Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki

.

Stanisław Graybner

Maminsynek

Warszawa 2012

Spis treści

CZĘŚĆ I

ROZDZIAŁ I

ROZDZIAŁ II

ROZDZIAŁ III

ROZDZIAŁ IV

ROZDZIAŁ V

ROZDZIAŁ VI

ROZDZIAŁ VII

ROZDZIAŁ VIII

ROZDZIAŁ IX

ROZDZIAŁ X

CZĘŚĆ II

ROZDZIAŁ I

ROZDZIAŁ II

ROZDZIAŁ III

ROZDZIAŁ IV

ROZDZIAŁ V

ROZDZIAŁ VI

ROZDZIAŁ VII

ROZDZIAŁ VIII

CZĘŚĆ III

ROZDZIAŁ I

ROZDZIAŁ II

ROZDZIAŁ III

ROZDZIAŁ IV

ROZDZIAŁ V

ROZDZIAŁ VI

ROZDZIAŁ VII

ROZDZIAŁ VIII

ROZDZIAŁ IX

PRZYPISY

KOLOFON

CZĘŚĆ I

ROZDZIAŁ I

Przed piątą z rana było prawie ciemno. Po trzydniowej słocie,
wyjaśniło się nareszcie od wschodu, a ziemia, jakby upartym
deszczem znudzona, swobodnie oddychała kłębami szarej mgły,
niemiło ogarniającej tych ludzi, którym twardy obowiązek kazał
stawić się raniej do pracy, niżby mieli do tego ochotę.

To też zawiadowca stacji Pepinster, wyczekujący pociągu od

pruskiej granicy, miał kwaśną minę. Dął zimny wiatr, więc urzędnik
postawił kołnierz płaszcza, ręce w kieszenie wsunął, a ziewnąwszy
pełną piersią, spojrzał ku Verviers. Pociągu tylko co nie widać, bo i
posługacze stoją już na posterunkach. Jeden podtoczył na niskim
wózku elegancki kufer, drugi przy drzwiach od bufetu trzyma drobne
pakunki, a za nimi stoi podróżny, jedyny na stacji. Smagły, pięknych
kształtów blondyn, ubrany wytwornie, wnosząc z wyrazu twarzy,
bardzo młodziutki, z jasnym, zaledwie obiecującym się zarostem,
snadź jeszcze nietkniętym brzytwą golarza. W niebieskich oczach
młodzieńca, łatwo dostrzec inteligencję i sentymentalność,
niezupełnie temu wiekowi właściwą. Całość przedstawia się
wykwintnie a sympatycznie.

Rozległ się przeciągły świst. Pociąg nadchodzi. Niby ślepia

dzikiego zwierza, zabłysły w ciemności latarnie parowozu, a tuż za
nim pociąg; oświetlony lampami wagonów, jak zwinny Wąż, wygiął
się na łuku. Z szykiem, sobie właściwym, maszynista zatoczył
ekwipażem na wekslu, krótkim, urywanym świstem dał sygnał po
dwakroć, i wpadłszy gwałtownie przed stację, zręcznie zahamował
na miejscu.

Przystanek najkrótszy – jedna minuta.
– En voiture! – dobitnie zawołał konduktor, przeciągając ostatnią

sylabę.

– Pour Bruzelles! – zbliżając się, rzekł młody człowiek, a zaledwie

zdążył umieścić się w wagonie i odebrać z rąk posługacza pakunki,
zatrzaśnięto z łoskotem drzwi i pociąg dalej pomykał.

Ale w przedziale wskazanym przez konduktora, nie było miejsca,

bo na dwóch przeciwległych siedzeniach spały dwie damy. Lampę
osłonięto niebieską materią

Młodzieniec oswoił wzrok z półświatłem i zastanowił się, jak mu

należy postąpić. Zdawałoby się najprostszym przebudzić jedną i
poprosić o zrobienie miejsca. Ale on był dżentelmenem, a damy spały
tak smacznie. Więc złorzeczył konduktorowi, który go skazał na
pieszą podróż w wagonie kolei żelaznej i obiecywał sobie zmienić
przedział przy pierwszej sposobności. Tymczasem, wsparty o okno,
patrzył przez szyby, bo zaczynało już świtać, a droga od Herbesthal
do Liège, jest najpiękniejszą w Belgi. Ale wkrótce łokcie mu ścierpły,
a tunele, raz po raz po sobie następujące, przeszkadzały w
podziwianiu widoków; rozglądał się znów wokoło i teraz dostrzegł,
że jedna z dam, śpiąca w pozycji nieco skurczonej, zostawiła skąpo
miejsca na ławce. Skorzystał z tego skwapliwie i usiadł, trzeba
przyznać jak najoględniej na samym brzegu siedzenia. Po zdobyciu
takiej pozycji, nabrał otuchy. Powoli, powoli, będzie się zasiadał
coraz głębiej, nie budząc podróżnej. I on chętnie ułożyłby się do snu,
ale o tym nie mógł marzyć Natomiast, badał otoczenie. Na
sznurowych półeczkach spoczywały wytworne torby, pudełka i pledy,
z których coś niecoś można wnosić o właścicielkach. Rzucił okiem w
bok, ale głowa śpiącej była przykryta woalką. Spojrzał bliżej i oczy
szybko odwrócił. Miałżeby znaleźć coś niemiłego? Przeciwnie.
Jednakże młodzieniec, moralnie, jak on wychowany, nie chciał
korzystać z położenia, zresztą zwyczajnego w podróży, że zgrabny,
lakierowany bucik wykradł się spod podróżnego kostiumu... Patrzył
więc znów przez okno na jakąś willę i piękne otoczenie, ale gdy
pociąg skrył się nagle w tunelu, mimo woli zawrócił okiem ku nóżce
sąsiadki.

– A nie, nie trzeba – myślał. – Co by na to powiedziała mama, lub

moi nauczyciele, gdyby widzieli.

I znów głowę odwrócił.
Ale za chwilę zastanowił się, że już skończył dwadzieścia dwa lat,

że mama, gdyby żyła, nie mogłaby wymagać, aby był zawsze
niedorosłym Guciem, a nauczyciele wszakże dawno przyznali mu
dojrzałość.

I jakby pozbawiony skrupułu, zrzekł się pięknego kraju Wallonów,

przekładając sąsiednie zjawisko.

A nóżka była istotnie ładna. Drobna, w paluszkach wąska, na

podbiciu wysoka.

Gdyby podróżny był wytrawniejszy w tych rzeczach, to oceniłby,

że takie kształty nie miały nic wspólnego z płaską niemiecką lub
flamandzką nogą, a na francuską – stopka była za krótka. Ale
moralnie wychowany młodzieniec był ignorantem w tym względzie i
w tej chwili powodował się tylko zmysłem estetycznym.

Naraz, pociąg w pełnym biegu/wypadł z tunelu na ostry łuk, i

pochylił się tak, że młody człowiek, zaledwie uczepiony ławki, stracił
równowagę, a bliski zważenia się całym ciężarem na sąsiadkę, mimo
woli oparł lekko ręce o jej kolana. Przebudzona, zerwała się z
siedzenia.

– Pardon madame, vergeihen sie – odezwał się zmieszany.
– Nie śpisz Kamilko? – zapytała po polsku druga kobieta,

wychylając głowę spod pledu.

– Spałam tak dobrze – odparła pierwsza – ale nam tu, jak widzę,

dali nieproszone towarzystwo.

Podróżny, usłyszawszy polską mowę, sam będąc Polakiem, tym

bardziej żałował swej niezręczności, a jednocześnie był rad
spotkaniu rodaczek.

– Zechcą mi panie wybaczyć – mówił głosem nieśmiałym – ale to

wina konduktora, że mi tu wskazał miejsce. Inaczej, nie pozwoliłbym
sobie przeszkadzać paniom, zwłaszcza rodaczkom.

– A, pan Polak? – zwróciła się starsza, poprawiając włosy.
– Tak jest, ale niech panie nie krępują się dla mnie. Na pierwszej

stacji wyszukam inne miejsce, a tymczasem chętnie postoję – tj.
rzekłszy, powstał z siedzenia.

– Niechże pan siada, proszę bardzo – mówiła ta sama dama –

śpimy prawie od samego Berlina, a dawno już nie miałyśmy polskiego
towarzystwa. Pan daleko jedzie?

– Do Brukseli pani, jadę ze Spa, gdzie bawiłem kilka dni. Czy panie

także do Brukseli?

– Jedziemy do Ostendy na kąpiele, po sezonie we Franzensbadzie.

Ale pan zapewne nic dla kuracji podróżuje? W tym wieku...

– O tak, pani, jestem zupełnie zdrów. Chcę raczej poznać kawałek

świata, a po drodze i belgijską stolicę. Nie podróżowałem nigdy.

– A to wielka przyjemność – wtrąciła pierwszy raz druga.
Dotąd młodzieniec; zamieniając słowa tylko ze starszą, siedzącą

naprzeciwko, nie miał sposobności, lub może nie śmiał zajrzeć w
oczy sąsiadce, którą tak niezgrabnie przebudził, ale gdy sama
przyłączyła się do rozmowy, obrócił się ośmielony. Miał już jakiś

frazes banalny na ustach, lecz gdy rzucił na nią okiem – zaciął się.
Była uderzająco piękna.

Twarze pospolite wymagają wykończonego stroju i misternego

utrefienia włosów, piękność jednak doskonała nie przestaje być nią
zawsze i we wszelkich warunkach.

Nie każda kobieta, po nocy przespanej w wagonie, miałaby

odwagę próbować siły swych wdzięków, ale ta w tej chwili była
pewną siebie. Nie mogąc przeczesywać włosów w towarzystwie
młodego człowieka, zdążyła przed chwilą wyjąć z nich parę szpilek i
puściwszy swobodnie czarne warkocze, rozplotła je do połowy tak,
że jej okryły ramiona, niby lśniący, fantazyjny płaszcz. Przepysznie
oprawne ciemne oczy, snem wywołany rumieniec na białej twarzy,
klasyczny nosek i zmuszające do zachwytu usteczka – wszystko
składało się na iście modelową piękność, olśniewającą i czarującą
zarazem.

Nie dziwna, że młodemu blondynowi słowa na ustach zamarły.
Starsza kobieta spostrzegła to uwielbienie! A chcąc podtrzymać

uciętą rozmowę, dodała:

– Moja córka przepada za podróżami.
Podzielam takie upodobanie – rzekł młody człowiek, wyrwany z

podziwu. – Pierwszy raz wyjechałem z kraju, spragniony szerszego
świata. Wielce przyjemne są te obserwacje i nowe wrażenia. Na
każdym kroku szukamy czegoś odmiennego, porównywamy trawki z
naszymi trawkami, dotykamy drzew, aby przekonać się, czy rosną
podobnie jak nasze, nieomal zadziwia nas słońce i księżyc, że świecą
z tej samej wysokości. Ale w miarę posuwania się na zachód,
uczuwamy żal do samych siebie, że tam, u nas, w porównaniu tak
wszystko blednie, tak smutno wygląda. Rzućmy okiem na Belgię,
przez którą jedziemy. Jakaż niezmierna różnica, a jednak nasz kraj
nie uboższy od tego, tylko po macoszemu przez nas traktowany.

Ten zwrot, rzucony poważnie przez młodego człowieka, dobrze

dlań usposobił matkę i córkę. Dotąd widziały w nim prawie młokosa,
udającego mężczyznę; teraz przedstawił się jak człowiek, który co
najmniej myśli i mówi rozsądnie.

Pogawędka też zawiązała się na dobre, a młodzieniec był w

siódmym niebie, bo piękna sąsiadka ożywiała się coraz więcej.

Znajomości w wagonie zawierają się łatwo i szybko. Polacy,

zwłaszcza z tej samej sfery, zawsze odnajdują w rozmowie
wzajemnie znajome sobie osoby i stosunki. Toteż gdy pociąg zbliżał

się do Louvain, nasze towarzystwo znało się już dobrze. I tyle
wiedziano o sobie, że młody człowiek nazywa się August Turski, że
stracił niedawno matkę i objął rodzinny majątek w Hrubieszowskiem,
gdzie dotąd stale przebywał, bo wychowanie odebrał w domu, pod
kierunkiem dwóch światłych pedagogów, Francuza i Niemca. Matka
nie zdobyła się na odwagę, aby jedynaka z domu wypuścić.

Pani Zahorska z domu hrabianka, z córką Kamillą, obecne

towarzyszki podróży Turskiego, miały posiadać znaczne dobra na
Podlasiu i jak corocznie, bawiły zagranicą parę letnich miesięcy.

Teraz już Turski nie żywił żalu do konduktora za wskazanie mu

togo a nie innego przedziału. Był zachwycony znajomością.

Pani Zahorska, bardzo ożywiona, mimo że się już miała ku

pięćdziesiątce, była jeszcze przystojną. Ktoś inny dostrzegłby w niej
może za wiele pretensji do powierzchowności, ale młody Turski nie
szukał ujemnych stron w matce, której córka – według niego –
gromadziła w sobie ideały wszelkie. A w wyrazistych oczach Kamilli
przeczuwał niebo, w którem udział zwykłego, jak on, śmiertelnika,
wydawał mu się być szczęściem, nieuchwytnym, jak sen rozkoszny.

August dotąd nie znał, bo nie spotykał kobiet. Lata młodzieńcze

zeszły mu na nauce, a jego towarzystwo ograniczało się do troskliwej
matki i czujnych guwernerów. Dziś stawiał pierwsze kroki jako
człowiek samodzielny. Był niewinny ciałem, świeżego umysłu i
ciepłego serca, a więc tym wrażliwszy na piękno. Uśmiechał się do
wszystkiego, bo i jemu wszystko się uśmiechało.

Panna Zahorska przeżyła już dwadzieścia sześć wiosen, ale te lata

nie ujęły jej piękności przeciwnie, dodały do naturalnych wdzięków
rutynę ich użycia, przywabienia i oczarowania.

– Więc pan nie zna morza? – zapytała w dalszym ciągu rozmowy.
– Nie, pani. Ma być imponujące.
– Na rozmaite osoby wywiera różne wrażenia. Mnie ono

zachwyca, ale słyszałem młodą panienkę, która, gdy znalazła się
pierwszy raz U jego brzegu, rzekła z całą naiwnością: spodziewałam
się więcej wody zobaczyć. Kąpiele są nader przyjemne. Niech pan
przyjedzie do Ostendy, nauczę cię uciekać przed bałwanami. To
bardzo zabawne.

August, nie wiedząc, że damy i mężczyźni kąpią się razem w

morzu, zarumienił się, jak burak. Ale nie rad był przyznać się do tej
nieświadomości.

– A to przyda mi się tym bardziej – odparł – że nie umiem pływać.

Matka moja bała się zawsze, abym nie utonął przy lekcji. To samo
było z konną jazdą. Musiałem używać protekcji mego dzisiejszego
sąsiada Lubicza, aby mi pozwolono dosiąść konia, a wtedy matka
truchlała, że nogę złamię.

– Widocznie bardzo kochała swego jedynaka – rzekła pani

Zahorska.

– Niewątpliwie; a jednak, widzę dziś w sobie braki, będące

następstwem systemu mego wychowania.

– Ze mnie bo mama zrobiła chłopca – wtrąciła Kamilla. –

Powiadam panu, umiem wcale dobrze pływać, jeżdżę konno, na
łyżwach, strzelam z pistoletu i – kiedy nikt nie widzi – palę papierosy.
A pan pewno nie palisz, czy zgadłam?

– Tak pani, nie palę, nie piję, konno jeżdżę po łacinie, o gimnastyce

nie mam pojęcia.

– Więc pan zapewne i nie polujesz?
– Gdybym polował musiałbym strzelać, a strzelając choć

wypadkiem zabijać. Lubię ptaki i zwierzęta, ale właśnie dlatego nie
miałbym żadnej przyjemności pozbawienia ich życia. Czuję nawet do
tego pewien wstręt. Kocham kwiaty, toteż ich nie zrywam.

– A więc żadna panna nie może spodziewać się od pana bukietu?
– Przyznaję, nie myślałem o tym.
– A gdybyś pan znalazł się na placu pojedynku, czy i wtedy nie

byłbyś zdolnym zabić przeciwnika?

– Nie mógłbym być w podobnym położeniu, bo nie obraziłbym

nikogo, a sam nie dałbym powodu, aby mnie obrażono. Pomijam te
wypadki, w których mamy prawo postawić się wyżej nad wyrządzoną
obrazę.

– To bardzo względne i nie zawsze od nas zależne – mówiła piękna

panna, tą rozmową zainteresowana – jakżebyś pan postąpił, gdyby
obrażono kobietę, jego narzeczoną lub żonę?

Zapytanie zastawało zupełnie nieprzygotowanym młodzieńca. Nie

chciał być sprzecznym sam z sobą, byłoby gorzej okazać się
obojętnym na honor kobiety. Niezwykły podobnej szermierki, w
której światowe damy tak biegle władają giętką bronią języka,
Turski w duszy czuł się pokonanym, a dla zamaskowania porażki,
obmyślał wymijającą odpowiedź.

Ale otworzenie drzwi wagonu wyprowadziło go z trudności.
– Do Ostendy! Proszę przesiadać się! – objaśnił konduktor.
Towarzystwo, zajęte rozmową, nie zauważyło zatrzymania się

pociągu na stacji, z której rozchodzą się koleje do Brukseli i ku
Holandii.

Teraz więc panie musiały się spieszyć z pozbieraniem drobiazgów,

aby zdążyć w porę. August, pomagając im, niewymownie żałował, że
tak prędko traci towarzystwo, a zwłaszcza córki, z którą rad by nie
rozstać się już nigdy.

Za chwilę, z okna wagonu ścigał wzrokiem przedział, do którego

wsiadły jego znajome, ale tam dojrzał tylko głowę belgijskiego
oficera.

Postanowił czekać do końca i nie zawiódł się, bo kiedy już obydwa

pociągi ruszyły, oficer znikł, a w jego miejscu ukazała się Kamilla,
posyłająca Turskiemu gest ręką i słowa:

– Do widzenia w Ostendzie, mais sans faute, nieprawdaż?
August był tym pożegnaniem uszczęśliwiony.
– Miałożby jej w istocie na tym zależeć? – pomyślał.

ISBN (ePUB): 978-83-63149-75-8
ISBN (MOBI): 978-83-63149-74-1

Wydanie elektroniczne 2012

Na okładce wykorzystano fragment obrazu „Portret Andrzeja Grabowskiego” Andrzeja Bronisława
Grabowskiego (1833–1886).

WYDAWCA
Inpingo Sp. z o.o.
ul. Niedźwiedzia 29B
02-737 Warszawa

Opracowanie redakcyjne i edycja publikacji: zespół Inpingo

Plik cyfrowy został przygotowany na platformie wydawniczej

Inpingo

.

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki

.