Grająca pchełka
reagujÄ…ca na
światło
2081
i w każdym pomieszczeniu, w którym  najprostszy generator melodii (EdW 1/
Do czego to służy?
kiedy z niego nie korzystamy, panują cał- 96, str. 47-48) i dlatego też teraz przypo-
Trudno znalez
ć inną nazwę dla tego
kowite ciemności. Urządzenie może zo- mnimy sobie jedynie jego podstawowe
maleńkiego urządzenia, które pomimo
stać także wmontowane w podstawę ja- parametry.
swych niepozornych wymiarów i ogrom-
kiegoś przedmiotu i rozpoczynać granie - użyteczny zakres napięć zasilania:
nej prostoty wykonania może sprawić
melodii po jego podniesieniu. 1,2 ... 3,3VDC
wiele radości dzieciom.
- maksymalny prąd pobierany z wyjścia:
Zasada działania urządzenia jest bar- Jak to działa?
1,5mA
dzo prosta: w ciemności zachowuje się
Schemat elektryczny ukÅ‚adu przedsta- - spoczynkowy prÄ…d zasilania: ok. 1µA
spokojnie, natomiast oświetlone nawet
wiony jest na rysunku 1.  Sercem urzÄ…-
słabym światłem zaczyna wygrywać me-
dzenia jest układ scalony UM66. Jest to
lodyjkÄ™. Tani i przeznaczony do zmonto-
generator melodyjki, który został przez
wanie w ciągu dosłownie pięciu minut
producenta uproszczony do absolutnego
układ może znalez
ć zastosowanie w za-
minimum: posiada on tylko wejścia zasi-
bawkach dla dzieci, jako śmieszny doda-
lania i wyjście sygnałowe. Jak widać na
tek do prezentów (zaczyna grać po ot-
schemacie układ ten połączony jest na
warciu paczki), jako wyposażenie czaro-
stałe z plusem zasilania natomiast od
dziejskiej skrzyneczki, która gra po jej ot-
strony minusa zasilany jest za pośrednic-
warciu. Układ może także zostać umiesz-
twem tranzystora T1. Jeżeli fototranzys-
czony wewnÄ…trz szafki, np. barku
tor T2 nie jest oświetlony to baza T1 jest
Rys. 2. PÅ‚ytka drukowana.
zwierana do masy przez rezystor R1. Po
oświetleniu układu tranzystor T2 zaczy-
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
na przewodzić polaryzując bazę T1, który
zamyka obwód zasilania układu U1.
Rezystory
Rezystory
Rezystory
Rezystory
Rezystory
Układem tym jest popularna kostka
R1: 100kW
UM66 (właściwie to  kostką nazwać
Półprzewodniki
Półprzewodniki
Półprzewodniki
Półprzewodniki
Półprzewodniki
tego układu nie bardzo można, ponieważ
U1: UM66
zawarty jest on w typowej obudowie
T2: BC548 lub odpowiednik
TO-92, przeznaczonej zwykle do zamy-
T1: BDYP22 lub odpowiednik
kania w niej struktur pojedynczych tran-
Różne
Różne
Różne
Różne
zystorów). Został on już bardzo szczegó- Różne
Rys. 1. Schemat ideowy pchełki.
łowo omówiony w artykule opisującym G1: przetwornik piezoceramiczny
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 8/96 49
Rys. 3. Sposób zamocowania fototranzystora T2.
Rys. 4.
Struktura wewnętrzna układu i jego konale zdawały egzamin. Prototyp został został wykorzystany w wspomnianym
odmiany zostały wyczerpująco omówio- zmontowany jako samodzielne urządze- już  Najprostszym generatorze melodii
ne w wspomnianym wyżej artykule. nie grające po podniesieniu go, a tym sa- (taki też element będzie dostarczany
Obecnie wspomnimy jedynie że układ mym oświetleniu fototranzystora. W w kicie AVT-2081). Rozwiązaniem dla
UM66 jest produkowany w dwóch wers- związku z tym fototranzystor T2 został ambitnych, mogącym  dodać wigoru
jach: UM66L, który odtwarza melodie zamontowany w sposób schematycznie posiadanym już układom wykorzystują-
rys. 3
w pętli aż do momentu wyłączenia zasi- pokazany na rys. 3
rys. 3
rys. 3
rys. 3, w otworze wykona- cym przetworniki piezoceramiczne, jest
lania i UM66S odtwarzający melodię tyl- nym w płytce obwodu drukowanego. własnoręczne wykonanie membrany.
ko jeden raz. Obydwa typy układu nadają Jako z
ródło zasilania proponujemy Można ją zrobić z kawałka cienkiej i bar-
się doskonale do naszych celów. wykorzystać dwie bateryjki typu LR44. dzo sztywnej blaszki lub folii z tworzywa
Efekty akustyczne uzyskane przy za- sztucznego o podobnych właściwoś-
Montaż i uruchomienie
stosowaniu samego przetwornika piezo ciach. Sposób wycięcia odpowiedniej
rysunku 2 rysunku 4
Na rysunku 2 przedstawiono roz- okazały się mizerne. Jak więc widać na kształtki pokazany jest na rysunku 4
rysunku 2 rysunku 4. Do
rysunku 2 rysunku 4
rysunku 2 rysunku 4
mieszczenie elementów na płytce dru- fotografii w prototypie układu wykorzys- sklejenia membranki należy zastosować
kowanej. Wymiary okrągłej płytki odpo- tano przetwornik wyposażony w dodat- klej dobrej jakości, np. DISTAL lub inny
wiadają wymiarom typowego przetwor- kową membranę, w zasadniczy sposób klej epoksydowy.
nika piezo średniej wielkości. Montaż wzmacniającą siłę dz
więku. Wykorzysta-
Zbigniew Raabe
Zbigniew Raabe
Zbigniew Raabe
Zbigniew Raabe
Zbigniew Raabe
wykonujemy w sposób typowy, a jedyną no membranę stosowaną w wielokrot-
trudnością, na jaką możemy napotkać, nie już wykorzystywanym w projektach
będzie zamocowanie styków do batery- serii 2000 sygnalizatorze typu PCA-100-
Komplet podzespołów z płytką jest
Komplet podzespołów z płytką jest
Komplet podzespołów z płytką jest
Komplet podzespołów z płytką jest
Komplet podzespołów z płytką jest
jek. W układzie modelowym elementy te 08, dostępną w ofercie handlowej AVT.
dostępny w sieci handlowej AVT
dostępny w sieci handlowej AVT
dostępny w sieci handlowej AVT
dostępny w sieci handlowej AVT
dostępny w sieci handlowej AVT
wykonane zostały z kawałków sprężyn Można także zastosować gotowy zespół
jako "kit szkolny" AVT-2081.
jako "kit szkolny" AVT-2081.
jako "kit szkolny" AVT-2081.
jako "kit szkolny" AVT-2081.
jako "kit szkolny" AVT-2081.
stykowych ze starego przekaz
nika i dos- membrana + przetwornik piezo, taki jaki
Cd. ze str. 49 wartość rezystora R5 do 2,2kW lub na- Uruchomiony układ można umieścić
W jednym skrajnym położeniu poten- wet więcej. w typowej plastikowej obudowie KM-
rysunku 4
cjometru montażowego PR1 (wieloobro- Poza ustawieniem PR1, żadna inna 35N. Na rysunku 4
rysunku 4 pokazano projekt pły-
rysunku 4
rysunku 4
towego helitrima) drgania nie wystąpią, regulacja nie jest potrzebna. ty czołowej, który można skopiować na
a w jego drugim W egzemplarzu papier samporzylepny i po polakierowa-
skrajnym położeniu modelowym w za- niu przykleić na płytę czołową.
Wszelkie prace z niebezpiecz-
amplituda przebie- leżności od eg- Pod taką czołówkę warto podkleić ka-
nym napięciem sieci
gu będzie sięgać zemplarza tranzys- wałek czystego papieru samoprzylepne-
napięć zasilania tora T1 i ustawie- go, aby czarna płyta nie prześwitywała
energetycznej, osoby
i wierzchołki sinu- nia potencjometru przez polakierowany papier. Doświad-
niepełnoletnie mogą
soidy będą obcięte. PR1 zawartość czenie uczy, że warto najpierw nakleić
wykonywać wyłącznie pod
Należy pokrę- zniekształceń wy- naklejki, a dopiero potem równo wiercić
cać potencjomet- nadzorem wykwalifikowanych
nosiła od 0,01... niezbędne otwory. Żeby nie obniżać
rem PR1 i pomię- 0,03%. stopnia bezpieczeństwa urządzenia, do
osób dorosłych.
dzy tymi skrajnymi Gdyby się oka- mocowania płytek w obudowie nie nale-
położeniami zna- zało, że użyty tran- ży stosować metalowych wkrętów. Za-
lez
ć punkt, w którym amplituda przebie- zystor polowy ma duże napięcie odcięcia miast tego należy użyć odpowiedniej
gu w punkcie A wyniesie 1...3V (zależnie i amplituda przebiegu na gniez
dzie wy- ilości gąbki, albo innego wypełniacza,
od egzemplarza tranzystora T1) i będzie jściowym jest zbyt duża, można zwięk- aby unieruchomić płytki wewnątrz obu-
stabilna, a przebieg będzie prawidłową szyć wartość R9 do 22...33kW. dowy.
sinusoidą. Punkt ten można bardzo łat- Dla zmniejszenia wrażliwości układu
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
wo znalez
ć, gdy potencjometr PR1 jest na przydz
więk sieciowy, wszystkie połą-
Zbigniew Orłowski
Zbigniew Orłowski
Zbigniew Orłowski
Zbigniew Orłowski
Zbigniew Orłowski
wieloobrotowym helitrimem. Nie należy czenia przewodowe z potencjometrem
tu stosować zwykłego jednoobrotowego P1 i przełącznikiem S1 powinny być
Komplet podzespołów z płytką jest
Komplet podzespołów z płytką jest
Komplet podzespołów z płytką jest
Komplet podzespołów z płytką jest
Komplet podzespołów z płytką jest
PR-ka, właśnie dla ułatwienia proce- możliwie krótkie i należy je wykonać ta-
dostępny w sieci handlowej AVT
dostępny w sieci handlowej AVT
dostępny w sieci handlowej AVT
dostępny w sieci handlowej AVT
dostępny w sieci handlowej AVT
su regulacji, ewentualnie; aby zwięk- siemką lub stosować skręcone trójki
jako "kit szkolny" AVT-2112.
jako "kit szkolny" AVT-2112.
jako "kit szkolny" AVT-2112.
jako "kit szkolny" AVT-2112.
jako "kit szkolny" AVT-2112.
szyć ten zakres, można zwiększyć przewodów.
50 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 8/96