HI-END

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

CABASSE

CABASSE

CABASSE

CABASSE

CABASSE Saturn 55

Saturn 55

Saturn 55

Saturn 55

Saturn 55

74

Nazwanie jakiegokolwiek urz¹dzenia potworem zwykle dobrze nie rokuje; tym bardziej urz¹dzenia audio,
a ju¿ szczególnie konstrukcji hi-endowej, która z za³o¿enia powinna byæ piêkna pod ka¿dym wzglêdem.

N

awet zwolennicy surowego wzornic-
twa w³aœciwego niektórym firmom
audiofilskim, mog¹ nazwaæ niemal
dowolne, ale lubiane produkty “na

swój sposób” piêknymi. Niemal dowolne, bo jed-
nak Saturna 55 nie mo¿na nazwaæ piêknym “na
¿aden sposób”. Oczywiœcie ten kategoryczny s¹d
jest arbitralny, ale dla oburzonych takim bezape-
lacyjnym rozstrzygniêciem sprawy urody Saturna
mam propozycjê ugody. Przecie¿ mo¿na, a na-
wet nale¿y uznaæ (znowu siê rz¹dzê), ¿e s¹ takie
gatunki sprzêtu, dla których okreœlenie “potwór”
mo¿e byæ komplementem. Na myœl przychodz¹
potê¿ne koñcówki mocy, ale i w³aœnie subwoo-
fer. Zw³aszcza ci, którzy nie wierz¹ w mo¿liwoœ-
ci nowoczesnych, ale umiarkowanej wielkoœci
przetworników niskotonowych “long-throw”,
a pozostaj¹ pod wp³ywem uroku wielkokalibro-
wych baside³, maj¹ automatycznie mi³e skojarze-
nia na widok odpowiednio du¿ych subwooferów.
A w Saturnie 55 znajd¹ potwierdzenie swoich
przekonañ i uwieñczenie poszukiwañ basowego
wzorca. No tak, i wtedy mog¹ go nazwaæ nawet
piêknym... Jaki jest, ka¿dy widzi. Chocia¿ kto nie
zobaczy go “na ¿ywo”, nie mo¿e byæ niczego
pewien... Zdjêcia katalogowe nie t³umacz¹ nic,
poniewa¿ brakuje uk³adu odniesienia. Takie zdjê-
cie zamieœciliœmy kiedyœ w aktualnoœciach, i nie
zrobi³o ono na mnie ¿adnego wra¿enia. Ze skal¹
problemu zetkn¹³em siê w trakcie logistyki zwi¹-
zanej z planowanym testem. Dystrybutor spy-
ta³ bowiem, jakie s¹ inne mo¿liwoœci wniesienia
Saturna 55 do naszego pomieszczenia, ni¿ przez
drzwi. OdpowiedŸ, ¿e przecie¿ kiedyœ “wesz³y”
tamtêdy nawet Grand Utopie Be, niczego nie za-
³atwia³a. Ale niestety, by³y tylko drzwi. W ka¿-
dym razie, w dniu dostarczenia Saturna 55 prze-
zornie nie by³em w krytycznym miejscu obecny,
aby nie zostaæ zmuszonym do rozwi¹zywania
problemów nierozwi¹zywalnych; wyburzanie
œcian nie wchodzi³o w grê, ani zgoda na testowa-
nie pod chmurk¹. Problem zostawi³em dzielne-
mu dystrybutorowi, który stan¹³ na wysokoœci
zadania, i sobie tylko znanymi sposobami wpro-
wadzi³ to bydlê do pomieszczenia. Jak byœcie zo-
baczyli to, co ja zobaczy³em – Saturna 55 stoj¹-
cego na œrodku pokoju – te¿ byœcie uznali, ¿e
sposób ten jest wam nieznany.

Pozostaj¹c przy czo³gach, Saturn 55 przypo-

mnia³ mi ostatnie, zbudowane tylko w jednym
lub dwóch prototypach, niemieckie projekty su-
perczo³gów Mause, o masie ok. 200 ton (prze-
ciêtna masa czo³gu ciê¿kiego – ok. 50 ton). I tu,
i tam zamierzenie jest podobne – przestaæ siê
z konkurencj¹ cackaæ i licytowaæ, ale j¹ po pros-

tu rozsmarowaæ. Jest ju¿ wiêc bana³em stwier-
dzenie, ¿e do tej pory nie testowaliœmy w Audio
ani subwoofera podobnej wielkoœci, ani nawet
bêd¹cego po³ow¹ Saturna. Ale... takie s¹. I to
jeszcze wiêksze! Jednak nie spotkamy ich na sa-
lonach hi-endu, ale w instalacjach profesjonal-
nych. Stamt¹d te¿ swój rodowód czerpie Saturn
55. Otó¿ Cabasse jest autorem systemu dla kina
“La Geode” w Pary¿u, w którym pracuj¹ m.in.
4 subwoofery, ka¿dy o pojemnoœci trzech met-
rów szeœciennych, ka¿dy z dwoma g³oœnikami

55-cm, ka¿dy o masie 1000kg (tysi¹c). Na pewno
przez drzwi nie wesz³y, dlatego te¿ konstrukto-
rzy Cabasse, decyduj¹c siê na opracowanie hi-
endowego subwoofera “domowego”, musieli
zmniejszyæ jego masê i wymiary, a wiêc pójœæ na
kompromis... Proponujê dla wa¿¹cego ju¿ tylko
200kg Saturna 55 nagrodê EISA w nowej katego-
rii “Europejski kompromis roku”. Ale zamówie-
nie na taki kompromis z³o¿yli oczywiœcie deale-
rzy z USA.

POTWÓR

Saturn 55 swoj¹ wielkoœci¹ jest bli¿szy czo³gowi
ni¿ subwoferowi, w ka¿dym razie w œrodku zmieœci³by
siê cz³owiek, i to bez specjalizacji fakira, a mo¿e nawet
ca³a za³oga Rudego.

POTWÓR

HI-END

CABASSE

CABASSE

CABASSE

CABASSE

CABASSE Saturn 55

Saturn 55

Saturn 55

Saturn 55

Saturn 55

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

75

szeniem du¿ej masy drgaj¹cej. Mniejsze g³oœniki
nie potrzebuj¹ takich napêdów dla osi¹gniêcia
podobnej “szybkoœci” i kontroli ruchu membra-
ny. Kinowy system Cabasse zosta³ przygotowany
w roku 1985. Dwadzieœcia lat to du¿o nawet dla
prawie stoj¹cej w miejscu (chocia¿ czasami krê-
c¹cej siê w kó³ko) techniki g³oœnikowej. Opraco-
wana w tym czasie metoda FEA (analiza elemen-
tów skoñczonych) s³u¿y konstruktorom g³ównie
do projektowania uk³adów magnetycznych, i te-
raz mog³a zostaæ ju¿ wykorzystana, dla uzyskania
równomiernego rozk³adu strumienia w szczeli-
nie i uniezale¿nienia wspó³czynnika si³y od po-
³o¿enia cewki. Przy efektywnoœci 97dB i mocy
znamionowej 1000W, g³oœnik Saturna 55 jest
w stanie wytworzyæ maksymalne ciœnienie akus-
tyczne na poziomie ok. 135dB – co potwierdzi³y
nasze pomiary. Skoro tak, to w Saturnie 55 musi
oprócz g³oœnika gnieŸdziæ siê równie potê¿ny
wzmacniacz.

Jego moc znamionowa,
deklarowana przez producen-
ta, to w³aœnie równe 1000W,
ale moc chwilowa siêgaæ ma
3000W!

Wyposa¿enie wzmacniacza w regulacje jest

równie¿ nietypowe – poza standardow¹ zmian¹
czêstotliwoœci odciêcia (teoretycznie w zakresie
40-120Hz, filtrowanie 24dB/okt.), p³ynn¹ zmian¹
fazy i oczywiœcie wysterowania, dostajemy do
dyspozycji ciekaw¹ equalizacjê. W ca³ym zakre-
sie pracy subwoofera, a nawet id¹c dalej w kie-
runku czêstotliwoœci œrednich – bowiem a¿ do
200Hz – mo¿emy wybraæ dowoln¹ czêstotliwoœæ
czy raczej zakres, który poddamy t³umieniu b¹dŸ
wzmocnieniu; mo¿emy okreœliæ si³ê tej korekcji
od –12dB do +4dB, jak i regulowaæ szerokoœæ
zakresu o wybranej czêstotliwoœci œrodkowej -
od 1/6 oktawy do 2 oktaw. Teoretycznie mo¿e
byæ to przydatne, jako ¿e charakterystyka prze-
twarzania w pomieszczeniu jest silnie poszarpa-
na rezonansami “dodatnimi” i “ujemnymi”, wy-
wo³ywanych falami stoj¹cymi. Problem jednak
w tym, ¿e rezonansów tych jest wiêcej ni¿ jeden,
a ponadto ich precyzyjne zlokalizowanie jest “na
ucho” w zasadzie niemo¿liwe. Aby efektywnie
wykorzystaæ tê opcjê, potrzebny bêdzie system
pomiarowy, inaczej wpadniemy w pu³apkê nie-
ustannych prób i eksperymentów. Chocia¿ mo¿-
na to zawsze traktowaæ jako œwietn¹ zabawê...
to by³aby ona znacznie przyjemniejsza z pilotem.
Nas³uchiwanie rezonansów stoj¹c obok subwoo-
fera nie ma sensu – w miejscu ods³uchu mog¹
one mieæ zupe³nie inny rozk³ad. Zreszt¹ nieza-
le¿nie od tej specjalnej funkcji, wysokiej klasy,
a wiêc i wygodny w obs³udze subwoofer, powi-
nien mieæ zdalne sterowanie. Nie u¿ywalibyœmy
go na co dzieñ, ale do wyregulowania bardzo by
siê przyda³o. Rozwi¹zaniem awaryjnym mo¿e
byæ pilot pod postaci¹ znajomego, albo... dystry-
butora, który bêdzie reagowa³ na komendy
klienta wygodnie rozpartego w fotelu. S¹dzê, ¿e
siê nale¿y. Oczywiœcie w³¹cznie z wniesieniem.

z

Saturna

Wielka skrzynia robi straszne wra¿enie, ale przecie¿ nie jest
to ¿aden wyczyn technologiczny – to tylko spe³nienie warun-
ków, jakich wymaga zastosowany g³oœnik. Ten ju¿ rzeczywiœ-
cie jest godny uwagi.

Nie znam innego g³oœnika podobnej wielkoœci

(poza makiet¹ Focala wykonywan¹ przez Tri-
mex) – 55-cm œrednicy to kaliber daleko wykra-
czaj¹cy poza standardow¹ tabelê g³oœników nis-
kotonowych. U innych producentów koñczy siê
ona najdalej na pozycji 18-cali, czyli 45-cm, naj-
czêœciej na pozycji 15 lub 12 cali. A ró¿nica miê-
dzy g³oœnikiem 45-cm a 55-cm jest kolosalna, je-

¿eli przeliczymy j¹ na powierzchniê – jest ona dla
g³oœnika Cabasse o 50-procent wiêksza, i wynosi
prawie 2000 cm

2

, czyli odpowiada np. powierz-

chni czterech g³oœników 12-calowych (30 cm).

Oryginalna, profesjonalna wersja tego g³oœni-

ka, stosowana we wspomnianym subwooferze
kinowym, jest odrobinê inna – ma efektywnoœæ
a¿ 101dB, podczas gdy model z Saturna “tylko”
97dB. Ale nie bez powodu, i wcale nie za przy-
czyn¹ mniejszego uk³adu magnetycznego. Wrêcz
przeciwnie. Efektywnoœæ spad³a na skutek

oczywiœcie), nale¿a³o równie¿ zwiêkszyæ maksy-
malne wychylenie liniowe. Gdyby jednak tylko
wyd³u¿ono cewkê, efektywnoœæ spad³aby jeszcze
bardziej. Dlatego w uk³adzie napêdowym zasto-
sowano dwa pierœcienie ferrytowe (o œrednicach
22-cm), w stosunku do pojedynczego w wersji
profesjonalnej. Cewka ma œrednicê 75-mm (du-
¿o, ale wcale nie za du¿o jak na g³oœnik 55-cm),
a w szczelinie strumieñ 15.200 Gaussów. Wspó³-
czynnik si³y Bxl wynosi 26 Tm, to te¿ wynik re-
kordowy, najbli¿szy jaki znam – 23,7 Tm - osi¹ga
45-cm JBL2242H. Oczywiœcie wynika to z ko-
niecznoœci poruszania z wymaganym przyspie-

Cabasse SA

TURN 55

zwiêkszenia masy membrany – do a¿ 260g - a to
uczyniono przede wszystkim dla obni¿enia czês-
totliwoœci rezonansowej – do 21Hz. Pozwoli³o
to równie¿ poprawiæ sztywnoœæ membrany (ma
ona strukturê plastra miodu). Aby wykorzystaæ
ni¿sz¹ czêstotliwoœæ rezonansow¹ bez nara¿ania
g³oœnika na przeci¹¿enie czy choæby nieliniow¹
pracê (nawet taki g³oœnik mo¿na przesterowaæ? -

z

Saturna

HI-END

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

CABASSE

CABASSE

CABASSE

CABASSE

CABASSE Saturn 55

Saturn 55

Saturn 55

Saturn 55

Saturn 55

76

O D S £ U C H

SATURN 55

Wymiary (WxSxG)[cm]

950x850x720

Cena [z³]

69999

Dystrybutor

THE HI-END

Wy

konanie i komponenty

Monstrum. Wielki i nowoczesny g³oœnik, odpo-
wiednio silny wzmacniacz, gama regulacji wzbo-
gacona o parametryczn¹ equalizacjê dla wybra-
nej czêstotliwoœci. Przyda³by siê pilot. Obudowa
solidnie skonstruowana i wykoñczona, ale bez
pomys³u. Mo¿e przy tej wielkoœci jest to ju¿ nie-
mo¿liwe?

Laboratorium
Pod wzglêdem maksymalnego ciœnienia deklasu-
je wszystkich rywali – 135dB to daleko poza za-
siêgiem innych “domowych” subwooferów. Pod
wzglêdem pasma przenoszenia rekordów ju¿
nie bije. Nie siêga 20Hz, ale “tylko” 30Hz, na
skutek zastosowania tak ustawionego filtru sub-
sonicznego.

Brzmienie
Wersja 1: Nie s³uchaliœmy. Wersja 2: Si³a i pioru-
nuj¹ca dynamika, ³atwoœæ osi¹gania bardzo wy-
sokiego natê¿enia, a przy umiarkowanych g³oœ-
noœciach pe³na kontrola i swoboda.

WERSJA 1.

No có¿... ods³uchów nie by³o. Po pierwsze

nie mieliœmy systemu, w którym Saturn 55 móg³-
by rozwin¹æ skrzyd³a, a przecie¿ jego mo¿liwoœci
w skali makro okreœlaj¹ jego klasê, charakter,
sens zastosowania – a wiêc i sens testowania.
S³uchanie Saturna 55 na pó³, a raczej tylko na
æwieræ gwizdka, da³oby pewnie wra¿enia porów-
nywalne z testowaniem subwooferów dziesiêæ
razy mniejszych i tañszych. A mo¿e jednak nie...
ale sprawdzian tego typu urz¹dzenia w laborato-
rium, co jak najbardziej przeprowadziliœmy, mó-
wi bardzo wiele o jego mo¿liwoœciach – na pew-
no jeszcze wiêcej, ni¿ charakterystyki uzyskiwa-
ne przy pomiarach pe³nozakresowych zespo³ów
g³oœnikowych. Po trzecie... dystrybutor porzuci³
to 200-kg urz¹dzenie na œrodku pokoju, co u³at-
wi³o nam oglêdziny, robienie zdjêæ i pomiarów,
ale wprzêgniêcie Saturna w instalacjê wielokana-
³ow¹ wymaga³oby zupe³nie innego ustawienia,
a mo¿e nawet eksperymentów...

WERSJA 2.

Dla tych, dla których brak ods³uchów stawia

pod znakiem zapytania wartoœæ ca³ego opisu ja-
kiegokolwiek urz¹dzenia. Zaczynamy. Wielkoœæ
i parametry Saturna 500 oczywiœcie wywo³uj¹
najdalej id¹ce oczekiwania co do natê¿enia i g³ê-
bokoœci basu, ale mo¿e te¿ pojawiæ siê pytanie –
czy taki subwoofer potrafi graæ “normalnie”, czy
zachowuje siê przynajmniej poprawnie pod
wzglêdem kontroli basu, czy nie jest stworzony
tylko do brutalnego nag³aœniania du¿ych po-
mieszczeñ, a na ni¿szych poziomach gubi siê lub
zachowuje jak w s³oñ w sk³adzie porcelany?
Z pewnoœci¹ nie jest to urz¹dzenie dedykowane
do pokoików dziesiêciometrowych, ani do ciche-
go pomrukiwania, i mo¿e przy odrobinie dociek-
liwoœci da³oby siê wskazaæ zakres bardzo niskie-

go poziomu wysterowania, przy którym mniejsze
subwoofery wykazuj¹ siê lepsz¹ zwinnoœci¹, do-
k³adniejsz¹ artykulacj¹, podczas gdy Saturn 55
jeszcze nie chcia³ siê dobrze obudziæ. Ale zakres
ten le¿y tak nisko, ¿e w naszych próbach, prowa-
dzonych albo ze standardow¹ g³oœnoœci¹ (cho-
cia¿ w pomieszczeniu 40m

2

oznacza ona wcale

nie najni¿sze wysterowanie), ¿adnych proble-
mów z rozpêdzeniem Saturna 55 nie by³o. Oczy-
wiœcie im robiliœmy g³oœniej, tym by³o ciekawiej,
bo wchodziliœmy w obszary wczeœniej niezna-
nych wra¿eñ. To by³ wartoœciowy eksperyment
natury ogólnej - nawet nadzwyczajne natê¿enia
basu, o ile czystego, trzymanego w ryzach, a jed-
noczeœnie dynamicznie swobodnego i wyra¿a-
j¹cego swoj¹ zdrow¹ si³ê, nie rodz¹ te¿ dyskom-
fortu s³uchacza – przynajmniej na krótk¹ metê.
Do progu bólu, a tym bardziej uszkodzenia s³u-
chu, jest najwyraŸniej jeszcze bardzo daleko. To,
co na co dzieñ przeszkadza nam przy g³oœnym
s³uchaniu, to nie sama g³oœnoœæ, ale towarzysz¹-
ce jej, szybkie narastanie ró¿nego rodzaju znie-
kszta³ceñ i kompresji. Niestety, system towarzy-
sz¹cy Saturnowi, chocia¿ wysokiej klasy, jednak
stawa³ siê w¹skim gard³em dla osi¹gania najwy-
¿szych poziomów natê¿enia przy proporcjonal-
nie wywa¿onym brzmieniu ca³oœci. Mogliœmy
jednak pobawiæ siê podkrêcaniem subwoofera,
abstrahuj¹c od ca³ej reszty, aby zobaczyæ, na co
go staæ. Wylewne opisywanie tego, jakie trzêsie-
nie œcian w ten sposób wywo³ywaliœmy, a tak¿e
jak oddzia³ywa³o to na nasze narz¹dy wewnêt-
rzne, jest chyba zbyteczne. Ale podsumujemy tê
sprawê jednoznacznie – mo¿liwoœci Saturna 55
s¹ absolutnie nie do powtórzenia przez ¿aden
inny znany nam subwoofer. ZejdŸmy trochê ni-
¿ej, na pu³ap z którego widaæ Ziemiê i inne sub-
woofery. Saturn 55 daje znaæ o swojej wyj¹tko-
wej konstrukcji równie¿ wtedy. Bas jest piorunu-

j¹co swobodny, chocia¿ czuæ jego masê – nie-
zwyk³e by³o w³aœnie po³¹czenie ciê¿koœci i dyna-
miki, mo¿e nie stwierdzi³bym ju¿, ¿e szybkoœci.
To trochê umowne rozró¿nienie - miêdzy dyna-
mik¹, kontrol¹, szybkoœci¹ czy zwrotnoœci¹. Sa-
turn 55 nie przypomina zawodnika Sumo, ale za-
paœnika wagi ciê¿kiej – zdolnego do ataku, choæ
nie tak b³yskawicznego, jak zawodnicy l¿ejsi, to
dysponuj¹cego przecie¿ nie tylko si³¹, ale i tech-
nik¹. Jakoœæ subwoofera w najbardziej powszech-
nym mniemaniu wyra¿a siê jednak nie przez
“technikê” (kontrolê, szybkoœæ, etc), ani nawet
“si³ê” (natê¿enie, dynamikê, itp.), lecz... oczy-
wiœcie przez to, jak nisko siêga. Tutaj zachowa³-
bym najwiêksz¹ ostro¿noœæ. Saturnowi niczego
pod tym wzglêdem nie brakowa³o, ale prawdê
powiedziawszy, nie trzeba kupowaæ takiego
mebla, aby us³yszeæ bas niemal dowolnie niski.
Pod tym wzglêdem s³ysza³em wiele subwoofe-
rów – oczywiœcie nie tych najtañszych – które
Saturnowi nie ustêpuj¹. Rozczarowanie? Nie, co
najwy¿ej nieporozumienie. Osi¹gniêcie granicy
20Hz nie wymaga takich œrodków technicznych
i takich kosztów, jakie reprezentuje Saturn 55.
S³u¿¹ one czemu innemu – rozci¹gniêciu mo¿li-
woœci w skali natê¿enia, dynamiki i zmniejszeniu
zniekszta³ceñ, generowanych przez mniejsze
subwoofery. I jeszcze raz podkreœlê, ¿e procen-
towa³o to nie tylko przy wysokich poziomach
wysterowania – równie¿ przy umiarkowanych
natê¿eniach czu³o siê, ¿e tym razem pracuje nie
taki sobie zwyk³y subwoofer. Tak siê rozpisa³em,
mo¿e ja rzeczywiœcie go s³ucha³em?

Andrzej Kisiel, Kuba Kisiel

Tym razem autorzy testu
g³ówny nacisk po³o¿yli na pomiary,
a nie na ods³uchy.

O D S £ U C H

O D S £ U C H

KINO DOMOWE

System

System

System

System

System

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

77

HI-END

CABASSE

CABASSE

CABASSE

CABASSE

CABASSE Saturn 55

Saturn 55

Saturn 55

Saturn 55

Saturn 55

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

paŸdziernik 2004

77

L A B O R A T O R I U M

rys. 2. Głośnik, bas−refleks i charakterystyka wypadkowa,

dla “odcięcia” 120Hz.

rys. 3.Działanie equalizacji dla dwóch wybranych parametrów

korekcji, na tle charakterystyki standardowej (120Hz).

rys. 1. Charakterystyki przetwarzania dla skrajnych położeń

regulatora częstotliwości “odcięcia”.

Ustawiaj¹c

regulator

górnej

czêstotliwoœci

granicznej

(odciêcia) na

pozycjê

maksymaln¹

(120Hz), i przy

wy³¹czonym ko-

rektorze, pokazujemy

niezale¿ne charakterystyki ciœnienia z g³oœnika,
z otworów (wspólna), i wypadkow¹ charakte-
rystykê przetwarzania (rys.1). W¹skopasmowe
odci¹¿enie na charakterystyce g³oœnika przy
20Hz wskazuje na czêstotliwoœæ rezonansow¹
bas-refleksu. WyraŸnie przesuniêty wierzcho³ek
charakterystyki ciœnienia z otworu (do ponad
30Hz), i du¿e nachylenie lewego zbocza tej
charakterystyki, wskazuje na zastosowanie filtru
subsonicznego, dzia³aj¹cego skutecznie ju¿ od
ok. 30Hz. Tak funkcjonuj¹cy filtr dla ma³ego,
ewentualnie œredniej wielkoœci subwoofera
by³by czymœ zrozumia³ym, ale dla Saturna 55 jest
dla mnie, mówi¹c delikatnie, czymœ dziwnym.
Na skutek jego dzia³ania, przy 20Hz (na
charakterystyce wypadkowej) mamy spadek
a¿ 20dB wzglêdem poziomu z zakresu powy¿ej
30Hz, inaczej mówi¹c, sam najni¿szy bas
w Saturnie 55 kuleje. Powód filtrowania do
pewnego stopnia jest zrozumia³y – zabezpiecze-
nie g³oœnika przed przesterowaniem – ale czy
takie bydlê jak to trzeba a¿ tak zabezpieczaæ?
Co wiêcej – przecie¿ jak ustaliliœmy, bas-refleks
dostrojono do 20Hz, wiêc w tym zakresie
g³oœnik jest odci¹¿ony od du¿ych amplitud. Je¿eli
to w ogóle potrzebne, to filtr powinien zacz¹æ
dzia³aæ poni¿ej 20Hz, gdzie nastêpuje
“otwarcie” obudowy na swobodny ruch

membrany. Mo¿e da siê ten filtr jakoœ
wy³¹czyæ? Cabasse od czasu do czasu daje
nam zagadki.

Rys. 2 ilustruje charakterystyki

przetwarzania dla dwóch skrajnych
czêstotliwoœci odciêcia. W pozycji “120Hz”
spadek –6dB (na górnym zboczu) pojawia siê
w okolicach 140Hz, a w pozycji “40Hz” przy
ok. 55Hz. Takie rozbie¿noœci s¹ normalne
przy pomiarach subwooferów, nie ma siê
czym przejmowaæ. Wniosek z tego pomiaru
jest taki, ¿e Saturna 55 mo¿na dostosowaæ
do pracy zarówno ze œredniej wielkoœci
kolumnami, jak i doœæ ma³ymi satelitami – to
drugie mo¿e wydawaæ siê bez sens, ale
Saturn 55 jest przecie¿ delegowany do
wspó³pracy z Balticami, którym sporo
brakuje do granicy 100Hz. A w przypadku
instalacji wielokana³owych, najczêœciej u¿ywa
siê regulacji pasma LFE w procesorze.

Dwie próby z korektorem ilustruje

rys. 3. Na tle standardowej charakterystyki
“120Hz”, widaæ charakterystyki zmodyfiko-
wane o “wciêcie” (-12dB, 1/6 oktawy) przy
100Hz, i podbicie (+4dB, 1/6 oktawy) przy
20Hz.

Saturn 55 czeka³ jednak na chwilê swojej

chwa³y do momentu pomiaru maksymalnego
ciœnienia. Tak jak obieca³ producent,
mogliœmy og³uszyæ siê wynikiem 135dB,
który le¿y daleko, daleko poza mo¿liwoœcia-
mi jakiegokolwiek subwoofera do tej pory
przez nas badanego. Ju¿ czasami mieliœmy
obawy, czy nasz system pomiarowy nie jest
uszkodzony, lub Ÿle ustawiony, bowiem od
dawna z ¿adnym subwooferem nie mogliœmy
przekroczyæ poziomu 120dB. Wiele z nich
zbli¿a³o siê do tego punktu, a dalej klops.
Mo¿e Saturn 55 “przepcha³” nasz mikrofon,
i teraz inne subwoofery pójd¹ jego œladem?