Promotor 3/05
Ocena ryzyka
zawodowego
Pracownik warsztatu mechanicznego
Ryszard Bryła
Zarządzanie ryzykiem zawodowym stanowi jeden z elementów
ogólnego systemu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w zakładzie
pracy. Art. 226. Kodeksu pracy nakłada na pracodawcę obo-
wiązek oceny i dokumentacji ryzyka zawodowego. Pracodawca
jest ponadto zobowiązany do stosowania niezbędnych środków
profilaktycznych zmniejszających ryzyko oraz do informowania
pracowników o istniejących zagrożeniach i zasadach ochrony
przed nimi. W przebiegu oceny ryzyka zawodowego najważniejsze
czynności to:
- zebranie informacji i identyfikacja zagrożeń,
- poinformowanie pracowników o występujących zagrożeniach,
- oszacowanie ryzyka zawodowego,
- ocena dopuszczalności ryzyka,
- zaplanowanie działań korygujących lub zapobiegawczych,
- realizacja zaplanowanych działań,
- okresowa kontrola ryzyka.
Oceny tej dokonamy tutaj w sposób zgodny z Polską Normą
PN-N-18002/2000. W normie tej szacowanie ryzyka zawodowego
odbywa się w skali trójstopniowej  R (1, 2, 3), zgodnie z zasadami
przedstawionymi w tabeli I. Według Polskiej Normy ryzyko zawo-
dowe zawiera w sobie dwa najważniejsze elementy:
1. Stopień prawdopodobieństwa wystąpienia niebezpiecznego
zdarzenia (oznaczmy przez  P ).
2. Ciężkość przewidywanych następstw tego niebezpiecznego
zdarzenia (oznaczmy przez  C ).
Ciężkość następstw (C)
Stopień prawdopodobieństwa
(P)
1. Mała (M) 2. Średnia (S) 3. Duża (D)
1. Mało prawdopodobne (M) Małe (1) Małe (1) Średnie (2)
2. Prawdopodobne (S) Małe (1) Średnie (2) Duże (3)
3. Wysoce prawdopodobne (D) Średnie (2) Duże (3) Duże (3)
Tabela I. Szacowanie ryzyka w skali trójstopniowej
Ryzyko określane jako duże jest niedopuszczalne i należy
natychmiast go zmniejszyć, przez zastosowanie odpowiednich
działań i środków. Ryzyko określone jako małe lub średnie
jest dopuszczalne (akceptowalne). W pierwszym przypadku
należy dążyć do tego, by pozostało ono przynajmniej na tym
samym poziomie. W przypadku drugim zaleca się zaplanowa-
nie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka
zawodowego.
Charakterystyka stanowiska
Pracownik rozważanego warsztatu mechanicznego wykonuje
następujące czynności:
- przeprowadza obróbkę ręczną i mechaniczną materiałów, m.in.
poprzez cięcie, piłowanie, gwintowanie, wiercenie i szlifowa-
nie;
- dokonuje łączenia elementów poprzez spawanie elektryczne
i gazowe oraz lutowanie i klejenie;
26 www.elamed.com.pl/promotor
Promotor 3/05
- przeprowadza czynności de- nych, występujących w warsztacie spawarki elektryczne. Przyczyną
montażu zespołów maszyn lub mechanicznym, wyróżnić należy szkodliwych drgań  dz
więków
urządzeń na podzespoły, a te przede wszystkim ruchome części i infradz
więków, może też być
z kolei na poszczególne części maszyn i urządzeń, które mogą m.in. złe posadowienie maszyn
i elementy; być przyczyną poważnych wy- i urządzeń, niezgodne z doku-
- dokonuje montażu maszyn, padków przy pracy. Do czynników mentacją techniczną.
urządzeń i konstrukcji. uciążliwych, które mają duże zna- W dokonanej tutaj ocenie ryzyka
Należy stwierdzić, że o bez- czenie w omawianym zakładzie, przedstawiliśmy tylko najważ-
pieczeństwie i higienie pracy zaliczyć należy hałas. y
ródłem niejsze zagrożenia, występują-
decydują przede wszystkim czyn- hałasu są przede wszystkim ce w warsztacie mechanicznym.
niki niebezpieczne i szkodliwe. maszyny stosowane do obróbki Ocenę tę należy traktować jako
Spośród czynników niebezpiecz- skrawaniem, wiertarki, sprężarki, przykładową.
Karta oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracownika warsztatu mechanicznego
Przed oceną Po realizacji zadań
Możliwe skutki Uwagi o reali-
Lp. Zagrożenie y
ródło zagrożenia Środki profilaktyczne
zagrożenia zacji zadań
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Przestrzegać zaleceń dokumentacji
Urazy spowo-
Brak lub uszkodzenie techniczno-ruchowej maszyny lub
dowane będą-
osłony ruchomych urządzenia. Dokonać przydziału
cymi w ruchu
elementów maszyny lub odzieży oraz ochron osobistych,
elementami
urządzenia. Brak odpo- Śmierć. Ciężkie zgodnie z rozdzielnikiem i kontrolo-
1 maszyn i urzą- D D D D M S
wiedniej odzieży roboczej obrażenia ciała. wać ich stosowanie. Sprawdzać, czy
dzeń oraz
i ochron osobistych. Nie stosowane są okulary przeciwodpry-
odpryskami
przestrzeganie instrukcji skowe (lub osłony twarzy w przypad-
obrabianego
stanowiskowej. ku szlifierek). Omawiać zagrożenia
materiału.
w czasie odprawy codziennej.
Posadowić maszyny i urządzenia
Maszyny i urządzenia zgodnie z dokumentacją (DTR).
stosowane w zakładzie. Choroby narządu Używać tylko w pełni sprawnych
2 Hałas D D D S S S
Narzędzia ręczne i elek- słuchu. technicznie maszyn, urządzeń i elek-
tronarzędzia. tronarzędzi. Stosować ochronniki
słuchu (wkładki lub nauszniki).
Uszkodzenie izolacji prze- Stosować wyłączniki różnicowo-
wodów wiodących prąd. -prądowe i kontrolować ich stan
Kontakt z metalowymi techniczny. Przeprowadzać okre-
Porażenie prą-
3 obudowami maszyn, Śmierć. D S D sową kontrolę zerowań i uziemień. S M M
dem elektr.
urządzeń i elektronarzę- Stosować elektronarzędzia wyposa-
dzi, które mogą być pod żone w sprawne uchwyty wykonane
napięciem. z materiałów izolacyjnych.
Używać sprawnych technicznie
narzędzi ręcznych. Stosować
Narzędzia ręczne.
Złamania koń- rękawice chroniące przed lekkimi
Obrabiane przedmioty.
Uderzenie czyn. Potłucze- urazami mechanicznymi. Dokładnie
4 Demontowane lub S D D S S S
przedmiotami. nia. Urazy dłoni. mocować obrabiane przedmioty, za-
montowane urządzenia
Skaleczenia. równo podczas obróbki ręcznej, jak
i konstrukcje.
i mechanicznej. Stosować obuwie
chroniące przed uderzeniem.
Stosować z
ródła światła dające
Niedostatecz- natężenie oświetlenia zgodne z nor-
Brak lub z
le dobrane z
ró-
ne oświetlenie Uszkodzenie mami. Dbać o właściwe oświetlenie
5 dła światła. y
le dobrane S S S M M M
stanowiska wzroku. naturalne stanowisk pracy, m.in.
oprawy oświetleniowe.
pracy. przez zapewnienie czystości okien,
świetlików i naświetli.
Niesprawna instalacja Systematycznie kontrolować spraw-
elektryczna. Używanie ność instalacji elektrycznej. Zachować
otwartego ognia w pobliżu wymogi bezpieczeństwa ppoż. Wypo-
Pożar. materiałów łatwopalnych Śmierć. sażyć stanowisko w sprzęt gaśniczy.
6 D S D S M M
Wybuch. i wybuchowych. Nieszczel- Oparzenia. Stosować sprawne technicznie zawory
ność instalacji w czasie i reduktory podczas spawania gazo-
spawania gazowego, wego. Przestrzegać przepisów dotyczą-
cofnięcie płomienia. cych składowania butli gazowych.
Zatrucia. Scho- Przestrzegać procedur obchodzenia
Czynniki Rozpuszczalniki. Pyły. rzenia dróg odde- się z substancjami niebezpiecznymi.
7. S S S M M M
chemiczne. Kleje. chowych. Efekty Stosować rękawice ochronne. Zapewnić
uczuleniowe. skuteczną wentylację stanowiska pracy.
Stosować ochrony osobiste podczas
obróbki mechanicznej i procesów
Gorące odpryski metali, Rany oparze-
8 Oparzenia. S S S spawania. Prace wykonywać w ubraniu M M M
płomień palnika. niowe.
kompletnym, czystym i nieuszkodzo-
nym. Zachować szczególną ostrożność.
Długotrwałe prace zwią- Przystosować stanowisko do wymo-
Praca w wy- zane z obróbką ręczną gów ergonomii. Stosować przerwy
Zwyrodnienia
9 muszonej i mechaniczną. Montaż S D D w pracy i dokonywać czasowych zmian S S S
kostno-stawowe.
pozycji ciała. i demontaż urządzeń wykonywanych czynności. W razie
i konstrukcji. potrzeby stosować nakolanniki.
Potłuczenia. Zła- Wyposażyć stanowisko w obuwie
Upadek na Śliskie i nierówne
mania kończyn. ochronne, posiadające podeszwy
10 tym samym powierzchnie w miejscu S S S S M M
Zwichnięcia. Ura- antypoślizgowe. Natychmiast usuwać
poziomie. wykonywania prac.
zy wewnętrzne. z podłogi wszelkie plamy oleju i wody.
www.elamed.com.pl/promotor 27
Prawdopod.
Prawdopod.
Ciężkość
Ciężkość
Ryzyko
Ryzyko
(R)
(R)
(C)
(C)
(P)
(P)