W przypadku pytań
lub wątpliwości skontaktuj
Odzież i obuwie
się z najbliższym specjalistą
BHP lub wejdz
na:
20.5
www.skanska.pl/bhp,
one.skanska/bhp
Standard pracy
Standard ten:
Standard ten zawiera minimum wymagań w zakresie bezpieczeństwa pracy, jakie powinna
spełniać odzież i obuwie stosowane przez pracowników realizujących prace na rzecz
" zawiera wymagania
wynikajÄ…ce z prawa
Skanska.
i norm polskich
oraz wewnętrznych
Dostarczenie pracownikom odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania
uregulowań Skanska S.A.
na danym stanowisku i spełniających wymagania określone w Polskich Normach,
" jest obligatoryjny dla
jest obowiązkiem Skanska S.A. jako pracodawcy. Pracodawca powinien zadbać, by
wszystkich jednostek
Skanska S.A.
były one stosowane zgodnie z przeznaczeniem. Brak odzieży i obuwia roboczego lub
stosowanie odzieży i obuwia roboczego niespełniających wymagań Polskich Norm naraża
" pomaga zapewnić
bezpieczne i skuteczne pracowników na urazy oraz może stwarzać dodatkowe zagrożenia skutkujące wypadkami.
praktyki podczas prac.
A. Wstęp przysługujących zatrudnionym na tych
stanowiskach pracownikom
1. Skanska S.A. ma obowiązek dostarczać " okresy używalności dla każdego
pracownikom nieodpłatnie odzież i obuwie ustalonego rodzaju odzieży i obuwia
robocze oraz egzekwować ich stosowanie roboczego oraz środków ochrony
zgodne z przeznaczeniem. indywidualnej.
2. Odzież, obuwie robocze oraz środki ochrony 7.  Tabela norm przydziału odzieży i obuwia
indywidualnej dostarczane pracownikom są roboczego oraz środków ochrony
własnością Skanska S.A. indywidualnej jest załącznikiem do
3. Środki ochrony indywidualnej opisane Zakładowego Układu Zbiorowego
zostały w standardzie szczegółowym Pracy, zawartego między Skanska S.A.
 20.4 Osobiste  sprzęt i ochrony a przedstawicielami Związków
indywidualne . Zawodowych działających w firmie.
4. Dostarczenie pracownikom odzieży 8. Pracodawca nie może dopuścić
i obuwia roboczego jest konieczne, gdy: pracownika do pracy bez środków ochrony
" odzież własna pracownika może ulec indywidualnej oraz odzieży i obuwia
zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu roboczego, przewidzianych do stosowania
" istnieje potrzeba spełnienia wymagań na danym stanowisku.
technologicznych, sanitarnych lub 9. W zakresie zaopatrzenia pracowników
bezpieczeństwa i higieny pracy. w odzież ochronną i obuwie obowiązują w
5. W Skanska S.A. ustalono rodzaje środków Skanska S.A. umowy ze stałymi dostawcami
ochrony indywidualnej oraz odzieży zwane umowami czerwonymi.
i obuwia roboczego, których stosowanie na 10. Rodzaje umów obowiązujących w Skanska S.A.
określonych stanowiskach jest niezbędne ze w zakresie dostaw towarów i usług zawarto w
względu na ustalenia zawarte w punkcie A1 standardzie szczegółowym  19.3 Umowa .
niniejszego standardu oraz gdy występuje 11. Umowa określa szczegółowo zasady
konieczność zabezpieczenia pracownika współpracy z dostawcami.
przed działaniem niebezpiecznych 12. Załącznikiem do umowy dotyczącej
i szkodliwych dla zdrowia czynników dostaw odzieży, obuwia i środków ochrony
występujących w środowisku pracy. indywidualnej jest  Katalog artykułów BHP
6. W Skanska S.A. ustanowiono  TabelÄ™ norm dopuszczonych do stosowania w Skanska .
przydziału odzieży roboczej i obuwia 13. Katalog ten zawiera nazwę artykułu jego
oraz środków ochrony indywidualnej zdjęcie, dokładny opis, symbol oraz cenę
określającą: zakupu netto.
" podział na stanowiska pracy (rodzaj 14. Katalog jest okresowo przeglądany
wykonywanych czynności) i aktualizowany z uwzględnieniem:
" rodzaj odzieży roboczej i obuwia " wprowadzanych w Skanska S.A.
Wersja 1.0 oraz środków ochrony indywidualnej nowych technologii, maszyn i urządzeń
Standard 20.5 1
generujących zagrożenia do eliminacji b) kategoria II  odzież ochronna niebędąca
lub ograniczenia, w przypadku których środkiem ochrony przed minimalnymi
należy stosować odpowiednie, lepsze zagrożeniami (kategoria I), ani przed
niż dotychczas zabezpieczenia, w tym zagrożeniami życia lub zdrowia
głównie nowe rodzaje odzieży ochronnej (kategoria III). Do tej kategorii zalicza się:
" wycofywania odzieży ochronnej, obuwia " odzież chroniącą przed przecięciem
roboczego oraz środków ochrony " odzież dla spawaczy
indywidualnej niegwarantujących " odzież dla pracowników narażonych
skutecznego zabezpieczenia na kontakt z silnymi substancjami
pracowników chemicznymi
" wycofywania odzieży ochronnej " odzież ostrzegawczą
o niezadowalającej jakości i trwałości. c) kategoria III  odzież ochronna o złożonej
15. Za zaopatrzenie pracownika w należną konstrukcji, do ochrony przed zagrożeniami
mu odzież ochronną, obuwie robocze oraz zdrowia lub życia pracownika. Do tej
środki ochrony indywidualnej odpowiada kategorii należą m.in.:
jego bezpośredni przełożony. " specjalistyczne kombinezony
przeciwchemiczne
B. Odzież " odzież chroniąca przez
promieniowaniem jonizujÄ…cym,
1. Odzież robocza i ochronna są płomieniem, temperaturą powyżej
podstawowymi Å›rodkami ochrony przed 1000°C lub dużymi odpryskami gorÄ…cych
zagrożeniami występującymi w procesie substancji
pracy. " odzież chroniąca przed niskimi
2. Odzież robocza to odzież zabezpieczajÄ…ca temperaturami poniżej -50°C.
lub zastępująca odzież własną pracownika, 7. Odzież robocza jest obecnie zaliczana do
chroniąca tylko przed zabrudzeniem się odzieży ochronnej kategorii I.
substancjami nieszkodliwymi dla zdrowia, 8. Wymagania dotyczące odzieży ochronnej
przyspieszonym niszczeniem odzieży określają Polskie Normy, m.in.:
osobistej oraz stosowana, gdy wymagana " odzież ochronna  wymagania ogólne
jest czystość wytwarzanego produktu. PN-EN 340
3. Odzież ochronna ma za zadanie okrywanie " odzież ochronna dla spawaczy i osób
lub zastępowanie odzieży osobistej wykonujących zawody pokrewne
pracownika oraz zabezpieczanie go PN-EN 470-1
przed jednym lub wieloma zagrożeniami " odzież ostrzegawcza o intensywnej
występującymi na stanowisku pracy. widzialności do użytku profesjonalnego
4. Odzież ochronną stosuje się podczas PN-EN 471
wykonywania konkretnych prac, gdy istnieje: " odzież ochronna przed deszczem
" zagrożenie zranienia ciała PN-EN 343
" zagrożenie przeniknięcia szkodliwych " odzież ochronna dla użytkowników
substancji lub czynników przez skórę pilarek łańcuchowych, przenośnych
człowieka PN-EN 381-5.
" oddziaływanie na człowieka lub kontakt 9. Skanska S.A. zapewnia pełen serwis związany
z wysoką lub niską temperaturą, z użytkowaniem odzieży ochronnej, tj:
ogniem, prądem elektrycznym, " dostawę dla każdego pracownika
wilgocią, zagrożeniami mechanicznymi, należnej odzieży, spełniającej
biologicznymi lub innymi wymagania Polskich Norm oraz ustaleń
" słaba widoczność stwarzająca dla wewnętrznych odnośnie jej kolorystyki
zatrudnionych zagrożenia ze strony oraz oznakowania
poruszających się pojazdów, maszyn " pranie i naprawę przydzielonej każdemu
i urządzeń lub przemieszczanych pracownikowi odzieży w systemie
Rys. 1 Odzież ochronna
o podwyższonej widoczności
materiałów (Rys.1). systematycznej wymiany
5. Odzież ochronna podlega obowiązkowej " wymianę odzieży przed ustalonym
certyfikacji. Po 1 maja 2004 roku odzież terminem jej zużycia w uzasadnionych
robocza została zaliczona do odzieży sytuacjach, np. zniszczenie niezawinione
ochronnej, przy czym jej certyfikacji przez pracownika, stwierdzona utrata jej
dokonuje sam producent lub importer, właściwości ochronnych.
potwierdzając spełnienie wymogów 10. Dla zapewnienia sprawnego systemu
Dyrektywy 89/686/EWG. gospodarki odzieżą, w tym jej serwisowania,
6. Zgodnie z Dyrektywą 89/686/EWG każdy pracownik Skanska otrzymuje dwa
odzież ochronna w zależności od stopnia komplety ubrań ochronnych do stałego
zagrożenia dzieli się na trzy kategorie: użytkowania w systemie wymiennym.
a) kategoria I  odzież ochronna chroniąca 11. Dla zapewnienia każdemu pracownikowi
przed minimalnymi zagrożeniami takimi jak: Skanska S.A. możliwości użytkowania tych
" zabrudzenia nieszkodliwe dla zdrowia samych przydzielonych mu ubrań, znakuje
np. środki czystości o słabym działaniu się je kodami (Rys. 2).
Rys. 2 Odzież robocza
Skanska
" uszkodzenia mechaniczne
o powierzchniowych skutkach C. Obuwie
" oddziaływanie gorących czynników
o niewielkim stopniu zagrożenia 1. Obuwie ochronne przeznaczone jest
" czynniki atmosferyczne do ochrony stóp i nóg przed czynnikami
2
zewnętrznymi, mogącymi powodować " porażeniem prądem elektrycznym
uszkodzenia mechaniczne, chemiczne, " czynnikami atmosferycznymi
oparzenia lub przed działaniem ciepła, " wybuchem  przeznaczone do
zimna i wilgoci. stosowania w atmosferze zagrożonej
2. Obuwie zazwyczaj chroni przez kilkoma wybuchem
rodzajami zagrożeń jednocześnie. " efektem ESD (Electrostatic Discharge) 
Rys. 3 Obuwie ochronne
3. Stopień ochrony obuwia zależy głównie od: wyładowanie elektrostatyczne.
" materiałów użytych do jego wykonania 7. Ze względu na poziom zagrożeń, przed
" konstrukcji obuwia którymi obuwie powinno chronić, ustala się
" wyposażenia w elementy dodatkowe, takie następujący podział obuwia:
jak: podnoski, wkładki antyprzebiciowe, " obuwie bezpieczne  S  safety
ochrona śródstopia lub kostki. " obuwie ochronne  P  protective ;
4. Obuwiem roboczym nazywamy obuwie " obuwie zawodowe  O  occupational .
nieposiadajÄ…ce cech ochronnych, 8. Oznaczenia oraz cechy obuwia
a przeznaczone jedynie do stosowania bezpiecznego, ochronnego oraz
w miejscu pracy m.in. ze względu na zawodowego określa Tabela 1.
wymagania: 9. Każda para obuwia powinna być
" technologiczne oznakowana w sposób czytelny i trwały
" sanitarne przez ostemplowanie lub wytłoczenie
" higieniczne odpowiednich symboli.
" potrzebę ochrony własnego obuwia 10. Producent lub dystrybutor ma obowiązek
pracowników przed zniszczeniem lub dołączyć do każdej pary obuwia instrukcję
zabrudzeniem. obsługi w języku polskim, zawierającą
5. Ze względu na konstrukcję obuwie m.in. informacje dotyczące jego własności
ochronne dzielimy na następujące typy: ochronnych, stosowania, użytkowania,
" półbuty konserwacji i przechowywania.
" trzewiki 11. Oznakowanie obuwia powinno zawierać
" buty (Rys. 3):
" buty do kolan " rozmiar
" buty z przedłużoną cholewką. " znak fi
rmowy
6. Ze względu na przeznaczenie obuwie " oznaczenie producenta
ochronne dzielimy na obuwie chroniące " datę produkcji  kwartał i rok
przed: " kraj producenta
" czynnikami chemicznymi " numer odpowiedniej normy (EN 345, EN
" czynnikami biologicznymi 346, EN 347)
" czynnikami mechanicznymi " oznakowanie symboli odpowiedniej
" czynnikami termicznymi kategorii ochronnej zgodnie z TabelÄ… 1
Tabela 1
Klasa Obuwie bezpieczne Obuwie ochronne Obuwie zawodowe
Materiał EN 345-1 EN 346-1 EN 347-1
Wszystkie materiały SB  podstawowe SB  podstawowe OB  podstawowe
właściwości (podnosek właściwości (podnosek właściwości
ochronny zabezpieczajÄ…cy ochronny zabezpieczajÄ…cy
palce przed uderzeniem palce przed uderzeniem
z energiÄ… 200 J oraz z energiÄ… 200 J oraz
zgnieceniem z siłą 15 kN) zgnieceniem z siłą 10 kN)
Klasa 1 S1: jak SB plus: P1: jak PB plus: O1: jak OB plus:
Wszystkie materiały za " pięta zamknięta " pięta zamknięta " pięta zamknięta
wyjątkiem polimerów " właściwości " właściwości " podeszwa odporna
antyelektrostatyczne antyelektrostatyczne na węglowodory
" pochłanianie energii " pochłanianie energii " właściwości
w obcasie w obcasie antyelektrostatyczne
" pochłanianie energii
w obcasie
S2: jak S1 plus: P2: jak P1 plus: O2: jak O1 plus:
" nieprzemakalność " nieprzemakalność " nieprzemakalność
S3: jak S2 plus: P3: jak P2 plus: O3: jak O2 plus:
" podeszwa odporna " podeszwa odporna " podeszwa odporna
na przebicie na przebicie na przebicie
" podeszwa " podeszwa " podeszwa
z protektorem z protektorem z protektorem
Klasa 2 S4: jak SB plus: P4: jak PB plus: O4: jak SB plus:
Polimery naturalne lub " właściwości " właściwości " właściwości
syntetyczne elektrostatyczne elektrostatyczne elektrostatyczne
" pochłanianie energii " pochłanianie energii " pochłanianie energii
w obcasie w obcasie w obcasie
S5: jak S4 plus: P5: jak P4 plus: S5: jak S4 plus:
" podeszwa odporna " podeszwa odporna " podeszwa odporna
na przebicie na przebicie na przebicie
" podeszwa " podeszwa " podeszwa
z protektorem z protektorem z protektorem
Wersja 1.0
Standard 20.5 3
" oznakowanie dodatkowymi symbolami D. Ewidencjonowanie odzieży i obuwia
w zależności od dodatkowej właściwości
ochronnej  Tabela 2. 1. Wydawane pracownikom odzież i obuwie
sÄ… ewidencjonowane.
Tabela 2 2. Ewidencjonowanie i zamawianie odzieży
i obuwia jest prowadzone w oparciu
Symbol Opis cechy szczególnej
o Elektroniczną Książeczkę Odzieżową
P Odporność podeszwy na przebicie z siłą
(EKO BHP), stanowiącą moduł związany
1 100 kN
z systemem KRUZ (Korporacyjny Rejestr
E Pochłanianie energii w obcasie
Umów i Zamówień).
C Przewodność elektryczna
3. Narzędzie EKO BHP umożliwia:
A Antystatyczność
" zamawianie odzieży zgodnie
I Obuwie izolujÄ…ce elektrycznie
z założeniami Zakładowego Układu
HI Podeszwa izolująca od ciepła
Zbiorowego Pracy, obowiÄ…zujÄ…cego
CI Podeszwa izolujÄ…ca od zimna w Skanska S.A.
" kontrolowanie wyposażenia
WRU Odporność cholewki skórzanej na
pracowników zmieniających miejsce
absorpcjÄ™ wody
pracy  inny oddział niż macierzysty.
HRO Odporność podeszwy na kontakt
4. Podstawowe funkcje modułu EKO BHP są
z ciepłem
następujące:
ORO Odporność podeszwy na węglowodany
" elastyczne dopasowanie norm
WR Odporność na przemakanie na styku
wyposażenia do stanowisk pracy
cholewy i podeszwy w obuwiu skórzanym
" przeglądanie posiadanego wyposażenia
M Odporność śródstopia na uderzenia
w jednym miejscu dla wszystkich
CR Odporność cholewki na przecięcie
pracowników projektu  także tych,
SRA Odporność na poślizg  twarde podłoża
którzy zostali oddelegowani do pracy
typu przemysłowego wewnętrzne
z innego oddziału
(np. posadzka z płytek w przemyśle
" autoryzacja planów zakupów odzieży
spożywczym)
" automatyczne generowanie zamówień
SRB Odporność na poślizg  twarde podłoża
zakupów w KRUZ na podstawie planów
typu przemysłowego wewnętrzne
zakupów EKO BHP
i zewnętrzne (np. posadzka z żywicy
" ewidencjonowanie wydań i zdań
w przemyśle)
wyposażenia  wymiana, serwisowanie
SRC Odporność na poślizg  twarde podłoża
 w tym: pranie, reklamacje
różnego typu wewnętrzne i zewnętrzne
" wszelkie wydruki zwiÄ…zane
z ewidencjonowaniem odzieży i obuwia.
4