TELEFONIA DIALOG S.A.

PROJEKTOWANIE I BUDOWA SIECI

TELEKOMUNIKACYJNEJ

ZN-02/TD S.A.-09

BUDOWA SIECI OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH

= Wrocław, marzec 2002 r. =

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

2/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

SPIS TREŚCI

1. WSTĘP ................................................................................................................................................ 3

1.1. Przedmiot normy .......................................................................................................................... 3
1.2. Przeznaczenie normy................................................................................................................... 3

2. UKŁADANIE KABLI ŚWIATŁOWODOWYCH ..................................................................................... 3

2.1. Wymagania ogólne ...................................................................................................................... 3
2.2. Zaciąganie kabli światłowodowych do kanalizacji wtórnej i rurociągów kablowych metodami
pneumatycznymi ................................................................................................................................. 3

2.2.1. Założenia techniczne............................................................................................................ 3
2.2.2. Wybór technologii................................................................................................................. 4
2.2.3. Opis technologii pneumatycznego zaciągania kabli............................................................. 4
2.2.4. Czynności przy zaciąganiu kabli światłowodowych do kanalizacji wtórnej i rurociągów
kablowych....................................................................................................................................... 6
2.2.5. Zapasy kabli ......................................................................................................................... 9
2.2.6. Układanie kabli światłowodowych w kanałach, tunelach i w metrze.................................... 9
2.2.7. Układanie kabli światłowodowych na pomostach, wiaduktach i mostach............................ 9
2.2.8. Oznakowanie ostrzegawcze kabli ...................................................................................... 10
2.2.9. Oznakowanie identyfikacyjne kabli..................................................................................... 10
2.2.10. Wprowadzanie kabli światłowodowych do budynków central i stacji teletransmisyjnych 10
2.2.11. Prowadzenie kabli w budynkach ...................................................................................... 11
2.2.12. Instalowanie kabli światłowodowych w szybach i kanałach............................................. 12

3. MONTAŻ LINII ŚWIATŁOWODOWYCH ........................................................................................... 12

3.1. Montaż liniowy............................................................................................................................ 12
3.2. Osłony złączowe ........................................................................................................................ 13
3.3. Złącza spajane światłowodów jednomodowych ........................................................................ 13

3.3.1. Wymagania ogólne............................................................................................................. 13
3.3.2. Wykonanie spoiny .............................................................................................................. 13
3.3.3. Narzędzia ...........................................................................................................................14
3.3.4. Czynności przy montażu złączy kabli światłowodowych.................................................... 15
3.3.5. Pomiary tłumienności połączeń spajanych w czasie ich montażu ..................................... 18
3.3.6. Wymagania na dokumentację ............................................................................................ 19

3.4. Złączki światłowodowe............................................................................................................... 19
3.5. Kable stacyjne............................................................................................................................ 19
3.6. Przełącznice światłowodowe...................................................................................................... 19

3.6.1. Wymagania ogólne............................................................................................................. 19
3.6.2. Zasady montażu i pomiarów złączy końcowych (stacyjnych) ............................................ 19

3.7. Wymagania transmisyjne dla zmontowanego odcinka regeneratorowego................................ 21
3.8. Niejednorodność tłumienności ................................................................................................... 22

4. BADANIA I POMIARY LINII ŚWIATŁOWODOWYCH....................................................................... 23

4.1. Badania wykonywane w trakcie budowy i montażu linii............................................................. 23
4.2. Pomiary właściwości transmisyjnych torów światłowodowych metodą reflektometryczną........ 24
4.3. Pomiary tłumienności wynikowej metodą transmisyjną ............................................................. 25
4.4. Pomiary tłumienności odbicia wstecznego (reflektancji) złączy rozłączalnych.......................... 26
4.5. Pomiary wykonywane przy odbiorze linii. .................................................................................. 28
4.6. Wykonywanie testów odbiorczych ............................................................................................. 29

5. DOKUMENTACJA POWYKONAWCZA ............................................................................................ 34

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

3/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

1. WSTĘP
1.1. Przedmiot normy

Norma określa zasady budowy sieci światłowodowych dla Telefonii DIALOG

S.A..

Kanalizację kablową dla potrzeb sieci światłowodowych należy budować na

podstawie normy zakładowej ZN-02/TD S.A.-03
1.2. Przeznaczenie normy
Zawarte w normie dane techniczno-eksploatacyjne, dotyczące sieci światłowodowych
dla Telefonii DIALOG S.A., zostały podane z punktu widzenia potrzeb służb
inwestycyjnych oraz przedsiębiorstw wykonawczych realizujących budowę lub
rozbudowę tych sieci. Do budowy sieci światłowodowych należy stosować wyroby
(kable światłowodowe, przełącznice, osprzęt itp.) wg zatwierdzonego projektu
technicznego).

2. UKŁADANIE KABLI ŚWIATŁOWODOWYCH

2.1. Wymagania ogólne
Zastosowana technologia zaciągania kabli światłowodowych do rurociągów
kablowych i kanalizacji wtórnej powinna zapewnić ułożenie kabli bez uszkodzeń i
naruszania zewnętrznych osłon ochronnych, przy zachowaniu promienia wyginania
kabla nie mniejszego od 20 jego średnic.
Zaleca się stosowanie pneumatycznych metod zaciągania kabli światłowodowych.
Ręczne lub mechaniczne zaciąganie kabli optotelekomunikacyjnych jest
dopuszczalne w uzasadnionych przypadkach, ale pod warunkiem ciągłej kontroli siły
naciągu i stosowania urządzeń zabezpieczających przed przekroczeniem
dopuszczalnej wielkości tej siły.
Kable optotelekomunikacyjne nie powinny być układane przy temperaturze powietrza
poniżej -5°C.
Odcinki fabrykacyjne kabli światłowodowych powinny być układane w taki sposób,
aby koniec każdego odcinka fabrykacyjnego spotykał się z początkiem odcinka
następnego. Kolejność układanych odcinków fabrykacyjnych powinna być zgodna z
ich alokacją w linii (ze względu na rodzaj powłok i długości odcinków) i powinna być
ewidencjonowana.
2.2. Zaciąganie kabli światłowodowych do kanalizacji wtórnej i rurociągów

kablowych metodami pneumatycznymi

2.2.1. Założenia techniczne
Technologia pneumatycznego zaciągania kabli światłowodowych została
opracowana z myślą o maksymalnym zabezpieczeniu włókien światłowodowych w
kablach przed wszelkimi naprężeniami mechanicznymi i przegięciami, jakie mogą
wystąpić w procesie zaciągania lub układania kabli na liniach lub w sieciach
telekomunikacyjnych.
W każdym przypadku zaciągania kabli światłowodowych należy przestrzegać, aby
temperatura otoczenia nie była niższa od -5°C.

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

4/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

2.2.2. Wybór technologii

Kable światłowodowe z racji swej lekkości i małej średnicy mogą

być na krótkich odcinkach układane ręcznie lub przy użyciu wciągarek
mechanicznych. Jednak w przypadku dłuższych odcinków instalacyjnych kable te
przy zaciąganiu narażone są na działanie nierównomiernie rozłożonych sił
działających skokowo, które mogą ujemnie oddziaływać na włókno światłowodowe w
kablu.
Ze względu na to doszło do eliminacji sposobów ręcznych związanych z licznymi
przeciąganiami i pętlowaniem kabli, a także metod mechanicznych z użyciem
kosztownej komputerowej kontroli siły naciągu kabla w procesie jego układania.

Rys.1. Zasada zaciągania kabla światłowodowego przy użyciu wciągarki ze wspomaganiem i z

ciągłym zapisem parametrów pracy

Jako łatwe i w największym stopniu bezpieczne metody zaciągania kabli
światłowodowych do kanalizacji wtórnej i rurociągów kablowych rozpowszechniły się
metody pneumatyczne, które w warunkach polskich uzyskały uzasadniony priorytet.
Niezależnie od metody zaciągania należy zawsze dbać o to, by kabel wprowadzany
do rury był czysty, bez śladów błota lub ziaren piasku. Obecność zanieczyszczeń ma
istotny wpływ na wielkość tarcia, a więc długość zaciąganego odcinka.
Zabrania się stosowania tzw. płynów poślizgowych, które mają wpływ na
zmniejszenie tarcia tylko przy pierwszym zaciąganiu., natomiast są lepkie i po
dłuższym czasie mogą spowodować przyklejenie się kabla lub zanieczyszczeń.
2.2.3. Opis technologii pneumatycznego zaciągania kabli
a) Metoda tłoczkowa
W skład zestawu jak na rys.2. wchodzą:

– tłoczek ciągowy ze specjalnymi uszczelkami,
– uchwyt

ciągowy kabla (pończocha kablowa),

– głowica pneumatyczna z adapterami umożliwiającymi przyłączenie jej

do rur polietylenowych o różnych średnicach,

– przeciągarka kablowa gąsienicowa, dostosowująca się automatycznie

do średnicy kabla (10 do 30 mm),

– sterownik

pneumatyczny.

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

5/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Rys. 2. Schemat metody tłoczkowej zaciągania kabla światłowodowego, ze wspomaganiem

W zależności od konfiguracji trasy system umożliwia szybkie i łatwe układanie
odcinków kabli o długości ponad 2 km, po 1 km w 2 strony.
W rurze polietylenowej, do której będzie zaciągany kabel, znajduje się tłoczek
samodostosowujący się do średnicy rury, który połączony jest pończochą kablową z
kablem.
Głowica pneumatyczna, nałożona na koniec rury, zawiera specjalną uszczelkę
przepustową, która nie stawia oporu przechodzącemu przez nią kablowi.
Przeciągarkę należy ustawić dokładnie na linii wprowadzenia kabla do głowicy
pneumatycznej.
Do zestawu należy użyć sprężarki o wydajności co najmniej
5 m

3

/min. Sterownik pneumatyczny umożliwia regulowanie ilości powietrza

wprowadzanego do rury, a więc sterowanie prędkością zaciągania kabla.
Gdy siła ciągu tłoczka staje się zbyt mała i spada prędkość zaciągania kabla, to
wówczas rozpoczyna pracę przeciągarka napędzana powietrzem. Wytwarza ona
dodatkową siłę (do 500 N) wpychającą kabel do rury. Dzięki temu znacznie łatwiej
pokonuje się zakręty na trasie linii, co stanowi istotną zaletę metody.
b) Metoda strumieniowa.

Rys. 3. Schemat strumieniowej metody zaciągania kabla światłowodowego ze wspomaganiem

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

6/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Istotą tej metody jest wytworzenie w rurze polietylenowej silnego strumienia
powietrza, który unosi i pociąga za sobą kabel tylko w wyniku tarcia o jego
powierzchnię, bez stosowania tłoczka. W urządzenie jest wmontowana miniaturowa
przeciągarka automatyczna, która zapoczątkowuje proces zaciągania kabla
(wpychanie) i przez cały czas trwania tego procesu umożliwia regulowanie prędkości
ruchu kabla. Skojarzenie silnego strumienia powietrza z małą przeciągarką stwarza
bardzo korzystne warunki przy zaciąganiu kabli do rurociągów o licznych
krzywiznach i zakrętach.
Osiągane długości jednorazowo zaciąganych odcinków kabli wynoszą od 500 do
2000 m zależnie od stosunku wewnętrznej średnicy rury polietylenowej do średnicy
kabla (pożądana wartość nie powinna być mniejsza od 2), konfiguracji trasy linii oraz
ciśnienia (do 800 kPa) i wydajności (do 12 m

3

/min) sprężarki.

Wciągnięcie dłuższego odcinka kabla jest możliwe przez zastosowanie na trasie linii
dodatkowych urządzeń tego samego rodzaju.
Szybkość zaciągania może być regulowana w granicach
0 - 100 m/min. Metoda umożliwia zaciąganie kabli o średnicach
9–20 mm do rur polietylenowych o średnicach 25–50 mm. Stosując odpowiednią
ilość zestawów można w jednej operacji zaciągnąć odcinek kabla światłowodowego o
praktycznie dowolnej długości.

2.2.4. Czynności przy zaciąganiu kabli światłowodowych do kanalizacji wtórnej

i rurociągów kablowych

Długość odcinka pneumatycznego rur polietylenowych, do którego kabel
światłowodowy może być zaciągnięty w jednej operacji, zależna jest od wielu
czynników:

– stosunku

średnicy rury do średnicy kabla,

– konfiguracji trasy, pochyłości, zakrętów itp.,
– przypadkowych i celowych zafalowań rur na trasie linii.

Długość tę określa się na podstawie doświadczeń praktycznych i wynosi ona zwykle
dla metody strumieniowej:


- 250 - 500 m

w kanalizacji wtórnej, przy założeniu wykładania rur na
wspornikach w każdej studni i istnienia 1 - 3 zakrętów do 90°,

- 500 - 1000 m

dla rurociągu kablowego ułożonego w ziemi przy założeniu w
zasadzie prostoliniowego przebiegu, bez wzniesień i przy
korzystnym stosunku średnicy rury do średnicy kabla.

Rury na odcinku pneumatycznym powinny być szczelnie połączone złączkami
odpornymi na ciśnienie do 1000 kPa. Wewnętrzne krawędzie rur powinny być
sfazowane.
Bęben z kablem należy zawiesić na osi i podnośnikach tak, aby mógł się lekko i
swobodnie obracać.
Kierunek schodzenia kabla z bębna powinien być zbliżony do kierunku wejścia w
głowicę pneumatyczną lub w przeciągarkę.
Jeśli jest to możliwe, należy zapewnić prowadzenie i ochronę kabla w odpowiednich
prowadnicach lub ręcznie.

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

7/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Długość instalacyjną kabla na bębnie należy porównać z długością odcinka
pneumatycznego rur, a w przypadku wciągania kabla etapowo – z długością sumy
odcinków pneumatycznych. Należy też sprawdzić cechowanie metryczne na powłoce
kabla, a mianowicie odczyt na początku i końcu kabla.
Dla metody strumieniowej z początku kabla należy usunąć elementy mogące
zwiększać tarcie lub powodować zaczepianie na łukach i połączeniach rur (gumowe
kapturki, wystające elementy wytrzymałościowe, ostre krawędzie powłoki). Natomiast
zaleca się umocowanie na początku kabla elementu pilotującego o kulistej lub
stożkowej powierzchni czołowej (np. pończochy kablowej z okrągłym uchem).
W skład zestawu sprzętu dla jednego stanowiska roboczego wchodzą:

a) sprężarka powietrza

- ciśnienie robocze

0,6 - 1,2 MPa,

- wydajność dla metody tłoczkowej

1 - 10 m

3

/min,

- wydajność dla metody strumieniowej

5 - 12 m

3

/min,

- długość węża ciśnieniowego co najmniej

5 m,

b) osadnik wody i oleju z wężem długości ok. 5 m,
c) głowica pneumatyczna z kompletem uszczelek odpowiednich do średnicy rur i

kabla
– dla metody tłoczkowej głowica zewnętrzna lub wewnętrzna,
– dla metody strumieniowej głowica zewnętrzna o małym oporze

pneumatycznym,

d) układ sterujący (zawory i manometr), jako urządzenie oddzielne, albo

połączone z głowicą pneumatyczną lub osadnikiem wody,

e) przeciągarka mechaniczna odpowiednio przystosowana albo przyrząd do

ręcznego wpychania kabla,

f) komplet

radiotelefonów,

środki transportowe.

Dla metody tłoczkowej ponadto:

a) tłoczek o średnicy dobranej do średnicy rury,
b) pończocha kablowa lub inne urządzenie do połączenia tłoczka z kablem.

W przypadku konieczności zaciągania kabla do kilku szeregowo położonych
odcinków pneumatycznych należy przewidzieć przerzuty sprzętu na nowe
stanowiska albo wyposażenie tych stanowisk w urządzenia dodatkowe.
Zespół roboczy dla jednego odcinka pneumatycznego powinien mieć następujący
skład:
a) obsługa sprężarki

- 1osoba

b) obsługa głowicy -

1osoba

c) obsługa przeciągarki -

1osoba

d) obsługa bębna z kablem

- 1osoba

e) obsługa końca odcinka
pneumatycznego

- 1osoba

Na stanowiskach a) - d) mogą zaistnieć możliwości łączenia funkcji, a więc i
zmniejszenia zespołu.
Podczas zaciągania kabla należy wykonać następujące czynności:

– sprawdzić trasę kanalizacji lub rurociągu i na podstawie jej charakterystyki

ustalić długość odcinków pneumatycznych oraz miejsca podłączenia
głowic pneumatycznych do rur, jest pożądane, aby początek odcinka

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

8/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

pneumatycznego był na jak najdłuższym odcinku prostoliniowy bez
zakrętów,

– ustawić sprężarkę i osadnik wody, wykonać połączenie,
– przygotować bęben z kablem,
– przygotować koniec kabla stosownie do przyjętej metody wdmuchiwania

(tłoczek, krętlik, pończocha kablowa przy metodzie tłoczkowej, tylko
pończocha kablowa przy metodzie strumieniowej),

– wprowadzić ręcznie początek kabla do rury polietylenowej na długość 20 -

30 cm,

– zainstalować głowicę pneumatyczną na początku rury i na kablu, połączyć

ją z układem sterującym, osadnikiem i sprężarką,

– na

końcu odcinka pneumatycznego ustawić pracownika z radiotelefonem,

wylot rury skierować do góry i umocować, jeśli jest to możliwe, należy na
rurę polietylenową nałożyć i umocować dodatkowy odcinek rury i
wyprowadzić ją łukiem ponad studnię lub wykop, tak aby nie było zagrożeń
i zakłóceń dla otoczenia,

– uruchomić sprężarkę i stopniowo zwiększać ciśnienie powietrza,
– uruchomić przeciągarkę lub rozpocząć ręczne wpychanie odcinka kabla,
– stopniowo

otwierać zawór sterujący głowicy i zwiększać strumień

powietrza,

– ustalić prędkość ruchu kabla w granicach 0,2 - 1 m/s, ewentualne zmiany

prędkości wprowadzać stopniowo, łagodnie,

– prowadzić równomierne, bez zatrzymań, wciąganie kabla, aż do chwili

pojawienia się go na końcu odcinka pneumatycznego,

– na

sygnał od operatora na końcu odcinka pneumatycznego zamknąć

zawór sterujący głowicy i zatrzymać sprężarkę,

– jeśli odcinek instalacyjny kabla obejmuje dwa lub więcej odcinków

pneumatycznych i jest sprzęt i zespół do obsadzenia ich, wtedy po dotarciu
kabla do końca pierwszego odcinka kabel powinien być wprowadzony
(możliwie bez zatrzymania) w początek następnego odcinka
pneumatycznego i dalej przeciągany przy jednoczesnej współpracy
sprężarek i przeciągarek na obu odcinkach,

– jeśli odcinek instalacyjny kabla obejmuje dwa lub więcej odcinków

pneumatycznych i brak jest dodatkowego sprzętu na organizację
stanowiska, należy przez pierwszy odcinek przeciągnąć ilość kabla
potrzebną dla następnego odcinka i ułożyć go w ósemkę na powierzchni
terenu. Kabel najlepiej układać na podkładzie z folii, oraz przed
wprowadzeniem do rury przeciągać go przez materiał czyszczący aby nie
przykleiły się do niego ziarenka piasku. Przy technice wdmuchiwania
piasek ten zmniejsza prędkość zaciągania, gdyż kabel musi być
czyszczony. Natomiast przy zaciąganiu ręcznym lub wciągarką piasek ten
może spowodować zatarcie kabla w rurze, całkowite zahamowanie prac, a
nawet konieczność przecięcia rur i kabla. Następnie należy spętlowany
kabel odwrócić tak, aby jego końcówka znalazła się na wierzchu zwojów,
przenieść do tego punktu posiadany sprzęt i rozpocząć wciąganie kabla do
następnego odcinka pneumatycznego w sposób opisany uprzednio,

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

9/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

– zwykle, ze względu na znaczną długość odcinków fabrykacyjnych kabla

światłowodowego, nie jest możliwe zaciągnięcie całego odcinka z jednego
punktu i w jednym kierunku. W praktyce ze środkowego punktu na trasie
odcinka instalacyjnego układa się tylko połowę kabla z bębna w jednym
kierunku, a następnie pozostałą część kabla odwija się z bębna, układa w
ósemkę i zaciąga się ten kabel w kierunku przeciwnym,

– po

zaciągnięciu kabli rury polietylenowe z kablami należy odpowiednio

uszczelnić, a w punktach, z których zaciągano kabel, rury ponownie
połączyć przy pomocy złączek rurowych skrętnych naprawczych o
odpowiednio wydłużonym korpusie,

– przed

rozpoczęciem montażu kabel należy zbadać reflektometrem.

2.2.5. Zapasy kabli
Przy złączach kabli światłowodowych należy pozostawić zapasy kabli, umożliwiające
swobodne wykonywanie złączy (spajanie światłowodów) i dokonywanie pomiarów,
przy wyniesieniu końców kabla na zewnątrz studni lub zasobnika i wykonywanie
złącza i pomiarów w samochodzie montażowym. Zapasy te powinny wynosić co
najmniej po 15 m z każdej strony złącza.
W środku odcinków instalacyjnych kabli, w miejscach skąd wdmuchiwano kabel do
rur polietylenowych, można pozostawić zapasy kabli zabezpieczające kabel przed
zerwaniem w razie przypadkowego poderwania rurociągu. Zapasy te o długości 10 m
powinny być ułożone w zasobniku lub w studni kablowej.
Zapasy kabli należy układać w kręgi z zachowaniem promienia wyginania kabla nie
mniejszego niż 20 jego średnic w ten sposób, aby możliwe było bezpieczne ich
wyciąganie na trasie odcinka instalacyjnego. Powinny być one starannie
zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi na stelażach w studniach
kablowych lub przez odpowiednie ułożenie w zasobnikach złączowych.
2.2.6. Układanie kabli światłowodowych w kanałach, tunelach i w metrze
Kable światłowodowe w kanałach i tunelach powinny być układane w kanalizacji
wtórnej lub w rurociągach kablowych z rur polietylenowych lub, tam gdzie istnieje
zagrożenie pożarowe, z rur bezhalogenowych albo rur z innych materiałów nie
rozprzestrzeniających ognia.
Kable układane w tunelach metra powinny być dielektryczne i powinny mieć powłoki i
osłony ochronne z materiałów nie rozprzestrzeniających ognia, bezhalogenowych
oraz powinny być układane w rurociągach z takich materiałów.
Każdy ciąg rur powinien być oznaczony napisami, wydrukowanymi, wytłoczonymi lub
naklejonymi na powłoce, bądź też taśmą ostrzegawczą.
Jeżeli kable w kanałach lub tunelach mogą być narażone na uszkodzenia przez
gryzonie, należy układać tam kable o wzmocnionej mechanicznie powłoce lub
osłonie, bądź o specjalnej osłonie zabezpieczonej chemicznie przed gryzoniami.
2.2.7. Układanie kabli światłowodowych na pomostach, wiaduktach i mostach
Kable światłowodowe na pomostach, wiaduktach lub na mostach powinny być
układane w rurach kanalizacji wtórnej lub w rurociągach kablowych, które w
zależności od wymogów bezpieczeństwa pożarowego, powinny być wykonane z
materiałów nie rozprzestrzeniających ognia, bezhalogenowych albo z polietylenu.
Należy unikać wykonywania złączy kabli światłowodowych na mostach.

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

10/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

W miejscach szczególnie narażonych na drgania (np. dylatacje między odcinkami
mostu) oraz na przeginanie (np. doprowadzenia kabla do mostu ze stromych
nabrzeży) należy stosować odpowiednie zabezpieczenia i umocowania np.. w
postaci dodatkowych rur osłonowych i mocowania ich na poduszkach elastycznych
lub zamocowaniach sprężystych.
Podejście kablem światłowodowym w rurociągu kablowym na pomost powinno być
wykonane w dodatkowej osłonie z rury stalowej o średnicy dostosowanej do potrzeb.
Kable światłowodowe instalowane na mostach, pomostach lub wiaduktach narażone
są na przemarzanie, powinny więc być odporne na działanie niskich temperatur,
podobnie jak kable samonośne.
2.2.8. Oznakowanie ostrzegawcze kabli
W studniach, kanałach i tunelach, gdzie kable światłowodowe przechodzą bez złączy
w rurach kanalizacji wtórnej lub rurociągów kablowych o zachowanej ciągłości, rury
te należy oznakować opaskami ostrzegawczymi w kolorze jaskrawo pomarańczowym
z napisem UWAGA ! KABEL ŚWIATŁOWODOWY oraz logo DIALOG. Opaski te
powinny być rozmieszczone w odstępach co najwyżej 5 m i przymocowane do rur.
Opaski powinny być umieszczane na wszystkich odcinkach rur dostępnych w toku
eksploatacji dla własnych i obcych służb utrzymania. Szerokość opaski powinna
wynosić 5

÷

10 cm.

Do czasu opracowania właściwej opaski dopuszcza się dla oznakowania kabli
światłowodowych mocowanie na każdej rurze obwoju z taśmy ostrzegawczej o
długości obejmującej cały napis UWAGA ! KABEL ŚWIATŁOWODOWY oraz logo
DIALOG.
2.2.9. Oznakowanie identyfikacyjne kabli
Dla identyfikacji kabli światłowodowych w studniach kablowych, kanałach i tunelach,
na rurach kanalizacji wtórnej lub rurociągu kablowego, należy mocować tabliczki
identyfikacyjne w kolorze żółtym z łatwo czytelnym napisem informującym o
właścicielu kabla oraz o numerze paszportyzacyjnym linii. Wymiary tabliczek bez
oprawy nie powinny być mniejsze niż 45x70 mm. Tabliczki powinny być trwale
chronione przed dostępem wilgoci (np. przez foliowanie). Powinny być one
umieszczane na rurach w każdej studni kablowej (po 1 - 2 szt.) oraz w odstępach co
najwyżej 5 m w kanałach i tunelach.
2.2.10. Wprowadzanie kabli światłowodowych do budynków central i stacji

teletransmisyjnych

Kanalizacja kablowe wprowadzana do budynków central i stacji teletransmisyjnych
powinna być uszczelniana wg następujących zasad:

-

rury kanalizacji 110 mm z kablami prowadzonymi bezpośrednio w rurze –
uszczelki Jackmoon (typu Simplex, Triplex lub Quadriplex) lub TDUX-1000

-

rury HDPE 40 mm z kablami światłowodowymi – uszczelki Jackmoon –
Simplex

-

rury HDPE puste – uszczelki Jackmoon Blanck

Jeśli do budynków central i stacji teletransmisyjnych nie jest doprowadzona
kanalizacja kablowa 110 mm, to kable światłowodowe powinny być wprowadzane do
budynków w rurociągu ze studni kablowej stacyjnej przez wbudowane w ściany

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

11/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

budynków przepusty z rur stalowych. Wloty przepustów powinny być dokładnie
uszczelnione.
Kabel światłowodowy wprowadzony do budynku powinien dochodzić do sali
zakończeń kablowych. Wprowadzenie to powinno być wykonane kablem w powłoce
(osłonie) nie rozprzestrzeniającej ognia, bezhalogenowej. Kabel powinien być
zakończony na przełącznicy światłowodowej.
Wprowadzenie może być wykonane jako:

– wprowadzenie kablem liniowym niepalnym - ostatni (pierwszy) odcinek

instalacyjny w linii powinien być wykonany z kabla o powłoce nie
rozprzestrzeniającej ognia, bezhalogenowej, co powinno być przewidziane
na etapie projektowania i alokowania wzdłuż linii dostarczanych kabli,

– wprowadzenie kablem stacyjnym niepalnym - w tym przypadku na kablu

liniowym wykonuje się złącze rozdzielcze lub przelotowe w komorze
kablowej lub w specjalnym pomieszczeniu, dołączając kable stacyjne o
powłoce nie rozprzestrzeniającej ognia, bezhalogenowej; wymaga to
jednak wykonania dodatkowego złącza po każdej stronie linii, co musi być
przewidziane w ogólnym bilansie mocy danej linii.

– wprowadzenie do budynków stacyjnych typowych kabli liniowych w

palnych powłokach polietylenowych, po zabezpieczeniu ich przed
bezpośrednim dostępem płomieni i przed rozprzestrzenianiem przez nie
ognia między pomieszczeniami izolowanymi pożarowo. Zabezpieczenie to
należy wykonać przez umieszczenie odcinków kabli wewnątrz budynku (w
szybach i w dłuższych niż 2 m poziomych przelotach) w rurach osłonowych
z materiałów nie rozprzestrzeniających ognia, bezhalogenowych. Końce
rur, przez które przechodzą kable w powłoce polietylenowej powinny być
odpowiednio uszczelnione materiałem niepalnym i zabezpieczać przed
wciekaniem do wnętrza rur palącego się polietylenu. Szczególną uwagę
należy zwracać na uszczelnianie przepustów w stropach, między
pomieszczeniami itp.

2.2.11. Prowadzenie kabli w budynkach
Kable światłowodowe wewnątrz budynków można prowadzić:

– na drabinkach kablowych lub na odpowiednio przygotowanych

konstrukcjach wsporczych mocowanych do ścian, stropów itp.,

– w

kanałach kablowych pod poziomem podłogi lub w kanałach ściennych,

poziomych i pionowych,

– w rurach osłonowych ułożonych pod poziomem podłogi,
– w rurach osłonowych ułożonych pod lub na tynku w ciągach pionowych

prostych.

Należy przy tym uwzględnić następujące zalecenia:

– przy wyborze rodzaju kabli do instalacji wnętrzowych należy brać pod

uwagę wymogi przeciwpożarowe i stosować kable o powłoce nie
rozprzestrzeniającej ognia, bezhalogenowej,

– przy instalowaniu kabli światłowodowych wewnątrz budynków należy ściśle

przestrzegać zaleceń co do geometrii prowadzenia kabli, tj. nie
przekraczania dopuszczalnego promienia zginania kabla, nie

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

12/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

powodowania miejscowego nacisku na kabel oraz nie stosowania zbyt
dużych sił przy zaciąganiu i wyginaniu kabli.

2.2.12. Instalowanie kabli światłowodowych w szybach i kanałach
Kable instalowane w szybach, kanałach pionowych lub w kanalizacji o dużym
nachyleniu powinny być mocowane uchwytami w odstępach nie większych niż 6 m
lub na każdej kondygnacji.
Kable w dłuższych szybach (powyżej 30 m) powinny być kablami wzmocnionymi
dodatkową warstwą włókien aramidowych lub szklanych.
Dla kompensacji drgań i ciężaru kabli w szybach konieczne jest stosowanie na kablu
zapasów kompensacyjnych (półpętli), w odstępach co 15 – 20 m, zamocowanych
tak, aby półpętla wraz z kablem miała swobodę ruchów. Szyb w tym miejscu nie
powinien być za ciasny, aby zapasy kabla mogły się ruszać i nie zakleszczały się
między innymi kablami.
Instalowane w szybie kable o długości większej niż 10 m powinny być wypełnione
żelem nieściekającym.

3. MONTAŻ LINII ŚWIATŁOWODOWYCH

3.1. Montaż liniowy
Odcinki regeneratorowe linii optotelekomunikacyjnych ze światłowodami
jednomodowymi mogą osiągać długości kilkudziesięciu kilometrów. Zaleca się, aby
montaż długich odcinków regeneratorowych prowadzić etapami, dzieląc je na krótsze
(15 km) odcinki kontrolne. Dokładność pomiarów jest bowiem tym większa, im
krótszy jest impuls pomiarowy, który jest bardziej tłumiony ze wzrostem długości
nadanego odcinka linii. Dla każdego odcinka kontrolnego należy przeprowadzić
pomiary montażowe w obu kierunkach transmisji dla fal 1310 nm i 1550 nm, a
następnie przeprowadzić łączenie odcinków z kolejnym sprawdzaniem połączeń
spajanych. Po wykonaniu połączeń odcinków kontrolnych należy wykonać pomiary
jak dla potrzeb końcowego odbioru.
Przed przystąpieniem do montażu złączy należy sprawdzić reflektometrem stan
ułożonych kabli pod względem zgodności ich parametrów z dokumentacją fabryczną.
Łączenie i odgałęzianie kabli w liniach budowanych w kanalizacji wtórnej należy
wykonywać w studniach kablowych. W liniach budowanych w rurociągach kablowych
złącza należy umieszczać w zasobnikach złączowych.
Kable powinny być łączone w osłonach złączowych, montowanych zgodnie z ich
instrukcjami fabrycznymi.
Światłowody powinny być łączone przez spajanie zgodnie z numeracją wg barwnego
kodu identyfikacyjnego włókien.
Każde złącze kabla światłowodowego powinno być zaopatrzone w woreczek ze
świeżo wysuszonym, barwionym żelem krzemionkowym pochłaniającym wilgoć.
W miejscach przewidzianych do wykonania odgałęzień z linii optotelekomunikacyjnej
należy zainstalować osłony złączowe rozbieralne, do wielokrotnego otwierania,
umożliwiające wprowadzenie dodatkowych kabli.
Do odgałęziania z linii optotelekomunikacyjnej należy przeznaczać kolejne ostatnie
światłowody z profilu kabla.

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

13/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Nie dopuszcza się przy budowie linii optotelekomunikacyjnej wyprzedzającego
wyprowadzania ze złączy kabli światłowodowych odcinków odgałęźnych kabla z
przewidywaniem podłączenia ich w przyszłości do linii odgałęźnej.
Kable światłowodowe powinny być zakończane na przełącznicach światłowodowych.
3.2. Osłony złączowe
Wybór rodzaju osłon złączowych do montażu linii światłowodowych Telefonii
DIALOG S.A.. jest dokonywany w projekcie technicznym zgodnie z wykazem
materiałów obowiązującym dla tej sieci. Dostarczone na budowę osłony złączowe
powinny mieć aktualne świadectwo homologacji. Montaż osłon złączowych powinien
być wykonany ściśle według zaleceń fabrycznych.
3.3. Złącza spajane światłowodów jednomodowych

3.3.1. Wymagania ogólne
Złącze spajane powinno umożliwiać stałe połączenie światłowodów z sąsiednich
odcinków instalacyjnych kabli światłowodowych wchodzących w skład linii
optotelekomunikacyjnej, z zachowaniem jak najlepszej jednorodności linii, trwałości
połączeń i niezmienności ich parametrów w długim okresie czasu (około 30 lat).
Złącze spajane powinno umożliwiać łączenie wszystkich rodzajów światłowodów
jednomodowych. Łączenie światłowodów metodą spajania należy stosować przy
montażu złączy przelotowych oraz złączy zakończeniowych stacyjnych na
przełącznicach światłowodowych.
Połączenia światłowodów jednomodowych w złączu powinny być tak wykonane, aby
tłumienność wnoszona przez spoinę nie przekroczyła wartości 0,1 dB. Tłumienność
spoin powinna być określona jako wartość średnia z pomiarów reflektometrycznych w
obu kierunkach transmisji (z uwzględnieniem znaków).
Najlepsze parametry złącza spajanego uzyskuje się wtedy, gdy łączone światłowody
są jednakowego typu i pochodzą z jednej serii produkcyjnej.
Reflektancja, czyli tłumienność odbicia wstecznego złączy spajanych nie powinna
być mniejsza niż 60 dB.
Wymagania powinny być spełnione dla fal o długości 1310 nm i 1550 nm.
Pomiar może być wykonany reflektometrem posiadającym opcję pomiarową dla
oszacowania reflektancji, albo też odrębnym zestawem przyrządów do pomiaru
reflektancji.
3.3.2. Wykonanie spoiny
W celu poprawnego wykonania spoiny światłowodowej należy:

– zdjąć pokrycie wtórne światłowodu w postaci luźnej tuby na długości ok. 1

m, w celu łatwiejszego ułożenia włókna w kasecie po wykonaniu spoiny.
Zapas włókna z pokryciem wtórnym w postaci ścisłej tuby może być
układany bez zdejmowania tego pokrycia; promień zginania światłowodu w
pokryciu pierwotnym nie może być mniejszy niż 35 mm,

– na jeden z łączonych światłowodów nasunąć osłonkę spoiny,
– zdjąć pokrycie pierwotne światłowodu przy pomocy precyzyjnej ściągarki

pokrycia na długości 20-30 mm,

– oczyszczone

końce światłowodu należy przemyć czystym alkoholem (99%)

lub alkoholem isopropylowym,

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

14/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

– uciąć włókno w odległości 5–10 mm od miejsca pozostawienia pokrycia

pierwotnego, przy pomocy precyzyjnej przecinarki światłowodów
pozwalającej uzyskać prostopadłość przecięcia z dokładnością nie gorszą
niż 0,5

°

w stosunku do osi światłowodu,

– oczyszczone i przycięte końce światłowodów przeznaczone do połączenia

umieścić w uchwycie spawarki światłowodowej.

Poprawnie wykonana i zbadana spoina powinna być zabezpieczona osłonką spoiny.
Cały proces spajania światłowodów należy wykonywać w wozie montażowo-
pomiarowym zapewniającym odpowiednie warunki w zakresie czystości, wilgotności i
innych parametrów środowiska.
Osłonka spoiny światłowodowej powinna stanowić trwałe zabezpieczenie miejsca
połączenia światłowodów. Osłonka powinna składać się z rurki termokurczliwej, rurki
termotopliwej oraz z elementu wytrzymałościowego, bądź mieć inną konstrukcję o nie
gorszej skuteczności (rys. 4.)

Rys. 4. Zestaw osłonki spoiny światłowodowej

gdzie:

1- rurka termotopliwa
2- rurka termokurczliwa
3- element wytrzymałościowy

Materiały osłonki nie mogą oddziaływać szkodliwie na światłowód i jego pokrycie.
Element wytrzymałościowy może być wykonany w postaci pręta lub rynienki
metalowej.
Przyjmuje się następujące wartości temperatur:

– obkurczania rurki termokurczliwej ok. 140°C
– mięknięcia rurki termotopliwej 100 + 5°C.

Po obkurczeniu osłonkę umieszcza się w odpowiednim uchwycie w kasecie osłony
złączowej.
Wymiary osłonki spoiny światłowodowej powinny być dostosowane do używanych
spawarek i kaset złączowych. Maksymalna długość rurki termokurczliwej nie powinna
przekraczać 65 mm, a średnica 3 mm. Element wytrzymałościowy powinien być
takiej długości, aby zabezpieczał światłowód z zakładką co najmniej 10 mm z każdej
strony poza miejsce oczyszczone z pokrycia pierwotnego. Na osłonkę spoiny bądź
kasetę należy nanieść numer identyfikacyjny światłowodu.
3.3.3. Narzędzia
Do obróbki i spajania światłowodów używane są następujące narzędzia:

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

15/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

−

spawarki automatyczne z odczytem tłumienności wnoszonej przez

połączenie (zwykle metodą PAS) oraz z grzejnikiem do zgrzewania
termokurczliwych osłon spoiny,

−

przecinarki

światłowodów,

−

szczypce do zdejmowania pokrycia pierwotnego i wtórnego światłowodów.

Do montażu i uszczelniania osłon złączowych używa się typowych narzędzi
monterskich opisanych w instrukcji fabrycznej osłon oraz dmuchawy gorącego
powietrza do uszczelniania osłon termokurczliwych.
Prace montażowe powinny być wykonywane w warunkach umożliwiających
prawidłowy montaż, np. w samochodzie montażowo - pomiarowym.
3.3.4. Czynności przy montażu złączy kabli światłowodowych
Obróbka włókien światłowodowych do spajania ich przy użyciu konkretnego typu
spawarki powinna być wykonana zgodnie z instrukcją tej spawarki. Wszystkie
połączenia spajane powinny być w czasie montażu sprawdzone reflektometrem.
Montaż elementów osłony złączowej oraz kaset i zapasów włókien światłowodowych,
a także ostateczne uszczelnienie osłony powinno być wykonane zgodnie z instrukcją
fabryczną osłony.
Wskazane jest, aby przynajmniej przykładowy proces spajania włókna został
utrwalony zapisem ze spawarki na dyskietce komputerowej, dla obserwacji zmian
parametrów spoiny w czasie eksploatacji.
Połączenia spajane światłowodów powinny być tak wykonane, aby tłumienność
złącza była jak najmniejsza. Nowoczesne spawarki do światłowodów, zwłaszcza
wykorzystujące do centrowania rdzeni metodę PAS (Profile Alignement System -
rys.5.) pozwalają dla jednakowych światłowodów osiągnąć tłumienności spoin o
rozrzucie nie gorszym, niż na rysunku 6.

Rys. 5. Zasady systemu centrowania PAS: PŚ - światłowód przygotowany do centrowania, UL - lustro,

ŹŚ - źródło światła, KX - kamera CCD na osi X, KY - kamera CCD na osi Y

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

16/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Rys. 6. Rozrzut tłumienności uzyskany dla N=100 spoin

Prawidłowe wykonanie spoiny światłowodu zależy również od:

- ciśnienia atmosferycznego w miejscu pracy,
- zapylenia środowiska,
- wilgotności powietrza.

Dlatego też spawarki światłowodów dysponują zwykle kilkoma programami procesu
spawania zróżnicowanymi przede wszystkim co do czasu trwania procesu i wielkości
prądu spajania. Objawem niedostosowania programu spajania do warunków
otoczenia jest zwykle niemożność spajania automatycznego. Nie należy w tym
przypadku stosować spajania ręcznego, lecz zmienić program, tak aby spajanie
automatyczne mogło być uruchomione.
Spajanie światłowodów o przesuniętej dyspersji wykonuje się tymi samymi metodami
i przy użyciu tego samego sprzętu jak dla światłowodów bez przesuniętej dyspersji.
Przy łączeniu światłowodów różniących się średnicą pola modów jednokierunkowe
pomiary reflektometryczne wskazują pozorny zysk mocy (wzmocność) w jednym
kierunku oraz pozorną wyolbrzymioną stratę (tłumienność) przy pomiarze w kierunku
przeciwnym. Wynika to z zasady pomiaru przy pomocy reflektometru wykorzystującej
rozproszenie wsteczne sygnału w światłowodzie do określenia miejsca oraz wielkości
zmian wzdłuż tego światłowodu.
W publikacjach technicznych tłumienność spoiny wyznacza się z następującego
wzoru:

gdzie:
W

1,

W

2

– promienie pól modów łączonych światłowodów,

n

1

, n

2

– współczynniki załamania światła w rdzeniach łączonych światłowodów.

Pierwszy składnik określa rzeczywistą tłumienność wnoszoną przez spoinę,
natomiast drugi i trzeci składnik przedstawiają tłumienność pozorną wynikającą z

12

12

12

2

1

1

2

1

2

2

1

12

log

10

log

10

5

,

0

log

20

A

A

A

n

n

W

W

W

W

W

W

A

′′′

+

′′

+

′

=

+

+

























+

=

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

17/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

różnicy wymiarów geometrycznych i współczynników załamania światła w łączonych
światłowodach. W praktyce składnik trzeci jest bardzo mały i może być pominięty w
obliczeniach.
Jeśli założyć, że w

1

i w

2

są promieniami pola modów łączonych włókien

światłowodowych, to można zdefiniować względne niedopasowanie R jako:

dla

|

R

|<

0,8

Tłumienność ta niezależnie od znaku R jest zawsze dodatnia (od kierunku pomiaru

reflektometrycznego).
Drugi składnik po wprowadzeniu R wynosi:

dla



R



<0,35

Składnik ten jest zależny od znaku R, a więc od kierunku pomiaru

reflektometrycznego, (gdy w

1

>

w

2

lub w

2

>

w

1).

Tak więc przy pomiarze reflektometrycznym w kierunku 1-2 tłumienność spoiny

A

12

=4,343 (R

2

-R), natomiast w kierunku 2-1 tłumienność spoiny A

21

=4,343

(R

2

+R).

Dla określenia rzeczywistej tłumienności spoiny A’

12

równania powyższe należy

dodać stronami:

A

12

+A

21

=2A’

12

+A”

12

+A”

21

= 4,343 (R

2

-R+R

2

+R)=4,343

•

2R

2

,

stąd

W ten sposób następuje eliminacja wpływu tłumienności pozornych na określenie

rzeczywistej tłumienności spoiny.

Stąd dla określenia rzeczywistych tłumienności spoin występujących w linii

światłowodowej należy postępować zgodnie z zasadą podaną na rysunku 7.

2

1

2

1

)

(

2

w

w

w

w

R

+

−

=

2

2

2

2

2

2

2

1

12

343

,

4

4

4

ln

10

ln

20

4

4

log

20

1

5

,

0

log

20

R

R

R

R

R

w

w

w

w

A

=

−

+

•

=

−

+

=

























+

=

′

R

R

R

R

R

w

w

A

343

,

4

2

2

ln

10

ln

10

2

2

log

10

log

10

1

2

12

−

=

+

−

•

=

+

−

=

=

′′

2

2

21

12

12

343

,

4

2

2

343

,

4

2

R

R

A

A

A

=

=

+

=

′

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

18/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Rys. 7. Zasada pomiaru i obliczania średniej tłumienności wnoszonej przez złącze światłowodowe.
Oznaczenia: a

1

, a

2

, a

3

- tłumienności wprowadzane przez złącza dla jednego kierunku transmisji (linia

gruba), a’

1

, a’

2,

a’

3

- odp. tłumienności złączy dla odwrotnego kierunku

transmisji, (linia cienka). A

1

, A

2

,

A

3

- średnie tłumienności złączy

3.3.5. Pomiary tłumienności połączeń spajanych w czasie ich montażu
W czasie montażu złącza należy sprawdzić wszystkie połączone włókna przy
pomocy reflektometru. Należy również odnotować długość optyczną linii przed i po
połączeniu odcinków kabli. Pomiary należy wykonać dla fal 1310 i 1550 nm.
Jeśli jest to możliwe, pomiar ten należy wykonywać z zakończeń kablowych tj. z
przełącznicy światłowodowej. W każdym razie pomiary te mogą być wykonane z
końca odcinka linii albo też z jakiegokolwiek odpowiedniego punktu na trasie linii z
zastosowaniem adapterów do podłączania włókien światłowodowych.
Ponieważ przy pomiarze reflektometrem występuje pewna strefa martwa, są
trudności przy pomiarze tłumienności złączy położonych w pobliżu punktu
pomiarowego. Sposobem na pokonanie tej trudności jest przeprowadzenie pomiaru
ze złącza odległego o co najmniej 40 m od złącza badanego, albo też zastosowanie
odpowiednio długiego odcinka tzw. włókna rozbiegowego.
Wykonanie spoiny o minimalnej tłumienności może wymagać kilku prób i powtórzeń.
Aby ilość prób spajania przy wykonywaniu złącza pozostawić na rozsądnym
poziomie, należy przyjąć następujące zasady:

−

jeśli tłumienność połączenia jest wyższa niż 0,10 dB (odczyt ze spawarki),

włókno powinno być przecięte i ponownie spojone,

−

jeśli ponowna próba spajania nie daje pozytywnego rezultatu, należy przejść

do montażu włókna następnego,

−

jeśli to następne włókno daje się zmontować poprawnie, należy powrócić do

włókna poprzedniego i starać się uzyskać prawidłowe połączenie,

−

jeśli próby ponownego spojenia włókna nie dają pozytywnego rezultatu

odnośnie tłumienności spoiny, a osiągane wyniki nie spełniają wymagań, ale
są zbliżone co do wartości, należy uznać, że przyczyną są różne parametry
światłowodów.

Przy tej metodzie ilość prób na jedno włókno nie powinna przekroczyć trzech.
Jeśli nie można uzyskać wymaganej tłumienności również na innym włóknie, a
różnice osiąganych tłumienności włókien są stosunkowo duże, należy sprawdzić
spawarkę i starannie oczyścić elektrody zgodnie z instrukcją obsługi.
Jeśli połączenie włókna można uznać za poprawne, należy umieścić na swoim
miejscu osłony spoiny włókna. Ważne jest, aby ułożenie pętli zmontowanego włókna
w osłonie złączowej wykonać dopiero po całkowitym ostygnięciu osłonki spawu.
Po zmontowaniu i ułożeniu włókna należy ponownie sprawdzić, czy tłumienność
połączenia nie uległa zmianie. Sprawdzenie należy wykonać dla fal 1310 i 1550 nm i
odnotować w protokole.
Dla umożliwienia bardzo dokładnego pomiaru tłumienności połączeń spawanych w
złączach zaleca się prowadzić montaż na odcinku regeneratorowym w krótszych, np.
15 km odcinkach kontrolnych, na których wykonuje się pomiary kontrolne w obydwu
kierunkach transmisji.

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

19/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Po połączeniu odcinków kontrolnych w pełny odcinek regeneratorowy należy
wykonać pomiary tłumienności złączy z obydwu jego końców dla fal 1310 i 1550 nm.
Do pomiarów na odcinkach krótkich należy stosować możliwie krótki impuls sygnału
pomiarowego.
Tłumienność połączenia mierzona dla fali 1550 nm nie może różnić się od wartości
uzyskanych dla fali 1310 nm o więcej, niż 0,05 dB. Jeśli ta różnica jest większa dla
jakiegoś włókna, to prawdopodobną przyczyną jest nadmierne jego naprężenie lub
istnienie mikrozgięć w sąsiedztwie połączenia włókna.
Jeśli to zjawisko obserwuje się na wszystkich włóknach, to należy sądzić, że kabel
został zbyt mocno zagięty lub ściśnięty w pobliżu złącza.
3.3.6. Wymagania na dokumentację
Dokumentacja powinna zawierać informacje dotyczące każdego złącza spajanego
takie jak:

a) tłumienność złącza, odczytaną ze spawarki,
b) tłumienność złącza zmierzoną reflektometrem dla fal 1310 nm i 1550 nm w

obu kierunkach transmisji,

c) barwę połączonych włókien. lub ich numery

Informacje wg punktów a) i c) powinny być dołączone do dokumentacji każdego
złącza kabla optotelekomunikacyjnego, natomiast informacja wg punktu b) powinna
być zawarta w protokóle pomiarów montażowych i końcowych linii.
3.4. Złączki światłowodowe
Do montażu linii światłowodowych Telefonii DIALOG S.A. wykorzystuje się złączki
zgodnie z obowiązującymi dla tej operatora. Dostarczone na budowę złączki powinny
mieć aktualne świadectwo homologacji. Montaż złączek powinien być wykonany
ściśle według zaleceń fabrycznych.
3.5. Kable stacyjne
Wybór rodzaju kabli stacyjnych do montażu linii światłowodowych DIALOG jest
dokonywany zgodnie z obowiązującymi dla tego operatora.
3.6. Przełącznice światłowodowe

3.6.1. Wymagania ogólne
Wybór rodzaju przełącznic do montażu linii światłowodowych DIALOG jest
dokonywany w projekcie technicznym zgodnie z wykazem materiałów
obowiązującym dla tej sieci. Montaż przełącznic powinien być wykonany ściśle
według zaleceń fabrycznych. Jako dokumenty powykonawcze przełącznicy powinny
być przekazane jej dokumenty fabryczne, dokumenty fabryczne elementów
wyposażenia oraz informacje o rozmieszczeniu zakończeń wprowadzonych kabli.
Dokumenty powykonawcze przełącznicy powinny być dołączone do dokumentacji
powykonawczej linii.
3.6.2. Zasady montażu i pomiarów złączy końcowych (stacyjnych)
Montaż złączy światłowodowych końcowych (w stojakach przełącznic
światłowodowych) powinien być wykonany metodą spajania.
Poza tym należy przestrzegać, aby:

– kable stacyjne i złączki światłowodowe spełniały wymagania norm,

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

20/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

– sznury optyczne zakończeniowe (pigtajle) były układane łagodnymi

łukami, bez nadmiernych wygięć i załamań, i posiadały właściwe
oznakowanie,

– wiązki sznurów optycznych były umocowane w stojaku w sposób

trwały, uniemożliwiający zbędne przemieszczenie w czasie eksploatacji.

Złączki światłowodowe oraz złącza końcowe na przełącznicy, a czasem też złącza
przelotowe w komorze kablowej znajdują się blisko siebie i nie jest możliwe ustalenie
tłumienności ich spoin przy użyciu typowych reflektometrów o czasie trwania impulsu
pomiarowego

≥

10 ns. W związku z tym dla oceny poprawności montażu zakończeń

kabli światłowodowych można posłużyć się niżej opisaną metodą pomiaru
sumarycznej tłumienności zakończenia kabla w obydwu kierunkach transmisji (rys 8).
Zestaw przyrządów:

−

Reflektometr,

−

Włókno rozbiegowe o długości co najmniej 1000 m zakończone obustronnie

złączkami światłowodowymi standardu FC-PC

Włókno rozbiegowe

Pomiar w kierunku
B

Kabel

P

ętla

Pomiar w kierunku
A

Badane zakończenie
linii OTK

Złączka
światłowodowa

Złącze
końcowe

Reflektom.

Reflektom.

Rys. 8. Schemat pomiaru tłumienności

Procedura pomiaru
Sprawdzić stan zastosowanego włókna rozbiegowego, a następnie wykonać pomiary
zgodnie ze schematem podanym powyżej dla fali o długości 1550 nm.
Przyrząd należy nastawić zgodnie z poniższymi zaleceniami:

•

RANGE

(zasięg) - powinien być zgodny z długością badanego odcinka,

•

IOR

(współczynnik refrakcji) - dla fali 1550 nm należy ustawić zgodnie z

informacją dostawcy kabla,

•

PULSE

(długość impulsu) - 500 ns

Skala przyrządu powinna być ustawiona, jak następuje

•

HORIZONTAL (poziomo) - należy dobrać skalę tak, by możliwe było

pokazanie tłumienności zakończenia linii światłowodowych i ustawienie
markerów na przyległych długościach odcinków (włókno rozbiegowe i
kabel).

•

VERTICAL (pionowo) -

≤

0,5 dB/działka

Wynik pomiaru jest określony metodą najmniejszej sumy kwadratów (LSA).

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

21/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Wymaganie
Tłumienność zakończenia linii światłowodowych liczona jako średnia algebraiczna z
pomiarów w obu kierunkach transmisji nie powinna przekraczać 0,60 dB. Dla każdej
dodatkowej spoiny na zakończeniu linii światłowodowych (np. dodatkowe złącze w
komorze kablowej) do podanej wyżej wartości należy dodać 0,10 dB.
Powyższy warunek został ustalony przy założeniu, że tłumienność złączki
światłowodowej nie powinna przekraczać 0,5 dB, a tłumienność złącza spajanego
może osiągnąć wartość 0,10 dB.
3.7. Wymagania transmisyjne dla zmontowanego odcinka regeneratorowego
Wszystkie tory światłowodowe jednomodowe na gotowej linii powinny mieć
zmierzoną tłumienność dla fal 1310 nm i 1550 nm, a następnie wyliczoną
tłumienność jednostkową. Jako decydujący należy przyjmować wynik pomiaru dla fali
1550 nm.
Tłumienność jednostkowa każdego toru światłowodowego (bez połączeń) nie
powinna przekraczać wartości przepisanych w uzgodnionych warunkach
technicznych dla kabli danej klasy, wybranej przez projektanta, w sposób
umożliwiający spełnienie wymagań bilansu mocy dla danego odcinka
regeneratorowego.
Dla przypadków krytycznych tj. dla długich odcinków regeneratorowych należy
wybierać kable zawierające światłowody wyższej klasy.
Tłumienność każdego toru światłowodowego (włókien wraz z ich połączeniami) nie
powinna przekraczać wartości sumy tłumienności wszystkich połączonych odcinków
włókien powiększonej o tłumienność połączeń stałych i rozłącznych.
Tak więc rzeczywista tłumienność toru nie powinna przekraczać wartości:

a

tk

≤

α

k

∗

l

opt

+ n

1

∗

0,10 + n

2

∗

0,5 [dB]

gdzie :

a

tk

- tłumienność toru światłowodowego na odcinku regeneratorowym,

mierzona między półzłączkami na przełącznicach sąsiednich stacji
regeneratorowych, w dB.

α

k

- tłumienność jednostkowa gotowego kabla, w dB/km

l

opt

- długość optyczna kabla światłowodowego wraz z zapasami kabla i

włókien w złączach, w km.

n

1

- liczba złączy kabla światłowodowego na odcinku regeneratorowym

n

2

- liczba złączy światłowodowych rozłącznych na odcinku regeneratorowym

Połączenia światłowodów jednomodowych powinny być tak wykonane, aby ich
tłumienność nie przekroczyła wartości:
- 0,10 dB dla połączeń spajanych, określona jako wartość średnia (z uwzględnieniem

znaków) z pomiarów w obu kierunkach transmisji,

- 0,5 dB dla złączy rozłączalnych, jako wartość maksymalna przyjmowana do

obliczeń, a średnia wartość tej tłumienności nie powinna przekraczać 0,3 dB.

Dla połączeń spajanych dopuszcza się maksymalną wartość bezwzględną
tłumienności połączenia 0,3 dB, jeśli 2 próby spajania nie pozwoliły na uzyskanie
wartości 0,10 dB, przy czym uzyskiwane wyższe wartości były prawie jednakowe.
Dopuszcza się na odcinku kontrolnym (15 km) nie więcej niż 2 tego typu połączenia

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

22/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

dla każdego toru pod warunkiem uwzględnienia ich obecności w bilansie mocy
odcinka regeneratorowego.
Tłumienność odbiciowa złączek światłowodowych (reflektancja) nie powinna być
mniejsza niż 35 dB.
Ze względu na położenie złączek światłowodowych w pobliżu źródła światła
laserowego reflektancja jest niezmiernie ważna dla prawidłowej pracy lasera,
zwłaszcza przy transmisji o dużych przepływnościach. Zbyt mała tłumienność
reflektancji może zakłócać pracę lasera, jak to pokazano na rys. 9.

Rys. 9. Wpływ reflektancji na pracę lasera: a) impuls laserowy bez zniekształceń, b) impuls przy
tłumienności reflektancji ok. 24 dB,c) przy tłumienności reflektancji ok. 22 dB, d) przy tłumienności
reflektancji ok. 18 dB.

Jak widać na rysunku dla przypadku b) moc impulsu spada o połowę i zaczynają
pojawiać się w widmie dodatkowe fale. W przypadku c) moc dodatkowych fal
wyraźnie wzrasta, natomiast w przypadku d) moc impulsu laserowego maleje jeszcze
bardziej, a generowane widmo fal klasyfikuje laser jako wzdłużnie wielomodowy. W
granicznym przypadku laser może ulec uszkodzeniu.
W dążeniu do zwiększenia tłumienności reflektancji opracowano sposób
zaszlifowania światłowodów w złączce np. pod kątem 8°-9°. (system Angle Physical
Contact - APC). W takim przypadku znaczna część światła odbitego nie trafia do
lasera, lecz jest tracona w płaszczu światłowodu. Tłumienność reflektancji osiągana
w tym systemie wynosi 70 - 80 dB.
3.8. Niejednorodność tłumienności
Zmiana tłumienności jednostkowej wzdłuż odcinka, pomiędzy sąsiednimi złączami
światłowodowymi, nie powinna przekraczać 0,1 dB/km dla fal 1310 nm i 1550 nm, na
każdym dowolnie wybranym jednokilometrowym odcinku światłowodu.

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

23/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Skokowy wzrost tłumienności wywołany punktowymi wtrąceniami nie powinien być
większy od 0,1 dB.

4. BADANIA I POMIARY LINII ŚWIATŁOWODOWYCH

4.1. Badania wykonywane w trakcie budowy i montażu linii.
Przed przystąpieniem do prac instalacyjnych i montażowych na linii kablowej
wszystkie odcinki fabrykacyjne kabli należy poddać szczegółowym oględzinom
zewnętrznym w celu wykrycia jakichkolwiek uszkodzeń, które mogły powstać
podczas transportu lub przeładunku bębnów. Należy sprawdzić prawidłowość
zabezpieczenia końców kabli przed zawilgoceniem oraz zabezpieczenia samych
kabli na bębnach przed uszkodzeniami, zwracając uwagę także na wygięcia kabla o
zbyt małym promieniu. W przypadkach wątpliwych, tzn. jeśli istnieje podejrzenie o
niewłaściwe obchodzenie się z kablem przed dostarczeniem go na plac budowy,
konieczne jest wykonanie pomiarów reflektometrycznych kabli na bębnach takich, jak
przy odbiorze kabli od producenta.
Na tym etapie prac konieczne jest ustalenie kolejności instalowania poszczególnych
odcinków kabli, dla zachowania zgodności z projektem, zarówno co do typów kabli
przeznaczonych na odpowiednie odcinki w linii, jak i co do długości odcinków
instalowanych. Konieczne jest więc dokonanie alokacji odcinków fabrykacyjnych, a w
razie potrzeby sprawdzenie ich długości i konstrukcji, w celu stwierdzenia zgodności
z projektem technicznym.
W trakcie budowy i montażu linii powinny być wykonywane niżej podane pomiary:

a) Po ułożeniu kabla, a przed rozpoczęciem montażu złączy należy wykonać

pomiary kontrolne potwierdzające parametry światłowodów. Pomiary należy
wykonać przy pomocy reflektometru dla fali 1550 nm.

b) Po wykonaniu połączeń światłowodów należy wykonać pomiary

reflektometryczne z obydwu stron odcinka zmontowanego dla fal 1310 nm i 1550
nm, w celu stwierdzenia poprawności wykonanych połączeń. Dopiero po
pozytywnym wyniku tych pomiarów dla wszystkich włókien światłowodowych w
kablu można przystąpić do ostatecznego zamknięcia mufy złączowej.

c) Po całkowitym zmontowaniu odcinka kontrolnego, dla uzyskania wykresów

reflektometrycznych, należy wykonać na wszystkich włóknach pomiary
reflektometryczne dla fal 1310 nm i 1550 nm, z obydwu stron odcinka. Nie
spełniające wymogów spojenia, ujawnione w trakcie pomiarów należy poprawić.
Wykresy reflektometryczne uzyskane po naprawieniu wadliwych spojeń należy
zarejestrować na dyskietkach komputerowych i przekazać jako załączniki do
dokumentacji powykonawczej. Stanowić one będą charakterystyki wzorcowe
(odniesienia) wybudowanej linii.

d) Po zmontowaniu i połączeniu odcinków kontrolnych w odcinek regeneratorowy

należy pomiędzy przełącznicami światłowodowymi wykonać pomiary
reflektometryczne jak poprzednio. Wykresy reflektometryczne należy
zarejestrować na dyskietkach komputerowych i przekazać jako załączniki do
dokumentacji powykonawczej. Stanowić one będą charakterystyki wzorcowe
(odniesienia) wybudowanej linii.

Poza tym należy wykonać na odcinku regeneratorowym:

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

24/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

– pomiary

tłumienności wynikowej wszystkich światłowodów metodą

transmisyjną,

– pomiary

tłumienności odbicia wstecznego (reflektancji) złączek

światłowodowych.

4.2. Pomiary właściwości transmisyjnych torów światłowodowych metodą

reflektometryczną

Pomiary reflektometryczne na zmontowanej linii powinny umożliwiać określenie:

– całkowitej długości optycznej linii,
– całkowitej tłumienności linii,
– tłumienności jednostkowej całej linii i jej odcinków składowych,
– tłumienności połączeń.

Poprawne wyniki tych pomiarów uzyskuje się tylko wtedy, gdy wartość współczynnika
załamania wprowadzana do reflektometru jest zgodna z wartością podaną przez
producenta kabla.
Dla uzyskania prawidłowych danych potrzebnych do wypełnienia protokołów
pomiarowych niezbędne jest zdjęcie charakterystyk reflektometrycznych wszystkich
światłowodów w kablu z obydwu stron odcinka regeneratorowego dla fal 1310 nm i
1550 nm. Wskazane jest, aby reflektometr umożliwiał zapisanie wyników pomiarów
do pamięci lub na dyskietce. Umożliwia to przeprowadzenie dokładnej analizy tych
pomiarów bez konieczności straty czasu bezpośrednio na terenie budowy. Analizę
taką można przeprowadzić przy pomocy odpowiedniego oprogramowania
komputerowego już po wykonaniu pomiarów na budowie.
Dla uzyskania charakterystyki umożliwiającej dokładną lokalizację złączy, w
niektórych przypadkach konieczne jest podzielenie zdejmowanej charakterystyki
całej linii na kilka odcinków. Chodzi o to, aby odpowiednia skala pomiarowa mogła
wynosić 1 km na jednostkę długości i 0,5 dB na jednostkę tłumienności, co znacznie
zwiększa dokładność pomiarów.
Tłumienność jednostkowa linii mierzona jest w czasie tego samego pomiaru
reflektometrycznego, łącznie z pomiarami tłumienności połączeń. Dla uniknięcia
wpływu odbić na początku i końcu kabla kursory należy rozmieścić następująco:

– kursor 1 w odległości ok. 500 m od początku odcinka,
– kursor 2 w odległości ok. 500 m przed końcem odcinka.

Miejsce umieszczenia kursorów 1 i 2 zależy od długości linii oraz od szerokości
zastosowanego impulsu pomiarowego. Wyniki tak przeprowadzonego pomiaru nie
odpowiadają potrzebom eksploatacji, ale pozwalają dokładniej ocenić tłumienność
jednostkową zmontowanej linii optotelekomunikacyjnej.
Dla określenia całkowitej tłumienności linii na odcinku regeneratorowym należy
podsumować:

−

tłumienność pomierzoną pomiędzy kursorami 1 i 2 obejmującymi trasę linii

pomniejszoną o 500-m odcinki na początku i końcu,

−

tłumienności stacji A i B zmierzone metodą reflektometryczną,

−

tłumienność 1 km kabla pominiętego w pomiarze reflektometrycznym.

Tak określona tłumienność odcinka regeneratorowego linii powinna być potwierdzona
pomiarem transmisyjnym.
Niezmiernie ważnym czynnikiem wpływającym na wyniki pomiarów
reflektometrycznych jest używanie właściwych sznurów optycznych połączeniowych.

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

25/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

W przypadku dużego odbicia pomiędzy reflektometrem a badanym światłowodem, co
ma zwykle miejsce przy stosowaniu różnych adapterów pomiędzy sznurem
pomiarowym, a złączką na przełącznicy, na ekranie reflektometru mogą pojawić się
impulsy o dużej wartości. Wskazują one pozornie na istnienie dużych
niejednorodności w zupełnie przypadkowych miejscach w linii światłowodowej. Jest
to zjawisko tzw. „ducha”, które powinno być sygnałem do poprawienia warunków
przyłączenia reflektometru do badanego światłowodu.
W procesie pomiarów mogą ujawnić się uszkodzenia światłowodów. Lokalizuje się je
przy pomocy reflektometru, znając współczynnik wydłużenia optycznego tj. stosunek
długości optycznej światłowodu do fizycznej długości kabla, w którym ten światłowód
jest umieszczony. Jednak reflektometr potrafi zlokalizować miejsce uszkodzenia tylko
z określonym przybliżeniem.
Dla dokładnego określenia miejsca uszkodzenia w złączu (lub nawet w kablu) stosuje
się pomocniczo źródło światła widzialnego o długości fali ok. 670 nm. Światło to
wywołuje widzialny efekt oświetlenia koloru rubinowego w miejscu uszkodzenia,
załamania lub zagięcia światłowodu.
Reflektometry nowszej generacji są zwykle już wyposażone w takie źródło światła
albo też jest ono odrębnym przyrządem.
4.3. Pomiary tłumienności wynikowej metodą transmisyjną
Dla każdego włókna światłowodowego na odcinku regeneratorowym należy zmierzyć
tłumienność pomiędzy dwoma skrajnymi przełącznicami światłowodowymi. Dla linii
ze światłowodami jednomodowymi pomiar powinien być wykonany dla obu pasm
optycznych tj. 1310 i 1550 nm w obu kierunkach transmisji.
Celem tego pomiaru jest sprawdzenie łącznej tłumienności kabla wraz ze złączami
rozłącznymi i potwierdzenie zgodności z obliczonym bilansem mocy dla odcinka
regeneratorowego oraz z tłumiennością pomierzoną reflektometrycznie.
Pomiar wynikowej tłumienności linii wykonuje się przy wykorzystaniu stabilizowanego
źródła światła i miernika mocy optycznej.
W przypadku posiadania dwóch zestawów nadajnika i miernika mocy optycznej
pozwalających na ciągłą kontrolę względnego poziomu nadawczego i odbiorczego
mocy światła proces pomiaru jest znacznie uproszczony. Rozmieszczenie
przyrządów na obu końcach odcinka pomiarowego znacznie ogranicza czas trwania
pomiarów, gdyż pozwala uniknąć przewożenia zestawów stosownie do kierunku
nadawania i odbioru sygnału. Przebieg pomiaru jest tym bardziej ułatwiony, gdyż
zestaw przyrządu zawiera zwykle wbudowany telefon optyczny (rys.10).
Przed rozpoczęciem pomiarów należy gruntownie oczyścić wszystkie złącza, gdyż
wpływ zanieczyszczeń na wyniki może być bardzo istotny. Do czyszczenia styków w
złączach konieczna jest butelka sprężonego powietrza, jak również płyn czyszczący,
najlepiej czysty alkohol etylowy (99%), lub isopropylowy. Nie należy używać acetonu
lub podobnych płynów, gdyż mogą one uszkodzić lub zniszczyć styki w złączu. Sznur
pomiarowy powinien być podłączony do przyrządu przez cały czas wykonywania
pomiarów i nie może być odłączany, gdyż tłumienność na złączu może ulec zmianie.
Przed rozpoczęciem pomiarów przyrządy powinny być włączone przez co najmniej
10 min, aby źródła laserowe uzyskały ustabilizowany strumień światła. Pomiar
wykonuje się światłem niemodulowanym.

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

26/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Rys. 10. Pomiar tłumienności linii optotelekomunikacyjnej

4.4. Pomiary tłumienności odbicia wstecznego (reflektancji) złączy

rozłączalnych

W jednomodowej linii światłowodowej istotne znaczenie ma odbicie sygnału lasera
zarówno od niejednorodności światłowodu, jak i od złączy spajanych, a zwłaszcza od
złączek światłowodowych rozłącznych. Największe znaczenie posiada odbicie od
złączek znajdujących się blisko lasera, gdyż może to wywołać migotanie prążków
widma lasera, szczególnie niekorzystne przy pracy impulsowej z dużą
przepływnością binarną. Oddziaływanie to jeszcze rośnie przy zastosowaniu laserów
o małej szerokości widma promieniowania. Reflektancja R jest logarytmiczną miarą
ilorazu mocy padającej P

+

wysłanej z lasera i odbitej od niejednorodności P

-

wg

wzoru:

( )

R dB

P
P

=

+

−

10 log

W warunkach eksploatacyjnych linii światłowodowej reflektancja złącza może być
mierzona dwoma metodami:

– z zastosowaniem sprzęgacza kierunkowego,
– z zastosowaniem reflektometru.

Niektóre obecnie stosowane reflektometry posiadają też opcję pomiaru reflektancji.
Układ pomiarowy składa się ze źródła światła podłączonego do jednego z wejść
sprzęgacza kierunkowego typu X. Drugie wejście połączone jest z miernikiem mocy
optycznej (rys.11.).

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

27/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Rys. 11. Układ do pomiaru reflektancji

Jedno z wyjść sprzęgacza zanurzone jest w płynie imersyjnym, a drugie połączone
jest z wtykiem badanego złącza światłowodowego. Zanurzenie w płynie imersyjnym
powoduje, że moc optyczna docierająca do miernika pochodzi tylko od odbicia od
złącza. Sprzęgacz wykorzystywany do pomiaru powinien posiadać odpowiednią
kierunkowość.
Metoda pomiaru polega na porównaniu odbicia pochodzącego od mierzonego
złącza, z odbiciem pochodzącym od wzorca. Wzorcem tym jest element odbijający o
znanej reflektancji R

wz

(dB). Pomiar polega na zmierzeniu poziomu mocy P

wz

(dBm)

po podłączeniu do wzorca, a następnie zmierzeniu poziomu mocy P

zł

(dBm) po

podłączeniu do złącza. Podczas pomiaru drugi koniec światłowodu musi być
zanurzony w płynie imersyjnym.
Reflektancję R oblicza się z zależności:

R(dB) = R

wz

(dB) + P

zł

(dBm) - P

wz

(dBm)

Reflektometr umożliwia dość dokładny pomiar reflektancji, oddzielnie dla każdego
złącza światłowodowego w linii z dokładnością
1 - 2 dB, wystarczającą dla celów eksploatacyjnych. Pomiar można wykonać dwoma
metodami:
W metodzie 1 pomiar polega na porównaniu odbicia pochodzącego od mierzonego
złącza z odbiciem od wzorca, a reflektancja obliczana jest z wzoru:
R = R

wz

+ 2 (P

zł

- P

wz

) (dB)

gdzie:

R

wz

- reflektancja odbicia wzorcowego,

P

zł

- poziom mocy optycznej odbijanej od złącza odczytany z ekranu

reflektometru,

P

wz

- poziom mocy optycznej odbijanej od wzorca odczytany z reflektometru.

Różnica poziomów odbić pochodzących od wzorca i mierzonego złącza mnożona
jest przez 2 ze względu na skalowanie reflektometru uwzględniające dwukrotne
stłumienie sygnału dla fali padającej i odbitej.

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

28/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Pomiar wykonany jest poprawnie jedynie wtedy, gdy odbicia od złącza i wzorca nie
powodują wchodzenia reflektometru w nasycenie, tzn. poziom odbicia powinien
znajdować się poniżej maksymalnej wartości liniowo przetwarzanej przez przyrząd.
W metodzie II pomiar polega na porównywaniu poziomu mocy rozpraszanej na
jednorodnym odcinku światłowodu jednomodowego z poziomem mocy odbijanej
przez złącze optyczne.
Reflektancja wyznaczana jest ze wzoru:

R

WS

A

= −

+











−

10

10

3

1

log

log

[

dB

]

gdzie:
W - szerokość impulsu w sekundach,
S - współczynnik rozpraszania: 10 W/J dla pasma 1310 nm i 5 W/J dla 1550 nm,
A - różnica między poziomem rozpraszania a wierzchołkiem odbicia od złącza,
odczytana w dB z ekranu reflektometru.
4.5. Pomiary wykonywane przy odbiorze linii.
Na zmontowanym odcinku regeneratorowym linii optotelekomunikacyjnej należy
wykonać następujące pomiary:

a) pomiary właściwości transmisyjnych torów optycznych metodą

reflektometryczną,

b) pomiary tłumienności wynikowej torów metodą transmisyjną,
c) pomiar reflektancji optycznych złączy rozłącznych,

Pełny zakres pomiarów wykonuje się dla każdego toru optycznego włączanego do
pracy. Na torach rezerwowych przeprowadza się tylko pomiary wg punktów a i b.
Dla każdego włókna światłowodowego na odcinku regeneratorowym należy
pomierzyć tłumienność metodą reflektometryczną i transmisyjną pomiędzy dwoma
skrajnymi przełącznicami światłowodowymi.. Pomiar powinien być wykonany dla obu
pasm optycznych tj. 1310 nm i 1550 nm w obydwu kierunkach transmisji. Celem tego
pomiaru jest sprawdzenie łącznej tłumienności kabla wraz ze złączami rozłączalnymi
i potwierdzenie zgodności z obliczonym bilansem mocy odcinka regeneratorowego.
Pomiar reflektancji złączy rozłączalnych pozwala na ocenę prawidłowości połączeń
zwłaszcza znajdujących się blisko laserowego źródła światła i mogących szkodliwie
wpływać na jego pracę. Pomiar może być wykonany przy zastosowaniu reflektometru
lub z użyciem sprzęgacza optycznego.
Jak przedstawiono wyżej pomiary linii optotelekomunikacyjnych wykonuje się dla fal
1310 nm i 1550 nm. Jednak przy ocenie parametrów linii powinny decydować wyniki
pomiarów wykonane dla fali o długości 1550 nm. Badania linii polegają na
sprawdzeniu przez służby techniczne wykonawcy i nadzoru inwestorskiego
zgodności jej wykonania z wymaganiami zawartymi w dokumentacji technicznej,
łącznie ze wszystkimi zmianami oraz dodatkowymi uzgodnieniami. Protokoły badań
technicznych wraz z innymi dokumentami stwierdzającymi zgodność wykonania linii z
wymaganiami stanowią podstawę do zgłoszenia linii do komisyjnego odbioru.
Tryb przeprowadzania odbiorów wynika z umowy i przepisów prawa budowlanego.
Dla wykonania pomiarów końcowych na linii światłowodowej należy posiadać
następujący zestaw przyrządów pomiarowych:

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

29/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

a) Stabilizowane źródło światła o długości fali odpowiedniej do pasma pracy

systemu, przy szerokości spektralnej FWHM nie większej od 10 nm. Dla fal
1310

±

20 nm i 1550

±

20 nm są to źródła laserowe. Urządzenie powinno

posiadać zasilanie bateryjne i przewody połączeniowe ze złączami FC-PC.

b) Miernik mocy optycznej o dynamice pomiaru tłumienności od -60 dBm do

+3dBm z dokładnością 0,1 dBm. Powinien on umożliwiać pomiar fali
świetlnej o długości odpowiedniej dla systemu. Urządzenie powinno
posiadać zasilanie bateryjne i przewody połączeniowe ze złączami FC-PC.

c) Reflektometr dla badania linii optotelekomunikacyjnej ze światłowodami

jednomodowymi. Urządzenie powinno posiadać możliwość przełączalnej
pracy na falach 1310 i 1550 nm. Zakres pomiaru powinien wynosić co
najmniej 80 km z rozdzielczością 1 m. Dokładność pomiaru odległości
powinna wynosić 10

-4

.

Dynamika pomiaru tłumienności reflektometrem powinna wynosić co
najmniej:

•

24 dB dla pasma 1310 nm

•

20 dB dla pasma 1550 nm

Urządzenie powinno posiadać zasilanie bateryjne i przewody połączeniowe ze
złączami stosowanymi w TD S.A.. Wskazane jest, aby reflektometr posiadał
możliwość zapamiętywania wyników pomiarów i ewentualnie zapisywania ich na
dyskietkach komputerowych. Umożliwia to precyzyjną obróbkę wyników i
przechowywanie ich dla potrzeb porównawczych w czasie eksploatacji linii.

Do pomiarów metodą transmisyjną mogą być stosowane zestawy zawierające

w jednej obudowie źródło światła, miernik mocy optycznej oraz telefon optyczny.
Pozwala to na znaczne usprawnienie pracy.

Do pomiarów reflektancji mogą być wykorzystane reflektometry posiadające tę

opcję pomiarową albo też specjalne zestawy przeznaczone wyłącznie do tych
pomiarów.
4.6. Wykonywanie testów odbiorczych
Opis
1. TŁUMIENNOŚĆ SPOINY

Należy sprawdzić wszystkie włókna

Należy zmierzyć tłumienność spoiny dla długości fali 1,55

µ

m i 1,31

µ

m w obu

kierunkach transmisji (A-B, B-A) przy użyciu OTDR.
2. TŁUMIENNOŚĆ LINII ZMIERZONA REFLEKTOMETRYCZNIE

Należy sprawdzić wszystkie włókna.

Należy zmierzyć tłumienność linii dla długości fali 1,55

µ

m i 1,31

µ

m dla każdej sekcji

w obydwu kierunkach transmisji przy użyciu OTDR.
Wyniki należy zapisać na dyskietce.
3. TŁUMIENNOŚĆ LINII ZMIERZONA METODĄ TRANSMISYJNĄ I TEST
CIĄGŁOŚCI

Należy sprawdzić wszystkie włókna.

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

30/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Miernik mocy optycznej i źródło światła przed pomiarem powinny zostać
skalibrowane ze sobą, a złącza powinny być czyste.
Należy uzyskać na jednym włóknie połączenie pomiędzy punktami pomiarowymi A i
B przy użyciu telefonów optycznych.
Należy zmierzyć tłumienność dla długości fali 1,55

µ

m i 1,31

µ

m w obu kierunkach,

pomiędzy przełącznicami optycznymi.
Należy zwrócić uwagę czy światłowody są połączone zgodnie ze schematem.
4. INSPEKCJA WIZUALNA

Należy sprawdzić jakość wykonanych prac:

•

Instalacja kabli

•

Wykonanie osłon złączy

Należy również sprawdzić jakość dostarczonej dokumentacji i oznaczeń.
Niestaranne wykonanie, brakujące lub zniszczone części instalacji, złe lub brak
oznaczeń, niekompletna dokumentacja, etc. powinny być odnotowane w Karcie
Zgłoszenia Usterki.
Poniżej podano wykaz kompletu dokumentów wymaganych do odbioru kablowej linii
optotelekomunikacyjnej

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

31/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Lp. Typ

dokumentacji Potwierdzenie

Uwagi

1.

Dokumentacja (projekt) powykonawcza z
wszystkimi dokonanymi zmianami -
potwierdzona przez projektanta, inspektora
nadzoru, kierownika budowy

2.

Inwentaryzacja geodezyjna wykonanych prac
budowlanych

3.

Wyniki pomiarów linii
optotelekomunikacyjnych wykonane wg
zaleceń przedstawionych w załączniku
(Formularz DU2/Z2-01)

4.

Schemat wyprostowany linii z uwzględnieniem
długości: trasowej, optycznej, zapasów oraz
ilością złączy (Formularz DU2/S1-01)

5.

Schemat rozwinięty kanalizacji z zajętością
otworów (Formularz DU2/S2-01)

6.

Schemat optyczny linii z uwzględnieniem
rozszycia kabla na przełącznicach, typem:
przełącznic, złączek, kabla oraz długością
optyczną odcinków i podziałem na tuby
(Formularz DU2/S3-01)

7.

Protokoły robót zanikowych

8.

Protokoły badań odcinków fabrykacyjnych
kabli
- od producenta

9.

Świadectwa homologacji oraz świadectwa
dopuszczenia do obrotu i stosowania w
budownictwie użytych materiałów

10.

Oświadczenie kierownika budowy
stwierdzające zgodność wybudowanej sieci z
projektem, warunkami pozwolenia na budowę
oraz obowiązującymi przepisami i Polskimi
Normami

11.

Protokoły przekazania i przyjęcia terenu od:
użytkowników gruntów
zarządców dróg
zarządców lasów
zarządców sieci melioracyjnej
TP S.A. właściwego dla terenu inwestycji
Zakładu Gazowniczego

12.

Dane o wykonawcy (nazwa firmy, adres,
telefon, fax, telefon osoby odpowiedzialnej za
usuwanie usterek w okresie gwarancyjnym,
termin zakończenia gwarancji i jej zakres)

Nr linii: ………………………………, relacja: ………………………………………

………………………………………

………………………

(miejscowość)

(dnia)

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

32/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Przykład schematu wyprostowanego linii światłowodowej (wycinek)

15

15

15

15

15

15

Centrala

Kablownia

15

15

SKM

WR012333S

HW001.PO02

Zasobnik złą

czowy 1

15

WR20

1.

P

O

01

RAIU

SKM

WR012345S

ZSO

WR001

5,0
5,4

200,0
214,0

370,0
395,9

A

0,0
0,0

27,0

425,0

ZSO

WR004

445,0
476,2

C

450,0
481,5

HW001

ul. Kościuszki 17

WR201

ul. Rysia 12

OK.010203

OK

.0

10

20

3A

ZSP

WR002

ZSO

WR003

Host Wrocław

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

33/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

Przykład schematu eksploatacyjnego (optycznego) linii światłowodowej (wycinek)

l

tras.

=370,0

l

opt.

=395,9

l

tras.

=2035,0

l

opt.

=2177,5

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32

1

2

3

4

8

7

6

5

1/1

2/2

3/3

4/4

4/8

3/7

2/6

1/5

l

tras.

=905,0

l

opt.

=968,4

HW001

Wrocław

ul. Kościuszki 17

HW001.PO01

1-32 E-2000

WE012

Oleśnica

ul. Wrocławska 11

WE012.PO01

1-32 E-2000

Listwa A

1

2

3

4

8

7

6

5

Li

st

w

a B

21

26

25

24

23

22

20

19

18

17

16

15

14

13

35

40

39

38

37

36

34

33

32

31

30

29

28

27

44

43

42

41

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

32

ZSO

WE00011

WE020133S

l

tr

as

.

=80,0

l

op

t.

=9

5,

5

OK.010142A

XOTKtd 8J

OK.010142

XOTKtd 32J

OK.010142

XOTKtd 32J

ZSO

WE00010

WE020132S

Budowa Sieci Optotelekomunikacyjnych

Przygotowana przez:

Numer Normy. Strona

Departament Planowania i Modelowania Sieci

ZN-02/TD S.A. - 09

34/34

Zatwierdzona przez:

Data

Wersja

2

5. DOKUMENTACJA POWYKONAWCZA
Dokumentacja powykonawcza wybudowanej linii optotelekomunikacyjnej powinna
zawierać wszystkie składniki określone prawem budowlanym. Dokumentacja
dostarczana jest inwestorowi po zakończeniu budowy linii.
Część trasową dokumentacji powykonawczej stanowi poprawiona dokumentacja
projektowa wykonywana na bieżąco, w miarę postępu budowy linii, przez
uprawnionego geodetę pod nadzorem wykonawcy i inspektora nadzoru
inwestorskiego. Fakt ten powinien znaleźć odzwierciedlenie w postaci odpowiedniego
zapisu w dzienniku budowy.
Załącznikami do dokumentacji powykonawczej powinny być:

- protokoły przekazania użytkownikom terenu czasowo zajętego dla

potrzeb budowy linii oraz odpowiednie protokoły stwierdzające
prawidłowość wykonania zbliżeń i skrzyżowań linii z innymi
obiektami uzbrojenia terenowego.

-

schemat wyprostowany linii , uwzględniający złącza, zapasy,
przebieg w kanalizacji z podaniem odległości pomiędzy tymi
elementami

- schemat

rozpływu włókien

-

geodezyjna dokumentacja powykonawcza

Do dokumentacji powykonawczej należą również protokoły zawierające wyniki
pomiarów.