1

System operacyjny Windows XP – opracowanie: M. Stefańczyk, T. Jaskuła

1. Microsoft Windows XP

1.1. Wprowadzenie

Microsoft Windows XP to najnowsza wersja biurkowego systemu operacyjnego (systemu
klienta) z rodziny Windows. Powstał z połączenia cech systemów linii rodziny 9x
(Windows 95, Windows 98, Windows Me) oraz linii NT (Windows NT i Windows 2000),
z której zaczerpnięto stabilne jądro systemu. Dzięki temu jest on prosty w obsłudze i mniej
podatny na zawieszenie niż produkty serii 9x.
Drugą ważną zaletą Windows XP jest unifikacja tworzonego oprogramowania. Dotychczas
trzeba było tworzyć osobne wersje aplikacji dla obu linii systemów, gdyż nie były one
kompatybilne ze sobą.
Nazwa systemu, a właściwie jej część w postaci literek XP pochodzi od angielskiego
słowa eXPerience, co można tłumaczyć jako doznanie, przeżycie. Świadczyć to ma
o ogromnych możliwościach i bogactwie funkcji oraz pozytywnych wrażeniach, jakich ma
doświadczać użytkownik pracujący w tym systemie.
Nowy system operacyjny pojawił się w sprzedaży w dwóch wersjach:

Windows XP Home Edition,

Windows XP Professional.

Home Edition jest wersją uboższą, przeznaczoną przede wszystkim do użytkowania
„domowego”.
Wersja Professional jest następcą Windows 2000 Professional. Została wyposażona
w szereg narzędzi administracyjnych oraz zaawansowanych funkcji (np. możliwość pracy
w sieci z domeną), dlatego doskonale nadaje się do zastosowań biznesowych.

1.2. System plików

System plików to warstwa systemu operacyjnego pośrednicząca w dostępie do informacji
zapisanej w pamięci masowej. W uproszeniu możemy powiedzieć, że jest to sposób
podziału pamięci masowej komputera na logiczną hierarchię plików i katalogów (folderów)
oraz metoda ich lokalizacji. Stanowi on zasadniczą składową każdego systemu
operacyjnego. Umiejętność zarządzania systemem plików to podstawa pracy
z komputerem.

Istnieje kilka popularnych systemów plików różniących się wykorzystaniem miejsca na
dysku, możliwościami i kompatybilnością z różnymi systemami operacyjnymi.
Windows XP może zostać zainstalowany w następujących systemach plików:

FAT (File Allocation Table),

FAT32,

NTFS (New Technology File System).

Systemy operacyjne z rodziny Windows 9x i Millenium obsługują jedynie system plików
FAT i FAT32, natomiast Windows XP współpracuje również z systemem NTFS. System
NTFS umożliwia, w porównaniu do FAT32, między innymi:

lepsze wykorzystanie pamięci na dużych woluminach (klastry o rozmiarze 4 kB),

korekcję błędów w następstwie zawieszenia systemu,

2

System operacyjny Windows XP – opracowanie: M. Stefańczyk, T. Jaskuła

stosowanie zabezpieczeń w postaci praw dostępu do plików i folderów dla
użytkowników,

ograniczanie

rozmiarów

folderów

przeznaczonych

dla

poszczególnych

użytkowników,

szyfrowanie plików (EFS – Encrypted File System),

kompresję woluminów, plików i folderów (oraz ich dekompresję „w locie” przez
aplikacje).

Wadą NTFS jest to, że w komputerach z zainstalowanymi kilkoma systemami
operacyjnymi, woluminy w systemie NTFS nie będą widoczne dla Windows linii 9x.

1.3. Formatowanie dysku

Wybór systemu plików ściśle wiąże się z pojęciem formatowania. Formatowanie dysku to
podział jego powierzchni, przy wykorzystaniu odpowiedniego oprogramowania, na tzw.
ścieżki, a w ramach ścieżek na sektory. Sektor to elementarny segment dysku, który można
odczytać lub zapisać w trakcie jednej operacji dyskowej. Wielkość sektora zależy
bezpośrednio od danego systemu plików. Zasadą jest, że im mniejszy rozmiar sektora, tym
lepiej. Najlepsze wykorzystanie miejsca na dużych nośnikach danych, a więc i najmniejszy
rozmiar sektora umożliwia system plików NTFS. Pamiętać należy, że formatowanie
powoduje również usunięcie (skasowanie) wszelkich plików znajdujących się na nośniku.
O ile formatowania dysku twardego dokonuje się rzadko, w szczególności podczas
instalowania systemu operacyjnego, o tyle formatowanie dyskietki 3,5 calowej
przeprowadza się częściej.
W celu sformatowania dyskietki:

wkładamy ją do stacji dyskietek,

otwieramy okno Mój komputer (StartMój komputer) lub Eksplorator Windows,

zaznaczamy napęd dyskietki,

wybieramy menu PlikFormatuj…

Rys. 1. Okno formatowania dyskietki.

3

System operacyjny Windows XP – opracowanie: M. Stefańczyk, T. Jaskuła

W przypadku dyskietki, w oknie formatowania większość parametrów: pojemność, system
plików i rozmiar jednostki alokacji jest rozpoznawana automatycznie. Możemy natomiast
ustawić etykietę woluminu i opcje formatowania: szybkie formatowanie i utwórz dysk
startowy systemu MS-DOS. Jeśli zaznaczymy opcję szybkiego formatowania, to
z nośnika zostaną jedynie usunięte pliki i foldery, natomiast nie zostanie przeprowadzone
skanowanie powierzchni dysku w poszukiwaniu uszkodzonych sektorów. Opcję tę
wybieramy tylko wtedy, gdy mamy pewność, że nośnik nie jest uszkodzony i był już
uprzednio formatowany. Zaznaczenie drugiej opcji formatowania spowoduje skopiowanie
na dyskietkę plików systemowych niezbędnych do uruchomienia komputera w systemie
MS-DOS.