Cyfry znaczące. Reguły zaokrąglania liczb

Problem poprawnego zapisywania wyników pomiarów polega najczęściej na

zrozumieniu, czym są cyfry znaczące, a także na poznaniu reguł towarzyszących

zaokrąglaniu liczb.

Cyfry znaczące to w zapisie dziesiętnym danej liczby wszystkie jej cyfry bez

początkowych zer. Aby określić ile jest cyfr znaczących w liczbie, należy „czytać” liczbę

od lewej strony, aż do napotkania pierwszej cyfry różnej od zera. Ta cyfra i każda

następna to są właśnie cyfry znaczące.

Dla przykładu w poniżej przedstawionych liczbach podkreślono te cyfry, które są

cyframi znaczącymi:

11,23
0,00123
0,1200

203,20

3,3 · 10

3

Zapis wyniku oznaczenia wymaga podawania wartości niepewności z dwiema

cyframi znaczącymi i wyniku z ta samą dokładnością (liczbą miejsc dziesiętnych) co

wartość niepewności. Wymusza to nierzadko zaokrąglanie otrzymanych wartości do

odpowiedniej liczby cyfr.

W tablicy 1 przedstawiono przykłady zaokrąglania wartości wyniku i

niepewności w celu ich poprawnego zapisu.

Tablica 1. Przykłady zaokrąglania wartości wyniku i niepewności w celu poprawnego
zapisu wyniku oznaczenia

Wartość przed zaokrągleniem

Jednostka

Poprawne zapisy wyniku

wynik

rozszerzona niepewność

11,345

0,2451

mg/dm

3

11,34 ± 0,25 mg/dm

3

0,010234

0,00033500

mol/ dm

3

0,01023 ± 0,00034 mol/ dm

3

45,378

0,3250002

%

45,38 ± 0,33 %

1879,34

20,234

ppm

187,9 · 10

1

± 2,0 · 10

1

ppm

17,889

0,4845

g

17,89 ± 0,48 g