1

Uprawa winorośli - Poradnik dla początkujących

Poniedziałek, 26 Październik 2009 00:01

Czy i gdzie sadzić.
Winorośl jest rośliną, która najlepiej rośnie i plonuje w klimacie śródziemnomorskim. Żeby uzyskać
zadowalające efekty uprawy w polskim klimacie, należy jej zapewnić odpowiednie warunki. Winna
latorośl wymaga ciepłych i dobrze nasłonecznionych stanowisk, osłoniętych od silnych i zimnych
wiatrów. Ponadto należy zwrócić uwagę, aby stanowisko przeznaczone do uprawy nie znajdowało się
w rejonie zastoiska mrozowego.
Najlepsze warunki do uprawy winorośli w naszym klimacie można zapewnić pod stałymi osłonami,
takimi jak nieogrzewane szklarnie i tunele foliowe (niedemontowane na zimę). W Polsce pod osłonami
można z powodzeniem uprawiać odmiany deserowe winorośli właściwej (Vitis vinifera) od tych
najwcześniejszych do średnio późnych (SAT poniżej +3000°C) i o odporności na mróz przekraczającej
-14°C.

Dobre warunki do uprawy panują również na stanowiskach umiejscowionych w bezpośredniej
bliskości południowych i zachodnich ścian zabudowań. Pojemność cieplna ścian, tzn.
nagrzewanie się ścian w ciągu dnia i oddawanie ciepła nocą powoduje, że temperatura przy ścianach
jest kilka stopni wyższa niż w otwartym terenie. W wielu przypadkach ciepło oddawane przez ściany
może zneutralizować wiosenne przymrozki nawet do -5°C. W cieplejszych rejonach Polski krzewy
odmian o odporności na mróz przekraczającej -24°C ÷ -25°C wysadzone pod ścianami można
pozostawić bez okrycia na zimę.
W ogrodzie lub w polu, gdzie są trudniejsze warunki (niższe temperatury oraz silniejsze wiatry),
najlepiej sadzić krzewy w szpalerach ukierunkowanych północ – południe. Krzewy prowadzimy przy
drutach, odmiany deserowe w formie sznura skośnego, natomiast odmiany przerobowe w formie
Guyota jedno bądź dwuramiennego. Tak prowadzone krzewy można łatwo zabezpieczyć na zimę.
Winorośl można sadzić również przy pergolach. Tak sadzimy odmiany najodporniejsze, które
wytrzymują mrozy przekraczające -27°C.

Co i po co sadzić.
Jeżeli zdecydowaliśmy się na posadzenie krzewów winorośli, nasuwa się pytanie, ile ich wysadzić i
jakie walory użytkowe powinny one posiadać.
Odmiany deserowe nadają się tylko do spożycia na surowo. Mają duże grona i jagody najczęściej o
ścisłym, chrupiącym miąższu. Nie można z nich robić wina, bo mają zbyt mało kwasów i cukru, a ścisły
chrupiący miąższ zawiera zbyt mało moszczu (soku). Zazwyczaj dla zapewnienia świeżych winogron
dla 4 – 5 osobowej rodziny i jej gości wystarcza 10 – 14 krzewów kilku odmian.
Odmiany uniwersalne nadają się do spożycia na surowo, ale można z nich zrobić soki, wina stołowe i
deserowe. Mają często duże grona i duże jagody o soczystym miąższu i zawartości cukru i kwasów w
moszczu zbliżonej do odmian przerobowych. Często są wysadzane na niewielkich działkach na
pergolach lub pod ścianami, gdzie nie ma miejsca na posadzenie większej ilości krzewów.
Odmiany przerobowe (winne) zazwyczaj mają nieduże grona o średnich lub małych soczystych
jagodach. Moszcz ma więcej cukru i kwasów niż w przypadku odmian deserowych. Odmiany te służą

2

przede wszystkim do wyrobu wina lub soków. Jagody odmian przerobowych są zazwyczaj bardzo
smaczne, można je traktować również jako deserowe, jeśli nam nie przeszkadzają dosyć twarde pestki
i skórki. Dojrzałość konsumpcyjną osiągają około 2 – 3 tygodnie wcześniej przed zbiorem na wino.
Czternaście – piętnaście prawidłowo obciążonych plonem krzewów prowadzonych w szpalerze przy
drutach to około 35l moszczu.

Jak sadzić.
Przy sadzeniu winorośli należy pamiętać że korzenie tej rośliny wytrzymują temperaturę do -8 ÷ -12°C,
podczas gdy pozostałe części krzewu znacznie więcej. Optymalne warunki do rozwoju korzeni w
naszym klimacie panują na głębokości 25 – 35 cm i taka głębokość całkowicie wystarcza, by je chronić
przed mrozami w czasie bezśnieżnych zim. Krzewy posadzone zbyt płytko przemarzają, a te
posadzone zbyt głęboko rosną słabo.
Odległość w rzędach między krzewami dla mieszańców i nowych odmian V. vinifera (łoza większości
takich odmian ma wszystkie pąki płodne) powinna wynosić:

•

odmiany deserowe prowadzone w formie sznura skośnego na lekkich uboższych glebach 120
cm, na żyznych 140 cm,

•

odmiany przerobowe – winne prowadzone w formie Guyota pojedynczego lub podwójnego na
lekkich, uboższych glebach 110 cm, na żyznych 120cm.

Przygotowanie gleby.
Do przygotowania gleby pod nowe nasadzenia na działkach rekreacyjnych i w przydomowych
ogrodach trudno jest wykorzystać sprzęt mechaniczny. Pozostają nam tylko szpadel i łopata.
Prostym i skutecznym sposobem przygotowania gleby jest wykopanie rowka szerokości minimum 60
cm, głębokości 70 cm na całej długości rzędu. Przy nasadzeniach pojedynczych krzewów wystarczy
dołek o wymiarach 70x70x70 cm. Przy nasadzeniach pod ścianami należy pamiętać, by środek rowka
był wysunięty 20 – 30 cm poza zasięg dachu. Tym sposobem krzewy nie będą miały zbyt sucho, a ich
zapotrzebowanie na wodę będą pokrywały opady atmosferyczne. Na dno wykopanego rowu lub dołka
wsypujemy 20 cm co najmniej 2-letniego obornika. Należy unikać świeżego obornika, który zawiera
zbyt dużo azotu, a procesy jego rozkładu powodują przemieszczanie się ziemi w rowie. Może to
prowadzić do uszkodzeń młodych korzonków krzewów w pierwszym roku po posadzeniu. Gdy nie
mamy obornika, można go zastąpić dobrze przefermentowanym kompostem.
Obornik (lub kompost) przysypujemy wierzchnią warstwą ziemi bogatej w próchnicę tak, by pozostało
nam miejsce na rowek lub dołek głęboki na 15 cm.
Winorośl nie lubi kwaśnej ziemi, a zazwyczaj ziemia na naszych działkach i w ogrodach przydomowych
jest lekko zakwaszona. Aby winorośl dobrze rosła, zakwaszaną glebę należy odkwasić. Na świeżo
wsypaną ziemię w wykopanym rowie lub dołku na 1 krzew sypiemy garść kredy (najlepiej czystej
malarskiej bez kleju). Kreda malarska nie zawiera zanieczyszczeń i nie uszkadza korzeni tak jak
wapno, a jednocześnie szybko działa. Dopiero na tak przygotowanych stanowiskach sadzimy
sadzonki.
Sadzenie - sadzonki doniczkowe.
Przy wyciąganiu z doniczki uważamy, żeby nie rozbić bryły utworzonej z ziemi i korzeni. W zagłębieniu
powstałym po przygotowaniu gleby sadzimy sadzonkę wyciągniętą z doniczki. Roślinę obsypujemy
ziemią tak, aby zakrywała najgrubszą część sadzonki (tę, z której została rozmnożona), aż po nowy

3

przyrost (Rys. 1). Po obsypaniu ziemią powinno pozostać zagłębienie na około 15cm. Posadzone
krzewy podlewamy. Przy każdej sadzonce w czasie sadzenia wbijamy palik długości około 2m który
będzie służył do prowadzenia krzewu w następnym roku.
Sadzenie - sadzonki szczepione (kopane).
Sadzonki kopane długie (szczepione lub na własnych korzeniach) sadzimy podobnie jak doniczkowe.
Wsypany obornik zasypujemy 15-20cm warstwą ziemi tworząc wewnątrz dołu mały kopczyk, na którym
równomiernie rozłożymy korzenie sadzonki. Należy pamiętać, żeby korzenie znajdowały się na
głębokości około 30cm od powierzchni ziemi. W miejscu sadzenia wbijamy palik. Roślinę umieszczamy
w rowie lub dołku pochylone pod kątem około 15°. W przypadku sadzonek na własnych korzeniach
młode przyrosty powinny być umieszczone około 5 cm nad poziomem gleby, a w przypadku sadzonek
szczepionych miejsce szczepienia powinno być około 10 cm nad poziomem gleby. Rowek lub dołek
zasypujemy do poziomu gleby (Rys. 3). Posadzone rośliny podlewamy.

Przygotowanie na zimę.
Przed zimą po wystąpieniu większych przymrozków oczyszczamy ziemię z liści i resztek pędów oraz
obrywamy z sadzonek liście, które same nie opadły. Zasypujemy całkowicie rowek lub dołek żyzną,
przepuszczalną ziemią tworząc kopczyk o wysokości około 5 - 10 cm (Rys. 2 i Rys. 4). Kopczyk
uchroni sadzonki przed zalaniem wodą w czasie odwilży i wymarznięciem w zimie. Krzewy dodatkowo
należy okryć gałązkami świerkowymi, które będą zimą zatrzymywać śnieg i zabezpieczać przed
myszami.

Rys. 1. Sadzenie sadzonek doniczkowych.

4

Rys. 2. Zabezpieczanie na zimę sadzonek doniczkowych.

Rys. 3. Sadzenie sadzonek szczepionych.

5

Rys. 4. Zabezpieczanie na zimę sadzonek szczepionych.