1

Higiena

w

praktyce kosmetologicznej

W mitologii greckiej Hygieja lub Higieja to bogini zdrowia.

Ojcem Higieji był Asklepios, opiekun sztuki lekarskiej, a

matką Epione, bogini światła.

2

Zagadnienia poruszane na wykładzie

Analiza treści

ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ZDROWIA

z dnia 17 lutego 2004 r. „w sprawie szczegółowych

wymagao sanitarnych, jakim powinny odpowiadad

zakłady fryzjerskie,

k o s m e t y c z n e , t a t u a ż u i

o d n o w y b i o l o g i c z n e j ”

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273 jest

załączony w oddzielnym pliku)

3

Zakłady kosmetyczne - definicja

Zakłady kosmetyczne rozumiane są jako zakłady

świadczące usługi w zakresie regeneracji,

pielęgnacji i upiększania ciała.

4

Zakłady odnowy biologicznej - definicja

Zakłady odnowy biologicznej rozumiane są jako

zakłady świadczące usługi w zakresie regeneracji ciała

poprzez dwiczenia fizyczne, naświetlanie, opalanie,

masaż, oddziaływanie suchym lub wilgotnym, gorącym

powietrzem oraz zabiegi relaksujące.

5

Zasady higieny personelu w gabinecie

kosmetycznym

•

posiadanie aktualnych szczepieo przeciw WZW typu B,

•

noszenie czystej odzieży ochronnej, wykonanej z materiałów, które
można dezynfekowad,

•

utrzymanie porządku i czystości w trakcie przeprowadzania zabiegu,

•

stosowanie jednorazowych rękawic ochronnych,

•

stosowanie osłon na oczy i w określonych sytuacjach maseczek
chirurgicznych,

•

stosowanie lupy przy mechanicznym oczyszczaniu skóry,

•

stosowanie sprzętu jednorazowego,

•

sterylizacja narzędzi wielokrotnego.

6

Wymagania sanitarne dotyczące

pomieszczenia przeznaczonego na

gabinet kosmetyczny.

(1)

§ 3. 1. Zakład, o którym mowa w § 1 pkt 1, powinien byd zlokalizowany w

odrębnym budynku lub lokalu albo stanowid wyodrębnioną częśd

budynku lub lokalu;

2. Wejście do zakładu stanowiącego wyodrębnioną częśd budynku lub

lokalu:

1) może byd wspólne dla wszystkich jego użytkowników i prowadzid z

dróg komunikacji ogólnej,

2) nie może prowadzid przez pomieszczenia, w których nie są

świadczone usługi.

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

7

8

(2)

3. W zakładzie (kosmetycznym) wydziela się:

1)

pomieszczenia, w których są świadczone usługi,

2)

szatnię i poczekalnię dla osób korzystających z usług,

3)

pomieszczenia sanitarno-higieniczne dla osób korzystających
z usług i zatrudnionych w zakładzie,

4)

pomieszczenie lub miejsce do przechowywania sprzętu do
utrzymania czystości,

5)

pomieszczenie lub szafy do przechowywania preparatów
kosmetycznych oraz czystej i brudnej bielizny,

6)

miejsce na pojemniki, w których są gromadzone odpady.

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

9

(3)

4. Pomieszczenia w zakładzie, w których są świadczone usługi, powinny

mied powierzchnię umożliwiającą takie rozmieszczenie,

zainstalowanie i użytkowanie stanowiących jego wyposażenie

urządzeo i sprzętu, które zapewni właściwe świadczenie usług.

5. Ściany przy umywalkach i zlewach w pomieszczeniach, w których są

świadczone usługi, pokrywa się do wysokości co najmniej 1 , 6 m

n i e n a s i ą k l i w y m m a t e r i a ł e m, łatwo zmywalnym i odpornym

na działanie wilgoci oraz środków, o których mowa w § 10 ust. 2.

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

10

(4)

6. Zakład powinien byd przyłączony do instalacji wodociągowej i

kanalizacyjnej lub korzystad z własnego ujęcia wody.

7. Do zakładu doprowadza się ciepłą i zimną wodę lub instaluje w

nim urządzenia służące do podgrzewania wody.

8. Ścieki ze wszystkich urządzeo sanitarnych, do których jest

doprowadzona woda, są odprowadzane do instalacji

kanalizacyjnej.

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

11

(5)

§ 15. Przedmioty stanowiące wyposażenie zakładu, w

szczególności meble, powinny mied gładką, nie wchłaniającą

kurzu i wody powierzchnię, odporną na uszkodzenia

mechaniczne i działanie środków, o których mowa w § 10 ust.

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

12

(6)

§ 20. W zakładach kosmetycznych, w których stosuje się

preparaty kosmetyczne powodujące zewnętrzne

zanieczyszczenie ciała, wydziela się łazienkę wyposażoną w

natrysk, miskę ustępową oraz umywalkę, dostępną

bezpośrednio z pomieszczenia, w którym są świadczone usługi.

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

13

Wymagania sanitarne dotyczące gabinetu

kosmetycznego, w którym wykonuje się

pedicure

(7)

•

wyodrębnienie specjalnego stanowiska do tego zabiegu o

powierzchni

nie mniejszej niż 6m

2

i odpowiednio izolowane od innych

stanowisk;

•

brodzik z doprowadzona ciepłą i zimną wodą i odprowadzeniem

ścieków do kanalizacji;

•

brodzik przenośny z zapewnionym miejscem do jego mycia i

sterylizacji.

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

14

Wymagania sanitarne dotyczące

solarium

(8)

•

łóżka opalające lub kabiny powinny znajdowad się w wydzielonym do tego

celu pomieszczeniu, o wysokości co najmniej 2m, powinny posiadad

wentylację nawiewno-wywiewna lub podciśnieniową;

•

w pomieszczeniu tym powinien znajdowad się wieszak na odzież klienta,

środki dezynfekcyjne, pojemnik z jednorazowymi ręcznikami, wiadro z

workiem foliowym na odpady;

•

łóżka opalające powinny byd zdezynfekowane po każdym kliencie;

informacja o tym powinna byd umieszczona w widocznym miejscu.

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

15

Wymagania sanitarne dotyczące solarium

kosmetyki do demakijażu i do opalania

(9)

GRUPY kosmetyków do opalania

•

dla osób nie opalonych – substancje nawilżające, odżywcze i

„kosmetyki do opalania”,

•

dla osób już opalonych – substancje nawilżająco -odżywcze,

utrwalające opaleniznę,

•

dla osób o mocnej opaleniźnie – preparaty odżywcze, balsamy

utrwalające opaleniznę, głęboko nawilżające.

16

Wymagania sanitarne dotyczące

gabinetu masażu

(10)

§ 26. 1. Osoby korzystające z masażu wodnego, łaźni parowych i natrysków

powinny posiadad ochraniacze na stopy.

2. W pomieszczeniu masażu wodnego, łaźni parowej i w pomieszczeniu

natrysków instaluje się wpusty podłogowe oraz zawory ze złączką do węża.

3. Przepływ wody dla jednego sitka natryskowego powinien wynosid co

najmniej 40 l na osobę.

4. W pomieszczeniu masażu przy stanowisku do masażu instaluje się

umywalkę, dozownik mydła w płynie oraz umieszcza się ręczniki

jednorazowego użytku.

5. W pomieszczeniach, o których mowa w ust. 2, nie stosuje się podestów

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

17

Wymagania sanitarne dotyczące

sauny

(11)

§ 27. 1. Osobom korzystającym z sauny zapewnia się oddzielne

przebieralnie.

2. W zakładzie, w którym znajdują się pomieszczenia sauny, wydziela się

pomieszczenie sanitarne, składające się co najmniej z jednego

natrysku, umywalki i ustępu.

3. Dopuszcza się korzystanie przez osoby, o których mowa w ust. 1, z

innych przebieralni i pomieszczeo sanitarnych, jeżeli znajdują się w

sąsiedztwie sauny.

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

18

Wymagania sanitarne dotyczące

pomieszczeo gospodarczych

i socjalnych

przynależnych do gabinetów

kosmetycznych.

19

(1)

§ 6. 1. Szatnie dla osób zatrudnionych w zakładzie wyposaża się w szafki, w

których przechowuje się oddzielnie odzież własną, roboczą lub ochronną.

2. Czystą bieliznę, odzież roboczą lub ochronną przechowuje się w

przeznaczonych do tego celu szafkach, oddzielnych i odpowiednio oznakowanych.

3. Brudną bieliznę oraz odzież roboczą lub ochronną przechowuje się w

wydzielonym pomieszczeniu lub miejscu, w przeznaczonych do tego celu,

zamkniętych i odpowiednio oznakowanych pojemnikach.

4. Pojemniki z brudną bieliznę oraz odzieżą roboczą lub ochronna po napełnieniu

niezwłocznie usuwa się poza zakład.

§ 7. 1. Pranie brudnej bielizny i odzieży roboczej lub ochronnej powinno odbywad

się poza zakładem.

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

20

(2)

§ 7. 2. Dopuszcza się pranie brudnej bielizny i odzieży roboczej lub ochronnej w

zakładzie, jeżeli posiada on odrębne pomieszczenie na pralnię, spełniające

wymagania określone w przepisach o warunkach technicznych budynków.

§ 8. W zakładzie jednostanowiskowym miejsce do:

1) spożywania posiłków przez osoby zatrudnione w zakładzie,

2) przechowywania odzieży

- może znajdowad się w wydzielonej części pomieszczenia, w którym są świadczone

usługi.

§ 9. Niedopuszczalne jest:

1) palenie w zakładzie wyrobów tytoniowych poza miejscami wyraźnie

wyodrębnionymi w tym celu;

2) wprowadzanie zwierząt do zakładu

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

21

Wymagania sanitarne dotyczące pomieszczeo

gospodarczych

(3)

§ 14. Pomieszczenie lub miejsce do przechowywania sprzętu do

utrzymania czystości wyposaża się w zamontowany na wysokości 0,5 m

od podłogi zlew, z tym że w zakładach, w których znajdują się nie więcej

niż 3 stanowiska, dopuszcza się wydzielenie miejsca wyposażonego w

zawór ze złączkę do węża oraz wpust podłogowy z syfonem.

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

22

Zasady sanitarne obowiązujące

w gabinecie kosmetycznym.

23

Czynniki zagrażające zakażeniom w gabinecie

kosmetycznym

•

złe zabezpieczenie zużytych materiałów opatrunkowych, które

służyły do oczyszczania ran, oraz wykorzystywanego do tego

sprzętu;

•

niedostateczna dezynfekcja przedmiotów;

•

brak lub niedostateczna sterylizacja narzędzi służących do

wykonywania zabiegów, podczas których narusza się ciągłośd

skóry;

24

Zasady postępowania z odpadami

§ 17. 1. W zakładzie ustala się instrukcję postępowania z odpadami.

2. Odpady powinny byd gromadzone w pojemnikach zamykanych,

zaopatrzonych w worki foliowe.

3. Pojemniki, o których mowa w ust. 2, umieszcza się w każdym

pomieszczeniu zakładu, gdzie są świadczone usługi.

4. Zużyte materiały, które mogły ulec zanieczyszczeniu krwią lub

wydzielinami, gromadzi się w oznakowanych, przeznaczonych do

tego celu pojemnikach lub w workach foliowych.

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

25

Dezynfekcja i sterylizacja narzędzi

26

Dezynfekcja

•

to proces polegający na zniszczeniu lub usunięciu form wegetatywnych

drobnoustrojów do bezpiecznego poziomu dla człowieka.

•

W dezynfekcji wykorzystuje się metody fizyczne i chemiczne, które

powinny byd skuteczne w stosunku do bakterii, wirusów i grzybów.

•

Związki mające bezpośredni kontakt ze skórą nie mogą działad

toksycznie, drażniąco lub alergizująco.

•

Sprzęt zabiegowy musi byd przed umyciem i sterylizacją

zdezynfekowany;

•

Proces dezynfekcji jest wykorzystywany w postępowaniu

a s e p t y c z n y m i a n t y s e p t y c z n y m ;

27

• A s e p t y k a

– to działania mające nie dopuścid do zakażenia

powstałych w różnych okolicznościach ran.

• A n t y s e p t y k a

– to działania, których celem jest usunięcie i

zniszczenie mikroorganizmów z pola zabiegowego, dzięki

zastosowaniu różnych preparatów chemicznych niszczących

struktury bakterii, uszkadzających ich metabolizm oraz

likwidujących zarodniki.

Aseptyka i antyseptyka

28

Metody dezynfekcji (1)

Fizyczne

Termiczne;

•

pasteryzacja - w wodzie o temp. 80-100 C;

•

parą wodną przez 30min., np. dezynfekcja bielizny;

Nietermiczne:

•

UVC lub UVB

•

filtracja (zatrzymywanie drobnoustrojów na filtrze o określonej średnicy

porów, np. oczyszczanie powietrza w instalacjach)

Chemiczno-termiczne

•

płyn dezynfekcyjny podgrzewa się do temp.40-60 C , np.

dezynfekcja przedmiotów

29

Metody dezynfekcji (2)

Chemiczne

•

alkohole, np. Aldevir, Lysoformin 3000, Aerodesin 2000, Medisan 2000;

•

aldehydy, np. Aldesan, Cidex, Alhydrex ;

•

fenole, np. Manusan, Sebidin;

•

związki jodu, np. Povidone-Iodine (jodofory –związki jodu z

wielkocząsteczkowymi związkami organicznymi);

•

związki chloru, np. chlorowane kwasy sulfonowe (Chloramina);

•

środki utleniające, np. 3-8% woda utleniona;

•

barwniki, np. fiolet krystaliczny (Pyoctaninum 0,01-2%), zieleo brylantowa

(Viride nitens), fuksyna zasadowa (Pigmentum Castellani), etakrydyna

(Rivanol), nadmanganian potasu;

•

środki powierzchniowo czynne , np. chloroheksydyna (Hibitan).

30

Sterylizacja

•

to proces niszczenia wszystkich drobnoustrojów ich form

wegetatywnych i zarodników.

•

przedmioty, które maja byd poddane sterylizacji muszą byd

idealnie czyste, suche, zdezynfekowane i zabezpieczone w

sposób zapobiegający wtórnym zanieczyszczeniom, a także tak

zapakowane, aby czynnik sterylizujący swobodnie przenikał do

przedmiotów poddawanych temu procesowi.

31

Metody sterylizacji (1)

• Parowa (ciepłem wilgotnym)

– nasycona para wodna lub wrząca woda w temp.

121 C pod ciśnieniem 1 atmosfery w czasie 15 min lub 134 C pod ciśnieniem 2

atmosfer w czasie 5min, w sterylizatorze parowym zwanym

autoklawem

sterylizuje

się metalowe narzędzia, szkło, bieliznę zabiegowa, roztwory wodne.

• Suchym, gorącym powietrzem (suszarki)

w temp.160 C przez 60 min lub 180 C

przez 15 min sterylizuje się np. pudry, oleje, wazelinę, gazę, szkło w temp 200 C.

• Gazowa, niskotemperaturowa,

np. tlenek etylenu w mieszaninie z CO

2

w temp. 50-

60 C służy do sterylizacji materiałów termolabilnych, specjalistycznego sprzętu

wykorzystywanego w mikrochirurgii lub/i endoskopii.

• Radiacyjna

(np. izotop Co

60

) wykorzystywana do sterylizacji endoprotez, środków

farmaceutycznych, kosmetyków;

• Chemiczna

(chemosterylizatory), np. kwas nadoctowy 0,5-2,5% w czasie 30 min,

aldehyd glutarowy nierozcieoczony w czasie 10 godzin;

32

Skutecznośd sterylizacji

•

każdy przedmiot poddany sterylizacji musi byd wcześniej

zdezynfekowany, umyty, wysuszony i odpowiednio

zapakowany;

•

dla poszczególnych materiałów i sprzętu należy odpowiednio

dopasowad właściwe parametry sterylizacji ;

•

Sterylizację monitoruje się poprzez wskaźniki chemiczne,

fizyczne i biologiczne;

•

wysterylizowane materiały należy przechowywad w

odpowiednich warunkach;

33

Kontrola sterylizacji

• Indykatory chemiczne

charakteryzują się tym, że po osiągnięciu

wymaganych parametrów sterylizacji zmieniają barwę, pozwalają

odróżnid pakiety wyjałowione od niewyjałowionych;

• Wskaźniki fizyczne

to termometry, manometry, karty kontrolne, rurki

Browna, zmieniające barwę w zależności od temperatury i czasu;

• Wskaźniki biologiczne

informują o zabiciu odpornych na czynnik

sterylizacyjny szczepów bakterii, są to np. Sporal A, attest nr 1261 lub

nr 1262 (spory Bacillus stearothermophilus), Sporal S attest nr 1264

(spory Bacillus subtilis);

34

Dezynfekcja i sterylizacja narzędzi (1)

§ 10. 1. Do wykonywania zabiegów używa się wyłącznie technicznie

sprawnych narzędzi i urządzeo oraz preparatów o aktualnym

terminie ważności i zaleconym stężeniu.

2. Do dezynfekcji używa się środków dopuszczonych do obrotu.

§ 11. 1. Narzędzia przechowuje się w warunkach zabezpieczających

je przed zanieczyszczeniem lub uszkodzeniem.

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

35

Dezynfekcja i sterylizacja narzędzi (2)

•

narzędzia należy sterylizowad przed samym użyciem;

•

do zabiegu oczyszczania skóry należy stosowad gaziki jałowe,

jednorazowe,

•

ręczniki papierowe, tampony, gaziki, czy ligninę używa się

jednorazowo i przechowuje w opakowaniach, na których

znajduje się etykieta zawierająca datę ich sterylizacji.

36

Dezynfekcja i sterylizacja narzędzi (3)

2. Narzędzia lub ich części, których stosowanie:

1) nie powoduje naruszenia ciągłości tkanek, po każdym użyciu dokładnie czyści

się, myje i dezynfekuje;

2) powoduje naruszenie ciągłości tkanek, po każdym użyciu poddaje się

dezynfekcji, a następnie myje i sterylizuje;

3. Narzędzia wykonane z materiałów, uniemożliwiających poddanie ich

sterylizacji, dezynfekuje się przy użyciu środków, o których mowa w § 10 ust. 2;

4. Niedopuszczalne jest wielokrotne używanie narzędzi przeznaczonych do

jednorazowego użytku;

5. Narzędzia jednorazowego użytku używane przy świadczeniu usług, powodujące

naruszenie ciągłości tkanek, bezpośrednio po użyciu odkłada się do zamykanych,

szczelnych pojemników o nienasiąkliwych ścianach;

(Dz. U. z dnia 27 lutego 2004 r., nr 31, poz. 273)

37

Zasady dezynfekcji narzędzi (4)

•

narzędzia, które nie mogą byd poddane sterylizacji dezynfekuje

się w środku sporobójczym, w pojemnikach posiadających

odpowiedni atest, przykrywanych, wyposażonych w sito;

•

wszystkie narzędzia należy po użyciu traktowad jako skażone i

zanurzyd całkowiciew roztworze środka dezynfekcyjnego;

38

Zasady dezynfekcji narzędzi (4)

•

roztwory robocze środków dezynfekcyjnych muszą byd

przygotowywane i wymieniane codziennie, powinny byd także

przechowywane w specjalnych pojemnikach (oznakowanie musi

zawierad nazwę środka, stężenie i datę przygotowania);

•

narzędzia po zdezynfekowaniu opłukujemy i poddajemy dalszej

obróbce;

•

przygotowując roztwór roboczego środka dezynfekcyjnego należy

kierowad się

zasadą wlewania środka o większym stężeniu do

środka o mniejszym stężeniu.

39

Degas – Miednica, 1886r