niemiecki gramatyka ksiazeczka

Niemiecki

Gramatyka

Dodatkowe materia∏y do kursu na p∏ycie CD

Audio Kurs

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 1 (Black plate)

Audio Kurs

Projekt ok∏adki: Piotr Fajker, Emilia Szulewa
Sk∏ad i ∏amanie: Studio 27

www.jezykiobce.pl

Autorka: Ewa K´dzierska

Lektorzy: Giorgio Kurschinski, Mi∏ogost Reczek

Redakcja: Karolina Kostrz´bska

Muzyka: Dariusz Kaliƒski

Monta˝ i mastering p∏yty: Mariusz Zaczkowski

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 2 (Black plate)

NIEMIECKI GRAMATYKA

www.jezykiobce.pl

Spis treÊci

Cz´Êç 1

Rzeczowniki i rodzajniki

. . . . 6

Lekcja 1

Rodzajnik okreÊlony . . . . . . . . . . 6

Lekcja 2

Rodzajnik nieokreÊlony . . . . . . . 8

Lekcja 3

Rodzajnik zerowy . . . . . . . . . . . . 9

Lekcja 4

Liczba mnoga . . . . . . . . . . . . . . 10

Cz´Êç 2

Czasownik

. . . . . . . . . . . . . . . . 15

Lekcja 1

Odmiana czasowników
regularnych . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Lekcja 2

Odmiana czasowników
posi∏kowych byç, mieç,
stawaç si´ . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Lekcja 3

Czasowniki zwrotne . . . . . . . . 16

Lekcja 4

Czasowniki modalne . . . . . . . . 17

Lekcja 5

Czasowniki rozdzielnie
z∏o˝one . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Cz´Êç 3

Szyk zdania – zdanie proste

. 21

Lekcja 1

Zdanie oznajmujàce . . . . . . . . . 21

Lekcja 2

Przeczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Lekcja 3

Zdanie pytajàce . . . . . . . . . . . . . 22

Cz´Êç 4

Zaimek

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Lekcja 1

Zaimek osobowy . . . . . . . . . . . . 24

Lekcja 2

Zaimki dzier˝awcze . . . . . . . . . 24

Lekcja 3

Zaimek nieosobowy . . . . . . . . . 25

Lekcja 4

Zaimki wskazujàce . . . . . . . . . . 26

Lekcja 5

Zaimki pytajàce . . . . . . . . . . . . . 26

Cz´Êç 5

Przymiotnik i przys∏ówek

. . . 28

Lekcja 1

Podstawowe informacje
o przymiotniku . . . . . . . . . . . . . . 28

Lekcja 2

Odmiana przymiotnika
po rodzajniku okreÊlonym . . . . 28

Lekcja 3

Odmiana przymiotnika
po rodzajniku nieokreÊlonym . 29

Lekcja 4

Odmiana przymiotnika
po rodzajniku zerowym . . . . . . 29

Lekcja 5

Stopniowanie przymiotników . . 30

Lekcja 6

Przys∏ówek . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Cz´Êç 6

Czasy przesz∏e

. . . . . . . . . . . . 35

Lekcja 1

Czas Präteritum . . . . . . . . . . . . 35

Lekcja 2

Czas Perfekt . . . . . . . . . . . . . . . 36

Lekcja 3

Czasownik posi∏kowy . . . . . . . . 37

Odpowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Formy czasownika . . . . . . . . . . . 40

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 3 (Black plate)

Audio Kurs

Wst´p

„Niemiecki Gramatyka” to kurs na p∏ycie CD dla osób poczàtkujàcych

i zaczynajàcych nauk´. Materia∏ kursu obejmuje najwa˝niejsze zagadnienia
gramatyczne: rodzajniki, odmian´ rzeczownika, czasowniki regularne, czasowniki
modalne, budow´ zdania, zaimki i inne. 25 lekcji w przyst´pny sposób objaÊnia
regu∏y, natomiast liczne przyk∏ady i çwiczenia praktyczne pozwalajà utrwaliç
omawiane zagadnienia.

U˝ytkowników Audio Kursów goràco zach´camy do zarejestrowania si´

– tylko zarejestrowani Klienci otrzymujà informacje o atrakcyjnych zni˝kach
i promocjach na wszystkie tytu∏y wydawnictwa Edgard. Rejestracji mo˝na
dokonaç poprzez wype∏nienie formularza rejestracyjnego na stronie internetowej
www.edgard.pl

Jak si´ uczyç?

P∏yt z serii Audio Kurs wystarczy s∏uchaç, nie jest konieczne wykonywanie

dodatkowych çwiczeƒ. Przede wszystkim nale˝y uwa˝nie wys∏uchaç omówieƒ
poszczególnych zasad gramatycznych i powtarzaç za niemieckim lektorem
podane przyk∏ady. Je˝eli nie jesteÊmy pewni, co us∏yszeliÊmy, mo˝emy zajrzeç
do niniejszej ksià˝eczki i porównaç nagranie z tekstem. Przy tej okazji warto
zwróciç uwag´ na niemieckà pisowni´. W celu utrwalenia regu∏ nale˝y,
wzorujàc si´ na podanym przyk∏adzie, wykonaç çwiczenia nast´pujàce po ka˝dej
lekcji. Odpowiedzi do zadaƒ znajdujà si´ na koƒcu tej ksià˝eczki.

Kurs „Gramatyka” przeznaczony jest dla osób poczàtkujàcych, które chcà

szybko nauczyç si´ podstaw umo˝liwiajàcych porozumiewanie si´. Najlepsze
efekty przynosi kilkukrotne przes∏uchanie p∏yty i wykonywanie wszystkich
zadanych çwiczeƒ. Warto tak˝e wracaç do kursu w odst´pie kilku tygodni,
w celu przypomnienia sobie najwa˝niejszych zagadnieƒ i powtórnego
przeçwiczenia omawianych regu∏ w praktyce.

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 4 (Black plate)

www.jezykiobce.pl

NIEMIECKI GRAMATYKA

Osobom zaczynajàcym nauk´ j´zyka niemieckiego polecamy tak˝e Audio

Kurs „Niemiecki Kurs podstawowy”, który uczy 1000 najwa˝niejszych s∏ówek
i zwrotów. Osoby Êrednio zaawansowane mogà potraktowaç kurs jako wygodnà
form´ przypomnienia sobie najwa˝niejszych regu∏. Tym z Paƒstwa, którzy chcà
bardzo dok∏adnie powtórzyç ca∏oÊç materia∏u gramatycznego polecamy obszerny,
multimedialny kurs gramatyki niemieckiej „Profesor Klaus Gramatyka” (z serii
programów komputerowych do nauki j´zyka niemieckiego „Profesor Klaus”).

Pe∏nà i aktualnà ofert´ kursów i programów naszego wydawnictwa znajdà

Paƒstwo na stronie internetowej www.jezykiobce.pl

Zapraszamy i ˝yczymy przyjemnej nauki!

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 5 (Black plate)

Audio Kurs

Rzeczowniki w j´zyku niemieckim, tak jak po polsku, odmieniamy przez liczb´, rodzaj
i przypadki. Rozró˝niamy liczb´ pojedynczà i mnogà, trzy rodzaje: m´ski, ˝eƒski i nija-
ki wyst´pujàce tylko w liczbie pojedynczej oraz cztery przypadki:
– mianownik (Nominativ), który odpowiada na pytania kto? co?

– wer? was?

– dope∏niacz (Genitiv) – czyj? kogo? czego?

– wessen?

– celownik (Dativ) – komu? czemu?

– wem?

– oraz biernik (Akkusativ) – kogo? co?

– wen? was?

Nale˝y zwróciç uwag´ na jednà wa˝nà zasad´: rzeczowniki w j´zyku niemieckim zawsze
piszemy wielkà literà!

Nieod∏àcznym elementem rzeczownika jest rodzajnik: okreÊlony (der bestimmte Artikel)
lub nieokreÊlony (der unbestimmte Artikel), który odmienia si´ wraz z rzeczownikiem.
Rodzajnik pojawia si´ zawsze przed rzeczownikiem.

Wyró˝niamy nast´pujàce rodzajniki okreÊlone:
der – dla rodzaju m´skiego,
die – dla rodzaju ˝eƒskiego oraz liczby mnogiej,
das – dla rodzaju nijakiego.

Pami´tajmy, ˝e rodzaj rzeczowników w j´zyku niemieckim nie zawsze zgadza si´ z rodzajem
rzeczowników w j´zyku polskim, na przyk∏ad:

die Katze

(rodzaj ˝eƒski) –

kot

(rodzaj m´ski).

Rodzajnik okreÊlony w j´zyku niemieckim u˝ywany jest mi´dzy innymi:

gdy rozmówca wie o kogo lub o co nam chodzi, na przyk∏ad:

Ich kann das Buch nicht finden. – Nie mog´ znaleêç (tej) ksià˝ki.

jeÊli w poprzednim zdaniu by∏a ju˝ mowa o danej rzeczy lub osobie, na przyk∏ad:

Ich kaufe ein Haus. Das Haus ist klein und gemütlich. – Kupuj´ dom. (Ten) dom

jest ma∏y i przytulny.

przed nazwami mórz, jezior, rzek, gór i ∏aƒcuchów górskich, na przyk∏ad:

die Ostsee – Morze Ba∏tyckie, der Bodensee – Jezioro Bodeƒskie, die Oder – Odra,
die Alpen – Alpy.

Cz´Êç 1

Rzeczowniki i rodzajniki
(Das Substantiv & Das Pronomen)

Lekcja 1

Rodzajnik okreÊlony

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 6 (Black plate)

www.jezykiobce.pl

przed nazwami krajów wyst´pujàcych tylko w liczbie mnogiej lub b´dàcych rodzaju
˝eƒskiego, na przyk∏ad:

die USA (die Vereinigten Staaten)

–

USA (Stany Zjednoczone),

die Schweiz – Szwajcaria

przed nazwami ulic, budynków, na przyk∏ad:

die Goethestraße – ulica Goethego

Zapoznajmy si´ teraz z odmianà rzeczownika z rodzajnikiem okreÊlonym.
W odmianie w liczbie pojedynczej w rodzaju m´skim i nijakim w dope∏niaczu (Genitiv) do
rzeczownika dodajemy koƒcówk´ -es lub -s. Koƒcówki -es u˝ywamy g∏ównie w przypadku
rzeczowników jednosylabowych oraz tych, koƒczàcych si´ na -s lub -ss, -ß, -sch, -st, -tsch
oraz -z, na przyk∏ad:

der Schuss

(

strza∏)

–

des Schusses

W rodzaju ˝eƒskim natomiast rzeczownik pozostaje niezmieniony we wszystkich przypadkach.

Przypadek

Rodzaj m´ski

Rodzaj ˝eƒski

Rodzaj nijaki

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Mianownik

der Mann

die Frau

das Kind

Nominativ

(m´˝czyzna)

(kobieta)

(dziecko)

Dope∏niacz

des Mannes

der Frau

des Kindes

Genitiv
Celownik

dem Mann

der Frau

dem Kind

Dativ
Biernik

den Mann

die Frau

das Kind

Akkusativ

W odmianie liczby mnogiej w celowniku pojawia si´ koƒcówka -n. Nie dodajemy jej, jeÊli
rzeczownik w liczbie mnogiej w mianowniku koƒczy si´ na -n, np. die Frauen. Spójrzmy na
przyk∏adowà odmian´:

Mianownik (Nominativ)

die Fische (ryby)

Dope∏niacz (Genitiv)

der Fische

Celownik (Dativ)

den Fischen

Biernik (Akkusativ)

die Fische

Uwaga! Zwróçmy uwag´ na grup´ rzeczowników, które w liczbie pojedynczej odmieniajà si´
nieco inaczej ni˝ pozosta∏e. Sà to niektóre rzeczowniki rodzaju m´skiego m.in.

nazwy zawodów koƒczàce si´ na -oge, na przyk∏ad:

der Psychologe (psycholog)

nazwy przedstawicieli niektórych narodowoÊci, na przyk∏ad:

der Pole (Polak)

nazwy niektórych zwierzàt, na przyk∏ad:

der Löwe (lew)

NIEMIECKI KURS PODSTAWOWY

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 7 (Black plate)

Audio Kurs

wiele innych rzeczowników, na przyk∏ad:

der Emigrant (emigrant), der Herr (pan),

der Junge (ch∏opiec), der Katholik (katolik), der Zeuge (Êwiadek).

Oto odmiana przyk∏adowego rzeczownika nale˝àcego do powy˝szej grupy:

Mianownik (Nominativ)

der Junge (ch∏opiec)

Dope∏niacz (Genitiv)

des Jungen

Celownik (Dativ)

dem Jungen

Biernik (Akkusativ)

den Jungen

Zapoznajmy si´ teraz z odmianà rzeczownika z rodzajnikiem nieokreÊlonym.
Przed rzeczownikami rodzaju m´skiego i nijakiego pojawia sie rodzajnik ein:

ein Mann (m´˝czyzna), ein Kind (dziecko).

Przed rzeczownikami rodzaju ˝eƒskiego – rodzajnik eine, na przyk∏ad:

eine Frau (kobieta).

W liczbie mnogiej rodzajniki nieokreÊlone nie wyst´pujà.

Rodzajnika nieokreÊlonego u˝ywamy, gdy:

wspominamy o kimÊ bàdê o czymÊ po raz pierwszy oraz gdy przedmiot, zjawisko bàdê
osoba, o której mówimy, nie sà bli˝ej znane naszemu rozmówcy, na przyk∏ad:

Unsere Nachbarin hat eine Katze. – Nasza sàsiadka ma kota.

nie mamy na myÊli konkretnego przedmiotu, na przyk∏ad:

Könntest du mir einen Kuli geben? – Móg∏byÊ mi daç (jakiÊ) d∏ugopis?

mówiàc o rzeczy, która reprezentuje szerszà klas´, na przyk∏ad:

Es ist schwer ein Kind zu erziehen. – Trudno jest wychowaç dziecko.

Nie chodzi o jedno, konkretne dziecko, lecz o dzieci w ogóle.

rzeczownik wyst´puje w funkcji orzecznika:

Der Hund ist ein Vierbeiner. – Pies jest czworonogiem.

Lekcja 2

Rodzajnik nieokreÊlony

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 8 (Black plate)

www.jezykiobce.pl

NIEMIECKI GRAMATYKA

Oto przyk∏adowa odmiana rzeczownika z rodzajnikiem nieokreÊlonym.

Liczba pojedyncza Singularis

Przypadek

Rodzaj m´ski

Rodzaj ˝eƒski

Rodzaj nijaki

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Mianownik

ein Mann

eine Frau

ein Kind

Nominativ

(m´˝czyzna)

(kobieta)

(dziecko)

Dope∏niacz

eines Mannes

einer Frau

eines Kindes

Genitiv
Celownik

einem Mann

einer Frau

einem Kind

Dativ
Biernik

einen Mann

eine Frau

ein Kind

Akkusativ

Skoro ju˝ poznaliÊmy rodzajnik nieokreÊlony ein, zwróçmy równie˝ uwag´ na s∏ówko prze-
czàce kein

(˝aden), które jest u˝ywane do tworzenia przeczeƒ. Na przyk∏ad:

Das ist eine Katze. – To jest kot.
Das ist keine Katze. – To nie jest kot.

Jego odmiana jest analogiczna do odmiany rodzajnika nieokreÊlonego, jednak w przypad-
ku kein wyró˝niamy równie˝ formy liczby mnogiej.

Rodzaj m´ski Rodzaj ˝eƒski Rodzaj nijaki Liczba mnoga

Mianownik

kein

keine

kein

keine

Nominativ
Dope∏niacz

keines

keiner

keines

keiner

Genitiv
Celownik

keinem

keiner

keinem

keinen

Dativ
Biernik

keinen

keine

kein

keine

Akkusativ

Zdarzajà si´ równie˝ sytuacje, kiedy nie stawiamy przed rzeczownikiem ˝adnego rodza-
jnika. Mówimy wówczas o tzw. rodzajniku zerowym (der Nullartikel). U˝ywamy go:

w liczbie mnogiej, jeÊli w liczbie pojedynczej wystàpi∏by rodzajnik nieokreÊlony,

na przyk∏ad:

Ich habe eine Freundin. – Mam przyjació∏k´.
Ich habe Freundinnen. – Mam przyjació∏ki.

Lekcja 3

Rodzajnik zerowy

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 9 (Black plate)

Audio Kurs

gdy mówimy w liczbie mnogiej o pewnej grupie, na przyk∏ad:

Kinder essen am liebsten Süßigkeiten. – Dzieci najch´tniej jedzà s∏odycze.

gdy mówimy kim ktoÊ jest z zawodu, na przyk∏ad:

Hans ist Lehrer von Beruf. – Hans jest z zawodu nauczycielem.

gdy mówimy o produktach, materia∏ach itp. bez dok∏adnego okreÊlenia ich iloÊci,
na przyk∏ad:

Trinkst du Tee oder Kaffee? – Pijesz kaw´ czy herbat´?

gdy w sposób ogólny odnosimy si´ do poj´ç abstrakcyjnych, na przyk∏ad:

Kompetenz ist unsere Stärke. – Kompetencja jest naszà si∏à.

Tworzenie liczby mnogiej w j´zyku niemieckim polega zazwyczaj na dodawaniu do
rzeczownika w liczbie pojedynczej odpowiedniej koƒcówki: -e, -n, -en, -er lub -s.
Nale˝y jednak pami´taç, ˝e istnieje szereg wyjàtków i nieregularnoÊci, których nale˝y
si´ nauczyç na pami´ç. Czasem zdarza si´ na przyk∏ad, ˝e rzeczownik ma takà sama
form´ w obydwu liczbach. W przypadku wielu rzeczowników w liczbie mnogiej nad
samog∏oskà pojawia si´ tzw. przeg∏os:

das Buch (ksià˝ka)

die Bücher (ksià˝ki)

das Blatt (liÊç)

die Blätter (liÊcie)

der Koch (kucharz)

die Köche (kucharze)

Oto niektóre z regu∏ tworzenia liczby mnogiej:

rzeczowniki w liczbie pojedynczej koƒczàce si´ na spó∏g∏osk´, w liczbie mnogiej
otrzymujà koƒcówk´ -en, np.:

die Universität (uniwersytet) die Universitäten
die Kleinigkeit (drobnostka) die Kleinigkeiten

rzeczowniki rodzaju ˝eƒskiego, w liczbie mnogiej w ogromnej wi´kszoÊci majà koƒcówki
-en bàdê -n np.:

die Sprache (j´zyk) die Sprachen
die Schule (szko∏a) die Schulen

z wyjàtkiem tych jednosylabowych np.:

die Stadt (miasto) die Städte
die Nacht (noc) die Nächte

Lekcja 4

Liczba mnoga rzeczownika

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 10 (Black plate)

www.jezykiobce.pl

NIEMIECKI GRAMATYKA

˝adnej koƒcówki nie dodajemy do liczby mnogiej rzeczowników rodzaju nijakiego (lub
czasem rodzaju m´skiego), które w liczbie pojedynczej koƒczà si´ na -el, -en, -er, np.:

das Messer (nó˝) die Messer
das Viertel (çwiartka) die Viertel

koƒcówk´ -s przyjmuje wiele wyrazów pochodzenia obcego, np.:

das Restaurant (restauracja) die Restaurants

lub te˝

der Fan (fan) die Fans

koƒcówk´ -s przyjmujà tak˝e rzeczowniki koƒczàce si´ na samog∏osk´ (z wyjàtkiem
samog∏oski -e), np.:

das Sofa (sofa) die Sofas

W j´zyku niemieckim wyró˝niamy równie˝ rzeczowniki, które wyst´pujà jedynie w liczbie
pojedynczej, bàdê jedynie w liczbie mnogiej.

Do rzeczowników majàcych tylko liczb´ pojedynczà nale˝à m.in.

rzeczowniki zbiorowe, np.:

die Bevölkerung (spo∏eczeƒstwo)

nazwy niektórych substancji, materia∏ów i surowców, np.:

die Milch (mleko)

oraz rzeczowniki odnoszàce si´ do poj´ç abstrakcyjnych, np.:

das Glück (szcz´Êcie)

WÊród rzeczowników wyst´pujàcych jedynie w liczbie mnogiej wyró˝niamy nazwy niektórych
paƒstw, na przyk∏ad:

die Vereinigten Staaten (Stany Zjednoczone)

, ∏aƒcuchów górskich,

np.:

die Alpen (Alpy)

czy wysp. Do tej grupy nale˝à równie˝ rzeczowniki odnoszàce si´ do

grup ludzi, np.:

die Leute

(

ludzie)

bàdê do pewnego okresu czasu,

die Sommerferien

(letnie wakacje)

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 11 (Black plate)

Audio Kurs

Zadanie 1

Wstaw brakujàcy rodzajnik okreÊlony.

Przyk∏ad:

Ich kann

.........

Tickets nicht finden. Nie mog´ znaleêç biletów.

Odpowiedê:

Ich kann die Tickets nicht finden.

Wo liegt

....

Buch? Gdzie le˝y ksià˝ka?

Ich helfe

....

Jungen bei den Hausaufgaben. Pomagam ch∏opcu w pracy domowej.

Ich zeige

....

Freundin meine Bücher. Pokazuj´ przyjació∏ce moje ksià˝ki.

Kennst du

....

Mann? Znasz tego m´˝czyzn´?

Die Ehefrau

....

Herrn ist sehr intelligent. Ma∏˝onka tego pana jest bardzo inteligent-

na.

Zadanie 2

Uzupe∏nij rodzajnikiem lub zostaw luk´ pustà.

Przyk∏ad:

Er ist

..........

Ingenieur. On jest in˝ynierem.

Odpowiedê:

Er ist — Ingenieur.

Meine Mutter wohnt in

....

Schweiz. Moja matka mieszka w Szwajcarii.

Am liebsten trinkt sie

....

Milch. Najch´tniej pije mleko.

Der Junge hat viele

....

Freunde. Ten ch∏opiec ma wielu przyjació∏.

Der Mann ist

....

Arzt von Beruf. Ten m´˝czyzna jest z zawodu lekarzem.

5. ....

neue Buch von Müller ist sehr interessant. Nowa ksià˝ka Müllera jest bardzo

ciekawa.

Zadanie 3

Utwórz przeczenia do poni˝szych zdaƒ u˝ywajàc kein.

Przyk∏ad:

Im Aquarium gibt es viele Fische. W akwarium jest wiele ryb.

Odpowiedê:

Im Aquarium gibt es keine Fische. W akwarium nie ma ryb.

åwiczenia

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 12 (Black plate)

www.jezykiobce.pl

NIEMIECKI GRAMATYKA

Der Junge kauft einen Kuli. Ch∏opiec kupuje d∏ugopis.

..........................................................

Ich lese viele Bücher. Czytam du˝o ksià˝ek.

..........................................................

Der Lehrer hilft einem Schüler. Nauczyciel pomaga jakiemuÊ uczniowi.

..........................................................

Der Mann will ein Auto haben. Ten m´˝czyzna chce mieç samochód.

..........................................................

Das Kind bekommt eine Katze zum Geburtstag. Dziecko dostaje na urodziny kota.

..........................................................

Zadanie 4

Zadecyduj, jakie rodzajniki powinny staç przed poni˝szymi rzeczownikami.

Oder – Odra

Bodensee – Jezioro Bodeƒskie

a) der

b) die

c) –

c) das

Ostsee – Morze Ba∏tyckie

Alpen – Alpy

a) die

a) –

b) der

b) die

c) das

c) der

USA – Stany Zjednoczone

a) die
b) das
c) –

Zadanie 5

Uzupe∏nij zdania prawid∏owymi formami rzeczowników podanych w nawiasach.

Przyk∏ad:

Das Buch hat 139

....................

(Seite). Ksià˝ka ma 139 stron.

Odpowiedê:

Das Buch hat 139 Seiten.

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 13 (Black plate)

Audio Kurs

Die Eltern des

..................

(Mädchen) fahren ins Gebirge.

Rodzice dziewczynki jadà w góry.

Ich gehe mit den

...............

(Freund) ins Kino.

Id´ z przyjació∏mi do kina.

Der Vorname des

...............

(Junge) ist sehr selten.

Imi´ ch∏opca jest bardzo rzadkie.

Ich will den

................

(Frau) helfen.

Chc´ pomóc tym kobietom.

Das ist das Buch des

................

(Kind).

To jest ksià˝ka tego dziecka.

Zadanie 6

Utwórz liczb´ mnogà dla podanych rzeczowników.

Przyk∏ad:

die Seite (strona)

Odpowiedê:

die Seiten (strony)

der Fan (fan)

..................................

das Buch (ksià˝ka)

..................................

das Sofa (sofa)

..................................

die Sprache (j´zyk)

..................................

der Fisch (ryba)

..................................

das Glück (szcz´Êcie)

..................................

die Stadt (miasto)

..................................

Zadanie 7

Utwórz liczb´ pojedynczà od podanych rzeczowników w liczbie mnogiej.

die Nächte (noce)

..................................

die Kleinigkeiten (drobnostki)

..................................

die Köche (kucharze)

..................................

die Schulen (szko∏y)

..................................

die Fans (fani)

..................................

die Blätter (liÊcie)

..................................

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:16 Page 14 (Black plate)

www.jezykiobce.pl

NIEMIECKI GRAMATYKA

Cz´Êç 2

Czasownik (Das Verb)

Lekcja 1

Odmiana czasowników regularnych

Czasownik w j´zyku niemieckim odmienia si´ przez osoby, liczby, czasy, tryby oraz
strony. Bezokolicznik ma charakterystycznà koƒcówk´ -en.

gehen

– iÊç, schreiben – pisaç

Odmiana przyk∏adowego regularnego czasownika w czasie teraêniejszym Präsens:

ich gehe

ja id´

du gehst

ty idziesz

er geht

on idzie

sie geht

ona idzie

es geht

ono idzie

Zwracajàc si´ do rozmówcy Pani / Pan / Paƒstwo u˝ywamy zawsze formy trzeciej osoby
liczby mnogiej.

W przypadku niektórych czasowników wyst´pujà w odmianie pewne nieregularnoÊci:

jeÊli rdzeƒ czasownika koƒczy si´ na liter´ -d lub -t, w drugiej i trzeciej osobie liczby
pojedynczej, oraz w drugiej osobie liczby mnogiej pojawia si´ dodatkowo g∏oska -e, np.:

arbeiten

(pracowaç)

ich arbeite

wir arbeiten

du arbeitest

ihr arbeitet

er/sie/es arbeitet

Sie/sie arbeiten

g∏oska -e pojawia si´ w tym samych osobach, co wy˝ej, je˝eli rdzeƒ czasownika koƒczy
si´ na zbitce spó∏g∏osek zakoƒczonych literà -m lub -n i jest poprzedzony przez innà
spó∏g∏osk´ (z wyjàtkiem liter l i r), np.:

ordnen

(porzàdkowaç)

ich ordne

wir ordnen

du ordnest

ihr ordnet

er/sie/es ordnet

Sie/sie ordnen

Lekcja 2

Odmiana czasowników posi∏kowych

byç, mieç,

stawaç si´

Odmiana czasowników haben

(mieç), sein (byç) oraz werden (stawaç si´):

sein

(byç)

ich bin

ja jestem

wir sind

my jesteÊmy

du bist

ty jesteÊ

ihr seid

wy jesteÊcie

er/sie/es ist on/ona/ono jest

Sie/sie sind

Pan/Pani/Paƒstwo/oni/one sà

wir gehen

my idziemy

ihr geht

wy idziecie

sie gehen

oni/one idà

Sie gehen

Paƒstwo idà, Pan/Pani idzie

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 15 (Black plate)

Audio Kurs

haben

(mieç)

ich habe

ja mam

wir haben

my mamy

du hast

ty masz

ihr habt

wy macie

er/sie/es hat

on/ona/ono ma

Sie/sie haben

Pan/Pani/Paƒstwo/
oni/one majà

werden

(stawaç si´)

ich werde

ja staj´ si´

wir werden

my stajemy si´

du wirst

ty stajesz si´

ihr werdet

wy stajecie si´

er/sie/es wird on/ona/ono staje si´

Sie/sie werden Pan/Pani/Paƒstwo/

oni/one stajà si´

Oprócz podstawowego znaczenia, czasowniki

byç sein, mieç haben oraz stawaç si´

werden w z∏o˝onych czasach przesz∏ych i przysz∏ych pe∏nià funkcj´ czasowników
posi∏kowych, jak na przyk∏ad w zdaniu:

Ich habe das Buch gelesen. – Przeczyta∏em ksià˝k´.

Lekcja 3

Czasowniki zwrotne

Ta grupa czasowników wyst´puje równie˝ w j´zyku polskim, jednak nie ka˝dy polski
czasownik zwrotny jest czasownikiem zwrotnym w j´zyku niemieckim i na odwrót.
Przyk∏adowymi czasownikami zwrotnymi sà:

sich waschen

myç si´

sich kämmen

czesaç si´

W j´zyku polskim zaimek „si´” nie jest odmieniany. Natomiast w j´zyku niemieckim zaimek
zwrotny sich zmienia si´ w zale˝noÊci od osoby.

Odmiana przyk∏adowego czasownika zwrotnego.

sich waschen

(myç si´)

ich wasche mich

ja si´ myj´

du wäschst dich

ty si´ myjesz

er/sie/es wäscht sich on/ona/ono si´ myje
wir waschen uns

my si´ myjemy

ihr wascht euch

wy si´ myjecie

Sie/sie waschen sich Pan/Pani/Paƒstwo si´ myjà, oni/one si´ myjà

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 16 (Black plate)

www.jezykiobce.pl

NIEMIECKI GRAMATYKA

Lekcja 4

Czasowniki modalne

Czasowniki modalne w j´zyku niemieckim w liczbie pojedynczej odmieniajà si´
nieregularnie. Formy pierwszej i trzeciej osoby sà identyczne.

dürfen (móc, mieç pozwolenie) Ich darf nicht. – Nie wolno mi.
können (móc, potrafiç)

Er kann mir nicht helfen. – On nie mo˝e mi

pomóc.

mögen (lubiç)

Ich mag gern Milch trinken. – Lubi´ piç mleko.

müssen (musieç)

Ich muss heute zur Schule gehen. – Musz´ iÊç

dzisiaj do szko∏y.

sollen (mieç powinnoÊç)

Er soll mehr lernen. – On powinien wi´cej sie uczyç.

wollen (chcieç)

Willst du mich besuchen? – Czy chcesz mnie

odwiedziç?

Odmiana czasowników modalnych:

dürfen

(móc, mieç pozwolenie)

ich darf

ja mog´

wir dürfen

my mo˝emy

du darfst

ty mo˝esz

ihr dürft

wy mo˝ecie

er/sie/es darf on/ona/ono mo˝e

Sie/sie dürfen

Pan/Pani/Paƒstwo
mogà, oni/one mogà

können

(móc, potrafiç)

ich kann

ja potrafi´

wir können

my potrafimy

du kannst

ty potrafisz

ihr könnt

wy potraficie

er/sie/es kann on/ona/ono potrafi Sie/sie können Pan/Pani/Paƒstwo

potrafià, oni/one
potrafià

mögen

(lubiç)

ich mag

ja lubi´

wir mögen

my lubimy

du magst

ty lubisz

ihr mögt

wy lubicie

er/sie/es mag on/ona/ono lubi

Sie/sie mögen

Pan/Pani/Paƒstwo
lubià, oni/one lubià

müssen

(musieç)

ich muss

ja musz´

wir müssen

my musimy

du musst

ty musisz

ihr müsst

wy musicie

er/sie/es muss on/ona/ono musi

Sie/sie müssen Pan/Pani/Paƒstwo

muszà, oni/one muszà

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 17 (Black plate)

Audio Kurs

sollen

(mieç powinnoÊç)

ich soll

ja powinienem

wir sollen

my powinniÊmy

du sollst

ty powinieneÊ

ihr sollt

wy powinniÊcie

er/sie/es soll

on powinien,

Sie/sie sollen

Pan powinien,

ona powinna,

Pani powinna,

ono powinno

Paƒstwo powinni,
oni powinni,
one powinny

wollen

(chcieç)

ich will

ja chc´

wir wollen

my chcemy

du willst

ty chcesz

ihr wollt

wy chcecie

er/sie/es will on/ona/ono chce

Sie/sie wollen

Pan/Pani/Paƒstwo chcà,
oni/one chcà

Lekcja 5

Czasowniki rozdzielnie z∏o˝one

Czasowniki te sk∏adajà si´ z rdzenia oraz przedrostka, który w zdaniu prostym
zostaje przeniesiony na koniec zdania. Na przyk∏ad:

aufstehen – wstawaç,

gdzie auf- jest przedrostkiem

a stehen rdzeniem

Ich stehe um 7 Uhr auf. – Wstaj´ o godzinie siódmej.

Do przedrostków, od których najcz´Êciej zaczynajà si´ czasowniki rozdzielnie z∏o˝one
nale˝à: ab-, an-, auf-, aus-, ein-, nach-, statt-, teil-, unter-, vor-, weg-, zu-, zurück-,
zusammen-. Oto przyk∏adowe czasowniki rozdzielnie z∏o˝one:

aufmachen

otwieraç

teilnehmen

braç udzia∏

zurückfahren

jechaç z powrotem, wracaç

W j´zyku niemieckim istnieje równie˝ wiele czasowników, które mogà przypominaç cza-
sowniki rozdzielnie z∏o˝one, jednak sà nierozdzielne. Nale˝à do nich czasowniki z prze-
drostkami.: emp-, miss-, ver-, zer-, ge-, be-, ent-, er-.
Na przyk∏ad:

empfehlen

polecaç

misstrauen

nie ufaç

gehören

nale˝eç

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 18 (Black plate)

www.jezykiobce.pl

Zadanie 1

Podaj odpowiednià form´ czasownika.

arbeiten (pracowaç)

–

2 osoba liczby pojedynczej

...............................

gehen (iÊç)

–

2 osoba liczby mnogiej

...............................................

machen (robiç)

–

3 osoba liczby pojedynczej

..............................................

lernen (uczyç si´)

–

1 osoba liczby pojedynczej

............................................

sich freuen (cieszyç si´)

–

1 osoba liczby mnogiej

........................................

Zadanie 2

Uzupe∏nij czasownikiem modalnym w opdowiedniej formie.

Przyk∏ad:

Ich

........

dir helfen

Chc´ ci pomóc.

Odpowiedê:

Ich will dir helfen.

Ich

...........

zur Schule gehen.

Musz´ iÊç do szko∏y.

Sie

...........

nicht ins Kino gehen.

Jej nie wolno iÊç do kina.

Wir

...............

euch besuchen.

Chcemy was odwiedziç.

...........

deinem Freund helfen.

PowinieneÊ pomóc swojemu przyjacielowi.

Sie

...........

sehr gut schwimmen.

Potrafià bardzo dobrze p∏ywaç.

Zadanie 3

Odmieƒ poni˝sze czasowniki i wstaw je w luki. Pami´taj, ˝e niektóre z nich mogà
byç rozdzielnie z∏o˝one.

Przyk∏ad:

Ich

...............

das Fenster

............ (

aufmachen – otwieraç

)

Otwieram okno.

Odpowiedê:

Ich mache das Fenster auf.

Wann

...............

ihr

............

? (zurückkommen

–

wracaç) Kiedy wracacie?

Das Kind

..........

eine Puppe

.........

. (bekommen – otrzymywaç) Dziecko dostaje lalk´.

Welches Buch

.........

du mir

.............

? (empfehlen – polecaç) Którà ksià˝k´ mi polecasz?

.............

das Konzert

..........

? (stattfinden – mieç miejsce) Gdzie ma miejsce ten koncert?

Der Bus

................

. (wegfahren – odje˝d˝aç) Autobus odje˝d˝a.

åwiczenia

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 19 (Black plate)

Audio Kurs

Zadanie 4

Uzupe∏nij luki w tekÊcie czasownikami podanymi w nawiasach. Pami´taj,

˝e niektóre z nich mogà byç rozdzielnie z∏o˝one.

Hans

............... (1.

arbeiten – pracowaç

)

in einer Druckerei. Er

........... (2.

mögen – lubiç

)

Bücher und deswegen

.............. (3.

finden – uwa˝aç

)

er diese Arbeit sehr interessant. Hans

............. (4.

aufstehen – wstawaç

)

jeden Tag sehr früh. Er

............. (5.

sich waschen

– myç si´

)

und

............

(6.

frühstücken – jeÊç Êniadanie

Die Fahrt zur Arbeit

.............

(7.

dauern – trwaç) 30 Minuten. Um 7:30 Uhr

......... (8.

sein – byç

)

Hans schon in der

Druckerei. Nach 8 Stunden

...............

(9.

zurückkommen – wracaç

)

er nach Hause.

Hans pracuje w drukarni. Lubi czytaç ksià˝ki i z tego powodu uwa˝a swojà prac´ za bardzo

ciekawà. Hans wstaje codziennie bardzo wczeÊnie. Myje si´ i je Êniadanie. Jazda do pracy trwa

30 minut. O godzinie 7:30 Hans jest ju˝ w drukarni. Po oÊmiu godzinach wraca do domu.

Zadanie 5

Uzupe∏nij dialogi.

– Klaus,

.........

(wollen) du mit uns ins Kino gehen?

Klaus, chcesz iÊç z nami do kina?

– Nein, es tut mir leid, aber ich

..........

(dürfen) nicht. Ich

..........

(müssen) lernen.

Nie, przykro mi, ale nie mog´. Musz´ si´ uczyç.

– Ich

.........

(empfehlen ) Ihnen dieses Modell. Es

.................

(sich verkaufen)

wirklich gut.

Polecam Paƒstwu ten model. Sprzedaje si´ naprawd´ dobrze.

– Dann

..........

(kaufen) wir es.

Wi´c go kupimy.

3. – Was

........

(denken) du? Was

...........

(sollen) ich jetzt tun?

Jak myÊlisz? Co powinienem teraz zrobiç?

– Ich

.............

(meinen), dass du sofort die Situation erklären

............

(müssen)

Uwa˝am, ˝e powinieneÊ natychmiast wyjaÊniç t´ sytuacj´.

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 20 (Black plate)

www.jezykiobce.pl

Lekcja 1

Zdanie oznajmujàce

W j´zyku niemieckim w oznajmujàcym zdaniu prostym orzeczenie stoi zawsze na
drugim miejscu.

Klaus arbeitet im Büro. – Klaus pracuje w biurze.
Jetzt gehen wir einkaufen. – Teraz idziemy na zakupy.

W przypadku czasowników rozdzielnie z∏o˝onych, jedynie odmieniana cz´Êç orzeczenia
stoi na drugim miejscu, natomiast przedrostek pojawia si´ dopiero na koƒcu zdania, np.:
stattfinden

(mieç miejsce, odbywaç si´)

Das Konzert findet am 17

Oktober in Berlin statt. – Koncert odb´dzie si´ 17

paêdziernika w Berlinie.

Je˝eli w zdaniu pojawiajà si´ czasowniki w bezokoliczniku, równie˝ przechodzà one na
koniec zdania, dzieje si´ tak np. w przypadku zdaƒ z u˝yciem czasowników modalnych:

Ich darf mit euch ins Kino gehen. – Wolno mi iÊç z wami do kina.

Lekcja 2

Przeczenie

Do tworzenia przeczeƒ u˝ywane jest s∏ówko nicht. Zaprzecza ono czasownik, po
którym bezpoÊrednio wyst´puje, na przyk∏ad:

Er geht nicht ins Einkaufszentrum.
On nie idzie do centrum handlowego.

Nicht zaprzecza jedynie niektóre fragmenty zdania, gdy pojawia si´ bezpoÊrednio przed
negowanà cz´Êcià mowy:

Er geht nicht in die Schule sondern ins Einkaufszentrum.
On nie idzie do szko∏y, tylko do centrum handlowego.

Do tworzenia przeczeƒ stosowane jest równie˝ poznane ju˝ s∏ówko kein, lecz pami´tajmy,
˝e pojawia si´ ono tylko przed rzeczownikiem. Na przyk∏ad:

Ich habe eine Freudin. – Mam kole˝ank´.
Ich habe keine Freudin – Nie mam kole˝anki.

Cz´Êç 3

Szyk zdania (Syntax) – zdanie proste

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 21 (Black plate)

Audio Kurs

Lekcja 3

Zdanie pytajàce

Pytania, na które odpowiadamy tak lub nie, tworzymy przez inwersj´, stawiajàc
orzeczenie na pierwszym, a podmiot na drugim miejscu w zdaniu. Na przyk∏ad:

Du gehst mit uns ins Kino. – Ty idziesz z nami do kina.
Gehst du mit uns ins Kino? – Idziesz z nami do kina?

Du kannst uns heute besuchen. – Mo˝esz nas dziÊ odwiedziç.
Kannst du uns heute besuchen? – Mo˝esz nas dzisiaj odwiedziç?

W przypadku pytaƒ, które zaczynajà si´ od zaimków pytajàcych wann

(kiedy), was (co),

wer

(kto), wo (gdzie) czy wie (jak) szyk zdania wyglàda nast´pujàco:

Wann besuchst du uns? – Kiedy nas odwiedzisz?

Na pierwszym miejscu stoi zaimek pytajàcy, na drugim orzeczenie, a na trzecim podmiot, np.:

Wer kocht das Mittagessen? – Kto gotuje obiad?
Was schreibst du an der Tafel? – Co piszesz na tablicy?

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 22 (Black plate)

åwiczenia

www.jezykiobce.pl

Zadanie 1

Przekszta∏ç podane zdania na pytania:

Przyk∏ad:

Er hat einen Hund

On ma psa

Odpowiedê:

Hat er einen Hund?

Du bist erkältet. JesteÊ przezi´biony.

Sie können ganz gut Deutsch. Zna pan niemiecki ca∏kiem dobrze.

Ihr bleibt zu Hause. Zostajecie w domu.

Sie will mit dir ins Theater gehen. Ona chce iÊç z tobà do teatru.

Wir kommen um 8 Uhr zurück. Wracamy o godzinie ósmej.

Zadanie 2

Zapytaj o podkreÊlone fragmenty zdaƒ.

Przyk∏ad:

Das Buch liegt auf dem Tisch Ksià˝ka le˝y na stole.

Odpowiedê:

Was liegt auf dem Tisch?

Der Zug fährt um 9 Uhr ab. Pociàg odje˝d˝a o godzinie dziewiàtej.

Michael wohnt in Berlin. Micha∏ mieszka w Berlinie.

Tanja studiert Jura. Tanja studiuje prawo.

Die Studenten bereiten sich auf eine Prüfung vor. Studenci przygotowujà si´ do

egzaminu.

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 23 (Black plate)

Lekcja 1

Zaimek osobowy

Przypadek

Liczba pojedyncza Singularis

Liczba mnoga Plural

Mianownik

(ja)

(ty)

(on)

(ona) (ono)

(my)

(wy) (oni/one) (Pan/Pani/

Paƒstwo)

Nominativ

ich

sie

wir

ihr

sie

Sie

Dope∏niacz

meiner deiner seiner ihrer seiner unser euer

ihrer

Ihrer

Genitiv
Celownik

mir

dir

ihm

ihr

ihm

uns

euch

ihnen

Ihnen

Dativ
Biernik

mich

dich

ihn

sie

uns

euch

sie

Sie

Akkusativ

Oto przyk∏adowe zdania z u˝yciem zaimków osobowych:

Wir wollen euch helfen. – Chcemy wam pomóc.
Ich sehe sie nicht. – Nie widz´ ich/jej.
Die Oma besucht mich. – Babcia mnie odwiedza.

(biernik, kogo?)

Die Oma gibt mir einen Bonbon. – Babcia daje mi cukierka.

(celownik, komu?)

JeÊli rzeczowniki w zdaniu zamienimy na zaimki, zmienia si´ równe˝ jego szyk.

Ich gebe dem Freund ein Geschenk. – Daj´ przyjacielowi prezent.

(daj´ komu? co?)

Ich gebe es ihm. – Daj´ to jemu.

(daj´ co? komu?)

Lekcja 2

Zaimki dzier˝awcze

Podobnie jak w j´zyku polskim, zaimki dzier˝awcze majà ró˝ne koƒcówki zale˝nie od rodza-
ju i liczby. Rodzaj m´ski i nijaki wyglàdajà tak samo. Do rodzaju ˝eƒskiego oraz do formy
liczby mnogiej dodajemy koƒcówk´ -e. Oto formy zaimków dzier˝awczych w mianowniku.

Liczba pojedyncza Singularis

Liczba mnoga Plural

Osoba

Rodzaj m´ski Rodzaj ˝eƒski Rodzaj nijaki

moj

mein

meine

mein

meine

twój

dein

deine

dein

deine

jego

sein

seine

sein

seine

jej

ihr

ihre

ihr

ihre

jego

sein

seine

sein

seine

nasz

unser

unsere

unser

unsere

wasz

euer

eure

euer

eure

ich

ihr

ihre

ihr

ihre

Pana/Pani/Paƒstwa

Ihr

Ihre

Ihr

Ihre

Cz´Êç 4

Zaimek (Das Pronomen)

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 24 (Black plate)

Wszystkie zaimki dzier˝awcze odmieniajà si´ wed∏ug nast´pujàcego wzoru.
Zwróçmy uwag´, ˝e w liczbie pojedynczej odmieniajà si´ jak rodzajnik nieokreÊlony,
a w liczbie mnogiej jak okreÊlony. Oto przyk∏adowe zdania i odmiana:

Unser Sohn geht mit seinem Freund ins Kino. – Nasz syn idzie ze swoim przyja-

cielem do kina.

Der Kuli ist meiner.

lub

Das ist mein Kuli. – Ten d∏ugopis jest mój.

Liczba pojedyncza Singularis

Licza mnoga Plural

Przypadek

Rodzaj m´ski

Rodzaj ˝eƒski

Rodzaj nijaki

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Mianownik

mein Hund

meine Schule

mein Haus

meine Freunde

Nominativ

(mój pies)

(moja szko∏a)

(mój dom)

(moi przyjaciele)

Dope∏niacz

meines Hundes meiner Schule

meines Hauses meiner Freunde

Genitiv
Celownik

meinem Hund

meiner Schule

meinem Haus

meinen Freunden

Dativ
Biernik

meinen Hund

meine Schule

mein Haus

meine Freunde

Akkusativ

Lekcja 3

Zaimek nieosobowy

Zaimek nieosobowy es jest bardzo cz´sto u˝ywany w j´zyku niemieckim.

Es regnet. – Pada deszcz.
Wie geht es dir? – Jak si´ masz?
Es wird spät. – Robi si´ póêno.

Zaimek ten pojawia si´ w bardzo popularnej w j´zyku niemieckim konstrukcji es gibt, która
oznacza

jest, istnieje, znajduje si´. Rzeczownik po tej konstrukcji jest zawsze

w bierniku (Akk) np.:

Es gibt eine Kirche in der Stadt. – W tym mieÊcie jest jeden koÊció∏.
In der Stadt gibt es ein Theater und ein Museum. – W mieÊcie jest teatr

i muzeum.

Innym zaimkiem nieosobowym jest man – bardzo cz´sto t∏umaczymy go na polski jako „si´”.
Tego zaimka u˝ywamy, kiedy wykonawca czynnoÊci nie jest bli˝ej znany, bàdê gdy zdanie ma
charakter neutralny i jest pewnego rodzaju uogólnieniem. Zaimek man ∏àczy si´ z 3. osobà
liczby pojedynczej. Przyjrzyjmy si´ przyk∏adowym zdaniom z u˝yciem tego zaimka:

Mit diesem Bus fährt man bis zum Flughafen. – Tym autobusem jedzie si´ do

lotniska.

Man sieht, dass die Situation sich verbessert. – Widaç, ˝e sytuacja si´ polepsza.

www.jezykiobce.pl

NIEMIECKI GRAMATYKA

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 25 (Black plate)

Lekcja 4

Zaimki wskazujàce

Zaimki wskazujàce w j´zyku niemieckim odmieniajà si´ jak rodzajnik okreÊlony.

Przypadek

Rodzaj m´ski

Rodzaj ˝eƒski

Rodzaj nijaki

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Mianownik Nominativ

dieser (ten)

diese (ta)

dieses (to)

Dope∏niacz Genitiv

dieses

dieser

dieses

Celownik Dativ

diesem

dieser

diesem

Biernik Akkusativ

diesen

diese

dieses

Lekcja 5

Zaimki pytajàce

Do zaimków pytajàcych nale˝à wer?

(kto?), was? (co?) oraz welcher? (który?)

i was für ein?

(jaki?).

Zaimki wer i was odmieniajà si´ jedynie w liczbie pojedynczej. Wer odnosi si´
do osób, w pozosta∏ych przypadkach u˝ywamy zaimka was.

Mianownik

Nominativ

(kto?)

wer?

(co?) was?

Dope∏niacz

Genitiv

(czyj?)

wessen?

Celownik

Dativ

(komu?/czemu?) wem?

Biernik

Akkusativ

(kogo?)

wen ?

(co?) was?

Wa˝ne jest, aby rozró˝niaç, kiedy nale˝y u˝yç zaimka pytajàcego welcher

(który?)

a kiedy

was für ein

(jaki?). Pierwszego z wy˝ej wymienionych u˝ywamy, kiedy pytamy o coÊ lub

kogoÊ, co widzimy. Przyjmuje on naturalnie ró˝ne formy w zale˝noÊci od liczby, rodzaju
i przypadku – odmienia si´ jak rodzajnik okreÊlony. Zaimek was für ein zastosujemy
w pytaniu o rzecz bàdê osob´ nieznanà.

Welches Auto wollen Sie kaufen? – Który samochód chce pan kupiç?
Ich will den gelben Kombi kaufen. – Chc´ kupiç ten ˝ó∏ty samochód kombi.

Was für ein Auto wollen Sie kaufen? – Jaki samochód chce pan kupiç?
Ich will einen Kombi kaufen. – Chcia∏bym kupiç jakiÊ samochód kombi.

W odpowiedzi na pytanie zaczynajàce si´ od welches / welcher / welche, u˝ywamy rodza-
jnika okreÊlonego, poniewa˝ dok∏adnie wiadomo, o jakà rzecz chodzi. W przypadku
odpowiedzi na zdanie pytajàce z u˝yciem zaimka was für ein / was für eine pojawia si´
zaimek nieokreÊlony, bowiem mówimy o nieznanym bàdê bli˝ej niesprecyzowanym obiekcie.

Audio Kurs

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 26 (Black plate)

Zadanie 1

Zastàp rzeczowniki zaimkami.

Przyk∏ad:

Wir helfen dem Schüler. Pomagamy uczniowi.

Odpowiedê:

Wir helfen ihm.

Ich gebe dem Lehrer das Heft

Daj´ nauczycielowi zeszyt.

.....................................................

Ich helfe meinen Freunden. Pomagam moim przyjacio∏om.

.....................................................

Helga kauft meiner Mutter Blumen. Helga kupuje mojej mamie kwiaty.

.....................................................

Klaus schickt seiner Oma einen Brief. Klaus wysy∏a swojej babci list.

.....................................................

Die Eltern geben den Kindern ein Geschenk. Rodzice dajà dzieciom prezent.

.....................................................

Zadanie 2

Uzupe∏nij luki odpowiednimi rzeczownikami i zaimkami dzier˝awczymi.

Przyk∏ad:

Der Hund gehört dir. Pies nale˝y do ciebie.

Odpowiedê:

Das ist dein Hund.

Die Tasche gehört mir. Torba nale˝y do mnie.
Das ist

.............................. .

Der Kuli gehört ihm. D∏ugopis nale˝y do niego.
Das ist

.............................. .

Der Computer gehört ihr. Komputer nale˝y do niej.
Das ist

.............................. .

Die Puppe gehört dem Mädchen. Lalka nale˝y do dziewczynki.
Das ist

.............................. .

Das Haus gehört uns. Dom nale˝y do nas.
Das ist

.............................. .

www.jezykiobce.pl

åwiczenia

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 27 (Black plate)

Lekcja 1

Podstawowe informacje o przymiotniku

Przymiotnik w j´zyku niemieckim odmieniamy przez liczby, rodzaje i przypadki.
Mi´dzy rzeczownikiem a stojàcym przed nim przymiotnikiem zachodzi zgodnoÊç co
do liczby, rodzaju i przypadku. Ponadto przymiotniki w j´zyku niemieckim, podobnie
jak w j´zyku polskim, sà stopniowalne.

Przymiotnik jest odmieniany tylko wtedy, gdy pojawia si´ w zdaniu w roli przydawki,
a wi´c gdy stoi przed rzeczownikiem, na przyk∏ad:

blau

–

niebieski

Ich will die blaue Jacke kaufen.

–

Chc´ kupiç t´ niebieskà kurtk´.

JeÊli przymiotnik wyst´puje w zdaniu w roli orzecznika, nie jest odmieniany:

Die Jacke ist blau.

–

Ta kurtka jest niebieska.

Zanim odmienimy przymiotnik, musimy wiedzieç, jakiego rodzaju jest towarzyszàcy mu
rzeczownik, w jakim jest przypadku oraz zwróciç uwag´, jaki rodzajnik – okreÊlony czy
nieokreÊlony – zosta∏ u˝yty. Wszystko to wp∏ywa na form´ przymiotnika. Na przyk∏ad:

die blaue Jacke

–

niebieska kurtka

(l.poj., r. ˝., mianownik lub biernik)

ein alter Hund

–

stary pies

(l.poj., r. m., mianownik)

ein ruhiges Kind

–

spokojne dziecko

(l.poj., r. n., mianownik lub biernik)

Lekcja 2

Odmiana przymiotnika po rodzajniku okreÊlonym

Przypadek

Liczba pojedyncza

Liczba mnoga

Rodzaj m´ski

Rodzaj ˝eƒski

Rodzaj nijaki

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Mianownik

der blaue Hut

die blaue Jacke

das blaue Kleid

die blauen Hosen

Nominativ

(niebieski

(niebieska

(niebieskie

kapleusz)

kurtka)

sukienka)

spodnie)

Dope∏niacz

des blauen

der blauen

des blauen

der blauen

Genitiv

Huts

Jacke

Kleides

Hosen

Celownik

dem blauen

der blauen

dem blauen

den blauen

Dativ

Hut

Jacke

Kleid

Hosen

Biernik

den blauen

die blaue

das blaue

die blauen

Akkusativ

Hut

Jacke

Kleid

Hosen

Cz´Êç 5

Przymiotnik i przys∏ówek
(Das Adjektiv & Das Adverb)

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 28 (Black plate)

www.jezykiobce.pl

NIEMIECKI GRAMATYKA

Przymiotniki przyjmà takà samà odmian´ jak ta przedstawiona wczeÊniej, jeÊli b´dà wys-
t´powa∏y po takich zaimkach, jak dieser / diese / dieses

(ten / ta / to), jeder / jede /

jedes

(ka˝dy / ka˝da / ka˝de), na przyk∏ad:

dieses kluge Mädchen

–

ta màdra dziewczynka

Lekcja 3

Odmiana przymiotnika po rodzajniku nieokreÊlonym

W liczbie mnogiej przed przymiotnikiem nie pojawi si´ rodzajnik nieokreÊlony,
poniewa˝ nie ma on formy liczby mnogiej.

Przypadek

Licza pojedyncza

Liczba mnoga

Rodzaj m´ski

Rodzaj ˝eƒski

Rodzaj nijaki

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Mianownik

ein blauer

eine blaue

ein blaues

blaue

Hut

Jacke

Kleid

Hosen

Nominativ

(niebieski

(niebieska

(niebieskie

kapelusz)

kurtka)

sukienka)

spodnie)

Dope∏niacz

eines blauen

einer blauen

eines blauen

blauer Hosen

Genitiv

Huts

Jacke

Kleides

Celownik

einem blauen

einer blauen

einem blauen

blauen Hosen

Dativ

Hut

Jacke

Kleid

Biernik

einen blauen

eine blaue

ein blaues

blaue Hosen

Akkusativ

Hut

Jacke

Kleid

Taka sama odmiana jak po rodzajniku nieokreÊlonym obowiàzuje dla przymiotników
w liczbie pojedynczej stojàcych po przeczeniu kein i po zaimkach dzier˝awczych.

Uwaga! W liczbie mnogiej po kein i po zaimkach dzier˝awczych wyst´puje odmiana jak
po rodzajniku okreÊlonym. Ten wzór odmiany obowiàzuje równie˝ po liczebnikach
g∏ównych, a tak˝e po takich zaimkach jak andere

(inni / inne), einige (niektórzy / niektóre)

oraz viele

(wielu / wiele) – oczywiÊcie tylko w liczbie mnogiej, poniewa˝ liczebniki g∏ówne

oraz wymienione zaimki odnoszà si´ tylko do liczby mnogiej.

Lekcja 4

Odmiana przymiotnika po rodzajniku zerowym

W liczbie mnogiej b´dzie on oczywiÊcie wyglàda∏ identycznie jak w tabeli przedstaw-
iajàcej odmian´ po rodzajniku nieokreÊlonym, jednak liczba pojedyncza przedstawia
si´ nieco inaczej.

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 29 (Black plate)

Przypadek

Liczba pojedyncza

Liczba mnoga

Rodzaj m´ski

Rodzaj ˝eƒski

Rodzaj nijaki

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Mianownik

blauer Hut

blaue Jacke

blaues Kleid

blaue Hosen

Nominativ

(niebieski

(niebieska

(niebieskie

kapelusz)

kurtka)

sukienka)

spodnie)

Dope∏niacz

blauen

blauer

blauen

blauer

Genitiv

Huts

Jacke

Kleides

Hosen

Celownik

blauem

blauer

blauem

blauen

Dativ

Hut

Jacke

Kleid

Hosen

Biernik

blauen

blaue

blaues

blaue

Akkusativ

Hut

Jacke

Kleid

Hosen

Lekcja 5

Stopniowanie przymiotników

W j´zyku niemieckim wyró˝niamy trzy stopnie: równy (der Positiv), wy˝szy
(der Komparativ) i najwy˝szy (der Superlativ). Przymiotnik w stopniu wy˝szym
i najwy˝szym podobnie jak przymiotnik w stopniu równym podlega odmianie.

Stopieƒ wy˝szy

Stopieƒ wy˝szy tworzymy poprzez dodanie koƒcówki -er

W przypadku przymiotników sk∏adajàcych si´ z jednej sylaby, samog∏oski a, o, u bardzo
cz´sto otrzymujà przeg∏os, na przyk∏ad:

alt – älter (stary – starszy)
kurz – kürzer (krótki – krótszy)

Niektóre przymiotniki majà dwie poprawne formy, z przeg∏osem lub bez. Stopieƒ wy˝szy
przymiotnika gesund

(zdrowy) mo˝e brzmieç zarówno gesunder, jak i gesünder.

Przymiotniki koƒczàce si´ -el i -er w stopniu wy˝szym tracà samog∏osk´ -e, na przyk∏ad:

dunkel – dunkler (ciemno – ciemniej)
teuer – teurer (drogi – dro˝szy)

Stopieƒ najwy˝szy

Stopieƒ najwy˝szy tworzymy poprzez dodanie koƒcówki -st lub -est (jeÊli przymiotnik
z koƒcówkà -st by∏oby trudno wymówiç, czyli np. jeÊli przymiotnik koƒczy si´ takimi
spó∏g∏oskami jak -d, -t, -s, -ss czy -ß). Przed przymiotnikiem w stopniu najwy˝szym
stawiamy rodzajnik okreÊlony (lub ewentualnie zaimek dzier˝awczy).

gesund (zdrowy)

das gesündeste Kind – najzdrowsze dziecko.

jung (m∏ody

)

die jüngste Frau – najm∏odsza kobieta

Audio Kurs

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 30 (Black plate)

www.jezykiobce.pl

NIEMIECKI GRAMATYKA

Stopieƒ najwy˝szy przymiotnika mo˝na równie˝ utworzyç w inny sposób. Tym razem jest
to jednak forma nieodmienna, nie mo˝e ona wyst´powaç w roli przydawki. Do przymiotnika
w stopniu najwy˝szym dodajemy zatem koƒcówk´ -en, a przed przymiotnikiem zawsze
stoi s∏ówko am. Na przyk∏ad:

gesund – am gesündesten (zdrowy – najzdrowszy)

Welche Obstarten sind für den Menschen am gesündesten?
Jakie gatunki owoców sà dla cz∏owieka najzdrowsze?

Przymiotniki o stopniowaniu nieregularnym

gut

besser

der/die/das beste, am besten

dobry – lepszy – najlepszy
hoch

höher

der/die/das höchste, am höchsten

wysoki – wy˝szy – najwy˝szy
nah

näher

der/die/das nächste, am nächsten

bliski – bli˝szy – najbli˝szy

Uwaga! Zauwa˝my, ˝e w drugim przyk∏adzie, w stopniu wy˝szym, ch zmienia si´ na h.
Dzieje si´ tak, poniewa˝, g∏oska h jest w tym przypadku niema. Podobnie dzieje si´
w trzecim przyk∏adzie.

Lekcja 6

Przys∏ówek

W odró˝nieniu od przymiotnika, przys∏ówek jest nieodmiennà cz´Êcià mowy, mo˝emy
go jedynie stopniowaç. Koƒcówki przys∏ówka w stopniu wy˝szym i najwy˝szym przy-
pominajà koƒcówki przymiotnika. W stopniu wy˝szym jest to koƒcówka -er, w stopniu
najwy˝szym -sten, dodatkowo w stopniu najwy˝szym przed przys∏ówkiem pojawia si´
s∏ówko am.
Z niektórych jednosylabowych przys∏ówków mo˝emy równie˝ utworzyç nieco innà
form´ stopnia najwy˝szego: bez am, z koƒcówkà -stens, na przyk∏ad:

schnell

schneller

am schnellsten/schnellstens

szybko – szybciej – najszybciej

Do przys∏ówków odmieniajàcych si´ nieregularnie nale˝à gut

(dobrze), hoch (wysoko), nahe

(blisko) oraz viel (du˝o). Odmian´ trzech pierwszych ju˝ poznaliÊmy – wyglàda ona tak samo
jak odmiana identycznie brzmiàcych przymiotników. Oto trzy stopnie przys∏ówka viel:

viel

mehr

am meisten

du˝o – wi´cej – najwi´cej

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 31 (Black plate)

Audio Kurs

Porównujàc osoby, rzeczy, zjawiska u˝ywamy nast´pujàcych konstrukcji.

W stopniu równym mo˝emy u˝yç konstrukcji so ... wie

(tak ... jak), np.:

Ich lerne so viel wie du. – Ucz´ si´ tak du˝o jak ty.

Stopieƒ wy˝szy przymiotnika lub przys∏ówka u˝ywany jest w nast´pujàcy sposób:

Ich lerne mehr als du

– Ucz´ si´ wi´cej od ciebie.

Stopnia najwy˝szego mo˝emy u˝yç w zdaniu w nast´pujàcy sposób:

Tanja ist die beste Schülerin in unserer Klasse

Tanja jest najlepszà uczennicà w naszej klasie.

Klaus ist der fleißigste von allen Jungen in unserer Klasse.
Klaus jest najpilniejszy ze wszystkich ch∏opców w naszej klasie.

W tym zdaniu u˝yty zosta∏ przyimek von ∏àczàcy si´ zawsze z celownikiem dla wyró˝nienia
danej osoby z pewnej grupy.

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 32 (Black plate)

åwiczenia

Zadanie 1

Wstaw przymiotniki w odpowiedniej formie.

Przyk∏ad:

(klein) Das ist ein

......................

Kind. To jest ma∏e dziecko.

Odpowiedê:

Das ist ein kleines Kind

1. (

schön) Du siehst heute sehr

......

aus. Bardzo ∏adnie dziÊ wyglàdasz.

2. (

hübsch) Das

...............

Mädchen ist meine Schwester. Ta zgrabna dziewczyna to

moja siostra.

(modern) Wir fahren mit dem

............

Auto in die Ferien. Jedziemy tym nowoczesnym

samochodem na wakacje

(neu) Alle

...........

Computer arbeiten sehr schnell. Wszystkie nowe komputery

pracujà bardzo szybko.

(klein) Der Junge hat einen

........

Hund. Ten ch∏opiec ma ma∏ego pieska.

(jung) Ein

..........

Mann fragt nach dir. JakiÊ m∏ody m´˝czyzna pyta o ciebie.

Zadanie 2

Wybierz poprawnà odpowiedê.

Auf dem Tisch gibt es keinen

..........

Kuli. Na stole nie ma niebieskiego d∏ugopisu.

a) blaue
b) blauen
c) blauer

Viele

..............

Leute arbeiten im Ausland. Wielu m∏odych ludzi pracuje za granicà.

a) junge
b) jungen
c) jünger

Mein Bruder ist

.........

als ich. Mój brat jest starszy ni˝ ja.

a) älter
b) alt
c) Alter

www.jezykiobce.pl

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 33 (Black plate)

Helga ist meine

........

Freundin. Helga jest mojà najlepszà przyjació∏kà.

a) guten
b) am besten
c) beste

Wie komme ich

.........

zum Bahnhof? Jak najszybciej dojd´ do dworca?

a) schnelle
b) der schnellste
c) am schnellsten

Zadanie 3

Uzupe∏nij brakujàce formy.

nahe

..............

mehr

..............

jünger

..............

am besten

hoch

..............

Zadanie 4

Wype∏nij luki w zdaniach.

Das Kind will so groß

......

sein Bruder sein. Dziecko chce byç takie wysokie jak jego brat.

Du läufst schneller

........

ich. Potrafisz biegaç szybciej ni˝ ja.

Diese Jacke ist

........

grün wie Gras. Moja kurtka jest zielona jak trawa.

Das ist

......

. reichste Mann der Welt. To jest najbogatszy cz∏owiek Êwiata.

Sie ist die beste

......

. allen Tänzerinnen. Jest najlepsza ze wszystkich tancerek.

Zadanie 5

Przet∏umacz na j´zyk polski.

Das kleine Mädchen ist jünger als der Junge.

Tanja ist größer als Klaus.

Ich verkaufe alle alten Bücher.

Mein bester Freund hat eine kleine Katze.

Meine Mutter arbeitet mehr als mein Vater

Audio Kurs

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 34 (Black plate)

W j´zyku niemieckim istniejà dwa podstawowe czasy przesz∏e – Präteritum oraz
Perfekt. Przyjrzyjmy si´ pierwszemu z nich.

Lekcja 1

Czas Präteritum (Imperfekt)

Jest to czas charakterystyczny dla opowiadaƒ i dla literatury pi´knej w ogóle. Pojawia si´
on oczywiÊcie równie˝ w mowie potocznej, jednak nieco rzadziej ni˝ drugi czas przesz∏y.
Na j´zyk polski formy tego czasu bardzo cz´sto t∏umaczone sà za pomocà czasowników
niedokonanych (w przeciwieƒstwie do drugiego czasu przesz∏ego).

Ich machte die Hausaufgaben. – Robi∏em prac´ domowà.

(czas Präteritum)

Ich habe die Hausaufgaben gemacht. – Zrobi∏em prac´ domowà.

(czas Perfekt)

Formy tego czasu dla czasowników regularnych tworzymy dodajàc do tematu czasownika
okreÊlone, zawsze te same koƒcówki.

machen

(robiç)

ich machte

wir machten

du machtest

ihr machtet

er/sie/es machte

Sie/sie machten

arbeiten

(pracowaç)

ich arbeitete

wir arbeiteten

du arbeitetest

ihr arbeitetet

er/sie/es arbeitete

Sie/sie arbeiteten

Oprócz czasowników s∏abych (regularnych) w j´zyku niemieckim istnieje równie˝ szereg
czasowników mocnych (nieregularnych). Formy omawianego czasu przesz∏ego tych
czasowników tworzymy poprzez dodanie koƒcówek czasu teraêniejszego do odr´bnej,
nieregularnej formy danego czasownika. Jest ona taka sama dla pierwszej i trzeciej osoby
liczby pojedynczej. Na koƒcu ksià˝eczki znajduje si´ tabela z najcz´Êciej u˝ywanymi
nieregularnymi niemieckimi czasownikami, a w niej, w trzeciej kolumnie, nieregularne formy
czasu Präteritum.

Oto odmiana przyk∏adowego czasownika nieregularnego w czasie przesz∏ym.

geben – gab – gegeben (

dawaç)

ich gab

wir gaben

du gabst

ihr gabt

er/sie/es gab

Sie/sie gaben

www.jezykiobce.pl

Cz´Êç 6

Czasy przesz∏e (Präteritum & Perfekt)

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 35 (Black plate)

Odmiana czasowników sein

(byç) i haben (mieç) w czasie Präteritum:

sein

(byç)

ich war

wir waren

du warst

ihr wart

er/sie/es war

Sie/sie waren

haben

(mieç)

ich hatte

wir hatten

du hattest

ihr hattet

er / sie / es hatte

Sie / sie hatten

Odmiana przyk∏adowego czasownika modalnego w czasie Präteritum.

müssen – musste – gemusst

(musieç)

ich musste

wir mussten

du musstest

ihr musstet

er/sie/es musste

Sie/sie mussten

Lekcja 2

Czas Perfekt

Formy tego czasu tworzymy przy pomocy czasowników posi∏kowych haben

(mieç)

oraz sein

(byç) odmienionych w czasie teraêniejszym Präsens. Czasownik podsta-

wowy pojawia si´ natomiast w formie imies∏owu biernego Partizip II. Taki imies∏ów
tworzymy zazwyczaj poprzez dodanie do tematu czasownika przedrostka ge- oraz
koƒcówki -t (dla czasowników s∏abych – regularnych) lub -en (dla czasowników
mocnych – nieregularnych).

JeÊli temat czasownika regularnego koƒczy si´ na -d lub -t, dodajemy koƒcówk´ -et,
w przeciwnym razie zbyt trudno by∏oby wymówiç form´ imies∏owu, np. gearbeitet,
geendet. Tworzàc imies∏ów dla niektórych czasowników pomijamy przedrostek ge-.

Dzieje si´ tak na przyk∏ad w przypadku czasowników koƒczàcych si´ na -ieren oraz
czasowników nierozdzielnych z takimi przedrostkami jak be-, emp-, miss-, ver-, zer-:

faszinieren (fascynowaç)

– Partizip II:

fasziniert

empfehlen (polecaç)

– Partizip II:

empfohlen

Tworzàc formy imies∏owu biernego Partizip II dla czasowników rozdzielnych, przedrostek
ge- stawiamy za przedrostkiem, np.:

aufmachen

(

otwieraç

)

– aufgemacht

Audio Kurs

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 36 (Black plate)

Lekcja 3

Czasownik posi∏kowy

Czasownika posi∏kowego sein

(byç) u˝ywamy, kiedy w zdaniu jest mowa o ruchu

lub zmianie stanu na przyk∏ad:

Ich bin durch den Wald gelaufen. – Bieg∏em przez las.

(ruch)

Die Kinder sind eingeschlafen. – Dzieci zasn´∏y.

(zmiana stanu)

Czasowniki bleiben

(pozostawaç), sein (byç), werden (stawaç si´) w czasie przesz∏ym

z∏o˝onym zawsze wymagajà czasownika sein, na przyk∏ad:

Ich bin mit meiner Oma zu Hause geblieben. – Zosta∏em w domu z babcià.

W pozosta∏ych przypadkach formy tego czasu tworzymy u˝ywajàc czasownika
posi∏kowego haben

(mieç), na przyk∏ad:

Der Junge hat mit seinem Hund gespielt. – Ch∏opiec pobawi∏ si´ ze swoim psem.
Sie haben zusammen einen Brief geschrieben. – Napisali razem list.

W tabeli na koƒcu ksià˝eczki znajduje si´ równie˝ oznaczenie informujàce, z którym cza-
sownikiem posi∏kowym ∏àczy si´ dany czasownik. Formy nieregularnych imies∏owów
biernych znajdujà si´ w czwartej kolumnie.

www.jezykiobce.pl

NIEMIECKI GRAMATYKA

åwiczenia

Zadanie 1

Uzupe∏nij luki prawid∏owymi formami czasów przesz∏ych.

Przyk∏ad:

(waschen) Ich habe mich

................

. Umy∏em si´.

Odpowiedê:

Ich habe mich gewaschen.

1. (

machen – robiç

)

Wir haben die Aufgabe schon

..................

. Ju˝ zrobiliÊmy zadanie.

2. (

arbeiten – pracowaç

)

Meine Bekannte

............................

in diesem Büro.

Moja znajoma pracowa∏a w tym biurze.

3. (

vorbereiten – przygotowaç si´

)

Sie

............................

sich auf die Prüfung sehr

gründlich

................

. Bardzo dok∏adnie przygotowa∏a si´ do egzaminu.

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 37 (Black plate)

4. (

lernen – uczyç si´

)

Der Schüler

.........

gestern viel

............................

. Uczeƒ du˝o si´ wczoraj uczy∏.

5. (

aufstehen – wstawaç

)

Um wie viel Uhr

............

........................

? O której godzinie wsta∏eÊ?

6. (

zeigen – pokazywaç

)

Sie

..............................

mir die Fotos. Pokaza∏a mi zdj´cia.

Zadanie 2

Uzupe∏nij tabel´ formami podstawowymi czasowników nieregularnych.

lesen

czytaç

.....................

gelesen

.....................

przynosiç

brachte

gebracht

kommen

przychodziç

.....................

gekommen

dürfen

mieç pozwolenie

.....................

gedurft

schreiben

pisaç

schrieb

.....................

bleiben

pozostawaç

.....................

geblieben

kennen

znaç

.....................

sehen

widzieç

.....................

gesehen

.....................

umieraç

starb

gestorben

10.

gewinnen

wygrywaç

gewann

.....................

Zadanie 3

Wybierz prawid∏owà odpowiedê.

Nachdem wir die Altstadt besichtigt

......................

, gehen wir ins Kino. Po tym

jak zwiedzimy starówk´, pójdziemy do kina.

habt

b) gehabt

c) haben

Das Kind

............................

nicht länger draußen bleiben. Dziecku nie wolno by∏o

d∏u˝ej zostaç w domu.

a) durftet

b) durfte

c) dürft

Die Verkäuferin

..................

die Tür. Sprzedawczyni otworzy∏a drzwi.

a) öffnet

b) öffnete

c) öffnetet

Wie lange

....................

du in Berlin

...........................

? Jak d∏ugo zosta∏eÊ w Berlinie?

a) bist, geblieben

b) hast, geblieben

c) bist, bleiben

Sie sind schon

..................................

. Oni ju˝ poszli.

a) weggehen

b) gegangen weg

c) weggegangen

Audio Kurs

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 38 (Black plate)

Odpowiedzi

Cz´Êç 1

Zadanie 1 1. das 2. dem 3. der 4. den
5. des
Zadanie 2 1. der 2. – 3. – 4. – 5. das
Zadanie 3 1. Der Junge kauft keinen Kuli.
2. Ich lese keine Bücher.
3. Der Lehrer hilft keinem Schüler.
4. Der Mann will kein Auto haben. 5. Das
Kind bekommt keine Katze zum Geburtstag.
Zadanie 4 1.b) 2.a) 3.a) 4.b) 5.a)
Zadanie 5 1. Seiten 2. Mädchens
3. Freunden 4. Jungen 5. Frauen 6. Kindes
Zadanie 6 1. die Fans 2. die Bücher
3. die Sofas 4. die Sprachen 5. die Fis-
che 6. – 7. die Städte
Zadanie 7 1. die Nacht 2. die Kleinigkeit
3. der Koch 4. die Schule 5. der Fan
6. das Blatt

Cz´Êç 2
Zadanie 1 1. du arbeitest 2. ihr geht
3. er macht 4. ich lerne 5. wir freuen uns
Zadanie 2 1.muss 2. darf 3. wollen
4. sollst 5. können
Zadanie 3 1. Wann kommt ihr zurück?
2. Das Kind bekommt eine Puppe. 3. Welches
Buch empfiehlst du mir? 4. Wo findet das
Konzert statt? 5. Der Bus fährt weg.
Zadanie 4 1. arbeitet 2. mag 3. findet
4. steht ... auf 5. wäscht sich 6. frühstückt
7. dauert 8. ist 9. kommt … zurück
Zadanie 5 1. willst, darf, muss
2. empfehle, verkauft sich, kaufen
3. denkst, soll, meine, musst

Cz´Êç 3
Zadanie 1 1. Bist du erkältet?
2. Können sie ganz gut Deutsch? 3. Bleibt
ihr zu Hause?

4. Will sie mit dir ins Theater gehen?

5. Kommen wir um 8 Uhr zurück?

Zadanie 2 1. Wann fährt der Zug ab?

2. Wo wohnt Michael? 3. Was studiert Tanja?

4. Wer bereitet sich auf eine Prüfung vor?

Cz´Êç 4
Zadanie 1 1. Ich gebe es ihm.

2. Ich helfe ihnen. 3. Helga kauft sie ihr.

4. Klaus schickt ihn ihr. 5. Sie geben es

ihnen.

Zadanie 2 1. meine Tasche 2. sein Kuli

3. ihr Computer 4. seine Puppe 5. unser

Haus

Cz´Êç 5
Zadanie 1 1. schön 2. hübsche

3. modernen 4. neuen 5. kleinen 6. junger

Zadanie 2 1. b) 2. a) 3. a) 4. c) 5. c)

Zadanie 3 1. näher, am nächsten

2. viel, am meisten 3. jung, am jüngsten

4. gut, besser 5. höher, am höchsten

Zadanie 4 1. wie 2. als 3. so 4. der 5. von

Zadanie 5 1.Ta ma∏a dziewczynka jest

m∏odsza od tego ch∏opca. 2.Tanja jest

wy˝sza od Klausa. 3. Sprzedaj´ wszystkie

stare ksià˝ki. 4. Mój najlepszy przyjaciel

ma ma∏ego kota. 5. Moja mama pracuje

wi´cej ni˝ mój tata.

Cz´Êç 6
Zadanie 1 1. gemacht 2. arbeitete 3. hat

4. gelernt 5. aufgestanden 6. zeigte

Zadanie 2 1. las 2. bringen 3. kam

4. durfte 5. geschrieben 6. blieb 7. kannte,

gekannt 8. sah 9. sterben 10. gewonnen

Zadanie 3 1.c) 2.b) 3.b) 4.a) 5.c)

www.jezykiobce.pl

NIEMIECKI GRAMATYKA

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 39 (Black plate)

Formy podstawowe czasownika

Infinitiv

bezokolicznik

Präteritum

czas

przesz∏y

niedokonany

artizip

imies∏ów

strony

biernej

czasownik

posi∏kowy

Infinitiv

bezokolicznik

Präteritum

czas

przesz∏y

niedokonany

artizip

imies∏ów

strony

biernej

czasownik

posi∏kowy

zaczynaç

beginnen

begann

begonnen

haben

oferowaç

bieten

bot

geboten

haben

prosiç

bitten

bat

gebeten

haben

pozostawaç bleiben

blieb

geblieben

sein

∏amaç

brechen

brach

gebrochen haben

przynosiç

bringen

brachte gebracht

haben

myÊleç

denken

dachte

gedacht

haben

mieç

dürfen

durfte

gedurft

haben

pozwolenie

polecaç

empfehlen empfahl empfohlen haben

jeÊç

essen

aß

gegessen

haben

jechaç

fahren

fuhr

gefahren

sein

upadaç

fallen

fiel

gefallen

sein

∏apaç

fangen

fing

gefangen

haben

znajdowaç finden

fand

gefunden

haben

lecieç

fliegen

flog

geflogen

sein

p∏ynàç

fließen

floss

geflossen

sein

marznàç

frieren

fror

gefroren

haben

dawaç

geben

gab

gegeben

haben

iÊç

gehen

ging

gegangen

sein

wygrywaç gewinnen gewann gewonnen haben

si´gaç

greifen

griff

gegriffen

haben

mieç

haben

hatte

gehabt

haben

trzymaç

halten

hielt

gehalten

haben

wisieç

hängen

hing

gehangen

haben

podnosiç

heben

hob

gehoben

haben

nazywaç

heißen

hieß

geheißen

haben

si´

pomagaç

helfen

half

geholfen

haben

znaç

kennen

kannte

gekannt

haben

przychodziç kommen

kam

gekommen sein

móc,

können

konnte

gekonnt

haben

potrafiç

zostawiç

lassen

ließ

gelassen

haben

biegaç

laufen

lief

gelaufen

sein

cierpieç

leiden

litt

gelitten

haben

po˝yczaç

leihen

lieh

geliehen

haben

czytaç

lesen

las

gelesen

haben

le˝eç

liegen

lag

gelegen

haben

k∏amaç

lügen

log

logen

haben

lubiç

mögen

mochte

gemocht

haben

musieç

müssen

musste

gemusst

haben

braç

nehmen

nahm

genommen

haben

nazywaç

nennen

nannte

genannt

haben

radziç

raten

riet

geraten

haben

jeêdziç

reiten

ritt

geritten

sein

konno

p´dziç

rennen

rannte

gerannt

sein

wo∏aç

rufen

rief

gerufen

haben

stworzyç

schaffen

schuf

geschaffen

haben

strzelaç

schießen

schoss

geschossen

haben

spaç

schlafen

schlief

geschlafen

haben

biç

schlagen

schlug

geschlagen

haben

zamykaç

schließen

schloss

geschlossen

haben

topnieç

schmelzen

schmolz

geschmolzen

sein

pisaç

schreiben

schrieb

geschrieben

haben

krzyczeç

schreien

schrie

geschrien

haben

p∏ywaç

schwimmen schwamm geschwommen sein

widzieç

sehen

sah

gesehen

haben

byç

sein

war

gewesen

sein

Êpiewaç

singen

sang

gesungen

haben

siedzieç

sitzen

saß

gesessen

haben

mówiç

sprechen

sprach

gesprochen

haben

skakaç

springen

sprang

gesprungen

sein

staç

stehen

stand

gestanden

haben

kraÊç

stehlen

stahl

gestohlen

haben

umieraç

sterben

starb

gestorben

haben

k∏óciç

streiten

stritt

gestritten

haben

si´

nosiç

tragen

trug

getragen

haben

spotykaç

treffen

traf

getroffen

haben

piç

trinken

trank

getrunken

haben

czyniç

tun

tat

getan

haben

zapominaç vergessen

vergaß

vergessen

haben

traciç

verlieren

verlor

verloren

haben

rosnàç

wachsen

wuchs

gewachsen

sein

myç

waschen

wusch

gewaschen

haben

stawaç

werden

wurde

geworden

sein

si´

rzucaç

werfen

warf

geworfen

haben

wiedzieç

wissen

wusste

gewusst

haben

chcieç

wollen

wollte

gewollt

haben

ciàgnàç

ziehen

zog

gezogen

haben

Audio Kurs

gramatyka niemiecka_9 31/1/07 16:17 Page 40 (Black plate)

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
kurs niemiecki język niemiecki gramatyka(1) LGH6P2ZS5YNC5ZOKOGIQUY2ATPGLZJWF37DAGQA
niemiecki-gramatyka w pigólce, niemiecki gramatyka
Jezyk niemiecki Gramatyka 2008 2
CZASOWNIKI W NIEMIECKIM GRAMATYKA(1)
Jezyk niemiecki Gramatyka 2008
Niemiecki Gramatyka
Język niemiecki gramatyka z niemieckiego Stanisław Karszyń

więcej podobnych podstron