Prace Naukowe Nr 28

Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu

Wydział Ekonomiczno-Rolniczy

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

253

Bożena Tańska-Hus

1

, Marcin Orlewski

2

, Marek Nowak

3

Pozycja konsumenta w prawie polskim i wspólnotowym

Consumer's position in Polish and community law

Wstęp

Potrzeba ochrony konsumenta wynika z wielu przesłanek. Jedną z tych o

największym znaczeniu jest pozycja konsumenta w stosunkach z przedsiębiorcą.
Podmiot profesjonalny, doskonale zorientowany w sytuacji na rynku, przygotowany od
strony prawnej oraz posiadający dość znaczne zaplecze finansowe, będzie znajdował się
na silniejszej pozycji aniżeli podmiot nieprofesjonalny dokonujący obrotu
niezwiązanego z jego działalnością gospodarczą czy zawodową. Sprzyja temu zwłaszcza
zachwianie konkurencji poprzez monopolizację pewnych dziedzin gospodarki, czy
poprzez zajmowanie pozycji dominującej przez niektórych przedsiębiorców. Istnieje
zatem potrzeba regulacji chroniącej przed dyktatem profesjonalistów między innymi
przez zapewnienie właściwej konkurencji na rynku, dostęp konsumentów do rzetelnej
informacji (reklama, organizacje konsumenckie), ułatwienie dostępu do wymiaru
sprawiedliwości, czy też szczegółowe unormowanie kwestii umów adhezyjnych oraz
niedozwolonych klauzul umownych. Z drugiej zaś strony to przecież konsumenci
wydatkują swoje pieniądze na zakup towarów i usług, powinni mieć zatem realny wpływ
na to, co będzie im oferowane, jak również zapewnioną odpowiednią jakość i
bezpieczeństwo towarów (usług) oraz bezpieczeństwo obrotu.

Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie uregulowań prawnych o

podstawowym znaczeniu dla obrotu konsumenckiego w Unii Europejskiej oraz w
Polsce.

Rozwój ustawodawstwa konsumenckiego w Unii Europejskiej

Dopiero w 1986 roku na podstawie Jednolitego Aktu Europejskiego do Traktatu

Rzymskiego dodano zapis, zgodnie, z którym przy tworzeniu ustawodawstwa
dotyczącego jednolitego rynku, koniecznym jest zapewnienie wysokiego poziomu
ochrony konsumentów.

4

Od tej pory wszystkie akty ustawodawstwa wspólnotowego

miały wyraźną podstawę prawną, choć ulegała ona zmianom na przestrzeni lat.
Kolejnym etapem na drodze ku lepszej i pełniejszej ochronie konsumentów było
włączenie do zadań Unii Europejskiej, przez Traktat z Maastricht z 1992 roku,
przyczyniania się do zwiększenia ochrony konsumenta.

5

Istotne znaczenie miał art.129

„a" tego traktatu, zmieniony następnie przez Traktat Amsterdamski, gdyż dawał on
podstawę do wszelakich przedsięwzięć mających na celu tworzenie wspólnotowej
polityki konsumenckiej, a jednocześnie nakładał obowiązek zapewnienia wysokiego
poziomu ochrony konsumenta we wszystkich podejmowanych działaniach. Zgodnie z

1

Dr hab., prof. Akademii Rolniczej we Wrocławiu, pracownik Zakładu Ekonomii i Marketingu w Katedrze

Ekonomiki i Organizacji Rolnictwa.

2

Mgr, pracownik Zakładu Ekonomii i Marketingu w Katedrze Ekonomiki i Organizacji Rolnictwa Akademii

Rolniczej we Wrocławiu.

3

Dr, pracownik Zakładu Ekonomii i Marketingu w Katedrze Ekonomiki i Organizacji Rolnictwa Akademii

Rolniczej we Wrocławiu.

4

Art. 100a Jednolitego Aktu Europejskiego

5

Art.3 Treaty on European Union, Maastricht 7 February 1992

Prace Naukowe Nr 28

Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu

Wydział Ekonomiczno-Rolniczy

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

254

tym przepisem unijne dyrektywy dotyczące ochrony konsumentów statuowały jedynie
wymogi minimalne, a zatem w gestii państw członkowskich leżała możliwość
zapewnienia również i wyższego poziomu ochrony, aniżeli to wynikające z
ustawodawstwa unijnego.

1

Rok 1992 był również, w zakresie bezpieczeństwa konsumentów,

przełomowy pod innym względem, a mianowicie została wydana dyrektywa Rady
92/59/EWG z dnia 29 czerwca 1992r w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów

2

zastąpiona obecnie przez dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/95/WE z
dnia 3 grudnia 2001r w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów.

3

Wraz z

dyrektywą Rady 85/374/EWG z dnia 25 lipca 1985r w sprawie zbliżenia przepisów
ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących
odpowiedzialności za produkty wadliwe

4

oraz z dyrektywą Rady 76/769/EWG z dnia 27

lipca 1976 w sprawie zbliżenia wyżej wymienionych przepisów tychże państw,
odnoszących się do ograniczeń we wprowadzaniu do obrotu i stosowaniu
niektórych substancji i preparatów niebezpiecznych

5

tworzą one system, który w

miarę skutecznie skłania producentów i handlowców do zwrócenia szczególnej uwagi
na bezpieczeństwo produktów wprowadzanych na wspólny rynek europejski.

W literaturze podkreślane jest, iż istniejące prawo konsumenckie nie ma jednak

charakteru usystematyzowanego, a na unormowanie poszczególnych zagadnień nie
wpływała wyłącznie polityka ochrony konsumenta jako idea sama w sobie. Trzeba zdać
sobie sprawę, że regulacje te są raczej wynikiem zabiegów zachęcających do korzystania
ze wspólnego rynku, na przeszkodzie, czemu stało zróżnicowanie tej ochrony w
wewnętrznych porządkach prawnych krajów członkowskich.

6

Zgodnie ze wspomnianą wyżej dyrektywą 85/374/EWG, ujednolicenie

ustawodawstwa państw członkowskich obejmującego odpowiedzialność producenta za
szkody spowodowane wadliwością jego produktów jest konieczne. Istniejące, bowiem
rozbieżności zakłócają konkurencję i przepływ towarów na wspólnym rynku oraz
powodują różnice w standardach ochrony konsumenta przed szkodą na jego zdrowiu lub
mieniu, wyrządzoną przez produkt wadliwy. Rozwiązaniem tego problemu jest
odpowiedzialność producenta na zasadzie ryzyka, a więc niezależna od winy, choć
mająca zastosowanie jedynie do rzeczy ruchomych pochodzących z produkcji
przemysłowej. Co za tym idzie wyłączono odpowiedzialność taką za produkty rolne i
zwierzynę łowną , z wyjątkiem przypadku, gdy zostały one poddane obróbce o
charakterze przemysłowym, a która mogłaby spowodować powstanie wady w tych
produktach .Odpowiedzialność powinna obejmować również importerów produktu na
wspólny rynek oraz osoby dostarczające produkt, którego producenta nie można ustalić.
Dodajmy, iż odpowiedzialność kilku osób za tą samą szkodę jest solidarna, a zatem to

1

W sprawie katalogu praw konsumentów w prawie wspólnotowym por. rezolucję Rady z 14.04.1975 r w

sprawie wstępnego programu EWG w kwestii polityki ochrony i informowania konsumentów (O.J.C 92 z
25.04.1975r.,str.l) oraz rezolucję Rady z 19.05.1981r w sprawie drugiego programu EWG w kwestii polityki
ochrony i informowania konsumentów (O.J.C 133 z3.06.1981r., str. 1)

2

O.J. L 228 z 11.08.1992, str. 24-32

3

OJ L 011 z 15.01.2002, str. 4-17

4

O.J. L 210 z 7.08.1985, str. 29-33

5

O.J. L 262 z 27.09.1976, str. 201-203

6

E. Łętowska, Europejskie prawo umów konsumenckich, Warszawa 2004, str. 18

Prace Naukowe Nr 28

Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu

Wydział Ekonomiczno-Rolniczy

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

255

konsument zdecyduje, czy będzie dochodził całości swych roszczeń od wszystkich
odpowiedzialnych razem, czy tylko od niektórych, czy od każdej z osobna. Jednakże
ciężar przeprowadzenia dowodu na okoliczność szkody, wady oraz związku
przyczynowego między nimi obciąża poszkodowanego. Na gruncie dyrektywy
specyficznie pojęta jest jednak wadliwość produktu, gdyż mowa jest tu nie o jego
przydatności do użytku, lecz o braku bezpieczeństwa, jakiego można w danych
okolicznościach oczekiwać, przy wyłączeniu każdego niewłaściwego użycia produktu.
Odpowiedzialność za produkt wadliwy podlega ograniczeniom pomimo
wadliwości produktu w sytuacji, gdy sam pokrzywdzony lub osoba trzecia, za którą
ponosi odpowiedzialność, przyczynili się w sposób zawiniony do powstania szkody. Na
zakończenie uwag dotyczących tej dyrektywy wspomnieć należy jeszcze o tym, że nie
narusza ona uprawnień przysługujących poszkodowanemu z tytułu
odpowiedzialności kontraktowej lub niekontraktowej lub szczególnego systemu
odpowiedzialności istniejącego w danym ustawodawstwie krajowym.

Z kolei dyrektywa 2001/95/WE ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa

wszystkich produktów wprowadzonych na rynek wspólnotowy, nie narusza ona jednak
postanowień dyrektywy 85/374/EWG. Stosuje się ją do wszystkich przeznaczonych dla
konsumentów produktów oraz usług, a nawet takich, które co prawda nie maja
przeznaczenia konsumpcyjnego, ale w pewnych sytuacjach mogą być używane lub w
inny sposób udostępniane konsumentom. Aby tak szeroko pojmowany produkt spełniał
warunki bezpieczeństwa, w rozumieniu omawianych przepisów, nie może on w
normalnych bądź do przewidzenia warunkach zastosowania, łącznie z
przechowywaniem, oddaniem do użytku, wymogami instalacyjnymi i konserwacyjnymi,
stanowić jakiegokolwiek zagrożenia, chyba, że pewne minimalne zagrożenie związane
jest z jego użytkowaniem. Musi on również spełnić szczegółowo unormowane w
ustawodawstwach krajowych i unijnym warunki bezpieczeństwa dla danej kategorii
produktów. Każdy produkt (w tym usługa) niespełniający tych wymagań jest
automatycznie uznawany za niebezpieczny. Oczywistym natomiast pozostaje
okoliczność, że sama możliwość osiągnięcia wyższego poziomu bezpieczeństwa lub
dostępność innych produktów o niższym stopniu zagrożenia nie stanowi podstaw do
uznania produktu za niebezpieczny.

Choć producenci zobowiązani są wprowadzać na rynek unijny wyłącznie

produkty bezpieczne, to jednak każdy produkt niesie za sobą różne zagrożenia dla
użytkującej go osoby. W związku z tym przyjęte w dyrektywie rozwiązania nakładają na
producentów obowiązek informowania konsumentów o wszelkich, mogących powstać
w związku z normalnym używaniem produktu, zagrożeniach. Oczywiście samo
umieszczenie ostrzeżenia nie zwalnia z wymogu bezpieczeństwa produktu, konieczność
współdziałania w zakresie bezpieczeństwa produktów nałożona została również na
dystrybutorów, a zatem wszystkich profesjonalistów w sieci dostawczej, których
działalność nie ma bezpośredniego wpływu na cechy bezpieczeństwa produktu. Nie
mogą oni, bowiem wprowadzać produktów, o których powzięli wiadomość, bądź
przypuszczenia na podstawie posiadanych informacji lub wiedzy zawodowej, że nie
spełniają one wymaganych standardów. Zarówno producenci, jak i dystrybutorzy
obowiązani są podjąć wszelkie działania w celu zapobieżenia zagrożeniom
konsumenta, a w szczególności niezwłocznie zawiadomić właściwe instytucje
krajowe, jeżeli wprowadzili na rynek produkt, o którym wiedzieli, bądź powinni byli

Prace Naukowe Nr 28

Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu

Wydział Ekonomiczno-Rolniczy

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

256

wiedzieć, że jest nie do pogodzenia z ogólnymi wymogami bezpieczeństwa.
Dyrektywa nakłada na państwa członkowskie obowiązek podejmowania koniecznych
środków dla zapewnienia realizacji przepisów dyrektywy, w tym systemu kar w razie nie
przywiązywania przez producentów i dystrybutorów należytej wagi do dbałości o
bezpieczeństwo produktów.

Natomiast w odniesieniu do produktów niebezpiecznych - konieczność

ustanowienia zakazu sprzedaży takiego produktu, a jeśli już został wprowadzony na
rynek -zarządzenie lub organizowanie jego faktycznego i niezwłocznego wycofania.
Nadto stawiany jest wymóg ostrzeżenia konsumentów przed zagrożeniami, jakie stanowi
dany produkt, jak również wymóg zarządzenia i organizowania wraz z producentami i
dystrybutorami akcji przeprowadzenia zwrotu produktów przez konsumentów oraz
zniszczenia produktów w odpowiednich warunkach. W razie podjęcia przez państwo
członkowskie decyzji o wycofaniu produktu z rynku, ze względu na naruszenie
ogólnych wymogów bezpieczeństwa, zawiadamia ono Komisję, która następnie
przekazuje informację do innych państw członkowskich.

Ochrona konsumenta to nie tylko bezpieczeństwo produktów, ale również

bezpieczeństwo obrotu towarami i usługami, wspólny rynek jest, jak wiadomo,
obszarem bez granic wewnętrznych, a na jego terenie zapewniony jest swobodny
przepływ osób, towarów, usług i kapitału. Konsumenci, niezależnie od państwa
członkowskiego ich zamieszkiwania, powinni mieć możliwość nabywania towarów w
całej Unii Europejskiej, przy zachowaniu jednolitych, minimalnych reguł uczciwej
sprzedaży towarów konsumpcyjnych. Pamiętać jednak należy, iż wewnętrzne porządki
prawne w poszczególnych krajach są w jakimś stopniu odmienne, co może doprowadzić
do zachwiania konkurencji oraz sztucznej rekonstrukcji granic. A to przecież
konsumenci dokonujący zakupów w państwach członkowskich innych niż państwo ich
zamieszkiwania odgrywają znaczną rolę w realizacji rynku wewnętrznego.

Podstawowe trudności napotykane przez konsumentów i stanowiące główne

źródło sporów ze sprzedawcami dotyczą braku zgodności towarów z umową. Kwestię tą
reguluje dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 1999/44/WE z dnia 25 maja
1999r. w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i
związanych z tym gwarancji.

1

Dyrektywa ta nie narusza krajowych przepisów o

odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej, z tym jednak zastrzeżeniem, że wszystkie
warunki umowne lub ustalenia zawarte ze sprzedawcą przed zgłoszeniem przez
konsumenta braku zgodności z umową, które bezpośrednio lub pośrednio uchylają lub
ograniczają prawa wynikające z niniejszej dyrektywy nie będą dla konsumenta wiążące.
Konsumentem w rozumieniu przepisów tej dyrektywy jest każda osoba fizyczna, która w
umowach nią objętych działa w celach niezwiązanych z handlem, przedsiębiorstwem lub
zawodem. Natomiast towary konsumpcyjne to wszystkie materialne rzeczy ruchome z
wyjątkiem: a) towarów sprzedawanych w drodze egzekucji lub w inny sposób przez
władze sądowe; b) wody i gazu, gdy nie są wystawione na sprzedaż w ograniczonej
objętości lub w ustalonej ilości; c) elektryczności. Krajom członkowskim pozostawiono
możliwość wyłączenia spod tego pojęcia również towary używane, sprzedawane w
drodze aukcji publicznej, na której konsumenci mogą osobiście uczestniczyć w
sprzedaży.

1

O.J. L 171 z 7.07.1999, str. 12-16

Prace Naukowe Nr 28

Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu

Wydział Ekonomiczno-Rolniczy

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

257

Sprzedawca zobowiązany jest dostarczyć konsumentowi towary zgodne z

umową. Dyrektywa ustanawia domniemanie zgodności z umową jeśli: a) odpowiadają
opisowi podanemu przez sprzedawcę i mają właściwości towarów, które sprzedawca
przedstawił konsumentowi jako próbkę lub wzór; b) nadają się do jakichkolwiek
szczególnych celów, do których potrzebne są konsumentowi, a o których zawiadomił on
sprzedawcę w czasie zawierania umowy i które sprzedawca zaakceptował; c) nadają się
do celów, do których towary tego samego rodzaju są normalnie stosowane; d) wykazują
jakość i wykonanie, które są normalne dla towarów tego samego rodzaju i jakich
konsument może racjonalnie oczekiwać ze względu na charakter towarów i biorąc pod
uwagę wszelkie oświadczenia publiczne dotyczące szczególnych właściwości towarów,
jakie wygłosił na ich temat sprzedawca, producent lub ich przedstawiciel, w
szczególności w reklamie lub na etykiecie. Pamiętać należy również i tym zastrzeżeniu,
zgodnie, z którym brak zgodności nie występuje, ponieważ w momencie zawierania
umowy konsument był świadomy lub racjonalnie rzecz biorąc nie mógł być
nieświadomy istnienia tego braku, albo, gdy brak zgodności wynika z materiałów
dostarczonych przez konsumenta. Natomiast każdy brak zgodności wynikający z
nieprawidłowego montażu towarów konsumpcyjnych uznawany będzie za
równoznaczny z brakiem zgodności towarów, jeżeli montaż stanowi część umowy
sprzedaży i towary były montowane przez sprzedawcę lub na jego odpowiedzialność.
Ma to zastosowanie także, gdy produkt, przeznaczony do montażu przez konsumenta
jest przez niego montowany, lecz nieprawidłowy sposób montażu jest skutkiem
niedociągnięć w załączonej instrukcji.

Sprzedawca jest względem konsumenta odpowiedzialny za każdy brak

zgodności towaru z umową, który uwidoczni się w przeciągu 2 lat od daty jego dostawy.
W takim przypadku konsument może żądać, aby sprzedawca dokonał naprawy towaru,
dostarczył nowy towar - wolny od wad (zgodny z umową). W obu przypadkach to
konsument zwolniony jest od ponoszenia jakichkolwiek opłat, chyba że byłoby to
niemożliwe lub nieproporcjonalne, tzn. nakłada na sprzedawcę koszty, które w
porównaniu z alternatywnym sposobem naprawienia szkody są nader wysokie.
Wszelkie naprawy winny zostać dokonane w możliwie najkrótszym czasie i w
sposób jak najmniej uciążliwy dla konsumenta. Poza wskazanymi wyżej roszczeniami
konsument może domagać się stosownej obniżki ceny lub unieważnienia umowy, gdy:
a) nie przysługuje mu ani naprawa ani zastąpienie; b) jeżeli sprzedawca nie dokonał
naprawienia szkody w rozsądnym czasie; c) jeżeli sprzedawca nie dokonał naprawienia
szkody bez istotnych niedogodności dla konsumenta. Natomiast nie można żądać
unieważnienia umowy, jeżeli brak zgodności ma nikłe znaczenie. Należy także
zaznaczyć, iż państwa członkowskie mogą nałożyć na konsumenta obowiązek
zawiadomienia sprzedawcy o niezgodności towaru z umową w ciągu 2 miesięcy od
jego stwierdzenia, pod rygorem utraty wskazanych tu roszczeń.

1

Oprócz odpowiedzialności na powyższych zasadach, istnieje również

możliwość wystawienia gwarancji na produkty konsumpcyjne, które można traktować
jako zobowiązanie sprzedawcy lub producenta wobec konsumenta, podjęcie bez
dodatkowej opłaty, dokonania zwrotu zapłaconej ceny lub wymiany, naprawy czy

1

Szerzej: E. Łętowska, Europejskie..., str. 279 i nast.

Prace Naukowe Nr 28

Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu

Wydział Ekonomiczno-Rolniczy

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

258

innych działań względem towarów, jeżeli nie spełniają one specyfikacji określonej w
oświadczeniu gwarancyjnym lub stosownej reklamie.

W tym miejscu dochodzimy do zagadnień związanych z regulacją prawną

dotyczącą reklamy. Podstawowe znaczenie mają tutaj dwie dyrektywy: dyrektywa Rady
84/450/EWG z dnia 10 września 1984r. dotycząca zbliżania przepisów ustawowych,
wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do reklamy
wprowadzającej w błąd

1

oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 97/55/WE z

dnia 6 października 1997r. zmieniająca dyrektywę 84/450/EWG dotyczącą reklamy
wprowadzającej w błąd w celu włączenia do niej reklamy porównawczej.

2

Bardzo często jest tak, że przy wyborze konkretnego produktu przez

konsumenta ogromne znaczenie ma reklama, a zatem wpływa ona bezpośrednio na
interesy ekonomiczne konsumentów. Reklama wprowadzająca w błąd często
powoduje, że konsument podejmuje niekorzystne dla siebie decyzje w momencie
nabywania towarów lub innej własności, lub korzystania z usług. Celem wymienionych
wcześniej dyrektyw jest ochrona między innymi konsumentów, właśnie przed reklamą
wprowadzającą w błąd i jej nieuczciwymi konsekwencjami. Uznaje się, że reklama

3

wprowadza w błąd, gdy w jakikolwiek sposób, w tym przez swoją formę zewnętrzną,
wprowadza lub może wprowadzić w błąd osoby, do których jest skierowana lub
dociera i która, z powodu swojej zwodniczej natury, może wpłynąć na ich
postępowanie gospodarcze lub która, z tych powodów, szkodzi lub może szkodzić
konkurentowi. Przy określaniu takiego charakteru reklamy bierze się pod uwagę
zawarte w niej informacje, w szczególności dotyczące: a) cech charakterystycznych
towarów lub usług, takich jak ich dostępność, rodzaj, wykonanie, skład, sposób i data
produkcji lub wykonania, przydatność, zastosowanie, ilość, itp.; b) ceny lub sposoby
jej obliczania, warunki dostawy towarów lub świadczenia usług; c) rodzaju,
właściwości i praw reklamującego, takich jak jego tożsamość i majątek, jego
kwalifikacje i prawa własności przemysłowej, handlowej lub prawa własności
intelektualnej lub jego nagrody i wyróżnienia.

Dyrektywa 84/450/EWG zobowiązuje państwa członkowskie do

wprowadzenia w wewnętrznych porządkach prawnych przepisów umożliwiających
osobom, bądź organizacjom mającym w tym uzasadniony interes, podjęcia
odpowiednich środków mających na celu zakaz reklamy wprowadzającej w błąd.
Środkami takimi może być wytoczenie powództwa przeciwko takiej reklamie i/lub
przedstawienie reklamy organowi administracyjnemu właściwemu zarówno do
rozstrzygania skarg, jak i do wszczynania właściwych postępowań sądowych.
Natomiast odpowiednie organy będą kompetentne, aby nakazać zaprzestania reklamy
wprowadzającej w błąd, bądź jeśli reklama wprowadzająca w błąd nie została jeszcze
opublikowana, ale jej publikacja jest bliska, zakazać jej publikacji. W trakcie
prowadzonego postępowania właściwe organy mogą zażądać, aby reklamujący
dostarczył dowody dotyczące prawdziwości twierdzeń zawartych w reklamie,

4

jeżeli

1

O.J. L 250 z 19.09.1984, str. 17-20

2

O.J.L290 z 23.10.1997, str. 18-23

3

Reklama na gruncie dyrektywy to przedstawienie w jakiejkolwiek formie w ramach działalności handlowej

gospodarczej, rzemieślniczej lub wykonywania wolnych zawodów w celu popierania zbytu towarów lub usług,
w tym nieruchomości, praw i zobowiązań

4

Gdy chodzi o reklamę porównawczą, istnieje możliwość żądania dostarczenia dowodów w krótkim terminie

Prace Naukowe Nr 28

Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu

Wydział Ekonomiczno-Rolniczy

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

259

biorąc pod uwagę uzasadniony interes reklamującego i innych uczestników
postępowania, żądanie takie wydaje się właściwe.

Z kolei w drodze dyrektywy 97/55/WE wprowadzono możliwość publikacji

reklam porównawczych, gdzie wyraźnie lub przez domniemanie zostaje
zidentyfikowany konkurent albo towary lub usługi oferowane przez konkurenta.
Dopuszczalność takiej reklamy uzależniona jest od spełnienia szeregu warunków, a w
szczególności, gdy: a) reklama ustanawia porównanie między towarami lub usługami
realizującymi te same potrzeby lub mającymi te same cele; b) porównuje ona
obiektywnie jedną lub kilka zasadniczych, istotnych możliwych do zweryfikowania i
reprezentatywnych cech tych towarów i usług, przy czym jedną z tych cech może być
cena; c) nie powoduje ona na rynku sytuacji pomylenia reklamującego z jego
konkurentem lub też mylenia znaków towarowych, nazw handlowych, innych znaków
rozpoznawczych, towarów lub usług reklamującego i jego konkurenta; d) nie
dyskredytuje ona ani nie oczernia znaków towarowych, nazw handlowych, innych
znaków rozpoznawczych, towarów, usług, działalności lub sytuacji konkurenta; e) nie
przedstawia ona towaru bądź usługi jako imitacji lub repliki towaru czy usługi noszącej
zastrzeżony znak towarowy lub nazwę handlową.

W tym miejscu wspomnieć należy, iż zgodnie z dyrektywą Parlamentu

Europejskiego i Rady 98/6/WE z dnia 16 lutego 1998r. w sprawie ochrony konsumenta
przez podawanie cen produktów oferowanych konsumentom

1

istnieje obowiązek, aby

podmioty gospodarcze oferujące produkty konsumentom podawały ich cenę sprzedaży

2

oraz cenę za jednostkę miary,

3

aby zapewnić lepszą informację i możliwość porównania

cen. Informacje o cenach muszą być, jednoznaczne i łatwo dostrzegalne oraz czytelne.

W kwestii rozważań dotyczących unijnego ustawodawstwa konsumenckiego

należy wspomnieć, iż duże znaczenie dla obrotu mają również następujące dyrektywy:
1) parlamentu Europejskiego i rady 97/7/WE z dnia 20 maja 1997r. w sprawie ochrony
konsumentów w przypadku umów zawieranych na odległość

4

; 2) Rady 85/577/EWG z

dnia 20 grudnia 1985r. w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do umów
zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa

5

; 3) Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia

1993r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich

6

; 4) Parlamentu

Europejskiego i Rady 2000/31/WE z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych
aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu
elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego ( dyrektywa o handlu elektronicznym).
Zwrócić trzeba uwagę na to, że w celu ochrony zbiorowych interesów konsumentów
możliwe jest stosowanie powództwa o zaprzestanie szkodliwych praktyk, czyli czynu
niezgodnego z dyrektywami konsumenckimi

7

na podstawie dyrektywy Parlamentu

1

O.J. L 080 z 18.03.1998, str. 27-31

2

Cena sprzedaży oznacza cenę końcową, włącznie z podatkiem VAT i wszystkimi pozostałymi podatkami

3

Cena jednostkowa oznacza cenę końcową, włącznie z podatkiem VAT i wszystkimi pozostałymi podatkami

za jeden kilogram, jeden litr, jeden metr, jeden metr kwadratowy lub jeden metr sześcienny produktu lub inną
pojedynczą jednostkę ilości, która jest szeroko i zwyczajowo stosowana w danym państwie

4

OJ. L 144 z 4.06.1997, str. 19-27

5

O.J. L 372 z 31.12.1985, str. 31-33

6

OJ. L 095 z 21.04.1993, str. 29-34

7

Wymienione one zostały w załączniku do tej dyrektywy. Mieszczą się tam między innymi akty prawne

omówione w niniejszej pracy

Prace Naukowe Nr 28

Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu

Wydział Ekonomiczno-Rolniczy

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

260

Europejskiego i Rady 98/27/WE z dnia 19 maja 1998 r. w sprawie nakazów zaprzestania
szkodliwych praktyk w celu ochrony interesów konsumentów.

1

Polskie uregulowania prawne dotyczące konsumentów

W Polsce założeniami programu polityki konsumenckiej Rada Ministrów

zajęła się po raz pierwszy w 1998 roku.

2

Program ten miał na celu między innymi

wzmocnienie ochrony bezpieczeństwa zdrowotnego i interesu ekonomicznego
konsumentów, ułatwienie dostępu do sądownictwa oraz zapewnienie odpowiednich
informacji dla konsumentów, jak również wspieranie organizacji konsumenckich
i szeroko rozumianego ruchu konsumenckiego.

3

Program ten był pierwszym

zamierzeniem kompleksowym, obejmującym, poza założeniami zmian w zakresie
przepisów prawnych, także zagadnienia normalizacyjne oraz działania edukacyjno-
informacyjne.

4

Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży

konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego

5

wprowadziła od dnia 1 stycznia

2003 r. do polskiego porządku prawnego zupełnie nowe zasady odpowiedzialności
sprzedawcy wobec kupującego za jakość sprzedawanych towarów konsumpcyjnych. Do
sprzedaży konsumenckiej nie mają już zatem zastosowania przepisy k.c. dotyczące
rękojmi i gwarancji.

6

Ustawa ta uwzględnia postulaty odpowiednich w tej mierze

dyrektyw unijnych, a w szczególności dyrektywy 1999/44/WE i dyrektywy 1998/6/WE.
Co prawda przy implementacji prawa wspólnotowego nie istnieje zasadniczo wymóg
dosłownego powtarzania treści dyrektyw, chodzi raczej o realizację ich celu, to jednak
polski ustawodawca zdecydował się na dosyć wierne oddanie ich treści w tekstach aktów
prawnych dotyczących zagadnień konsumenckich. Powoduje to konieczność dobrej
znajomości prawa wspólnotowego dla celów interpretacyjnych krajowych przepisów do
niego dostosowanych.

7

Zauważyć w tym miejscu należy, że poziom ochrony przyznany przez polskie

prawo w zakresie rękojmi nie odbiegał w sposób znaczący od unormowań dyrektywy
1999/44/WE, przy czym niewątpliwie zakres odpowiedzialności wynikający z
niezgodności z umową jest zdecydowanie szerszy aniżeli ten zdeterminowany wadami
rzeczy.

8

Przepisy omawianej ustawy mają zastosowanie do sprzedaży konsumenckiej, tzn.
dokonywanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaży rzeczy ruchomej
osobie fizycznej, która nabywa tą rzecz w celu niezwiązanym z działalnością
zawodową lub gospodarczą. Sprzedawca w takiej sytuacji ponosi względem
kupującego odpowiedzialność za niezgodność z umową towaru konsumpcyjnego, w
przypadku jej stwierdzenia przed upływem 2 lat od wydania rzeczy. Gdy miało

1

O.J. L 166 z 11.06.1998, str. 51-55

2

Na temat genezy polskich rozwiązań prawa konsumenckiego: E.Łętowska, Prawo umów konsumenckich,

Warszawa 2001, str. 2-14

3

G. Rokicka, Polityka..., str. 30-31

4

E. Łętowska, Ochrona niektórych praw konsumentów, wydanie 2, C.H. Beck 2002, str. 78

5

Dz. U. Nr 141 poz. 1176

6

Szerzej na temat tych instytucji: L. Ustaborowicz-Jakimowicz (kierownictwo zespołu), Rękojmia czy

gwarancja. Fragment raportu zrealizowanego w ramach projektu PHARE, Stowarzyszenie Konsumentów
Polskich, Warszawa 1998, str. 1-12

7

E. Łętowska, Ochrona..., str. 22

8

E. Łętowska, Europejskie..., str. 293

Prace Naukowe Nr 28

Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu

Wydział Ekonomiczno-Rolniczy

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

261

miejsce indywidualne uzgadnianie właściwości towaru ze sprzedawcą, towar taki jest
uważany za zgodny z umową, jeżeli odpowiada podanemu przez sprzedawcę
opisowi, bądź też ma cechy okazanej kupującemu próbki, ewentualnie wzoru, jak
również gdy nadaje się on do celu określonego przez kupującego przy zawarciu
umowy. Natomiast jeśli takiego uzgadniania nie było, towar jest uznawany za zgodny
z umową, gdy nadaje się do celu, do jakiego danego rodzaju rzecz jest zwykle
używana, a także jego właściwości odpowiadają właściwościom cechującym towar
tego rodzaju. Przy ocenie zgodności z umową bierze się pod uwagę między innymi
składane publicznie przez sprzedawcę lub producenta zapewnienia o właściwościach
towaru podane w reklamie lub zawarte na oznakowaniu towaru. Podobnie jak w unijnej
dyrektywie, niezgodność towaru z umową może wynikać również z nieprawidłowości w
montażu lub w instrukcji montażowej.
W razie zaistnienia niezgodności z umową kupujący może po pierwsze żądać
doprowadzenia rzeczy do stanu zgodności z umową w drodze nieodpłatnej naprawy,
bądź wymiany na nową. Istnieje również możliwość dochodzenia obniżenia ceny
towaru, a nawet odstąpienia od umowy w sytuacji, gdy naprawa lub wymiana są
niemożliwe albo wymagają nadmiernych kosztów, bądź też gdy sprzedawca nie uczynił
zadość żądaniu naprawy albo wymiany w odpowiednim czasie, lub działania te
narażałyby kupującego na znaczne niedogodności. Aby mieć możliwość dochodzenia
powyższych roszczeń kupujący winien zawiadomić sprzedawcę o zaistnieniu
niezgodności w terminie 2 miesięcy od jej stwierdzenia.

Zbiorowe interesy konsumentów chronione są ustawą z dnia 15 grudnia 2000 r.

o ochronie konkurencji i konsumentów.

1

Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy

konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy, a w
szczególności stosowanie niedozwolonych postanowień umownych,

2

naruszenie

obowiązku rzetelnej i uczciwej informacji, jak również nieuczciwą lub wprowadzającą
w błąd reklamę. Niedozwolone postanowienia umowne to postanowienia w umowie z
konsumentem nie uzgodnione z nim indywidualnie, jeśli kształtują jego prawa i
obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy,
co jednakże nie dotyczy postanowień określających główne świadczenia stron, jeżeli
zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W szczególności postanowienia wzorca
umownego zaproponowanego konsumentowi traktowane są jako nieuzgodnione
indywidualnie.

3

Nieuczciwa, bądź zakazana reklama jest czynem nieuczciwej

konkurencji w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji,

4

a zatem działaniem niezgodnym z prawem, dobrymi obyczajami oraz

godzącym w interesy innego przedsiębiorcy lub klienta. Czynem nieuczciwej
konkurencji jest w szczególności reklama: a) sprzeczna z prawem, dobrymi obyczajami
lub uchybiająca godności człowieka; b) wprowadzająca w błąd; c) odwołująca się do
uczuć klientów poprzez wywołanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub
łatwowierności dzieci; d) ingerująca istotnie w sferę prywatności w szczególności
poprzez odpłatne przesyłanie niezamówionych towarów lub nadużywanie technicznych

1

Dz. U. Nr 86 poz. 804

2

Ich otwarty katalog zawarty został w art. 385

3

kodeksu cywilnego

3

Podobne unormowanie tego zagadnienia spotykamy w art. 3 wspomnianej wcześniej dyrektywy 93/12/EWG

4

Dz.U. Nr 153 poz. 1503

Prace Naukowe Nr 28

Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu

Wydział Ekonomiczno-Rolniczy

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

262

środków przekazu informacji. Tego ostatniego zagadnienia dotyczy art. 10 ustawy z dnia
18 lipca 2002r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną,

1

zgodnie z którym zakazane

jest przesyłanie niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego
odbiorcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty
elektronicznej. Jest to czyn nieuczciwej konkurencji. Nadmienić należy, że informacja
jest zamówiona, gdy odbiorca wyraził zgodę na otrzymanie takiej informacji, w
szczególności udostępnił w tym celu adres elektroniczny. Wskazane tu przepisy są
dostosowane do wspomnianej już dyrektywy 1000/31/WE, która dopuszcza możliwość
wprowadzenia w prawie wewnętrznym państw członkowskich zakazu
rozpowszechniania niezamówionych informacji handlowych drogą elektroniczną, choć
sama takiego generalnego zakazu nie zawiera.
Na zakończenie wspomnieć jeszcze trzeba o polskim uregulowaniu dotyczącym
reklamy porównawczej, a zatem takiej, która umożliwia bezpośrednio lub pośrednio
rozpoznanie konkurenta albo towarów lub usług oferowanych przez konkurenta.
Reklama taka stanowi czyn nieuczciwej konkurencji jeżeli jest sprzeczna z dobrymi
obyczajami. Wspomniana ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (art. 16)
szczegółowo określa przesłanki dopuszczalności takowej reklamy.

Podsumowanie

Obecnie Unia Europejska realizuje program przewidziany w Rezolucji Rady

2003/C 11/01 z dnia 2 grudnia 2002 r. w sprawie Wspólnotowej strategii polityki
konsumenckiej na lata 2001-2006.

2

Podsumowując realizację poprzedniego planu na

lata 1999-2001

3

Europejski Komisarz ds Zdrowia i Ochrony Konsumenta David Byrne

wskazał, co udało się dotychczas zrealizować.

4

Jak stwierdził, nastąpiło ogromne

wzmocnienie organizacji konsumenckich, szczególnie przez bezpośrednie wsparcie
finansowe w wysokości 22,5 min Euro w dwóch pierwszych latach realizacji programu.
Podejmowano wielokrotnie próby doprowadzenia do wzajemnych uzgodnień między
przedsiębiorcami a konsumentami, na przykład w zakresie kredytu konsumenckiego,
zabezpieczeń hipotecznych, czy bezpieczeństwa obrotu elektronicznego. Komisarz
zwrócił również uwagę na znaczne zwiększenie bezpieczeństwa żywności oraz ogólnego
bezpieczeństwa produktów w związku z nowymi unormowaniami prawnymi.
Również w Polsce opracowano i wprowadza się w życie program polityki
konsumenckiej. Jednak rzeczywistość pokazuje, jak wiele jest w tym względzie jeszcze
do zrobienia. Za słuszne uznać należy uregulowania zakazujące rozsyłania drogą
elektroniczną niezamówionych informacji handlowych, z tym, że nadal otwartą
pozostaje kwestia takowych informacji pochodzących z krajów, gdzie zakaz ten nie
został wprowadzony do porządku prawnego. Nie do końca natomiast przekonuje zupełne
wyeliminowanie przepisów k.c. dotyczących rękojmi i gwarancji w obrocie
konsumenckim. Czy zastąpienie ich instytucją niezgodności z umową okaże się

1

Dz. U. Nr 144 poz. 1204

2

O.J. C 11 z 17.01.2003, str. 1-2

3

Szerzej: G.Rokicka, Polityka konsumencka Wspólnot Europejskich, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich,

Warszwa 2002, str. 27

4

Wystąpienie Komisarza David'a Byrne pt.: Consumer Protection- Past and the future, na konferencji

unijnej: The consumer 's involvement in the Single Market, Bruksela 4-6 października 2001,
http://europa.eu.int/rapid/start/cgi/guestfr.ksh?p_action.gettxt=gt&doc=SPEECH/01/434/0/AGED&lg=EN&disp
lay=

Prace Naukowe Nr 28

Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu

Wydział Ekonomiczno-Rolniczy

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

263

sposobem na zwiększenie zadowolenia klientów i polepszenie jakości towarów pokaże
praktyka stosowania nowej ustawy.

1

Oczywiście istnieje możliwość dobrowolnego

udzielenia przez producenta gwarancji handlowej (komercyjnej).

2

Wtedy do konsumenta

należeć będzie wybór, z której formy ochrony swoich interesów zechce skorzystać.

3

Piśmiennictwo i akty prawne:

Byrne D., Consumer Protection - Past and thefuture, wystąpienie na konferencji unijnej: The
consumer 's involvement in the Single Market, Bruksela 4-6 października 2001,

http://europa.eu.int/rapid/start/cgi/guestfr.ksh?p_action.gettxt=gt&doc=SPEECH/01/434/0/A

GED

&lg=EN&display=
Łętowska E., Prawo umów konsumenckich, Warszawa 2001, str. 2-14
Łętowska E., Ochrona niektórych praw konsumentów, wydanie 2, C.H. Beck 2002, str. 22, 78
Łętowska E., Europejskie prawo umów konsumenckich, Warszawa 2004, str. 18, 279 i nast., 293-
295
Rokicka G., Polityka konsumencka Wspólnot Europejskich, Stowarzyszenie Konsumentów
Polskich, Warszawa 2000, str. 27, 30-31
Ustaborowicz-Jakimowicz L. (kierownictwo zespołu), Rękojmia czy gwarancja. Fragment raportu
zrealizowanego w ramach projektu PHARE. Stowarzyszenie Konsumentów Polskich, Warszawa
1998, str. 1-12
Żuławska Cz., O regresie sprzedawcy finalnego do poprzedników, [w:] Studia z prawa prywatnego
gospodarczego, Kraków 2003, str. 238 i nast.
ustawa z dnia 23.04.1964r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 ze zm.)
rezolucja Rady z 14.04.1975r w sprawie wstępnego programu EWG w kwestii polityki ochrony i
informowania konsumentów (O.J.C 92 z 25.04.1975r.,str. 1)
dyrektywa Rady 76/769/EWG z 27.07.1976r. w sprawie zbliżania przepisów ustawowych,
wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do ograniczeń
we wprowadzaniu do obrotu i stosowaniu niektórych substancji i preparatów niebezpiecznych
(O.J. L 262 z 27.09.1976, str. 201-203)
rezolucja Rady z 19.05.1981r w sprawie drugiego programu EWG w kwestii polityki ochrony i
informowania konsumentów (O.J.C 133 z 3.06.1981r., str.l)
dyrektywa Rady 84/450/EWG z 10.09.1984r. dotycząca zbliżania przepisów ustawowych,
wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnosząca się do reklamy
wprowadzającej w błąd (O.J. L 250 z 19.09.1984, str. 17-20)
dyrektywa Rady 85/374/EWG z 25.07.1985r. w sprawie zbliżania przepisów ustawowych,
wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących odpowiedzialności za
produkty wadliwe (OJ. L 210 z 7.08.1985, str. 29-33)
dyrektywa Rady 85/577/EWG z 20.12.1985r. w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do
umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa (O.J. L 372 z 31.12.1985, str. 31-33)
Dyrektywa Rady 92/59/EWG z 29.06.1992r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (O.J.
L 228 z 11.08.1992, str. 24-32)
Dyrektywa Rady 93/13/EWG z 5.04.1993r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach
konsumenckich (O.J. L 095 z 21.04.1993, str. 29-34)
Ustawa z dnia 16.04.1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. Nr 153 poz. 1503)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 97/7/WE z 20.05.1997r. w sprawie ochrony
konsumentów w przypadku umów zawieranych na odległość (O.J. L 144 z 4.06.1997, str. 19- 27)

1

Krytyczne uwagi w tym zakresie: E. Łętowska, Europejskie..., str. 294-295

2

Terminologia wynikająca z dyrektywy 1999/44/WE, gdzie gwarancja handlowa jest dodatkowym

zobowiązaniem , a jej udzielenie zależy wyłącznie od podmiotu udzielającego.

3

Na temat charakteru prawnego gwarancji handlowej: Cz. Żuławska, O regresie sprzedawcy finalnego do

poprzedników, [w:] Studia z prawa prywatnego gospodarczego, Kraków 2003, str. 238 i nast.

Prace Naukowe Nr 28

Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu

Wydział Ekonomiczno-Rolniczy

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

264

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 97/55/WE z 6.10.1997r. zmieniająca dyrektywę
84450/EWG dotyczącą reklamy wprowadzającej w błąd w celu włączenia do niej reklamy
porównawczej (O.J. L 290 z 23.10.1997, str. 18-23)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE z 16.02.1998r. w sprawie ochrony
konsumenta przez podawanie cen produktów oferowanych konsumentom (O.J. L 080 z
18.03.1998, str. 27-31)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 98/27/WE z 19.05.1998r. w sprawie nakazów
zaprzestania szkodliwych praktyk w celu ochrony interesów konsumentów (O.J. L 166 z
11.06.1998, str. 51-55)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 99/44/WE z 25.05.1999r. w sprawie niektórych
aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji (O.J. L 171 z
7.07.1999, str. 12-16)
Ustawa z dnia 15.12.2000r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 86 poz. 804)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/95/WE z 3.12.2001r. w sprawie ogólnego
bezpieczeństwa produktów (O.J. L 011 z 15.01.2002, str. 4-17)
Ustawa z dnia 18.07.2002r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. Nr 144 poz. 1204)
Ustawa z dnia 27 lipca 2002r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie
Kodeksu Cywilnego (Dz. U. Nr 141 poz. 1176)
Rezolucja Rady 2003/C 11/01 z 2.12.2002 w sprawie Wspólnotowej strategii polityki
konsumenckiej na lata 2001-2006 (O.J. C 11 z 17.01.2003, str. 1-2)

Streszczenie

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie polskich i unijnych uregulowań

prawnych dotyczących pozycji konsumentów w stosunkach z przedsiębiorcami. Od 1986 roku
unijne przepisy dotyczące obrotu konsumenckiego otrzymały wyraźną podstawę prawną dzięki
wprowadzeniu art. 100 a do Traktatu Rzymskiego. Od tej pory wydano szereg dyrektyw i
rozporządzeń regulujących ogólne oraz szczególne kwestie w zakresie obrotu konsumenckiego.
Również w Polsce Rada Ministrów w 1998r. opracowała program polityki konsumenckiej mający
na celu wzmocnienie ochrony bezpieczeństwa zdrowotnego i interesu ekonomicznego
konsumentów, ułatwienie dostępu do sądownictwa oraz zapewnienie odpowiedniej informacji.
Wydane w ramach realizacji tego programu akty prawne zostały jednocześnie dostosowane do
obowiązującego w UE ustawodawstwa.

Abstract

The aim of the present work was to present Polish and European Union legal regulations on
consumers' position in relations with enterprises. Since 1986 EU regulations on consumers’
relations have received a clear legal basis by introducing art. 100 to the Rome Treaty. Since than, a
number of directives and regulations on general and particular issues of consumers’ relations. In
1998 in Poland the Cabinet prepared a consumers policy program aiming to improve consumers’
heath security and economical interests, to enable easier access to the judiciary and to assure
relevant information supply. The acts of law issued within this program were also adapted to the
EU legislation.