Giáo Trình Unix Và Lập Trình C Nhiều Tác Giả, 65 Trang

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Muïc luïc:
PHAÀN 1:

UNIX CÔ SÔÛ

Baøi 1. Khôûi ñoäng UNIX
1.1

Baét ñaàu phieân laøm vieäc

1.2

Keát thuùc phieân laøm vieäc

1.3

Caùch duøng leänh cuûa UNIX

Baøi 2. Laøm vieäc vôùi file.
2.1

Toå chöùc file

2.2

Di chuyeån giöõa caùc thö muïc

2.3

Caùc thao taùc cô sôû vôùi caùc thö muïc

2.4

Caùc thao taùc cô sôû vôùi file thöôøng

Baøi 3. Baûo veä caùc file cuûa ngöôøi söû duïng
3.1

Moâ taû ngöôøi söû duïng

3.2

Moâ taû nhoùm ngöôøi söû duïng

3.3

Baûo veä caùc file vaø caùc thö muïc

Baøi 4. Sao, chuyeån, lieân keát vaø tìm kieám file
4.1

Sao cheùp file

4.2

Chuyeån vaø ñoåi teân file

4.3

Taïo lieân keát vôùi file

4.4

Tìm kieám file

Baøi 5. Thoâng tin giöõa nhöõng ngöôøi söû duïng
5.1

Thoâng tin baèng leänh mail

5.2

Thoâng tin baèng leänh write

Baøi 6. Söû duïng chöông trình soaïn thaûo vi
6.1

Khôûi ñoäng vi

6.2

Soaïn thaûo vaên baûn

Baøi 7. Shell script
7.1

Quaûn lyù tieán trình

7.2

Laäp caùch thöùc cho shell script

7.3

Caùc shell UNIX

Baøi 8. Ñoåi höôùng (redirection)
8.1

Vaøo/ra chuan

8.2

Chuyeån ñoåi döõ lieäu giöõa caùc tieán trình

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

8.3

Ñoåi höôùng keùp ñaàu ra chuaån

Baøi 9. Cô cheá thay theá cuûa Shell
9.1

Truyeàn tham soá

9.2

Caùc bieán Shell

9.3

Caùc kí töï ñaëc bieät

9.4

Laáy keát quaû cuûa moät leänh

9.5

Caùc qui taéc thay theá cuûa Shell

Baøi 10. Moâi tröôøng cuûa Shell
10.1 Moâi tröôøng
10.2 Caùc bieán ñònh nghóa tröôùc
10.3 Caùc bieán chung

Baøi 11. Laäp trình möùc cô sôû döôùi UNIX
11.1 Caùc pheùp thöû trong Shell
11.2 Laäp trình moät caáu truùc coù ñieàu kieän
11.3 Laäp trình moät chu trình

Baøi 12. Tín hieäu vaø ñoàng boä
12.1 Quaûn lyù caùc tín hieäu
12.2 Quaûn lyù caùc tieán trình
12.3 Ñeä qui

PHAÀN 2

LAÄP TRÌNH C DÖÔÙI UNIX

Baøi 1. Giôùi thieäu chung
1.1

Caùc lôøi goïi heä thoáng

1.2

Chuû thöïc vaø chuû thöïc quyeàn cuûa tieán trình

1.3

Ñònh nghóa caùc tham bieán chöông trình

1.4

Moät soá ñònh nghóa khaùc

Baøi 2. Quaûn lyù tieán trình
2.1

Nhaän bieát tieán trình

2.2

Nhaän bieát chuû tieán trình

2.3

Thay ñoåi chuû vaø nhoùm chuû

2.4

Taïo moät tieán trình

2.5

Caùc haøm goïi moät tieán trình thay theá

2.6

Ñoàng boä tieán trình

2.7

Möùc öu tieân cuûa tieán trình

2.8

Nhoùm caùc tieán trình

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Baøi 3. Quaûn lyù file
3.1

Môû moät file

3.2

Taïo moät file

3.3

Ñoùng file

3.4

Ñaët maët naï caùc quyeàn thaâm nhaäp file

3.5

Ñoïc file

3.6

Ghi file

3.7

Di chuyeån con troû file

3.8

Caáu truùc moät inode

3.9

Taïo moät inode

3.10 Thay ñoåi quyeàn thaâm nhaäp
3.11 Thay ñoåi chuû sôû höõu hoaëc nhoùm
3.12 Thay ñoåi thö muïc laøm vieäc

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

PHAÀN 1: UNIX CÔ SÔÛ

Baøi 1. Khôûi ñoäng UNIX

Noäi dung: Laøm quen vôùi heä ñieàu haønh UNIX. Baét ñaàu, keát thuùc phieân laøm vieäc, chaïy

moät soá leänh ñaëc tröng.

1.1 Baét ñaàu phieân laøm vieäc:
Baät coâng taéc nguoàn cuûa terminal (trong heä thoáng cuûa NLC laø Xterm sau khi duøng
Exceed keát noái vôùi UNIX server), khoaûng moät giaây sau treân maøn hình hieän doøng thoâng
baùo:

Haõy nhaäp vaøo teân (user name) khi keát thuùc baèng phím Enter. Neáu ngöôøi söû duïng coù
duøng maät khaåu (passwor), treân maøn hình seõ hieän doøng:

Password:

Haõy vaøo maät khaåu cuûa mình vaø keát thuùc baèng phím Enter.
Neáu teân (vaø maät khaåu neáu coù) ñöôïc vaøo ñuùng, terminal ñoù seõ ñöôïc noái vôùi maùy chuû vaø
treân maøn hình seõ hieän kyù töï:

ñoù laø daáu nhaéc cuûa Shell.
Maät khaåu ñaûm baûo an toaøn cho moãi phieân laøm vieäc. Ta coù theå thay ñoåi maät khaåu baèng
leänh

passwd

. Maät khaåu phaûi daøi ít nhaát 6 kyù töï, ít nhaát phaûi coù 2 kyù töï alphabet, phaûi

khaùc vôùi teân (user name) ít nhaát 3 kyù töï, daøi toái ña 13 kyù töï.

1.2 Keát thuùc phieân laøm vieäc:
AÁn

CTRL + D

(giöõ phím CTRL vaø goõ phím D) hoaëc goõ leänh

exit

ñeå keát thuùc phieân laøm vieäc.

1.4 Caùch duøng leänh cuûa UNIX:

Cuù phaùp cô baûn ñeå chaïy moät leänh cuûa UNIX nhö sau:

teânleänh

[-tuyø choïn

][

ñoái soá 1

]…[

ñoái soá n

]

Thí duï:

laø leänh ñeám vaø hieån thò soá doøng, töø vaø kyù töï cuûa moät file. Ta coù theå chaïy leänh wc

nhö sau

/etc/passwd

1139 etc/passwd

-l

/etc/passwd

etc/passwd

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

$wc -ld /etc/passwd /etc/group

1139 etc/passwd

337

etc/group

1476 total

Caùc thoâng baùo loãi khi goïi leänh:

Neáu leänh khoâng toàn taïi hoaëc khoâng tìm thaáy:
$

data

data not found

Neáu cuù phaùp cuûa leänh bò goõ sai:
$

wc -m

/etc/group

usage: wc

[-clw][name…]

Baøi taäp:
Chuù yù: Kyù hieäu <CR> töôïng tröng cho vieäc goõ phím Enter.

Haõy baét ñaàu phieân laøm vieäc vôùi teân (username) cuûa baïn.

Ñôïi khi daáu nhaéc cuûa heä thoáng xuaát hieän (daáu $), goõ vaøo

date<CR>

Gaùn maät khaåu cho teân:

passwd<CR>

Lieät keâ teân nhöõng ngöôøi ñang söû duïng heä

who<CR>

Xem ai laø ngöôøi ñang laøm vieäc taïi terminal:

who am I<CR>
whoami<CR>

Xem teân terminal maø ta ñang laøm vieäc treân ñoù:

tty<CR>

Hieån thò caùc thoâng baùo leân maøn hình:

echo “Xin chao” <CR>
echo “Chao” <CR>
echo “Dau nhac ket thuc boi $ xuat hien sau Chao” <CR>
echo “Hom nay la ngay:”;date<CR>
echo “Hai lenh tren 1 dong cach nhau boi dau ;” <CR>

Duøng leänh cal (lòch):

cal

1900<CR>

cal

01<CR>

cal

1900<CR>

cal

1900 | more<CR>

Moät vaøi leänh khaùc:

logname<CR>

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

uname<CR>
who | wc<CR>

10.

Keát thuùc phieân laøm vieäc:

Ctrl D

(giöõ phím Ctrl vaø goõ D) hoaëc

exit<CR>

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Baøi 2. Laøm vieäc vôùi file

Noäi dung: Caùc khaùi nieäm cô baûn veà file cuûa UNIX, toå chöùc cuûa caùc file treân ñóa, caùc
thao taùc vôùi file.

2.1 Toå chöùc file:
2.1.1 Caùc kieåu file
UNIX coù 3 kieåu file:
-File bình thöôøng (ordinary file): laø moät taäp hôïp thoâng tin (ASCII text hoaëc binary).
-File thö muïc (directory file): chöùa danh saùch caùc teâncoù theå truy nhaäp tôùi thí duï nhö
caùc file bình thöôøng, caùc file ñaëc bieät hoaëc caùc thö muïc con.
-File ñaëc bieät (special file): laø caùc file lieân quan tôùi caùc thieát bò ngoaïi vi cöùng vaø/hoaëc
cô cheá truyeàn tin.

Thí duï:

Baøn phím laø moät file ñaàu vaøo(input file).

Maøn hình laø moät file ñaàu ra (output file).
Maùy in laø moät file ñaàu ra.

2.1.2 Toå chöùc cuûa caùc file
Caùc file cuûa UNIX ñöôïc toå chöùc theo daïng caây (tree). Thö muïc goác (root) cuûa caây
ñöôïc bieåu dieãn baèng kyù töï

Caáu truùc caây cô sôû cuûa heä UNIX ñöôïc boá trí nhö sau:
Kyù hieäu file bình thöôøng

Kyù hieäu file thö muïc

Kyù hieäu file ñaëc bieät

Hình 1: Caáu truùc caây cô sôû cuûa UNIX

2.2 Di chuyeån giöõa caùc thö muïc:

Ñeå di chuyeån giöõa caùc thö muïc trong caây cuûa UNIX, ta duøng 2 leänh sau ñaây:

unix

bin

etc

usr

users

dev

user2

user1

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

chuyeån ñeán thö muïc caàn ñeán (change directory)

pwd

hieån thò teân thö muïc ñang laøm vieäc (print working directory)

Taïi thôøi ñieåm baét ñaàu phieân laøm vieäc, ta ôû trong thö muïc tieáp nhaän (HOME directory).
Muoán xem teân thö muïc tieáp nhaän naøy, ta duøng leänh

pwd

Thí du

ï: user1 coù thö muïc tieáp nhaän laø /users/user1

pwd

/users/user1

Ñeå di chuyeån giöõa caùc thö muïc ta duøng leänh

vôùi teân thö muïc caàn chuyeån ñeán.

/usr/bin

pwd

/usr/bin

cd ..

pwd

/usr

Ñeå veà thö muïc tieáp nhaän khi ta ñang ôû baát kyø ñaâu, goõ:

pwd

/users/user1

2.3 Caùc thao taùc cô sôû vôùi thö muïc:
2.3.1 Xem noäi dung thö muïc:

Xem noäi dung thö muïc hieän ñang laøm vieäc:

Xem noäi dung thö muïc khaùc, chaúng haïn thö muïc /bin:

/bin

Xem theâm thoâng tin cuûa caùc file trong thö muïc:

-l

hoaëc $

Xem teân caùc file trong thö muïc theo coät:

$lc

Khi duøng leänh ls –l ta coù theå phaân bieät caùc kieåu file baèng caùch xem kyù töï ñaàu cuûa doøng
hieån thò, neáu laø:

: file thö muïc.

: file bình thöôøng

hoaëc

: file ñaëc bieät

2.3.2 Taïo thö muïc:
Ñeå taïo moät thö muïc môùi, ta duøng leänh

mkdir

(make directory):

mkdir

index

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

-a

. .

Leänh mkdir taïo moät thö muïc vôùi 2 ñaàu vaøo (entry)

baûn thaân thö muïc coù teân ñaõ cho.

thö muïc . lieân heä vôùi thö muïc ñöôïc taïo ôû treân

thö muïc . . lieân heä vôí thö muïc cha.

2.3.3 Xoùa thö muïc:
Ñeå xoaù moät thö muïc ta duøng leänh

rmdir

(remove directory):

rmdir

index

Neáu muoán xoaù thö muïc khoâng roãng, phaûi duøng leänh

vôùi tuyø choïn

rm -ri

thumuc

2.4 Caùc thao taùc cô sôû vôùi file thöôøng:

2.4.1 Nhaän bieát moät file thöôøng:
Leänh

file

phaân tích noät dung cuûa moät file vaø hieån thò tính chaát cuûa thoâng tin chöùa trong

file:

file /etc/passwd

/etc/passwd: ascii text

file /bin/ls

/bin/ls: 680x0 executable 32 bits page aligned striped

2.4.2 Xem noäi dung moät file thöôøng ASCII:
Coù theå duøng moät trong caùc leänh sau:

cat

duøng ñeå xem noäi dung caùc file nhoû.

hoaëc

xem noäi dung caùc file lôùn theo trang.

cat teân file

teân file

more teân file

2.4.3 Taïo moät file thöôøng ASCII
Taïi Shell cuûa UNIX ta coù theå deã daøng taïo moät file thöôøng ASCII text baèng caùch duøng
leänh

cat

>text_file

abcdef
123456

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Kyù töï ‘>’ ñoåi höôùng, thay vì ñeán ñaàu ra chuaån (standard output) ‘ ‘ ñeán file
ñöôïc quy ñònh ngay sau ‘>’. ÔÛ ñaây caùc kyù töï goõ vaøo ñöôïc ghi vaøo file
‘text_file’.

Leänh

cat

, neáu khoâng coù ñoái soá (argument), seõ coi baøn phím laø ñaàu vaøo chuaån.

Goõ <Ctrl + D> taïi doøng troáng cuoái cuøng keát thuùc vieäc vaøo soá lieäu.

(1) >

Stdin KEYBOARD

FILE stdout

CONSOLE

stderr

Hình 2 : ñoåi höôùng ñaàu vaøo/ra chuaån

Caùch vieát teân file khi taïo file:

ñoä daøi
+ teân file cuûa UNIX sys V daøi toái ña 14 kyù töï
+ teân file cuûa BERKELEY, baét ñaàu töø version BSD 4.2. coù theå daøi ñeán 256 kyù
töï.

khoâng coù söï haïn cheá duøng kyù töï naøo khi vieát teân file, song ta caàn chuù yù vaøi
ñieåm sau:
+ khoâng duøng caùc kyù töï ñaëc bieät (tröø daáu chaám ‘.’ hoaëc daáu gaïch döôùi ‘_’) vì
phaàn lôùn caùc kyù töï ñoù ñöôïc duøng trong cuù phaùp cuûa leänh Shell.

+ file coù teân baét ñaàu baèng daáu chaám ‘.’ laø file aån (hidden).

+ kyù töï vieát thöôøng khaùc vôùi vieát hoa.

Vieát teân file baèng caùch duøng caùc metacharacter (? Vaø *)

kyù töï ‘*’ thay theá moät xaâu kyù töï

kyù töï ‘?’ thay theá moät kyù töï

Thí duï:

/bin/c*

/bin/c?

2.4.4 Xoaù moät file thöôøng:
Leänh :

Coù theå duøng leänh rm vôùi caùc tuyø choïn sau:

-i

coù hoûi ñaùp ñeå khaúng ñònh

-f

khoâng coù hoûi ñaùp. Tuyø choïn naøy raát nguy hieåm, chæ nhöõng ngöôøi söû duïng

coù kinh nghieäm vaø caån thaän môùi neân duøng.

rm text_file

rm -i

text_file

cat

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Baøi taäp:

1. Xem teân thö muïc ñang laøm vieäc:

pwd<CR>

2. Xem noäi dung cuûa thö muïc ñang laøm vieäc:

ls –l<CR>

3. Taïo file vaên baûn tintin:

cat > tintin<CR>

blabla<CR>
BLABLA<CR>
end<CR>

CTRL + D

(giöõ phím Ctrl vaø goõ phím D)

4. Xem noäi dung file tintin:

cat tintin<CR>

5. Xem noäi dung caùc thö muïc /bin

/usr/bin

/dev

ll /bin<CR>

hoaëc

ls -C /bin

hoaëc

ll /bin | pg

6. Taïo 2 thö muïc d1 vaø d2

mkdir d1 d2<CR>

7. Chuyeån thö muïc laøm vieäc ñeán d1
8. Taïo moät file trong thö muïc d1
9. Trôû veà thö muïc tieáp nhaän (HOME directory)

cd<CR>

10. Xem noäi dung thö muïc ñang laøm vieäc:

-l

hoaëc

ls
ll

-R

(xem noäi dung caû caùc thö muïc con)

11. Xoaù thö muïc d1:

d1/*

rmdir d1

Hoaëc

-ri

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Baøi 3. Baûo veä caùc file cuûa ngöôøi söû duïng:

Noäi dung : moâ taû cô cheá baûo veä file cuûa UNIX : ngöôøi söû duïng, nhoùm ngöôøi söû duïng,

caùc quyeàn thaâm nhaäp file

3.1 Moâ taû ngöôøi söû duïng:

3.1.1 Khaùi nieäm:
Moät ngöôøi söû duïng ñöôïc moâ taû baèng caùc thoâng tin sau:

teân

[maät khaåu (neáu coù]

soá nhaän daïng (uid : user identify number)

soá cuûa nhoùm (gid : group identify number)

[chuù thích]

thö muïc tieáp nhaän (HOME directory)

[teân chöông trình cho chaïy luùc baét ñaàu teân laøm vieäc]

Caùc thoâng tin treân ñöôïc chöùa trong file /etc/passwd
3.1.2 Leänh

defuser

Leänh naøy ôû trong danh muïc /etc, noù cho pheùp:

hieån thò danh saùch nhöõng ngöôøi söû duïng.

theâm ngöôøi söû duïng môùi (chæ nhöõng ngöôøi quaûn trò heä thoáng coù quyeàn)

cat

/etc/passwd | pg

root : RKgSspHwm.PB.:0:3:0000-Admin000,,,:/:
date::18:1::/:/bin/date
tty::19:1::/:/bin/tty
user1::3000:300::/users/user1:
user2::3001:300::/users/user2:

/etc/defuser | pg

USER

UID

GID

HOMEDIR

SHELL

root

daemon

bin

/bin

sys

/usr

adm

/usr/adm

date

/bin/date

tty

/bin/tty

sync

/bin/sync

securadm

/etc/secure/bin

/usr/spool/lp

user1

3000

300

/users/user1

/bin/ksh

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

user2

3001

300

/users/user2

/bin/ksh

3.2 Moâ taû nhoùm ngöôøi söû duïng
3.2.1 Khaùi nieäm:
Moät nhoùm ngöôøi söû duïng laø taäp hôïp cuûa moät soá ngöôøi söû duïng coù theå duøng chung caùc
file cuûa nhau.
Moät nhoùm ngöôøi söû duïng ñöôïc moâ taû baèng caùc thoâng tin sau:

teân cuûa nhoùm

[maät khaåu]

soá cuûa nhoùm (gid : group identify number)

[danh saùch nhöõng ngöôøi khaùch (guest)]

Caùc thoâng tin treân ñöôïc chöùa trong file /etc/group
3.2.2 Leänh

defgrp:

Leänh naøy ôû trong thö muïc /etc, noù cho pheùp:

hieån thò danh saùch caùc nhoùm ngöôøi söû duïng.

theâm nhoùm môùi (chæ ngöôøi quaûn trò heä thoáng môùi coù quyeàn).

cat

/etc/group

public :: 100 : invite
animator :: 200 :
stagiaires :: 300 :

$/etc/defgrp

GRP

GID

USERS

root

other

date

sync

shut

bin

root

bin

daemon

sys

root

bin

sys

adm

root

adm

daemon

uucp

daemon

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

nuucp

mail

root

…

3.3 Baûo veä caùc file vaø caùc thö muïc

3.3.1 Caùc quyeàn thaâm nhaäp file:
Khi file ñöôïc taïo laäp, caùc thoâng tin sau ñaây ñoàng thôøi ñöôïc ghi laïi:

uid cuûa ngöôøi taïo file

gid cuûa ngöôøi taïo file

caùc quyeàn thaâm nhaäp file

…

File ñöôïc baûo veä bôûi moät taäp hôïpc caùc bit ñònh nghóa quyeàn thaâm nhaäp:

r w x

suid

sgid

owner

group

other

Trong ñoù:

quyeàn ñoïc

quyeàn ghi

quyeàn chaïy (executing)

suid

set user-id

sgid

set group-id

Ñoái vôùi thö muïc:

quyeàn ñoïc noäi dung thö muïc

quyeàn taïo vaø xoaù file trong thö muïc

quyeàn qua laïi (crossing) thö muïc

Ghi chuù: caùc quyeàn vôùi thö muïc chæ coù hieäu löïc taïi moät möùc nhaát ñònh, thö muïc con coù
theå ñöôïc baûo veä trong khi thö muïc cha thì khoâng.
3.3.2 Leänh

ls -l

Leänh naøy lieät keâ danh saùch caùc file vaø caùc thuoäc tính cuûa chuùng trong moät thö muïc,
qua ñoù ta coù theå phaùt hieän loaïi file, caùch baûo veä, ngöôøi sôû höõu, vaø kích thöôùc cuûa
chuùng…

Thí duï:

Caùc file thöôøng (ordinary files):

-l

/bin

-rwxrwxr-x

bin

16336 Mar 8

1988 cat

-rwxrwxr-x

root bin

16124 Mar 8

1988 cp

-rwxrwxr-x

bin

18760 Mar 8

1988 cat

-rwxrwxr-x

bin

13320 Mar 8

1988 echo

-rwxrwxr-x

bin

33896 Mar 8

1988 ed

-rwxrwxr-x

bin

28928 Mar 8

1988 file

-rwxrwxr-x

root bin

16124 Mar 8

1988 ln

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

-rwxrwxr-x

bin

60152 Mar 8

1988 ls

-rwxr-sr-x

bin

mail 63264 April 2

1988 mail

-rwxrwxr-x

bin

15276 Mar 8

1988 mesg

-rwxr-xr-x

root bin

13180 Mar 8

1988 mkdir

…

Trong ñoù:

Coät 1 : loaïi file vaø quyeàn thaâm nhaäp (-rwxrwxr-x, rwxr-xr-x…)

Daáu tröø ‘-‘ ôû ñaàu coù nghóa file laø file thöôøng (khoâng phaûi thö muïc).

Daáu tröø ôû trong daõy bit coù nghóa laø khoâng coù quyeàn töông öùng bit ñoù.

Ñeå tieát kieäm choã, ngöôøi ta ñaët bit s vaøo cuøng moät nôi vôùi bit x vaø kyù hieäu:
-

s neáu x toàn taïi

S neáu X khoâng toàn taïi.

(bit s : set uid hoaëc set gid khi chaïy file)
Coät 2 : soá lieân keát (link number)
Coät 3 : teân ngöôøi sôû höõu file (owner)
Coät 4 : teân nhoùm sôû höõu file (group)
Coät 5 : kích thöôùc file.
Coät 6,7,8 : ngaøy söûa ñoåi gaàn nhaát
Coät 9 : teân file.

Caùc file ñaëc bieät (Special files):

/dev

crw-------

bin

8.97 May 6

1988 lp1

crw-rw-rw-

root sys

3,2

Apr

09:08 null

brw-r-----

root sys

0,96 Apr

08:54 pd300

crw-rw-rw-

root sys

4,012 May 6

1988 rflop

.
.
crw--w--w-

root other

1,17 Mar 2

07:57 tty11

Trong ñoù:

Coät 1: Kyù töï ñaàu tieân laø c hoaëc b coù nghóa laø file ñöôïc ñoïc hoaëc ghi theo töøng

kyù töï (c) hoaëc ghi theo töøng khoái (b).

Coät 5: Bieåu dieãn majo vaø minor cuûa thieát bò (major: loaïi thieát bò, minor: ñòa chæ

cuûa thieát bò)

Caùc file thö muïc (directory files):

/users

drwxr-xr-x

user1 stagiair

240

Mar 31

10:16 user1

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

drwxr-xr-x

user2 stagiair

Mar 31

11:16 user1

drwxr-xr-x

user3 stagiair

Mar 31

10:16 user1

drwxr-xr-x

user4 stagiair

Mar 31

11:16 user1

trong ñoù:

Coät 1: Kyù töï ñaàu tieân d coù nghóa laø file thö muïc.

Coät 2: Soá caùc thö muïc con

3.3.3 Thay ñoåi quyeàn thaâm nhaäp file:
Leänh

chmod

cho pheùp thay ñoåi quyeàn thaâm nhaäp caùc file vaø thö muïc. Coù theå chaïy leänh

theo 2 caùch:

cho thoâng soá tuyeät ñoái:

chmod

mode teân_file

trong ñoù thoâng soá mode laø moät soá cô soá 8 (octal)

r w x

r - x

r - -

1 1 1

1 0 1

1 0 0

chmod

754

teân_file

duøng caùc kyù hieäu töôïng tröng:

chmod

who [operation]

[right]

filename

trong ñoù:

who :

coù nghóa

user

group

other

all

operation:

theâm quyeàn

bôùt quyeàn

gaùn giaù trò khaùc

right:

reading

writing

execution

ñaët suid hoaëc guid

Thí duï:

chmod

g-w, o = r

toto

3.3.4 Ñaët quyeàn thaâm nhaäp ngaàm ñònh:
Caùc quyeàn thaâm nhaäp ñöôïc gaùn baèng maët naï quyeàn thaâm nhaäp cuûa töøng ngöôøi söû duïng.
Leänh

umask

cho pheùp ta ñaët maët naï naøy. Cuù phaùp cuûa leänh nhö sau:

umask nnn

trong ñoù: nnn laø soá buø 7 cuûa giaù trò caùc quyeàn thaâm nhaäp.

Thí duï:

umask

177

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

titi

-rw-------

user1 other 0

Mar 11

10:11 titi

umask

333

>toto

toto

-r--r--r--

user1 other 0

Mar 11

20:11 toto

3.3.5 Thay ñoåi ngöôøi hoaëc nhoùm sôû höõu file:
Leänh

chown

cho pheùp thay ñoåi ngöôøi sôû höõu.

Leänh

chgrp

cho pheùp thay ñoåi nhoùm sôû höõu.

echo Hello >file1

chmod 700 file1

ls -l file1

-rwx------

user1 stagiair

Apr

14:06 file1

cat file1

Hello

chgrp animator file1

ls -l file1

-rwx------

user1 animator

Apr

14:06 file1

chown user2 file1

ls -l file1

-rwx------

user2 animator

Apr

14:06 file1

cat file1

cat: cannot open file1

Baøi taäp:

1. Haõy taïo chöông trình sau trong thö muïc tieáp nhaän:
-

chöông trình “hello”:

cat >

hello

print ”Hello”
print “How are you ?”
^D

chöông trình reply:

cat >

print “Hello”
print “Fine. And you ?”
^D

2. Xem quyeàn thaâm nhaäp vaøo caùc file treân:

-R

3. Chaïy 2 chöông trình treân.

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Ñaët quyeàn chaïy ñöôïc (executable) cho 2 files treân.
Chaïy laïi 2 chöông trình treân.

hello

chmod +x hello

hello

4. Boû caùc quyeàn thaâm nhaäp tôùi hello vaø reply cuûa nhöõng ngöôøi cuøng nhoùm (group)

vaø cuûa nhöõng ngöôøi khaùc (other)

chmod go = teân file

Coù theå duøng leänh chmod theo caùch khaùc ñöôïc khoâng ? Haõy thöû vôùi caû caùc file

khaùc (g-rwx, o-rwx, 700 …)

5. Thay ñoåi quyeàn thaâm nhaäp sao cho nhöõng ngöôøi cuøng nhoùm coù khaû naêng ñoïc vaø

chaïy caùc file hello vaø reply

6. Haõy thöû thay ñoåi ngöôøi hoaëc nhoùm sôû höõu cuûa moät file:

chown userY file

Khi ñoù file seõ thuoäc sôû höõu cuûa ngöôøi khaùc. Coù theå xoaù ñöôïc khoâng ?

7. Haõy laøm theo höôùng daãn sau:

cat

echo Hello
^D

ñeå taïo file rm, sau ñoù söûa quyeàn thaâm nhaäp ñeå file coù theå chaïy ñöôïc:

chmod +x rm

thöû chaïy file rm ñeå xoaù moät file naøo ñoù ñang toàn taïi:

rm file

Ñieàu gì seõ xaûy ra?
KHOÂNG BAO GIÔØ ÑÖÔÏC ÑAËT TEÂN FILE TRUØNG VÔÙI TEÂN LEÄNH HEÄ THOÅNG.
(CHUÙ YÙ:

test

cuõng laø moät leänh cuûa heä thoáng)

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Baøi 4: Sao cheùp, chuyeån, lieân keát vaø tìm kieám file.

Noäi dung: caùc thao taùc, caùc leänh thöôøng duøng vôùi file

4.1 Sao cheùp file
Leänh

(copy) cho pheùp ta sao cheùp moät hoaëc nhieàu file:

sao cheùp moät file:

file_nguoàn

file_ñích

sao cheùp nhieàu file vaøo moät thö muïc:

file1 file2… thö_muïc

sao taát caû caùc file vaøo moät thö muïc:

thö_muïc

Thí duï:

pwd

/users/user2

-l

total 2

drwxrwxr-x 2

user2 stagiair

Apr

16:31 copie

drwxrwxr-x 2

user2 stagiair

Apr

16:31 source

source

-l

total 3

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

Apr

16:25 original1

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

Apr

16:26 original2

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

Apr

16:27 original3

-l

../copie

total 0

$

original1

../copie/original1.copie

-l

../copie

total 1
-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair 16

Apr

16:25 original1.copie

../copie

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

../copie

-l

total 4
-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair 16

Apr

16:25 original1

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair 16

Apr

16:25 original1.copie

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair 17

Apr

16:26 original2

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair 18

Apr

16:27 original3

4.2 Chuyeån vaø ñoåi teân file:
Leänh

cho pheùp chuyeån vaø ñoåi teân file:

chuyeån moät file:

mv file_nguoàn

file_ñích

chuyeån nhieàu file:

mv file1 file2 …

thö_muïc

mv *

thö_muïc

chuyeån thö muïc:

mv thö_muïc1

thö_muïc2

(caùc thö muïc phaûi coù cuøng thö muïc con)

Thí duï:

pwd

/users/user2/source

-l

total 3

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

Apr

16:25 original1

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

Apr

16:26 original2

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

Apr

16:27 original3

mv original1

original1.bis

-l

total 3

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

Apr

16:25 original1.bis

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

Apr

16:26 original2

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

Apr

16:27 original3

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

pwd

/users/user2

$

-l

total 2
drwxrwxr-x 2

user2 stagiair

Apr

10:20 copie

drwxrwxr-x 2

user2 stagiair

Apr

10:21 source

mv source

replace

-l

total 2
drwxrwxr-x 2

user2 stagiair 96

Apr

10:20 copie

drwxrwxr-x 2

user2 stagiair 96

Apr

10:21 replace

-l

replace

total 3
-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

Apr

16:25 original1.bis

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

Apr

16:26 original2

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

Apr

16:27 original3

4.3 Taïo lieân keát vôùi file:
Taïo lieân keát vôùi file laø taïo theâm cho file teân môùi vaø ñöôøng daãn töông öùng. Leänh

cho

pheùp ta laøm vieäc treân.

file_nguoàn

file_ñích

Baèng leänh ls -l, ta coù theå xem soá lieân keát cuûa file. Leänh rm duøng ñeå xoùa moät lieân keát.
Muoán xoaù moät file, ta phaûi xoaù taát caû caùc lieân keát cuûa noù.

Thí duï:

pwd

/users/user2

-l

total 2

drwxrwxr-x 2

user2 stagiair

Apr

10:20 appli

drwxrwxr-x 2

user2 stagiair

Apr

10:21 source

-l

appli

total 1
-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

Apr

17:05 file1

appli/file1

file.link

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

-l

appli

total 1
-rw-rw-r-- 2 user2 stagiair

Apr

17:05 file1

-l

file.link

total 1
-rw-rw-r-- 2 user2 stagiair

Apr

17:05 file.link

4.4 Tìm kieám moät file
Leänh

find

cho pheùp tìm moät hay nhieàu file trong caây thö muïc. Ta coù theå:

Tìm theo teân:

find ñöôøng_daãn -name teân_file -print

Tìm theo soá i-node (i-num) cuûa file:

find ñöôøng_daãn -inum number -print

Tìm theo teân ngöôøi sôû höõu:

find pathname -user username -print

Ñeå traùnh caùc thoâng baùo loãi ñöa ra maøn hình, ta coù theå ñoåi höôùng ñaàu ra loãi chuaån
(standard error) tôùi moät file khoâng (/dev/null)

find / -name filename -print 2> /dev/null

Thí duï:

pwd

/users/user1

find / -name ttyc2d1 -print 2> /dev/null

/dev/ttyc2d1

ls -i /unix

2810 -r-xr--r-- 2

bin

508516 Mar 10

1989 /unix

find / -inum 2810 -print 2> /dev/null

/unix

/makesys/root/unix

pwd

/users/user1

find /users -user -user1 -print

/users/user1

/users/user1/res1

/users/user1/res

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

/users/user1/file1

total 3
-rw-rw-r-- 1 user1 stagiair

Oct

11:41 res1

-rw-rw-r-- 1 user1 stagiair

Oct

11:42 res

-rw-rw-r-- 1 user1 stagiair

Oct

11:43 file1

Baøi taäp:

1. Taïo 2 files file1 vaø file2 trong thö muïc tieáp nhaän.
2. Sao caùc file ñoù vaøo caùc file file?.old

file1 file1.old

3. Taïo caùc thö muïc src vaø bin

mkdir src

bin

4. Sao caùc file file1 vaø file2 vaøo thö muïc src, caùc file file?.old vaøo thö muïc bin.
5. Xoaù caùc file trong thö muïc tieáp nhaän.
6. Sao caùc files file1, file2, file1.old vaø file2.old trôû laïi thö muïc tieáp nhaän.
7. Ñeå laøm tieáp caùc phaàn sau, caàn toå chöùc caùc file nhö sau:
-

file1 vaø file2 ôû trong thö muïc bin

file1.old vaø file2.old ôû trong thö muïc src vaø

khoâng coù file naøo ôû trong thö muïc tieáp nhaän.

Taïo moät lieân keát teân laø file3 trong thö muïc tieáp nhaän vôùi file1 trong thö muïc bin

/users/userX/bin/file1

/users/userX/file3

8. Lieät keâ 2 file file1 vaø file3

ll -i /users/userX/bin/file1

/users/userX/file3

Ta coù nhaän xeùt gì veà nhöõng thoâng tin ñöôïc ñöa ra maøn hình ?

9. Haõy xoaù file3 vaø kieåm tra xem noù ñaõ bò xoaù chöa, xem ñieàu gì xaûy ra vôùi file1?

Haõy giaûi thích.

10. Leänh chuyeån file (

) cho pheùp ñoåi teân moät file. Haõy sao file file2.old trong

thö muïc src vaøo file file4/

11. Haõy tìm file vi

find / -name

-print 2> /dev/null

12. Xem giaù trò i-num cuûa file vi (duøng

vôùi tuyø choïn –l)

13. Tìm taát caû caùc file coù cuøng giaù trò i-num vôùi vi.

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Baøi 5: Thoâng tin giöõa nhöõng ngöôøi söû duïng

Noäi dung: giôùi thieäu caùc leänh duøng ñeå truyeàn vaø nhaän tin mail, write

5.1 Thoâng tin baèng leänh mail
5.1.1 Gôûi thö
Leänh

mail

cho pheùp gôûi thö cho ngöôøi khaùc. Vieäc gôûi khoâng phuï thuoäc vaøo ngöôøi nhaän

ñang trong phieân laøm vieäc hay khoâng.

mail user1

message written-out

Ctrl-D
$

5.1.2 Nhaän thö:
Khi baét ñaàu phieân laøm vieäc, neáu ta coù thö, treân maøn hình seõ hieän doøng thoâng baùo “you
have mail”. Trong quaù trình laøm vieäc, SHELL seõ laøm coâng vieäc kieåm tra thö ñeán theo
moät chu kyø thôøi gian ñònh tröôùc. Ñeå xem hoäp thö, ta duøng leänh mail khoâng coù ñoái.

Thí duï:

gôûi thö cho ngöôøi khaùc:

whoami

user2

$

mail user3

you can read my files
CTRL-D
$

nhaän thö

bmw
Welcom on DPX/2
login : user3
B.O.S
you have mail

$

mail

From user2 Fri Mar 7 12:07 EET 1992
you can read my files

?h
usage
q

quit

exit without changing mail

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

s [file]

save (default mailbox)

w [file]

same without header

print previous

delete

+ [user]

mail to user

!cmd

execute cmd

Chuù yù: Ñaàu thö (header) coù theå bò thay ñoåi khi laøm vieäc treân maïng.

5.3

Thoâng tin baèng leänh write

Leänh write cho pheùp gôûi thoâng baùo töùc thôøi tôùi nhöõng ngöôøi khaùc ñang trong phieân laøm
vieäc.

write user2

hello my friend
how are you
CTRL – D
$

Leänh wall cho pheùp gôûi thoâng baùo tôùi taát caû nhöõng ngöôøi ñang laøm vieäc trong heä.

Leänh write ghi thoâng tin tröïc tieáp leân maøn hình neân coù theå gaây nhieãu cho coâng vieäc maø
ngöôøi nhaän ñang laøm. Ñeå traùnh laøm vieäc ñoù coù theå duøng leänh mesg vôùi tuyø choïn n.

mesg

…

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Baøi 6: Söû duïng chöông trình soaïn thaûo vi möùc cô sôû

Noäi dung: giôùi thieäu chöông trình soaïn thaûo vi, cung caáp moät soá kieán thöùc cô sôû ñeå coù

theå soaïn thaûo ñöôïc vaên baûn hay chöông trình.

6.1 Khôûi ñoäng vi

6.1.1 Giôùi thieäu chung:
vi (vieát taét cuûa Video Interactif) laø chöông trình soaïn thaûo vaên baûn theo trang maøn
hình:

Maøn hình ñöôïc xem nhö moät cöûa soå môû treân file.

Coù khaû naêng di chuyeån cursor tôùi baát kyø nôi naøo treân maøn hình.

Cöûa soå coù theå di chuyeån töï do treân file.

Ñeå hieån thò ñuùng, vi caàn bieát kieåu terminal ñang duøng.
Ta coù theå ñònh nghóa ñöôïc kieåu terminal baèng caùch gaùn gía trò cho bieán moâi tröôøng
TERM:
Thí duï:

$TERM=tws2103;export TERM

Phaàn lôùn caùc phím ñöôïc duøng ñoäc laäp hoaëc keát hôïp vôùi phím SHIFT vaø CTRL ñeå taïo
caùc leänh cuûa vi.
Khi moät leänh bò goõ sai, vi baùo hieäu baèng nhaùy maøn hình, keâu beep hoaëc thoâng baùo loãi.
Chöông trình vi ñöôïc xaây döïng töø chöông trình soaïn thaûo doøng ex. Caùc leänh cuûa ex coù
theå ñöôïc goïi khi coù daáu “:” ôû doøng cuoái maøn hình.
6.1.2 Baét ñaàu duøng vi
Ta coù theå goïi vi vôùi teân file vaên baûn:

teân_file

Cöûa soå soaïn thaûo seõ ñöôïc môû taïi ñaàu file. Neáu file chöa toàn taïi, noù seõ ñöôïc taïo bôûi leänh
ghi. Doøng cuoái cuøng treân maøn hình ñöôïc duøng cho nhöõng vieäc sau:

vaøo caùc leänh,

thoáng keâ,

baùo loãi.

Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi môùi duøng vi, coù theå duøng version khaùc cuûa vi:

vedit

teân_file

version naøy cuûa vi seõ hieän thoâng baùo INPUT MODE khi ta ñang trong cheá ñoä nhaäp vaên
baûn.

Khi ta chæ muoán xem noäi dung cuûa moät file, duøng:

$view teân_file.

version naøy cuûa vi môû file chæ ñeå ñoïc, cho pheùp ta xem ñöôïc noäi dung maø traùnh ñöôïc
nguy cô file bò thay ñoåi.

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

6.1.2 Ra khoûi vi:
Muoán ra khoûi vi vaø ghi file coù theå duøng moät trong caùc caùch sau:

hoaëc

sau ñoù :q

hoaëc

Ra khoûi vi vaø khoâng ghi file:

(neáu khoâng coù söûa ñoåi) hoaëc

Khi ñang trong vi, muoán laøm vieäc vôùi SHELL, ta coù theå laøm nhö sau:

chaïy moät leänh cuûa SHELL

:!leänh

hoaëc goïi SHELL, sau ñoù chaïy caùc leänh ta muoán, khi keát thuùc aán CTRL-D ñeå trôû
laïi vi:

:!sh
$leänh
$CTRL-D

6.2 Soaïn thaûo vaên baûn:
6.2.1 Xen vaên baûn:

xen kyù töï treân moät doøng:

a <text> <ESC>

Xen kyù töï vaøo sau cursor. Leänh khoâng
ñöôïc hieån thò treân maøn hình. ESC: Keát thuùc
cheá ñoä xem.

i <text> <ESC>

Xen kyù töï vaøo tröôùc cursor.

A <text> <ESC>

Xen kyù töï vaøo cuoái doøng.

I <text> <ESC>

Xen kyù töï vaøo ñaàu doøng.

xen doøng:

o <text> <ESC>

Xen moät doøng vaøo tröôùc doøng chöùa cursor.

O <text> <ESC>

Xen moät doøng vaøo sau doøng chöùa cursor.

Ghi chuù: muoán xen caùc kyù töï khoâng in ñöôïc (non printable) ta phaûi goõ:

CTRL – V

tröôùc chuùng.

6.2.2 Di chuyeån cursor trong file:

theo kyù töï:
sang traùi: duøng phím muõi teân traùi hoaëc h hoaëc backspace.
xuoáng doøng: duøng phím muõi teân xuoáng hoaëc j hoaëc linefeed
sang phaûi : duøng phím muõi teân phaûi hoaëc i hoaëc escape.
leân doøng : duøng phím muõi teân leân hoaëc k.

theo doøng:

veà ñaàu doøng

cuoái doøng

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Enter

ñaàu doøng tieáp

ñaàu doøng treân

(null) veà ñaàu doøng vaät lyù (doøng baét ñaàu baèng daáu caùch hoaëc tab)

theo maøn hình:

veà ñaàu maøn hình (Home)

veà giöõa maøn hình (Middle)

veà cuoái maøn hình (Last)

theo töø (word):

veà ñaàu töø tieáp

ñaàu töø hieän taïi

cuoái töø hieän taïi

theo caâu (sentence):

(

veà ñaàu caâu

)

veà cuoái caâu

daáu keát thuùc moät caâu laø caùc daáu

hoaëc

theo ñoaïn vaên (paragraph):

{

veà ñaàu ñoaïn vaên

}

cuoái ñoaïn vaên

ñoaïn vaên keát thuùc baèng moät doøng troáng.

theo cöûa soå (window):

doøng hieän taïi ôû giöõa cöûa soå.

z<Enter>

doøng hieän taïi ôû ñaàu cöûa soå.

doøng hieän taïi ôû cuoái cöûa soå.

xuoáng nöûa cöûa soå

leân nöûa cöûa soå

xuoáng moät cöûa soå (-2 doøng)

leân moät cöûa soå (2 doøng)

Ghi chuù: ^ laø kyù hieäu cuûa phím CTRL

theo soá thöù töï doøng:
Ñeå hieån thò soá thöù töï cuûa caùc doøng soaïn thaûo:

set

Xoaù boû hieån thò treân:

set nonu

n <Enter>

hoaëc

chuyeån cursor ñeán doøng thöù n

:$ hoaëc G

ñeán doøng cuoái vaên baûn

se list

hieån thò caùc kyù töï aån (hidden)

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

tìm daõy kyù töï:

kyù hieäu chieàu tìm xuoâi.

kyù hieäu chieàu tìm ngöôïc.

/string

chuyeån cursor tôùi doøng chöùa daõy kyù töï theo chieàu xuoâi.

?string

chuyeån cursor tôùi doøng chöùa daõy kyù töï theo chieàu ngöôïc.

laëp laïi tìm xuoâi.

laëp laïi tìm ngöôïc.

6.2.3 Xoùa vaên baûn:

xoùa kyù töï:

xoùa kyù töï taïi vò trí cursor

xoùa 3 kyù töï

xoùa kyù töï tröôùc vò trí cursor

xoùa doøng vaên baûn:
dd hoaëc :

d<CR>

xoùa doøng chöùa cursor

3dd

xoùa 3 doøng baét ñaàu töø doøng chöùa cursor

hoaëc

xoùa ñeán cuoái doøng

xoaù töø chöùa cursor

3dw

hoaëc

d3w

xoaù 3 töø

d/string

xoùa khi heát daõy string

6.2.4 Thay theá vaên baûn:

thay theá kyù töï:
rc

thay theá kyù töï hieän taïi baèng kyù töï c (???)

R<text><ESC>

thay theá soá kyù töï baèng daõy “text”

thay theá doøng:

S<text><ESC>

xoùa doøng hieän taïi vaø thay noù baèng “text”

thay theá töø:

cw<text><ESC>

thay moät töø baèng “text”. Töø ñöôïc thay theá tính töø cursor
ñeán kyù töï $.

c2w<text><ESC>

thay 2 töø.

hoaëc c

thay theá cuoái doøng

c/string

thay theá ñeán heát ”string”

6.2.5 Xoùa hoaëc laëp laïi leänh:

Xoaù leänh

xoùa taùc duïng cuûa leänh cuoái cuøng

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

xoaù taát caû thay ñoåi ñaõ laøm treân doøng hieän taïi.

Laëp laïi leänh:
.

laëp laïi leänh söûa ñoåi vaên baûn cuoái cuøng (???)

6.2.6 Xem traïng thaùi vaên baûn ñang soaïn thaûo:
^G

Hieån thò teân, traïng thaùi, soá doøng, vò trí ,cursor vaø phaàn traêm vaên baûn tính töø vò
trí cursor ñeán cuoái vaên baûn.

6.2.7 Sao cheùp, chuyeån vaên baûn:

di chuyeån vaên baûn:

Moãi laàn thöïc hieän moät leänh xoùa (x hoaëc d), vi ñeàu ghi laïi phaàn vaên baûn bò xoùa vaøo
vuøng ñeäm rieâng cho ñeán laàn xoùa sau. Leänh p vaø P cho pheùp laáy laïi vaên baûn töø vuøng
ñeäm ñoù. Tröôùc khi thöïc hieän leänh naøy, cursor phaûi ñöôïc ñaët vaøo vò trí cuøng kieåu vôùi
phaàn vaên baûn coù trong vuøng ñeäm:

-kyù töï

-töø

-doøng

-cuoái doøng (end of line)

p sao phaàn vaên baûn xoaù laàn cuoái cuøng vaøo sau ñoái töôïng trong cuøng kieåu.
P sao phaàn vaên baûn xoaù laàn cuoái vaøo tröôùc ñoái töôïng cuøng kieåu.

Moät caùch khaùc ñeå chuyeån doøng:

5,10m20

chuyeån caùc doøng töø 5 ñeán 10 tôùi sau doøng 20

Sao cheùp vaên baûn:

Leänh y(yank) cho pheùp sao phaàn vaên baûn ta muoán vaøo vuøng ñeäm. Muoán sao phaàn
vaên baûn töø vuøng ñeäm ra, ta phaûi chuyeån cursor vaøo nôi caàn sao, sau ñoù duøng p hoaëc
P.

Y3w

sao 3 töø vaøo vuøng ñeäm

hoaëc

sao doøng hieän taïi vaøo vuøng ñeäm.

5yy

sao 5 doøng vaøo vuøng ñeäm

Moät caùch khaùc ñeå sao cheùp doøng:

5,8t25

sao caùc doøng töø 5 ñeán 8 tôùi sau doøng 25

6.3

Duøng vi vôùi danh saùch caùc leänh ñaõ chaïy cuûa Shell (history of commands)

Leänh

(fix command) cho pheùp ta soaïn thaûo baèng vi vaø chaïy laïi caùc leänh ñaõ chaïy cuûa

Shell, caùch duøng nhö sau:

soaïn thaûo vaø cho chaïy leänh cuoái cuøng:

$fc

soaïn thaûo moät nhoùm leänh vaø cho chaïy:

$fc

xem danh saùch 16 leänh cuoái cuøng:

$fc

-l

hoaëc history

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

$fc

-lr

(danh saùch theo thöù töï ngöôïc laïi)

taïo moät file chöùa moät soá leänh ñaõ chaïy (cuûa history):

$fc

-nl

> cmd

cmd laø moät file chöùa caùc leänh cuûa history töø leänh n1 ñeán leänh n2

Baøi taäp:

1. Sao file vaên baûn coù saün vaøo thö muïc tieáp nhaän:

cp /users/EXERCISES/editsave

edition

2. Duøng chöông trình vi ñeå soaïn thaûo file treân:

edition

3. Chuyeån cursor xuoáng cuoái doøng vaên baûn, xong laïi chuyeån veà ñaàu vaên baûn.
Duøng:

CTRL – D vaø CTRL – U hoaëc

CTRL – F vaø CTRL – B hoaëc
G

vaø :1

4. Haõy söûa:
-

Teân “Dupont Jean” ñaàu tieân thaønh “Jean-Jacques”

Teân “Dupont Pierre” ñaàu tieân thaønh “Jean-Pierre”

Laøm nhö sau:
/Dupont Jean/
chuyeån cursor tôùi kyù töï “n” cuûa “Jean”
a-Jacques<ESC>

/Dupont Pierre/

chuyeån cursor tôùi kyù töï “p” cuûa “Pierre”
iJean-<ESC>

5. Haõy vaøo teân mình vaøo doøng tröôùc doøng “Dupont” ñaàu tieân:

:1
/Dupont/
Oname<ESC>

6. Haõy vaøo bieät hieäu hoaëc moät teân baát kyø vaøo sau doøng “Dupont” cuoái cuøng:

G
?Dupont?
oname<ESC>

7. Ghi file vaø ra khoûi vi:

:wq hoaëc
ZZ

8. Vaøo laïi vi vaø soaïn thaûo file edition. Ñaët vaø boû cheá ñoä hieån thò soá doøng.

vi edition
:set nu
:set

nonu

9. Haõy söûa “Dupont Jean” thaønh “Martin Jean”:

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Chuyeån cursor tôùi kyù töï “D” cuûa “Dupont”:
hoaëc:

XxxxxxiMartin<ESC>

(duøng x ñeå xoùa kyù töï)

(neáu laøm sai hoaëc muoán laøm laïi goõ U ñeå xoaù boû toaøn boä thay ñoåi treân doøng)
hoaëc:

dwiMartin<ESC>

(duøng dw ñeå xoùa töø)

hoaëc:

cwMartin<ESC>

(duøng cw ñeå thay töø)

10. Xoaù doøng chöùa “Coteau Jean”:

/Couteau Jean/
dd

11. Thay taát caû “Dupont” thaønh “Durand”

/Dupont/
cwDurand<ESC>
//
.

12. Chuyeån caùc doøng chöùa “Durand” xuoáng cuoái vaên baûn:
Chuyeån cursor tôùi doøng “Durand” ñaàu tieân:

4dd

(xoùa 4 doøng vaø ñöa vaøo vuøng ñeäm)

(chuyeån ñeán cuoái vaên baûn)

(sao töø trong vuøng ñeäm)

13. Nhaân ñoâi doøng chöùa “Martin Jean”

yy
p

14. Hieän ta ñang trong vi, haõy gôûi thoâng baùo tôùi cho ngöôøi khaùc ñang trong phieân

laøm vieäc:

:!who
:!mail userX
message
^D

15. Ta ñang ôû taïi thö muïc tieáp nhaän, söûa ñoåi vaø chaïy laïi moät leänh:

$cd
$write userX
message
^D
$fc

->söûa X thaønh Y

:wq
$

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Baøi 7 Shell_script

Noäi dung: giôùi thieäu shell, tieán trình (process) vaø caùc caùch thöùc thöïc hieän tieán trình.

Shell coù theå ñoïc vaø thöïc hieän moät file goàm danh saùch caùc leänh caàn thöïc hieän.
File ôû daïng naøy ñöôïc goïi laø shell_sript hoaëc procedure
Shell_script ñöôïc thöïc hieän nhôø shell, vaø chính shell seõ phaùt sinh vaø quaûn lyù taát caû caùc
tieán trình caàn thieát ñeå thöïc hieän coâng vieäc ñöôïc moâ taû trong shell_script

7.1 Quaûn lyù tieán trình:

7.1.1 Muïc ñích cuûa shell
Shell laø chöông trình thoâng dòch leänh

7.1.2 Taïo tieán trình:
Khaùi nieäm chung veà tieán trình:
Tieán trình ñöôïc hieåu laø vieäc thöïc hieän moät coâng vieäc hay moät chöông trình trong moâi
tröôøng cuï theå trong heä thoùng. Ta coù theå phaân bieät hai loaïi tieán trình:

Tieán trình heä thoáng: laø tieán trình khoâng gaén vôùi baát kyø moät terminal naøo, noù
ñöôïc taïo ra vaøo thôøi ñieåm khôûi ñoäng heä thoáng hoaëc vaøo caùc thôøi ñieåm coá ñònh
do ngöôøi duøng quaûn trò heä thoáng ñaët.

Hieån thò $

Ñoïc leänh

Taïo tieán trình

Ñôïi tieán trình keát thuùc

Hieån thò $

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Tieán trình do ngöôøi söû duïng taïo ra.

Caùc tieán trình ñöôïc toå chöùc theo daïng caây:

Tieán trình cha

tieán trình con

(parent)

(child)

Ñoái vôùi ngöôøi söû duïng, tieán trình cha laø Shell ñöôïc taïo taïi thôøi ñieåm baét ñaàu phieân laøm
vieäc.
7.1.3 Lieät keâ caùc tieán trình:
Leänh ps cho pheùp lieät keâ danh saùch caùc tieán trình ñang dieãn ra:

$ps

-f

UID

PID PPID C

STIME

TTY TIME COMMAND

user5

4582 1

11:04:45

tty23 0:01 -sh

user5

4792 4582 36

11:10:04

tty23 0:04 ps -f

trong ñoù:

UID

soá UID cuûa ngöôøi chuû tieán trình

PID

soá cuûa tieán trình (process identity)

PPID

soá cuûa tieán trình cha (parent process identity)

chæ soá söû duïng boä xöû lyù (processor utilization for scheduling).

STIME

thôøi ñieåm baét ñaàu tieán trình

TTY

terminal ñieàu khieån tieán trình

TIME

thôøi gian tích luyõ thöïc hieän tieán trình (cumulative time)

COMMAND teân leänh sinh ra tieán trình

Tieán trình soá 1 laø tieán trình init, trong ñoù coù chöùcc naêng giaùm saùt caùc terminal, laø tieán
trình cha cuûa taát caû caùc tieán trình Shell khi login.
Caùch thöïc hieän moät shell_script:

chmod +x proc

proc

hoaëc

proc

7.2 Laäp caùch thöùc (setup) cho shell_script:

Leänh set cho pheùp laäp caùch thöùc chaïy shell_script.

set

-x

hieån thò doøng leänh sau khi trieån khai leänh

set

-v

hieån thò doøng leänh tröôùc khi trieån khai

set

-e

ra khoûi shell_script sau khi gaëp moät loãi

set

-t

ra khoûi shell_script sau leänh tieáp

set

xoaù taùc duïng cuûa x vaø v

Vieäc laäp caùch thöùc chæ lieân quan tôùi shell_script ñang chaïy. Caùc tuyø choïn -x vaø –v coù
theå ñöa vaøo doøng leänh goïi shell_script:

-v

proc

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

-x

proc

Thí duï:

duøng “-x”:

cat exam1

set

-x

echo “The current directory is :”
pwd
echo “List of files :“
echo file1 file2 file3

exam1

+ echo The current directory is :
The current directory is:
+ pwd
/users/user8
+ echo List of files:
List of files:
+ echo file1 file2 file3
file1 file2 file3

duøng “-v”:

cat exam2

set

-v

echo “The current directory is :”
pwd
echo “List of files :“
echo file1 file2 file3

$

exam2

echo The current directory is :
The current directory is:
pwd
/users/user8
echo List of files:
List of files:
echo file1 file2 file3
file1 file2 file3

Coù theå duøng kyù töï ‘#’ ñeå vieát chuù thích cho doøng leänh trong shell_script, neáu chuù thích
vieát ngay sau leänh treân cuøng moät doøng, ta phaûi cho ít nhaát moät daáu caùch (space) vaøo
tröôùc kyù töï ‘#’.

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

7.2 Caùc loaïi Shell UNIX

Coù 3 loaïi shell UNIX:

csh

cuûa Berkeley BSD

cuûa AT&T, Bourne-shell

ksh

cuûa AT&T,Korn-shell

Shell ksh duøng trong taøi lieäu naøy laø toaøn boä sh keát hôïp vôùi phaàn phaùt trieån cuûa csh.
Shell csh coù cuù phaùp gioáng ngoân ngöõ C, nhöng caùc shell_script cuûa csh khoâng chaïy
ñöôïc döôùi sh vaø ksh.
Döôùi ñaây laø lieät keâ nhöõng khaùc nhau cô baûn khaùc:

csh vaø ksh coù nhaät kyù (history).

ksh coù trình soaïn thaûo doøng (line editor)

cuù phaùp voøng laëp
csh: while end
ksh, sh: while do done

chæ csh coù leänh goto

cô cheá thay theá bieán cuûa ksh laø hoaøn thieän nhaát

csh vaø ksh coù caùc pheùp tính soá hoïc.

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Baøi 8: Ñoåi höôùng (Redirection)

Noäi dung: caùc luoàng döõ lieäu vaøo/ra chuan vaø caùc thao taùc ñoåi höôùng chuùng.

8.1 Vaøo/ra chuaån:

8.1.1 Caùc file vaøo/ra chuaån:
Khi cho moït file chaïy, Shell töï ñoäng môû 3 file vaøo/ra chuan:

Vaøo chuaån (stdin)

fd = 0

Ra chuaån (stdout)

fd = 1

Loãi chuaån (stderror)

fd = 2

Kyù hieäu fd laø moâ taû file (file descriptor).
Thoâng thöôøng ñaàu vaøo chuaån laø baøn phím, ñaàu ra chuaån vaø loãi chuaån laø maøn hình.
8.1.2 Ñoåi höôùng ñaàu ra chuaån :
Ta coù theå ñoåi höôùng caùc soá lieäu, thay vì ra maøn hình, vaøo moät file theo caùc caùch sau:

leänh > teân_file

Neáu file chöa toàn taïi, noù seõ ñöôïc töï ñoäng taïo ra. Neáu ñaõ toàn taïi, noäi dung cuõ seõ bò xoùa.

leänh >> teân_file

Vôùi caùch naøy, döõ lieäu seõ ñöôïc ghi theâm vaøo cuoái file.
Thí duï:

/bin >

file1

/bin >>

file1

8.1.3 Ñoåi höôùng ñaàu ra loãi chuaån:

Ñoåi höôùng vaøo moät file:

leänh 2 > file1

hoaëc:

leänh 2 >> file1

Ñoåi höôùng vaøo file soá lieäu (vaøo ñaàu ra chuaån):

leänh > file1 2 > &1

Ñoåi höôùng vaøo file khoâng:

leänh 2 > /dev/null

8.1.4 Ñoåi höôùng ñaàu vaøo chuaån:

Soá lieäu vaøo chuaån töø moät file:

leänh < file2

Thí duï:

mail user1 < file2

Ñoåi höôùng caùc leänh töø ñaàu vaøo chuaån:

Caùch ñoåi höôùng naøy cho pheùp ta ñöa caùc khai baùo cho moät leänh ttrong shell_script:
$

command

STRING

soá lieäu vaø/hoaëc leänh

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

maø leänh naøy caàn ñoïc
STRING
$

Thí duï

: duøng leänh cat taïo moät file:

cat >

file1 <<OK

aa
bb
OK

cat file1

8.2 Chuyeån döõ lieäu giöõa caùc tieán trình:
Hai doøng leänh sau ñaây:

leänh1 > temp

leänh2 <

temp

coù theå ñöôïc thay theá baèng moät doøng leänh nhö sau:

leänh1 | leänh 2

Khi ñoù ñaàu ra chuaån cuûa leänh leänh1 seõ laø ñaàu vaøo chuaån cuûa leänh leänh2, vaø file trung
gian temp khoâng caàn thieát nöõa.
Kyù hieäu

goïi laø oáng (pipe).

Thí duï:

-l | pg

8.3 Ñoåi höôùng keùp (double) ñaàu ra chuaån:
Leänh tee cho pheùp ñoåi höôùng keùp ñaàu ra chuaån: vöøa höôùng döõ lieäu ñaàu ra veà höôùng
khaùc, vöøa hieån thò ra maøn hình.

leänh | tee teân_file.

stdout

teân_file

leänh

tee

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Thí duï:

ps -ef | tee file_ps | grep $LOGNAME

Coù theå duøng tee vôùi tuyø choïn –a (tee –a), khi ñoù döõ lieäu ñaàu ra seõ ñöôïc ghi tieáp vaøo
cuoái file file_ps

Baøi taäp:

1. Haõy vieát leänh coù teân WHO vôùi caùc chöùc naêng sau::
-

tính vaø hieån thò soá ngöôøi söû duïng ñang trong phieân laøm vieäc.

hieån thò danh saùch vaø caùc thuoäc tính cuûa hoï.

xoùa file ñeäm (neáu coù duøng) ñöôïc taïo khi chaïy leänh WHO.

Gôïi yù: duøng caùc leänh

who, tee, wc

2. Vieát leänh LLD lieät keâ caùc thö muïc con trong moät thö muïc.
Gôïi yù: duøng caùc leänh

vaø

grep

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Baøi 9: Cô cheá thay theá cuûa Shell

Noäi dung: caùch thao taùc vôùi caùc tham soá cuûa shell_script, caùc bieán trong Shell, caùc kyù
töï ñaëc bieät ñöôïc thoâng dòch khi vieát trong caâu leänh shell.

9.1 Truyeàn tham soá:
9.1.1 Truyeàn tham soá cho moät Shell_script
Moät Shell_script coù theå laøm vieäc vôùi caùc thoâng soá ñöôïc truyeàn qua doøng leänh.

proc par1 par2 par3

$0 $1 $2 $3

Trong Shell_script ñöôïc goïi (trong tröôøng hôïp naøy laø proc), caùc tham soá ñöôïc theå hieän
baèng:

teân Shell_script

tham soá thöù nhaát

tham soá thöù hai

tham soá thöù n

soá caùc tham soá

taát caû caùc tham soá

PID cuûa shell_script

Thí duï:

cat param

echo Name of shell_script: $0

echo First parameter : $1

echo Third parameter : $3

echo Number of parameters: $#

echo List of all the param: $*

param London Paris New-York Brussels

Name of shell_script: param

First parameter: London

Third parameter: New-York

Number of parameters: 4

List of all the param: London Paris New-York Brussels

9.1.2 Dòch chuyeån caùc tham soá:

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Vôùi caùch theå hieän tham soá cuûa shell_script baèng $n, ta chæ coù theå laøm vieäc ñöôïc vôùi töø
1 ñeán 9 tham soá. Baèng caùch dòch chuyeån, ta coù theå laøm vieäc vôùi soá tham soá nhieàu hôn
9. Vieäc dòch chuyeån ñöôïc thöïc hieän bôûi leänh:

shift

Sau khi shift:
-

vaãn giöõ nguyeân

maát ñi

thaønh $1

thaønh $2

thaønh $n-1

$*, S#

ñöôïc caäp nhaät laïi.

Coù theå dòch chuyeån n vò trí baèng caùch:

shift n

Thí duï:

cat shifting

echo First parameter: $1

echo Nineth parameter: $9

echo Number of parameters: $#

echo “SHIFTING”

shift

echo First parameter: $1

echo Nineth parameter: $9

echo Number of parameters: $#

shifting A B C D E F G H I J K

First parameter: A

Nineth parameter: I

Number of parameters: 11

“SHIFTING”

shift

First parameter: B

Nineth parameter: J

Number of parameters: 10

9.2 Caùc bieán Shell

9.2.1 Caùc kieåu bieán:
Ksh coù theå xöû lyù 4 kieåu bieán sau:

soá nguyeân

xaâu kyù töï

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

baûng caùc xaâu kyù töï

baûng caùc soá nguyeân

Thí duï:

bieán xaâu kyù töï:

$string = “character string”

print $string

character string

Ghi chuù:

noäi dung bieán ñöôïc bieåu dieãn baèng teân bieán vaø daáu $ ñaèng tröôùc.

tröôùc vaø sau daáu ‘””’ khoâng coù kyù töï troáng.

bieán soá nguyeân:

$integer var = 2
$itypeset -i var1 = 23

print $var $var1

2 23

baûng caùc xaâu kyù töï:

$string[1] = “more characters”

print ${string[1]}

more characters

print ${string[0]}

character string

Ghi chuù: khi khai baùo moät bieán, ta cuõng coù theå coi bieán ñoù laø bieán ñaàu tieân cuûa moät
baûng cuøng teân vôùi noù.

baûng caùc soá nguyeân:

integer tabint

typeset -i i

tabint[0] = 13

tabint[13] = “toto”

ksh:toto:bad member

i=1

tabint[i] = 45

print tabint[1]

Chæ soá (index) cuûa baûng laø moät soá nguyeân töø 0 ñeán 511.

xoùa moät bieán:

unset i

9.2.2 Caùch thay theá caùc bieán shell:

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

print ${var-val1}

hieån thò giaù trò cuûa var, neáu bieán var chöa ñònh nghóa thì

hieån thò val1 thay cho giaù trò cuûa var

print ${var=val2}

neáu var chöa ñònh nghóa, taïo bieán var vôùi giaù trò laø val2

print ${var:-val3}

gioáng tröôøng hôïp ñaàu

print ${var:=val4}

gioáng tröôøng hôïp thöù hai nhöng var coù theå chöa ñöôïc ñònh

nghóa hoaëc coù giaù trò null.

print ${var?message}

neáu var chöa ñöôïc ñònh nghóa, hieån thò message.

(thí duï: print ${var?not defined})

Chuù thích:

bieán chöa ñöôïc ñònh nghóa laø bieán chöa toàn taïi

bieán coù gía trò null laø bieán chæ chöùamoät kyù töï Return, hoaëc xaâu roãng.

integer

tab

tab[0]=1

tab[1]=2

tab[2]=7

lieät keâ caùc giaù trò cuûa baûng:

print ${tab[*]}

1 2 7

hieån thò soá phaàn töû cuûa baûng:

print ${#tab[*]}

9.1.3 Duøng moät bieán ôû cheá doä hoûi ñaùp:
Leänh read cho pheùp duøng moät bieán ôû cheá ñoä hoûi ñaùp khi ñang chaïy moät shell_script.

Thí duï:

cat menu

echo This is an example of menu

echo Choice: 1, 2 or 3

read reply

echo Your choice is $reply

This is an example of menu

Choice: 1, 2 or 3

Your choice is 2

Cuù phaùp read

var?”invite”

cho pheùp hieån thò tröïc tieáp xaâu “invite”

read var?”Choice: 1, 2 or 3?”

Choice :1,2 or 3?

echo $var

9.2.4 Baûo veä moät bieán:

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Leänh read-only cho pheùp baûo veä moät bieán. Ta chæ coù theå ñoïc maøkhoâng thay ñoåi ñöôïc
giaù trò cuûa noù.

VAR=45

readonly

VAR

VAR=22

ksh: VAR: is readonly

echo $VAR

Leänh readonly khoâng coù ñoái hieån thò danh saùch caùc bieán ñöôïc baûo veä.
Ñeå baûo veä moät bieán, ta cuõng coù theå duøng tpeset vôùi tuyø choïn –r:

typeset

-r

var1=68

9.3 Caùc kyù töï ñaëc bieät

9.3.1 Taïo moät teân vôùi caùc metacharacter
Moät soá kyù töï coù yù nghóa ñaëc bieät trong doøng leänh Shell, ngöôøi ta goïi caùc kyù töï ñoù laø
metacharacter. Chuùng cho pheùp taïo ra caùc teân file ta quan taâm trong moät thö muïc.

thay theá moät xaâu kyù töï baát kyø/

thay theá moät kyù töï baát kyø.

[]

thay theá moät trong nhöõng kyù töï trong ngoaëc vuoâng.

[!]

thay theá moät kyù töï khoâng coù trong ngoaëc vuoâng.

Muoán duøng moät kyù töï kieåu metacharacter ñeå theå hieän moät teân maø khoâng bò hieäu öùng
ñaëc bieät cuûa noù, ta caàn cho vaøo tröôùc noù moät kyù töï “\” (backslash).
Chuù yù: caùc metacharacter duøng trong Shell khoâng cuøng yù nghóa vôùi caùc metacharacter
duøng trong caùc chöông trình soaïn thaûo.

Thí duï:

echo *

hieån thò taát caû caùc file trong thö muïc.

echo *.c

hieån thò taát caû caùc file coù teân keát thuùc baèng .c

echo \*

a.out

try.o

file1

file1.c

file5

fileA

*.c

file1.c

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

*.*

a.out

try.o

file1.c

*.?

try.o
file1.c

file[0-9]

file1
file5

Chuù yù: Caùc kyù töï metacharacter chæ coù taùc duïng trong phaàn cuûa doøng leänh, chuùng
khoâng coù taùc duïng trong phaàn ñoåi höôùng.

Thí duï:

echo hello > *.c

*.c

lieät keâ caùc file coù teân keát thuùc baèng .c

$ls

\*.c

lieät keâ caùc file coù teân *.c

9.3.2 Kyù töï ~(tilde)
Kyù töï

thay theá teân thö muïc tieáp nhaän

Hai kyù töï

thay theá teân thö muïc ñang laøm vieäc.

Hai kyù töï

thay theá teân thö muïc ta ñaõ ôû trong ngay tröôùc khi chuyeån sang

thö muïc hieän haønh.

Thí duï:

echo

xem teân thö muïc tieáp nhaän

/users/user1

/etc

chuyeån ñeán /etc

pwd

/etc

trôû veà thö muïc tieáp nhaän

pwd

/users/user1

echo ~_

xem teân thö muïc laøm vieäc ngay tröôùc khi chuyeån ñeán thö
muïc hieän haønh

/etc

echo ~+

xem teân thö muïc laøm vieäc

/users/user1

9.4 Laáy keát quaû cuûa moät leänh:
9.4.1 Laáy keát quaû cuûa moät leänh cho vaøo moät bieán
Trong shell_script, keát quaû cuûa moät leänh coù theå theå hieän baèng caùch sau:

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

`leänh`

hoaëc

$(leänh)

Ta coù theå duøng caùch theå hieän treân ñeû gaùn noäi dung cho moät bieán.

Thí duï:

pwd

/users/user1

$YY = `pwd`

echo $YY

/users/user1

var=$(pwd)

echo $var

/users/user1

9.4.2 Laáy keát quaû cuûa moät leänh döôùi daïng caùc tham soá:
Leänh set cho pheùp laáy keát quaû cuûa moät leänh döôùi daïng caùc thoâng soá nhö sau:

$1, $2, $3…………$[n]

Thí duï:

date

Tue Jun

17:12:40

EET 1991

set date

echo $2

Jun

echo $6

1991

set $(ls)

echo ${11}

9.6 Caùc quy taéc thay theá cuûa Shell

9.5.1 Duøng caùc daáu nhaùy:

‘………’ Shell khoâng thöïc hieän pheùp thay theá caùc kyù töï trong daáu nhaùy ñôn

“………” Shell thöïc hieän pheùp thay theá trong daáu nhaùy keùp caùc kyù töï: $ \ vaø `

Thí duï:

$NOM=jean

echo nom=$NOM

nom=jean

thoâng dòch bieán

echo ‘nom=$NOM’

nom=$NOM

hieån thò khoâng thay theá

echo “nom=$NOM”

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

nom=jean

thoâng dòch bieán

echo *

file1 file2 …

thoâng dòch kyù töï *

echo “*”

hieån thò khoâng thoâng dòch

Baûng toùm taét veà thoâng dòch caùc kyù töï ñaëc bieät trong caùc daáu nhaùy:

Caùc kyù töï ñaëc bieät duøng trong daáu nhaùy

Daáu nhaùy ñöôïc
duøng

‘

` hoaëc )

“

‘

` hoaëc $(

“

Trong ñoù:

f = keát thuùc xaâu kyù töï

o = kyù töï ñöôïc thoâng dòch (coù yù nghóa ñaëc bieät)

n = kyù töï khoâng ñöôïc thoâng dòch (bình thöôøng)

Thí duï caùch söû duïng baûng toùm taét:

Kyù töï $ ñöôïc thoâng dòch nhö moät metacharacter khi noù ôû trong $() hoaëc “”, khi
bieán ñöôïc thay theá baèngh giaù trò cuûa noù. Ngöôïc laïi, noù khoâng ñöôïc thoâng dòch
khi ôû giöõa hai daáu nhaùy ñôn.

9.5.2 Thay theá ñuùp
Khi Shell laøm thao taùc thay theá noù queùt moät laàn doøng leänh vaø thay theá bieán coù $ ñaèng
tröôùc.
Ta coù theå laøm hai laàn ñoäng taùc queùt baèng duøng leänh eval cuûa Shell. Nhö vaäy leänh ñöùng
sau eval ñöôïc thay theá 2 laàn tröôùc khi chaïy.

Thí duï:

Shell_script last_argument hieån thò ñoái cuoái cuøng cuûa doøng leänh:

cat last_argument

set

-x

eval echo $”$#”

last_argument 1 A Z 3 F G

+ eval echo $6
+ echo G

Baøi taäp:

1. Haõy vieát shell_script copy_file ñeå sao cheùp moät file cuûa moät ngöôøi söû duïng khaùc,
sau ñoù ñoåi nhoùm vaø ngöôøi söû duïng cuûa file sao.
Cuù phaùp:

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

copy_file file1 file2 user group

Gôïi yù: söû duïng caùc leänh cp, chown, chgrp
2. Haõy vieát shell_script dup_file coù chöùc naêng nhö copy_file ôû treân nhöng teân caùc file,
teân ngöôøi söû duïng vaø teân nhoùm ñöôïc vaøo baèng hoûi ñaùp.
Gôïi yù: söû duïng leänh read vaø caùc bieán caàn thieát.

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Baøi 10: Moâi tröôøng cuûa Shell

Noäi dung: caùc lôùp bieán cuûa Shell, caùch truyeàn bieán cho tieán trình.

10.1 Moâi tröôøng
Moâi tröôøng cuûa Shell chöùa moät soá bieán ñònh nghóa tröôùc. Leänh

set

cho pheùp lieät keâ

danh saùch caùc bieán cuûa moâi tröôøng (ñònh nghóa tröôùc hoaëc khi laøm vieäc).

set

10.2 Caùc bieán ñònh nghóa tröôùc
Döôùi ñaây laø danh saùch caùc bieán ñònh nghóa tröôùc thöôøng coù:

HOME

chöùa teân thö muïc tieáp nhaän

LOGNAME

teân ngöôøi söû duïng

PATH

teân ñöôøng daãn cho caùc leänh

PS1

daáu nhaéc thöù nhaát

PS2

daáu nhaéc thöù hai

TERM

kieåu terminal

IFS

danh saùch caùc daáu phaân caùch (seperator)

FCEDIT EDITOR

chöông trình soaïn thaûo nhaät kyù (history)

PPID

soá cuûa tieán trình cha cuûa Shell

PWD

thö muïc hieän haønh

SHELL

teân Shell ñang duøng

RANDOM

soá ngaãu nhieân

SECONDS

thôøi gian laøm vieäc tính theo giaây

10.3 Caùc bieán chung (common)

10.3.1 Bieán xuaát
Shell khoâng töï thöïc hieän caùc leänh ta ñöa vaøo maø taïo ra moät shell con ñeå thöïc hieän caùc
leänh ñoù. Do ñoù caùc tieán trình con khoâng bieát ñeán caùc bieán ta duøng trong shell. Ñeå moät
bieán cuûa moät tieán trình coù theå duøng chung cho moïi tieán trình con cuûa noù, ta phaûi xuaát
(export) noù thaønh bieán duøng chung baèng caùch duøng leänh

export

var=18

export var

Chuù yù:

khoâng coù khaùi nieäm nhaäp (import).

Moät bieán xuaát khi bò thay ñoåi giaù trò trong tieán trình con vaãn giöõ nguyeân giaù trò
trong tieán trình cha.

Caùc bieán xuaát coù theå lieät keâ baèng duøng leänh:

$env

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

10.3.2 Thöïc hieän moät shell_script trong shell cha:
Thöïc hieän moät shell_script trong shell cha cho pheùp noù thöøa keá söû duïng toaøn boä moâi
tröôøng cuûa shell cha:

Thí duï:

cat proc

echo $var

$VAR= ok

ñònh nghóa bieán var trong shell

proc

moät shell con ñöôïc taïo ra vaø noù khoâng hieåu bieán VAR

$.proc

shell töï thöïc hieän leänh maø khoâng taïo shell con, bieán VAR
coù trong moâi tröôøng cuûa noù.

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Baøi 11 Laäp trình möùc cô sôû döôùi UNIX

Noäi dung: caùc pheùp thöû, so saùnh, caùc pheùp tính soá hoïc trong Shell, laäp trình caùc caáu
truùc coù ñieàu kieän, laäp trình caùc voøng laëp.

11.1 Caùc pheùp thöû (test) trong Shell

11.1.1 Giaù trò traû veà cuûa moät leänh
Sau khi moät leänh thöïc hieän xong, bao giôø cuõng coù moät giaù trò traû veà (return code). Giaù
trò naøy chöùa trong bieán

Neáu moät leänh ñöôïc thöïc hieän toát, giaù trò traû veà laø 0 (true : ñuùng).
Neáu moät leänh khoâng ñöôïc thöïc hieän toát, giaù trò traû veà khaùc 0 (false: sai).

Thí duï:

cat fac

cat: cannot open fac

echo $?

cat file

I am a file

echo $?

Chuù thích: leänh

exit[n]

cho pheùp ra khoûi moät shell_script vôùi giaù trò traû laïi laø n.

11.1.2 Söû duïng leänh

test:

+ Leänh

test

ñöôïc duøng ñeå laäp trình moät ñieàu kieän trong caáu truùc hoaëc trong voøng laëp:

Coù 3 tröôøng hôïp duøng leänh test:

kieåm tra tính chaùt cuûa caùc file

so saùnh giöõa caùc soá

kieåm tra caùc xaâu kyù töï

+ Cuù phaùp leänh test:

test expression

hoaëc

[expression]

Trong caùc thí duï sau ñaây, hai caùch duøng treân ñeàu ñöôïc söû duïng nhö nhau.

+Kieåm tra tính chaát caùc file:
Sau khi test, giaù trò traû veà laø 0 (true) hoaëc khaùc 0 (false)

test

-f

filename

neáu file toàn taïi vaø laø file thöôøng

[-d

filename]

neáu file toàn taïi vaø laø file thö muïc

[-r

filename]

neáu file toàn taïi vaø chæ ñoïc ñöôïc

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

test

-w

filename

neáu file toàn taïi vaø ghi ñöôïc

test

-x

filename

neáu file toàn taïi vaø chaïy ñöôïc

test

-s

filename

file toàn taïi vaø khoâng roãng (not empty)

[file1 -ef

file2]

file1 vaø file2 lieân keát vôùi nhau

[file1 -nt

file2]

neáu file1 môùi hôn file2

[file1 -ot

file2]

neáu file1 cuõ hôn file2

[-b

filename]

file toàn taïi vaø ñoïc ghi theo block

[-c

filename]

file toàn taïi vaø ñoïc ghi theo kyù töï

+So saùnh giöõa caùc soá:
Cuù phaùp nhö sau:

test

value1 operator

value2

Caùc toaùn töû so saùnh (operator) coù theå duøng:

-eq

baèng (equal to)

-ne

khoâng baèng (not equal to)

-gt

lôùn hôn (greater than)

-ge

lôùn hôn hoaëc baèng (greater or equal to)

-lt

nhoû hôn (less than)

-le

nhoû hôn hoaëc baèng (less or equal to)

Thí duï:

test “$A” -eq

“$B”

true neáu giaù trò cuûa bieán A baèng giaù trò cuûa bieán B

+Kieåm tra caùc xaâu kyù töï:

[“str1” = “str2”]

ñuùng neáu str1 baèng str2

test “str1” != “str2”

ñuùng neáu str1 khaùc str2

test

-z

“$A”

ñuùng neáu xaâu $A roãng

test

-n

“$A”

ñuùng neáu xaâu $A khoâng roãng

Thí duï:

test “$LOGNAME”

“user1”

+Keát hôïp caùc ñieàu kieän:
Caùc toaùn töû so saùnh coù theå keát hôïp vôùi:

-a

vaø (and)

-o

hoaëc (or)

ñaûo (negation)

$…$

goäp (grouping)

Thí duï:

test $-r file1 -o -r file2 $ -a -w file3

ñuùng neáu:

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

file1 vaø file2 toàn taïi vaø chæ ñoïc ñöôïc

vaø
-

file 3 toàn taïi vaø ghi ñöôïc.

11.2 Laäp trình moät caáu truùc coù ñieàu kieän:

11.2.1 Caáu truùc coù ñieàu kieän :
a)

if then else f

command1

then command2

else command3

Giaûi thích:

Neáu giaù trò traû veà sau khi thöïc hieän command1 laø 0 (ñuùng) thì thöïc hieän

command2,

neáu khoâng thì thöïc hieän command3
keát thuùc

Thí duï:

test

-f

file1

then echo “file exists”

else echo “file does not exist”

Chuù thích: khoâng baét buoäc phaûi duøng else

[-w file1]

then echo “message”

>> file1

b) Caáu truùc loàng (nested)
Ta coù theå loàng caùc caáu truùc ñieàu kieän vôùi nhau. Khi ñoù:

else if

thaønh elif

Thí duï:

test

-f

file1

then echo “file exists”

elif

test

-d

file1

then echo “file is a directory”

trong tröôøng hôïp naøy fi laø chung.
Chuù yù: cuù phaùp sau cuõng coù theå duøng ñöôïc:

then

else if

then

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

else

c) Caùc toaùn töû | | vaø &&
Trong tröôøng hôïp ñieàu kieän ñôn giaûn, coù theå duøng toaùn töû hoaëc logic

| |

, hoaëc toaùn töû vaø

logic

ñeå laäp trình caáu truùc.

command1 && command2

Neáu command1 ñöôïc thöïc hieän toát, thì thöïc hieän command2, neáu khoâng thì ra.

command1 | | command2

Neáu command1 ñöôïc thöïc hieän toát, thì ra, neáu khoâng, thì thöïc hieän command2.

Chuù yù: coù theå duøng daáu ngoaëc ñôn ñeå goäp caùc leänh

Thí duï:

test

-d demo && echo “demo is a directory”

test

-d demo | | echo “demo is not a directory”

(test -d demo && ls -l demo) | | echo “demo not ok”

11.2.2 Reõ nhaùnh trong pheùp choïn moät trong nhieàu giaù trò:
Duøng caáu truùc:

case in

esac

Caáu truùc treân cho pheùp choïn moät trong nhieàu xaâu kyù töï vaø thöïc hieän caùc leänh lieân quan
ñeán xaâu ñoù.

case $variable

string1)

cmd1

cmd2

……………

;;

string2)

cmd1

cmd2

……………

;;

string3 | string4)

commands

;;

esac

Chuù yù: coù theå duøng caùc metacharacter cuûa shell ñeå bieåu dieãn xaâu kyù töï,

coù nghóa laø hoaëc

11.3 Laäp trình moät voøng laëp

11.3.1 Voøng laëp for
a) Caáu truùc:

for in do done

Caáu truùc naøy cuûa for cho pheùp thöïc hieän moät chuoãi leänh nhö nhau vôùi moãi moät giaù trò
trong danh saùch ñaõ cho. Soá caùc voøng laëp baèng soá caùc giaù trò trong danh saùch.

for

variable

val1 val2 val3 …

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

command1

command2

command3

…………………

done

Vôùi variable coù theå gaùn ñöôïc caùc giaù trò val1, val2… thöïc hieän caùc leänh command1,
command2, …
Thí duï: WRITE laø moät shell_script gôûi thoâng baùo tôùi 3 ngöôøi duøng user1, user2, user3:

cat WRITE

for

i in user1 user2 user3

write $I < message_file

done

b) Caáu truùc :

for do done

Caáu truùc naøy cho pheùp thöïc hieän moät chuoãi leänh nhö nhau vôùi caùc ñoái ($1 $2 …) cuûa
shell_script ñöôïc goïi.

for

variable

command1

command2

command3

…………………

done

Vôùi variable coù theå gaùn ñöôïc caùc ñoái cuûa shell_scipt thöïc hieän caùc leänh command1,
command2, …

Thí duï:

Shell_script copy sao cheùp caùc file trong danh saùch ñoái vaøo danh muïc /users/user8 vaø
ñoåi nhoùm thaønh nhoùm student, ñoåi ngöôøi sôû höõu thaønh user8.

cat copy

for i

do if [-f $i]

then cp $i /users/user8

chgrp student /users/user8/$i

chown user8 /users/user8/$i

done

-l

total 10

-rw-------

1 phil animator 56 May 31 14:14:22 file1

-rw-------

1 phil animator 22 May 31 15:14:22 file2

copy file1 file2 toto

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

toto is not a file

-l

/users/user8

total 5

-rw-------

1 phil animator 56 May 31 14:14:22 file1

-rw-------

1 phil animator 22 May 31 15:14:22 file2

11.3.2 Voøng laëp while vaø until
a )

while do done

Voøng laëp while thöïc hieän moät chuoãi leänh khi ñieàu kieän vaãn coøn thoaû maõn.

while command1

command2

command3

command4

…………………

done

Khi giaù trò traû veà cuûa vieäc thöïc hieän command1 vaãn thoaû maõn ñieàu kieän (true), shell
thöïc hieän tieáp chuoãi leänh giöõa do … done.
Hai leänh thöôøng duøng trong voøng laëp while:

true

hoaëc

cho giaù trò true(0)

sleep[n]

ñôïi n giaây

Thí duï:

shell_script param hieån thò taát caû caùc ñoái cuûa leänh.

cat param

while test

-ne

echo $1

shift

done

shell_script disp_time hieån thò soá lieäu ngaøy thaùng theo khoaûng thôøi gian 30
giaây.

cat disp_time

while true

hoaëc while :

date

sleep 30

done

until do done

Voøng laëp until hoaït ñoäng ngöôïc laïi vôùi voøng laëp while

until command1

command2

command3

command4

…………………

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

done

Khi giaù trò traû veà cuûa vieäc thöïc hieän command1 vaãn khoâng thoaû maõn ñieàu kieän

(false), shell thöïc hieän chuoãi leänh giöõa do…done
Leänh false thöôøng hay ñöôïc duøng trong voøng laëp naøy ñeå cho giaù trò false.

Thí duï:

voøng laëp until:

ta vieát laïi shell_script param ôû treân:

cat param

until test

-eq

echo $1

shift

done

c) caùc pheùp tính soá hoïc
Leänh let ñöôïc duøng ñeû thöïc hieän caùc pheùp tính soá hoïc:
Caùc toaùn töû coù theå duøng goàm:

Thí duï:

integer

i=10 j=2

let

“k=i+j”

echo $k

Chuù yù: cuù phaùp let “k=i+j” töông ñöông vôùi ((k=i+j)) hoaëc k=i+j

$((l=k*j)); echo $l

Leänh let coù theå duøng vôùi caùc toaùn töû so saùnh, keát quaû ñöôïc chöùa trong bieán $?. Caùc
toaùn töû so saùnh coù theå duøng laø:

Thí duï:

((i<j));echo $?

Ta cuõng coù theå duøng caùc toaùn töû logic sau ñaây vôùi let:

&& | |

d) Laäp trình moät soá ñeám
Leänh

expr

cho pheùp ta thöïc hieän moät thao taùc coù cuù phaùp nhö sau:

expr term1 operator term2

Caùc toaùn töû coù theå duøng:

coäng tröø

nhaân chia laáy soá dö

Thí duï:

shell_script create_file taïo caùc file file1, …… file10

cat create_file

count=1

while test “$count” -le

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

>file$count

count=expr $count+1

done

cat create_file2

integer count=1

while let “count <””10”

do >file$count

count=count+1

done

11.3.3 Ra khoûi moät voøng laëp:
Leänh

break

cho pheùp ra khoûi caùc voøng laëp for, while, until.

Thí duï:

shell_script stock ghi caùc doøng kyù töï vaøo töø baøn phím leân file lines cho tôùi khi

ta goõ töø “END”:

cat stock

while true

echo “Enter your line:”

read answer

test “$answer” = “END”

then break

else echo $answer

lines

done

Chuù yù:

break[n]

cho pheùp ra khoûi n möùc cuûa caùc voøng laëp loàng.

11.3.4 Boû qua phaàn tieáp theo trong moät voøng laëp:
Leänh

continue

cho pheùp boû qua caùc leänh coøn laïi, quay veà ñaàu voøng laëp.

Thí duï:

shell_script supprim xoaù taát caû caùc file coù trong danh saùch ñoái, tröø file save vaø

source:

cat supprim

set

-x

for

test

“$i” = “save” -o “$i” = “source”

then continue

echo $i

done

appli

titi

save source toto

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

supprim

+ test titi = save

-o

titi = source

+ echo titi

titi

+ rm titi

+ test save = save -o

save = source

+ continue

+ test source = save -o

source = source

+ continue

+ test toto = save

-o

toto = source

+ echo toto

toto

+ rm toto

save source

Baøi taäp:

1. Duøng caùc caáu truùc vaø reõ nhaùnh vieát caùc shell_script sau:

a) writemail message userX
Chöùc naêng:

- gôûi thoâng baùo tröïc tieáp cho userX
- neáu ngöôøi ñoù khoâng ñang trong phieân laøm vieäc, gôûi vaøo
hoäp thö.

Gôïi yù: duøng leänh

write, mail, | |

b) fileread filename
Chöùc naêng:

- kieåm tra ñoái coù phaûi laø file hay khoâng
- neáu ñuùng, kieåm tra coù phaûi laø file chæ ñoïc (readonly)
khoâng
- hieän caùc thoâng baùo töông öùng keát quaû

c) filesort file1 file2
Chöùc naêng: - ñoïc moät doøng töø baøn phím vaø ghi leân file theo caùch sau:

+ vaøo cuoái file1 neáu doøng chöùa ít nhaát moät chöõ (letter)

+ vaøo cuoái file2 neáu doøng chöùa ít nhaát moät soá (number)

vaø khoâng chöùa baát kyø moät chöõ.

+ vaøo file khoâng (null) neáu khaùc hai loaïi treân

- kieåm tra soá caùc ñoái, neáu khaùc 2, hieån thò thoâng baùo:

“command: filesort file1 file2”

Gôïi yù: duøng caùc leänh

case, read

vaø caùc

metacharacter

2. Söû duïng caùc voøng laëp ñaõ hoïc, vieát caùc shell_script sau:

a) testdir
Chöùc naêng: hieån thò danh saùch caùc thö muïc con trong thö muïc laøm vieäc.

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Gôïi yù: duøng caùc leänh

pwd, for, test

b) mkfiles prefix n
Chöùc naêng:

-taïo n file roãng (ngaàm ñònh laø 5) vôùi teân prefix.n (thí duï:
file.1, file.2, file.3 vôùi prefix=file vaø n=3)

- hieän doøng khaúng ñònh taïo file “prefix.n” hay khoâng
trong voøng laëp.

Gôïi yù: duøng

if, while, test, read, expr

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

Baøi 12 Tín hieäu vaø ñoàng boä

Noäi dung: Caùc tín hieäu cuûa heä thoáng, caùch duøng tín hieäu ñeå ñieàu khieån vaø ñoàng boä caùc

tieán trình.

12.1 Quaûn lyù caùc tín hieäu:

12.1.1 Caùc tín hieäu:
Trong khi thöïc hieän moät shell_script, caùc tín hieäu sau coù theå phaùt sinh:

signal

ra khoûi shell (exit of the shell)

signal

caét lieân laïc vôùi terminal (disconnection)

signal

Ngaét (thí duï phím DEL)

signal

Quit (Ctrl |)

signal

Dieät tieán trình (Kill process)

signal

Keát thuùc logic moät tieán trình

Trong moät chöông trình öùng duïng, baèng caùch duøng leänh trap, ta coù theå ñònh nghóa vieäc
caàn xöû lyù khi moät tín hieäu phaùt sinh. Leänh naøy cho pheùp gaùn moät coâng vieäc xöû lyù cho
baát cöù moät tín hieäu naøo.
12.1.2 Laäp trình phím DEL
Leänh trap khoâng ñoái lieät keâ danh saùch caùc tính hieäu vaø caùc vieäc xöû lyù töông öùng.

trap

Cuù phaùp gaùn moät coâng vieäc xöû lyù cho phím DEL:

trap ‘caùc leänh’

Xoùa boû taùc duïng phím DEL:

trap ‘’

Gaùn chöùc naêng ngaàm ñònh (default) cho phím DEL:

trap 2

Thí duï:

shell_script uncount hieån thò 5 4 3 2 1 trong caùc khoaûng thôøi gian 5 giaây, neáu

ta goõ phím DEL, hieån thò chöõ soá tieáp.

/Icat/ i

uncount

trap ‘continue’

for i in 5 4 3 2 1

echo $i

sleep 5

done

12.2 Quaûn lyù caùc tieán trình

12.2.1 Chaïy ngaàm (background) moät tieán trình
Moät tieán trình seõ chaïy ngaàmneáu ta theâm kyù töï & vaøo sau teân noù khi goïi.
Soá cuûa tieán trình (PID) seõ ñöôïc hieån thò treân maøn hình.

Thí duï:

chaïy shell_script uncount ngaàm:

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

uncount&

[1]

467

Chuù yù:

sau khi cho moät tieán trình chaïy ngaàm, ta laïi coù theå duøng terminal laøm vieäc
khaùc.

khoâng coù thoâng baùo khi tieán trình ngaàm keát thuùc, do ñoù khi chaïy shell_script ta
coù theå cho theâm thoâng baùo keát thuùc:

$(command; echo “END”)&

soá PID cuûa tieán trình ngaàm trong bieán $!

Coù theå ñoåi höôùng vaøo/ra (i/o) cuûa tieán trình ngaàm, traùnh nhieãu maøn hình khi ta
laøm vieäc khaùc.

12.2.2 Quaûn lyù caùc tieán trình ngaàm (job control)
Leänh:

set -m

cho pheùp quaûn lyù caùc tieán trình ñang chaïy ngaàm.

Thí duï:

proc1 >>

file1 &

[1]

478

proc2 &

[2]

481

proc3 &

[3]

490

Hieån thò traïng thaùi cuûa caùc tieán trình ngaàm:

jobs -l

[3]

+490 running

proc3 &

[2]

-481 done

proc2

[1]

478

running

proc1 >>

file1 &

trong ñoù:

[n]

soá thöù töï tieán trình

tieán trình chaïy cuoái cuøng

tieán trình tröôùc tieán trình cuoái

490

soá PID cuûa tieán trình

running

tieán trình ñang thöïc hieän

done

tieán trình ñaõ keát thuùc

proc3 &

teân leänh goïi

12.2.3 Tieáp tuïc tieán trình sau khi keát thuùc phieân laøm vieäc:
Ta coù theå cho tieáp tuïc thöïc hieän caùc tieán trình ngaàm sau khi caét lieân laïc vôùi terminal
baèng caùch duøng leänh

nohup.

Caùc soá lieäu cuûa tieán trình ñöa ra stdout vaø stderr seõ ñöôïc ghi leân file nohup.out

Thí duï:

nohup

uncount&

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

[1]

478

sending output to nohup.out

exit

12.2.4 Ñôïi keát thuùc tieán trình
Baèng caùch duøng leänh

wait

vôùi ñoái soá laø PID cuûa tieán trình:

wait 467

12.2.5 Dieät moät tieán trình
Duøng leänh

kill

vôùi ñoái soá laø PID cuûa tieán trình:

kill 467

phaùt sinh tín hieäu 15 (ngaàm ñònh)

kill -9

467

phaùt sinh tín hieäu dieät tieán trình

Ta cuõng coù theå dieät moät tieán trình theo soá thöù töï cuûa noù trong danh saùch caùc tieán trình
ñang chaïy ngaàm:

kill

Thí duï:

kill %1

jobs

[1]

done(143)

proc >>

file1 &

[3]

running

uncount

kill -9

[3]

killed

uncount

12.3 Ñeä quy

Taát caû caùc shell_script ñeàu coù tính ñeä quy (recursivity).

Thí duï

: shell_script dir_tree hieån thò caây thö muïc baét ñaàu töø thö muïc laø ñoái cuûa noù.

cat dir_tree

if test -d

then echo $1

is a directory

for j in $1/*

#$0 teân shell_script

done

dir_tree

/usr

/usr is a directory
/usr/adm is a directory
/usr/adm/acct is a directory
/usr/adm/acct/fiscal is a directory
/usr/adm/acct/nite is a directory
/usr/adm/sa is a directory

Copyright(c) by Galaxy CD – http://www.galaxycd.com

/usr/bin is a directory
…………

Baøi taäp:

1. Haõy vieát shell_script:

LisFileDel

file1 file2

Chöùc naêng:

hieån thò noäi dung caùc file coù teân trong danh saùch ñoái

tieáp tuïc goõ phím DEL, boû qua file ñang hieån thò, baét ñaàu file tieáp

khoâi phuïc chöùc naêng ngaàm ñònh cuûa phím DEL khi keát thuùc.

Gôïi yù: Duøng

trap, continue, signal 2

2. Haõy vieát shell_script:

trap2

Chöùc naêng:

thöïc hieän moät voøng laëp hieån thò thoâng baùo:

“Shutdown in n minutes” n coù giaù trò töø 5 ñeán 1

moãi khi goõ phím DEL, laäp töùc hieån thò thoâng baùo tieáp theo

xoaù boû taùc duïng cuûa phím DEL trong phuùt cuoái cuøng

khoâi phuïc chöùc naêng ngaàm ñònh cuûa phím DEL khi keát thuùc

Gôïi yù: duøng

trap, continue, for

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Slide Lập Thẩm Định Dự Án Đầu Tư xây Dựng Pgs Ts Nguyễn Văn Hiệp
Slide Lập Trình Hợp Ngữ Nhiều Tác Giả, 109 Trang
Slide Lập Trình Trên Môi Trường Windows Với ADO NET Phạm Minh Tuấn, 23 Trang
Slide Lập Trình Trên Môi Trường Windows Với Windows Form Phạm Minh Tuấn, 34 Trang
ĐHBK Giáo Trình Đo Lường Và Điều Khiển Xa Nhiều Tác Giả, 98 Trang
Mẫu Mô Tả Công Việc Và Các Tiêu Chuẩn Đánh Giá Một Lập Trình Viên Nguyễn Trọng Hòa
ĐHMO Lập Dự Toán Xây Dựng Cơ Bản Ths Lương Văn Cảnh, 21 Trang
Slide Đặc Tả Ngôn Ngữ Lập Trình Từ Vựng Cú Pháp Ts Ngyuyễn Hứa Phùng, 17 Trang
Hướng Dẫn Lập Và Quản Lý Chi Phí Đầu Tư Xây Dựng Công Trình Bộ Xây Dựng, 46 Trang
Giáo Trình Lập Trình Pascal Căn Bản Nhiều Tác Giả, 90 Trang
Lập Trình Web Động Với PHP và MySQL Phần 1 Tống Phước Khải, 132 Trang
Lập Trình Động Nhiều Tác Giả, 96 Trang
Các Vấn Đề Quản Lý Chất Lượng Điện Lực Miền Bắc, 58 Trang
ĐHCN Giáo trình thực hành CircuitMaket Nhiều Tác Giả, 65 Trang
Slide kỹ Thuật Lập Trình Nguyễn Thủy Đoan Trang, 20 Trang
Bài Tập Lập Trình C Lương Trần Hy Hiền, 18 Trang
Slide Ngôn Ngữ Lập Trình Tính Toán Fortran Trần Thùy Dương, 71 Trang
ĐHCT Giáo Trình Thực Hành Lập Trình Hệ Thống (NXB Cần Thơ 2008) Nguyễn Hứa Duy Khang, 39 Trang
ĐHĐL Giáo Trình Kỹ Thuật Lập Trình Pascal (NXB Đà Lạt 2001) Nguyễn Danh Hưng, 135 Trang

więcej podobnych podstron