86

2/2004

Kef

Q7/Q9C/Q2DS/PSW2500

Seria Q znana jest od bardzo

dawna, ale przechodziła już

wiele przeobrażeń. Aktualna

jej postać zawiera trzy modele

wolnostojące, testowane Q7

są wśród nich największe.

Najmniejszymi konstrukcjami

typu Q są monitory Q1,

ale to nie one wystąpią

w roli efektowych, seria

zawiera bowiem specjalne

dipolowe Q2ds. Ich alterna−

tywą (Q2ds są dość

kosztowne) mogą być są

Q8s, ekranowane i również

przygotowane do powiesze−

nia na ścianie. Centralny jest

jeden − Q9c.

KINO DOMOWE

KINO DOMOWE

KINO DOMOWE

KINO DOMOWE

KINO DOMOWE

− Systemy głośnikowe − 12 800 zł

Winylowa okleina występuje w trzech

kolorach: czarnej, klonowej i ciemnej jabło−
ni. Wszystkie są ładne. W wersji klono−
wej maskownica jest jasno−szara, w po−
zostałych zaś czarna.

Znakiem firmowym KEF−a są układy

Uni−Q oparte na umieszczeniu głośnika
wysokotonowego w środku średniotono−
wego. W testowanej serii takie rozwią−
zanie zastosowano we wszystkich mo−

powierzchni 20−cm głośnika okrągłego.
Korzyść z zastosowania “stadionu” spro−
wadza się do możliwości wykonania
smukłej obudowy, a ponadto pozwala
odwołać się do tradycji.

Stadion pracuje w swojej komorze, z

której, do tyłu, wyprowadzono otwór
bass−reflex. Otwór jest również owalny,
po części dlatego, że obudowa zwęża
się ku tyłowi, tworząc tam panel o nie−
wielkiej szerokości.

delach.

Q7

są trójdrożne, u góry znajdu−

je się wspomniany koncentryczny zespół
przetworników, poniżej zaś głośnik nis−
kotonowy. Ten ostatni również jest bar−
dzo interesujący z racji swojego kształtu.
Typ “stadion” znany jest od bardzo daw−
na, chociaż miał przerwy w życiorysie.
Powierzchnia tego woofera odpowiada

86

2/2004

87

2/2004

Przetwornik średniotonowy ma śred−

nicę 16,5 cm, a w jego środku, wraz z
miniaturowym kołnierzem, znajduje się
19 mm aluminiowa kopułka wysokotono−
wa. Układ Uni−Q pracuje w obudowie z
bass−reflexem wentylowanym do przo−
du. Blaszane kosze przetworników przy−
kryte są plastikowymi pierścieniami, ze−
staw Uni−Q z premedytacją wystaje poza
górną część obudowy, więc zastosowa−
no tutaj ozdobną plastikową czapkę, któ−
ra nie jest zbyt solidna, ale wygląda cał−
kiem nieźle. Cały przód przykryty jest
szarą maskownicą. Zaciski głośnikowe
są bardzo szykowne i oczywiście po−
dwójne. W płytę dolną wkręca się cztery
kolce.

Centralny

Q9c łypie na nas okiem

cyklopa. Na przedniej ściance ulokowa−
no taki sam układ Uni−Q jak w kolum−
nach przednich. Przetwornik wystaje po−
za zarys obudowy zarówno od góry, jak
i od dołu. I tutaj posłużono się metodą
plastikowych czapek, aplikując również
trzy solidne, gumowe nóżki pozwalające
na wygodne ustawienie na telewizorze.
Przednia ścianka jest odrobinę wygięta,
większe krzywizny można zaobserwo−
wać z boków. Wylot bass−reflexu jest
z tyłu, gniazda są identyczne jak w

Q7.

Efektowy

Q2ds to bez wątpienia kon−

strukcja niezwykle interesująca. Jej dzia−
łanie jest dipolowe, w dwie strony pro−
mieniują dwa komplety Uni−Q (takie sa−
me jak w reszcie kolumn), w pełni ekra−
nowane i wciśnięte do plastikowych kub−
ków o znikomej objętości − przetworniki z
ledwością się w nich mieszczą, i w takich
warunkach nie mają szans na pracę w
zakresie niskotonowym. I po tym wnios−
ku już domyślamy się, na co wykorzysta−
no resztę obudowy.

Q2ds ma jeszcze

głośnik basowy. Jego średni−
ca jest niewielka − 13 cm, a
więc mniej niż jednej mem−
brany z Uni−Q. Można jed−
nak przyjąć, że w kolum−
nach efektowych nie jest
to parametr aż tak istotny.
Q2ds wymagają zawiesze−
nia na ścianie, bo głośnik
niskotonowy promieniuje z
dolnej ścianki.

Subwoofer

PSW2500

nie pochodzi z serii

Q,

aktywne moduły basowe

zebrane są bowiem w specjalnej linii.
Producent pod postacią

PSW2500 za−

proponował urządzenie w jajowatej obu−
dowie. Skrzynię pomyślano tak, by tro−
chę ją “spłaszczyć”, chyba po to, by za−
jmowała mniej miejsca przy ścianie.
“Spłaszczenie” nie może jednak być
przesadne, bo przecież 25−centymetro−
wy głośnik zamocowano w dolnej płycie.
Przetwornik ma papierową, powlekaną
membranę, blaszany kosz, a na podsta−
wowym magnesie doklejono dodatkowy
pierścień, tworząc prawdopodobnie
częściowe ekranowanie magnetyczne.
Subwoofer może więc stać dość blisko te−
lewizora. Wzmacniacz ma swoją puszkę,
a wewnątrz znajduje się jedno solidne
wzmocnienie. Obudowa jest typu za−
mkniętego. Wejścia i wyjścia są tylko w
standardzie niskopoziomowym, regula−
cja częstotliwości odcięcia odbywa się w
zakresie 40−140Hz (teoretycznie), a faza
zmieniana jest płynnie. Urządzenie jest
uruchamiane sygnałem ze wzmacniacza
i samo się wyłącza. Tyle wiedziałem bez
sięgania po instrukcję, jest tu jednak kil−
ka funkcji niezrozumiałych na pierwszy
rzut oka. Opcja slope zmienia nachyle−
nie filtra pozwalając lepiej dopasować
subwoofer do kolumn przednich. Prze−
łącznik cinema/ music różnicuje bas na
głębszy i bardziej naturalny (muzyka)
i bardziej dynamiczny (kino). Ciekawe
jest także podłączenie masy. Chodzi o
przydźwięki pojawiające się bardzo
często po podłączeniu subwoofera do
niektórych amplitunerów. Przełącznik
Ground In/ Out nie został jednak wyko−
rzystany w praktyce, bo we współpracy z
Denonem

AVR−2803 problem się nie po−

jawił.

Komplet firmowych

patentów i gadże−

tów − głośnik

niskotonowy ma

starodawny

kształt stadionu,

średnie i wysokie

tony przetwarza

koncentryczny

układ Uni−Q. Nie

znajdziecie tego

nigdzie indziej.

88

2/2004

Subwoofer PSW2500 nie ma wejść

i wyjść wysokopoziomowych,

ma za to kilka dodatkowych funkcji

regulacyjnych, a także odcinanie

masy − przyda się do wyeliminowa−

nia przydźwięku podczas współpracy

z niektórymi amplitunerami.

Q7 zagrały mocno i zdecydo−

wanie, twardo i niemal bezlitoś−

nie − czyli jak za starych dobrych

czasów. Średnie tony atakują słucha−
cza mocno upakowanymi informacja−
mi, nie pozostawiając wątpliwości, że
dostały rolę wiodącą, a zwłaszcza że
nie oddadzą pola górze pasma. Dźwię−
ki są potężne, trochę brak im analitycz−
ności − czasami się sklejają, co jednak
nie odbiera im zamaszystości. Środek
jest ofensywny, ale dominuje w sposób
naturalny i niewymuszony, jakby tylko
tak, a nie inaczej, powinno być. Udany
przykład dawnej angielskiej szkoły
brzmienia, bez skażenia nadmierną
miękkością i puszystością. Obiektyw−
nie, góra pasma jest nieco zbyt płochli−
wa, słabo zaakcentowana. Dla masyw−
nej średnicy takie wysokie tony są tylko
skromnym uzupełnieniem, a nie równo−
rzędnym partnerem.

Q7 nie mają więc

lekkości i otwartej przestrzenności.
Bas schodzi nisko, jest również mocny
w wyższym podzakresie. Kłopotów z
kontrolą specjalnych nie dostrzegłem,
choć pewne podbarwienia − już tak.

KINO DOMOWE KINO DOMOWE KINO DOMOWE KINO DOMOWE KINO DOMOWE

− Systemy głośnikowe − 12

800 zł

Wszystkie cechy basu składają się jed−
nak na uzyskanie podkreślonego rytmu
opartego na szerokim zakresie niskich
tonów. Twarde brzmienie kolumn
przednich zostaje świetnie uzupełnione
niewielkim subwooferem

PSW2500 − w

żadnym innym systemie tego testu
subwoofer tak łatwo nie włącza się do
pracy stereofonicznej. Rzecz jednak
nie w kontynuacji twardego charakte−
ru, ale w czujnej miękkości, która całe−
mu brzmieniu nadaje bardziej “humani−
tarny” klimat. Analityczność basowych
informacji jest nadal poprawna. Rów−
nież dynamika zasługuje na pochwałę −
a zważywszy wprowadzoną miękkość,
jest wręcz znakomita.

Cały system gra już trochę inaczej.

Średnica przestaje być tak dominują−
ca, choć wciąż odgrywa dostatecznie
ważną rolę. Wysokie tony stają się
znacznie śmielsze, bardziej zdecydo−
wane, ale również swobodniej rozpro−
szone w przestrzeni. KEF Q sypie in−
formacjami, które kapitalnie pozwalają
na absorbowanie filmowej rzeczywis−
tości. Mimo to brzmienie wykazuje się
też ciepłem, i można je określić nawet
jako “kulturalne”, w czym kryje się rów−
nież podpowiedź, że rozmachu, zgrzy−
tu, a także potęgi, chwilami brakuje.
Bas staje się bowiem szczuplejszy
i bardziej wysublimowany, tyleż dyna−
miczny, co znowu twardy. Niepozorny
centralny pracuje efektywnie, ale mało
efektownie − dźwięków z przedniego
planu wcale nie lokalizujemy jedno−
znacznie i monotonnie w miejscu usta−
wienia centra, są one płynnie roz−
ciągnięte na całej scenie, ale z najmoc−
niejszymi akcentami na środku. Znako−
mite głośniki efektowe pozwalają na
uzyskanie doskonałego brzmienia ota−
czającego.

Q2ds nie są tanie, ale war−

to się na nie skusić.

10−calowy głośnik PSW2500

pracuje w obudowie zamkniętej,

jest częściowo ekranowany przy

pomocy dodatkowego pierścienia

magnesu.

WYKONANIE i KOMPONENTY:

Ciekawy kształt,

standardowy przetwornik, częściowo
ekranowany magnetycznie.

OCENA:

dobra

+

LABORATORIUM:

Zdolny zejść ekstremalnie

nisko, ale bez osiągania bardzo wysokiego
poziomu.

OCENA:

dobra

+

BRZMIENIE:

Gra niezbyt potężnie, ale głęboko,

miękko, przy tym analitycznie i z wyczuciem.

OCENA:

dobra

+

OCENA KOŃCOWA:

PSW2500

Cena

[zł]

2590,−

Dystrybutor:

AUDIO CENTER

DOBRA

+

WYKONANIE i KOMPONENTY:

W ładnej,

zaokrąglonej obudowie arcyciekawe
przetworniki, plus ekranowanie magnetyczne.

OCENA:

bardzo dobra

LABORATORIUM:

Wzmocniony bas, równo

prowadzony środek, lekkie wahania w zakresie
wysokich tonów. Dość wymagająca
impedancja (minimum 3−omowe).

OCENA:

dobra

BRZMIENIE:

Nasycona, naturalna średnica,

mocny, rytmiczny bas, góra uspokojona.

OCENA:

bardzo dobra

BARDZO DOBRA

OCENA KOŃCOWA:

Q7

Cena

(za parę) [zł]

5660,−

Dystrybutor:

AUDIO CENTER

88

WYKONANIE i KOMPONENTY:

Zgrabnie

zaokrąglone obudowy, staranne wykończenie.
Wszędzie układy Uni−Q, wyrafinowane dipole
efektowe, ładny, choć skromny subwoofer.

OCENA:

bardzo dobra

LABORATORIUM:

Wszędzie dość wymagające 4−

omowe impedancje, doskonałe charakterystyki
centralnego dzięki modułowi Uni−Q. Subwoofer
sięga bardzo nisko, ale w wymiarze natężenia
“nie nadąża” za kolumnami głównymi.

OCENA:

dobra

+

BRZMIENIE:

Naturalne, miękkie i kulturalne,

z dużą dozą łatwo przyswajalnych informacji
i doskonałą spójnością między wszystkimi
kanałami. Bas odpowiedzialny, nie szarżujący.
Bez wielkiej potęgi i rozmachu, ale z klasą
i wyrafinowaniem.

OCENA:

bardzo dobra

BARDZO DOBRA

OCENA KOŃCOWA:

Cena

(za system) [zł]

12730,−

Dystrybutor:

AUDIO CENTER

Q7/Q9C/Q2DS/

PSW2500

89

2/2004

60

65

70

75

80

85

90

95

100

10

100

1000

10000

Czêstotliwoœæ w Hz

Ciœnienie w dB

65

70

75

80

85

90

95

100

105

10

100

1000

10000

Czêstotliwoœæ w Hz

Ciœnienie w dB

Laboratorium

KINO DOMOWE

KINO DOMOWE

KINO DOMOWE

KINO DOMOWE

KINO DOMOWE

− Systemy głośnikowe − 12 800 zł

rys. 1. Q7, charakterystyka modułu impedancji.

rys. 2. Q7, współpraca sekcji niskotonowej

i nisko−średniotonowej.

rys. 4. Q7, charakterystyka w całym pasmie.

rys. 3b. Q7, wpływ maskownicy.

wych głośnika niskotonowego i średnioto−
nowego (który ze względu na swój zasięg
w kierunku tonów niskich powinien być tu−
taj określony jako nisko−średniotonowy).

Również z tego powodu poziom impe−

dancji w niektórych miejscach zakresu
niskotonowego spada do poziomu około
3

Ω

. Przyznajemy więc 4−omową impedan−

cję znamionową. Efektywność 88dB to w
tej sytuacji ani specjalnie dużo, ani proble−
matycznie mało, o ile zastosowany zosta−
nie przyzwoity wzmacniacz.

Rys. 2 tym razem wcale nie przedsta−

wia charakterystyk głośnika, otworu i ich
charakterystyki wypadkowej − chociaż
przypadkiem pokazane trzy krzywe mogą
to sugerować − ale charakterystykę wy−
padkową sekcji niskotonowej, nisko−śred−
niotonowej, i wreszcie charakterystykę
wypadkową całego zespołu w zakresie
niskich częstotliwości. Uderzające jest, że
głośnik nisko−średniotonowy (z układu
Uni−Q) oddaje większe ciśnienie od nisko−
tonowego aż do 65Hz (a lokalnie nawet w
okolicach 30Hz). Niskotonowy pracuje w
bardzo wąskim zakresie właściwym dzia−
łaniu subwoofera. Niezależnie od tego,
kształt charakterystyki sekcji nisko−śred−
niotonowej jest bardzo nietypowy, to on
determinuje podbicie przy 70−80Hz.

Dla zakresu średnio−wysokotonowego,

równowaga i charakterystyki kierunkowe
w płaszczyźnie poziomej (rys. 3a) prezen−
tuję się dobrze, ale jeszcze nie bardzo
dobrze, bowiem widać kilka mankamen−
tów − których nie uniknęła żadna konstruk−
cja tego testu. Jak to z Uni−Q bywa, cha−
rakterystyka tonów wysokich wcale nie
jest najlepsza na samej osi głównej, ale
pod lekkim kątem. Nie należy jednak prze−
sadzać ze skręceniem kolumny w bok, nie
tylko ze względu na nadmierne osłabienie
poziomu w najwyższej oktawie, ale i przy
2−4kHz, spowodowane przetwarzaniem
tego zakresu przez duży stożek głośnika
średniotonowego − częstotliwość podziału
jest bowiem położona wysoko, przy ok.
4,5kHz. Natomiast na osi 15

O

O

O

O

O

możemy

uchwycić tolerancję +/−2dB (do 18kHz).
Maskownica mocno ingeruje w szerokim
zakresie powyżej 3kHz (rys. 3b).

Rys. 4 wyjaśnia, że dość równo prze−

twarzanym średnim częstotliwościom to−
warzyszy lekko poszarpana i raczej stłu−
miona góra, za to mocno, ale wąskopas−
mowo (70−80Hz) podbity bas.

Głośnik centralny Q9c również musi

być zakwalifikowany do kategorii kon−
strukcji 4−omowych, ze względu na 3,5−
omowe minimum przy 200Hz (rys. 5).

Charakterystyki niskich częstotliwości

(rys. 6) nie budzą obaw, bass−reflex do−
strojony do 50Hz pracuje z umiarkowaną
efektywnością, nie powodując nigdzie wy−
raźnego podbicia, zapewniając spadek −
6dB przy odpowiednio niskich − jak na
głośnik centralny − 55Hz, przy łagodnym
opadaniu charakterystyki już poniżej
100Hz. Również ten głośnik centralny (po−
dobnie jak w przypadku Cabasse i Dali)
nie powinien sprawić kłopotu ustawiony
blisko ściany.

Pomiary charakterystyk kierunkowych

(tzn. charakterystyk na trzech wybranych
osiach w płaszczyźnie poziomej) w zakre−
sie średnio−wysokotonowym (rys. 7a)
przekonująco pokazują w tej materii prze−
wagę koncentrycznego systemu Uni−Q
nad konwencjonalnymi układami symet−
rycznymi, zastosowanymi przez konku−
rentów − wystarczy rzut oka na odpowied−
nie rysunki w poszczególnych zestawach
pomiarów. Poza tym zrównoważenie w

rys. 5. Q9c, charakterystyka modułu impedancji.

rys. 6. Q9c, działanie bass−refleksu.

rys. 7a. Q9c, zakres średnio−wysokotonowy,

na osiach 0

O

, 15

O

i 30

O

w poziomie.

rys. 8.  Q9c, charakterystyka w całym pasmie.

rys. 7b. Q9c, wpływ maskownicy.

Charakterystyka modułu impedancji

Q7 (rys. 1) jest dość mocno pofalowana,
na co wpływa trójdrożność układu, ale
przebieg w zakresie niskich częstotliwości
i tak jest dość nietypowy − jak ujawnią ko−
lejne pomiary, na skutek współdziałania
różnie dostrojonych układów rezonanso−

prawie całym zakresie jest bardzo dobre,
chociaż teoretycznie minus należy się za
osłabioną najwyższą oktawę, to dla głoś−
nika centralnego, obsługującego przede
wszystkie dialogi, nie musi być to wadą.

Wszystko jest pięknie, dopóki używa−

my Q9c bez maskownicy, jej obecność

rys. 3a. Q7, zakres średnio−wysokotonowy,

na osiach 0

O

, 15

O

i 30

O

w poziomie.

90

2/2004

Laboratorium

rys. 9. Q2ds,

charakterystyka modułu impedancji.

rys. 10. PSW2500,

charakterystyki dla różnych pozycji regulatora.

wyraźnie pogorszy przebieg powyżej
3kHz (rys. 7b).

Na charakterystyce z rys. 8 widać

“wyższy bas” wzmocniony minimalnie,
skraje pasma (poniżej 100Hz i powyżej
10kHz) już lekko osłabione, co jednak w
działaniu centralnego nie musi przeszka−
dzać, a nawet może pomagać, najważ−
niejszy dla “dialogu” zakres 200Hz−10kHz
przetwarzany jest z liniowością +/−2dB.

Podobnie jak w przypadku systemu

Dali, ze względu na niejednoznaczny spo−
sób promieniowania, instalacji i odsłuchu,
głośnik efektowy obdarzyliśmy tylko jed−
nym pomiarem − impedancji.

Q2ds jest

również konstrukcją o impedancji znamio−
nowej 4

Ω

(rys. 9).

Subwoofer

PSW2500 wykorzystuje

obudowę zamkniętą, ale i tak zestaw
przeprowadzonych pomiarów był bardzo
bogaty. Poza standardową regulacją gór−
nej częstotliwości granicznej, musieliśmy
sprawdzić działanie spotykanej w niektó−
rych subwooferach funkcji “Cinema”, a
także specyficznego dla subwooferów
KEF−a (przynajmniej niektórych) przełącz−
nika nachylenia zbocza − między 12 a
24dB/okt. Jednak w sposób dostatecznie
czytelny udało nam się na rys. 10 przed−
stawić wystarczającą liczbę charakterys−

Q7

Q9c

Q2ds

PSW2500

Impedancja znam. [

Ω

]

4

4

4

−

Efektywność

88

87

b.d.

110

*

*

*

*

*

Rek. moc wzmacniacza [W]

15−175

15−120

15−120

250

**

**

**

**

**

Wymiary (WxSxG) [cm]

95x26x35

20x48x27

22x44x21

36x32x22

tyk. Są tam: charakterystyki przy filtrowa−
niu 24dB/okt. (uznanym za standardowe)
dla najniższej i najwyższej pozycji regula−
tora górnej częstotliwości granicznej, dla
najwyższej przy włączonej korekcji “Cine−
ma”, i dla najwyższej przy filtrowaniu
12dB/okt. Nietrudno będzie odgadnąć,
która jest która. Na jakie wyniki warto
zwrócić uwagę? Oto przy najniższej możli−
wej górnej częstotliwości granicznej,
oznaczającej spadek −6dB na górnym
zboczu przy ok. 60Hz, na dolnym zboczu
spadek taki pojawi się przy ok. 15Hz!
Wspaniale. Jeżeli jednak chcielibyśmy
użyć

PSW2500 do współpracy z mniejszy−

mi satelitami, i maksymalnie przesunąć
górną częstotliwości graniczną, to wraz
z −6dB przy 130Hz na górnym zboczu,
otrzymamy taki spadek już przy 40Hz na
dolnym. Mimo to korzystny pozostaje ła−
godne nachylenie charakterystyki. “Cine−
ma” nieco podnosi poziom w całym prze−
twarzanym zakresie, koncentrując się jed−
nak wyraźnie przy 40Hz − tam “zysk” wy−
nosi 6dB.

PSW nie jest jednak bardzo wy−

dajny w wymiarze natężenia − wynik
110dB wstydu nie przynosi, ale jako uzu−
pełnienie kolumn tak dużych jak

Q7, to

chyba trochę zbyt mało.

*

*

*

*

*

maksymalne ciśnienie

**

**

**

**

**

moc wbudowanego wzmacniacza