" czÄ…stkowe: Fantomalt
NIE Ponadto naleÅ»y zapytaç chorego, czy mie-
OBOWIŃZKI PIELóGNIARKI
Protifar
wa" krwawienia z nosa, czy przedtem nie
" PROWADZENIE ÚYWIENIA DOJELITOWEGO
by"o problemów z za"oÅ»eniem zg"´bnika,
" PRZYGOTOWANIE DIETY LUB POJEMNIKÓW
TAK czy chory nie mia" z"amanego nosa
Z DIETŃ
Úywienie doustne:
Czy moŻliwa jest podaŻ doustna?
i sprawdziç, czy chory ma prawid"owe
NUTRIDRINK " POD¸ÅƒCZENIE DO ZG¸Ã³BNIKA
wyniki badał
wskaÄ™ników krzepni´cia
NUTRIDRINK Yoghurt
" REGULACJA SZYBKOÂCI PODAWANIA
krwi.
NIE
Diasip FortiCare
" WYMIANA POJEMNIKÓW Z DIETŃ
Nutrison w proszku
" PRZEP¸UKIWANIE I UDRAÚNIANIE ZG¸Ã³B-
Úywienie przez zg"´bnik:
Peptisorb w proszku
NIKÓW I PRZETOK ODÚYWCZYCH
Nutrison Standard
Nutrison Energy " ZAPOBIEGANIE POWIK¸ANIOM
Nutrison Multi Fibre
" WCZESNE ROZPOZNAWANIE POWIK¸AÄ„
Diason
Peptisorb
Nutrini
®
+ Sprz´t Flocare
PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO
4 5
zwi´kszajÄ… ryzyko refluksu Å»o"Ä…dkowo- Przed wprowadzeniem zg"´bnika naleÅ»y
PRZED ZA¸OÚENIEM ZG¸EBNIKA
-prze"ykowego oraz zach"ystowego zapa- sprawdziç droÅ»noĘç nosa. ZatykajÄ…c na
lenia p"uc. Dlatego teÅ» powinno si´ stoso- zmian´ dziurki od nosa prosimy chorego
" WYT¸UMACZYå CHOREMU CEL
B waç cienkie, atraumatyczne zg"´bniki, o zrobienie wydechu i porównujemy,
I METODó LECZENIA
" ZEBRAå WYWIAD: np. Flocare® PUR. przez którÄ… lepiej oddycha. Przez t´
 czy wyst´powa"y krwawienia z nosa
dziurk´ b´dziemy wprowadzaç zg"´bnik.
 czy nos by" z"amany A
D"ugoĘç zg"´bnika do Å»ywienia doÅ»o"Ä…d- Nast´pnie nale-
 czy wyst´powa"y zaburzenia krzepni´cia
kowego powinna wynosiç co najmniej Å»y za"oÅ»yç ja"o-
" OCZYÂCIå NOS
70 cm, a dodwunastniczego lub dojelito- we r´kawiczki
" TOALETA JAMY USTNEJ
wego  125 cm. i wyjÄ…ç zg"´bnik
C
z opakowania.
Zg"´bniki Wprowadzenie zg"´bnika NaleÅ»y spraw-
Zg"´bniki z PCV szybko twardniejÄ…, co Do za"oÅ»enia zg"´bnika naleÅ»y przygoto- dziç, czy pro-
moÅ»e byç powodem wielu powik"aÅ‚
waç potrzebny sprz´t, a wi´c: wadnica daje
(krwawienia, odleÅ»yny, perforacje) i dla- " r´kawiczki, si´ wyjÄ…ç po
tego naleÅ»y je stosowaç krótkoterminowo " zg"´bnik z prowadnicÄ…, zgi´ciu zg"´bnika w sposób, w jaki zg"´b-
 maksymalnie przez 10 dni. Obecnie " Ęrodek poĘlizgowy, np. parafin´ lekar- nik b´dzie zgi´ty po wprowadzeniu do
zalecane jest stosowanie cienkich, trwale ską, przewodu pokarmowego pacjenta. JeĘli
mi´kkich, silikownowych lub poliureta- " Ęrodki znieczulajÄ…ce, np. xylokain´ nie  naleÅ»y wyprostowaç zg"´bnik
nowych zg"´bników, dobrze tolerowanych w spray u i w Å»elu, i wstrzyknÄ…ç do niego lub na prowadnic´
przez chorych i nie powodujÄ…cych odle- " pojemnik  nerk´ , Ęrodek poĘlizgowy, w zaleÅ»noĘci od rodza-
Żyn i innych uszkodzeł
mechanicznych. " szpatu"k´, ju zg"´bnika  wod´ lub olej parafinowy,
D
" dwie strzykawki  jednÄ… z solÄ… fizjolo- lub posmarowaç nim prowadnic´. Na-
PrzyrzÄ…dy Flocare sÄ… jedynymi na rynku, gicznÄ… i drugÄ… pustÄ…, st´pnie naleÅ»y wprowadziç prowadnic´
które nie zawierajÄ… DEHP (di-ethyl " stetoskop, i  aby uniknÄ…ç skaleczenia nosa lub
hexyl phthalate  ftalan 2-etyloheksy- " p"yn do picia i "yÅ»eczk´, przedziurawienia prze"yku  sprawdziç,
Poliuretanowy zg"´bnik do Å»ywienia
lowy). DEHP jest zmi´kczaczem stoso- " przylepiec do umocowania zg"´bnika, czy nie wystaje ona poza koniec zg"´bni-
dojelitowego (PUR):
wanym w produktach z PCV (wyrobach A. przezroczysty, elastyczny przewód zg"´bnika, wykonany " zestaw do odsysania i ssak elektryczny, ka. W przypadku zg"ebnika, który po
z poliuretanu, z niebieskÄ… liniÄ… kontrastujÄ…cÄ… w promieniach
medycznych, zabawkach). Ostatnio poniewaÅ» na ich poszukiwanie nie ma wyj´ciu z opakowania samoistnie pow-
RTG
B. "ącznik umoŻliwiający po"ączenie z przyrządem do Żywienia
prowadzone badania wykaza"y, Å»e DEHP czasu w wypadku zach"yĘni´cia si´ raca do kszta"tu zwini´tego, pomocne
enteralnego
moÅ»e wyciekaç z produktów i przyczy- C. prowadnica umoÅ»liwiajÄ…ca wprowadzenie zg"´bnika do
chorego. moÅ»e byç zanurzenie ca"ego zg"´bnika
przewodu pokarmowego
niaç si´ do powstawania nowotworów. Warto mieç równieÅ» pod r´kÄ… laryngo- w wodzie o temp. 60-70°C na 2-3 minuty.
D. koł
cówka zg"´bnika z dwoma bocznymi otworami oraz
Dlatego teŻ w Unii Europejskiej zaka- otworem koł
czÄ…cym przewód zg"´bnika.
skop i kleszczyki Magilla do przytrzyma-
zano uÅ»ywania DEHP w produkcji nia j´zyka. Wskazane jest okreĘlenie jak daleko
zabawek dla dzieci. Ze wzgl´du na to, Å»e trzeba wprowadziç cewnik, aby jego
pacjenci d"ugotrwale Å»ywieni przez cz´Ä˜ciej zg"´bników o rozmiarze Ch 10 Zabieg wprowadzania zg"´bnika powin- koniec znajdowa" si´ w Å»o"Ä…dku
zg"´bniki mogÄ… byç naraÅ»eni na kontakt lub Ch 12, natomiast podajÄ…c diet´ za po- no si´ wykonywaç w asyĘcie drugiej oso- i umoÅ»liwia" podawanie diety do Å»o"Ä…dka.
z tym sk"adnikiem, naturalnym wydaje mocÄ… pompy perystaltycznej  o rozmia- by. W tym celu naleÅ»y zmierzyç odleg"oĘç od
si´ wyeliminowanie go z zestawów, zg"´b- rze najcz´Ä˜ciej Ch 8. Zg"´bniki o rozmia- Przed zabiegiem naleÅ»y poinformowaç wyrostka mieczykowatego przez czubek
ników i stomii do Å»ywienia dojelitowego. rze wi´kszym od Ch 16 za"oÅ»one przez chorego o celu zabiegu, jego przebiegu nosa do p"atka usznego. Pacjent powinien
nos są przyczyną wielu powik"ał
, takich i post´powaniu w przypadku powik"aÅ‚
, byç w pozycji siedzÄ…cej lub pó"siedzÄ…cej,
Ârednica zg"´bnika zaleÅ»y od sposobu jak martwica przegrody nosa, martwica np. wymiotów. Chorego naleÅ»y u"oÅ»yç z g"owÄ… delikatnie odchylonÄ… do ty"u.
podaÅ»y diety. W przypadku stosowania tkanek prze"yku, zapalenie zatok i ucha z uniesionÄ… o 30-45° górnÄ… po"owÄ… cia"a
wlewu grawitacyjnego uÅ»ywa si´ naj- Ęrodkowego. Ponadto takie zg"´bniki lub posadziç, aby zapobiec zach"yĘni´ciu.
PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO
6 7
Wprowadzenie zg"´bnika do Å»o"Ä…dka Po wprowadzeniu 25 cm  zwykle w tej wid"owej lokalizacji koÅ‚
ca zg"´bnika jest
odleg"oĘci znajduje si´ pierwszy firmowy przeĘwietlenie z podaniem uropoliny
znaczek na zg"´bniku  naleÅ»y zwróciç przez zg"´bnik.
10 cm
uwag´, czy chory nie kaszle lub nie sinie-
je, co moÅ»e oznaczaç, Å»e zg"´bnik skiero- Po wprowadzeniu zg"´bnika naleÅ»y usu-
wa" si´ do tchawicy. nÄ…ç prowadnic´. JeĘli prowadnicy nie da-
je si´ usunÄ…ç, czasem pomaga wstrzyk-
U chorych nieprzytomnych sprawdzamy, ni´cie do zg"´bnika kilku ml substancji
40 cm
czy chory nie wydycha powietrza przez poĘlizgowej, np. oleju parafinowego lub
zg"´bnik. Pod Å»adnym pozorem nie nale- wody.
Å»y wykonywaç polecanej niegdyĘ  próby
wodnej , tzn. sprawdzaç czy nie lecÄ… bÄ…- JeĘli chcemy, Å»eby koniec zg"´bnika do-
belki po zanurzeniu zewn´trznego koÅ‚
ca tar" do dwunastnicy, naleŻy po wprowa-
zg"´bnika pod wod´. Próba ta cz´sto jest dzeniu zg"´bnika do Å»o"Ä…dka na kilka go-
fa"szywie dodatnia, a ponadto grozi za- dzin u"oÅ»yç chorego na prawym boku
Wprowadzenie zg"´bnika aspirowaniem wody do p"uc. z uniesionÄ… górnÄ… cz´Ä˜ciÄ… "óŻka.
do dwunastnicy
Zg"´bnik naleÅ»y wprowadzaç bardzo de-
WPROWADZANIE ZG¸Ã³BNIKA
Oznaczenie na zg"´bniku tej odleg"oĘci likatnie. Napotkanych oporów nie wolno
(poczynając od ostatniej dziurki od koł
- forsowaç. Po napotkaniu oporu naleÅ»y
" PRZYGOTOWANIE POTRZEBNEGO
ca zg"´bnika) okreĘla miejsce, do którego wycofaç zg"´bnik o kilka centymetrów
SPRZóTU
naleÅ»y wprowadziç zg"´bnik, jeĘli chce- i próbowaç wprowadziç go ruchem okr´Å»- " POINFORMOWANIE CHOREGO O CELU
I PRZEBIEGU ZABIEGU
my, by znalaz" si´ on w Å»o"Ä…dku. Zwykle nym lub zrezygnowaç z zabiegu i zg"osiç
" WYBÓR DZIURKI NOSA
zg"´bnik wprowadza si´ z nadmiarem, to lekarzowi, który spróbuje wprowadziç
" SPRAWDZENIE CZY PROWADNICA DA
np. 5-10 cm ponad zmierzonÄ… odleg"oĘç. zg"´bnik pod monitorem rtg.
SIó WYJŃå
JeĘli planujemy, Å»e koniec zg"´bnika sa- Z uwagi na ryzyko perforacji nie wolno
" OZNACZENIE D¸UGOÂCI ZG¸Ã³BNIKA,
moistnie przemieĘci si´ do dwunastnicy, wprowadzaç prowadnicy do zg"´bnika,
KTÓRŃ NALEÚY WPROWADZIå
naleÅ»y wprowadziç dodatkowo 15-25 cm. gdy zg"´bnik jest juÅ» wprowadzony  pro-
" NASMAROWANIE ÚELEM 1/3 ZG¸Ã³BNIKA
wadnic´ wolno wyciÄ…gnÄ…ç, ale pod Å»ad-
" WPROWADZENIE ZG¸Ã³BNIKA
Po oznaczeniu d"ugoĘci smarujemy 1/3 nym pozorem nie moÅ»na wsuwaç jej po-
" USUNIóCIE PROWADNICY
zg"´bnika Å»elem xylokainowym i przyst´- nownie. JeĘli jest to konieczne, naleÅ»y
pujemy do wprowadzania. Wprowadzenie zg"´bnika do jelita usunÄ…ç zg"´bnik, wprowadziç prowadni-
c´ i rozpoczÄ…ç zabieg od poczÄ…tku.
Wprowadzenie zg"´bnika moÅ»na sobie Zasady mocowania zg"´bnika nosowego
u"atwiç stosujÄ…c odpowiednie manewry. Po wprowadzeniu zg"´bnika na ŻądanÄ… Nast´pnÄ… waÅ»nÄ…
W poczÄ…tkowym okresie wprowadzania g"´bokoĘç naleÅ»y wstrzyknÄ…ç przez zg"´b- czynnoĘciÄ… jest
przejĘcie zg"´bnika przez nos u"atwia od- nik 10-20 ml powietrza os"uchujÄ…c nad- umocowanie zg"´b-
gi´cie g"owy chorego do ty"u. W momen- brzusze stetoskopem. Odg"os bulgotania nika do nosa lub po-
cie gdy zg"´bnik dochodzi do gard"a, zwy- w Å»o"Ä…dku Ęwiadczy o prawid"owym po"o- liczka  najlepiej
kle po wprowadzeniu 8-10 cm, naleŻy Żeniu koł
ca zg"´bnika. hipoalergicznym
g"ow´ chorego przygiÄ…ç do przodu. Dodatkowe potwierdzenie moÅ»na uzy- przylepcem, unika-
W tym momencie naleÅ»y zach´ciç chore- skaç aspirujÄ…c treĘç Å»o"Ä…dkowÄ… i spraw- jÄ…c uciskania przegrody nosa. Zg"´bnika
go do po"ykania  moÅ»e popijaç przez dzajÄ…c jej pH papierkiem lakmusowym. nie naleÅ»y mocowaç do czo"a, moÅ»na na-
s"omk´ wod´ ze szklanki. Jedynym pewnym potwierdzeniem pra- tomiast przeprowadziç go za uchem.
PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO
8 9
ObowiÄ…zuje zasada, Å»e aby uniknÄ…ç na- wzrost zapotrzebowania na p"yny, nasi- Taki zabieg wskazany jest w przypadku
cisku na przegrod´ nosowÄ… zestaw do po- lony katabolizm), pacjentów, u których funkcjonuje prze-
dawania diety naleÅ»y umieĘciç po tej " niedoÅ»ywieniu (wyniszczenie towarzy- wód pokarmowy lecz upoĘledzona jest
stronie "óŻka chorego co dziurka nosa, szÄ…ce chorobom onkologicznym, mu- motoryka Å»o"Ä…dka i (lub) wyst´puje
przez którÄ… wprowadzono zg"´bnik. kowiscydoza). zwi´kszone ryzyko aspiracji treĘci pokar-
Przeciwwskazania bezwzgl´dne: mowej do dróg oddechowych.
" niemoÅ»noĘç wykonania diafanoskopii,
MOCOWANIE ZG¸Ã³BNIKA
" niedroÅ»noĘç prze"yku, Przeciwwskazania:
" niemoÅ»noĘç podciÄ…gni´cia Ęciany Å»o- " do za"oÅ»enia zestawu PEG:
" HIPOALERGICZNY PRZYLEPIEC
" NIE UCISKAå PRZEGRODY NOSA "Ä…dka do pow"ok brzusznych (cz´Ä˜cio- patrz: zestaw PEG
" NIE MOCOWAå DO CZO¸A
wa resekcja Żo"ądka, wodobrzusze, po- " do Żywienia dojelitowego:
" ZESTAW DO PODAWANIA DIETY PO TEJ
wi´kszenie wÄ…troby), - niedroÅ»noĘç mechaniczna lub pora-
SAMEJ STRONIE CO ZG¸Ã³BNIK
" ostre zapalenie trzustki lub zapalenie Żenna przewodu pokarmowego,
otrzewnej, - objawy ostrego brzucha,
" ryzyko krwawienia (np. Żylaki prze- - okres wstrząsu,
"yku). - nadwraÅ»liwoĘç na jeden ze sk"adni-
ków podawanej diety.
Przeciwwskazania wzgl´dne zaleÅ»ne od
stanu chorego (za"oÅ»enie zestawu PEG Zg"´bnik gastrostomijny  Flocare® G-tube
moÅ»e byç trudne lub niebezpieczne dla Zg"´bnik gastrostomijny Flocare® G-tube
pacjenta): jest silikonowym zg"´bnikiem balono-
" nowotwór Żo"ądka, wym do wytworzenia gastrostomii,
" problemy z przepuszczalnoĘcią Ęciany uŻywanym jako wymiennik istniejącego
Å»o"Ä…dka, zg"´bnika (PEG, G-tube lub Button) lub
" posocznica, jako zg"´bnik poczÄ…tkowy podczas inter-
PRZETOKI ODÚYWCZE " zaburzenia krzepliwoĘci krwi (np. wencji operacyjnej. Flocare G-tube
hemofilia). dost´pny jest w rozmiarach: Ch 14, Ch 18
Zestaw do Przezskórnej Endoskopowej i Ch 20.
Gastrostomii  Flocare® PEG set Zestaw do Przezskórnej Endoskopowej
Zestaw Flocare® PEG jest przeznaczony Jejunostomii  Flocare® Bengmark PEJ Wskazania:
dla pacjentów wymagajÄ…cych d"ugotrwa"e- Zestaw Flocare® Bengmark PEJ Ch 8 s"u- Za"oÅ»enie zg"´bnika gastrostomijnego
go Å»ywienia do Å»o"Ä…dka. MoÅ»e byç równieÅ» Å»y do Å»ywienia dojelitowego. UÅ»ywa si´ Flocare® G-tube jest wskazane w przy-
uŻyty do opróŻnienia (dekompresji) Żo- go w po"ączeniu z zestawem do przez- padku d"ugoterminowego Żywienia przez
"Ä…dka. Zestaw PEG dost´pny jest w trzech skórnej endoskopowej gastrostomii Flo- zg"´bnik przekraczajÄ…cego Å»ywotnoĘç po-
Odpowiednie przygotowanie i przykleje- rozmiarach: Ch 10, Ch 14 i Ch 18. care® PEG o rozmiarze Ch 18. czÄ…tkowo za"oÅ»onego zg"´bnika gastro-
nie przylepca zapewnia trwa"e mocowanie stomijnego. Flocare G-tube moÅ»e byç
zg"´bnika. JeĘli przylepiec ma 8 cm, 4- Wskazania: Wskazania: uÅ»yty do opróŻnienia (dekompresji) Å»o-
centymetrowy odcinek przylepca rozcina D"ugotrwa"e Żywienie doŻo"ądkowe moŻe Zestaw Bengmark PEJ Ch 8 w po"ącze- "ądka.
si´ na po"ow´. Cz´Ä˜ç nie przeci´tÄ… przykle- byç konieczne w: niu z zestawem PEG Ch 18 jest wskazany
ja si´ do nosa. Nast´pnie okleja si´ zg"´b- " problemach neurologicznych (upoĘle- w przypadku pacjentów, którzy wymaga- Przeciwwskazania:
nik najpierw jednym paskiem rozci´tej dzenie odruchu po"ykania, poraÅ»enie jÄ… Å»ywienia bezpoĘrednio do jelita Zak"adanie lub wymiana zg"´bnika Flo-
cz´Ä˜ci przylepca, zgodnie z ruchem wska- mózgowe, brak ĘwiadomoĘci, demencja), czczego lub dwunastnicy, z równoczesnÄ… care® G-tube sÄ… przeciwwskazane w przy-
zówek zegara, potem drugim paskiem  " innych problemach (guzy górnej cz´Ä˜ci moÅ»liwoĘciÄ… opróŻniania Å»o"Ä…dka. padku:
w kierunku przeciwnym (jak na rysunku). przewodu pokarmowego, urazy twarzy, " niedroŻnej lub zakaŻonej przetoki,
PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO
10 11
" p"ynu w jamie otrzewnowej, rolkowy do regulacji wlewu lub czasowe-
Flocare® G-tube  Flocare® PEG SET 
" zmian nowotworowych otrzewnej. go zamkni´cia oraz "Ä…cznik  Y do prze-
zg"´bnik gastrostomijny A zestaw do przezskórnej
p"ukiwania lub podawania leków. Zesta-
endoskopowej
A. port do nadmuchiwania B
gastrostomii Zestaw do jejunostomii wy Flocare® posiadajÄ… koÅ‚
cówki unie-
balonu (kolor pierĘcienia
 Flocare® Jejunokath moÅ»liwiajÄ…ce po"Ä…czenie ze sprz´tem do-
wskazuje rozmiar Charriere,
A. poliuretanowy stoŻkowaty
pojemnoĘç balonu jest
C
"Ä…cznik: Ch 10 (czarny), Ch 14 Zestaw Flocare® Jejunokath s"uÅ»y do chi- Å»ylnym.
A
wydrukowana na
(zielony), Ch 18 (czerwony),
rurgicznego za"oÅ»enia zg"´bnika dojelito-
pierĘcieniu:
B. przezroczysty poliuretanowy
B
 zielony: Ch 14, obj´toĘç
zg"´bnik o d"ugoĘci 40 cm,
wego do podaŻy diet enteralnych. Zestaw Przygotowanie przyrządu
balonu: 5 ml,
z pasmem znacznika
 czerwony: Ch 18, obj´toĘç jest oparty na technice  split-needle . do podawania diety
widocznym w badaniu RTG,
D
balonu: 20 ml,
z nadrukowanym rozmiarem
Flocare® Jejunokath dost´pny jest w roz- Przygotowanie przyrzÄ…du do podawania
 Å»ó"ty: Ch 20, obj´toĘç
Ch (10, 14 lub 18) i d"ugoĘcią
F
balonu: 20 ml), miarze Ch 8 (d"ugoĘç 70 cm). przez pomp´ lub metodÄ… grawitacyjnÄ…
E
zg"´bnika (40 cm),
C
B. koł
cówka s"uŻąca do
C. zacisk do regulacji przep"ywu,
jest podobne.
"Ä…czenia z przyrzÄ…dem do
D. zacisk zabezpieczajÄ…cy
podaÅ»y diet (+ nasadka Wskazania: Przed wyj´ciem z opakowania trzeba
H utrzymanie odpowiedniej
zabezpieczajÄ…ca przed
pozycji zg"´bnika,
Za"oÅ»enie zestawu Flocare® Jejunokath sprawdziç, do czego dany przyrzÄ…d jest
kurzem),
E. silikonowa p"ytka zewn´trzna
E
D C. przezroczysty zg"´bnik
jest zalecane u pacjentów wymagających przeznaczony. Przyrząd do pompy ma si-
do umocowania zg"´bnika do
silikonowy (rozmiary Ch 14,
G pow"ok brzusznych oraz
Å»ywienia dojelitowego po operacji jamy likonowÄ… wstawk´, natomiast do podawa-
18, 20, d"ugoĘç ok. 23 cm),
zabezpieczajÄ…ca zg"´bnik
z nadrukowanÄ…
brzusznej. nia grawitacyjnego tylko zacisk rolkowy.
zestawu przed zagi´ciem
centymetrowÄ… podzia"kÄ…,
uniemoŻliwiającym przep"yw
Przyrządy do opakował
mi´kkich typu
D. silikonowa p"ytka
diety,
zewn´trzna do umocowania
Przeciwwskazania: PACK posiadajÄ… odpowiedni "Ä…cznik pa-
F. silikonowa p"ytka zewn´trzna.
zg"´bnika do pow"ok
I
" bezwzgl´dne: sujÄ…cy do opakowania tego typu.
brzusznych,
Dost´pne z zestawem
E. silikonowy wewn´trzny
G. skalpel jednorazowy, - zak"adanie zestawu Flocare® Jejuno-
balon mocujÄ…cy. Cz´Ä˜ç
H. ig"a punkcyjna z trokarem,
kath nie jest zalecane gdy niewskaza-
zg"´bnika znajdujÄ…ca si´
I. nic trakcyjna do
w balonie posiada pasmo
przeciÄ…gni´cia zg"´bnika, na jest operacja jamy brzusznej, np.
znacznika widoczne
w przypadku wodobrzusza lub zapa-
w badaniu RTG.
POD¸ÅƒCZANIE PRZYRZŃDU
lenia otrzewnej.
DO OPAKOWAÄ„ PACK
" wzgl´dne:
Flocare® Bengmark PEJ
 zestaw do przez- - zak"adanie zestawu Flocare® Jejuno- " Umyç r´ce. Sprawdziç wyglÄ…d diety.
A
Flocare® Jejunokath 
A
skórnej endoskopowej
zestaw do jejunostomii
kath moÅ»e byç utrudnione lub nie- WstrzÄ…snÄ…ç opakowanie w celu
jejunostomii
wymieszania diety.
bezpieczne w chorobie Crohn'a
A. przezroczysty, poliuretanowy
B
" Zawiesiç opakowanie na wys. ok. 1 m
zg"´bnik z liniÄ… znacznika A. poliuretanowy stoÅ»kowaty
i popromiennym zapaleniu jelit.
B
widocznÄ… w badaniu RTG; "Ä…cznik,
powyÅ»ej Å»o"Ä…dka pacjenta. Po"Ä…czyç
z otworem dystalnym B. poliuretanowy "Ä…cznik Y,
C
przyrzÄ…d z opakowaniem dokr´cajÄ…c
i proksymalnym, C. podzia"ka centymetrowa,
METODY PODAWANIA DIET
D
stoÅ»kowatym "Ä…cznikiem D. nieprzezroczysty, bia"y, nakr´tk´.
Diety p"ynne moÅ»na podawaç doustnie,
z nasadkÄ… zamykajÄ…cÄ…, poliuretanowy zg"´bnik
" ZamknÄ…ç zacisk rolkowy. PrzesunÄ…ç
B. zewn´trzny, silikonowy dysk, E (Ch 8, d"ugoĘç 90 cm),
przez zg"´bnik lub przetok´ odÅ»ywczÄ….
komor´ kroplowÄ… w kierunku opakowania
C. rozszczepialna ig"a, kontrastujÄ…cy w badaniu
Do podawania diet przez zg"´bnik naleÅ»y
D. rozszczepialna ig"a z t´pym RTG,
tak, aby zosta"a przebita aluminiowa folia.
mandrynem. E. poliuretanowa koł
cówka
stosowaç odpowiednie zestawy, np.
" Nape"niç komor´ kroplowÄ….
z pow"okÄ… hydromerowÄ…,
Flocare®, gdyÅ» próby adaptacji do tego
z zamkni´tym ujĘciem, " ZdjÄ…ç nasadk´ z koÅ‚
cówki przyrządu.
dwoma bocznymi otworami
celu zestawów przeznaczonych do poda- Otworzyç zacisk rolkowy i nape"niç
i p´tlÄ… resorpcyjnÄ…,
przewód dietą.
wania p"ynów doÅ»ylnie mogÄ… powodowaç
F. prowadnica pokryta
C
silikonem, z kulkowÄ…
" ZamknÄ…ç zacisk rolkowy i pod"Ä…czyç
wiele powik"ał
, przede wszystkim zaka-
koł
cówką,
przyrzÄ…d do zg"´bnika, zachowujÄ…c zasady
G. poliuretanowy, Żenie diety i biegunki.
D
aseptyki tak, aby nie zakaziç Ęwiat"a
wielofunkcyjny "Ä…cznik
z metalowym trzonem.
G
F przyrzÄ…du.
PrzyrzÄ…dy do podawania diet
" Wyregulowaç szybkoĘç wlewu.
Powinny mieç komor´ kroplowÄ…, zacisk
CH18
18
14
70 cm
80 cm
5 cc
PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO
12 13
PrzyrzÄ…dy Flocare® do podaÅ»y diet, PrzyrzÄ…dy Flocare® do podaÅ»y diet, gramowanej iloĘci diety oraz system alar-
POD¸ÅƒCZANIE PRZYRZŃDU
do butelek do PACK'a mowy wy"Ä…czajÄ…cy jÄ… w przypadku braku
DO BUTELEK
przep"ywu, zatkania zg"´bnika lub me-
PrzyrzÄ…d PrzyrzÄ…d Flocare®
" Umyç r´ce. Sprawdziç wyglÄ…d diety.
chanicznego zamkni´cia przyrzÄ…du do
A
do Żywienia A do Żywienia
F WstrzÄ…snÄ…ç opakowanie w celu
podawania.
G
dojelitowego dojelitowego
B
wymieszania diety.
Najcz´stszym b"´dem pope"nianym przy
w wersji przy w wersji przy
B
E
C " ZdjÄ…ç kapsel z butelki, przetrzeç szyjk´
uŻyciu pompy uŻyciu pompy
stosowaniu pomp do Żywienia dojelito-
F
butelki alkoholem.
Flocare® 800; Flocare® 800,
wego jest mechaniczne zamykanie wlewu
do butelek do opakował

" Na szyjk´ butelki na"oÅ»yç (wcisnÄ…ç)
przez zaciĘni´cie drenu przy w"Ä…czonym
Flocare P/B mi´kkich
nakr´tk´/nasadk´ komory kroplowej.
typu PACK
silniku. Powoduje to spalenie sprz´g"a
" ZamknÄ…ç zacisk rolkowy i odpowietrznik.
A. "Ä…cznik pasujÄ…cy Flocare P/P
i zniszczenie pompy.
" Butelk´ odwróciç i nape"niç komor´
do butelek
D
zamkni´tych kapslem kroplowÄ….
A. "Ä…cznik pasujÄ…cy do
B. filtr powietrza
opakował
mi´kkich
" ZdjÄ…ç nasadk´ z koÅ‚
cówki przyrządu. DIETY
E
C. komora kroplowa
typu PACK
Otworzyç zacisk rolkowy i nape"niç
D. zacisk rolkowy
B. komora kroplowa
E. otwór do podawania
przewód dietą.
C. zacisk rolkowy
Dieta kuchenna
leków
D. otwór do podawania
" ZamknÄ…ç zacisk rolkowy i pod"Ä…czyç
F. Żeł
ska koł
cówka Przy przygotowywaniu diety kuchennej
leków i p"ukania
do po"Ä…czenia przyrzÄ…d do zg"´bnika, zachowujÄ…c zasady
zg"´bnika
naleÅ»y pami´taç o takim dobraniu
ze zg"´bnikiem G
H E. Żeł
ska koł
cówka aseptyki, tak aby nie zakaziç Ęwiat"a
G. stoŻkowa koł
cówka
produktów, aby zapewnia"y zapotrze-
do po"Ä…czenia
przyrzÄ…du.
m´ska (4-stopniowa)
D
ze zg"´bnikiem
C bowanie na bia"ko, energi´, elektrolity
do "Ä…czenia
" Wyregulowaç szybkoĘç wlewu.
F. stoŻkowa koł
cówka
ze zg"´bnikiem
i pierwiastki Ęladowe, witaminy i wod´.
m´ska (4-stopniowa)
(+ nasadka chroniÄ…ca
do "Ä…czenia ze
Produkty przed podaniem powinny byç
przed kurzem)
zg"´bnikiem
H: "Ä…cznik do pompy
Pompy do Żywienia dojelitowego odpowiednio rozdrobnione i homo-
(+ nasadka chroniÄ…ca
Flocare® 800
przed kurzem)
Najbardziej dok"adne i bezpieczne poda- genizowane. NaleÅ»y pami´taç o zacho-
G. "Ä…cznik do pompy
Flocare® 800 wanie diety umoÅ»liwia pompa perystal- waniu odpowiednich proporcji mi´dzy
tyczna do Å»ywienia dojelitowego, np. Flo- kaloriami bia"kowymi, w´glowodano-
care® 800. Zapewnia ona precyzyjne wymi i t"uszczowymi. Dieta kuchenna,
PrzyrzÄ…d PrzyrzÄ…d Flocare®
do Żywienia do Żywienia i wielogodzinne podawanie diety w ciąg- nawet najlepiej przygotowana, ma bardzo
A
dojelitowego dojelitowego
A
"ym wlewie kroplowym. Pompa posiada niepewny sk"ad. Odchylenia w zawartoĘci
F
Flocare® w wersji w wersji
B
G
system sygnalizujÄ…cy osiÄ…gni´cie zapro- poszczególnych sk"adników sÄ… bardzo
grawitacyjnej; grawitacyjnej,
E B
duŻe. Mimo zmiksowania dieta nie moŻe
do butelek do opakował

F
C Flocare G/B mi´kkich typu PACK
byç podawana przez cienki zg"´bnik,
Flocare G/P
A
poniewaÅ» moÅ»e go zatkaç. Przygotowanie
A. "Ä…cznik pasujÄ…cy do
diety musi przebiegaç w ja"owych warun-
butelek zamkni´tych
A. "Ä…cznik pasujÄ…cy
B
kapslem
do opakował
mi´kkich
kach, tak jak przygotowanie odŻywek
D
B. filtr powietrza
typu PACK
E
C. komora kroplowa w kuchni mlecznej dla niemowlÄ…t.
B. komora kroplowa
D. zacisk rolkowy C
C. zacisk rolkowy
Dlatego coraz cz´Ä˜ciej odst´puje si´ od
E. otwór do podawania
D. otwór do podawania
D
leków tej metody Żywienia, wprowadzając
leków i p"ukania
F. Żeł
ska koł
cówka do E
zg"´bnika
Żywienie dietami przemys"owymi.
po"Ä…czenia ze
E. Żeł
ska koł
cówka
F
zg"´bnikiem
do po"Ä…czenia
G. stoŻkowa koł
cówka
ze zg"´bnikiem
Diety przemys"owe
A. Uchwyt
m´ska (5-stopniowa) do
F. stoŻkowa koł
cówka
C
D
B. Prowadnica dla komory kroplowej
"Ä…czenia ze zg"´bnikiem
m´ska (5-stopniowa) do Diety przemys"owe sÄ… wytwarzane
C. Prowadnica rurki zestawu podaŻy diet
(+ nasadka chroniÄ…ca
"Ä…czenia ze zg"´bnikiem
z zachowaniem zasad aseptyki. Wyst´-
D. Instrukcja obs"ugi
przed kurzem)
(+ nasadka chroniÄ…ca
E. Klawiatura
przed kurzem) pujÄ… w postaci proszku lub gotowego do
F. Rotor
uŻycia p"ynu. Posiadają okreĘlony sk"ad
PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO
14 15
substancji odŻywczych, a tym samym zbilansowane dostosowane są sk"adem jest ryzyko zakaŻenia, gdyŻ przyrząd jest perystaltycznej. Podawanie diety w bolu-
okreĘlone wskazania do stosowania. i stopniem hydrolizy sk"adników do pod"ączany do opakowania bez dotykania sie jest wygodniejsze dla chorych, ponie-
Diety te mogÄ… byç kompletne (zawierajÄ… moÅ»liwoĘci trawiennych uk"adu po- elementów "Ä…czÄ…cych. waÅ» skraca czas karmienia. Zbyt szybkie
wtedy wszystkie niezb´dne sk"adniki karmowego chorego. Jest to niezmiernie podanie do Å»o"Ä…dka duÅ»ej obj´toĘci p"yn-
odÅ»ywcze w zbilansowanych iloĘciach) waÅ»ne, gdyÅ» od w"aĘciwego doboru diety UWAGA: W celu unikni´cia zakaÅ»enia nej diety (np. 300-500 ml) przyspiesza
lub niekompletne (dostarczają wtedy oraz w"aĘciwego sposobu jej podawania diety, przygotowanie i nape"nianie po- opróŻnianie Żo"ądka, co moŻe powodo-
jednego lub kilku wybranych sk"ad- zaleÅ»y skutecznoĘç stosowania i dobra jemników dietami p"ynnymi, a takÅ»e waç biegunk´, a u chorych z zaburzenia-
ników). Diety przemys"owe są odpowie- tolerancja diety. Forma diety (p"ynna lub otwieranie pojemników lub pod"ączanie mi opróŻniania równieŻ nudnoĘci i wy-
dnio opakowane i nie wymagajÄ… dalszej w proszku) wp"ywa na "atwoĘç transpor- nowych butelek powinno odbywaç si´ mioty. NaleÅ»y takÅ»e zwróciç uwag´ na
kuchennej obróbki. SÄ… mieszaninÄ… tu, przechowywania oraz przygotowania w czystym, cz´sto dezynfekowanym miej- temperatur´ diety, gdyÅ» nieodpowiednia
przygotowanych w róŻny sposób natural- do uÅ»ycia. scu. temperatura moÅ»e powodowaç biegunk´
nych produktów odŻywczych. Mają ĘciĘle Zestawy do podawania diety powinny i nudnoĘci. Dlatego podawanie diety
okreĘlone st´Å»enie (kcal/ml), co pozwala Naj"atwiej i najbezpieczniej stosowaç byç wymieniane co 24 godziny. w bolusach stosuje si´ g"ównie u chorych
na regulowanie podaŻy w zaleŻnoĘci od diety gotowe do uŻycia, dostarczane zaadaptowanych do tej metody podawa-
potrzeb chorego. Dok"adna charaktery- w opakowaniach mi´kkich typu Pack lub PODAWANIE DIETY nia, np. wymagajÄ…cych d"ugotrwa"ego Å»y-
styka diety (Ä™ród"o bia"ka i w´glowo- w butelkach. wienia doÅ»o"Ä…dkowego w warunkach do-
danów oraz zawartoĘç witamin) pozwala Úywienie doustne mowych.
na "atwe dobranie diety dla kaÅ»dego Opakowania Pack majÄ… dodatkowÄ… zalet´ OpróŻnianie Å»o"Ä…dka jest szybsze po spo- Natomiast u chorych leczonych w szpita-
chorego. W wielu przypadkach diety  przy ich pod"Ä…czaniu minimalizowane Å»yciu diety p"ynnej niÅ» po posi"ku sta- lu zwykle stosuje si´ podawanie diety
"ym. Dlatego przy podawaniu doustnym w ciÄ…g"ym wlewie kroplowym. Przyk"ad
p"ynnych diet przemys"owych, zw"aszcza planu podawania diet Nutrison lub Pep-
DIETA PRZEMYS¸OWA
DIETA KUCHENNA
(gotowa do spoŻycia)
na poczÄ…tku leczenia, zaleca si´ wolne tisorb przez zg"´bnik nosowo-Å»o"Ä…dkowy
ZALETY ZALETY
popijanie diety, tym wolniejsze im bar- przedstawiono w tabeli 1.
" tał
sze sk"adniki " dok"adnie znany i sta"y sk"ad
dziej oligomeryczna jest dieta. Diet´ pep- Wyst´powanie powik"aÅ‚
Żywienia doŻo-
" brak sk"adników potencjalnie nietolerowanych
tydowÄ… (Peptisorb w proszku) chorzy po- "Ä…dkowego (takich jak biegunki, nudno-
WADY przez chorych (cholesterol, gluten, laktoza)
winni popijaç ma"ymi "ykami przez ca"y Ęci, wymioty) by"o w przesz"oĘci zwiÄ…zane
" niepewny sk"ad iloĘciowy " minimalne ryzyko zakaŻenia
dzieł
, diety polimeryczne (Nutridrink, ze stosowaniem wysokoosmolarnych diet
" zawierajÄ… sk"adniki potencjalnie nietolerowane " mogÄ… byç podawane przez cienkie, atraumatyczne
Diasip, Nutrison w proszku) moÅ»na spo- elementarnych. Obecnie uwaÅ»a si´, Å»e
przez pacjenta (tj. gluten, cholesterol, laktoza) zg"´bniki
Å»ywaç nieco szybciej. u wielu chorych rozcieÅ‚
czanie diet izo-
" niehomogenne, mogÄ… "atwo zatkaç cienki " mniej pracoch"onne dla personelu medycznego
osmotycznych nie jest konieczne. U cho-
zg"´bnik, dlatego do podaÅ»y wymagajÄ… " moÅ»na je rozliczyç w procedurze Å»ywienia
Úywienie przez zg"´bnik rych g"odzonych przez d"ugi czas oraz
zg"´bników o duÅ»ej Ęrednicy, niewygodnych dla dojelitowego
Przy Å»ywieniu przez zg"´bnik, zw"aszcza w przypadku stosowania diet peptydo-
pacjenta " mogÄ… byç przechowywane w magazynie i
dodwunastniczy lub dojelitowy, zasadni- wych, takich jak Peptisorb, której
" duÅ»e ryzyko zakaÅ»enia diety podczas wykorzystywane w miar´ potrzeb
cze znaczenie ma metoda rozpoczynania osmolalnoĘç wynosi 455 mOsm/kg wody,
przygotowywania i podawania
Żywienia polegająca na stopniowym wskazane jest rozpoczynanie Żywienia
" przygotowywanie i podawanie jest pracoch"onne WADY
zwi´kszaniu dawek i (lub) st´Å»enia diety dojelitowego od podawania diety o st´Å»e-
i czasoch"onne " cena produktów wyŻsza niŻ diet kuchennych
w celu unikni´cia biegunek, zw"aszcza niu 280-300 mOsm/kg wody. OsiÄ…ga si´
" brak moŻliwoĘci przechowywania
gdy chory nie jad" przez d"uŻszy czas. to przez rozcieł
czenie diety do st´Å»enia
przygotowanych i nie zuŻytych diet
O sposobie zwi´kszania dawek diety de- 0,5 kcal/ml. Podawanie diety rozpoczyna
" nie mogÄ… byç rozliczone w procedurze Å»ywienia
cyduje lekarz. si´ od szybkoĘci 20-30 ml/godz., zwi´k-
dojelitowego
szajÄ…c szybkoĘç podawania w zaleÅ»noĘci
" zbyt duÅ»a g´stoĘç uniemoÅ»liwia podawanie
Podawanie diet do Żo"ądka od stanu chorego i tolerancji Żywienia.
metodÄ… wlewu ciÄ…g"ego
Najcz´Ä˜ciej stosuje si´ podawanie metodÄ… Aby osiÄ…gnÄ…ç szybkie pokrycie zapotrze-
grawitacyjnÄ… lub za pomocÄ… pompy bowania energetycznego, wskazane jest
PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO
16 17
Tabela 1. zwi´kszanie szybkoĘci podawania diety
PODAWANIE DIET
Plan podawania diety Nutrison, Peptisorb lub Diason w pierwszej dobie Żywienia do Żo"ądka o 10 ml/godz. co 2-4 godziny.
DO ÚO¸ÅƒDKA
Godzina 8-12 12-14 14-15 15-19 19-21 21-22 22-1 1-7 7-8
BOLUS 100-400 ml (max. 500 ml) / 20-30 min
Podawanie diet do dwunastnicy lub jelita
WLEW 40÷150 ml/h
cienkiego
Czas
4 2 1 4 2 1 3 6 1
w godzinach
Najlepiej zastosowaç Å»ywienie przy uÅ»y-
DO DWUNASTNICY
SzybkoĘç Kontrola Kontrola Kontrola
ciu pompy. W przypadku Żywienia do
50 ml/h Przerwa 80 ml/h* Przerwa 100 ml/h* Przerwa WLEW 25÷120 ml/h
podawania zalegania zalegania zalegania
dwunastnicy i do jelita cienkiego próba
STóÚENIE 0,5÷1 kcal/ml
St´Å»enie diety 1 kcal/ml 1 kcal/ml 1 kcal/ml
Żywienia bez pompy prawie zawsze po-
PodaÅ» wody DO JELITA
170 ml 272 ml 255 ml
woduje wystÄ…pienie biegunek.
w diecie
WLEW 25÷120 ml/h
PodaÅ» energii 200 320 300
STóÚENIE 0,5÷1 kcal/ml
Przyk"ady zwi´kszania szybkoĘci poda-
* Pod warunkiem, Że nie ma zalegania w Żo"ądku.
wania diet przedstawione w tabelach 2 i 3
dotyczÄ… Å»ywienia dojelitowego ci´Å»ko
chorych. U wielu chorych dobrze toleru- MONITOROWANIE I ZAPOBIEGANIE
Tabela 2.
jÄ…cych podawanie diety szybkoĘç poda- POWIK¸ANIOM
Plan podawania diety Peptisorb do jelita
wania moÅ»na zwi´kszaç w krótszych Rutynowe, okresowo powtarzane przez
odst´pach czasu, np. co 1-2 godziny piel´gniarki czynnoĘci zapobiegajÄ… nie-
Godzina I doba II doba III doba IV doba V doba
o 10 ml/godz. którym powik"aniom.
SzybkoĘç
20-40 ml/h 50-70 ml/h 80-100 ml/h 100-120 ml/h 120 ml/h
podawania*
PoniewaŻ wydzielanie sodu (i wody) Do czynnoĘci tych naleŻą:
St´Å»enie diety 0,5 kcal/ml 0,5 kcal/ml 0,75 kcal/ml 0,75 kcal/ml 1 kcal/ml
do Ęwiat"a jelita zwi´ksza si´ przy stoso- " Codzienny pomiar masy cia"a. Wzrost
Czas podawania 24 h 24 h 24 h 24 h 20 h
waniu diet o st´Å»eniu sodu poniÅ»ej masy cia"a o ponad 500 g/dob´ oznacza
PodaÅ» wody
306 ml 612 ml 1377 ml 1683 ml 2040 ml 80 mmol/l, zaleca si´ w poczÄ…tkowym przewodnienie.
w diecie
okresie Żywienia dojelitowego rozpusz- " Kontrola u"oŻenia chorego w czasie
PodaÅ» energii
360 720 1620 1980 2200
w ciÄ…gu doby czanie diety w soli fizjologicznej w sto- odÅ»ywiania. G"owa lub górna cz´Ä˜ç cia-
Roztwór diety sunku 1:1. Post´powanie takie zmniejsza "a powinna byç uniesiona o oko"o 30°,
1:1 1:1 3:1 3:1 -
w soli fizjologicz.
ryzyko wystÄ…pienia biegunki. zw"aszcza u chorych nieprzytomnych.
* Co 8 godzin zwi´kszyç szybkoĘç podawania o 10 ml/godz. pod warunkiem dobrej tolerancji podawania diety.
" Kontrola zalegania w Żo"ądku ma na
W przypadku wystÄ…pienia biegunki nale- celu zapobieganie wymiotom i zach"y-
Å»y zmniejszyç szybkoĘç podawania diety stowemu zapaleniu p"uc. Po rozpocz´-
poniŻej tej, w czasie której nie obserwo- ciu Żywienia kontrola zalegania w Żo-
Tabela 3.
wano biegunki. Po ustÄ…pieniu biegunki "Ä…dku powinna odbywaç si´ wed"ug
Plan podawania diety Nutrison i Diason do jelita
naleÅ»y od nowa rozpoczÄ…ç zwi´kszanie planu ustalonego przez lekarza. Obo-
dawek. wiÄ…zuje zasada, Å»e im ci´Å»szy stan cho-
Godzina I doba II doba III doba IV doba V doba
rego, tym cz´Ä˜ciej naleÅ»y sprawdzaç,
SzybkoĘç
10-20 ml/h 30-40 ml/h 50-60 ml/h 70-80 ml/h 90-100 ml/h
czy nie ma zalegania. W celu kontroli
podawania*
zalegania naleŻy przed podaniem ko-
St´Å»enie diety 1 kcal/ml 1 kcal/ml 1 kcal/ml 1 kcal/ml 1 kcal/ml
lejnej porcji przerwaç karmienie na go-
Czas podawania 24 h 24 h 24 h 24 h 20 h
dzin´, a nast´pnie pod"Ä…czyç zg"´bnik
PodaÅ» wody
306 ml 714 ml 1122 ml 1530 ml 1715 ml
w diecie do worka. Swobodny wyp"yw 200 ml
PodaÅ» energii lub wi´kszej obj´toĘci wskazuje na z"e
360 840 1320 1800 1900
w ciÄ…gu doby
opróŻnianie i zaleganie w Żo"ądku. Nie
* Co 12 godzin zwi´kszyç szybkoĘç podawania o 10 ml/godz. pod warunkiem dobrej tolerancji podawania diety.
naleÅ»y podawaç nast´pnej porcji diety,
PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO
18 19
a o zaistnia"ej sytuacji powiadomiç le- W celu oceny wizualnej i zmierzenia W czasie tego zabiegu wskazane jest
KONTROLA PO¸OÚENIA ZG¸Ã³BNIKA
karza. pH naleŻy po przerwie w podawaniu równieŻ umycie i zdezynfekowanie
diety wstrzyknÄ…ç do zg"´bnika 20 cm skóry nosa w miejscu mocowania przy-
KONTROLA ZALEGANIA " OZNACZENIE MIEJSCA WYPROWA-
powietrza, a nast´pnie zaaspirowaç lepca.
DZENIA Z NOSA
" PODAå DO ÚO¸ÅƒDKA 200 ml H2O
treĘç ze zg"´bnika. Stwierdzenie zie- " Toaleta jamy ustnej. Co 4-6 godzin
 sprawdzanie czy zg"´bnik si´
LUB 0,9% NaCl
lonkawej treĘci o pH pomi´dzy 1-4 chory powinien wyp"ukaç jam´ ustnÄ…,
nie wysunÄ…"  2 x dziennie
" ZAMKNŃå ZG¸Ã³BNIK
Ęwiadczy o po"oÅ»eniu w Å»o"Ä…dku. Å»uç bezcukrowÄ… gum´ albo ssaç cukier-
" WERYFIKACJA PO¸OÚENIA
" PO 2 GODZ. POD¸ÅƒCZYå DO WORKA
Stwierdzenie wyÅ»szego pH moÅ»e wska- ka lub, jeĘli to moÅ»liwe, wypiç odrobi-
 os"uchiwanie nadbrzusza w czasie
 NA ÂCIEK LUB ODESSAå
zywaç zarówno na po"oÅ»enie w jelicie, n´ osolonej wody. KaÅ»dego dnia chory
insuflacji powietrza (tylko u chorych
" ODZYSKANIE 150-200 ml LUB PO¸OWY
jak i w oskrzelu. powinien trzykrotnie umyç z´by. Nie
Żywionych do Żo"ądka i bez operacji
PODANEJ OBJóTOÂCI = ZALEGANIE
Os"uchiwanie nadbrzusza w czasie naleÅ»y stosowaç p"ukanek z alkoholem,
w górnym odcinku przewodu
wstrzykni´cia 10 cm powietrza nie po- który wysusza Ęluzówk´ jamy ustnej.
POWTARZAå PRZED KAÚDŃ PORCJŃ
pokarmowego)
zwala na pewne stwierdzenie po"oÅ»enia " Piel´gnacja miejsca wyprowadzenia
DIETY LUB RAZ NA DOBó
 kontrola radiologiczna
zg"´bnika w Å»o"Ä…dku. JedynÄ… pewnÄ… gastrostomii lub jejunostomii. Opa-
metodą sprawdzenia pozycji koł
ca trunek na gastrostomii lub jejunosto-
zg"´bnika jest badanie radiologiczne. mii powinien byç zmieniany codzien-
" Kontrola po"oÅ»enia zg"´bnika. nie. W przypadku zaczerwienienia
POSTóPOWANIE W PRZYPADKU
NaleÅ»y zaznaczyç nitkÄ… lub mazakiem Z tych powodów niezmiernie waÅ»ne skóry spowodowanego zaciekiem treĘci
USUNIóCIA LUB WYSUNIóCIA SIó
po"oÅ»enie zg"´bnika, np. 3 cm od nosa, jest zwrócenie uwagi na wystÄ…pienie pokarmowej wskazane jest uszczelnie-
ZG¸Ã³BNIKA NIEPOWIK¸ANEGO
i okresowo sprawdzaç, czy zg"´bnik si´ poĘrednich objawów przemieszczenia ZACH¸YÂNIóCIEM nie pastÄ… stomahesive. NaleÅ»y równieÅ»
nie wysunÄ…". StosujÄ…c t´ metod´, nie zg"´bnika, takich jak nudnoĘci, wymio- zwróciç uwag´ na w"aĘciwe umocowa-
CHORY PO OPERACJI W GÓRNYM ODCINKU
moÅ»na wykluczyç przemieszczenia ty, uczucie pe"noĘci w Å»o"Ä…dku, wzd´cie, nie PEG, aby uniknÄ…ç martwicy skóry
PRZEWODU POKARMOWEGO
koł
cówki zg"´bnika z Å»o"Ä…dka do prze- kaszel, czkawka oraz dusznoĘç. Podej- spowodowanej nadmiernym uciskiem.
"yku bez wysuni´cia zg"´bnika z nosa. rzenie wysuni´cia lub wsuni´cia zg"´b- " Kontrola mocowania zg"´bnika.

Niezwykle groęne jest tzw. ukryte prze- nika oraz wystąpienie objawów niepo- Umocowanie wprowadzonego przez
TAK NIE
mieszczenie zg"´bnika, kiedy zg"´bnik Żądanych, takich jak odbijania czy nos zg"´bnika naleÅ»y sprawdzaç dwa

zagnie si´ w Å»o"Ä…dku, koÅ‚
cówka prze- biegunka, wymaga przerwania odŻy- razy dziennie, natomiast umocowanie
mieĘci si´ do prze"yku, a mocowanie wiania oraz weryfikacji po"oÅ»enia koÅ‚
- zg"´bnika gastro- lub jejunostomii, na-
USUNŃå ZA¸OÚYå
cz´Ä˜ci zewn´trznej do nosa i po"oÅ»enie ca zg"´bnika. pe"nienie balona uszczelniajÄ…cego ga-
LUB SKONTROLOWAå ZG¸Ã³BNIK
znacznika wydaje si´ nienaruszone. PO¸OÚENIE (RTG), PONOWNIE, strostomii oraz napi´cie PEG warun-
EW. KOREKTA SKONTROLOWAå
Zdarza si´ to najcz´Ä˜ciej u chorych nie- Stwierdzenie usuni´cia lub wysuni´- kujÄ…ce jego szczelnoĘç  raz dziennie.
POD EKRANEM PO¸OÚENIE
przytomnych, z zaburzeniami opróŻ- cia si´ zg"´bnika naleÅ»y zg"osiç lekarzo-
niania Å»o"Ä…dka oraz u chorych odsysa- wi. Dalsze post´powanie zaleÅ»y od ryzyka
nych z tchawicy w nast´pstwie zwiÄ…zanego z ponownym wprowadze-
" SPRAWDZANIE MOCOWANIA ZG¸Ã³BNIKA 
pobudzenia odruchu kaszlowego. Po- niem zg"´bnika. " Piel´gnacja nosa ma na celu utrzyma-
2 x dziennie
danie diety w przypadku wysuni´cia nie droÅ»noĘci nosa i zapobieganie odle- " SPRAWDZANIE MOCOWANIA PRZETOKI
ODÚYWCZEJ  1 x dziennie
koł
cówki z Żo"ądka do prze"yku moŻe Żynom. Co najmniej raz dziennie lub
" SPRAWDZANIE BALONA
powodowaç wymioty lub zach"yĘni´cie kilka razy dziennie chory powinien
USZCZELNIAJŃCEGO GASTROSTOMII 
dietÄ…. Dlatego bardzo waÅ»ne jest okre- przedmuchiwaç dziurk´ nosa, przez
1 x dziennie
sowe sprawdzanie prawid"owego po"o- którÄ… za"oÅ»ono zg"´bnik. Raz dziennie
" SPRAWDZANIE SZCZELNOÂCI PEG 
Å»enia zg"´bnika. naleÅ»y zdjÄ…ç przylepiec mocujÄ…cy
1 x dziennie
zg"´bnik, wysunÄ…ç zg"´bnik o 3 cm, po-
W przypadku zg"´bników Å»o"Ä…dkowych smarowaç go przeznaczonym do tego
moÅ»na zaaspirowaç treĘç z Å»o"Ä…dka. Å»elem, wsunÄ…ç i ponownie umocowaç.
PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO
20 21
" Przep"ukiwanie zg"´bnika. Aby Coca-Coli oraz ciep"ego (37-40°C) 70% S¸OWNICZEK
PODAWANIE LEKÓW
zapobiec zatkaniu zg"´bnika naleÅ»y alkoholu etylowego. Zg"´bnik  sonda za"oÅ»ona przez otwór na-
przy kaŻdej zmianie pojemnika z dietą turalny, przewaŻnie przez nos. Obecnie stoso-
" DOK¸ADNIE ROZKRUSZYå I ROZPUÂCIå
lub w przerwie w Å»ywieniu wykonaç wane zg"´bniki sÄ… tak mi´kkie, Å»e do ich
TABLETKó
UDRAÚNIANIE ZG¸EBNIKA
przep"ukiwanie zg"´bnika za pomocÄ… wprowadzenia potrzebna jest usztywniajÄ…ca
" PRZERWAå PODAWANIE DIETY
wody destylowanej lub soli fizjologicz- " PRZEP¸UKAå ZG¸Ã³BNIK je metalowa lub plastikowa prowadnica
" STRZYKAWKA 5-20 ml
" PODAå LEK
nej w obj´toĘci 20-30 ml (max. 50 ml (mandryn), zwykle dostarczana razem ze
" ROZKRUSZYå TABLETKó PANKREATYNY
" PRZEP¸UKAå ZG¸Ã³BNIK
przy wi´kszych Ęrednicach), przy zg"´bnikiem. Po wprowadzeniu zg"´bnika
" ROZPUÂCIå W WODZIE LUB 4% NaHCO3
" PONOWNIE PODAWAå DIETó
wlewie ciÄ…g"ym 4 razy dziennie. Po p"u- (woda z dwuw´glanami z ampu"ki 1:1) prowadnic´ naleÅ»y usunÄ…ç.
" DELIKATNIE WSTRZYKNŃå DO ZG¸Ã³BNIKA
kaniu naleÅ»y zg"´bnik zatkaç korkiem.
(odczekaç 15 minut)
Nie wolno zg"´bnika zamykaç klemem. UWAGA: Nie naleÅ»y rozpuszczaç leków Przetoka odÅ»ywcza  rodzaj sondy za"oÅ»o-
" PO UDROÚNIENIU  PRZEP¸UKAå ZG¸Ã³BNIK
przeznaczonych do podawania podj´zy- nej przez sztucznie wytworzony otwór. JeĘli
kowego, podawaç form dojelitowych do Ęrednica przetoki ma od 2 do 4 mm, mówimy
PRZEP¸UKIWANIE ZG¸Ã³BNIKA
PoniewaÅ» zatkanie zg"´bnika moÅ»e mieç Å»o"Ä…dka lub tabletek o przed"uÅ»onym o mikroprzetoce. Przetoka moÅ»e byç za"oÅ»o-
miejsce daleko od koł
cówki zewn´trznej, dzia"aniu. na operacyjnie lub przezskórnie za pomocÄ…
" PRZY KAÚDEJ ZMIANIE POJEMNIKA
przy d"ugich zg"´bnikach wprowadza si´ endoskopu  w tym ostatnim przypadku mó-
" PRZED KAÚDŃ PRZERWŃ
" 4 x DZIENNIE PRZY CIŃG¸YM WLEWIE do Ęwiat"a zg"´bnika cienki cewnik Å»ylny W przypadku koniecznoĘci stosowania wimy np. o przezskórnej endoskopowej
" 20-30 ML WODY
i podaje si´ roztwór pankreatyny. Zabieg leków, które podaje si´ przed jedzeniem, gastrostomii (PEG).
LUB SOLI FIZJOLOGICZNEJ
ten ma sens tylko wtedy, gdy nie moÅ»na naleÅ»y przerwaç podawanie diety.
" CODZIENNA WYMIANA PRZYRZŃDÓW
z jakiegoĘ powodu wymieniç zg"´bnika Bolus  podanie diety w jednym wstrzykni´-
DO PODAWANIA DIET
na nowy, np. przy Å»ywieniu dojelitowym Dzia"anie leków wymagajÄ…cych podania ciu lub bardzo szybkim wlewie, np. obj´toĘç
poniÅ»ej ostatniego zespolenia po zabiegu do Å»o"Ä…dka moÅ»e byç ograniczone 300 ml w ciÄ…gu 15 minut. Metoda
operacyjnym. Zabieg ten powinien byç lub zniesione przy podaniu ich przez wykorzystywana podczas podaÅ»y diety do
UDRAÚNIANIE ZATKANEGO ZG¸Ã³BNIKA wykonywany przez dwie osoby, najlepiej zg"´bnik wprowadzony do jelita lub dwu- Å»o"Ä…dka.
Do zadał
piel´gniarki naleÅ»y ponadto w obecnoĘci lekarza. nastnicy. NaleÅ»y na to zwróciç uwag´,
usuwanie niektórych powik"ał
. Do naj- a w przypadku wÄ…tpliwoĘci zasi´gnÄ…ç ra- Dieta (nazywana takÅ»e odÅ»ywkÄ…)  przemy-
cz´stszych naleÅ»y zatkanie zg"´bnika. PODAWANIE LEKÓW PRZEZ ZG¸Ã³BNIK dy farmaceuty. s"owo wytworzony, czasami cz´Ä˜ciowo stra-
Zg"´bnika nie wolno udraÅ»niaç prowad- W czasie Å»ywienia dojelitowego przez wiony, kompletny odÅ»ywczo pokarm. Dieta
nicÄ…. JeĘli próba przep"ukania wodÄ… nie zg"´bnik moÅ»e byç konieczne podanie moÅ»e byç  instant (czyli w proszku, który
pomaga, naleÅ»y uÅ»yç innych metod. róŻnych leków. PoniewaÅ» wiele leków trzeba rozpuĘciç w wodzie w odpowiednich
NajskuteczniejszÄ… metodÄ… jest delikatne wchodzi w interakcje z dietami, o wybo- proporcjach) lub p"ynna, gotowa do podania
wype"nienie zg"´bnika rozpuszczonymi rze leków decyduje lekarz. Po dok"adnym choremu. P"ynna dieta w butelce jest poda-
enzymami trzustkowymi. Tabletk´ pan- rozpuszczeniu leku naleÅ»y przerwaç po- wana z butelki. P"ynna dieta w opakowaniu
kreatyny dok"adnie rozpuszczamy dawanie diety, przep"ukaç zg"´bnik, po- mi´kkim typu PACK jest podawana bezpo-
i strzykawkÄ… podajemy do zg"´bnika. Po- daç lek, przep"ukaç zg"´bnik i ponownie Ęrednio z tego opakowania.
niewaÅ» enzymy trzustkowe najlepiej rozpoczÄ…ç podawanie diety.
dzia"ają w Ęrodowisku zasadowym, sku-
tecznoĘç zabiegu poprawia uÅ»ycie jako JeĘli chory wymaga podania kilku leków,
rozpuszczalnika 4% roztworu dwuw´gla- naleÅ»y je podawaç oddzielnie i przep"uki-
nów. JeÅ»eli wszystkie z dotychczasowych waç zg"´bnik po kaÅ»dym leku. JeÅ»eli to
prób nie dajÄ… pozytywnego efektu, moÅ»na moÅ»liwe, naleÅ»y uÅ»ywaç leków p"ynnych.
podaç do zg"´bnika 8% roztwór dwuw´-
glanów (NaHCO3). Czasem udaje si´
udroÅ»niç zg"´bnik podaniem Pepsi lub
PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO PRAKTYCZNY PORADNIK ÚYWIENIA DOJELITOWEGO
22 23
Dodatkowe informacje na temat diet firmy NUTRICIA
(Nutridrink, Diasip, FortiCare, Nutrison, Diason, Peptisorb, Fantomalt, Protifar)
oraz sprz´tu Flocare® moÅ»na uzyskaç kontaktujÄ…c si´
z Przedstawicielem Medycznym firmy NUTRICIA
a takŻe:
NUTRICIA Informacja Dietetyczna
tel. [phone]
(op"ata tylko za 1 impuls)
lub
ul. Poselska 29, 03-931 Warszawa
(022) 617 78 45 wew. 124
www.nutricia.com.pl
[e-mail]