II SA/Bk 358/09 - Wyrok WSA w Białymstoku

Data orzeczenia

2009-10-01

orzeczenie prawomocne

Data wpływu

2009-06-08

Sąd

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku

Sędziowie

Elżbieta Trykoszko
Małgorzata Roleder
Stanisław Prutis /przewodniczący sprawozdawca/

Symbol z opisem

6143 Sprawy kandydatów na studia i studentów

Hasła tematyczne

Administracyjne postępowanie
Szkolnictwo wyższe

Skarżony organ

Rektor Uniwersytetu/Politechniki/Akademii

Treść wyniku

Stwierdzono nieważność zaskarżonej decyzji

Powołane przepisy

Dz.U. 2000 nr 98 poz 1071

art. 15

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r.- Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity

Dz.U. 2005 nr 164 poz 1365

art. 190

Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym

TEZY

Naruszenie ustawowej zasady dwuinstancyjności w postępowaniu administracyjnym (art. 15 K.p.a.) należy
uznać za rażące naruszenie prawa nie tylko w sytuacji pozbawienia strony jednej instancji, lecz takze w
sytuacji rozbudowania szczebli decyzyjnych ponad prawem przewidziane dwie instancje.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA
Stanisław Prutis (spr.), Sędziowie sędzia WSA Małgorzata Roleder, sędzia NSA Elżbieta Trykoszko,
Protokolant Sylwia Tokajuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 01 października 2009 r.
sprawy ze skargi H. S. na decyzję Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w S. z dnia [...] maja
2009 r. nr [...] w przedmiocie skreślenia z listy studentów 1. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji oraz
decyzji Prorektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w S. z dnia [...] kwietnia 2009 roku numer [...];
2. stwierdza, że decyzje opisane w punkcie pierwszym nie mogą być wykonane w całości do czasu
uprawomocnienia się niniejszego wyroku; 3. przyznaje adwokatowi Mikołajowi Z. od Skarbu Państwa (kasa
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku) kwotę 309,80 (trzysta dziewięć złotych
osiemdziesiąt groszy) tytułem wynagrodzenia za zastępstwo prawne skarżącego wykonane na zasadzie
prawa pomocy.-

UZASADNIENIE

Skarga została wywiedziona na podstawie następujących okoliczności faktycznych:

Decyzją z dnia [...] marca 2009 r. nr [...] Zastępca Dyrektora Instytutu Technologiczno – Przyrodniczego
Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w S. na podstawie § 20 ust. 2 pkt 1 i 2 regulaminu studiów,
dokonał skreślenia z listy studentów studiów stacjonarnych H. S. Podstawą skreślenia było stwierdzenie
braku postępu w nauce oraz nieuzyskanie zaliczenia semestru I. W decyzji zawarto pouczenie o
przysługującym prawie do odwołania do Rektora przedmiotowej uczelni.

Zainteresowany zakwestionował powyższą decyzję i podniósł, że jest ona obarczona błędami faktycznymi.

Prorektor do spraw studenckich i dydaktyki nie uwzględnił odwołania – decyzja z dnia [...] kwietnia 2009 r.
nr [...] wydana na podstawie art. 138 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego. W uzasadnieniu
podano, że decyzja o skreśleniu z listy studentów jest zasadna, gdyż H. S. nie uczestniczył w zajęciach
dydaktycznych oraz nie przestrzegał przepisów obowiązujących w uczelni. Pouczono przy tym, że zgodnie z

II SA/Bk 358/09 - Wyrok WSA w Białymstoku z 2009-10-01

http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/EE9BBF9965

1 z 3

2011-02-22 16:27

§ 32 ust. 1 regulaminu studiów od decyzji przysługuje odwołanie do Rektora.

Z pouczenia tego skorzystał H. S. Decyzją z dnia [...] maja 2009 r. nr [...] wydaną na podstawie art. 138 § 1
K.p.a. Rektor utrzymał w mocy kwestionowane rozstrzygnięcie. Wskazał, że analiza dokumentacji
dotyczącej sytuacji zainteresowanego na uczelni, tj. decyzji organów uczelni, akt osobowych oraz złożonych
pism odwoławczych, wskazuje, że decyzja Prorektora została podjęta w sposób prawidłowy i po dokonaniu
rzetelnej oceny zgromadzonych materiałów związanych z postępami w nauce. Ocena tej dokumentacji
wskazuje, że H. S. nie jest w stanie wywiązać się z obowiązków określonych w art. 189 ustawy – Prawo o
szkolnictwie wyższym. W decyzji pouczono, że zgodnie z art. 190 ust. 3 – Prawa o szkolnictwie wyższym
jest ona ostateczna i przysługuje na nią skarga do sądu administracyjnego.

Skarga taka została wywiedziona przez H. S. Wniósł on o uchylenie kwestionowanej decyzji jako niezgodnej
z prawem i "o przywrócenie w prawach studenta". Podniósł, że decyzja obarczona jest błędami prawnymi
polegającymi na tym, że zostały naruszone podstawowe prawa studenta m.in. naruszono prawo do składania
egzaminów. Nadto podniósł, że bezzasadnie nie uzwględniono jego usprawiedliwień oraz nie wskazano w
decyzji konkretów a jedynie przepisy prawne.

Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje stanowisko, zgodnie z którym
ocena przebiegu dotychczasowych postępów w nauce, wskazuje iż skarżący nie jest w stanie wywiązać się z
obowiązków określonych w art. 189 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:

Sąd stwierdził nieważność zaskarżonych decyzji, albowiem – w ocenie Sądu – zostały one wydane z
rażącym naruszeniem prawa (art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a.).

W rozpoznawanej sprawie zostały wydane dwie decyzje mające charakter decyzji organu odwoławczego.
Odwołanie od decyzji organu I instancji zostało, po raz pierwszy, rozpoznane przez Prorektora ds.
studenckich i dydaktyki, który decyzją z dnia [...] kwietnia 2009 r., wydaną na podstawie art. 138 § 1 K.p.a.
oraz § 32 Regulaminu studiów PWSZ w S., utrzymał w mocy decyzję organu I instancji, zamieszczając
pouczenie, iż "od niniejszej decyzji przysługuje odwołanie do Rektora PWSZ". "Odwołanie" od decyzji
Prorektora zostało rozpoznane przez Rektora uczelni, który decyzją z dnia [...] maja 2009 r., wydaną na
podstawie art. 138 § 1 K.p.a. oraz § 32 Regulaminu studiów PWSZ w S., utrzymał w mocy decyzję
Prorektora ds. studenckich i dydaktyki z dnia [...] kwietnia 2009 r. Postępowanie administracyjne w
rozpoznawanej sprawie przybrało postać postępowania trójinstancyjnego.

Zgodnie z przepisem art. 15 K.p.a. postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. Zasada
dwuinstancyjności jest zasadą konstytucyjną ustanowioną w art. 78 Konstytucji RR, który stanowi: "Każda
ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Wyjątki od tej zasady
oraz tryb zaskarżenia określa ustawa". Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.
U. nr 164, poz. 1365 ze zm.) nie przewiduje wyjątków od zasady dwuinstancyjności w sprawie skreślenia
studenta z listy studentów. Zgodnie z przepisem art. 190 ustawy do skreślenia studenta z listy studentów
kompetencyjny jest kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej (w przypadku Państwowej Wyższej
Szkoły Zawodowej w S. jest to dyrektor instytutu), od decyzji którego przysługuje odwołanie do rektora;
decyzja rektora uczelni jest ostateczna.

Zasada dwuinstancyjności oznacza, że sprawa administracyjna jest dwukrotnie rozpoznana i rozstrzygnięta.
Pogwałcenie prawa do dwukrotnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej jest rażącym
naruszeniem prawa. W wyroku z dnia 10 kwietnia 1989 r. (II SA 1198/88) NSA przyjął, że: "Wydanie
decyzji z pogwałceniem zasady dwuinstancyjności obowiązującej w postępowaniu administracyjnym (art.

II SA/Bk 358/09 - Wyrok WSA w Białymstoku z 2009-10-01

http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/EE9BBF9965

2 z 3

2011-02-22 16:27

15 K.p.a.) godzi w podstawowe prawa i gwarancje procesowe obywatela i musi być ocenione jako rażące
naruszenie prawa" (ONSA 1989, nr 1, poz., 36).

Prawdą jest, że pogwałcenie zasady dwuinstancyjności polega przede wszystkim na pozbawieniu dwu
instancji, poprzez ograniczenie rozpoznania sprawy tylko przez jeden organ. W praktyce składu
orzekającego w niniejszej sprawie po raz pierwszy spotykany jest przypadek dwukrotnego wydania decyzji
odwoławczej. Wydanie decyzji o skreśleniu studenta z listy studentów, kolejno przez: 1) dyrektora instytutu,
2) prorektora ds. studenckich oraz 3) rektora uczelni, jest nieznanym obowiązującemu w tym zakresie
porządkowi prawnemu postępowaniem trójinstancyjnym. Mnożenie instancji nie oznacza wszakże, iż
sprawa została rozpoznana szczególnie starannie, czy wnikliwie. Zdaniem Sądu, naruszenie ustawowej
zasady dwuinstancyjności w postępowaniu administracyjnym (art. 15 K.p.a.) należy uznać za rażące
naruszenie prawa nie tylko w sytuacji pozbawienia strony jednej instancji, lecz także w sytuacji
rozbudowania szczebli decyzyjnych ponad prawem przewidziane dwie instancje.

Nie jest zadaniem Sądu próba sanowania którejś z dwu decyzji wydanych na szczeblu odwoławczym,
zresztą każda z nich obciążona jest wadami. Decyzja Rektora jest decyzją podjętą w sprawie, która została
już rozstrzygnięta w trybie odwoławczym, o czym świadczy podstawa prawna decyzji – art. 138 § 1 K.p.a.
Decyzja prorektora uczelni jest także wadliwa; prorektor nie jest organem uczelni upoważnionym do
wydawania decyzji. Prorektor może wydawać decyzje z upoważnienia rektora bądź ustanowionego w
statucie uczelni bądź udzielonego do wydania decyzji w konkretnej sprawie. Prorektor nie powołał się
wszakże na upoważnienie rektora; upoważnienia takiego nie ma również w statucie uczelni. A zatem
decyzja ta została wydana bez należytego umocowania.

Mając na uwadze fakt naruszenia podstawowej zasady konstrukcyjnej postępowania administracyjnego Sąd
uznał, iż zachodzi rażące naruszenie prawa procesowego (art. 15 K.p.a.) i orzekł, jak w sentencji, na
podstawie art. 145 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.). Konsekwencją uwzględnienia skargi było
stwierdzenie, że decyzja Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w S. z dnia [...] maja 2009 r. nr
[...] oraz decyzja Prorektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w S. z dnia [...] kwietnia 2009 r. nr
[...] nie mogą być wykonane w całości do czasu uprawomocnienia się wyroku - art. 152 w/w ustawy. O
wysokości kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, przyznanych ustanowionemu z urzędu adwokatowi, Sąd
orzekł na podstawie przepisu art. 250 w/w ustawy oraz przepisów § 2 ust. 3, § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokatów oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z
urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.). Obejmują one opłatę ze czynności adwokata w kwocie 240 zł
powiększoną o należny podatek od towarów i usług, wyliczony według 22% stawki w kwocie 52,80 zł i
opłatę skarbową w wysokości 17 zł.

-

II SA/Bk 358/09 - Wyrok WSA w Białymstoku z 2009-10-01

http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/EE9BBF9965

3 z 3

2011-02-22 16:27