158

Geografia. Ćwiczenia i testy

Zadanie 1

(2 pkt)

Czynnikom kształtującym klimat przyporządkuj wywołane przez nie konsekwencje klimatyczne:
a) szerokość geograficzna

b) rozkład lądów i mórz

c) prądy morskie
d) wysokość nad poziom morza

a) ......., b) ......., c) ......., d) ........

Zadanie 2

(2 pkt)

Na mapie przedstawiono rozkład średnich temperatur
powietrza w styczniu. Przeanalizuj mapę i podaj czyn-
nik kształtujący klimat, który zadecydował o:
a) temperaturach powyżej 0°C w punkcie A

.......................................................................................

b) temperaturach poniżej –5°C w punkcie B

.......................................................................................

c) temperaturach poniżej –10°C w punkcie C

.......................................................................................

d) temperaturach powyżej 5°C w punkcie D

.......................................................................................

Zadanie 3

(3 pkt)

Na podstawie opisu rozpoznaj rodzaj opadu lub osadu atmosferycznego:
a) powolny i gęsty opad kropelek wody o średnicy 0,05 – 0,5 mm
b) kropelki wody osadzone na podłożu wychłodzonym, lecz o dodatniej temperaturze
c) kryształki lodowe tworzące się na podłożu przy ujemnej temperaturze podłoża
d) kuliste i nieprzezroczyste ziarenka lodu o średnicy 2 – 5 mm

a) ................................................. c) ...........................................................

b) ................................................. d) ...........................................................

Zadanie 4

(1 pkt)

Które zestawienie stałych ośrodków ciśnienia atmosferycznego przy powierzchni Ziemi jest prawidłowe?
a) wyże okołobiegunowe, niże zwrotnikowe, równikowa strefa obniżonego ciśnienia
b) wyże okołobiegunowe, strefy obniżonego ciśnienia umiarkowanych i zwrotnikowych szerokości geograficznych
c) wyże okołobiegunowe, zwrotnikowe strefy podwyższonego ciśnienia, równikowa strefa obniżonego ciśnienia
d) wyże okołobiegunowe, strefy podwyższonego ciśnienia umiarkowanych szerokości geograficznych, równikowa

strefa obniżonego ciśnienia

Odpowiedź: .......................

Atmosfera i klimat

zakres podstawowy

A. zakłóca strefowy rozkład temperatur, ciśnień i opadów ze względu na

różnice w szybkości nagrzewania się i oddawania ciepła

B. powoduje spadek ciśnienia i temperatury oraz wzrost wilgotności

względnej i rocznej sumy opadów

C. powoduje strefowe zróżnicowanie ciśnień i temperatury powietrza
D. ochładza i osusza klimat lub podnosi temperaturę i zwiększa ilość

opadów

159

Zadanie 5

(4 pkt)

Uzupełnij schemat przedstawiający mechanizm tworzenia się monsunu zimowego, wpisując w odpowiednie miej-
sca właściwe litery.

A – powolne oddawanie ciepła nagromadzonego w wodach morskich
B – różnice w szybkości nagrzewania się i oddawania ciepła przez sąsiadujące obszary morskie i lądowe
C – przepływ powietrza z ośrodka wysokiego ciśnienia w kierunku obszarów, nad którymi zalega niż atmosferyczny
D – powstanie ośrodka wysokiego ciśnienia nad wychłodzonym obszarem
E – powstanie ośrodka niskiego ciśnienia nad cieplejszym obszarem morskim
F – szybkie ochładzanie się obszarów lądowych

Zadanie 6

(3 pkt)

Do odpowiedniego opisu stanu pogody w Polsce w okresie zimowym przyporządkuj masę powietrza, która ją
ukształtowała.
1. temperatury powyżej 0°C, duże zamglenie,

wiatr SW

2. temperatura poniżej –20°C, bezchmurne nie-

bo, wiatr NE

3. temperatura poniżej –20°C, bardzo mała wil-

gotność powietrza, wiatr SE

4. temperatura około 0°C, całkowite zachmurze-

nie nieba, mżawka, wiatr NW

1. ......., 2. ......., 3. ......., 4. ........

Zadanie 7

(1 pkt)

Podaj typ genetyczny opadu przedstawionego na rysunku.

Typ genetyczny opadu ...........................................................

Zadanie 8

(1 pkt)

W której strefie klimatycznej leży miejscowość charakteryzująca się niżej przedstawionym rozkładem temperatur
i opadów.

Strefa klimatyczna .........................................................

Atmosfera i klimat

a) arktyczna
b) polarno-morska
c) polarno-kontynentalna
d) zwrotnikowo-morska
e) zwrotnikowo-kontynentalna

160

Geografia. Ćwiczenia i testy

Zadanie 9

(3 pkt)

Na podstawie rocznego rozkładu temperatur i opadów podaj
trzy główne cechy klimatu, jego typ oraz strefę klimatyczną,
w której położona jest stacja.

Cechy klimatu:

1. ..................................................................................................

.....................................................................................................

2. ..................................................................................................

.....................................................................................................

3. .................................................................................................

.....................................................................................................

Typ klimatu .................................................................................

Strefa klimatyczna ......................................................................

Zadanie 10

(2 pkt)

Określ, który z umieszczonych niżej wykresów przedstawia rozkład temperatur i opadów w klimacie subpolarnym.
Podaj dwa argumenty potwierdzające słuszność Twojego wyboru.

Klimat subpolarny przedstawiono na wykresie ..........................

Argumenty:

1. .............................................................................................................................................................................

2. .............................................................................................................................................................................

161

Zadanie 11

(2 pkt)

W tabeli umieszczono dane klimatyczne miejscowości położonych w Polsce. Przeanalizuj tabelę i podaj numery,
którymi oznaczono miejscowości położone na zachodnich i wschodnich krańcach Polski.

Miejscowość najdalej wysunięta na zachód .............................................

Miejscowość najdalej wysunięta na wschód ............................................

Zadanie 12

(3 pkt)

Literą P – oznacz zdania prawdziwe, literą B – zdania błędne.
a) dowodem na przejściowość klimatu Polski jest swobodny przepływ mas powietrza z zachodu na wschód

........

b) duża zmienność stanów pogody w Polsce jest spowodowana położeniem w strefie wędrujących z zachodu na

wschód ośrodków niżowych

........

c) zimą pogoda w Polsce kształtuje się głównie pod wpływem Niżu Islandzkiego i Wyżu Azjatyckiego

........

d) wyżyny Polskie to region klimatyczny charakteryzujący się długim i ciepłym latem, długim (ponad 220 dni) okre-

sem wegetacyjnym i roczną sumą opadów 500–600 mm

........

Zadanie 13

(1 pkt)

Który z podanych niżej opisów po-
gody odpowiada warunkom mete-
orologicznym przedstawionym na
mapie synoptycznej?
a) pogodę w Polsce kształtują masy

powietrza napływające z pónłocne-
go zachodu i zachodu. Całe niebo
pokryte chmurami, z których pada
śnieg. Wiatr południowo-zachodni
wieje z prędkością 5 m/sek

b) temperatura w Polsce spada, w miarę

przesuwania się z południowego-za-
chodu na północny-wschód, co jest
spowodowane napływem powietrza
ze wschodu i północnego-wschodu.
Opady z przelotnych na wschodzie
Polski zmieniają się w ciągłe na krań-
cach północno-zachodnich

Odpowiedź: ......................................

Podlicz uzyskane punkty!

Ilość punktów ogółem

Ilość uzyskanych punktów

%

28

Atmosfera i klimat

162

Geografia. Ćwiczenia i testy

Zadanie 1

(1 pkt)

W skład atmosfery ziemskiej wchodzą: para wodna, dwutlenek węgla, ozon i aerozole, które określa się łącznie
jako zmienne składniki atmosfery, ponieważ:
a) każdy z nich występuje na innej wysokości
b) występują tylko w troposferze w ilościach zmiennych – zależnych od pory roku
c) występują jedynie w okresach silnej jonizacji gazów
d) ich ilość może być różna w zależności od czasu i badanej przestrzeni

Odpowiedź: ............................................

Zadanie 2

(1 pkt)

Oblicz temperaturę powietrza na poziomie morza, jeśli w stacji meteorologicznej położonej na wysokości 850 m
n.p.m. zanotowano –3,6°C. W obliczeniach uwzględnij wartość gradientu wilgotnoadiabatycznego.

Miejsce na obliczenia

Temperatura na poziomie morza ....................................

Zadanie 3

(2 pkt)

Uszereguj wymienione miejscowości pod względem wysokości rocznej amplitudy temperatur, zaczynając od miej-
scowości o najniższej amplitudzie:

Toruń, Gorzów Wielkopolski, Warszawa, Świnoujście, Suwałki

1. ..................................................

2. ..................................................

3. ..................................................

4. ..................................................

5. ..................................................

Zadanie 4

(1 pkt)

Wybierz zestawienie obszarów, na których przeważają opady konwekcyjne i roczna ich suma przekracza 1000 mm.
a) południowa część Andów, północna część Australii, południowa Grenlandia
b) wschodnia część Madagaskaru, wschodnia część Dekanu, południowo-wschodnia Australia
c) Wyżyna Kolorado, południowo-zachodnia część Skandynawii, Góry Smocze
d) Wyspy Galapagos, zachodnia część Niziny Amazonki, Kotlina Kongo

Odpowiedź: ...................................

Atmosfera i klimat

zakres rozszerzony

163

Zadanie 5

(4 pkt)

Uzupełnij schemat tworzenia się przy powierzchni ziemi strefy obniżonego ciśnienia w umiarkowanych szeroko-
ściach geograficznych, wpisując w odpowiednie miejsca właściwe litery

A – powstanie zawirowań w strefie obniżonego ciśnienia w wyniku przeciwnego kierunku ruchu mas powietrza

zimnego i ciepłego

B – powstanie pionowego prądu wstępującego
C – powstanie przy powierzchni ziemi strefy obniżonego ciśnienia
D – zetknięcie zimnego powietrza napływającego z wyżów biegunowych z ciepłym powietrzem zwrotnikowym
E – podzielenie strefy obniżonego ciśnienia na pojedyncze ośrodki niżowe w wyniku zawirowań powietrza
F – zimne i ciężkie powietrze wypycha ku górze masy ciepłego, lekkiego powietrza

Zadanie 6

(2 pkt)

Na rysunku ośrodka niskiego ciśnienia na półkuli północnej opisano masy powietrza oraz literami A i B linie fron-
tów atmosferycznych. Uzupełnij rysunek odpowiednimi symbolami ciepłego i zimnego frontu atmosferycznego.

Zadanie 7

(3 pkt)

Korzystając z mapy Ameryki Południowej odpowiedz, dlacze-
go:
a) w styczniu temperatura w punkcie A jest wyższa niż w punk-

cie C

b) w lipcu temperatura w punkcie C jest niższa niż w punkcie D
c) roczna suma opadów w punkcie H jest większa niż w punk-

cie I

d) roczna suma opadów w punkcie B jest najniższa na konty-

nencie

a) ..........................................................................................

...............................................................................................

b) ..........................................................................................

...............................................................................................

c) ..........................................................................................

...............................................................................................

d) ..........................................................................................

...............................................................................................

Atmosfera i klimat

164

Geografia. Ćwiczenia i testy

Zadanie 8

(2 pkt)

Przyporządkuj wiatrom przyczyny ich powstawania:
a) cyklon
b) monsun
c) pasat
d) fen

a) ......., b) ......., c) ......., d) ........

Zadanie 9

(3 pkt)

W tabeli podano dane klimatyczne
stacji meteorologicznych zaznaczo-
nych na mapie punktami. Wpisz
numery stacji obok odpowiednich
danych.

Zadanie 10

(1 pkt)

Położenie Polski w strefie wędrujących z zachodu na wschód ośrodków niskiego ciśnienia jest jedną z przyczyn
częstych zmian stanów pogody.
a) przyczyna i skutek są fałszywe
b) przyczyna i skutek są prawdziwe
c) przyczyna jest prawdziwa, skutek fałszywy
d) brak związku logicznego między przyczyną i skutkiem

Odpowiedź: ..............................

A. zaleganie zimnego powietrza nad rozległymi górami i jego spływ w dół
B. stałe ośrodki ciśnienia, wysokiego w szerokościach zwrotnikowych i niskiego w strefie równikowej
C. różnica w nagrzewaniu oraz ochładzaniu się lądu i morza
D. gwałtowne obniżenie ciśnienia powietrza nad morzem w niskich szerokościach geograficznych
F. duża różnica ciśnień powietrza po dwóch stronach gór

165

Zadanie 11

(2 pkt)

Każdemu z podanych regionów klimatycznych Polski przyporządkuj jedną odpowiadającą mu charakterystykę:
a) pomorski

b) mazowiecko-podlaski

c) sudecki

a) ......., b) ......., c) ........

Podlicz uzyskane punkty!

Ilość punktów ogółem

Ilość uzyskanych punktów

%

22

1. Przewaga wpływów oceanicznych. W południowej części regionu znacznie

krótsze lata, dłuższe zimy i dużo większa roczna suma opadów

2. Równowaga wpływów oceanicznych i kontynentalnych. Roczna suma opa-

dów najniższa w Polsce

3. Przewaga wpływów kontynentalnych. Lato wczesne i dość długie, zima

chłodniejsza niż w innych regionach, szczególnie na wschodzie obszaru

4. Przewaga wpływów oceanicznych i morskich. Krótkie i łagodne zimy. Duże

opady, zależne od ekspozycji stoków

Atmosfera i klimat