1

PRZYGOTOWANIE PLACU BUDOWY DO PROWADZENIA ROBÓT BUDOWLANYCH

Przed przystąpieniem do wykonywania robót budowlanych należy przygotować plac budowy. Zakres
tych prac zależy od konkretnego placu budowy i wielkości, zadań i rodzaju prac budowlanych. Teren,
ma którym ma być realizowany obiekt, lub obiekty, oraz miejsce przeznaczone na składowanie
materiałów budowlanych należy wcześniej uporządkować, oczyścić z krzaków, ze starych budynków
mających podlegać rozbiórce. Podkreśla się, że roboty budowlane wykonywane są przy wznoszeniu
obiektów przez znaczny okres, 2 do 5 lat i dlatego dobre przygotowanie placu budowy ma bardzo duże
znaczenie. Do prac przygotowawczych i pomocniczych na budowie zaliczyć można:
— prace pomiarowe i geodezyjne, ustalenie reperów i osi obiektów,
— prace związane z przygotowaniem terenu pod plac budowy, tj. niezbędne wycięcie drzew i
krzewów, rozbiórka istniejących i zawadzających budynków, zebranie nadmiaru ziemi i wyrównanie
terenu, budowa kanałów i drenaż, obniżenie poziomu wody w gruncie, ogrodzenie terenu itp.
okresie przygotowania budowy należy:
— zabezpieczyć drogi dojazdowe do placu budowy i dokonać sprawdzenia
czy istnieje możliwość dojazdu środków transportowych z materiałami budowlanymi na plac budowy;
— zabezpieczyć drogi wewnętrzne na placu budowy dla dostarczenia materiałów na składowiska i dla
zabezpieczenia dowozu materiałów budowlanych ze składowisk do stanowisk pracy na obiektach;
— zabezpieczyć pobór wody na placu budowy oraz pobór energii elektrycznej;
— przygotować odpowiednie place składowe dla gromadzenia materiałów. Miejsce wybrane na
składowanie materiałów budowlanych powinno być odpowiednio utwardzone i nie może się na nim
gromadzić woda z opadów atmosferycznych;
— przygotować pomieszczenia do magazynowania niektórych materiałów budowlanych, których
składowanie na placach odkrytych jest niedopuszczalne. Dotyczy to takich materiałów jak cement,
wapno, farby, płyty pilśniowe, narzędzia itp. Pomieszczenia te powinny posiadać ściany i dach,
podłogi i zamykane drzwi lub wrota;
— w przypadku stosowania wapna gaszonego należy przygotować stanowisko do gaszenia wapna
palonego i wykopać odpowiedni dół do przechowywania ciasta wapiennego;
— przygotować punkty produkcji zapraw i betonów;
- odprowadzić wody opadowe z terenu budowy, a przynajmniej zabezpieczyć teren budowy przed
zalewaniem np. wodami schodzącymi ze stoku terenu. W tym celu należy wykonać rów poprzeczny,
którym odprowadzona zostanie woda z działki budowlanej poza teren działki;
— ogrodzić teren budowy
— wykonać wytwórnie pomocnicze, np. wytwórnię zapraw i mieszanki betonowej, warsztatów
zbrojarskich, warsztatów ciesielskich, ślusarsko-kowalskich itp.;
— wykonać budynki tymczasowe na biura budowy, stołówkę, świetlicę ew. baraki mieszkalne.
Obecnie coraz częściej stosowane są barakowozy lub specjalne kontenery przystosowane na
pomieszczenia biurowe i socjalne, które można przewozić z budowy na budowę;
— wykonać roboty przygotowawcze dla umożliwienia prowadzenia robót w okresie niekorzystnych
warunków atmosferycznych;
— przy wejściu na plac budowy umieścić tablicę informacyjną, a na niej następujące dane:
— rodzaj budowy, nazwa budowy,
— adres budowy,
— imię i nazwisko budującego /właściciela/, jego adres i telefon,
— nazwa przedsiębiorstwa wykonującego roboty budowlane albo np. przy budowie domu
jednorodzinnego informacja o wykonywaniu robót systemem gospodarczym,
— imię i nazwisko inspektora nadzoru inwestorskiego, jego adres i telefon,
— imię i nazwisko, adres i telefon osoby sprawującej państwowy nadzór budowlany /inspektora
nadzoru budowlanego!
— telefon najbliższego posterunku Policji Państwowej.
Tablica powinna posiadać wymiary 60 cm x 90 cm, kolor podkładu żółty, a litery czarne wysokości 3
cm. Tablica powinna być umieszczona na słupie na wysokości 2,0 in od terenu, w miejscu dobrze
widocznym, przy wejściu na plac budowy.

2

Niektóre roboty przygotowawcze na dużych budowach należy wykonywać sposobem
zmechanizowanym. Mechanizacja robót przygotowawczych na placu budowy polegać będzie na:
— zwalaniu drzew z korzeniami np. przy pomocy spycharki,
— karczowaniu pni np. za pomocą zrywarki lub silnej koparki; niekiedy stosuje się materiały
wybuchowe,
— usuwaniu zarośli i krzewów np. przy pomocy spycharki,
— oczyszczaniu terenu z kamieni np. za pomocą zrywaków wielozębnych, rozluźnianiu gruntów
zwartych za pomocą zrywaków lub materiałów wybuchowych,
— wyrównaniu terenu np. przy pomocy spycharek lub równiarek,
— odwodnieniu terenu budowy np. przy pomocy wykonanych rowów otwartych, studni i pomp.
Zwraca się uwagę, aby przed rozpoczęciem robót rozpatrzyć możliwość zdjęcia i złożenia w hałdy
ziemi urodzajnej /humusu/ z górnej warstwy terenu. Ziemia ta będzie bardzo przydatna po wykonaniu
wszystkich robót budowlanych dla zagospodarowania terenu. Składowanie ziemi roślinnej w hałdy
odbywa się na budowach najczęściej przy użyciu spycharek.

Niektóre uwagi dotyczące składowania materiałów budowlanych
Przed sprowadzeniem materiałów na plac budowy należy zastanowić się gdzie materiały te będą
składowane. Składowiska i całe zagospodarowanie placu budowy powinno się organizować w oparciu
o wcześniej wykonany projekt organizacji i technologii robót, którego częścią składową jest plan
zagospodarowania placu budowy. Niektóre materiały, takie jak cement, gips, wapno hydratyzowane,
stolarka okienna, drzwiowa, papa, blacha, rury, grzejniki, gwoździe, parkiet itp. należy umieścić w
pomieszczeniach zamkniętych, tak aby były zabezpieczone zarówno przed działaniem wilgoci jak i
przed możliwością kradzieży.
Większość materiałów budowlanych można składować na otwartym powietrzu. Nie można jednak
przywiezionych materiałów składać dowolnie, lecz należy porządnie ustawiać je w stosy, pryzmy lub
w kozły, pamiętając że materiały budowlane nie powinny się niszczyć w czasie składowania.
Materiały budowlane należy składać możliwie najbliżej miejsca wbudowania, tak jednak, by nie
utrudniało to wykonywania robót budowlanych.
Przy rozmieszczaniu materiałów budowlanych na placu budowy należy kierować się następującymi
zasadami:
— miejsca składowania powinny być rozmieszczone w takiej kolejności, w jakich materiały będą
używane do budowy, im materiały są cięższe i występują masowo, tyci bardziej należy składać jak
najbliżej miejsca wbudowania,
— piasek i żwir, czyli materiały stanowiące największe ilościowo składniki mieszanek betonowych i
zapraw, należy umieścić jak najbliżej punktu produkcji mieszanki betonowej i zapraw oraz w bliskości
poboru wody,
— składowiska na materiały należy wybierać przy drodze wewnętrznej, od strony bliżej budowanego
obiektu.
Ponadto należy pamiętać, te takie materiały jak piasek, żwir, żużel nie wymagają żadnego zadaszenia i
mogą być składowane na otwartym powietrzu w odpowiednio uformowanych pryzmach. Przyjmuje
się, że na złożenie 1 m

3

piasku lub żwiru potrzeba około 0,8 m

2

powierzchni. Cegłę ceramiczną

ustawia się w kozły po 250 sztuk, a na składowanie 1000 sztuk cegły potrzeba 0,7 do 1,00 m

2

powierzchni.
Bloki betonu komórkowego należy układać warstwami do wysokości 2 ni i zabezpieczyć e przed
działaniem opadów atmosferycznych np. przy pomocy dachu na słupkach. Na 1 m

2

powierzchni

można umieścić do 2 m

3

bloczków. Również pod zadaszeniem musi być składowana cegła dziurawka.

Ochrona od opadów jest konieczna ze względu na zawilgocenie i zniszczenie przez mróz. Istotne też
jest wykonanie pod bloczki z bet. komórkowego i cegłę takiego podłoża, aby nie następowało
zawilgocenie materiałów od dołu.
Należy tak przewidzieć trasy dróg na placu budowy, aby zapewnić swobodny dowóz materiałów do
określonych miejsc ich składowania. Szerokość drogi wewnętrznej zależy od rodzaju używanych
środków transportowych. Podłoże i nawierzchnia dróg zależy od rodzaju środków transportowych oraz
od rodzaju i poziomu zalegania wody w gruncie na działce budowlanej. W przypadku konieczności

3

użycia żurawi samojezdnych, np. do montażu płyt stropowych, należy wykonać drogę odpowiednio
utwardzoną.
. Szczególnej troski wymaga składowanie cementu i gipsu, gdyż są to materiały, które wchłaniają
wilgoć i tracą swe własności wiążące. Należy je składać w suchych pomieszczeniach o zapewnionym
przewiewie. Wapno palone powinno być jak najszybciej lasowane i spuszczane do dołu w postaci
mleka wapiennego dla jego sezonowania i określenia się w postaci ciasta wapiennego. Tarcica może
być składana na dworze, ale powinna być ułożona w miejscu dobrego przewiewu i na wysokich
podkładach, oddzielających od ziemi. Pomiędzy deskami powinny być położone podkładki o
jednakowej grubości. Nad składowanym stosem należy wykonać lekkie zadaszenie.

Przygotowanie frontu robót związane jest z wytyczeniem budynków.
Wykonanie robót budowlanych przy realizacji budynków rozpoczyna się od wytyczenia obrysu
budynku na działce. Przede wszystkim zlokalizowanie obiektu musi być zgodne z planem
sytuacyjnym, który stanowi integralną część dokumentacji technicznej obiektu. Podstawą do
wytyczenia budynku na działce jest plan sytuacyjny oraz dokumentacja projektowa przedstawiająca
rzuty fundamentów, przyziemia oraz przekroje poprzeczne. Dobrze jest, gdy wytyczanie budynku
prowadzą służby geodezyjne, gdyż jest pewność prawidłowego wytyczenia budynków.
Możliwość odtworzenia ustalonych w pomiarach punktów wykonuje się
ten sposób, że poza obrysem budynku /obiektu/ i poza przyszłym wykopem zakłada się deski na
palikach dla założenia tzw. ław drutowych. Ławy drutowe wykonuje się w ten sposób, że do długich
palików /kołków/ wbitych w ziemie przybija się poziomo deski starając się aby wszystkie deski ław
drutowych były na jednakowym poziomie. Na deskach ław drutowych zaznacza się lico
poszczególnych ścian. Sposób wyznaczania linii określającej linie i grubość ścian fundamentowych
pokazano na rysunku ……………………………..

Trwałe ustalenie wymiarów budynku i wymiarów poszczególnych ścian,
tym ich grubości wykonuje się w następujący sposób:
1. Nad kołkami, a ściśle nad wbitymi w kołki gwoździami, przeciąga się na ławach z desek druty lub
mocne cienkie sznurki, ustalając na deskach położenie drutów. Przeniesienie położenia punktów
charakterystycznych określonych na terenie przy pomocy kołków i gwoździ następuje przez
przeniesienie przy pomocy pionów i wg tego punktu przeciąga się poszczególne druty, których
położenie zaznacza się np. przy pomocy wbitych gwoździ na deskach tzw. ław drutowych.
2. Od zaznaczonych na deskach linii przebiegu poszczególnych ścian należy nanieść w skali
1 :1 grubości ścian i odsadzki ław fundamentowych
3. Należy ponownie 2 razy dokładnie sprawdzić wymiary budynku tj. sprawdzenie zgodności
oznaczonego obrysu z projektem.
4. Ustalić przy pomocy dużych kołków lub zakopanych słupków betonowych, które będą ustalały
poziom porównawczy tzw. reper pomiarów pionowych. Ustalenie takich stałych punktów będzie
bardzo ważne dla ustalenia głębokości wykopów pod fundamenty i dalszych pomiarów pionowych
budynku.
5. Zaznaczyć z rozpiętych ław drutowych, przy pomocy pionów, linie ścian fundamentowych na
terenie w celu określenia obrysu wykopu.
6. Zdjąć naciągnięte druty lub sznurki w taki sposób by nie naruszyć ustalonego położenia desek a tym
samym nie naruszyć ustalonych oznaczeń, służących odtworzeniu punktów charakterystycznych w
terenie.
7. Przystąpić do wykonania wykopów.
8. Sprawdzić czy wykop został wykonany na przewidzianą głębokość.
9. Jeżeli wykop pod fundamenty został wykonany na konieczną głębokość, należy ponownie na
gwoździach, na deskach ław drutowych, rozciągnąć druty.
10. Przy pomocy pionu przenieść na dno wykopu punkty wyznaczające budynek oraz wymiary ław
fundamentowych i ścian fundamentów. W ten sposób na dno wykopu zostaną przeniesione punkty
określające wytyczony budynek, tj. punkty, które określają kształt i wymiary budynku, wyznaczone
poprzednio na terenie.

4

Roboty pomiarowe

Do utrwalenia punktów głównych projektowanych obiektów budowlanych należy stosować pale drewniane z gwoździem
lub prętem stalowym, słupki betonowe albo rury metalowe o długości około 0,5 metra. Pale drewniane umieszczone poza
granicą robót ziemnych, w sąsiedztwie punktów załamania projektowanych obiektów budowlanych, powinny mieć
średnicę od 0,15 do 0,20 m i długość od 1,5 do 1,7 m.

Do stabilizacji pozostałych punktów należy stosować paliki drewniane średnicy od 0,05 do 0,08 m i długości około 0,3 m,
a dla punktów utrwalanych w nawierzchni bolce stalowe średnicy 5 mm i długości od 0,04 do 0,05 m. „Świadki" powinny
mieć długość około 0,5m i przekrój prostokątny.

Sprzęt pomiarowy

Do odtworzenia sytuacyjnego położenia projektowanych obiektów budowlanych i punktów wysokościowych należy
stosować następujący sprzęt:



teodolity lub tachometry,



niwelatory,



dalmierze,



tyczki,



łaty,



taśmy stalowe i szpilki.

Sprzęt stosowany do odtworzenia położenia projektowanych obiektów i ich punktów wysokościowych powinien
gwarantować uzyskanie wymaganej dokładności pomiaru.

Sprzęt do usuwania warstwy humusu

Do wykonania robót związanych ze zdjęciem warstwy humusu należy stosować:



równiarki,



spycharki,



łopaty, szpadle i inny sprzęt do ręcznego wykonywania robót ziemnych - w miejscach gdzie prawidłowe

wykonanie robót sprzętem zmechanizowanym nie jest możliwe,

5



koparki i samochody samowyładowcze - w przypadku transportu na odległość wymagającą zastosowania

takiego sprzętu.

Sprzęt do robót rozbiórkowych i wycinki drzew

Do wykonania robót związanych z rozbiórką elementów dróg, ogrodzeń oraz z wycinką drzew i krzewów może być
wykorzystany sprzęt podany poniżej lub inny zaakceptowany przez Inżyniera:



spycharki,



ładowarki,



samochody ciężarowe skrzyniowe i samowyładowcze



zrywarki,



młoty pneumatyczne,



piły mechaniczne,



pilarki spalinowe,



koparki,

Zdjęcie warstwy humusu

Warstwa humusu powinna być zdjęta z przeznaczeniem do późniejszego użycia przy rekultywacji, umacnianiu skarp, zakładaniu
trawników, sadzeniu drzew i krzewów oraz do innych czynności określonych w dokumentacji projektowej. Zagospodarowanie
nadmiaru humusu powinno być wykonane zgodnie z ustaleniami specyfikacji technicznych lub wskazaniami Inżyniera.

Humus należy zdejmować mechanicznie z zastosowaniem równiarek lub spycharek. W wyjątkowych sytuacjach, gdy
zastosowanie maszyn nie jest wystarczające dla prawidłowego wykonania robót, względnie może stanowić zagrożenie dla
bezpieczeństwa robót (zmienna grubość warstwy humusu, sąsiedztwo budowli) należy dodatkowo stosować ręczne
wykonanie robót jako uzupełnienie prac wykonywanych mechanicznie.

Warstwę humusu należy zdjąć z powierzchni całego pasa robót ziemnych oraz w innych miejscach określonych w
dokumentacji projektowej lub wskazanych przez Inżyniera.

Grubość zdejmowanej warstwy humusu (zależna od głębokości jego zalegania, potrzeb jego wykorzystania na budowie,
itp.) powinna być zgodna z ustaleniami dokumentacji projektowej lub wskazana przez Inżyniera według faktycznego stanu
występowania.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY
z dnia 6 lutego 2003 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych
(Dz. U. 2003, Nr 47, poz. 401)